De latinitate falsò suspecta, expostulatio Henrici Stephani. ... Eiusdem De Plauti latinitate dissertatio, & ad lectionem illius progymnasma

351쪽

3 Ex y o s T v L A Τ I o N I subi alii Felim, sic etiam γαλεοὶ, qui ab hoc Caaelli diminutivo ex illo Catus faeto ab aliis Mustelli vocati fuerunt. Commodum autem nouae huius animalis appellationi noua parui etiam illius cui hoc insidias perpetuo mcditari ac moliri videmus, appellatio subiungetur. Est enim ibidem

surdi expositum μῶς. Qu9d nomen suris si locum apud nos,tanquam Latinum,Obtineret, illo ignorantiae crimine lingua nostra absolueretur, quod nomen sorex mala de mure intellcxerit, & ex illo sWiue siue Sour. ut alii pronuntiant) secerit. In eodem opere Clippus redditur λ . Eu illo autem Clupus non dubiu est quin nostrum incloppe originem habeat. Ibidem est C upiliu , ex quo dixerim itidem manasse nostrum Guepiston, pro quo vi pronuntiant Giapillon. Ibidem est etiam Baro, redditum , - . quod si sit pro maritodietium sid est pro haec interpretario eum eo usu quem Picardi tribuunt suae voci baron, Omnino conueniet. In eodeopore est Sapinias: sed ne hoc barbarici itidem suspectum si, obstat Plinii autoritas. Ad alia duo vocabula venio, sed propter quae honorem auribus praefari necesse mihi erit,ut in uno ex illis quae attuli e prisca Latinitate, me praefatum memini.Sicut i

et eranis

ita aq

idet χί

352쪽

DE LAT. s V s P. 8C A P. VIII. si' enim ibi nominis Foria mentione seci, unde est nostru Foire, ita hic nominii Strun- tu, & vissim mentio facienda est. Neque tatum strunms sed etiam Strundius ibi scriptum cst addita hac interpretatione, amλε- θος.Nec non ut nomen vis iis in ita & verbuviso ibi legitur: & illius quide interpret tio est βδεσμια, huius autem,β. A. Aliquid autem de his vocabulis adderem, nisi lectori dissolutionem stomachi, ob longiorem in male oleti loco commorationem,

metuerem.

Hoc certe fatendum est, multas esse nobis voces quas dubium fuerit an sermo noster ex vocabulis Partim barbaris, partim semibarbaris,sumpserit, an haec contra ex illis in sermonem nostrum manaverint.

Qv d si quis multa idem vult quae exGallicis secta ciedibile est, is librum illu quo

leges Al lomannorurn , Saxonum, Boioa Horum, Langobardorum, & quorundamat torum, conlibentur in manus stimat. Malo etiim lectorem ebramittere, quam huc meum librum multis quaeibi sint vocibus inquinare' praesertim quum verearare, si s mel in v aliam illam vocum barbararum voraginem ingrediar, ion facile emergere possim. Illic certe non Caballus tantum,. quod nemo Latinum esse negare potest,

353쪽

reperiet. sed etiam ad augendam thaguam Latinam scilicet) Ca--π: sicut nimirum nos ςx nomine nostro Cheues, feciamus chesiarucher. Neque vcro Pretiam tantum , sed Appretiare, ut dicimus Appretier, anueniet. Quinetiam Plaeire verbum ex

nomine Plaga factum idem liber illi ex hibcbit. Sed quaedam sint his admista, de quibus siquis iudicium idem tulerit,

donge falletur Nam ibi vi mbagion immerito quis reprehenderet, taquam barbaru,

licet de vili potius equo post priscar Lati

mitatis tempora dictum fueriti sic otia ex ommm haud iure suspectini, haberet.Quinetiam Batruere siquis Latinum esse negaret, se Latinitatis non sal;s peritum esse oste.dcretiit Idem vero & de In tu re dici po' test,pro quo nos simplici voler utimur: v aec irim,quod de Gamd Licet enim dice--re, Institiare is alimius bonae,pro Voler les Lemrd atm, prae sertim quum nostro hoc ver rite .eo etiam utimur qui alioqu/m praedo--rismis dra expilhnt.Sed in eo libro L sinietistius,verbi co9 2 non retii tu . At--qur hic: alius verbi nostratis, quod huiccxoce ὀ Mn significatione simile est, re-

. cordor,nimirum, Conuolem, quotidie enim

hoc loquendi genues ex ore illorum quiis su forensem in delicii&habet, audimus, Conuo h a fande: noces, vel en seopn ι -

