De latinitate falsò suspecta, expostulatio Henrici Stephani. ... Eiusdem De Plauti latinitate dissertatio, & ad lectionem illius progymnasma

71쪽

dicunt codem modo, Ponere ante oculos, id

est, Manifestum facere. Quod fgnificant& his verbis, suburere oculu. Sic pro his Gallicis,Ceri me utem deurineles 3eux, hisce Latinis uti possis, Hoc uenit ante oculos. Deniq; qua metaphora dicimus Ouurir les 3eux,&CArretis γαx, siquis eadem dicat Aperire oculos & Claudere oculos, suspectam eius Latinitatem minime esse oportebit. ORI s etiam facienda hic est mentio, quod nos vocamus Boucia, hanc appella tionem ex nomine B v C C Α , sicut Italidi Hispani suam mutuati. Estque obserua dum,istud quoque posterius nomen Lati nis hac in significatione oris usitatum suisse in quodam loquendi genere quod Gallis est itidem familiare,illi voce hanc Bouebe adhibentibus.Siquis enim haec Gallica,

Tu diras toue ne qui te Mendra en ta boucia, reddat istis Latinis, Dims quicquid sen bucrum Menerit, Latinitas eius immerito suspecta nobis fuerit. Neque vero minus Latinum

est Bum s aod tamen explosum a ciuibus. dam fuisse scio ex Bura factum, quam Bouchre, ex illo Boucia, est Gallicum. Idemq; de diminutiuo Bucresta est sentiendum.

Qv d aute ad genera loquendi attinet quibus Latini non hanc Buccae sed altera

72쪽

mi illa oris appellatione adhibet, & in quib'os,ii nos eundem voci nostrae Boucbe usum da-icra mus , ex eorum istud numero est, Habere; si semper in ore aliqui vel alique Ita enim &:L- nos,Auoir eo oursen ta boucia. Eodemque hi et modo & Gaeci ,δώἀρα-ς ων, vel απὰ --u r ων.Cicero uno eodemque in loco dixit

triti Habere kn ore π amore:nosque itidem no- Leti strum Auois,quod respondet Latino Hri re, cum nomine amorem significante tu ξο, gentes, dicimus, Aurir en amour: adeo vilis hic quoque verbum verbo reddore post tali mus, Auoir en la bouche π en amour .Sed per gamus ad alia. Dicimus vulgo Fermer laai, bouche a nos ennemn, pro Imponere inimicis sit silentium:sic certe & Latine dicere liceat,

M. O s innicis occludere,vel obo uere.Graeci amos rem uno verbo uti μων idem declarant. c. Plautus dixit etiam Linguam occludere. Sed

k cuiusdam loquedi generis recordor,quod ii suspectum potius quam ultu ex illis apudii nonnullos fuerit, quum tamen ipse etiamini Cicero Vsus illo essecoperiatur. Quodnam is id in λ Pleno ore laudare , s1cut apud nosai Louer a plene bouck.Sed Cicero ne hoc dis , simulem tanquam verecundius hac phrasi Vtens,particula Quasi praefixa eam mollit..i Scribit enim De Oisc.lib.r, Itaque is probris

i. rnaxime is promptu est si quid tute dici potest,

73쪽

sti stat, ea nescio quo modo quoi pleno ore lati damus.Vbi tam e legitur etiam pleniore ore, sed minus recte. Caeterum quum in nostro sermone extet aliud loquendi genus, illi oppositu, Louera me bouche, cogitet te ctor qui aliquo hac in re praeditus est iudi cio,'annon cum bona Latinitatis veniadieere hic itidem liceat, Ore semipleno Lu dare. Ne hoc quidem praetermittendum censeo,sicut nos emphasi vicies dicimus, uous I aue dicξ de uoinre bouebe interdum etiam, de uostre propre bouche ita Ennium ore tuo dixisse, toste Cicerone. Scribit enim ad Atticu,Epist.2, lib. 6, Α ira tandem

Attice,laudator integritatis π elegrentiae M A aepa us es hoc ex ore tuo simquit Ennius ut equι- aes smptio ad pecuniam ongendam darem, meroPre' Atque ut os Latini c quo etiam multisque aliis animalibus tribuorut quo Graeci modo suum quoque nostrum bouobe de iisdem usurpamus. Quin etiam aliae metaphoricae significationes quae a Latinis illi oris appeti attoni dantur, eaedem,aut saltem earum pleraeque, Voci Gallicae bouebe tribuuntur.Neque enim ta- tum dicimus La bouche du port,item La bou

