De latinitate falsò suspecta, expostulatio Henrici Stephani. ... Eiusdem De Plauti latinitate dissertatio, & ad lectionem illius progymnasma

41쪽

Expos Tu LATIONI shilo durius videtur verbum Dea pitare, pro Dempiter, nec minus Latinis auribus di gnum, quam Decotare pro nostro DeonPer. At illud tamen, praeter multorum o Dinionem, non Gallicolatinum sed mere Latianum esse compertum est: quanuis etiam

Diomedes hunc illius verbi usum cuiusdacirca Latinitatem nouitatis accusare Velle existimari possit: qui certe ab antiquo longe remotus est, quo ponebatur pro Deponere e collo. Hoc saltem dico, non videre me cur durius iudicandum sit Dem- pilare in Latina lingua quanuis eo uti non ausim quam in sua. De tertio autem illo vocabulo Capituler dicam ubi

ossendam Capita pro eo sumi quod vulgus Wocabulo Gallicolatino Articulos appellat. Sed ad tertiit illud vocabulum Capria veniendum est: de quo itidem dubitari

non eotest an ex sincera Latinitate peti tum sit: quum non solum Capitule dixerint Latini,sed hac ipsa qua nos terminatione ut vocant quidam grammatici)vientes, Capitur & ipsi dicere non dubitauerint C.

pilai ncinus sinquit Festus) quod cupit. pae

luitur. Quauis autem antiqua sit haec termi- natio sicut in Ceruicalpro Ceruicile, quib'simile est volup pro Volupe eam iurisconsulti nonnulli usurparunt: sicut eosdem

42쪽

Damnis pro Damnatus dixisse antiquo in re vidcmus.Licebit igitur,ut Gallice dicitur vn crime capital, sic etiam Latine dicere Crimen capital, non solum Crimen capitale: quanuis ipse hoc coictus esse malim. Quuautem dicitur Vm uille capitale, non cst itiadem Latino derivativo,sed primitivo C put utendum. Nam ut Lutetia vocatura

nobis se utile crepunti du ro me sic Latine Caput regni est appellanda. Sic enim Plin. lib Ir,cap. Iq,in principio,loquutus est.At vero quum dicitur Le cupitalpro sorte, sub stantivum est, itidemque non illo derivato Capital ed primitivo Caput interpretandum cst.Livius lib.6,ut dedum eo de inpiae quod usuris per merati m esset id quod spem esset, triennio aequus portiq/mbas flueretvir.Idccodem libro fortem appellat. Videndum

aute & an nauis quam dicimus La mpital nesse,quae Nauarchis a Graecis nominatur,

vocari itidem Caput classis possit.

Sciendum est porro inueniri etiam vocem Casu ab hoc nomine caput deducia: ac sonare illam Capitatus: Vnde quos VO-camus Choux cu ,posse vocari mutis crepitatos. De hac aute mutatione litora: p in b,

in ista voce Gallica, dica aliquid & infra, ubi Picardici nominis Caboche & Hispani- Cabe a montione facia. Quaeda deniqῶ

43쪽

ex illo ipso nomine Latino deduximus, in quibus tenuem literam in aspiratam mutauimus: videlicet Chapitre & C hviteare. Atq; ut di ininutivam habet formam hoc Chapite dia Capitelliisv apud Latinos, siue Capitu&ni, de columna .sic tamen ut aliis etiam rebus tribuatur at Chapitre dicitur ab illis Caput de libro: quinctia sit credere dignum est) Capitulu 3c quide a Ciceron C.

Affertur enim ex eo,De log.libro I,Nec ue

τὸ serene, si audierimi, te primimi crepitulum fi bri optimi prodidisse: ira quo scripsit, rubii curare derum nec si nec alieni. Verum Latinitas haec non falso suspecta fuerit, primum quod falsa sit haec lectio , de priose o ut ibi emudatiores libri habeat: deinde quod ne hoc quidem nomen ibi significet quod dici mus Le chapitre d u hure: sed potius quod vocamus Am te: sicut in aliis plerisque locis.Loquitur enim de Epicuri libro qui κυ-

eum δῆ inscribebatur: cuius prima haec erat sententia,έμω ἀρμον ὴ α , πν οὐτε κωροιγμα- ω,οἰ---- . Nam idem De natura deorum lib. I, scribit, nq m ut deo nonnullis uideri Epicurmn, ne is ofensione Athoniensi mi mderet, uerbis reliquisse deos, ressi lisse. Itaque in illis selectis eius breuibus;

44쪽

DE L A T. S V S P. C A P. 1. 29 morti e est,id nec habet nec exhibet iniqua ne

ruitim. Perinde igitur est acsi diceret illie quoque Cicero,Te primam sentetiam libri optimi prodidiste: at pri nitim caput di

cit,ut nos diceremus Lepremier article,vel,

Lepremier pomi. Dignum autem cessiti locum hunc qui a me lectori examinaretur, quod magnum csse viderem de hac falsa Icetione consensum, presertim in Dictio nariis,ut vulgo vocant: quasi vero iam vox

