De latinitate falsò suspecta, expostulatio Henrici Stephani. ... Eiusdem De Plauti latinitate dissertatio, & ad lectionem illius progymnasma

331쪽

mare. nam ex nomine Scandalimr fecimus

Esciandre,non minus quam Salmiale. quum tamen omnes in hoc Graecam illam ori ginem statim agnoscant, at in illo pauci sint fortasse qui eam agnouerint. Quine tiam multi sunt qui vocem illam esciandreidem in antiquiore lingua Gallica significasse sciant, quod in recentiore fundale. Sed quanuis vocem illam Smndalum appellarim cum vulgo Graecam,tamen dubi tare me an Graeco sermoni adscribeda sit,

minime inficior. Alteram autem vocem, vorbum videlicet ex Graeca lingua petitam esse constat,& veterem Testamenti noui interpretem pro βλασφημμῖν ea usum csse. Nos certe ex hoc quoque vocabulo duo fecimus, B mer & Blasi hemer. sed in Blasiner secundam syllabam per syncopen detraximus: quod non itidem in Blast hemer fecimus. Ac quanuis βλασφημυεῖν de quouis dicant Graeci, quasi φκιπι ν pro τίω φημἘν id est, bleger te renom, siue larenommee: nostro sermoni placuit mi'hemer de Deo tantum,at blasiner de hominiabus dicere. Quanuis autem hunc ipsiimvsum in plerisque Testamenti noui locis habeat μασφημεῖν quem habet apud nos Blastbemer, nec Latine alio quam quod

332쪽

exGraeco illo factum si verbo exprimi res illa & tam significantcr declarari posiit:illi tamen, quorum a me sirpe sit mentio, superstitiosi verbo Blasphemare linguam Latinam inquinatum iri crediderint: idemq;& de ΒΓ sthemtor,suae Blasthemus, & de Bias bonia dixerint. Quod vero magis mirandum cst,ne in ipsa quidem Testamentinoui interpretatione locus huic verbo datus suit ab eo cuius & aliquanto ante memini. maluit enim vertere Impie loqui. Sed hoc in eo qui ne angelorum quidem appellationem in suam interpretationem admittere voluerit, minime mirari de

bemus.

Anicquam vero huic de Graecis vocabulis in nostram linguam receptis scrmoni finem imponam, lectore monebo, quasdam etiam voces in ea esse quas e Graeca sumptas negari non possit, setiamsi primo aspectu haec origo minime animaduertatur quum tamen illa ipsa quae in vocabulo nostro cernitur vocum Graecarum compositio vix apud ipsos Graecos in ea- de praesertim significatione reperiri queat. Exeptu enim habemus in nomine Beocle, sue plurali numero Beocles. nam dictum esse Ee aes pro Biocles. esse autem Biocles ex A. aut certe ex bM, Latino posito pro ης

333쪽

que qualis sit illarum forma cogitabit. etiamsi vocabulu istud δε κλος nullius scruptoris autoritate confirmari posset. Sed quod ad primam illius nostri vocabuli syllabam attinet,si quidem facta sit ex . c, in

eo duarum Graecarum vocum compositionem esse, rcete dictum a me paulo ante fuerit: sin vero facta sit ex Latina pamticula bis, quae idem valet quod Graeca illa

δες, ex duabus vocibus compositam esse dicendum crit, quarum una sit Latina, altera, Graeca.Ne autem valde repugnem

ei qui huic potius quam illi compositioni

assentietur, faciet nostrum Buame, quu hoc itidem sit ex particula bu,pro δες,& nomine γαρος. An autem Bigumus itidem pro Digamus sex διγαμος) receptu fuerit, aliis quaerendum relinquo.Nos certe & in alia voce tali compositione usos esse addo, videlicet in Bisae: sed hic utraque vox ex una eademq; lingua, Latina videlicet, simpla dici potest. nam Bis ac ex Bli & Saatis compositum cse manifestum est, quum reuera

nihil aliud sit quam duplex saccus. Nisi forte quis particulam bu illi ipsi Gallicae voti

se quae etiam Hebraica est, sicut inmως est Graeca tundiam esse diccre malit..Minus autem anifesta in voce Besace quae alioqui idem