354쪽

DE L A T. s v sm C A P. vo Ι. 3qIm. Quod si nos itidem Conu are ad echndas nuptias dixerimus, eo verbo vndς prosectum est illud nostrum utemur. Spd In uolare illud aliam originem habet, nimirua vola manus. Ad verba autem illa vi reuertar, quae non temere illo in libro ba bariei insimulada sunt, licet barbaris multis permista , an Porcurius & Ua orius quae aliquoties ibi legutur, hoc in numero diathabeda, merito dubitabitur. Porcarius certe

in ea ipsa significatione legisse mihi videor. quod si hoc Latinum sit, illud quo

' Latinu esse necesse est no minus quam a Latinitate admittitur Caprarius. Quod vero ibidem est Berbia pro nostro Brebis, minus miratus sum postquam alibi legi &Serbex, item verbiae. haec enim omnia eTmendosa illa literae u in b mutatione cuius exempla multa Glossaria etiam illa vetera,quorum antea memini,seppeditat prosecta esse manifestum est: quum Latinum vervex ,primum in Berbex, deinde in Be bis transformatum fuerit: unde tadem ipsi

fecimus Erebis. Quod si quidam inter barbara vocabula gradus constituendi sint, quaedam pro semibarbaris tantum ha henda,illud quo que Ρlaeire in his numex ri poterit: quum mater eius Plus ciuis Romana fiterit. Sicut autem ex nomine Y.iii.

355쪽

3 2 Ex Pos Tu LATIONI svulnus dicitur Vulnerare, & Uerberare ex Verber, item Depalmare ex Palma: sic Pl.

Pre ex Plui dici posse illi boni viri ab

omni circa Latinitatem supcinitione alienissimi existimabant. Nonnulla ibidem stant adiectiva quae apud alios etiam, sed recentiores & iplos, reperiri queat. Ex quibus est Culpabilis, v de fecimus nostrum Cou aue: quum dicimus, Ilest oeulpabie.pro quo Latinitas pura diseret,Eθm culpa. Sed & contrario Inculpabiis scriptores ecclesiastici, post vetere Bibliorum interpretem, ututur. Equidem apud Lactantium Firmianum cuius tamesermonem non vltimum in Latinitate locum tenere scimus non magis adiectiva Culpabilis & Inculpabitu mirarer, quam aliquot quibus utitur: ex quibus est morbia

is,unde nostrum morbitaue. Ac ne no-

strum quidem Enorme, quod similem huic significationem habet, nullius Latini scriptoris autoritate defendi potest, siquis

ipso,terminationem Latinam ei tribue do, uti voluerit. Ex his iudicet lector, quavis ad multas voees barbaras nos sermo noster deducat,

si ipsem imitari velimus, quam periculo-sem sit temere de quibusdam pronuntia- rein quam multat falso supcctae sint plu-

356쪽

iri, DE LAT. s Vs P. CAP. VIII. sesrimis, qui in paucorum tantum scriptorialectione sunt versati. Sed ego non is sum tamen qui lubenter huiusmodi vocabulis star,quae suspecta fore, licet falso, existimem,ubi alia in promptu sunt: sed ubi aliis destituimur, non video cur adeo religiosi esse debeamus:sic tamen ut quu duo habemus, tanquam ex duobus malis minus eligendum esse dicam. Exempli gratia, pro eo quod dicimus Modernes, duae sunt voces quaru periculosus est usus: una ex qua nostrum it lud est profectum, vide licet Moderm:altera, Neoaerid:ego hoc loge malim uti, quod certe per cruenda terminationis factum est, sed ex voce saltem quam Graecam esse negare nemo potest,nimirum ex νεώ πόνος:quagn altero illo Moderm, cuius plane incognita est ori go. Alioqui, si autoritate quantacunque esse ea possit confirmanda naec duo nomina sint,viro potius uti debeamus, in dubio erimus:quu hoc Priscianu, illud Diomedem autorem habeat. CAPI ΤIs OCTAVI PAR ss ECUN D A. A LATINITATE autem pura multa etiam habemus in quibus nos ei tayicinos esse non animaduertimus. Quo-

357쪽

3 4 Ex POST VLATIONIS tusquisque enim quum dicit Antin, se adverbio uti cx duabus Latinis vocibus ante anno m conflato animaduertitὸ Ostendunt certe multi nequaquam a se hoc animaduerti, quum Entan potius quam Anmn pronuntiant.Sic Hertoirese ex duabus Latianis Heri sero, multi non cogitant. Quinetia ipsa dierit hebdomadis nomina sunt qui ex duabus Latinis vocibus conflata esse non perspiciunt, nobis di appellantibus diem ita ut Lucidi sit Lunae dies: sic Mardi, Martis dies, itidemque in sequentibus: at famedi, sabbati dies: ad quas voces propius acceditur in iis locis ubi Sambedi pronum satur. Vt autem hic di nobis valet dies, sic etiam in Midi, quo vocabulo comprobamus illud grammaticorum dictum,appe, Iari a Latinis Meridies quasi Medi dies. Verum ut a compositis ad simplicia

transeam,plerique Charme esse Carmen,it

demque Char&Cia reue posse dici Caresi& Carrucrim non vident. Multi etiam sunt qui preus serὸ Latinum esse non perspiciunt, ex Latino Praepositus factum tali mutatione p in ii, qualis in fauon ex sapri ideoq; perperam ab aliis Prous siue Pro uost pronuntiari. Sic Linge esse Linteum,&Aulne esse vinum, & souliers esse soleas.

