장음표시 사용
101쪽
I. V non pertinere sed re ionem naturalem, ut complectitur officia Deo debita, peculiarι veste ignare disciplina, idem est ae osticia primae Tab. Decalogi peculiati Theologiis motali velle tribuere. Unde quando ulterius addit p. 39. Cum autem ei qui societatu humanae indolem, vincula, legera unice
sibi exponendasumsit, non posit divini Numinassconsideratio plane sequesrarici quippe cum ab eo legum socialium origo ct firmitas promanet, non alio quam hoc spectu religio ι hac disciplina coms rari poteis, quam quatenus ea societatibus humanis missimum coagulumpraebet, nisiHet emas plane disciplinin turpi errore miscere velimus;
ulterius dico, eum qui societati humanae leges officia unice sibi exponenda sumit, minime Univeris sum I. N. tractares deinde ex subordinatis facere opposita, quasi unum esset faciendum, alterum mitia tendum denique multiplicate sine necessitate disciplinas, finpere confusionem, ubi confusionis non datur periculum. Relinque Metaphysico. vel Theo lIost naturali suam neumatologiam cieti ne ibi cultum Dei,ejusque officia explicanda . nee miscebis disciplinas uti ambae Tabulae Decalogi unam constituunt Theologiam Moralem sine confusione Pr
cessu vero tali , quo calumnia , Gesseniana Ceantilena, inanusiolicitudo febricitanium
mnia Ohiciuntur, minime opus fuisset contra me. si ab initio n. Uredor sisti aestionem distinctius,
102쪽
- , 87. torem utorem, de aes sociatu esse, nec cGrra hanc persuasionem civilem societatem rmosaretalopse, rectissime dieitur a viro Doctissim Negamus etiam perinde esse, as at, religionem
etiam μει cam pro ratione satus esse formandam Lot Iareligione pisciplebecuia esse ista.
dendum. Verum olim non erat sic uti clare supra P. 8. seq. ostendi. Certum etiam est Gentiles credidisse olim,Romanos se.& Graecos, Mumda sociali rem esse Numinis unitate. Nec statim calumnia jure convincitur , qui quid logice sequatur ostendit: Nunquam autem D PQ miorsum ista quae p. rasi seq. disputantur in vita sociali introducta velle dixi: quae etiam maxima ex parte quaestionis illustrarulae gratia adducta sunti
s. c. Cum vero pro socialitate ego sub tuerim
Charitatem antequam hoc carpere incipiat. taxat, quod socialitatem esse J. N. normam dixerim , cum sit fundamentum,is eo quidem etiam sensu, quo dilecti unduoentum eos, quae est lex naturalis repetita, Decalogi se dici potis. Annon vero lex norma dici potesta quid ni ergo socialitas , quam pro imperio a Numine mortalibus & se legaliter hoc est, normaliter in junctam Pustius contendit norma dici poterit Ex subordinatis non sunt facienda opposita.
Ait equidem, baritatem profundamento legina ruralis ex Cirisiana disciplina a me subsilui,
consentiente nec refragante coetu Gentilium, nec se
103쪽
sane repugnante, cum ista socialisati amice eon
Diret Sed latior est Charitas, quae aequaliter utram que tabulam Decalogi , si cum vertuna J. N. complectitur, cum socialitas Pulati dorsiana ad secundam Tab referri debeat. Ait meum institutum fundamentum magis Theologiam morale apere Tingsemus ita esse, quid vero tum λ Christianam enim non me-ieGentilem,ad Gentilium tamen captu accomodata maamo tradere Philosophiam. sum autemseri humani ob oculos habenti, socialitatem metu videri
congruam. Ita utero nec mihi, nec aliis videtur, cum de inforo ad Charitatem Christianam vel niaxime respicere debeamus , cui nihil quod adversatur sociale dici potest facilius etiam socialitatis blanda Mamabilis imago a salia socialitate induitur, quam ut sub charitatis Christianae larva decipi queamus. distamen quod, si socialita tam late pateret, Mniversi J. N. officia tam apte contineret , atque Charitas, ubi consensiis est in re , non dissiculter quoad vocem inter nos futura esset concordia. Addit:
Et ex Uufori humani certa tantusiunt of cia, quae ex charitate proprieprovenire dicuntur. Vnde quiv.f. aes atienum exsolvit , o alia ex obliga ione perfecta praestat, non ex charitate agere dicitur.