334쪽

idem significat est haec compositio .Fuis. se autem aliquando qui dixerint Bigaetus, atque hinc manasse nostrum Bissae, non ablimite vero est. Vt autem ad voces illas redeam quas a Graecis habemus, sciendum est nonnullas ab illis ad nos peruenisse quas alioqui e barbaris quae pro Latiniis habcatur, factas esse vulgus crediturum sit.Ex earum numero est Mas her. hoc enim neque ex barbaro verbo Mobrare quod tamen hodie plerique maedici non refugiunt neque ex Latino Manducare, sed ex Graeco μαασα factum esse, neminem negaturum existimo. Ac profecto ex iis vocabulis quae cum Latinis sunt nobis communia, pleraque nos ex ipsis fontibus hausisse. periuasum habeo. Nec mirabitur quod dico qui nostra linguam verbis Graecis plenam esse con siderabit, quorum in Latina ne ullum quidem vestigium extet:& quidem ita ut no- nulla etiam quae in ore vulgi sunt frequetissima, inde fluxerint : adeo ut vel horum verborum quae iuriiurando a Graecis adhibebatur, Nil ΔMα Δια, & Nώ - Δ ἰα, manifestae reliquiae in Parisiorum & qua rundam vicinarum urbium sermone ma neant.Fieri etiam potest ut quaedam a Giae cis sumpta, sicut nobi ita etiam Lati

335쪽

322 Ex Pos TVLATIONIS norum nonnullis in usu fuerint, licet exe-pla minime reperiamus.Sic Colei pro testibus intellige autem virilitatis tcstes) Latinis, sicut & nobis qui aliquantum immutamus in usu fuit:.sed non omnibus, ut opinor. Fortasse tamen ipsismet G cis suum vocabulii in hac metaphorica significatione minus etiam usitatu fuit quam Latinis,& nobis, quanuis neutrorum sit. Nullum certe ab iis quos habemus scriptoribus affertur huius significationis no. minis κολεο exemplum, quod sciam: quum tamen alioqui apud Hesychium pertincntem illuc significationem habeant. Quemadmodum autem antea dixi ex Graecis Testamenti noui nominibus Um-κριρος & έλε um η esse Latina,Η ypocrita &Heenu sinu, & nostratia, Ηγpocrite & Αu-vii idemq; & de aliis quibusda dicere potui, ut de schismi, schiseme: necno de aliquibus quae omnibus nota sunt, ut λος,Angelus, Any, prisco autem sermone nostro AH λκ, Aposto ,Apostre prisca autem lingua Ap Ble: & de nonullis thquibus vox magis quam significatio serua-

336쪽

D E L A T. s v s P. CAP. v II. mluae Testamenti noui scriptis posterioresunt,& Latinam & nostram formam sumpsisse sciendu est.Sed in haru nonnullis satis manifesta derivatio cst: ut in sγnodus de unode,ex in Archiepiscopus & Ar chenesilue, ex Amet mcritidemque in Amotidiaconus & Archidiacre pro quo vulgus pronuntiat AsBacre ex Λ ο δεα νος : at vero in voce Monsber, quae maioribus nostris in usu magis fuit, minus aperta est talis e sermone Graeco deductio: quum tamen Mon ber ex Monuibriuo, hoc ex να ει - tu esse constet.Sed nimirum idem huic nominiGraeco coligit in nostra lingua quod verbo βλασφημ-ν de quo antea dixi ut duobus modis usurearetur. Sicut enim ex βλασφημειν fictum fuit primo Blasmer, Fer

syncopen, deinde & Blume r, ab que syncope,a recentioribus: ita ex μα νον,siue e Latino inde sumpto Monushrimm , quum antiquus sermo noster fecisset Molher, postea & Monastire, voce illa minus immuta

thsimulque significatione propria serua ta,dictum fuit: quum alterum illud nomeMouber templum significet, & ita potiusquam voce Monu Uriuan reddere oporteat. Sed vocabulum nostrum Moine, a nom, . e Monachus, secto e Graeco μον ς, originem habere posse non videtur, quanuis X. ii.

337쪽

set Ex Pos Tu LATIONI salio qui voce illa reddi & soleat & debeat. Miror vero unde fiat ut quum Monachus ab omnibus recipiatur pro nostro Moim non itidem Monacha pro nostra Moinesse, quae & Nonnam a cunctis admittatur, sedat multis Mon algiureo , illis autem qui' omnino Lat1ne loqui vel potius Latini late veteri uti volunt, Vestalμ uirgo appelletur. Vnde obsecro Momati illud esse dicemusΘ aut cuius autoritate tueri poterimus Suspicor equi dem,ex nomine Sancti moriati vel Ca' malis,per aphaeresin prio rum syllabarum, esse faciu:atque id suspiacabor donec apud aliquem e scriptoribus qui ecclesiastici vocantur, inuenerim. IIIa autem, sanctimoniati & Castimoniati, apud Augustinum aliquot locis leguntur: quinetia in Codice Impp. hac posteriori voce visitur. Sunt certe eodem modo facta, hoc

ex Castimonia, illud ex sancti=nonia. Quid3 an ha e che Latina dicemus3Digna saltem esse Latinitate illa quae apud ecclesiasti- cos scriptores & in Codicis libris cxtat,

negare noli poterimus. Verum quum nostrum Moine ex Graeco Mον ς vix poste originem habere dixerimus,unde ortum esse existimabimusὸ An ex μνι- λ at Ουἰς dictus est siue aper siue lupus qui se ab aliis segregat utendo hoc verbo Segregare in

