장음표시 사용
331쪽
1 et Μ transmutat;o est facta ab activis qualitatibus, a ealote p v videlie ei se siti ore, E subiecta materia. P toea mi
v malium sponte nascentium exortum explicans, Genen tantur, inquit, in Terra humor que animalia, quoniam n humor in Terra, spiritus in humote, ea tot animalis in v v niuerso inest, ut omnia quodammodo antinae plenam snt. Quemobrem tonsistunt celei iter, euna ea tot illeti complehensus sue exceptus est , comprehendit ut a u. ω tem & humoribus incalescentibus efficitur veluti spu- is mola bulla. Et alibi, Putrefactis, dicit, sicillimi inge- ου ne tantur animalia, quod excieta caliditas constituit &m componit corpora, ipsa nimi tum anima : squidem an ia de se n ma corpora Aristoteli constituit. Tum persecto tum ti generationem tradens, In est, inquit, in omnium semi- ω ne quod calor voeat ut: id autem non ignis, non talis a-
ω liqua saetitias, sed spiritus, qui in semine spumosoque
is corpore eontinetur, de natura , quae in eo est, propor- ω tione respondens elemento stellarum. Quamobremis ignis nullum animal generat: at solis, & animalium ca- is tot generativus,neque is modis, qui in semine eontine, tui, verum etiam s quid eae tementist, quan uis a natuti ta diuersum. Clatum est animalium animi generationem eominus intuito Aristoteli, no igneus quidem, at ealor certe ea esse visa est. Sui tamen obliuiscitur, dum eatorem, quia sole ad nos aduenit, ab igneo diuersum statuit. Cum etenim non a solis substantia,sed motu, quo suppositum ignem accendit, & ad nos usque detrudit, sat igneum, di a motu paulo vehementiorem faetum illum asserit. Quaproptet non quis ab illo passim ab igneo vero per-tatb animal generatur , ob id nimirum actionis diseri men .quod in virium diuerstatem te tri poterat, diuersa esse naturae decernendum , sed diligentius discriminis caussa erat in uestiganda, & paulo attentius eam timanti conspecta plane solet. Ob id nanque ignis ani malium generativus non est, quod ad animalium eon stitutionem blandio te languidioreque quam quo ignis viget,opus est calore. Eadem ratione solis calor vehe mens ubi est , animal nullum gignit, ignisque ubi moderatus est, multa. Uerum in alium hac reiic Iant ut lo cum . Reliquae enim rationes,quibus calorem stig4sque substantias este pernegant dii loluendae sunt. Eis supersedete hoc labore liuet, non enim reliquoru modo en. aium, sed animalium etiam animae substantia Aristoteli ipsi visus est calor. Cui igitur verisimile fiet accidens esse, quod vna tetra ae homine exceptis) corporum O. mnium sotina est3
trarias reputent, ipsarum generatio corruptigquenda ab ips, fiat, sed ab ipsarum qualitatibus, quod maximὰ omnium Peripateticorum placitis aduersatur. Natura enim agens nulla aliud a se ipsa quicquam , at muli5 certe minus nobilius quod si pia tantiusque astere costituereque illis potest. ψAbsit, inquiunt, ut agens ullum extra proprium gradum propriamque agat dignitatem, di quod constitui. t ut nona simili constituatur. At quae tamen, aiunt, in hominis atque equi se ima contrarietas spectatur Sum ma mehercule Aristoteli Pythagoricos magnopere incusanti, antimam quasi uis cuiuis temere indentes corpori. Si etenim non e materia qua uis quaevis educi potest forma, sed ea tantum cui materia apta facta si propriaque, eo nobilissimae amplius, an iis alium nimirum ani- m Moiuinae,ex eo tantum corpore edueantur, quod Jpss maxi- s M. m. aptum factum si propriumque. Hominis ergo at que equi sorma ex adeo dissimilibus Aristoteli effectae rebus , adeoque dissimilia pomentes opera , dissimi - les contrarisque Aristoteli sint oportet,cui scilicet se malis repugnantia omnis oppositio est. Sed quorsum ego Peripatet reorum dogmata,quibus, dum substantias contrarias inter se negant, Atistoteli aduersantur affeto Ipsemet sexcentis in locis contrariat inter se substantias enunciat. Nam principia, quae rerum formas di terum substantias esse, & 1 quibus res constitui nemo neget, inquirens Aristoteles, contraria uir illa ponit. Quoniam, inquit,no quodlibet agit in quod- libet, nec quodlibet a quolibet patitur, sed .cinitarium modo In contrarium agit, Se contrarium a contrario pa- ὰ 'titur, quae agunt principia, formae, su bi antiriue, iis . enim Aristoteli potissimum amo omnis attribuitur contraria erunt. Ad haec , docet non abalis 'a
cipia, nec a se ipsis mutuo, & ab ipsis constitui omnia. . Atque ob hane caussam contraria illa esse oportet, de prima insuper contraria, Integra nimirum nihilque imminuta aut sibi ipsis comminia, ira enim di taxat, quae Principiis inesse debent, insunt omnia. Adeoque inquit,ma- i. AEnifestum est, agentia formaliaque principia contraria Oportere pom,ut antiquiores veluti ab ipsa coacti veri- 'tate in hoc conuenirent ad unum omnes, omnes enim 'contraria posuere. Essicientia etiam, quae in naturalibus eadem tormalibus Aristoteli imprimis sunt, contra tia illi statuuntur. Quoniam,ait, contrarius est genera
ti Mant ratus,co rariorum autem contrarias ei e opor
tet causas agentes, quae agunt emetuntque principia, 'contraria sint necesse est. lnsuper prima conluuens cor Prara, Nos autem, inquit, sensibilium eorporum mate- 'mam quandam est e dicimus, eam autem separari non 'poile, sed temper cum contrarietate eis , nunquam scia 'licet ab altero contrario seiunctam , sed ab altero per- 'petuo detentam. Quod repetens, Materiam, i nouit, nimiis inseparabilem quidem, sed contrariis subiectam, formis nimirum substantiisque. Neque enim primorum corporum constitutionem inquirens, non illo tum sor- 'vmas lubstantiisque , sed accidentia inquirat. Deinde 'corporibus constitutis, aer, addit, maxillic terrae oppo- situs est, de aquae ignis, ut pote quod huius sormae sub- ltantiaeque illius forma ae substatia opposta est, de con- traria o Nam si qualitas eontraria sit, non aquae lenis sit contrius, sed hurus qualitas illius qualitati. Et propterea incorruptibile concludit caelum,quod eius substantia substantia nulla contraria est. Quae, arbitror, intuentes Aristotelieoru nonnulli dicunt, nequaqtia substantiae cuilibet substantiam quamlibet Opponi negat Aristoteles, no enim simplici simpli- cem, quas aperte sibi ipss opponi enuntiat,sed copos e eompositam smplicia videlicet corpora contra ia Aristoteli sunt , sed non mixtis mixta. Haud tamen rectὰ sentiunt: quandoquidem si simplicia componentiaque contraria anter se sint oppositique qus itidem ex i, aseonstituta sunt opposita inter se esse oportet contra ia-que. Quocirca melius alij, qui ubi Aristoteles, inquiunt, i ubstant tam substantiae contrariam esse necat non formae sormam contrariam negat, sed materiae mat etiam ac subiecto subiectum, commune tamen intelli endum
'vo κτ,a etiam decietorum obliti sunt Peri.
patetici. dum ideo ea lorem sistisque substan
. tias esse negant, quod mutuo tibi ipsis oppo. nuntur, mutuoque sese subie eici deturbant. interimunt, eontraria omnino sunt. Quoniam maxime contraria ponunt quae in eodem quidem apta sunt esse subieeto, at simul esse non pollant, substantias plici. pue, di solas esse contrarias inter se ponant oportet. Propterea enim mutua entium omnium immutatio ae inuet so est, quia in existentes substantiae idem omnes subiectum appetunt, at eontrariis gaudentes operati
nibus diuersas illius moliunt ut dispositiones, in eodem itaque simul este impotentes ge nolentes mutuo sese desti ibant. Et vel si aliae a qualitatibus existant formae, illisque ut propriis agant organis) conitatiae tamen inter se oppostae si te ponendae sunt. Neque enim in eis at ii sex natura, qua non apta sbi & morigera palatii or sana, sed subiecto ipsa resideat quod organum sponte tua pararit itaque di ad organi operetur ingenium.Prae terea, quoniam quae genetant ut, a siniti quidem, at Econtrariis generari omnia, de quae corrumpuntur a con
traiiis coriumpi poneat, nisi substantias inter se eon-
332쪽
or V De rerum natura, Lib. II.
sed dum ae remorum, quod vetium est idemque omni us: nam proximum a tarmis singulis di ueris , ae eonitatio afficit ut disponit utque modo. Relinquitur igitur, non ideo calorem frigusque substantias non esse, quod mutuo sibi ipsis opponuntur. xxv II.
