장음표시 사용
111쪽
suda see Equidem maxima fuit ingenii vuῬωrom, fuit Aristoteli sed ut disciplina abs norit alua habitudine ad ipsorum tradis uris dolorqueantur, id necessum non ea. et ii Disciplina . . ton detorquetur placita lini lim Phil 1bpliorum, sed osten litui filicin qua latione, quibusque argumentis hi Philosoplu quaestiones juris natu talis explicatum verint, retentis illis quae sunt pio baiada, rejectis vero isti sinu. censura notari Grentur. Ut enim in verba magistri hic juremus, sicut inepte olim Scholae fecerunt , mini irae est necesse. Scio tamen alibi eruditos de hoc instituto mitius auis dicasse, quamin P endors tulit judicium.
si uomodo I. Natura; saninissam
3.I. Dulicere mihi ait . 19 quod propositisnes ac uales sedistinctas circa agenda osmoenda in animis infantum deprehendi neget;
addit tamen, ne grium ferte eopatuere non auis dere. Sed non ita sum morosus ut quod ipse non audeo affirmare, id in aliis cruditis, qui idem non faciunt mihi displiceat. Rem ipsam vero quod attinet,satis expressum in Di sq. puto ad eandem significandam,
quo per ambages a me dici ait. Quid sibi autem videatur, ita docet Dico uti insantes quidem Uritionem
112쪽
risnem haΩnt, actu exserendam, ubi Haiaccessent, nec ideo tamen per infantilem aetatem actuarias disincta observantur ratiocinia ita ineuntis animuinfantu acultas intestigendi legem naturalem, quando usus rationu sese exerueris sui tamen ante usum rationu actuales c, distincta propositiones non ad i. Ast ego contradico, non
tantum intelligendi facultate, sed etiam ante usiimia tionis dari aliquas κοινάς Inoiae innatas, discrimen honestorum& turpium insinuantes, intellectui passivo a nativitate statim congenitas , eo se sensu Quo imago
Dei olim concreata fuit, cinnata posteris fuisset , ni lapsuhae felicitate homo excidisset; sive quis has species intelligibiles practica conmtaspropositiones distinctas ct actualesvoeare viait, sive non velit, pramelicet, modo res ipsa non negetur. Quando vero P. 46. ex Rom. a. Is consequi duntaxat negat, actuales istinctaspropositiones de legibus natu
ratibin infantum animis inhaerere, O sc sensu, quem jam explicavi ei ulterius nil addenti oppono
meum aio, confirmatum'. 9.&seq. Art. v. Equidem,no σω esse ait, mecum litiget, uisire videar, quia genus actioni scriptio proprie dicta notet.
Sed videtur ipse potius veram scriptionem cum certo modo scribendi confudisse,&hoc negato, illam una ivisse negatum Pergit Dictum Luc. II. 12 eo tam
113쪽
O inscribere cordi: Sed non repugnat id quod est in
corde recondituari esse quoque per naturam insitum,' eonnotatque τὸ inscribere una certum recondendi
modum per species se in corde expressas It tulteri usi x eoporro, quod vis olligatio conscientia nonsit ab adsuetudine, sed a Deo, nisu liberaliter infertur: animuinfantum actuales,o difrin spropositiones circa agenda'fugienda ad severum missa depropositionibus distineruexagit
tione, cum de speciebus impressis annatis loquor, nisi rationes addantur il viro Dodiissimo,meum nego tantum valet, quantum ipsius jo,ac contra potius liberaliter dico ita inferri: ando dicitur, legem n
rura inlesiectat hominis quid esse superadditum, observandum ect, lege rimo, proprie in legulatore esse, cujus notitia dein subatio imprimitur. Eos se lex naturatis, non est pars hominu aut ficu s aliqua congenita Quasi vero aliquid esse
in mente Dei, & homini inditum per naturam, forent incompossibilia; quanquam non meminerim, melegem naturalem velpartem, velfacultaIem, hominis alicubi appellasse. Illa vero plane insufficiens est explicatio, quando, ut eadem lex a Deo insita homini dici queat, seu cere ait, naturam hominu a Creatore ita formatam es isositam, ut noritia ejus legu, uinii animo hominu sese in uer quampriamum rationis in sese exerit. Nam hoc modo p xcuti diter insita tantum,hoc est, revera noniosita, sed potius Diuitia 'ν Ooste