Verum cum haec sententia Moralistarumi Scholasticorum, qui tamen non sine Sophistarum Elogio apud semicis celebrantur, charitatis duris regulas distinguentium opinionem, i D n. Z γνοωmiandro in . lassicienter castigatam recoquat, ulterius nil addo. 6. 7. Cae-
104쪽
g. . Caeterum non sine acri vehementia rursus rufendor. quam maxime, in cimit, cavendum ab ista
stacta, per quam generavim aliis viam sibi Eca Iumniam struunt, dum socialitatem humani generis confundunt cum peculiaribus inter homines scietatui ad istam necessario faciunt cum his, quae adsingularem harum felicitatem referuntur. Sed vana est, si applicetur, hoc loco haec distinctio. Cum quicquid necessario ad finem
conservationem singularum humani generis societatem sicit revera sociale sit, Si negari nequeat ad humani generis societatem necessario etiam facere, quicquic ad vitam socialem in certa societate eo lendam doconservandam necessario pertinet; certe quod mediate&-ura M. ad finemi conservationem vitae
socialis facit, aeque vere id praestat, atque id facit,quod idem agit immediate Nec apparet, qui id sociale vere dici queat, quod singularum societatum a Migit s licitatem, quodsocietates particulares tollendo, ipsam universi generis humatri socialitatem consociatione affligere aptum est , imo affligit. Audiamus vero
usum hujus distinctionis ad observato inqiiitP. thaudquidquam sub censum ego naturalis eis mentetiam ea, qua inse indistferentia Funt , utut societatum humanarum perticularium utilitatem
promoveant. Atqui dum haec ita promovent utilitatem societatum particularium, hoc ipso sunt socialia facientia ad finemvi conservationem vitae socialis:
Et si necessaria sunt ad singularum societatum utilita- tem s
105쪽
tem, necessario quoque faciunt, mediate licet, quod ad ima parum facit, ad finem& confervationem vitae socialis, S sunt consequente J. N. secundum conclutioitem P endors paulo ante factam. Imo quicquid J. N. praecipitur, ceu pertinens ad utilitatem humanae societatis particularis, seu majoris seu minoris, hoc ipso quoqe desinit esse indifferens respectu socialitatis univerti humani genetis: Non enim integrum sanum est corpus, cujus unicum male afflictum est membrum; de morbus hominis etiam vocatur,quanquam unum tantum ejus membrum male habeat. F. . Hoc impetu abreptus invehitur in celeberri nostrum Theologum D n. D. Bahhasiarem Bebellum ius verba ex Disteri. de Primipiis Oftii Christiani naturasio revelato p. I, 9 in Disquis p. 72. a nobis adducta, Mad discursum de socialitate, si quocunque modo se. Millimitate ea intelligatur, accommodata sunt. Pu fendor; vi hoc quaestionis statu neglecto, quasi omnia In eum praecise directa,& socialitati cum rationalitati conjunctae opposita forent; quae tamen contra illos dicta sunt, quos ut Gramota Histor Gall. l. s. lociuitur, a conIemptu religion dixere Politios, quibus ut alibi idem scriptor loquitur, plerums rebvopro filosan me verba Viri celeberrimi adferendo adducere aiisrupulos Viris cordatu indignos ac prope aniles cujus etiam discursum rat sic appeta lare non erubescit, quo mulierculaesiano olito res cum plausu excipient. Sunt vero D n. D. Beberi
verba haec Fufisumin antea . utilitatem eram promovere, id esse'. N. Gentium,sed negavimus, naturam uluru Actav
quia usi is reνerio an laηtem. laetae enim etiam in rebus exxernis cespitat. Vid. Grol. I. B. 2. 23. I. utile putea
106쪽
rehmnem veram fovere, qua dis Respublica in tro si si D est, sin autem apropterea turbetur, vel in pertculurn aad Otur. quod iactura reisonu Miamin recepta averri risiit anno suitu Aa si ratura lege veram religionem alicere, ut re p. simetur. Hoe est illud mutiercularatIocinium Ἀ-nunvexo in Historiarum monume latis erudito tum ego neminem ite putaverim facile hospitem, quin sciat non semel hoc contigille, id quod ad institutum D n.
