장음표시 사용
71쪽
Ant. Vaccae Exposi. locorum obscv.
l tum sit, primo de statu hominum, ac post de caeteris ordine edictiperpetui sequuti,t, his proximos ais colun Elos putates titulos mi respa i titur, dicemus. Quod Hermogenianus libris sex iuris epithoniau, inam totide scripsisse commemoratur facere instituit,ut edicti perpetui ordine sequeretur,id propemodum Iustinianus quoq; his Digestoru libris,fieri madauit.l.j. 9.quia autem.C de vet. tu .enuc. ut supra diximus in Rubrica de iust.&ium. Ideo accipicta sunt haec verba,ut caetera omnia,ex persona Imperatoris. EDic Ti perpetui. Edictum perpetuum quod & quando compositum sue- Iorit,iam copiose scribunt Budaeus, Alciatus, Augustin.& nouissime Duarenus,
ut repetere no sit necessarium Bud.hic. Alcladib.i I. dispunct x x v ii. & lib. i ii.
ut. Illud meminisse haud ab re sueti quod Pompo scribit, in t ij. s. Servius. Rapra de orig.tur.Αulum Ossiliu edictu praetoris primum diligeter coposuisse. Nam ante eu,inquit, ruitis duos libros ad Brutii quam breuissimos ad edictu subscriptos,reliquit.Quibus verbis apparet,no primum Iulianu ut omnes existimat edictu coposuisse,sed alios quoq; ante eu id negotij aggressos esse,adeo no in uno eodeq; scriptore ad summa persectioneq; cuiusq; inuenti statim peruenitur.Appellat Iulianu Imper.in l. ij. 5.sed quia C.de vet. ivr.enucdegu & ed, zocti pereetui subtilissimu conditore. Quo fit ut existimem Offiliu quide in ed,
istis colligendis ac certo ordine componendis & costituendis duntaxat elab rasse Iulianum vero etiam detractis,aut additis quibusda,curasse,ut edicta ipsa cum inter se,tum vero etia cum veteribus legibus ac principalibus constitutionibus conuenirent.Eius rei argu .est,quod edicta quaeda ex copositione Iuliani sine dubio translata hodie,aliter atq; ante Iuliani lepora erat,habetur:vt interdictu,unde vi.quod Alc. annotauit. Propter id caput edicti inquit Marcellus l.qui duos. de c5iung.cum emanc.lib.quod a Iuliano introductum est,id est,ex noua Hausula. Nam noc facere potuit Iulianus: ut aliquid detraheret,uci mutaret,ut pote,cuius oecti no ab Imperatore solu,sed etia ab Senatuscosulto autoritas ac -ocessura erat,d. g. sed quia. Ossiius vero no potuit,a quo no tanqua a legislat
re, sed tanqua a iuriscosulto liber accipiebatur. Fuit cu existimarct Iuliani copositione inscripta fuisse ii Dises Nam Iuliani Digest libri x c i x. comemoratur, in indice ante Digesta.De edicto vel ad edictum pertines,nihil aliud ei adscribitur.Αdhaec quia Imperator in d. l.ij. 9 hoc aute.antiquos edicti perpetui comentatores postea extitisse scribit,qui opus moderate confectu huc atq; illuc in diuerias sentctias producetes in infinitu detraxerint,ex eoq; maxime Roma sanctione confusam fuisse tradit,existimaba Iurisconsultorii e i,qui post Iulianuscripserunt Digestorum libros,ut Alpheni,Celsi,Scaeuolae & alioris, ad edictum perpetuum omnes pertinuisse,& ob id,non Vlpiani,nec Pauli Digestorum li- Α'oros commemorari,quod scilicet suos ipsi impliciter,ad edictum inscripserat. nam Paulus octosinta,Vlpianus octoginta tres ad edictum reliquit, Digestorum nullos,ut eadem prope dispositio ac materies virorumque istorum esset. Sed Augustino hoc non placet Ided amplius quaerendum censeo. . L. V.
