장음표시 사용
81쪽
illorum sententiam restringendo No indem aliam ue e , sule Nostem me α- demesse navi: in aliqu0, inquam, crapto,nuod serium esset, uno ex his loquen41 eneribus , pi strumquς ex posteriori bus,aut quopiam illis simili utendum esse censerem:at vero in iocosa quapiam epistola. vel oratione, dicere non duoitarem, Meim sorti tuo permutare nollem , & ΡIautuipsum,si rediret, meam hanc Latinitatem Vtroque pollice laudaturum exiliImaIE. APIΤIS PRIMI PARS ΥpRTIA.
QV Ο N IA M vero multa Latinutatis falso suspectae exempla in aliis etiam
plerisque nominibus extant, quae ad res alias, & eas quidem varias,pertinent, horuquoq; nonnulla proferre in certas classes distributa: visum est. Atque ut in prima uuaedam iurisconsilliorum vocabula ponatur non tantum nomina,sed etiam verba Qti; a nobis dicitur ingrumperent, cumbo- eorum Nema;& nominatim quide Scae
&Vlpia niὲ iudex copeten Latin eao qui volenti dicetur. Quid veros contraria,
82쪽
is D g LAT. s V s P. CAP. 1. iii iuge mon etene, & La competen te vel inoem iis petense de iuge, Latino efferre sermo ne o i a porteat λ an expectandum alicui erit dum si & haec apud illos inueneritλ Nimium certet hoc timidi seu verecundi, aut etiam analo-ipi giae ignari, fuerit.Scio tamen virum quent ii dam doctissimum pro his quidem Iure oem hi petent,dixisse Iudex competens, Sc Iudex legi Os:at pro illis I incompetent, ausum tan- tum fuisse dicςre, no laesimus. At ego ista latum abest Vt Iudex inoemetem dicere v iri rear,ut incompetentiam ei sim audacter addi- atri turus, & ΑθePre incompetensiam iudicis, pro te. his Aster er eodem Vlp, turus. Sed mi igitur nobis alium non esse quam cum ii, quem Latini AEduocitum vocat, satis notumiar est: at nostrum Procureur ut eo utimur in sola .ro ) rectius multPrem, quam procvratoremis dici,nosse etiam oportet. Illa aute nostralis generalior appellatio PratuEem, no dubiu est quin voci Pr manci respondeat, quam is a Graecis sumpserunt Latini: & dicamus. Prasticiem quasi Pragmasiciens: Paanius uuia
, go credatur ita dici quasi praeticos,id est
Su Vae miμοις:in praxi videlicet non in theoria i versantes. Nec vero nobis pro Actio qua reda vox ilia est Mam. Assisu nec pro MM
incompetence de ιuge, Latinitateiano dignam esse sim existima- veniendum est ad alia. Adum.
83쪽
Ex vos T v LATIONI spersinneste fuerit nefas dicereActio perfnulo: quan uis mollius sit Atta in personum, ut
Assio m rem, pro Assio reelle. Ac pro eo quod adicimus Athon crimneste, crimen fortasse non fiterit dicere si Gallicam vocem una reddere una Latina oporteat Assio crimina-Quanuis enim Criminosias valde sit usitatatum, tamen achonem criminosam cum qui busdam nequaquam dixerim , donec mihi autorem idoneum laudauerint. At vero Assio civiti, pro AEhion ciuile, extra controuersiam eis nec non Acho petitoria,pro Actio
petitoire. Atque ut Atho pro Assio, sic AElaur pro Actor dicimus qui alioqui vocatur etiaLe detrandeur: quod respondet nomini P , utor) Defendeur pro Defensior: alicubi vero&Ree in usu est pro Rein. Sic Contraes nobis est qui& Latinis CotraElias: item Pa fide Passion, quod illis Pata Pallio. item Transaction , quae illis Transactio,&Decision,laiae illis Decisis. Sic Composition, quae illis Compositio.Eaderanque in verbis unde manarunt haec nomina,his.ce linguis est interso couenientia. Transii-yre pro Transiger: ela Decidere pro Decider: - interdum autem hoc cum illo proxime praecedente copulatur, & quidem apud ipsum etiam Ciceronem & Cotrahere pro contractem.& componere.Pro Composer', id
84쪽
t apud nos,sic di apud illos, ir, bellicis po
tius aut alioqui grauioribus discordiis locum hoc postiemum verbum & cius verbale habent. Vn contractoniai nes, itide, vocibus pene iisdem Contracto conditio Glis contrarium autem, Contractpur si He,Contractus purus. Ita enim purum apud iurisconsillios conditumuli Oppositum inue
Lerit, vel Leg. quod diis sit Lepinna sicut Testimentiost quod Testimenin vo cant )necno LePlaire, illum esse qui Letituri in ab illis nominetur , vulgo etia notu est:sed non itidem animaduertunt multi, quod Preciput a nobis dicitur in iis quae tegantur,id esse quod Praeinpurum illi dixerint ita ut Enpre tu, vel Par precipu, sit Pris,pui titulo & alio nomine Per praece ptionem Lotimi appellarint. . IInuenta in quoque Latinitati iurisconsultorum debemus pro eo quod voce pari tum immutata Inuentrire vocamus. Nisi forte quispiam suspectum eius usam L bcat, ex hoc Vlpiani loco, Tutor qui reper rerum non sicit, quod uulgo inuentari tu es
pellatur, duo fecisse uidetur: visi forte aliqua n cessaria edi ius sima retusa asteriri possit, clim. id IH non ut. Veritin si Ciceroni alter
85쪽
o Expos Tu LATIONIS tro horum utendum fuisset,no minus hoc quam illo ut opinor illi uti placuisset. Casius omittedu hic no est,pro eo quod facta syncope dicimus CG. Ita enim In eo ars dicunt, ut nos En telms,vel Tel aus aduenum. Vertim &alii quam iurisconssilii sic loquuti esse comperIuntur. Prox iras quoque minime'suspectum esse debet, in ea etiam significatione qua
dicitur a nobis Prox je, pro cognatione.