coueta kai eum inter se sint formae, mu
l tuoque in se ipsas agant & mutuo a se ipsis pa
t itantur, intendantur oportet remittanturque,
- & magi, suseipiant & minus. Et omnium mi. nim) Aristotele id negat, qui ut alibi dicimus) agentia telum principia, terum nimirum sormas telumque substantia, inquitens, duo tantum illa esse maxime con tendit multi' que declarat rationibus. Quae quidem eum plurimi ae diuersissi tria elaciant entia, plurimae de ipse ae diuellissimae, Se tot omnino ac a se ipsis diuellae sient, totque iisque modis intendentur & remittentur, quot eatium genera constituent , Sc quibus iis ipsis ei different, propterea quod ovae vires condicionesque entibus ini unt a natura ex inditi sunt omnes a qua consti tuta sunt. Ipse insuper mixta omnia Equatuot simplicibus cor Dotibus penitu, tibi ipsis immixtis, se si igulo. tum ubi latia nequaquim abolita, sed rem illa testacta que componi decet iat. Praeterea, quoniam quae sub eo. dem uenere Aristotelicis locantur entia,quique ab 'na eademqne iis coiistituta sunt natuta agendi ea vitibus summopere a se ipsis d iserunt, utique & naturam,a qua constituta sunt, vitibus a se ipsa differte oportet, nam actiones sol matum esse omnes nemo non Peripateti eorum asserit. Quin si non propriis sed qualitatum vitibus adiunt formae, & a qualitatibus, quemadmodum putant, eonstituuntur, quoniam qualitatum casum sequuntur,eumque ipsis exoriuntur atque occidunt, cum ipssistendantur necesse est ac remittantur. Nam si, ut Peripateticorum optimi opinantur, cum propria qualitate imminuta forma integra state queat,ia cum nulla illa stare queat quandoquidem qualitatis ut adus eiusdem omnes sunt conditionis , de quod viticompetit. Omnibus etiam competit, 't si absque uno qualitati, gladii ignis sol ma seruati possit, Ze sine caete. tis etiam letinetur absurdum sanῖ, imminuta qualitate intectam sormam permanete, formamque eandem ad proprium opus robusta. languidaque uti qualitate. At sotid non plopterea substantias intendi temittiue posse negent, quod earum vites neque augeri neque immi nui queant, quod nimirum fieti, negati non potest: led quod id ubi fit non amplius eaedem remanent substan tiae, ted vete pet eunt inque alias aguntur. Ploptereaiane si intensonem iis temissionemque abnegent, haud
perperam sorte abnegent, quid enim vel eandem enti substantiam inesse, cuius aetio vel protia quaepiam imminuta sit conditio3 vel quid naturam, qua petiit. iam
viribus auctam imminutam ve dicas ' Vettim nequaquam propterea calorem frigusque substantias esse negent, quin maxime assiment maximeque statuant. Si quidem , ut dietum est, quiduis auctus imminutusve ea-lor, alius ipse & aliud , cui inexistit fit ens, entiumque quorum uis immutatio inexistentis caloris immutati nem insequitur. C pux X XV I II. Nec θώου si peropa a Itur. I M . s etiam materiae immersae, re n tu tales pioisus qua sunt Dima, siti senis tum eas cadete di sensu percipi Peripatetici negent unquam , s Aristoteli, deciei tum me moles c sse velint. Is enim
simplicium eoi potum principia,substantias nimirum a quibus constituuntur in uirens,nequa quam conitatietates omnes illotum species neete assit-mat . sed eas tantam quae sub tactum cadunt. Quoniam, α inquit, tangibilia sunt tangibili inter sedisseremia dis .serant oportet. Et passim entium actiones non aliis eo- istum qualitatibus conditionibusque, sed eorum attri buit formi,. Itaque leuitatem grauitatemque simplicia eocpotum sol mas ponendas no esse decernit: quoniam, quod ills faciunt, mutuo in se ipsas non agunt,ad calo iem stilusque,quhd sese mutuo assidue oppugnant. Vt liqui illi pateat formas sensu percipi. ipsi in primis Atistoteli visum esse, positύmque , quin solas eas i solis iis actionem attribuenti. Una enim quae agit natura, alia entium conditio nulla sol te sensu percipitur. Cuius porti, actio sentitur, ipsam,quae illam edit, sentiri nat tam actionis ratio declarat. Quoniam quidem no aliud videri potest ac io,neq; est omnino aliud, nisi eius, quod patitur in agentis naturam inalteiatio immutatioque,& propria natura recellus ac corruptio, di alienaea cessus & genetatio: ut i que qui actionem quampiam sentit naturam is, qua illa emanat, sentiat oportet. Climenim solae, ut dictum est,retum actiones sentiantur,so mae itidem, quibus solis illae eduntur, solae sent iuntur. Qua ob res quoniam Peripateticorsi ratio nulla impedimento nobis esse videtur, quia calorem stigusque
gentes rerum omnium omnino naturalium naturas ae
substantias statuamus, di quae rebus insunt vites, iacultates , dispostiones, species, conditiones denique mnes 1 ealo te frigotinue iis indi, S iuxta in existentis caloris immutationem immutati ipsis intuemur oeulis. nostrae ad extremum positiones nulla a te labefactantur,& ab ipso comprobamur sensa: utique firmas eas
stabilesque esse existimare licet. D. i,
333쪽
dira a commenta . Potrui Amma possit -- Ami lu, in sunt expendendi. Αx t non una, It duplex natura agens , de unus ealot , stagulque unum, . Nasidi huius uniueis principia,nee quod: Terram mareque, se stellas inter , quod- que ipsa, iniet stellas locatum est ens,v
num idemque, de ab una ead Emque uni uersum constitutum natura, nee duo tantem ptima esse 'corpora,nee entia reliqua a caesi, solisque natura e Terta effecta, quemadmodum nobiri Aristoteli videntur. Ille enim sublunaria omnia una eadgnique e materia quae supta lunam sunt entia. calum, stellatque omnes ex alia constare di quae nihil illi congruat, naturatumque,quas illa suseipit. prorsus inea pax tit,de quod inter lunae otbε terramque de Male est ens, in duo, in ignem , aeremque ignem enim supremam eius portionem,quae lunae Oibi subiacet, aetem velli infimam hane, quae terram ambit appellat)diuisum esse alii imat,& prit et caelum,quatuor
esse prima corpora tetram,aquam aetem, ignem decernit: minimeque ad horum constitutionem A alorem mo
do fragiisque,sed humiditatem etiam 5e fccitatem,ut a sentes naturas,& ad illotum singulorum constitutionem nequaquam earum vitam, sed oppositionis vitii; ; alteram asti, de dupli em omnino sngulis agentem assignat naturam, diet isque equatuor torporibus,at veluti mutuis vulnei ibu, consectistisdictisque,A: pugnam pertis, tandem, di s bi ipsc committis . pene de unum factis omnibus entia teliqua constituit omnia:& cxlum stellasque omnes propria natura.& quae a catote isigoreque,& ab humiditate siccitateque prorsus diuersa st, donat: itaque calor quia sole st ncin ab eius natura, neca propriis eius vitibus, sed ab eius fit motu, a quo scili-eet caelo suppostus ignis de bona aeris pals agitetur, conteratur, accendatur, accensusque ad tetram usque ldetrudatur,ta nequaquam a piopria caelum natura propriaque substantia, sed ab immotis moueri motora b. statuit, longὰ tandem mutuo in omnibus set E dissentimus, Quas ob res Aristoteli explicanda excutiendaque est de singulis sententia, nee vero Se aliorum etiam opini nes satis ab ipso,ut videtur, reiectae,at quae nulli admissae,ab ,alius te mouendae sunt animo. utinam cum Peri pateticis liceret idem,magno aliena exponendi reiicieique labore vacuis,nostra tantum explicanda esset lententia. At quoniam non admiserunt modb illorum pia cita Se decreta ,sed ea acceperunt fide Ze telisione, ae sex ipsius natura ore piolata essent,itaque rei nullius amplius natura inspicienda indagandaque cuipiam vide. tur,sed tantum quid de quaque Aristotele, sensetit spe culandum: utique quouis labore nostio aliorum etiam fastidio quo uis, suguli illius positiones quam diligeniatissime & saepici eaedem interdum exponendae exami nandaeque sunt. Nihil, si in iis tractandi plus iusto in terdum immolemur, mortales nobis, ut ignoscant,sed quod a summo naturae interprete dissentve audeamus re non numinis instar illum venerem ut , togandos esse
existimamus: qui si illius dictum audiant, aut saeti in i mitentur, nihil nobis veritatis studio illi aduei sitit ibi succenseant, quin gratias potius habeant idemque ipsi saetant omnes. Ipse enim libet in philosophandoArmo
teles veritatem amicis omnibus pia honorandam admonet, & veritatis gratia praeceptorem etiam amicumque incusare nihil vetetur. Huius certe solius nos amore it lecti, Se hane venerantes solam, in iis quae ab antiqui ribus tradita et ant,acquiescere impotentes , diu letum natu tam inspeximus, Ze conspectam ni fallimur) tan dem mortalibus aperite voluimus,nec liberi nee probi hcim nix ossicio fungi iudicantes, si generi illam huma no inuidentes aut inuidiam ab hominibus vel iii ips il
tam occultaremus. Ergo,ut clarius illa eluceat, agenti retum principia inquitentem, & prima constituentem corpora,tum reliqua ex iis componentem, postrem δ, de cili solisque motu calorem genetantem,re motores immotos, i quibus calum inoueatur, indagantem, ea denique, in quibus omn ibus summe a nobis dissentit, expli cantem Aristotelem audiamus, & sngula eius dicta ta
tionesque examinemus . . C 4 p v x I I. .
