De latinitate falsò suspecta, expostulatio Henrici Stephani. ... Eiusdem De Plauti latinitate dissertatio, & ad lectionem illius progymnasma

51쪽

EXPos TVLAT IONI saut quoquo modo plus caeteris autoritate pollent, dicuntur ab eodem esse Capita, Vndiceremus Les ches.Sic etiam Capita ple .bis apud cum legimus , libro Io, Postquam aliafrustra tentata erarae, eam actionem jusio perunt,qua non insimam plebem actanderene,

sed ipsa rapita plebs. Ostenditque quae suo

rit eorum dignitas quos capita plebis vocaveri subiungens,consulares triumphales' plebeios. Quanuis autem in urbibus videa tur iidem esse capita, qui & prim es dicerentur. obseruandum est, Liuium hic, quu dixisset certamen fuisse iniectu inter pri mores ciuitatis, patricios, & plebeios, tamen & ex ipsis plebeiis aliquos capita nominare. At quo ut nihil omittam quantum in me erit quod huc pertineat,addo, C

pira rermn ab eodem non raro dici.ut libro 36, Oppido recepto Leminus , qui inpita reru- Agrigenti erant, sUrs caesos securi percussi: caeaeros praedamque uendidit. Eodem in libro, Ibi quoque in eos qui mpita rervon erant,anim

aduersunt. His aute in locis do similibus, ubi vidclicet additur hic genitivus, non

tam ad potetiam , siue autoritatem, quam

ad rorum administrationem respici vide tur: ut nimirum intelligantur qui capita

rebus gerendis fuerant, ut dicit Plautus Esse caput rei cuipia faciendae id est,rebus

52쪽

DE L A T. s V s P. C A P. I. 37 gerendis praefuerant. Iam vero ut in umbibus aliqui dicuntur esse Capita, ita & v bes aliquae Capita vocantur: id vero nobis est, Les innitatis: cuius vocis & antea mentionem teci. Idem historicus lib. Io, Tres mitidissimae urbes, Hetruriae crapita, Volsinis, P rusia , A resiam, pacem petiere. Et libro x , Quae sermo capita Hetruriae populorimi ea aempestile erant. Sic vero & Roma caput Latio esse dicitur ab eodem, Quippe cunc dentibus Romam caput Latio esse. Generalius vero loquens,eandem urbe dicit esse caput reri in

ubi alium etiam quam in praecedentibus locis usum hic genitivus habet) sicut &quum caput orbis terrarum appellat. Verum ad alias nominis huius significatio

nes veniendum cst.

Eiusmodi autem stat significationes il lae de quibus agere nunc institui, ut non itidem exprimi possint a nobis vlla trium illarum appellationum quibus caput declaratur sed alia quapia voce nostra opus

habeant. Caput igitur interdum est etiaquod vocamus Artiae,& pro quo voce Articulus vulgus abutitur. Ita enim Caelius, acribens Ciceroni, unum centesimis caput let, in quo ita erat, Quod eorum iudicum maior pars iudicarit,id ius rat, qκe esto.

Sic vero & ipse Cicero ad Atticum, Ast tute

53쪽

scripsi b ad me, quoddam input legis Clodium in atriae postis isse. Itidem que in orat.Delcge Agr.non semel. Feci autem & supra mentionem huius significationis ubi o1Ιedi plerosque apud eundem caput bbri AEt de ilis tacea qui crepitulima scripserat) perpera intellexisse de eo quod vocamus chapitre quum & ibi sgnificatione illa habeat. His

igitur exeptis coletus, ad altu huius nomi ais usim transibo: si tamen prius de interpretatione verbi Capituler quod in hunc locum reseruare me dixi) sentetiam meam exposuero. Ea igitur est, deductum esse nostrum hoc vocabulum a nomine illo cxput,

sed eam sequi illius significationem qua

pro articulo sui vulgus appellat ponitur. Ideoque videndum qui possit ex illo nomine caput idonea verbi huius Capi-rulerinterpretatio peti.Scio enim fuisse qui

reddiderint, Conditiones petere, item Conditiones Arre er accipere. Quibusdam etiam placuisse interpretari, De conditionibus agere

Vel tr re. Non defuisse denique qui ad testiuu a nomine Artis lin deductum ad erbi huius interpretationem adhibuerint, . hoc modo, Ex aequo codisiones articulosius 're: ite per adverbiu ex illo factu, Artiagose pacisci. At ego Plinii adverbio Capitulatim, ex eadem illa voce de qua nunc sermo est,