74쪽

ju nix dictum a Latinis suit,sed etiam Ea bou-; et, che d Met uvisseau,ut Latin e O s urit . Necnois ut uiuero os dictum fuit a Virgilio, sic Laetiti nucia d un ulti re, minime insolens in no , a stro sermone fuerit. Sed monendus est: iii mihi lector, no bis aliam cs e voce Gueule, th, cx nomine Guia factam, qua & de nonnul- tuli lis animalibus, S de aliis quibus lani rebus tui metaphorice pro ore utamuriveluti quum, , dicimus Lagueuli duini Jur. iter L I N G v A in sermone nostro paruans immutatione est Langue.Nos mas a se tin- is gue pro maledica dicimus. id aniti denistis malam linguam nam mure se sonat misti): , vocare licenit cam quae est maledicaΘLicebit profecto, nec deerunt ex uno eorum ii qui non paruae in Latinitare filiat autorita

tis,exempla .Existimabunt autem nonnul. , Ii sat scio) me, quum hoc dico, ad Virgilij

os Iocum rospicere,Ecloga v I 1; - ne uri si no ιλε crat uiatibny a futuro quoniam audiui qui . t , malam linguam ita eo in loco exponcrct c , sed absit ut Latinitatem noti uspecta lex

positione illa,nsi solum suspecta, sed aper in te falsa, iis quidem qui locum ipsis in con-

, siderarint, confirmam velim. Imo is quemi me autorem habere dico, st Ouidius. Sed is ex eodem, quod huc pertinet,& magis etia ., mirum Videri potest, proferam. Vt enim

75쪽

dicimus Gallice,Ilmpeut benirsa tingue,d Geo qui maledicus aut alioqui garrulus C1t, ita ex eodem poeta, Tenere inig am non Ghdicere possumus. Legimus enim apud eum libro Tristium 2, Non iste opprobrio celebrasse L corida Gallo, sed Pam rimo non tenuisse mero. Quinetiam in his versibus Fastorum libro 2,extat illud loquendi genus , quod adcobclle cum nostro conuenit, vel potius cuquo tam bella nostro conuenientia est: sepe isti dixerat Almo,

Nata tene L Nam nec timen illa tenet.

Fuisse autem garrulam, vel, ut ipse poeta loquitur, λα λην,ostendunt haec quae proxime praecedunt, Forte fuit Nais Lar nomine: primased illi Dicta bu antiqui sillaba nomen er e, Ex uitio positum. Ii

Nimirum enim quum dicit primam sylla bam repetita nomen fuisse quod illi pro pter situm garrulitatis vitium impositum esset,ostendit fuisse vocatam Lalain quasi quis λαλην Graece dicat id est loquacem.

Quum autem dico λαλην, non ignoro Graecos λαλον potius in genere etiam foemini no dicere ut λαλος Ηώ, & λαλου Σειρta in

Anthol. pigram m. sed illam terminatio nem Latinam in hac voce Graeca inutor.

76쪽

Quod tame quum huc non pertineat,hoc ex istis huius poetae locis nosse sit satis, Tenere limPam, & Tenirsa ting e, eode pla-- . ne modo &iisdem pene vocibus a Gallis& Latinis sicut alia infinita dici. Sed hiemonendus est mihi lector, vereri me ne,si pronomine addito dicat Tenere suam lmptat quod tamen plerique licere sibi dicere existiment minus Latine loquatuit minus quidem certὸ eleganter loquuturum

csse constat. Superuacancum autem se lasse norit,addere,nos in hoc quom cum Latinis consentire,qubd sermonem appellemus&nPe:vt La sangue Latine, Latingue Creoque.ma Graecos quoque sic vocabulo suo γλωτ esse usos,& multos alios in se mone vernaculo sic ea voce uti quae signia sicationem eandem habet,paucos ignorare existimo.Nos vero non solum illo no mirae L nPe,sed etiam vocabulo Langivid declaramus.

Quinctiam qualis est Latini nominis Liv ax ab illo LmPa derivatio, talis est

omnino nobis nominis Languard,a nostro Lang e,deductio.Esse autem antiquu hoc

vocabulu ex Gellio discimus, caput decimum quintum libri primi quum paulo ante dixisset,υοd genus homines a Graecis stagnificintilsivm Mombub λαλοκ appellatas

77쪽

csse in proiecis exist1mo:ut dicatur proiecti m uerba,sicut proiecti is audaciam, vel libidi m. quanuis praepositioni ad potius tui gi hoc participium fatear. Caeterum hunc Gellii locum ideo protuli quod multos esse sciam qui tria illa vocabula quibus appellantur illi quos Graeci Κοίλοκ dicunt,potius tanquam noua, aut saltem tanquam ex recentiore Latinitate petita refugiant,

quam ut a priscis illius autoribus profecta. Verum his & quarta potuit a Gellio addi appellatio,qua Plautus loquaces mulieres insignit, nimirum Lingulam. Qua ex voce i0ci etiam occasionem arripit, cui nostra lingua persimilem quedam habet. Locus