Capitulu in illa quam barbari alioqui scri plores illi dederunt significatione, a ba bariet suspicione liberari,vel potius a ba barie vindicari posset. At vero vocabuluquod proprie respodeat huic nomini Cha pitre,in e significatione a qua est verbum Chapitrer,extra Latinitate quaerendu esse, ipsi etia canonici sortiae mecu fatcbuturi Secunda capitis appellatio Gallica se quendo eum quem proposui ordinem) est Tesis. videamus & hic quosdam nominis Caput usus, quibus Gallicum illud adhibuere, non inuita Latinitate, licebit. Primum ei quod dicitur Cela te pulse retober fur tituis, simile est, Hoc in caput turum recidat,vel Hoc m mput iuvim vertatur: hic Tacitum, illic Curtili imitando.Tale est & istud apud

Nasone, Poena reuersura est m mput ista lusi.

Quo & Virgiliana haec pertinent, dij in

45쪽

3o Ex Pos TVLATIONI fpiti illoru generIque reseruem. Et haec in epistola Caelii, Quod istorum mpiti sit. Tibullus aute dixit etia, - capiti sine precor ista meo. Atque ut nos a Latinis , sic Latini a Grae cis illud acceperunt. Ita enim dicunt& sine adiectione verbi nonnunquam, se κεφαλην σοι. Vbi subaudiendu esse πέπιι τι, docui in Thesauro meo G cae linguae: ubi attuli etiam ex Demosthene, α ναῖ'ς ναφαλήν ψωας ἀ- δει Atque hoc sicut alia Graeci sermonis multa imita tur Tacitus. Immerito suspecta fuerit La tinitas in illo quoq; usu huius nominis qui conuenit cum usu Gallici, in isto etiam lo- qucdi genere, O na oente par te': vel, O napo e par testi. Ita enim Liuius lib. 2, Extulitemn plebs sextantibus collat g in cupita. Cesar autem dixit, Comm. De bello ciuili, lib.s, In capita singula eruorum ac liberorima tribu tum inponebatur. Hinc autem Capitatio, tu risconsultorum vocabulum. 1nuenitur tamen & in aliis loquendi generibus nomen Caput pro ipso homine: quorum nonnulla eandem illam vocem Gallicam admittunt.De uno quidem certe assirmare id

l adve

possum.Nam quod dictu olim fuit, Qqoe

46쪽

D p x A T. s v s P. C A P. i. s. p. mione, Quot homines, tot sententiae. In illo iiii autem dicto, Qμot inpim,tot fensius quod i. esse puto quae datur significatio

nomini sensus, exemplo non caret ,etia in

hoc plurali numero. Atq; hoc prouerbiureuocat mihi in memoriam aliud , in quo itidem Latinae linguae optime cum Gallica conuenit in horum nominu usii. Quo admodum enim dicit Plautus inAsinaria, Nec craput nec pessermonis apparet, sic dic re vulgo solemus, Il n, ani piedri resis entes propos. Quod loquendi genus usurpans p Cicero, ex Vocepedes sestiuum locum eli lj. cit:scribens Curio, libro 7, Sulpiti tibi op u ram maestigo ex tuis lueris no multii opus μέν, ij propter tuas res ita corractas, ut luemadmota i Dib inpur,nec sedes. Equidem uestem utis pedes haberent,ut aliquata redires. Voce Ca, pμt pro Vita quoq; Latinis, nominatimq;

ipsi Ciceroni,vsitatum suisse, scit quisque: i stiat vero praeterea nec Gallico sermoni hac in significatione esse incognitum. Napro his, Agitur hac in re de tuo capite, dicere possis, II uadem resis. Atque ut Latinita non homines tantum atque animalia,ve- rumetiam inanima quaedam inpitis appentatione dignati sunt: ita & nos in hac adipellatione fecimus: quippe qui dicamus, Les testes d--,item dostram, scut illi Ca

47쪽

32 Ex Ρos Tu LATIONIS allio iuφαλῆν quae Vox input sonat) tribue runt Graeci: ut vel in prouerbio videre est, ουί. σκοροδευ κεφαλην apud Aristophanem in Vespis. Existimatur enim hic esse prouerbialis hyperbole. Sic vero & Capita

tos mulis esse quos vocamus itidcin Chouxmbus, antea docui. Verum ne hoc quidem

Omittendum & Ciaui mput ab illis dici rutide & capitatim clauiis apud Varronem leg sicut nos dicimus La aes, dis Aou. Deniq; cu Latino Capito conuenit nostrum Test quod tali omnino derivatione factu est ex Teph, quali Capito ex Caput: ita ut vocabuluiliud ad imitandum simul Mexprimendum Latinum illud fictum esse videri possit. Dicunt autem nonnulli &Tellard pro Testu : itidemq; Picardi nostria suo Caboohe l. iod illis sonat Teskὶ deduxerunt Cabochard, in illa ipsa significatione.Factum est auic in hoc Pic dicii Caboche ex voce C aput, primum in Capo quod Italicti est deinde in Cabo immutata.sicut in Hispanico Cabe a mytatum estp. in b. Cabo autem ab Hispanis de capulo, necnon de promontorio dicitur: ut Cato de sandi lutaria adiectaq; postremo ad finem syllaba. Extat aute apud Plautu vox illa Capito in Persa, addito adiectivo, quod ve