54쪽

DE L Α Τ. s V s P. C A P. I. 39 deducto,malim uti, di dicere, Capitulatim pacisci:aut, si ipso nomine utendum sit, Decrepitibus foederis vel pacis agere, vel composit-sionis .Est enim ista quoque vox in o litio, pro eo etiam quod dicimus coemo ilion, cxillis quae falso sispectar sent. Portassis &De inpitibus pactionis avre, quispiam dici posse existimet: ego aliquod illorii malim, quia P actio est ea ipsa quae de capitibus scederis seu pacis sue compositionis agit: via de & nostrum verbale Capitulation nam ne hoc quidem praetermittendum cst existimem posse illa etiam voce Pactio posse reddi,sine ulla adiectione. Non ignoro alioqui non solum de ipso pacistendi actu ut ita loquar nomen illud in usu esse: quum conditiones & pactiones,no minus quam

conditionem & pactum , a Cicerone copulari videam: sed nos quoque vocem illam capillulations hoc etiam modo usiarpare dico. Atq; ut tandem finem faciam, cum

qui itidem pro Capitular, simpliciter dicat

Parisii , non male vocem nostram expressurum dico. Sed obseruandum est me hic vestum Pacisci ita accipere ut quum 'dicitur paci or ut hoc te fat. qua in signibficatione adiligitur interdum verbo Peto: ut apud Plinium iuniorem,& apud Liuiuiib.8,sibi priuatim necpacisci qQcauam, nec

in . . . .

C. uir

55쪽

o Ex Pos Tu LATIONI stetere:publice pcaere quam pacisci mugis, ueli&c.Sic etiam quod de verbali Pactio dixi,intelligi de illo usi volo in quo hac ve bi sui significationem sequitur. Ad illud vero adverbium Capitulatini quod attinet, similem eius usum apud Pliniu habemus, ubi scribit, Nunc obii essa de j em breuiter a

que capitulatis acingum, ratione ad modum n

resaris locissi rictἱmque reddita. Sunt autem haec ex cap.Ir, libri 2. ubi quispiam e scri Toribus magis in sermone suo religiosis dicere maluisset, Nunc confessa de iisdem expona breuiter,&ipsa tantum capita a tingens. Si vero & de prioribus illis alioru interpretationibus aliquid dicendu est, illa quae habet nome articulosis, & quae adverbium articulo si eae sitiat quae minus ferri posse videtur,licet a viro doctissimo profecta: cui ut opinor occasionem ita loquendi praebuit hic locus Fabi j, Euitanda

titio. Habet alioqui vox ista Arsicle apud nos aliam significationem, in qua ci belle cum Latino Arsia D conuenit: quum tamen si quis ibi hoc utatur,multis eius Latinitas suspecta futura sit. Loquor enim delea qua habet quum dicimus , En parti edola more: quod Latine dietiam iri contendo, An mortis articulo.vel,In ipso morsis artiatio.

56쪽

Affinis autem praecedenti est usus ille quo ponitur pro eo quod dicimus potnse, quali dicas Punct .vnde supra in illo Ciceronis loco cuius modo memini, prii milo ut dixi posse nos interpretari Le pre- ιer article,aut etiam Lepremier potne. Sic autem dixit idem scriberis ρd Atticum, Prima duo crepitu epi pia tuae tacita mibi quo damodo relinquenda sine. Idcolae dubitari potest de expositione huius vocis in isto Ciceronis loco, Philipp.r, Con estini ad ea cuius causa uenerat, deducitur,et que epistolam tradit. Qiam quum illa legeret fem erat enim amatoriescriptae Caput autem literarum, sibi cum illa mima posthac nihil futuruo: omnem se amorem abiecisse istinc, atque is hanc transf- disse qumn milier feret uberius , homo misericors ferre non potuit, caput aperuit, in collum iratissit. Quum enim Caput literaru exponi

soleat hic Summa literarum, videri posite de carum principio potius intelligendum, seu prima parte: atque adeo de eo quod diceremus Le premier potest. Sed lectorem monitum volo interdum hanc vocem noi quod dicimus Leor terpolat, sed po-. tius quod appellare solemus Le principalpstini, Le pomi qui importet vel, Cela Oil est tot teli portanam pro quo dicimus etiam. alia sermonis forma utentes, Le naeκd deis

57쪽

42 Ex Pos T vL ΑΤ IONIS besiune. ut interim videas quam diuer sis loquendi generibus unicum Latinum variare nostra prae caeteris linῆua possit. Sonat enim hoc,Qupd maxime ad rem per triet , ideoque maxime est animaduer tendum.vel,Cuius ideo maxime habenda est ratio, Id in quo res vertitur, Id in quo posita sint omnia. Cic. ad Atticu, lib. Is, Quod aurem de illamstra cogitatione scribμ, minua nihil tihi credo: ea quae noui, ualde probo, hominem, domum , Acultates: quod caput est, ipsi non noui. Ita loquutus est in alia ad

cudem epistola,quae est libri primi decima sexta,in posterioribus oditionibus: Namsi

ira latueris, irritabiles amimos esse optimoru

arilitatem, ut ita dicrem, mollitiemque nuturae,pbrumque bonitati: π id quod creput est nobis maer nos nostra siue inmmmoda me uitia, siue iniurias esse tolerandas , sicile haec, quemadmodustero, mi αbuntur. Graeci non disiimilem voci κες αλαον significationem tribuunt. adeo ut hic dici possit, ', δε κεφάλα ον. Nisi quis malit, re δε μάγων. Quinctia dici queat fortasse, ο δε προυγ-- . Atque ut illud κεπάλαον possumus alicubi interpretari etiam Summam, ita non dubium est quin Caput alicubi exponi ita possit. Inuenitur porro apud eundem scriptorem C put est,