D. Bebelli satis est. Excipit velo Uendors ' misecialita em gener humani cum utititate uni autem alterius oppid velprovincia male confundi. Socialitatem enim istam nunquam postulaturam, ut vera reli one ob quemcuni respectum abjecrarat suscipiatur. Verum jam ostendimus,
distinctionem hanc , alias satis bonam , nec a nobis tenoratam . ad praesentem controve iam gratis adhiberi. Ut enim generis humani soci
litas nullo in casu falsam suscipi postulat relicionem, ita nec utilitas gentis vel provinciae, cum ni- nil sit utile, nisi mulsit honestum, uti eximie Plato dc Cicero docuerunt. Nec apparet qui non ad socialitatem generis humani facere dici debeat, quod a Gente oppido, clades, sie a genete humano, hodie in coetus docivitates divise, sanguinis profusionem avertit. Et quis negaverit Gentales Imperatores in Cnristianos laviendo, omnino in socialitatem humani generis peccasse, licet in unum tantum hominum genus rabiem erudelitatis effunderent.Itamuhammedis lex de persequendis saeris ipsius dissentientibus,etsi quietein gentium duntaxat eertarum tollat, non tamen
puto aliquid obstare,quo minus in societatem generis
107쪽
humani impinget eiecte dicatur. Caetera quae sequuntur, stipi: tam lunt a nobis discussia. Reliqua D n. D. Bebeti verba non responsione , sed convitiis excipit p. r. sine causa in quibus inter alia vocabulum
Reipublicae taxat quod omitii debuisse contendit Milor vero qui sic arguat, cum ripi officia Civi fecundum legem Naturalem explicatum alibi iverit. Quali vero in Republica nulla foret socialitas, vel λ-cialitatis leges in civitate non Observandae forent. f. ' Poti quam itaque Amicum veterem, qui ne ad Pi endosum respicere, vel vel bo Eundem laedere in animo liabuerat, ita rachali et se mihi rursus objiciens reprehendit, quod de socialitate , quo illa non abuti liceret, imitate, quatenus sic. cum atronalitate eo undia eis, verba fecerim, id ineptum esse comtendens quasi sibi de sociablate formicarum se furnorum, non de socialitate animalium rationa. ' lium actum foret. At sui hoc ego non dixi , sed
doctrinae ergo, ne qualiscunque socialitas, quocunque se inter homines habens modo, perverse intelligatur, quo rite explicetur, limitate de illa recte sermonem esse,ac rationalitatem ei adjungi affirmo: ut ostendatur , non qualemcunque hic socialitatem intelligi, sed rectam, bene compositam, &naturae humanae convenientem sicut etiam de socialitate Grο-ovin, Barιlerum, Rachelsum, Usselmannum locutos esse constat. Quae denique de am e D 'Ureri . subjicit, discussa jam sunt per ea quae supra de hac quaestione diximus quae docent , nostram sententiam cum vitiosa subbu Prulautia nihil habere commercii.
108쪽
De Conformatione creaturae ratIo se cum Deo.
φλQEntentiam nostram de lac, secundum Disci-oplinam Christianorum ad captuni Gentilium
exposuimus in Disquis ait. . Hanc vero ut carperet
D n. Pufendors illam pro socialitate obtrud a menit, eum tamen huic scopo parum si accommoda.