Rerum principia tria Arisores etiam et Ua esse, con
E a v M principia, e quibus res consant, eum antiquioribus Die omnibus, tum Aristoteli tria visa sunt .agentia contraria duo,& materia una. Quoniam corpora, e quibus noster hie mundus compositus videri potest, e quae in eo continentur entia quae uis, mutuo sese oppugnare immuta-fίfe 8e ex aliis alia seri apparent, a contrariis naturis, se quae sese mutuo oppugnent deturbentque de interimat , 5e mutuo aliae at arum sedes occupent, constituta esse existimandum sati. Ad hoc, quia quae corium puntur, non a quibusvis . neque in quae uis, sed lingula aeeitis quibusdam,de in certa quaedam corrumpi, calida scilicet non aliis a rebus vllis,sed a Digidis modo,& insigida de alba a nigiis modo, di in nigra,& dulcia ab a
maris modi δε in amara,& cotta, quae tandem immuta tur omnia a coit aliis modo, ei in contraria immutati vi
sa sunt: utique duabus tant sim a naturis entia omnia es secta videri potuere. Nam s calida non a stio id cio odo, sed a tepidis, Se alba non a nigris modo, sed a purpureis flavisq; Ze punie eis, 'e dulcia no ab amatis modb,selobausteris acidisq; immutari apparent,quonia tepor quae uis a calore fragoreque, & colores alii quiuis ex albo ni groq;.& quiuis alia sapores e dulci amaroq;,natureoni l nino omnes,quae intermedia videli possunt, ex extremisi tibi ipsi commixtis constitui, ta ex utraque inexistente
334쪽
eonstate Aristoteli videntur: magis quidem mitti sque
asteti aliae, sed omnes vitique contrariae, At naturae omnino vni ena tantam corraria videatur oportet. alio
niam veto cottariae quq sunt naturae, de quae sese assidu oppuenant obisduntque,de quatum altria exuperame, patim altera deturbari petiteque videtur, e .ut sibi ipsis coeant ge veluti pet vices mutuo sese suseipiant,intelligere non licet,& quod quae corrumo untur entia non peetitus perire & in non ens abite, sed eorum natura m .do dispositioque se species immutati, at moles colpiu que remanete atque ex alio aliud seti videtur: utique tertiam quasdam naturam, quae contrariis subiiciatus ,& quae conitaria per vices suscipiat,& e qua entia fiant, ud entium constitutionem afferre necessarium suit. Ob hane caussam agentia rerum principia inquirens tex. U. in Aristoteles, Omne ii uit,ptinet pia conlinia faciundi
o stet idquh optim 1 ratione. Nanque princiria, ne i re exiete' vidistini esse, is ue ex aliis, bd ex his omnia oportet, ' contrariis autem primis fixe insunt omnia : quod enim' prima sunt ex aliis non sunt, quod vero contraria, non' .ieis iniex sese. Atqui de ratione quomodo hoc acci-' dat . considerandum. Sumendum itaque primum eli, ' Omnium quae iunt, nihil in quod uis agere,aut a quouis' pati, neque e quouis quodvis fieri, nisi ex accidet i quis' sumpserit : quo nanque pacto album ex musico possit' fieri, nisi albo, aut nigro, musco esse acciderit, sed' ilbum quidem fit ex non albo, atque eo non quovis ve' tum ex ni o. aut intermediis, & muscum d non mu' seo. sed non e quolibet, verum ex eo in quo musicae' est priuatio aut ὰ medio, si aliquod sit inter ipsa: de al. ' buin noti in muscum interit, nisi intellum ex acciden- '' ii sed in non album non tamen in non album quod ais,' sed in nigrum, aut intermedium, similiter & musicum' non in quodvis, sed in id, quod musica priuatum est, aut
si aliquid inter haec locatum est. Quod si ita res habet, ' quicquid si , ex contrariis prosectis gignitur ,& quic-' quid interii, in contraria interit, atque in ea quae inter' haee locat, sunt: d contrariis autem ea fiunt, quae in il Io- ' rum medio locata sunt,ut colores ex albole mgro. ε- ' eunque init ut natura fiunt aut contraria sunt, aut e ' contrariis , si aliorum quidem plurimi hue vique tere' prosecti sunt, omnes enim elementa, Se quae ab ipsis' principia nuncupantur, quanquam sine ratione ponunt, ' conitaria tamen iaciunt. Et sermonent tandem absol- uens, Principia igitur, inquit, contraria oportere elle, mani istum eil Tum eorum numerum praeterea Se subiectum inqui-iquit, Quoniam plincipia contraria visa iunt, v se non possunt, sed nec infinita, quoniam idouod est sub scientiam non eaderet, Se quod in omnide ne ie una est semper contrarietas, substantia aut e vita enus est quo 'dam. At ne sola contraria duo principia' ponamus, ratio quaedam suadet: dubitauerit enim pro-
ab aliquis, quomodo frigus calorem , & hic illud, de V humiditas siceitatem, de lixe illam facere apta sit. Quos niam scilicet calida quae sunt, frigida, Se d contra, de humida quae sunt, seca fieri apparent,dc d contia, nisi calo' ri sileotique natura quaedam tertia subiiciatur,quae ve- luti per vices calorem modo modo frigus luteipiat, ita- que modo calida modo stigida fiat, utique ut dictum est, eator frigus, ta hoe illum saciat, quin calor ipse si i-
η ou, S: si igus calor fiat. Praeterea . quoniam contraria
nullius rei essentiam, id est sibi amiam, subiectumque videmus esse, Se subiectum dubio Procul principium' est, re iis quae de eo dicuntur, de quae et inhaererit prius,' si soli contratia principia sint , utique principi j ptinet V pium sit. &ὰ non substantiis insuper substantiae fiant,&η de notastantiae substantias p cedat, siquidem substan
tiam sistantiae contrariam esse non dicimus, tu quae a contrariis fiunt entia, substantiae omnino lunt. Quo- eii ea , inquit, si quis de priorem de hanc orationem' ve a m esse e xistimarit,eum necesse est fi ut tanque tuet i
voluerit contrariis tectium aliquod iubiicere, id quod antiquioribus positum est omiubus, Se si non idem o-
mnibus, ste aliis aliud, at omnes ce: id quod Posuete
' unum ei contrariis fgurant. vi dei state 3 taritate, intenso - . ne & temissione, quas exuperantiam S deseetionem es use eonstat. Et quidem videtur opinio haec verus esse, a virum, de exuperantiam desectionEmque , materiam animirum, & duo contraria , eorum quae sunt princi- upia esse, quanquam non eodem modo , quod veteres uduo agete, & unum pati dicerent, posse motum autem a nonnulli conitatium potius inquiunt, unum videlicet aeagere, & duo pati. Iis igitur, qui pari im hac. partim αalia eiusmodi cons derant, tria esse elementa affiimate . cum ratione quadam coniunctum. ut ante diximus,ut ii detur, led tribus plura minime , unum enim ad patien- adem in satis.& vel Peripateticorum omnium conseim usu duo ad agendum. Tum, si quatuot positis, duae erunt a contratietates, vitiusque separatim conitatietatis na- ὰ tutam quandam mediam esse oportebit, s. vero ex se . vicissim possunt generare, si scilicet contra laetas altera uad omnium sati, iit generationem, alieta proferaci se . . peruacanea erit contrarietas, sed nec plute I possuntes isse contrarietates primae, quandoquidem substantia unu tigenus est elu, sucid est. Principia igit ut eo sola, iudd is
aliud alio ptius, non genere dissetent: in uno enim ge-ὰ nere una est prima contrarietas, omnesque in unam vi- ὰ
dentur contrarietatem reduci. ἄ
Quae veto comi arietas substantiam , in qua genera. tiones fi unt & corruptiones, quae manifest. s non sola at princeps cetie hic inquiritur, quae scilicet naturae a
gentes materiam, e qua quae generant ut eorrumpuntur queentia constulium ut, occupent in sotm ntque 3e inentia agant neque enim dubium Esse potest qui , si non solae eae at principes certe, ut dictum est, anquirantur
principiorum naturam numeruinque nos edocens, pa
tum explieat Aristoteles. At multis postea interiectis, de non amplius sorte agentia retum omn)um ptinet pia, sed singularum immutationem inquirens, formae at tu lit&priuationis oppositione in . liaque Peripateticis omnibus contrarietatem a qua subita iura,id est matella ut dictum est qua quae generam ui cotivmpunturqueentia fiunt, occupet ut informeturque, ibimae priua. tionisque oppositionem Aristoteli posita in esse placet. Et alibi omnino vitum telum omnium eadem principia sint inquitens, eadem quodammodo esse de quo. dammodo non esse e nunciat, eadem quidem , quod omnium sorma, priuatio& materia snt, non eadem vero, quod horum unum quodque circa v numquodque genus diueisu in est. Cur id factum sit, di quid tot ma , quid priuatio Aristoteli lignificet, intueti ne grauemur: n:s enim recte perspectum id sit, qui agentium plincipiorum numerus ei positus sit, ambagi tot te
queat. C pvi III. Fen iam coditraor nobilioris loco, ratiationem vero igno-b horas iret jureti poesitam esse.
tiatietates ipsae nequaquam proisus a se ipsis diuersi , & quae nihil tibi ipss conueniant. sed aliae ves uti ab aliis enasci. ab aliis scilicet aliae contineti antiquiOtibus & ipsi etiam Alistoteli vi. ita sunt: quinetiam ipsarum series eo ab illis descripta
est Oidine, vi quae s ubi equitur a praecedente assidue, se ab una omnes contineri appareant. Antiquiores, is inquit Aristoteles, omnes principia contraria posuere, is
sed differunt inter se qudd alii priora, alij posteriora, di ianonnulli latione . alia sensu notoria accipiunt. Qt i. udam enim calidum N frigidum, ali; humidum ti sc- . eum, at pat & impar, nonnulli concordiam atque di- ὰ scordiam generationis causas ponunt: qua quidem is
j inx x se eo modo , qui dictus est, differunt, alia scili .