58쪽

DE LAT. s v s P. C A P. I. M& cum adiectione:veluti quum dicit securitatem caput esse ad bene vivendum: ubi illa verba Leprisicipalpoint, locum itidcm habere sciendum est.Ne hoc quide omittendum,interdum genitivum rerum addi plurali huius nominis ab eodem,&dici Capita reritim quae nos vocaremus Les prAnci-'ωx pomis:eumque Plauti excmplo ita loqui.Sed apud hunc ad alpita rerum peru nias, recte etiam interpretatus est pater meus Venex aupoint. Neque enim aliud est illud quam quod vulgo dicitur, Veni adre. Quaerendum nobis est aliud vocabulum& in ea nominis c ut significatione qua Pro autore ponitur: veluti quum dicunt, Rumor issiae cupite manduit.Sed ut ipsi eade in sgnificatione dicunt etiam sine autore, ita nos dicere possimus san teur.Sequuti sunt aute Graecos Latini & in hoc imus nominis usii, illorum videlicet adverbium

ακεφαλως:Vt quidam volunt, qui tame huc eius usum exemplo nullo confirmant.Addo denique quod huius mei examinis esse elausulam volo nos a Latinis desciscere ibi quoque ubi e ut fluminis dicunt: &potius vocabulo boucia, quo significatur os, solere uti: atque in hoc Graecorum Cimitari: quo& Virgilium modo ora Nilo tribuisse scio.

59쪽

Sed pollicitus sum quod propemodu

oblitus eram me de quibusdam etiam nominibus compositis dicturum, in quibus Latini eadem sere voce,vel potius vocula, qua nos, quum Capue vocamus Chesitae C seph utuntur, in capitis significatione. Ea est Ceps pro Ceph,prima Graeci nominis κεφαλη syllaba.Dico enim Latinos nec me falli hae in re, quae tamen plerisque mira videbitur,existimo) quum ex Graecis . --

orps pro Biceph & Triceph quae ex Graecis illis decurtatis restabant,sed dura nimium

terminationem habebant maiori quadam audacia usos, eandem syllaba ab illis mutuatos csse,& suis iis orti vocabulis praefixisse, atq; ita eopolita, Pr ps, Anceps ,secisse. Omnino enim nomina haec esse Latino graeca, id est,ex Latinis &Graecis vocibus conflata: & quod animaduertendum est, multumque ad fidem opinioni meae facie dam prodesse potest) significationem sin gulorum optime cum hac dei ivatione c5gruere contendo.Nam ut incipiam a Prie reps quod mibi ad perspiciendam caetero rum derivationem oculos aperuit j lingua Graecae cum Latina collatio in usu vocis

huius, ostendit significationem ci inesse praepositionis Prae, sisnificantis Ante iii

60쪽

D A L A Υ. s V s P. CAP. I. 63 compositione, & voculae quae capitis significationem habet. Quod enim Latini Praecipitem dare dicunt, id Graecis est ρίψι ν

κεφαλα ν. Et vero Gallicae linguae consensus huc accedit quo lubentius mentione nominis istius hic facio) quippe quae itidem

dicat se teneria aesti deuant, vel La restita premere sicut in meo Thesauro Graecae linguae monui Sed ibi de hoc elymo vocabuli praereps nihil dixi, quan uis iam tum id subolfacerem: quod eandem illam sylla bam Graecam a nobis in voce ciusdem si gnificationis usurpatam esse non recordarer: ideoque timidior ad paten ciendam mcam hanc sentcntiam essem. Alioqui & tunc temporis displicebat,&multo ante displicuerat ea quae a grammaticis traditur nominis huius etymologia: ut videlicet Praeceps compositum sit ex Prict Capio,& proprie dicatur de illo qui sine consideratione aliqua, aut modo, quid agit,& quasi rem & lupus praeoccupat.Atque huic expositioni stibiungiturMartialis quidam locus, ut ad declarandam signis iacationem illam omnium aptissimus: hic videlicet,ex libro I , Praeceps sangunea tam se rotat usus arena. Que excipit hic virgilianus, ex AEneidos libro 3,- mox ad littora pracrps OAm fetu precibusque tulit. ubi