Verum a me non plus dicitur, quam quod homines ad assimilationem cum Deo teneantur, tanquam ad finem suum lege naturali praeceptum Dis qui s. l. c. g. 2. Is seqq. motiolem autem quoad nos an hac Philosophia esse illam Charitate, quam pro fundamento substituo J. N. nunquam dixi Fim nimirum int in est J. N. assimilatio hominis cum Deo 3 extem felix, tranquilla humani generis conlociatio, sub divino per homines impello. obtinetur hic pertri cis generis actiones ex Charitare si quis inmmn, vel .emcmaam,vel Cmberlandi Benexolentiam velit substituere, Pe nos licebit potius, quam sociat Iare, quae ceu strichior, ab illa ceu latiore continetur, profectas pietatem se seu cultum divinum rationalem βι amorem; cmutua hominum estia. Qua vero ratione ad Assimilationem dictam hae reduci de ex ista etiam deduci queant, Ostendimus, paucioribus licet p. 318. Putat
equidem, non statim adcaptum esse omnium homi
num, quodaliquimionici aut Boici per holitam
109쪽
sbigrandiloquentιamactant verum quicquid est
ad captuni gelatilium , ae lue si ad captum omni u hominum, atque socialitas; accipiatur id eo modo sensa quo a Gentilibus docetur Nam nec illi aliam quam generalem aliquam allimi lationem intellexe unt. Unde non negamus qui deni, anctitarem, miserisordiam benesuentiam diversa ratione in Deutn,ais in bommes cadere,vid. Disquil. ait f. 2.l7.2o. Et το cur, non notataeqi,alitatem in quantitate gradu oidine, sed potius qualitatem in velitate li Octamen exinde sequi non concedimus, magnam partem oraclorum inde
liquido non sic flos deduci, ut a posteriori di via
na attributa practica, quatenus ad imitandum nobis proposita sunt, illa a nobis postulate, non possit do ceri .Certe si probavero aliquem facto aliquo comita, id quod intrii manum est egisse, recte dicere queo, eum non esse misericordem beneticum, qualem eum ad imitandu pio posita divina attributa esse jubent uti de facto, quo laeditui in uste proximus, recte pronuncio illud contrariari socialitati, id quod ad probandam de urgendani conibi mationem creaturae rationalis eum Deo, qualem l lailosophia ad captum Gentilium tradit, satis est. .uterum bene iecit Ian. Pus mioniin, quod noluerit hoc cavistari Salictitas Dei est δεχέ-τ-.ν mali Fecisset enim quod virum eruditione, in- gelii .fama inesytum minime decuisset. Nouenim lego me scripsisse , Divina rectitudinis fanactitas ere boni abuto σωτον cum sic mea in
Prooemio habeant vel ba 'Αρχτ νον autem bores O in
110쪽
δ α Quanqtiamsi vel niaxime ita verba posita forent, non deesset commoda explicatio ad eludendum cavillum. Instat p. 44. Atqui ut sequιdo discerni queat. sua attribata divina ab homine utcuns evr mipsint ordebeant , qua non pos int, ad nosra
mumprincipia erit recurrendum. Rectius id vero a Philosopho adhue ad universi humani generis captum ex scriptura sacra tradi potest plenius etiam ex amare quam ex semiavate. Imo Gentilium Philosophis, etiam Sinensium Confuso se magis probaverit hypothesis de Consormatione d assimilatione cum Deo, quam Socialitas. Quae vero de multitudines pothesium, detricu subjicit, neminem qui tricas non amat movent quae autem deliquid ab distin Lia cognitione objicit, partim jam discussa sunt,partim ad quaestionis statuna non pertinent, uti sub initium hujus Controv. observavi. Doctissime etiam Dn. D. Alberi discussit hactenus, quae de imagine Deis Uubibliso Ealesiastu auepta quaerit Uendors. Cuna
enim seriorem illum nonagere appareat, serio ut nos respondeamus, machum a viro ceseberrimo denuo agamus, opus non est. Tandem perstringit D n. p.