72쪽
L. V. MARCIA. LIB. I. IN sTIT.
lisrum rediguntur,aut iure ciuil auigentium. Iure ciuilis ste maior xx. annis ad pretium participandum e nire passia est. Sed nonne hoc est contra Diocletiani & Maximiani costitutionem.Qde lib.ca.l. liberos.qua liberos priuatis pactis seruos fieri non posse rescripserunt Θquae ita accepta est,ut in illius interpretatione Bal .ait,quasi nemo sui ipsius dominus sit. Nonne item contra id quod vulgo dicimus, Neminem videri dominum esse membrorum suorum .i.liber homo. infra ad leg io Aquit. Sed sciendu est utilitatis causa hoc ius receptum esse,ad excludedas fraudes quae in venditionibus seruoru fierent,dum passim pro seruis liberi venum irent,ac paulo post liberali causa manu assereretur. Ea propter quod hic dicitur non habebit locum,si emptor sciens liberii emerit. l.liberis. g. siquis stlans.infra de lib. u.l. fi qui b.ad liber. Proclam non lic.quae maxima est declaratio ad huc locum: vera est enim c5clusio,no posse liberum homine libertatem sitam qu cunque pactione,vel contractu amittere,nisi hoc uno casu, cu sese liberii stiens, quasi seruum ad pretiit participandu ignoranti emptori vendi,aut alio quouis modo distrahi patitur. l.si usustr. g. in summa.de libe.cau. idque specialibus senatu seonsultis contra Cubtile iuris rationem indiunii est,ut comercia sustineretur. 6 l.iij.quibad lib.procl. no lic Nacaetera quae Accur.requiri admonetivi & vere pretij parte capiat,& ea gratia vendi se patiatur,& statu suu non ignoret,etia ut xx. an.utiq; maior si ex ipso cotextu fere intelligutunQubd si horti quippiam deficiat, quia tuc seruus no fit et vendi se patitur,ad obviandu caliditati actione in eu dedi tyr or in factu, per qua emptori damnu resarciri Ribet.l.rectissime. ubi not.de lib.cau. Illud dubitari potest,si in patris potestate fuerit,q se viai passus est,an nihilominus seruus fiat,cu patria potestate instio atq; inuito patre effugere posse no videatur.Insio. mo.ius pa. .sel. 9.s.Sed nihilosecius seruum fieri res podendu est,ex mente legis:na illud tantia inspicitur,an liber sit,& maior xx. an. PHterea quod modii capitale aliqd comittedo poena eu patri subdu-3o cere potest,sic & sinus posse debui CSane hoc casu iniuriam actio lito, non filiunomine patri competit aduersiis venditorem. l.j. I& usquam. insta de iniuri
i misit undi& supra capi. lximo,Ingenuisem qui ex matre libera n
' Notu est libertinoria appellatione, antiqoribus teporibus sic accepta suisse,ut libertini diceretur,utiq; in infinitu de edissent
ex iis,qolim manumissi essent.Ingenui quorumatorii nemo seruitute seruisset. Sed posterior clas aliter accepit,vi hic refertur.Sue.in Claud.Ignarus teporibus
Appij & deinceps aliquadiu libertinos dictos,no ipsos qui manumitteretur,sed o ingenuos ex his procreatos,quod Budaeus quoq; post Vallam adnotaui ini. Qinfra de Senat. Sane quod Accur.hic in fili. glo. Iustam seruitute interpretatur. quae domino grata atq; accepta suerit: sine dubio delirum est, & si fieri ρος sit, ex libro aboleri debet. Iustam seruitutem vulgo, nunc legitimam & rectam , hoc est, veram & iure cognitam seruitutem appellant. Nam nisi
73쪽
66 Anto. Vaccae Exposit. locorum obscur.
talis seruitus sit libertinii manumissio non iacit: Sr hoc est quod saepe rescriptueste relatum est. Inst. de ingen.in fi.Natalibus non osticere manumissionem. v i tu itero gu. Refertur haec eadem distinctio, eodem Paulo ubtitu de verb.& rer. signi. quo loco Alciati interpretatio,& ad huius & ad pen. capitis huius tit. interpretationem lacticiet,quae nobis in totum probatur.
AvLvs RESPONDIT EUM, QUI v I VENTE PATRE ET
ignorante de conditione filia conceptus est,tuetris aus mortem tussi iustum filium ei ex quo conceptus est non arideri. Conditi nem pro matrimonio & coniunctione scribcndum putauit io
Hal quo sensu in iure saepe accipitur.Isn.de sponsal .l qui liberos de ritu .nupt. Sed Florentiae cile, De coniunctiones M. Admonet August. qua in re non multum laborauerim Meminisse autem oportet,iure ciuili nuptias non consistere,nisi consentiant etiam hi, quorum in potestate coeuntes sunt. l. ij.insta de ritu .nupt. Veruntamen secundum Iuliani sententiam videri
patrem qui filiae coniunctionem seiat, consentire, nisi expresse dissentiat. l. in sponsalibus de sponsargan l.si suriosi.C. de nupt. Nos idem ctiam in matrim nio Gij existimamus,ex constiturione Antonini l .si ut proponis.Lj. C. eod. titu. denupt.Quamobrem quod ait hic,ignorante patre,idco dictum interpretamur,quia si sciuisset pater,nec reclamasset,nulla qu. aestio fui siet,ergo quod de insilia hoc loco dicitur, idem in filio quoque diccndum erit.argu.d.l.s ut proponis Illud quoque sciendum eundem Paulum lib.sentent. Iccept. II. titu. XX. ita scribere. Eorum qui in pote nate patris sunt sine moluntate eius matrimonia iure non contrahuntur ed contra dia non Iolu ntur. Conte latio enim publicae inlitatis priuatorum commodis praefertur. Haec sententia nouissimo iuri Pontificio, quo nunc utimur,satis congruit, quo vel inuitis patribus filiisfami l. suo
sibi modo matrimonia copulare permittitur.cap. cum causam.eXrra, de rapto.