sui magis exposita, ut eadem quodammodo de diuersa
335쪽
, dicant, diu et a quidem, ut plur mis v; detur,eadem ven id propo itione,cum ex eadem serie accipiat. Quod ex v plicans,ait, Si quidem contrariorum alia continent, alia, continentur. Sic igitur eodem de diuerso inodo hielius
di que & deterius, eodem qui de modo, quod omnes duo, contialia de ex eadem serie,diuerso vero, quod non ea-- dem 5e melius,qudd quae continent,deletius veto,quod, quae continentur principia posuere. Propterea vero id, vi existi inandum est. quod no entium inodo quae e subiti titia, e tangibilium nimirum, ut
inquit,corporum materia, ge a contrarietate constituu-tur, quae eam occupat in imatq; de dicta agit in entia, sed reliquatum itidem rerum omnium , quae reliquis egeneribus reliquisque e materiis,de a reliquis seti contrarietatibus Aristoteli videntur, plincipia quaeruntur. Neque enim, ut nobis, ita & ipsi te tu saeuitates omnes speciesque L eondititiones proprias rerum natui as sellantur ae ab illis in existentibus otiuntur , eidemque, cui eae, in harent materiae, sed illatum pleraeque ab aliis Aristoteli naturis aliisque constituuntur ἰ materiis. Nonstitieet colores saporei que cuiusmodi nobis, in existentis illi ea lotis species, hi velo actiones, nee uni eidem que inesse materiae,sed alii, a naturis aliisque E materiis fieri Aristoteli videntur. Itaque virorumque principia, eontiatietates scilicet a quibus, & materias e quibus fiunt, summa inquit it diligentia. Non omnium telum ea dein principia,sed singularu propria, praeterea & quae
in rebus fiunt immutationes, non omnes iuxta contra
rias naturas, sed quaedam, cuiusmodi quae iuxta vii tu igvitiumque & iuxta scientiam inscitiamque fiunt, iuxta formam habitumque Se priuationem fieri Aristoteli cuvi detentur, harumque& illarum Omnium causas ponendas existimatet,si quod faciendum suit natui alium rerum non innumera propemodum principia ed quam paucissima ponenda , utique uniuersalissima contraria, di quae contraria reliqua contineant omnia, ponenda Dei e, ima scilicet priuat i5que: nam sol ma contrarietatis cuiusuis nobilius pia statiusque comtat tu, pi tuatio ignobilius deletiusque Aristoteli signis eat. Itaque pas sui calorem albedinem, dulcedinem, leuitatem, motu- hue, de prasi imius contratium quodui, sotinam, rigus,
nigredinem,amaritiem. grauitatem, immobilitatem,redet et ius contratium priuationem appellat. Et qui ho ' tum euiusuis in oppostium fit immutatio, quod e priuatione in sotniam habitumque fit,veta simplexque generatio Aristoteli,at non quae e praestantiore in dei ei ius fit immutatio, ut ubi ex igne Te ita iit,quod nimii diti in
illa,s non ex no ente,at ex eo certe quod minus est ens, verum ens, in hac autem e vero absolui ue erite, im persectum constituitur ens.
. de te. 2 Cvius, inquit, differentiae hoc aliquid, sormam stili. ἡ e et habitumque s gniscant, id magis subsantia est .cu. , ius contia differentiae priuationem magi, ,id magis nonis ens est: his autem differentiis ignis & Tetra dissei titit. Et formae priuation Isque reliquarum omnium oppos.
tionem primam esse, de omnes continete conti arietas,
alibi sitis longo sermone declarat, de satis tande decla ratum suppon Es,Prima inquit conitatietas habitus est& priuatio. Quod non ita multo post explicans, Si ge- ἡ i,ti ' ne rationes inquit) e cottariis in natura fiunt, e sol mari autem,& sotinae habitu,aut ex aliqua Dima priuatione
η fiunt, patet omnem quidem cottatietatem priuationem ' quandam esse: priuationem autem non omnem fortasse eo tutarietate esse Patet etiam per inductionem, omnis η enim contrarietas contratiorum habet priuatione. Tum
quas sermonem absoluens, Qua te inquit per priua-
tionem semper conitatium alterum dici patet. Quae exponens Aphrodisia, . licet, inquit,in libro den generatione satis si demonstratum, generationem o M innem vel ex sorma L habitu, vel ex priuatione fieri, tamen hie quoque repetendum est. Nam cum ex musicoae di albo immuscum si aut nigrum, ex forma de habituM eiacit ut generatior ut enim in libro, quem modo ci-n taui, docetur, formarum praesti nitores habitus sunt Seν magis sol mae, deletiores vero priuationes: cam igiturn ex immusco aut nigro musicum efficitur aut album, ea
generatio ex priuatione sit. Qubd si nigrum 5e dilbum .
contraria sunt,& nigrum est albi priuatio , di immas- is
eum musci, dubitati non do bet quin omnis contrarie- aias priuatio si atque habitus, at non omnis priuatio ticontrarietas est, quoniam priuatio multifariam dicitur. . Inductione etiam palam esse ait omnem contrarieta- iarem priuation E esse, nam frigiditas caloris habet priua- istionem,albedinis nigredo. Ex hoc aurem priuationem . non aliud esse colligimus quam alterum contrariorum,
hoc est, alteram partem contrarietatis, nigrum enim . 'ua pars contrai ietatis est, quae integra ex albo nigro- . que constat. Conti ai ietas igitur omius, priuationem,in- . quit, habet,& priuatio est alterum contrarium.
E quibu, ni mam quod dictum est nobiliolis,priuationem vero ignobilio iis contraiij loco, itaque vi erusentem naturam ae nobiliori coit aliae contra agentem Alistoteli rerum omnium prinei pia inquirenti priuatimnem pos iam esse ita declaratum existim b, ut nonam .pltu, declarandum videli possit. At quando Peripateticorum nonnullis , propterea qubd pauit, post manifesta
ea, ut non ente, ad singularum rerum generationem uti
xi detur Aristoteles, perpetuli, ut non ens, ei positam esse contendunt, idque nisi recte innotuerit, qui principiorum numerus Aristoteli positus st, innotescere minime queat, rem diligentius timari, singula scilicet Aristotelis principiorum naturam numeriamque inquirentis dicta verbaque amplius attentisisque inquirere ne grauemur: Ze si quod nobis Ze Peripatet leotum pipstantis, imis videtur priuatio mod5,ut ignobile quidem
contrarium, at ens celte agensque, modὼ vero ut nonens posita si, quod credibile non si, temere id Aris teli laetum luisse, ratio indaganda, qua licuisse id vide- ii queat. Caput IIII. Anseleh rerum omnitim principia inues stoli iuris
rinionem ut non me uri tracturi
iistoteles, optima inquit ratione piincipiala omnibus contraria posta sunt. Nanque prin- ue eipia neque ex sese,neque ex aliis,& ex his mnia esse oportet: contrariis autem primis haec insunt. Recie sane, quoniam ens nullum videte est, cuius natu-iae conditionibusque, de cui ips natura alba aliaeque c5 ditiones de ens omnino aliud contrarium non st, utiqueentia omnia e contra i iis piincipiis necessario constant.
Ea igitur eo nitaria principia ponenti Aristoteli, e qui
bus res sint eonstentque omnes, de duo tantum illa esse statuenti,nequaquam illo tum alterum ut non ens & ii 5. agens poni potuit. Neque enim ex huiusmodi ens quod piam esse constareque, de quae sunt, nequaquam uno a contratio, di e natura formaque una esse omnia arbitra ii decet, e quibus scilicet naturis entia esse, &quae in constitutis permanere videri non possunt, quantun uis. ad telum generationem pertinere es nobis appareant,pi incipia, quae manifeste hie ponit Arissoteles, ea scili cet, e quibus sunt, de e quibus res consant omnes, po sita, ei esse suspieati non l)cet: nam talia omnino principia inquiti hie, nulli dubium esse potes. Matiise ste enim pi optet ea contraria prima principia ponen da esse decernit, qu Ad ex his omnia snt, de constent: platet ea, de qu)d ea ipse non principia, sed elementa appellanda existimat, 5e passim elementa appellat.