Quemadmodum enim hic/nomen piscisa vocabulo Lingua deductum ad mulierem linguacem transfert, sic nos Bec se, nomen auis, deductum a Bec, quod licet proprie rostrum significet, interdum tame delingua locutuleia dicitur,& p cipue mu-

78쪽

te liebri iocose de ea quae lingulaca ab eo

ubi Tuum nunc fuerit lector, meum in aliis iter etiam quibusdam corporis partibus,quod noue ad hanc nostrae linguae cum Latina colla HE - tioneam attinet,exemplum sequi. Inuenies s is certe quae tibiLatinitatem non solum mi hae mus suspecitam,sed musto etiam magis fa- os miliarem reddant.Praesertim vero si Pla s il tum quoque euoluere non graii bere, &atili eoru quae apud eum legeris, recordabem, silet magna mira, siue nimiam ira ut 'orbis i iii, lius viad circa Latinae linguae libertate de edi Prehendes. Apud caeteros scriptores sex

iiij pli gratia quoida nominis Tergit usus iniet uentes,quib' respodet ii quos nostri voci oti Dos significati Tergit, factae alioqui ex Dre,sin sem,vel potius D mi,ut prisci vocis annjor tribuere solemus. Quorum e numero est, . Te s uerbere, de fugientibus e praelio: vis Gallice Tourner le dos. At vero apud Plautii in promptu nobis est voX Tergu, cui-

da loquendi generi adhibita, quod plane ii huic nostro respondet, Cesera fur ton dos. iii Nam illius verbis aptissime hoc dici po-

, writ,vegetur adriωn de tergo tuo: Vt nimirum, o Epidicus seruus in comoedia quae nomen Di ilius praefert, dicit, Degetur cortim de tergos meo, Sequendae sumenim quae lectionem

79쪽

terna no quae pro illo nobis dat Detegetur:

quum Nonius ipse illam afferat, postquadixit Degere positum filisse etiam pro De

trahere: Iicut antea pro Minuere eundem comicum illo usim esse ostenderat.Depturtamen apud hunc grammaticum scriptum est in illo Plauti loco,non Degeturi. sed siue presentis siue futuri temporis verbum ibi legatur,idem sciasus erit. Sed iam aliquem audire mihi videor, talia obiiciente,Quies tantane hic Latinitatis inopia laboramus ut sisemel ab illa tergi appellatione disces.serimus,nihil quo istud loquedi genus ex primi a nobis possit, inuenturi simusλ Imbvero me, si missam facere illam vocem libeat, habiturum tamen Latina loquendi genera clegantissima quae illi respondeat,

dico nam hoc sensi posse Latine dici aio,

Hoc tuo periculo siet, item Hoc in craput tutun recide vel uertetur: necnon prouerbialiter, In

te haec cudetur Aba) sed quu illud nome mis. sim fecero , minus familiariter loqui, ruquodammodo quaerere seris, quod domisit,mihi videbor. At in seria oratione, vel epistola dicet quispiam) minus locum habebit Plautinum id cuius mentionem facis , quam aliquod ex illis quae attulisti. Ho cego illi concedo,sed eande esse illius

phrasis

80쪽

D E L A T. f V sp. C A P. 1. 6sphrasis Gallicae rationem dico, quum in seriis aut etiam grauibus scriptis alia utendum sit: atque hoc duntaxat dari mihi volo, ubicunque gratiam Gallica illa habebit,itidem Latinam quae ex Plauto petita erit,esse habituram. Verum ecce ut semper aliud ex alio phrasis quaedam nostra quae ad hanc clasi in pertinet, mihi in in tem venit,de qua eadem quae de illa dice re mihi licebit.Ea est, I e ne uoudros pas ob een in penu,de Latine si verbum verbo reddatur sbnat, In tuo corio esse nolim. De hac, inquam, dicere itidem non dubitem,inuenturos esse nos apud illum comicum alique usiim nominis Corii quod respondet nostro Peainquum alioqui sit ex Pellis factum, sicut ex illo Corimn fecimus Culo qui saltescrupulum omnem nobis eximat,& locul a c etiam in re vocem illam habere ostedat. Quod si etiam non alios vocis huiu*Cortu usus haberemus quam illos qui prouerbiales aut prouerbialibus simi similes

nimirum De alieno corio ludere, item De alieno corio cuspiam satiscere:necnon,De meo Mrgy degetur cortuo, vel detur quid vetaret, Obsecro, aliquo loquendi genere cui adhibita illa esset, Gallicum illud exprimereZAc, ne longum faciam,in serio qui de seri' pio,pro illis Gallicis, Ie ne amerois pM UN