cap. susscit. X X v II .quq si iecunda.quamuis Corrasius libro primo Misceli cap. xvii .ctiam iure canonico consensum corum,quorum sunt in potestate,requiri putet:Sed lapsus videtur quod Luci j Pontificis constitutionem non viderit. d. c.cum causam. A lustin.certe non nisi magna cum ratione talis licentia exta Nescisa esse videri totest,quod ea res maximam nonnunquam turbarum & domesticorum distidiorum causam praebcat,ut stequentibus exemplis admonemur. Quamobrem veram puto Angeli sententiam existimatis nec cogendum auum huiusmodi nepotes agnoscere, nec quod ad haereditatis quidem suae successionem eis relinquendam attinent,sed nec quod attinet ad alimenta praestanda agnoscere cogetur,ut ego sentio, per t. si ut proponis C. de nupt. Sane generaliter hic docemur ubicunque impedimento aliquo matrimonium initio non constitit, sublato impedimento squamuis voluntate eadem perseuerante,iustum matrimonium esse inciliat. etsi contra.Cod.de nupt.l. cos. insta ode ritu nupt-ὶ non propterea tamen iberos antea conceptos iustos seri, sed
eos duntaxat, qui postea procreati sue in quod ego indistincte in omnibus dicendum arbitror, etiam si principali beneficio postea legibus soluti suerint, qui ante non iure copulati erant, nisi ut & liberi ante quaesti, pro
74쪽
Iegitimis habeantur,adiectum sit.l qui in prouincia. diuus infra de ritu nupti Nec mouet me sustiniani constitutio.l.cum quis.C de nat.lib.qua etiam siusceptos ex concubina legitimos fieri nolui si nuptialibus instrumetis postea coniectis,uxoris loco concubinam habere coeperis,disserentia quippe magna est, non enim retro concubinam habuisse videri potest, qui matrimonium contrahere voluit.Nam animi destinatione concubina aestimarunt.pen inta de concubi.eaque animi destinatio iam inde ab initio esse debet,ut uelit quis illam habere concubinam.glo.in l. in concubinatu. in verbo, testatione, ecd.tit.de concub.In hoc autem nostro ea fuit animi destinatio,vt uxorem thabere vellet ioconcubinam.Plane si nuptias contraxisse proponas cxemplum enim reperitur in l.fin de concub. postea cognito impedimento,uel poenitentia ductum, eandem emisisse,deinde in concubinatum reduxisse, mox sublato impedimento,nuptias rursus cum ea contraxisse,concubinatus tempore quaestabulios ii stos enici ex eadem constitutione dicendum erit. L. XII ITEM. Lis. XIX. Rispo Ns-
receptum est, propter autoritatem diati tam MDira inpocratis. Et ideo credendum ea eum qui exitustis nuptys septimo mense atus est, iustum filium es . De tempore humani partus multae veterum medicorum, philosophorum de iurisconsultorum qumstiones,eorum variasque opiniones retulerunt Plin.lib. V Il .cap. v. Gell. lib. ai I. cx v i .Plutarchus. lib. V.de pla.phil. c. X v I l.Macrob. lib. j. in Emnium Scinionis. c. vi. Censerinus in lib. de natali die. Scripserat Paulus eadem quae hic fert lib. iiii. Sent.re ptatitu. v Ii i .in haec Verba.Septimo m senatus maret D est, ratio enim Pytagorei numeri hoc videtur admittere,ut aut septimo plero, ut decimo mense partus maturius videatur.Sed Iusti. septimum totum in sim
expectari noluit,sed satis esse,si vel unum,aut alterum eius mensis dicta attigerit, quae sententia Vlpiani fuit ex rescripto diui Pisi centesimo de octo simoiem cundo die natum,isto tempore natum videri. infra de suis di legit. l. int. sn. Ideo se blatum hinc a compilatoribus illud verbum. Pono. Sed et Medi lani aetate nostra magnum quendam virum etiam centesimo sep esimo sexto die natam sibi filiam agnouisse accepimus, Medicorum ae Inla 2 Q rum requisitis autoritatibus blanditum sibi,quod nobis nullo rimis in bari potest supra hoc tempus usque ad decimum mensem impletum, 'L. anque natus sit,videtur Iustin.tanquam iustum agnouisse , quamuis multae umerum controuersiae,an octauo mense,vel gigni possit et natus vitalis sitice proficere debeat.Gel l .loco sepraseii.Sed post X. menses natum,iustu no haberi, ideoque ad legitimam haereclitatem non admitti comprobauit. d. l.in testato. g. laal o Gallus. in princip.de liber.& posthum quamuis de quod ad hanc attinet, a liqui nunquam decimo mense,nisi exacto edi partum existimassent, ut ostin-dit idem Gellius de Massurium Sabinum scripsisse constaret. Praetorem olim L. Papyriu secundo haerede lege agente bo pos cotra eu dedicte cum rflater partu se X III .mensibus tulisse diceret.quonia nullu certu tempus pariendi statuturn