Habemus ite voces pro quib' uti nobis

358쪽

non Latinis sollim sed etiam Graecis licet, quum par utrarumque cum nostris sit assinitas,& ambigi possit ab utra lingua ortae fierint Ex iis est Entrailles. si enim pro En- tristes nolis Inte bra dicere, aut E m, aut visiera, potes amni Latina Inaeranea, affini

etiam Graeca Vti,ime .

Iam verb& in plerisque vocibus qua rum prima litera est E,secunda est M a Latinitate propius absumus quam putemus. Nam ut quae notiora esle possunt omi tam) quum dicimus uin, in propinquo Latinam vocem quae huic nostrae respondet,habemus, quum Latini id appellarint Scriniis. Sic etiam pro nostro Escu , habmmus Scutum. Neque vero pro Minyer quod ex illo Escu deductum ess) magis verear scutariin dicere quam sintser,ubi prima huius Gallicae vocis significatio exprimenda fuerit Sic pro Escrimer,id est, eo qui scrinia coficit, audacter scriniarius dixerim: etiamsi

seriniaris dicti fuerint & illi qui scriniori

in quibus chartae reponebatur, erant custodes. A quibus chartis Chartularis etiam vocati sunt. Atque ut scutum nobis in propiuest pro nostro Esli,sic scutesta laod tamen multi Latinum esse non credant) pro no stro inmelle. In hoc numero poni possunt Scopae, pro nostro -em. item stramen,

359쪽

3 6 Ex Pos Tu LATIONIS pro nostro Eshrain.Item scintista pro Wb ceste: unde Scintillare pro Vbncester. Sed quet dam etiam sunt multo magis a nobis immutata,ita ut minus aperta sit illa deductio: quale est . ,ex scopulos. Non est autem omittendum, quaedam este quae duobus modis proferantur, nimirum praefixistiteris e atques, de absque his: ut Gourbii lon&Tourbillon,ex nomine Turbo. vertim quin vox Latinae vicinior alteri praeferenda sit, nulli dubium esse potest. Quinetiam nonnulla sunt quorum de ductio vix animaduertitur, quum alioqui

illis similium derivatio perspici facile pos-st.Nam quum haec in quibus est i cons

Irans, sale, simie, vendemιe, vel say, Smpe, VEderie, orta es te ex sapiens, Simia, Vmaenua,

manifestum sit, multi non itidem vident nostrum serient, siue sergent, valde propim quum vocabulo Latino esse,videlicet se utem. Atque hic recordor adiectivi nomianis Te is pro quo nos dicimus Tenuis, mutata v vocali in v consonatem: perinde ac-

si tenuis esset dissyllabum. Nobis autem ad hanc mutationem velut praeisse videtur Maro, quum itidem te . distyllabe &oenrita tristyllabe s nisi alieni pedes in eius poesin introducatur nimirum litera u facta consonante, dixerit. Alicubi etiam

360쪽

stare, quu ex eo fecimus G kr pro vaster & quidem propriam Latini illius significationem retinentes: quum dicimus Gais lepos. At quum ex Latino Vapra secimus Crine, detraximus illam consonantem v, & literam g in locum eius transtulimus. Tales autem literarum alicubi detractio nes,alicubi transpositiones aut yermutationes, consideratae, facile nos e Gallico sermone ad Latinum deducunt. ut Tuyau, ex Tubus, ex Μοdius : illic ablato b, hic d. Atque ubi duplex est vox Gallica, aliis aliter eam efferentibus, animaduersa eius origo litem dirimit: ut in Crem x. ita.

enim pronuntiandu, no Lern 'aux, nec Carneaiax, Ostendit Crenae. Sic in Grenter. male enim a quibusdam dici Cuerrier, ostendit C ranauriuo: vis tacta ex GrGn,quod sonat

Granii, id posse cognosci. Sed in quibusdam utatio cum syncope derivationem illa vix cerni sinit . ut in Grilis,ex Cra a: qua si ex hoe faciendo Cricula, deinde G rimia: hinc autem nostrum Grilla pro quo de Gril dicimus derivando. Hoc quoque obseruandum est, in quia busdam nominibus nostris terminatione etiam quae minime Latina videatur, Latianam tamen esse,id est ex Latina factam,&