ips, nuncupant ut contratia ponunt. Et paulo post,
lis inquit qui partim lixe , partim alia huius uim 'di eonsiderant, tria esse elementa, cum ratione eon
iunctum. Elementa veto ea dubio procul Aris aest
336쪽
teli dieuntur , E quibtis constant, Se in quae resolliunt δε entia. Et magnopere certe incusandus sit Ati. stoteles , si rerum omnium principia inquirens, nonae , ea inquisierit principia, e quibus res constant omnes. ' ' Quin E contiariis primis omnia esse ac rerum omnium' principia contratia esse amplius explicans Aristoteles.' Atqui, inquit, ge ratione quomodo hoc accidat, con' siderandum est. Sumendum itaque primum cli , non' quod uis in quodvis agere , nec quod uis a quouis Pari,' neque equo uis quiduis fieri, nee quodvis in quiduis' eorrumpi , nisi sorte ex accidenti , sed per se naturam' quamuis in contrariam molt, age te, aut intermedias,' 5ta contraria modb pati, aut ab intermediis, de quae ' fiunt e eontrariis modo fieti,aut ex intermediis, Se qu
'corrumpuntur in contraria moda corrumpi, aut interri media, album in nigrum modo aut intermedios colo ia res agere, Se a nigro modo pati,aut ab intermediis, qui
'' ex albo niςtoque sibi ipsis commixtis Aristoteli cofecti,
de ex utroque constantes, ut iique, ut dictum est,con . . trarii sunt. Optimὰ e rerum actionibus passionibusque, de e terugenerationibus corruptionibusque, de magis etiam ex his principia,E quibus res constant,venat ut Aristoteles. Quoniam ver b generabilium corruptibili uinque telu, de quae mutub in seipsas immutantur, principia hie inquirit,si naturarum conditionumque, e quibus res con
stant, ingenium , si scilicet quae, , quibus de in quas immutati aptae sint innotescat, princi a itidem, E quibus
res sunt,innotescant. Neque enim ab iis rerum natum
conditionibusque, Θ quibus sunt . de quibus immutatis, ipsae itidem res immutantur,ptincipia E quibus sunt res, nec res etiam iptae aliae videri pollunt, nec sunt omnino alix, se magis δ rerum passionibus immutationi. busque quam exactionibus. Nam alba in nigri inter
mediave immutari perpetuo omnibus manis stulti est, zi non de natura itidelm,euius ea est actio,vel non aeque perpetuo pater. Rectὰ itidem naturas qualius SP qua sitis rerum conditiones in contrarias tantam intermediasque immuta. ri intuitus , Se propterea rerum principia contraria esse
Tex diti ratioei natus, subdit, Quod si ita seres habet qui equid oi renitur E contrariis prosecth gignitur, de quicquid m-
.. tetit in contraria interit, atque in ea quae inter haec lori cata sunt E contrariis autem fiunt quae in illotum medio .. loeata sunt i ut colores ex albo de nigro . Quaecun que igitur nuuta fiunt, aut contraria sunt aut e contra tiis. Si quae agunt patiunturque entium conditiones, in contrarias tantum vel in intermedias agunt, de a con . trariis tantum intermediisque patiuntur, S quae eorrumpuntur quxque fiunt in contrarias intermediatque tantum corrumpuntur , dc ὰ contrariis tanteitra intermediisve fiunt: utique res quae natura fiunt, quae generant ut de corium puntur, contrariae aut econtrariis snt o
pollet,lales scilicet qualia principia, E quibus constant, conspecta sunt.ut mihi quidem nulla amplius dubitandi occaso teliqua esse vidcatur, contraria, quae principia' Aristoteli ponuntur, aequε entia,& aeque agentia posita, ei esse,se e quibus sibi ipsis commixtis intermediae natu. tae fiant. Siquidem ἰ principi Drum natura rerum natu iam manifeste colligit,ic ex illis res contratias, aut econtrariis esse enunciat. Retum, inquit, quae generantur,principia iure contra-
ira posita esse inde manifestum tu, qu bd quae agunt pa ' tiunturque, non in quae uis neque a quibus uis ed in c6. tritia vel intermedia modi, agunt. Sc.a contraris inter ' mediisve modb patiuntur,& quae fiunt non e quibusvis, sed E eontraris modb vel intermediis fiunt. Tum,qubd' s ita res se habet, inquit, si scilicet principia, e quibus' res sunt,eontraria,vel intermedia sunt γ iplas itidem res' contrarias Vel intermedias esse oportet. Ac ne fetendus' duidem Aristoteles foret,si pt: ncipia, e quibus res om- constant,ponens,non huiosmodi ea ponat cuiusmo. di ies ipsae existunt, contraria nimirum de quae sese mu tuo oppugnent imminuantque Sc interimant. At rellia' qua prosequamui .ra aliorum, Π, plurimi hucusque se id
profecti sunt omnes enim elementa, &quet ab ἱpsis principia nuncupantu quanquam sine ratione, contra is aria tamen ponunt , quali ab ipsa veritate coacti e sed is
differunt inter se qudd alii prior abali; postet tota,& nO- unulli ratione, alia sensu notiora, quidam enim calidum is Se frigidum, alii humidum 5e secum, alij par de impar, i, nonnulli concordiam atque discordiam generationis is causas ponunt: quae quidem eo, qui dictus est, modo dis- ὰ serunt, ut eadem quodammodo de diuersa dicant, di- .uetia quidem vi plurimis videtur , eadem vel b porpor- ὰtione, eam ex eadem serie accipiant, namque contra- 4riorum alia continent alia continentur. Sic igit ut eodem , diuella modo, meliusque, de deterius enun-
Ergo si antiquiores principia contratia ponentes,prater morem suum nihil Aristoteles damnat,quin non quidem a ratione ductos at a veritate coactos, a telum scilicet contrarietate qnae adeo mani secta est, ut neminem latete queat, admonitos,& quasi manu ductos secum, eo usque profectos animat ut retum principia contraria omnes ponerent,eoque tantum crimine illotum nora nullos incusat, quhd non uniuetialem oppositionem,&qua posita particulares sens bilesque contrarietates,qui ab illa contineri Aristoteli videntur, posta ellent omnes, ponere cum possent, particularem quampiam sensibilὰmque de ab aliis contentam, qua posita alia nulla poneretur, ponere maluere: certe de ipse quoque contraria ponit, qua illo tum contrariis porportione respondeant,& ex eadem ut ipse inquit leti estit, quae aeque entia de aequῖ agentia sint, Ze quorum alteri ita opponatur alterum, ut calido frigidum. Ita enim magno paruum , de exuperantiae desectus , se forma priuatio
opponi Atistoteli itidem videtur: squidem palum abest quin exupetantiae desectui ue oppositionem Ze ipse attulerit, de id modb qubd a formae pr uationisque oppositione Ze illa itidem contineti videtur, at illam p
nentes admittit piob1tque. Nec vel δ, s priuatio hie. vi sotina educendae absentia posita Aristoteli solet, secum eousque antiquiores prosectos dixerit unquam: siquidem priuationis naturam ante ipsum nulli cons rectam elle praedicat, eaque in enta antiquioribus ve-uii insultat. Tum dictorum principiorum numerum inquirens, Proximum est , inquit, ut dicamus , vlium sint duo, an plura: unum enim elle non potest, quod contraria v- μnum non sunt: sed nec infinita , quod in omni genere μου nast contrarietas: substantia autem unum genus est quoddam. Quoniam igitur veluti aliis in generibus, qita & in substantia una contrarietas esse Atistoteli videtur: ea reliquo tum generum contrarietatibus smilis sit oportet , e contratias nimirum constet, quorum alia telum ita alteri opponat ut, eam denique tat onem ad alterum habeat alterum quam album ad nigrum, dulce ad amatum , Se reliquatum eontrarietatum contratium alterum ad alterum. Itaque quoniam illae omnes e nobiliore altero, ex altero velli ignobiliore quidem , at aeque certe existente re aeque agente contra
tio constant,sc Ze qui in substantia est contrarietas,3e ipsa e contrariis duobus, si non aeque nobilibus, at aeque certe existententibus re aeque agentibus , quinquae sese m niub oppugnent deturbόntque, constei,ne- cesse est. Eam porto formae priuationisque nomine ap- pellate idque agit qubd telum omnium ponenti principia uniuersalissima contratietas, & quae contratietates teliquas continet et Omnes, qua nimirum posta reliquae omnes postae essent ponenda est, talitaue formae Se priauationis oppositio visa est Aristoteli esse. At alibi ut vi debitur manifestὰ ea lotis ea esse stigiorisque enuntiat.
Tum matella itidem, quae necessarid conitati is subii eienda est, inuenta , verum hoc unum , id est materiam η i , omnes, inquit , contrat iis figurant, ut dens late se lata alitate, intentione di temissione, quas exupetantiam Se adesectionem esse constat Et qu: dem videt ut opinio hie a vetus esse: unum, exupetantiam 5e deiectionem e tum iaquae sunt ptincipia esse, quanquam non eodem modo a
337쪽
qudd vetetes vinum pati 5: duo agete dicet tit poste- tio tum autem nonnulli contrarium potius in quiant, v- num age te & duo pati. Ex his etiam ahetiis sine deducitur conti ai torum, quae principia Aristotcli ponuntur, uti unque aque en, & aeque agens positum esse: manife- se enim vetetes, qui in .rteriam unam posuete, eamque
duobus contrariis de ignobiliole quidem uteio, at rei plo existe me agentέque s gutauere admittit probatque omnes posteriores vero , Platonem eii sque assectatores non ite , quandoquidem tribus E principiis uni modo a ei di,duobus patiendi vim attribuant. Itaque sub dit Iis igitur,qui partim hac paltim alia eiusmodi con-sdetant, ita esse elementa animare cum latione quadam coniuncium, ut ante diximus videtur. Et tria ad summum principia, unam materiam, re duo contraria ad ictum omnium constitutionem afferenda esse, satis dilucidat iam teputauit,at nondum ilibus plura necessa tria non esse declaratum erat, siquidem cum in aliis, at lin colorum praecipuι si potumque genetibus,tum vero l& in substantia ipsa plures contratietates inesse apparent, non scille et duo modo entia quae summe sibi ipsis contraria forent,spectati, sed innumeta propemodum, eaque omnia sibi ipsis opposta,& quae tametsi una e ma
teria, at non iamen una a contrai ietate, Se duobus om