75쪽
68 Anto. Vaccae Exposit.locorum obscur.
ei videretur: ita enim quidam existimarent,& hoc est quod Gentilis ille medicus nestio quis consultus a Cy. respondit et,etiam x i l .vel x iii. mense gigni posse,quod Barto pene fabulos iam esse visum,est in l. Gallus.in princ de libe depol th. Sed utilius fuit legibus hoc definiri,quibus hac in re omissis alioru placitis,standum erit.Nec quod Hypocratis autoritas hic recepta est, idcirco etiam aliorum recipienda eri nisi ex integro consultus Princeps,aliud specialiter arprobauerit. illud quaestionis est,si uno forte,aut altero die post completum decimum mensem natus sit,an nihilominus iustus haberi debeat. Accur hic iustum habendum non existimauit.per text. in d. s.fin.argu.etiam d.L Gallus. in princ. quam sententiam ego quoque probo, quamuis idem alibi contrarium roscripserit. d.l. Gallus.in princ.de in auth de res h& ea quae par. 5. D.ita enim scripta lex est, it decimum mensem natum,non admitti ad li editatem,a qua si semel digressi erimus,nihil iam certi supereritiquin autoritatibus impulsi, vel tertio etiam, vel quarto die ac deinceps post statutum tempus aditum recipiamus,veteri equinae caudae paulatim conuellendae exemplo, quod Horati refert.Praeterea si mulier secundo statim mense post viri mortem alteri nupserit,exinde septimo mense pepererit:verius hunc iustum silium censeri oporteat,quaeritur,liunc enim tam nono quam septimo mense natum videri posse. Sed ego posteriorem virum hunc agnostere compcllendum arbitrosiquod &Imol .existimauit, in St. Gallus.in Princ.sibi enim imputet, qui talem intra lu- 1octus tempus uxorem duxit.arg.l.si quis domum.loca. Quin hoc ipsum a Paulo hic,& a Celso alibi responsum esse.l.cum legitimae. infra eod.titu.nisi posterior hic maritus contrarium manitastissime ostendere posscsecundum Vlpi, ni sententiam,in l. filium insta titu.j. si tamen filius ab hoc agnitus, xx priore se procreatum dicat,idque ostendere paratus si audiendum puto,sed praesumptioni iuris interim locum fore. Ad hanc rem pertinentia quaeda traciat etiam
nouella Imperatoris constitutio XX ix. de restrer. dot.& ea quae parturit in undecimo mense. L XIIII. PAvLvs. Lis. IIII. SENTEN.