Ita enim & Nase est usus, Metam. Aut si
proximitas primusique requiritur haeres. Quod dicimus Biens meustes, acceptum eorumde sermoni ferre debemus.Ita enim S ipsi Bonae mobilia vel Res mobiles vocant. Possiimus tamen &Res mouenties, ex iisdem, necnon ex Liuio, appellare. Quin autem vicissim Les imunmules redie dicantur Resimi biles,mmmne dubium est. Possunt i
me & Res seli appellari. Verum hic omittendum non e1t, vocem possessio inueniri etiam ita in praedii significatione, scut apud nos Possession: & quidem apud alios etiam quam iurisconsultos, nominatim Pipsum Ciceronem, cum alibi tum in Phia Iip.item in Epist .adV alerium,lib. 3, Is, bet is volaterrano possessionem. Idem ad Att. lib.6, Feci iter per eius possessionem, in qua nimi reliquis nullam est. Adeoque placuit
86쪽
at DE L A T. s VS P. C A P. I. filli nomen hoc pro praedio usurpare,ut di minutiva forma possessiunculaου pro praedjo lis dicere itidem noli dubitarit. Et quo niam in hunc sermonem incidi de Cic roniano verbalis istius usu, qui cum nostro belle conuenit,non omittam & quendam ipsius reriai Possidere usum eiusdem scriptoris licet alioqui minus huc pertinentem quod & rarus sit, atq; a paucis, ut opidior, 'bseruatus,& magna tamen in hoc quoq; linguae Latinae cum nostra sit conuenientia.Sciat enim lector Gallus, aut certe Gallicae linguae peritus, quemadmodum dicit, Posseder in homine, pro Amicissimum sibi habere,& ad omne amicitiae officium paratissimum, ita Ciceronem dixisse possidere hominem:in hoc loco Verr. 3, Q, rebus Apronius nonsensis atque moderato ad illius amicitiam arre erat , sed breui tempore totum hominem tot que eiω praeturam possederat, Nomini Tabestion exprimendo no aliud quam Tabellio esse quaerendum dico , licet hoc apud recentiores tantum scriptores inueniri existimem. At de vocabulo nostro Notaire quid dicendum estὸ an pro eo uti Latino Notarius no licebitλEquidem multis istud pudiari scio, atque ex his nonnullos esse qui ne Latina quidem esse hanc vocem arbitrentur. Verum hos Pli-
87쪽
nii iunioris & Martialis loci statim refell re poterunt: ad eos vero quod attinet qui Latinam quidem esse, sed non in hae significatione, dicunt, quod nimirum notarii notis a quibus etiam nomen acceperunt, Vterentur in re & ex illoru genere essent quos Graeci appella runt runde notariin uelox a Martiali dicitur,& ab eodem illa in πικαφία ita describitur, Currane uerba liciet,manus est uelocior iam Nodum i et suum dextrapereIt opus. ad eos,inquam, quod attinet,ita habenduest,nos,si ta religiosi esse velimus ut propterea voce hac abstineamus, fore ut lege iniquam in nos sanciamus , quae nos eadeopera multis aliis vocabulis, quae magno ab omnibus consensu recipiuntur atque usurpantur, abstinere cogat: adeo quidem ut nec libros vocare quos dicimus bures,li citum futurum sit,si res ita ad viuum rese cetur: quum videlicet isti non in libro, id est cortice,scribantur: imo nec scribantur,
si propria huius verbi significatio specte
tur, sed sui vulgo loquimur excudantur. Possit vero & aliud obiici, quod alicui fortasse maioris esse momenti videatur:nimi rum apud illos quos dixi, fieri potius m tionem Mim quos sibi priuatim ple xique haberent: quu apud nos munus eoru
88쪽
s DE LAT. s v sM C LA I. Nin qui notaires appellantur, sit publicin deint: φ de non excipere eos quae dictentur,sed po-t tius omnia suas ad formulas, tanquam tota ad normam, dirigere : nec vero animi m etiam gratia quaedam ab illis scribi, sed ea te tantum quae ad conseruanda inter homi