nino a contratis constituta videri queant, veluti neque lcolores omnes omnόsque sapores. Tex 1εὰ Idcirco tribus, inquit principiis plura agetenda non . sunt, siquidem ad patiendum unum sat Is, de duo istitue iti ad agendum via Peripateticorum omnium consensu. Et iis elatius id declaratu ius addit, Tum ii quai uot positis,
duae erunt contrarietates, viri utque separatim contrarietatis natu tam quandam mediam esse oportebit, plia. res, inquit,c4trarietate, ad telum constitutionem si a sint an tui, flutes itidem mediae natur mat et re di imitam afferendae sunt: etenim contrarietas quaevis propriam Aristoteli maceriam Gilita est. Itaque colorum, sapo- . cumque constitutio dem in qu rens, summa vi totumque
stat etiam inquit it dili uentia, & transpicuitatem illis, his vero aquae subiicit humiditatem. Et plures quidem materias non esse nihil amplius ut videtur docendum Α ratus,quiad scilicet satis declaratum, seu quod nihil de-
clarandum existimaret, satis a mutua te tum omnium inueisione manifestatum,neque enim si e pluribus consent materiis, quod uis in quo duas immutetur, sed ea modo in se ipsa mutuo,quae ex eadem constent materia, at plures in substantia contrarietates non esse , id velli ampliti 1 explicandum existimatis,Si veto ex sese,inquit,vie istam generare possunt,altera proseeio superuacanea
i omnes, conitarietis una ad entium omnis satis sit ge- isne rationem, sup ei quo ad liciatur ait et a. Equibus neque alteram contrarietatem ad telum generationem afferendam esse, sati, declaratum supponit: nam una a co-trarietate, es: a duobus tamam contrariis entia omnia const:tuta esse, mutua omniam in omnia nianifestat in uersio. Quoniam quae uis iii quae uis immutati,& equibusui, quiuis fieri videntui,& aetio passoque, & immutatio omnis a contrario tantilm atque in contrarium fieri, S: naturae uni una modo visa est contraria, viaque qui in sese mutuli agunt mutuoque in seipsa immutan tur,a ducibus tantiim contrariis constituuntur. Neque his contentus,qubis substantia, materia nimi. rum tangibilium entium pluribus a contiatiis de a plu-tibus quam colorum saporumque uiat etia detineti in Dimatique videri potest , squidem innumerae prope. modum longeque i seipsis diuersissimae enitu in specie
ex ea fieri videntur,ittique amplius id declarandum exi stimani,Sed nec plures, inquit,possunt esse contratieta
traptim , quandoquidem substantia unum quod dimo genus est et iis quod es principia igitui eo tu, iubati diliud alio prius & posterius no genere disiunt, in v no
ti enim genere una est semper contrarietas,de cottarieta
ti tes omnes in v nam videntui te duci. vel f scilieet plia. res in iubilantia contraiietates esse appareant , de vel si tangibilium entium materia a longe plurimis contrariis naturis occupati in t marique appareat, neque quam propterea a pluribus illa contrariis, sed a duobus modo detineti ex illimandum est . namque genus quod uis de quae uis materia a duobus tam diti primis contrariis oe cupatur, etsi a pluribus occupari videtur. Neque enim
quae insunt pii ma sunt omnia de genete inter se disserentia ad est a primis illis diuersa ,sed te liqua omnia ad pii ma illa reducuntur, ex illis scilicet sbi ipsis committi,
exoriunt ut .vt in colorum saporumque matella intueti licet, qua tu vitaque non ab albi tantam nigrique, de dulcis amatique, sed illa a punice iii idem , ita ui, viridis, caerulei,purpureique, haec vero a pinguis etiam ais, a diis,aeidi, austeri aceibique natutis detineri instimati que videtur.nee propterea illoi u altera plurib. a cotia rietatib. delineti vel a duob. plurib. cottariis primis in formari videtur: squide colores omnes ex albo nigroq;, v& sapores omnes ex dulci amatoque sbli s immitiis sunt: non scilicet naturae, a quibus colores sapoiesve ieliqui sunt , a naturis a quibus albus niger que colo t& dulcis amatusque si sapor, diuelsa sunt: sed quae reliquos colores saporesque eonstituunt ex iis tibi ipsi eis mixtis fiunt a quibus albus nigitque ci, a Iti color te dulci, a maiusque fit sapor
Et quibus quidem mihi patum d ligenter Aristoteli,
dicta intueri vident ut, qui ad telum omnium generationem , sotinam agentem unicam eisisque absentiam allatam ei contendunt. Is enim . t visum est ad illaru constitutionem duo saltem contraria, agento nimirum naturas duas salte necessat ias esse nihil dubitat vi qua arplutibus non opus esse,id veto nunquit m satis declara iii existimat, quamobrem quae id Dianifestant repetere iii.
his grauatur.Sed quid ex aliis Alistotelis dictis, quae interpretatione quapiam indigete videri possunt,sormam nobilioris, priuationem ignobilioris contiatij loco positam colligimus Ipse id Aiistoteles vitum eadem omnium principia sint inquirens apertissmὰ pronuntiat omnium, inquit, principia eadem sunt, e non eadem, itin sens bilium, ea lidum quidem, veluti corporum i forma stigidum alio modo prauatio est, & materies id, quod haec est,potentia primi Enpet se. Tum pauci sinteriectis, Similitudine,inquit,rationis omnium plinaeipia eadem dicere possumus , per inde atque squis di
xerit , tria esse principia, sormam, priuationem, de materiam. Vetam , unumquodque istorum citca unum quodque genus diuersum est, ut in colore album .mgrs, superficies, lumen ,tenebrae,aet. ex his autem dies e mei. git re nox. Quae exponens Aphrodisaeus, ad uniuersalis sma inquit specianti At istoteli formam, priuationem,& materiam eadem omnium initia visa sunt: Omnia e nim sormae priuationis,& materiae subiiciuntur, quod
quadam induesicine ostendit: nam sens bilium, inquit, corporum sibi sati, id est exempli gratia, calidum ut se ina, frigidum ut priuatio,materia vero quod calidum, aut frigidum esset potes. Calidum igitui est sorma sit si dum priuatio, matelia vero quod virumque est po.
Colligitur ergo apertissime rerum omnium prin cipia inquitenti Aristoteli, priuationem vi ignobiliu, quidem , at ut existens agensque contrarium positam fuisse. veram,quoniam in iis ouae sequuntur ea ut non ente,& ut tarmae quae inducenda est, at sentia ac singulatum immutationem uti videtur Aristoteles, si non summὸ absurdus& tertim etiam natutae contrarius vidcri debet, qui contra tiarum retum, di quae sese mutud de
stiuant, set malia ut loquunt uoailentiaque principia
inquirere cum proposuisset, Se pulcherrime contraria duo,& quae mutuo in seipsa agerent, mutuoque a seipsa paterentur oportere esse cdm declar isset, eorum postea altero ut non eme , de ut alietius absentia utatur id ut videtur)dicendum, ad letum omnium constituti inem contrario ruticque, ut erue agcnteque usum esse,qus' 'i. mirum summe tibi ipsa contrari e cum snt seseque mu tuo oppugnent destiirantque,4 contrariis de aeque agen .
tibus naturis conuitu; e sintnscine est, ad singulaeum vel
338쪽
hib. inmutationem constitutionemque altero tantam: neque enim v bi Terra in ignem in uertenda est , Terrae
vitibus ibi est opus sein sola ibi ignis satis est natura. Id
vero & exempla , quae affert confirmant omnia, quae equibus singulae quae fiunt tes, Ze a quibus eae fiant, expo a nunt.Et sermonem tandem absoluens, Quot igitur, in- u quit,rerum naturae,quae generationi subiiciuntur,ptin .u cipia sint, At quomodo tot sint.dictum est, palamque estu contrariis aliquid subiic i oportere, S contraria duo esu se , alio autem quodam modo necessarium non est ad sati ciendam enim mutationem contrario tum altero camn praesente tum absente satis erit. Duo nimirum contratia, de aeque entia 5 aeque age-
cessaria esse, at ad singulatum earum immutationem &singularum generationem v nu in sufficere. ut mihi quidem dubitandam nihil videatur. Aristoteli telum omnium constitutionem nos edocent priuationem siquidem eius ibi meminit usquam ignobilioris contra iij loco, singulatum veto immutationem generationem lideclaranti, eam ut non ens, di ut sotinae quae inducenda est,absentiam positam esse. Atque si ad hune modum eavsus intelligatur,eam sbi ipsi qui manifessisim E ea modo ut ente agenteque,modo ut non ente utitur, tum ve- rerum naturae summe concors apparebit: quandoquidem satis supίtque dilucidatum est, a duobus salteia summe iis contrariis summeque agentibus natu is esstia constituta esse. Manifeste etiam sngulae quae iiii,
mutant ut res ab una tantum immutamur natura,& qui
ex iis fiunt ab una illa eadem fiunt. Nec verti de caussam quae Aristotelem impulit ut studio tanto priuationem sol mae nimirum futui avi saepe dictu in est . absentiam materiae affingeret, qua inuenta tanto petes bi placuit. indagare pigeat . sorte enim ea peii pecta quod dictuin est magis etiam manifessum i t. C , ν v T V. Praciaris mare, it a ita teterum a Aracionem A, M.ti s Lact E et E st v M, inquit Aristoteles, dubitatione
hoc uno duntaxat mi do, materia nimirum
I pio duplici principio sumpta,& priuationet ei indita, soluete licet. Priini enim, ait, Philo. sophi cum veritatem , naturamque rerum inuestigat et,
quas ad aliam quandam viam impetitia deducti veto
M aberrarunt .atque inquiust, rem nullam aut generati,
W aut interire,proptereaqulid necesse si id quod gignitur.
aut ex eo quod si gigni, aut e nihilo,quorum neutrum
fieri possit: nam id quod si non gigni, quandoquidemo iam sit i e nihilo velo nihil seii, quod subitet omni ab α aliquid oporteat, atque hoe sane modo id quod de in.
ceps accidit, adaiciendo multa esse negant , id solum a quod est concedentes. Ita qua generationem immuta M tioni , que de te tum multitudinem substulerunt, di i-M psum ens tantam , quod nec gigni nec interire potest, e posuere. Tum modum ipse explicans, quo dicta diibi- M tatio dissoluatur,Em,inquit pati aut agere bifariam di. o citur per se & per accidens: exupli gratia, medicus perti se di quatenus medicus est medetur ,& medendi attemti discit, per accidens aedificat , Se niger si, neque enimia quatenu Medicus est, sed quatenus ut aediscator fieret, vi & ut albus esset,ei accidit. Itaque ex non ente quid fie.