l generis,conuerse moreprocreantur. Heluti si mulier mons rosum MLquit aut prodigiosum enixa sit. Partus autem qui humanorum membrorum ossicia ampliauit,alicuius miritur essectus, 2 ideo inter liberos connumerabitur. Germana Pauli verba unde hoc
caput descriptum est,hodieque lib.eius senten. I iii iesuntur haec,sub titu. De. intestatorum successione. Mulier si monstrosum aliquid, aut prodigiosum. enixa si nihil proficit.non sinat enim liberi,qui contra formam humani gens. ris conuerso more procreantur partum qui membrorum humanorum om. cia duplicauit, quia hac ratione aliquatenus videtur effectum, matri prodesse placuit Recte enim August. l.j.cmenae. v iii. animaduertit,haec a Paulo ad ii oterpretationem s. C. Tortulliani scripta esse,quo ingenua ter enixa, libertina quarer,vel quae ius liberorum a Principe impetrasset id quod tum frequentissimum erat ad filii bona admittebatur. Sed tamen contra Paulum censuerat Vlpimus,cuius S sententia relataeta quaeret aliquis.de verb.signifi. Porten
76쪽
tosum quoque, vel monstrosium parium prodesse matri,nec enim esse quod ei imputaretur,quae qualiter potuisset edidisse nec quod fataliter accidit, parenti obesse oportere.Possunt haec non inter se pugnare3 Sed sciendum est ius liberorum pridem a Theodosio,dcinde etiam a sustinsublatum esse.l.j. de ij. Q de iure lib. Ideoque ut mater admittatur,quoties pepererit, hodie non requiri. Quare non ad s. C. interpretationem,sed aliorum accipi haec voluisse lusimnianum necessarid dicendum esta tur quod ait, esse liseros gesta probanda videtur Accursij interpretatio,ii videlicet de ipserum liberis & eorum con
modo agaturueoque nec pater eos instituere, Vel exheredare tenebitur, necio praeteriti rumpent testamentum, quod & Iustiniani constitutione expressum eliquod certarum. deposthu.haereaesto.fin ini quod dicitur.C de lib.& posthu.Sed nec sacro baptissim lauacro abluendi sunt.Arch.v. disic. baptizari. nec eos pater alere agnoscereve ex s. C. de liberi agnos cen. compelletur.
Quin huiusmodi monstra alere antiquitus nefas erat,dc primo quoque tempore magistratibus denunciari oportebat, qui procul in ignotas terras avehi statim curabant,quod existimarent huiusmodi portenta deorum iras comminus & pestem sequi,ut ex Liuio apparet Iinc prouerbium Moninum alere : in
illos quos nefas aliquod tegere suspicarentur. Quare etiam hodie quaeri potestati siquis monstium aliquod huiusmodi educaueri poena legis Comeliae
io teneatur,qui id occiderit. Et Franciscus Petrarcha lib. memorab. iii l.tractatu. vi. c. x xxx facto id Veronae tractatum refert:abselutumque eum, qui quasi Centaurum, humano capite quadrupedem,equo similem , occursu ipse pe turbatus commotusque occidera neque id clam habeti conatus erat:vt omnino dolum malum, qui imprimis requiritur,ut legi Corneliae locus sit absuisseeonstaret.Quod si dolo malo faetiam proponeretur,tunc hominis ne, an b stiae similius tuis letiquaerendum existimaret n. arg. l. luaeritur. hoc tit. Nam lex Cornelia hominem occisum requirit. Quod si de parentum commodo umctati proponatur,fueritque in consideratione,vel matrimonis, vel generandi assectus,qui ut in plerisque apud antiquos, sic suerat & in s. c. Tertulliano,
is tunc probabiliorem vidui voluisse Vlphani sententiam, ut hi quoque promcerent. Cui rei consequens est,ut si quid relictum sit sib conditione nae, Si
per 'it, per hunc extitisse conditio videatur. Non idem in conditione, Si lis ros Iusceperat, vel, Si exsenatos habuerit, plerunque enim sic conceptis verbis filiorum ipserum causa relictum videtur. l. Lucius. in fitacum concor. insta de haered. inst Nam filios habere haec dici non potest,& ita ego sentio, quamuis Accur.aliter in hoc loquatur.Qua ratione nec a muneribus ciuilibus vacationem praestabunt,non magis quam nati & defuncti.Nam vacatio intuitu filiorum uatur. l.fin. insta de iure immun. Sane quod humanorum membrorum officia hic comemoratur,eaque Accii. videtur interpretari,ut in manu digitos,
o quaesitum est,si lex sit,ut qui alteri membrum abscinderit,eodem membro r tali etur an si digitum absciderit, digito multari debeat, & quamuis plerique
existiment non debere,ea moti ratione,quod digitus non membrii esse quod sic propemodum definitur,pars corporis, ut crura, manus,sedes sed membri officium videatur. Ego tamen alium fuisse Iurisconsulti sensum. Ideoque com
77쪽
vo Anto. Vaccae Exposit.locorum obscur.
trariam sententiam veriorem puto. Cum enim lex in eo quod maius est, talionem esse volui quanto magis de in hoc,quod est minus nec legem xi . ta bularum huic Quosve parti parum cauisse unquam dixerim,qua scriptum fuit, si membrum ruperit meum,e pacto talio est Adde quod nec omnino imprime videtur diivrs, membrum Dellari,cum proprie quidem,articulus dic tuti anus vero hi ut aliud nisi membrum latine significet.Neq; enim tam verba quam legis mentem 5c rationem inspicere nos oporte scire leges.l. contra.