114쪽
potius suo tempore inserenda dici debet imo acq iii sita potius, quam insita, sicut scientia aliae, Mathematicae v. c. acquiruntur. Sed videtii Pu endos confundere ipsa principia , cum principioium usu cpromptitudine in judicando secundum illa, haec usum rationis Sc crebrum exercitium sequitur. Adde, quod id quod nondum existit, ecundum Dia Poendor nec verum quid.&pro in uti nec lex,ua consequenter etiam nec lex naturalis dici debeat. Plane vero inconvenienter addit Sicut v.g non necessumen ,ut orga
nusensuunxoecies se bises actu ab ipsa natura inhaereant,sed Upci ista per naturasic esse dissita, ut ubi ab Uti eriantur, satim eadem comprehendere se dijudicare queant. Sic mens hominua De ormata ea , ursatim at/ssuper actionibuι fuisse possit rolictere , de eorum rectitudine crpravitare, a ibi convenia ni an minus judicare queat. Num enim species visibiles dicuntur insitae, sicut lex naturalis a Deo insita homini dicitur, M., D. P emtor ita dici conceditur Num leges naturae dicuntur naturales tantum eo sensu,quo species visibiles naturales sunt organis ad apprehendendum Se di- judicandum Illud vero me parum movet, quando p. 4 . ita ea vis mentis humanae lumen, ansemen,
radius anscintin vocetur, oua nihil interesse, cum
nihil horum actuales in distinctu propositiones
notet. Nam nec mea aliquid interest, qui de appellatione diglassiari nolo ; quanquam facile appareat,
115쪽
usus suetim modo rem ipsam obtineam,sc. Internum aliquid habituale hoc est species intelligibiles practi
cas, impressas menti & connatas. Mirum vero est.
quandinire vult, quibus popuiariam verbis meum Boe habituale explicaturus simu anno enim le
dormiente quoque dicere solemus, quod multa sciat,
habitualiter, & actu primo. Unde non untsine men- resem , Poeae p. si Disquis de notitia nat quam, habent infantes , dixi potius pro imperio satis quas
inquit, amove ista verba insignificantia si id dicere velu, dic, infantum animis inesse actualis odistincta propositiones, o simul eas NMλε-
senis. Sufficit enim me probasse , leges naturales primas esse actu per naturam insitas : Definitamen Tu prius distinctas illas propositiones, quae sunt actia expressae in viro aliquo docto, easque ostende, ut scire possimus, quid adhuc sciat, 'uid oblivioni tr diderit.
ses natura dirigat etiam actus im
116쪽
lide sint discussa Putat D n. Pufendors ni Theologiam Moratim cum LN confundere velimus, duci de
bere truscita ad usum duntaxa fori humani adaptanda essie,Ius naturae dicto modo tractatum
maximam partem raria formandas hominu acti nes exteriores versari. Sed non in Theologiam
moralem falcem immittimus, quando interiorem actuum honestatem urgemus , qua Gentiles etiam praeceperunt, nec eo quo debet J. N. trachaturniodo, si maximam partem circa formandas actiones exteriores illud versari dicitur. Honestatem enim S justitiam internam respicit jus hoc etiam quatenus inter Gentes, eunctosque homines intercedit, vinculumque humani generis commune est quae primario in motu interiori datur ex quo exteriores pro manant. Unde cum actiones interiores latius, certe atque late Paleant pluresque etiam iniquam exteriores, rectius maximam partem circa formandas actiones interiores versari affirmatur. Huic Jaiis naturalis indoli quoque tractatio respondere, non vero repugnare debeti Nee dicendum est Ius naturae in vita hominum sociali, non alium habere usum, vel ad usum fori non aliter debere adaptari,quam habent lages mere civiles, aut prout hae adaptari solent in vita exteriore. Dicit,