4 ii bini iam itidem dici intellis que potest, aut se ilicet
α per se, di quatenus non ens existit, aut per accidens, a quatenus priuatio formae, quae inducenda est , absen ia tia. qu g non ens est,et inest Ze primo quidem modo a. o liqui deet non ente fieri impossibile est . secundo verbia possibile, de ita an equae sunt feri videntur entiat en π., etia nimirum ens si quodvis . at quae siquidem ab auis lia informata st forma at ea certe, quae induenda est,ptiis uata est. Veterumque dissicultatem diluendi unu1. in lis quit,quidem hic modus est, altei vero, quoniam entiale aesti,de potentia dici possunt,quod quidem alibi magi,
Alteriim se ille et diluendi modum dissi iactio dictu, gepotentiae nobis suggerit: siquidem e materia cum sunt
res,ex et te potentia, non ex ente actu fiunt. Atque hu- ὰ
ius quoque solutionis viam,priuationis inquit) natura is nobis aperuit, quippe quae essiciat ut materia potestate is si non actu. Quae se ilicet materiae forma non inest, & ὰ qua materia priuata est,quoniam ea materis indi potest, potest te eam habere,& potestate es materiae inesse di
citur. Itaque quae E materia sunt entia,ex ente fiunt noinu, sed potestate existente. Et propterea, inquit,ve tetes adeo a veritate aberrarunt, quia hane naturam, id qest priuationem, non inspexere. Sequitur ergo mani- sese ad rerum generationem priuatione , ut non ente, uti:& priuationem materia iniecisse videtur Aristoteles, qud a laqueo se exolueret,quo impliciti antiquiores rei uni immutationem 3e generationem plane su st u letant, eamque omnem sectetionem di ei cretionem esse possuetant. Nee id molientem Aristotelem damnE,
vel la minore apparatu sophisma euodari posit.Quid enim obstat quin quod fieri passim At quod Aristoteli itidem principio tum naturam inquirenti dictum videtur, dicamus ex ente quidem omnia fieri , at non ex eo
quod fit,sed ex alio3At,unde digressi sumus redeamus.
C , ν v et VI. Tangi s lium corporum materiam a d οδιιι tam det Meri pri is contrari s Aristotetiorenano placere. Vo agentia principia ad telum omnium generationem ab Atiliotele allata,& horum at telum nobilius formam,ignobilius priuationem ei appellatum,ita ex ipsus Aristotelis diactis declaratum albiuoi ut Peripateticos nobis assensuros existimem omnes. At abnuant licet, dum materiam certE,ὰ qua quae generantur corrumpunt utque, Ze tangibilia,ut Aristoteles inquit fiunt entia, quae substantia dicitur, & est substantia,a duobus tantam primis con tratiis detinet i in imai ique Aristoteli placitum posi-rsimque esse, illorum perneget nullus, cum id passiri
ipse praedicet,& fit missimis comprobet rationibus, te Gque ipse mutuaque omnium in omnes acito immutati que apertissime declaret. Attamen quo amplius velitas eluceat, vel quae saepius & dudum conspecta sunt eo amplius intueri graue nobis ne ducamus.1is,inquit Aristo latetes, qui palliin haec,partim alia eiusmodi considerant, atria ellia elementa considerare cum ratione quadam co- α iunctum videtur, sed tribus plura minime, nam ad pa- α tiendum sati, est unum, & duo igitur ad agendum, vel is Peripatetico tum omnium consensu. Tum, s quatuor, inquit , postis duae erunt contrarietates , natura quam tidam mediam esse oportebit, s velli ex sese possunt ge- cinerare , alter aprosecto superuacanea erit conti arietas, us se ilicet, ut Peripateticorum videtur pia stantissimis, contrarietas altera omnia generet,superflua fit ociosa balterar at s non una contrarietas, unumque ad entium constitutionem ponat ut subiectum, sed vςl contrarietas altera vel altera suscipiens natura adiiciatur,necensario quidem vitavis harum adiecta altera omnino adiicienda est. Siquidem cottarietates sit gulae propitas Aristoteli sortitae sunt titate tias,& propriorum sunt geneium,& materiae singulae si gulaque genera proprias modo suscipiunt contrarietates. Quod si a contrarietate utraque, & vitaque a mala tia, eadem constituantur entia , super qua sane sit ocim que & contiatietas de suscipiens natura altera : s non ab utraque,nec ex utraque eadem, at ab altera de ex altera certa quaedam: nequaquam quod euenile videtur in omnia in uertantur omnia, sed ea modo in sese mutuo quae ab oppostione eadem ex eademque constituta sunt materia. Quin s materia ipsa una at contrati
eas duplex ponatur, in easdem incidimus angustias , fin
339쪽
earum utraque extera constituat, super qua sit oeio. iaque altera, tum de duo qui apparent,contraria,unum sint idemque. Quoniam enim in contraria modo immutatio ramni, fit, de uni unum n.odo est contrarium, utique quod in duo immutari visum e st conitatia, in v num immutatum est. Neque iis contentus, quod male ita , in qua generationes fiunt & corruptiones , plura contraria inesse apparent, proindέque amplius quod potuerat iii mandum comprobandumque existimans, Quin nec plures inquit,conitatietates primae esse posti sunt , quandoquidem substantia unum quoddam genus is est eius,quod est. Principia igitur eo solum,quod prius . est 5e posterius, non genete inter se disserent: etenim v-a no in genere una est semper contrarietas, re contrariea rates omnes in unam semper reduci videntur. Id innuit,nequaquam multis etiam in substantia, in sensibilium nimi tum corporum materia, eontrarietatibus conspectis, pluta ponenda esse principia vel a plu-tibus illim detineti conitatietatibus existimandum,ne. que enim primas esse omnes genereque inter sedisse ii orentes quae aliatum sint materiatum & aliis materii, in esse queant , sed ab una omnes contineri omnesque ad unam reduci . Duo asse i it prima contraria materiam quamuis soli ita esse, & ex iis sibiipsis commixtis alia longe plurima fieri, quae materiam eandem veluti de Irima occupent se sibi ipsis contraria sint, ex iisdε quiem contrariis sibi ipsis commixtis eoia secta omnia, at non eadem ratione de mensura, sed alia ex altero magis, alia minus, ut in colorum saporumque genere saepius est manifestatum. Substantia igitur, e qim quae oriuntur intereuntque entia constituta sunt omnia, veluti &geneia alia quaevissens bilium, nimiium ut ipse ait
corporum materia, veluti de rerum aliarum materiae omnes ab una prima oppositione detineri Alistoteli vi dentur. Et tandem tria rerum generatarum principia elis,materiam unam,de agentes naturas duas, quae sumnus contraitisque donatae viribus illam veluti per vices occupent in sotmentque, nec perpetuo ab altera seorsum alteram , sed sibiipsis commixtas interdum, Se lo. se vidi mi ira est diuersa ratione mensuraque entiat o omnia, Se quae summὰ sunt contraria, se ouae horum intermedia componere, satis superque perdocuit. sed iam contraria, a quibus prirna corpora constituuntur, indagantem Aristotelem, de mutuo haec inuet tentem, tum ex his reliqua componentem audiamus. C A p v x vi I. Ior frigui . Prasas , h, inutilis . qi Inorpor a corpora An o. es co/jiu vivi. calor quidem Hor g/iem. OIor auras aeram fagus σε humutitas arulam,
Novi A M, ait Aristoteles, sensibilis eorpo.
iis principia quaerimus, hoc est tangibilis,
a igibile autem cuius sensus est tactus, ma nisectum.quod non omnes contrarietates colporis formas de principia faciunt, sed solam quae seeun
dum talium : secundu contrarietatem enim differunt. de secundum tangibilem contrarietatem. I plotum aut Et angibilium diuidendum, quales primae differentiae Becontratietates: sunt autem conitarietates secundum ta. ei uiri hae calidum, stigidum, sic cuin, huiuiduin, graue, te. ue. durum, molle. visculum, aridum,asperiim, leue, erassum tenue. Horum autem graue quidem de leue, ne ueactiva, neque palsua,non enim quod aliquid in aliud a. gant,vel qudu ab alio patiantur,dicuntur. Oportet au iem activa de passiua aia inuicem esse elementa: misceti tur enim di mutuo in se transmutantur,calidum autem
di si uidum,de secum de humidum , illa quidem subdactiva haee autem quia passilia sunt, dicuntur. Calidum enim quod congregat ea quae generis eiusdem sunt, segregate enim quod inuuiunt facere ignem , conelegaietaea qua sint eiusdem genetis, contiogit namque
excipere aliena. Frigidum autem, quod coniun it te congregat similiter die ea quae eiusdem re quae non ei undem sunt generis. Humidum autem, quod inietini nabile proprio ter mino, facilὰ autem alieno terminabile est. Siccum autem,sacile terminabile proprio termino, dissicultet autem alieno. Tenue autem di crassum,
de viscosum,de aridum,& durum,de molle, de aliae disserentiae ex his. Quoniam veto replere aptum est humidum,& repletiuum ipsus est humidi, quia proprio termino cam non contineatur, LeilE autem alienum suseipiat, sequatur omnino quod contingit, idem ve id de tenue faeere aptu insit, subtilium enim est partium , & quod tale est, repletivum est, totum enim to tum tangit ,& tenue maximὰ tale est, manifestum est, quod tenue quidem humidi , crassii in veto seci est. Rursus autem viscosum quidem humidi, viscosum e nim humidum quidem est, at non illaesum puruinque, sed passum quid,veluti oleum,quod nimirum,aquae instar, proprio quidem termino interminabile, at quod contingenti mas s. quam aqua angitur, qudd mmi rum veluti et astitiei particeps, minus quam aqua a se ipso separatur. Atidum autem sicci, aridum enim est quod persecte sic eum est, adeo ut. de congelatum si, propter propriae humiditatis desectum. Amplius molle quidem humidi durum autem sicci: molle enim. quod in seipsum cedit, Ze non renititur, quod humidum suacit. Quapropter non est humidum molle, sed molle hu midi .dutum autem scei es,durum enim,quod congera tum est, congelatum autem siccum est. Manifestum est igitur, quod omnes alia disientia reducuntur ad pii mas quatuor, hae autem non amplius in pauetoresme que enim calidum, quod humidum, vel quod se eum, neque humidum, quod ea lidum , aut quod frigidum, nec stigidum,secumque, vel mutuo sub seipss, vel sub calido de humido sunt. Quare oportet quatuor has esse. Quoniam igitur quatuor elementa sunt, ipsorum