ZETu vs A. &ci Arescusam maluit Haloander, sed hac de re ioAug. lib. i i l .c. xi. Arethusa notissimi nominis sons, unde hoci nomen,ductum.Caeterum quod in sequeti capite affirmat A l cur.si quo ordine nati fiunt,apparere non ponat,tam quartumi quam tertium suturum liberum. argicum inter.C de fidei c. libet.recte a Barto. aliisque compluribus reprehensum arbitror. Sed eorundem sententia nimis dura est,existimantium neutri libertatem competere.aryl.duo
sunt Titi j de rest l. Benignius & humanius videtur quod Baldo & Angelo eius conlanguineo placuit, gendu hoc casia haerede alteru eligere,ut is liberstargua si quis seruu. si interide les. i i.Qua humanitatis ratione,& duobus liberis uno utero genitis,si incertum sit uter prius editus fuerit, primogenituri, χο
quam vocant,ius eum esse consequuturum,quem pater iusserit. idque Bald. Sc exan. probant.Alex.hic,in addit ad Barto.Bald.inl.in quibus.Cde sec. nupta Illum tamen ego non ingenuum,sed haeredis libertum fore credo.& hactenus Bario.sententiam sequor,proprius enim stricto iuri erat,vi cum re vera ingenuus apparere non posset, pro seruo haberetur.Vnde satis gratiae videtur coi
sequi,si quoquo modo ad libertatem peruentiadem dicendum de si haeres alterum posterius natum esse,cum scilicet Arethusa iam libera facta sit, confiteri velit, ut alterum in seruitute retineat,alterum arbitratu suo ingenuum faciat. in enuitas enim non priuat sed publici iuris est. Ideo non debet a voluntate cuiusquam dependere. Quae ratio essicit,ut in proposito nec a serte quidem Diudicari debeat,ne ciuitatis ordines temere ac veluti per ludum inquinenturi j. insta de collus deteg.Nam nec libertum suum adoptando patronus,quod ad. caeteros attine ingenuum facere potesta finanfra eod. titu.quamuis quod ad se de familiam suam socchat,ingenuum faciatisciendum te ritu nupt. Qua : runt etiam Doctcres,quoniam luc dicitur,satis cae vel eo momento quo pariat,implere conditione: ut libera parere videatur.quomodo intelligi hoc possit,cum prius impletam conditionem perspicue ostendendum esse videatur1quil redi. s.fin.insta de cond. Soluitur,quia nec struam peperisse dici potest, cum utique ante 'amim editum impleta fuerit conditio. idcirco liberum pe-
petisse a prudentibus probatum videri.Nam & Thales Milesius velocissimum orerum omnium intellictum esse, ideoque quamqua tempus in motu distinctum non inueniatur,in intellectu tamen distingui posse existimauit,ut Baldus refert.Sed de philosophorum magister Plato, cum Sophistς quaererent,quando
moripns moreretur,cum iam in morte esset in tum etiam cum in vita seret
78쪽
idemque de caeteris similibus,aliique viventem adhuc mori putarent,alij nihil in eo tempore vitae relinquerent.Ipse neque Vitae id tempus, neque morti dedit:quippe utrunque inter se pugnare,nec cx duobus contrariis altero manente , alterum constitui poste vidit, cum quaestio ferct per diuersorum inter se finium, mortis & vitae cohaerentiam. ea propter exprestit ipse medium quoddam tempus in confinio politum,quod repcntinam naturam appellauit,
quo repente id fieret, quod in alterum transiret,ut resert Gcll. lib. v i. p. X i M. Noa Atticarum. Quamobrem non necessariusville videtur,cum lex Comelia eorum qui apud hostes deccilcrint,tellamenta quae antequam caperenturio fecerant, perinde confirmet ac si in ciuitate decesserint,nec aliis verbis eius legis sententia usque relata sit,quotquot locis eius in iure metio est,ut i lege Cornelia cu concordabi in glo. infra de test necesse inquam fuit excogitari ab Ac- cur. quem omnes postea sequuti sunt, in sto. mag. Instin.quib. non est perin .fac. testa. s. nouam cautionem,ut praeambulat siccnim ipse dixit captiuitatis hora fingi eos decessiste dicerent,qui apud hostes sic decessierunt. Proderit haec Platonis sententia ad aliarii quoque quaestionum explicatione.Postremd quaeritur,si execto ventre, tres educti sint,an haec libera decessiste videatur,& probant omnes non fuille liberam quae non pepererit. terum si ita scriptu iit, Si filiostre, habuerit, decestille liberam.Sed in hoc ego subsisto libertas enim ante exilo stentem conditionem competere non potest,existente vero conditione,nulla iam est,quae libera fiat non magis quam cum post mortem legatarii conditio existit. Quod si mihi ita legatum proponas, O rethusa tres te Pererat, vel, tres liberos sustulerit, halueri genuerit, eaque defuncta tres ex utero extracti fiunt: deberi mihi legatu verius csse,quicquid hac in re doctores controuertant,cum& partus dicatur,qui hoc modo editus em. quod dicitur. de liber. & posthu. l. etiam mulier de verb.sig.& verisimilius silites latorem effectum magis, quam modum respexisse,ut cum Cab conditione emancipationis relinquitur,& ante decedit pater quam filios emacipauerit. Sunicit quoquomo id ab eius potestate filios liberatos esse.Diij.C. de cond. inseri oL. XVII. VLpi AN vs. Lia. XII. AD EDICTu M.