i ii; nes commercia vitaeque societatem,requb
ilia raniux.Talia,inquam,obiici posse scio, &i a propterea usum huius nominis in dubium sta vocari. Ego pertinacius de recipiedo hoc t ' Vocabulo contendere miniine vodo ac ta- fel tum dico, si huius usum refugiamus, mirunt i esse cur aliis plerisque uti non dubitemus,rtis quu maiore etia catachresia in istis hobis ηα Permittamus. Iam igitur alio traseunduti cesto:si prius de appellatione formulae, quai paulo ante Vsiis stim, lectorem monuero tiέ eam quoque, inter forenses, ad nostri ses monis usum transuisse, nec aliam ad de isti clarandum quod vocamus fur ile, quaerc ,si: dani esse.Addo etiam, inde deductum no-,o men Formular- apud Fabium extare librijst Ia, capite BQuorum His D ad album de rubrius ms transtulerunt: πβr laris,uel sue ait Cia ibi, Q Pleis quidam esse maluerunt. An vero &. VOX Formularisinet,pro eo quod dicinius unii, sir se reincriptoris alicuius non contem-i 1l nendi autoritate nitatur, alii viderint. Po- certe Formia hic quoq; locu inuenire.
89쪽
j Ex Pos TvLAT IONI s In illo autem Fabii loco considera MrubrIcae appellationem, cuius Latinitatem
plerique suspectam habent: multo saltem Fabii aetate posterioris esse Latinit iis a bitrantur. Sciendum est.autem Persium quoque vocabulo isto esse usum Satyra s,
vi idim postqviin meus a praetore reorsi, cur miti non lioeat iussit quodcunque uolun- Excepto siqiud Masuri rubrica uelauit' fres, Hie enim Masurius Sabinus, cuius fit men- .
tio,iurisconsultus fuit. Etsi autom iurisconsilioru officiu cosumebatur potissim uiniure ciuili & priuato enucleado, ut docte annotat Turnebus) tame iide ius publicuin legum sanctionibus positum explicabant: quod rubricae nomino hic intelligo dum videtur . Nam quanuis iurisconsutati hodie ob miniata capita siti iuris, rubricas in ore habeant in iure ta priuato quam publico,tamen veteres in publico legitimoque rubricas posuisse vicienturivi maiestas legibus accresceret, capitibus earu sinopide aut cinnabari notatis & insignitis,& sanguineum quiddam & cruentum fortasse minantibus. Atque his subiungit idehunc Prudentij locum, quo suam sententiam confirmet, dimne cur condita sit lex Bis sex in tabula, i cur rubram minet r
90쪽
DE LAT. s v s P. C A P. 1. PS - insae prohibet pectaetre reos.
Quintilianus quoque inquit non de iure 'ς Praetorio sed de duodecim tabulis rubri-
. Cas intelli it: non tamen tantum ubi cria m1nibus minantur poenas: quum credibile
P Omnia earum capita milio picta fuisse. Et allato illo eius loco quem paulo antes protuli,album pro praetorio iure ab illo dictum esse ait,rubricas autem pro iure ci- uili,quod duodecim tabulis cotinebatur: il. Itidem que formularios ad praetorias re- , ' gulas retulisse, leguleios ad duodecim t Dulariam leges. Haec illius viri doctissimi H Hoc de loco sententia: cui nescio an as. ist in eo oporteat, quod hic formula res flos a leguleiis separare Fabium existimat. I Jn Q quidem certe nequaquam assentior,' quod rubricas a veteribus positas sitisse et suspicatur, non tathm ut maiestas legibus
accresceret, capitibus earum sinopide aut
sit cinnabari notatis atq; insignitis,sed, etiam in ut sanguineum quiddam & cruetum mini: si naretur. Adhibitum enim fuisse a librariis iis .cinnabari iis quae velut separari ab aliis vo itis lebant, &hoc velut signo internosci, climi ex variis tam Graecis quam Latinis veteri bus libris quos in Italiae bibliothecis vidi, colligo tum vero ex quodam loco episto, Eusebii ad Carpianum , quae praefixa est