autem quatuor sex conrugationes,contraria autem sibi
ips1 coire iungique non possunt, calidum enim stigi. dumque, vel humidum ficeumque simul ut sint seri noti potest, manifestum est , cu bd quatuor sunt elemento tum coniugationes, ea lidi de seci , te calidi de humi di , ae ivisus sigidi de scet, de si igidi 5e humidi, se se cundum tales coniugationes corpora, quae smplicia apparent,constituta sunt, Ignis, Aet, Aqua, de Terra. I gni, enim calidus de secus est, A et calidus de humidus, Λ qua fr)gida di humida, Terta sigida di scea. C a ν v et VIII. In Dubus aliιntia primorum corporum principia, ct ipsa condia ne sprima eo ora, Mensa i ii eram Aomules. E R i et li agentia primorum eorporum pri cipia de tangibilia,de qua in sese mutuo ag5t, mutubque a seipsis patiantur, talia nimirum qualia ipsa sunt eorpora, oportete esse decernit Aristoteles: squidem,ut saepe dictum est . id estetis quod uis , quod natura, a qua constitutum effecisi que est. At ipsa afferens principia ipsaque constituens corpora, de sbitos, Se rerum insupet naturae aduersari,& multis modis incusandus videri potest, quippe qui cum duobus tantum primis agentibusque a contratiis materiam omnem, ὰ qua de simplicia corpora , de entia reliqua sunt omnia detineti, figuratique, Ee duo tantam contraria ad entium omni u constitutionem solis esse, recte docuisset,veluti sui ipsus immemor ,sm plicia postea eor pota non a duobus , sed a quatuor 5eὰ primis de aeque agentibus conuitui, itaque mat ita duplici ab oppostione detineti informat que sta tuit. Nee ni inole crimine damnandus est , quod ae simplicia eorpora constituunt naturae , mutud ea, in seipsas omnes agete, omnEsque mutud a se ipsi pari via loquutus, ealore statim stigoreque, Se humidita
te sise lateque illa copstitui decmaat, quod calat si
340쪽
gwlque agendi , humiditas veto secitίsdue patiendi obtineant saeuitatem, at paulo post humiditati itidem siccitatique aeque ae calori selgotique agendi vini attribuat: & quod aetem & aquam ρ terra a sole educi intuitus , aeque ac terram, pi a corpora statuat: θ: qui ignem ab altera terrae natura constitutum,& tetra ex dimidio eundem , a quae veto prorsus contratium statuat , cum alibi penitus teitae contrarium posuisset. Et ignem tenuem,candidum, mobilemque, terram contra
crassam, tenebricosam, penitusque immobilem aquam verb tenuem albamque & motu gaudentem chm intueretur, terram prorsus igni contrariam, aquam vero smilem esse intueri poterat. Praeterea, cilin recth id e sese ens quod uis , quod inexistens natura agens, itaque quod similate, Ee vetὰ vhum est ens, ab una id natura constitutum, & una donatum natura posuisset, sinplicia postea corpora, quae maximὸ una videli debent, a duobus constituta naturis oblitus velit, de duas sngulis agentes in dat naturas. Ad haec, minime euidentiam est secutus, cum calori secitatein stigotique humiditatem , virique scilicet natutas copulet uniatque, quas maxime utrunque auersatur, & quas ex iis quae occupat exuperatque penitus perpetuo det ut bat. Haec generatim propolita, sigillatiin pro nostra virili perpenda-
De rerum natura, Liber III. 6 is
A ou i , inquit ipse,ut visum est, congruuvidetur neque enim saepius eadem repetere molestum erit, quae ob oculos post a vetita si te in aperiant magistria ponere principia, at non tribus pluta, quando ad patiendum satis est unum, o & ad agendum contraria duo, nec altera agentium li- eet adde te oppostionem: etenim , s altera terum om-u nim generationi susicit sup ei qua erit ociosaque alte.
M ta, si non omnium, at certatum quarundam de delet. a minatatum, primum non omnium eadem erunt prinu eipia: tum & superqua itidem appareat opposito alte-u ra , cuius scilicet contraria alterius contrariis coeant&ti v num fiant. Quando enim in omnia inuetti videtur o-α mnia ,& quod immutatur in conitatium modo immuti latur, de unum viri contrarium, in duo immutata viri sum contraria, liquido in unum videri debet immuta..i tum . Tum, Nec plutes, inquit,possunt esse contratieta
vi tes prime , quandoquidem substantia unum genus estis eius quod est. Principia igitur eo solum , quod prius is est , de posterius , non genere diaetenti in vino enim
vi genere una est contrarietas, de contrarietates omnesis in unam vaden ut reduci. Et sermonem tandem absol
vi uens, Patet, inquit contrariis aliquid subiici oportere,
Aristoteli igitur in primis materialis haec di genera illi, substatia, materia scilicet uniuersa, in qua generationes fiunt & corruptiones,a contia iis primis ducibus tantam detineti videtur,quae insunt alia nequaquam alterius generis, se prima esse, sed a primis illis manare, consitui essici. Nee vero ab oppositione alia aliisque contrat iis prima corpora constitui asseclis videantur quam a primis illis a quibus materia uetineri, figurati, atque inscit mari Arist. visa est: non squidem in existen. ita, & 1gendi vi praedita nihil agant constituant nihil, sed si ustia insunt torpentia atque stertentia. Agentia porto,quae E materia fiunt,omnia quidem, at prima inprimis simpliciaque eonstituant corpora, quae nimirum a principiis eonuit uenda sunt primis puriique, non ab imminutis impurisve a quibus Aristot. itidem se eunda mi Deonstitusitiit. Ab iisdem itaq; contrariis, de ab oppos ione eade,aqua matella hic detinetur prima itis eoi ora effici situr Arist. Qua triobre quis in inagna admirationem no traducat ut , cu in primis natui s princi . piis ponedis, in te summi momenti,in limine ip1 o,a quo niuersa naturalis methodus dependet, illum adeo pugnantia scribere audiat Tu astita raι, ut in pro uerbio est. At causam tamen intueri liceat,a qua, t videtur, reiectus proprias positiones A simas quidem eas stabilesque deseruit δε alteram adiecit, de primam Ze agentem oppositionem: quae causas vera apparuerit sc necessaria, cui ipse primus primas non penitus euertit
positiones, secundas veras meditatu,3C A p v T X. Aheram agentium appositionem au primorum corporum consistitionem Aristi et, aduri esse, quod qua
mersi pestieris esse prima corpora,cr qua ors simo recte ira Aris soletis tam esse.
r I una, inquit,st contrarieras, iuria quam coris tipora mutationem subeant, duo sint prima cor. . 't pora nee esse est: materia enim medium est, is
insensibilis ipsa inseparabilisque. Cmn igitur .
plura videantur prima corpora, dux ad minimum con- titratietates erunt1duae autem cam sint, tria corpora esse is non possunt,sed quatuor, quot videntur. Alterius ita que adiectae oppositionis hane afferre causam videtur Aristoteles,qubd duo tantam si sint prima contratia,ne ouaquam duobus plura prima simpliciaque corpora cO lii tui queant. Quoniam e materia ea constant,&e natu ra sensbili agentίque,& materia per se insensibilis cilmst,actionisque omnis expers sensibile agendique vi praditum corpus constituere minime potest, nec natura etiam agens quaeu is, sed summa modo atque integra puraque nihil l eontraria passa vel imminui nihilque cottarii commixta, a quali innumera quidem consitus possent A constitui videntur,at qui nec prima amplius, nee simplicia sed secunda mixtaque Aristoteli vident ut necessariis, si duobus plura snt prima corpora, duabus
plures asserendae sunt contrariae natura agentes,quarum
vel si gula singula constituent prima corpora,vel quo Aristoteli factum est mod o alterius oppositionis altera
alteri alterius e mixta coniunctaq;. Quandoquidem, α inquit,plura apparent prima corpora duae ad minimum a oppositiones ad eorum constitutionem afferendae sunt. αNon igitur, quod facete visus est, a sentia prius princi pia indagasse videtur Aristoteles, ad iuxta principiorum numerum corporum numerum posuisse, sed ipsorum corporum numerum prius intuitus, tot attulisse agentia principia quot ad illuna explendu satis videri poterant. C o v x XI.
u κ a quidem Aristoteles.nec prima quaedam corpota,a quibusin propria ips, perpetud seruatis natura, quae auidue generati corrumpique videntur,constituantur,oportete esse, nee eorum: numeria ratione colli cre aggreditur , sed & es
se illa, & illo tum numerum a sensu & ab ipsis habenduem tebus decernere videtur. Siquidem p topterea ptima quaedam,& propterea rerum omnium elementa ponenda sunt,quod perpetud eadem ipsa permanentia reliqua omnia constituunt .Quod si talia nulla appareant, nee ponenda quidem talia snt, vel maxime necessati bponenda conspecta. Nam nisi quaelibet natura agens p optium sortita sit subiectum, in otio integra ipsa pu-iaque nihil ab altera passa imminutaque, & nihil alieti commixta seruetur vigeatque, sed ente in quovis ab altera imminuat ut oblidat sitque altera & alteri commine eatur .periculum sorte immineat, ne mutuo auidue itii sese agentibus natutis contrariis, vel altera iniereepta, s omnia ab alieta occupentur ,& vnum sant omnia, versibi ipsis commixtis confusis ove naturis, in chaos abeat pulcherrima rerum constructio,& pulchellimus terunt confundatur ordo. At non homini tantum sapete, nee aude e licet tanta x, ut, si talia quaedam non appareant,