quo inforo humanos diversasinter gentes maxima artem per action1bin exterio ibus disceptetur impuri fore negare, p. 8. Bene Sed Mactus interni, quatenus in externos influunt, inter gentes bene vel male audite Uent. Quod velo
comationis paravam n foro humano nemo tuae,
117쪽
non fit, quasi inJus Nat commissum actione interiori
in foro humano non esset vere peccatum, vel sceleris cogitationem, etiam quae plane recondita manet, non improbarent Populi, ceu moraliter malam Constat enim malamnientem saepius accusatam Sincerassides datur, sincera pax uratur, id quod mente tit sed quia rura humana non congrumnest, ut ex actibus mere imrem jus au obligatio meter homines astatur vid. Grat. J. B. II. 2o i 8. Si a statribi nostru isquis lapsorum I festerit, utpacem si dole petat, impendentis ram tempore communicationem non practatura actipiat, stipsum fassit, qui aliud eorde occultat, O aliud vore denuntiavi. Nos in quamum nobis O viderect judicare conceditur,faciem singulorum videmin , ων 'mar ct mentem perspirere non possu vin gloriosus Maristyr Ctpriania ait Annuunt Gentiles. Fallum autem
est impuritatem cord actionum considerare adTheologia pectare, si exclusive loquatur Pust
dors contradicunt enim eidem morum Doctores inister Gentiles Seneca, Aristotelis, Plutarchi, Piatenis, loca in Disquis p. seq. adduina sunt. De Stoicis vid A. Gest. Noch. Attic. I. 39. c. I. Et egregiam haberemus Philosophiam moralem, etiam prout Theol. Morali contradistinguitur , ejusque usus in soro se exerit, si non aeque interiores atque exteriores motus rationes bi convenienti ex lumine se naturali, non revelaho, dirigerer, atque interiorem quoque aeque harmoniam
praeciperet. Instat Eoo istasequeia oppido quam era a Disciplina I. N. adforum humanum ady leata maximampartem circa exseriores hominu actiones versatur, igitur impune licet in mente atrocia quas moliriscelera. vero se Nam nos Digitia eum Corale
118쪽
utupassim discrimen divini umanifori insp
nuamus. Sit ita mec liceat per sorum divinum clicebit tamen id nec erit prohibitum per jus naturae, quaten hoc ex Tua mente ad forum adaptatur huis manum. Taceo leges natu tales, etiam prout ad so- rum humanum imperfecte adaptantur, ad forum internum conscientiae, utique divinum, respicere, ut
proin distinctio objecta quoad hanc quaestionem in .anis sit. Curiosis vero paulo agit n. Vendorfquando objectionem allatam , cui opposuerim scire QVeta, omnibus opponitur, qui J. N. quod est effectus divini in homines Imperii, interiores actus sol mare negant.Nec licet homini ad forum suum jus hoc adap-rando, separare quae Deus conjunxit manet enim licadaptatum adhuc divinum sis. Nescio tram ait. quam accurate dicatur, acriones exteriores signa esse: Ast si sermo externus est signum interioris,qqidni exterior actio signum interioris dici poterit.
g. . Controversiam de Decario , quod velit Theologis relinaruere, bene fit, cum nesciat, ansine probaturi, obligarionem Gentilium ad legem moralem O naturalem a promulgatione decalogi in monte Sinaifacta etiam derivarι quomodo enim
contra Scholasticos hoc nostiates doceant, discere po- erit ex D n. D. Calavii Bibl. Illusti. Tom. r. f. 396.Dn. Osismis.Theol. Mors. p. 32I.
S. 3. Bene quoque seres habet, si mecum eonsentiti quoad ea, quae serpudore a me traduntur.
3. 4. Tandem eoncludit nesciens, quid mihi in
119쪽
mentemmeneri quiadum ipsenegatu eamigem natura esse ipsam vim anima nostra intela v.rmor facticiatemIudicatricem, verba ipsius p. 79. et elut istamsententiampropugnanIia adduxeram, cum . I. uti, primorum s verorum principiorum,seu axiomarum a se expres menti at, quasne ais anima disserunt Sed non adducuntur
verba Pufendorfiana ceu allegatam sententiam propugnantia sed de obligatione dictaminum,quaeriti cinando intellectus colligit, disquirebatur, cum Pufendosa allegatio fieret.