338쪽

propria significatione, iuxta eius a nomine Grex deductionem: ut si a voce Arme tum deducatur Abarmentari) qui solivagis dici posse videtur: ut Plinius greuelim am-batinaes &Joliuetos inter se oppotuit, de elephantibus loquens, lib. 8, cap. 7. Μονίας vero Hesychio est est ο νμων:quoniam sin- δε-ρ Id φα . qui nominis δε-ροι usiis, est equidem obseruatione dignissimus.Atque huc allusisse Nasenem suspicatus sum aliquando liceat enim hu- ius in quo versor sermonis insuauitaternaliquo illius poetae loco condire quum modicum circa sua tempora vinum secum esse dixit. Vnde ergo lingua nostra suum M ine simpsisse dici poteritὸ omnino ex uotis sum p serit necesse est, non illo tamen, id est, no eam illius vocis significationem sequedo,sed eam qua poni πω ερημοί ν-πς,in meo Theseuro Graecae linguae docui. Sic autem & in quibusdam aliis vocabulis quae partim e Graeco partim e Latino se

Sed ut finem de ili is recentioribus & ecclesiasticis appellationibus dicendi faciam, ac me ad vetustas re seram,monitum lectorem volo, videndum esse ne in qui

h sdam vocibus Graecis quas cum Latinis

339쪽

3rs Ex Pos Tu LATIO NI Scommunes habemus,fallamuriquum Latini quide ut vocem ita etiam significatione Gretcam retinuerint, at nos hac muta uerimus.Ex illis est Monopoli. nam licet in hac voce Graeca μο- ον audiamus, qua Latini quoque ipsi usi sunt, non eandem in tamen significationem, sed generaliorem habemus: quum Monopoli non sit tantum coitio quorundam de vendenda re qua

piam certo pretio, licet iniusto: quippe quod ipsi soli sint eius venditores sed quq

uis alia de qualibet alia re coitio. Graecos vero & Latinos eo superamus quod verbum etiam fecerimus ex illo nomine Di

cimus enim Monopolir, pro Faere sis momo es. v Dipoli, vel des monopolis. voi verbo Coire uti possumus. Quinetiam dicitur Monopoleur. Eodemque sensu dici videtur C est uri ni mpo eur,quo dicitur, C 'est iis falsiur de me-nees. Vbi non male fortassis utemur adie-

ctivo Factiosus. Ad eandem certe rem apud Latinos pertinent, Cottio,Comstiratio FasEM sicut apud nos Monopoli, Menee, Computa

Ac quanuis tria illa Latina ad eande quidem rem pertineant,non eade tamen sint, Tertullianus uno eodemque loco tribus his utitur,Coire, Cons irare, Famo: scribens

340쪽

commodandrini est, sit m odiuo bonoruo σproboruo constiraue. Sed tamen Constir re & Constiratio dicuntur potius de consiliis quae ad maiora quaedam & maioris momenti ausa agitatur: itidem que apud nos Conspirer & Co iration. In eorum quae dixi numero ut posui nostrum Monopoli, sic etiam nostrum Braue ponendum est: quum sit e Graeco βραβῖον,& tamen non significet βραβῖον, sed potius Frire te braue, siue Brauer, sit Exulta - re & se magnifice efferre ut Terentius loquitur eius more qui brabiu est adeptus. Qu9d autem mirum videri possit, vetus Testamenti noui interpres verbu βραβλέ- τω non aliter reddit, Epist. ad Coloss cap. 3,quam si βραβίδειν ibi sonaret. quod dici- mus braver. PDee enim Apostoli verba, s , εἰ, ο η Θιοῦ βραβαε- ωτής -ρδε ς υ Qt, reddit, Et pax Christi exultet in cordibus uestris. Addi vero possit his vocabulis &nostrum Drave. Est enim ex Latino Tragemam, nisi forte cx ipso fonte hausimus

qua uis bellaria significet, siue cibaria quae

secundis mensis apponuntur, nostra contra de uno tantum genere dici videmus. QV AEDΑΜ etiam sunt in nostro ser