48쪽

DE L A Τ. s.vs P. C A P. I. 33mpitonibus. Vbi obseruandum ctiam dicia parasito qui hic loquitur,datam csse suis

maioribus hanc appellationem pro cognometo:sicut reuera cognomenti forma

habet istud vocabulum. An vero quod ad significationem attinet, aliquid aliud sub eo lateat, alii viderint. Capitosius pro nostro Testu dictum etiam fuisse a quibusdarecentioribus non ignoro,sed quo excplo, id vero nescio deόque Latinitati se echa me interim isscribetur.Quinetiam er' uiosum appellatum fuisse cundem memi ni, qui alioqui Durie ceruicis homo , scuta Graecis αληρι-χν,dicitias fuerata icet autevsus nominis illius nullus dum autor laxi datus fuerit, quod sciam, sex iis quidem certe. quorum Latinitas minime suspectast Latine tamen potius quam barbare senarς videtur. nabemus porro vocabulunt quod ad eandem significationem spectat, ex Latino nomine Opinio deduetiim: vi

delicet O mia He pro quo periphrasin

etiam habemq'quae mollius sonat,s mPlier ensis visis in quo exprimendo illa b voce Latinoruni uti possiimus, interpret do opinionis suae pertinax, vel in opinione suae si Q firmatus. Apud Ciceronem in Acad.legi

tur quidem Osinio ,vel potius Opimiosissimul Od alia significatio ne. QuidZ inquit

49쪽

s. Ex Pos Tu LATIONI s '. duo uel principes diale Eoorim, Antipater σArchidemus,opimio si sim homines, nonne multis in rebub digentiunt 8 Vbi longe aliam uti dixi) habet significationem hoc nomen quam eam de qua nuuc a nobis agitur: neque tamen eam quam Budaeus illi tribuit: dicens opiniosissi mos volari existimatis. simos, quos Graeci appellarent

Quin potius Opiniosissimos dixit quos hi

nominarent δεξα mς, ad differentiam

eoru qui nihil volebant sed omnia esse άLξαα, ideoque se de omnibus dicebantia Sed & qui Latine dici posse

existimavit Opinatore vehementem, eum

quem vocamus opimmstre, multum falsi sunt: siue ex illo Ciceronis Acad. loco ubi scribit, Nec tamen ego issimi qui nitit unquam IEF approbe, qui nunquam assentiar, qui mbilopiuer sed quaerimus despiente. ego uero ipse magnus quιdam simi opinator no ennnsitim sapietis meas cogitationes sic dirigo, &c. sue aliunde sumpserint.Sed quoniam hoc nucverbum se nobis ossuri, de hinc monebo, quod dicimus opiner,non posse reddi Latino verbo op mari.Esse enim opiner,DM- re quod opimamur, siue Opimionem myra pro

ferre

Superest illa tertia vox qua Galli caput fgnificant,ut quos haec quoque usus cum

50쪽

DA LAT. s V s P. C A P. I. 33 Latina couenientes habeat, videamus. Ea

igitur est Ches pro Res, siue Reph. id est virucae κε erat , ut antea docui: atque ut Latinos

itidem primam huius G arci nominis syllabam quibusdam compositis adhibuisse,

mutatis literis PH in P s, docebo. Vt igitur Plautus, &post Plautum Terentius dixit aliquem esse crepui rei cuipiam, sic nos dicimus υλ e te ob de lentrum . Terent. Andria, -quιd hic uult ueterator sibi8 Nam le mali e Equiciuam, hem illic est huic rei m-put. Sic & Adelphis. Obserua autem dici utrobiq; Caput huic rei, non Caput huius rei. Neque tamen dubito quin dicere ii ceat etiam Caput huius rei sicut Cout c iuration. & Capita coniurationis a Liuio diacitur:item Caput m iiij, ab eodem. plautus dativo itidem iunxit, addito & gerun- diuo ut quidam vocant in Asinaria, Ero caput sime argento fui hodie reperiundo. Quinetiam Eligere input aliquod, dicere possumus ea significatione qua dicimus krmone nostro. Esdre mn ches. Liuius lib. I, Timor de de patres morsit, ne ciuitatem sine

riretur.Et esse igitur aliquod c ut placebat,

nemo alteri oenoedere in an m- mduoriae.