In QPrbe, pridem declarauerat Alciatus, ostenderatque id per-- multis & rationibus & autoritatibus. lib. i l .dispun.cxxi. Sed ut nitit omnino dubii supersit,fecit nuper autoritas & diligentia Augustini,qui nosola codicum fide, sed Jc Iustiniani testimonio manifeste id comprobari animaduertit.auth.vi lib.de cael. in fin. Comprobatur etiam j ij Spartiani auto-ηo ritate,qui in vita Seueri imperi principio ita scribit. Seuerus Africa oriundus. imperium tenuit, cui ciuitas Leptis pater Geta Maiores equites Romani ante . ciuitatem omnibus datam. Ab illis igitur tota huius capitis interpretatio acci .pienda est. Nos quoque quaedam huc pertinentia supra diximus,in l. omnes populi & in Inon ambigitur de legib.& in l. prima. de const. princ.illud scien-
79쪽
dum est Diuum Chusostomum, seu quis alius interpres est illi annexus, dum in actis Apostolorum quaeritur,qua ratione Paulus ciuem Romanum, ctiam natum se cile dixerit,cum e Tharso Ciliciae oppido ortum ei te constaret,constitutionem hanc non Antonino, sed Adriano adscripsiste.qua in re tam deceptum eum apparet,quam in temporum ratione, cum ante Adrianum fuerit Paulus,verique similius sit,uel Tharsum a Gn.Ponaseio bello Pyratico,vel quo alio ab Imperatore ius municipi j accepisse. cuius iuris ea potcstas erat ut ciues Rom. municipes haberentur,quod & insea dicemus,in Γj.ad municip.ves Pauli patrem ob insigne aliquod de Rep.meritum, ciuitate Romana quandoque donatum fuisse. Sane inter caetera, huius constitutionis hanc quoque vim &io effectum existimant,ut omnes subiecti Rom. Imperio,Romae utpote in communi patria in conueniri possint glan l. Roma. in ira ad municip.& in i ii .de iudic.ubi doctor quod illa ratione verum est, quia & magistratibus illis apud quos ciuis sum,& his apud quos domicilium nabeo,parere debeo.l. incola his magistratibus . infra ad municip. Nobis autem sic hoc probatur, dum sciamus,non propterea tamen Romae etiam defendi debere hunc,qui tantummodo ciuis Romanus sit, ut scilicet bona eius ex primo & secundo decreto quod vocant )possideri, vel distrahi possint i Romae iudicium accipere non sit paratus, etiam tunc temporis cum in prouincia agit: non enim ad hoc obstringitunt ad cognitionem.ex quibus cau.in post eat. l.3.& ij. eum qui appellauerit in prouin .desen.praeterquam si,vel Romae contraxerit, vel arbitraria actione agi proponas aliud est enim aliquo in loco coueniri posse, aliud defendi debere:hoc enim ad praesentem,illud ad absentem refertur, & defendi quidem debet unusquisq; uni contraxit,ubi domicilium habet,& quo in loco vi solueret se obligauit,ex vi arbitrariae actionis:quibus locis si inuenitur, utique & conueniri potest.Sed hoc amplius in patria unusquisque conueniri potest, licet neque ibi contraxerit,nec domicilium habeat, nec omnino ut lolueret se obligauerit. Verum hoc casu defendere se non tenebitur, ut ego sentis,quod & insta dicam,in rubr.de iudi c. & in l.haeres absens.eodem titu. Adnotat praeterea Accuri hic,seruos omnes, si Romae maneant, liberos & Dciues Romanos fieri. Quandam etiam portam esse Romae, quae idcirco libera appellata sit,quod peream ingressi serui, liberi illico fiant, quod sple di de fallum est: nec nisi ex anilibus deliramentis processiste potest. Hodie certe Romae vulgo ita fertur, seruos qui inuriam venerint, ubi vel in l Capitolium ascenderint, vel Diui Petri Basilicae limina attigerint, si se Christianos esse approbare possint, continuo liberos seri, quod tam nulla lege, quam nulla ratione dictum est, per iniuriam tamen quandoque ut audiuimus etiam dicta secundum seruos sen
80쪽
MPERATOR ADRIANVS PUBLIO MARCELLO
restrast iberam quae praegnans Vltimo sup cio damnata sit, libe, rumparere, o setitum esse Ieru ι eam dum partum ederet.Sedsi ei
Fuae ex iustis nuptiis concepi uiua C igni interdictum est,ciuem Rommauum parat, C in poti testatris se. Qui ultimo supplicio damnantur, tam viri quam mulieres statim & libertatem & ciuitatem perdunt: praeocupamue hic casus mortem, ut Paulus ait. l. qui ultimo. in ira de poen. Et quamuis ultimum supplicium solam mortem interpretcinus. l. vltimum .eod.ti. tamen idemto olim erat,& si in metallu damnatus quis, vel in opus metalli datus esset. l. quia dam. eod.tit.cui rei consequens erat,vi & matrimonium Blueretur,quod non nisi inter liberos & ciues Romanos esse poterit.Inst de nuti. in prin. Sed cum hodie nouella Iustiniani constitutione, auth. de nupt. g. illud etiam. & seq. de aut h. sed hodie C dedon. intcr vir. nemo ingenuus natus,ex damnatione qualibet seruus fiat,nili cum ultimo supplicio statim columitur,ut Accur. putauit. plo.d aut h. sed hodie.consequens sanc est, ut hoc solo casu matrimonium di rimi intellisamus,non tam pcr seruitutem, quam per mortem. Essiciebantur autem hi sic damnati serui poenae,non principis,vel fisci a quidam.eo. tit. Quare quia serui & ancillae utique eniciebantur,dubitatum est an ex hac liber na-- scerem Et responsum nasci liberum, notissima illa ratione: quia non debet calanulas matris ei nocere,qui in utero est. Inst de insen. g. i. idem ab Antonino quoque rescriptum est.l. ii ante. de poen.Quod si post sententia mulier concepisset,non poenae,sed fisei seruum pariebat glo. in d. I si ante. i. generaliter. s. ex damnata iuncto g. praecedente.de fideicom liber. Sed si aqua & igni interdiactum ei sit hoc est, si deportata suerit, ut hodie interpretamur.l. iij. ad leg. Iul. pecu. non idem nec nunc crit,nec Olim erat,cum libertatem h c sententia non ademerit sed ciuitatem tantum .d.l. quidam. Ideo de illo qui ex hac ante conceptus erat,non illud quaesitum est, an liber, sed an ciuis Romanus, & an iustus patri filius nasteretur,& respondet liberii & iustum nasci.Nam matrimonium 3o hoc cassu manente affectione maritali, etiam iure veteri durabat, argu l. j. Q derep.Quare etiam postea concepti ac nati, si affectio utique remansit, liberi de iusti filij erunt. Hodie cum matrimonium ab initio cum seruis quoque vel ancillis inter scientes contrahi possit,extra de conivg.serv. cap. secundo, 5 fina. quaeri potest,an contracto matrimoniis inter liberos, superueniente seruitute, matrimonium duret,& si iij postea concepti liberi nihilominus,an serui nasiantur.Sed solui matrimonium per superuenientem seruitutem, excepto captiuutatis casu,& propterea liberos non nasci, expeditum est,d. authent.de nupt. s. sed & captiuitas.& g.quod si indici.Nam & iure canonico matrimonium cum ancillis non nisi his viris esse potest, qui earum conditioni non ignari, scienter o cum his contraxerunt. Et quanquam inter tales matrimonium contrahatur, ancillae tamen nihilominus seruos pariunt. Host.in sum. eoaetit. de conivg. ser.
De caeteris iuris ciuilis effectibu an inter hunc patrem & filium ex ancilla uxore susiceptum existant,maior dubitatio. Sed ego excepto eo, quod filios ex tali uxore genitos non habebit in Potestate, quia serui sunt illis,cuius ex ancilla