장음표시 사용
301쪽
& rectum esse sola ea , qua praediti sumus vi intelligendi, in quo sensu dixit S. Basilius, si) Apud nos ipsi judicium quoddam natura se
habemus, per quod ab iniquiι bona Deile differenimus: ergo etiamsi nulla sint prima principia practica nobis innata, negari non potest clari legem naturalem . Aliter idem argumentum sie proponitur. Ideo admittenda sunt principia practica innata, quia aliter dicendum esset depende re a conventione hominum, & ab antiquis praeiudiciis, quod alia quid sit virtus, aut rursus vitium, ex quo inseruntur conseque, . tiae horribiles alibi a) expositae contra societatem & religionem , scilicet notiones virtutis, & vitii non esse permanentes nec communes, sed prorsus arbitrarias, & quod apud unam gentem aut uno tempore est vitium, apud aliam aut alio tempore posse dici virtutem et Atqui haec omnia falsa sunt: ergo. Μajor est argumen tum, in quo versatur articulus 4a in Commentariis Trevolitanis anni 1747 3). Minor autem probatur, primo quia ex hoc a tecedenti , non dantur prima principia practica innata, nullo modo sequuntur illae consequentiae . Secundo quia convenire homines in sententia aliqua est essectus vis intelligendi ejusdem speciei in singulis, quae non potest ex sua natura, nisi uniformi modo cognoscere. & sentire de quibusdam actibus seu objectis, quae suae naturae rationali conveniunt, in quo consistit virtus, aut disco veniunt, in quo consistit Oppositam vitiuis is Non secus ac se per iidem fructus habentur ex arbore unius speciei, donee ea per-sstat in eadem specie seu persectione . Lectu digna sunt, quae sinsus habet Seneea respondens huic quaestioni , ) quomodo ad πω prima boni, honestique notiris pervenisti, quam resolvit recurrens non ad ideas innatas , sed ad reflexionem supra ideas eorum, quae. sensibiliter bona cognoscimus vi
302쪽
Argumenta contra ideam innatam Dei.' - ' .
as . I. T Deo idea esset innata , quia non posset aequiri per L sensas: Sed hoe est salsum , ut supra j.ao6. oste
II. Contra Ctutesium i& illos, qui eius definitionem de idea innata accipiunt, sic arguo . Haec idea juxta illos q. 4.) est laea simplex , ut illi nihil addere , aut detrahere possimus: atqui idea, quam habemus de Deo , ita simplex non est, ut aliquid illi addere aut detrahere non possimus: ergo idea , quam ha mus de Deo, non est innata. Prima minoris pars probatur . Qui dicit Deum, signiflaat quidem se concipere ens simplex, sed non potest assirmare, aut suadere se illud concipere modo simplici, praeterea ipsa explicatio hujus nomini Deus , qualem dedimus
supra si, a 3 . tamquam exemplum. illarum , quas communi-.ter quisque si interrogetur asseret, ostendit esse ideam ex pluribus compositam, ex totidem nimirum ideis, quot diversa Dei attria buta repraesentet mediate per sensus cognita: ergo idea, quam habemus de Deo non est simplex . Secundat autem minoris pars
sic probatur i. Qui dicit Deum, significat quidem se concipereens, cui nihil addere, & detrahere possumus, sed non potest significare aut suadere, se illud concipere tali modo , ut huic nihil addere aut detrahere possit s Nam quotidie experimur nos ipsi aliquid a nobis addi ideae, quam de Deo habemus , prout Prosundiori in .hoe infinitum objectum cogitatione convertimur : atque scimus pariter nos ipsos fortasse detraxisse multa ab ea idea, quam olim habuimus, vel detrahi debere ab eo, qui ideam haberet, qualem habebant Anthropomorphitae: ergo ideae, quam habemus de Deo , aliquid addere aut detrahere possumus. iass. III. Idea Dei in nonnullis philosophis est idea serio negans Deo simplicitatem & unitatem et quorum utrumque Fides ,& vera etiam ratio deessentia Dei esse demonstrati Atqui si iijea Dei esset hominibus innata . scilicet indita nobis a Deo Creatore, non fuissent tot etiam philosophi, qui serio negarent Deo simpluN n a
303쪽
citatem & unitatem: ergo. Hoc argumentum adhibet etiam L
Iv. Cum Bussierio a . Nomine ideae innatae Dei venit vel simplex aliqua apprehensio: vel aliquod judicium de Deo, quae' semper actu in nobis sint: vel venit dispositio mentis, determinata ad agnoscendam existentiam Dei, quotiescumque de illa cogitet apto modo; sed prima duo dici non posIant, quia ce tum est non semper actu esse in nobis neque apprehensionem Dei , neque ullum de Deo judicium: Si autem dicatur tertium, iam omnes propositiones vel immediate vel mediate evidentes dicendae erunt ideae innatae, quod ne ipsi quidem Adversarii volunt pergo . Alia argumenta abundanter suppeditabit Lockius 39 impugnans, ideas omnes innatas, sive sint divisae ab omni judicio, sive eum aliquo coniunctae, quae solent diei principia speculativa vel praetica. Horum compendium aliquod dant Trevolsiani ).' 3 s6. Needhamus fidit huic suo argumento Posito quod idea Dei esset innata , cognosceremus quae Dei sunt, & in cor l, minis ascenderent, quae praeparavit Deus diligentibus se: Sed seriaptum est σ) oppositum , & quod quae Dei sunt, nemo cognovit nisi spiritus Dei: ergo idea Dei non est innata. At argumentum hoc est omnino nullum a Negatur enim major, quoniam sicuti ex eo, quod ideam Dei habeamus factam a nobis non insertur c gnosei nunc a nobis . quae Dei sunt, & in cor hominis ascendere hoc obiectum beatitudinis in eo sensu, in quo haec dicuntur ab Apostolo nobis non concessa in hae vita , ita neque in hypothesi , quod idea haec, quam habemus de Deo esset nobis innata, habet locum ea consequentia in sensu sacris Uteria contradicente . M
304쪽
ARTICU Lus VIL'' . Objectiones generatis pro iisis innatιs . . I. Bjicit Chauineix 1 . Si anima, cum primum exi- . H. stit, est similis tabulae rasae, erit semper similis tabulae nihil cognoscens, quod repugnat: ergo dicendum animam cum primum existit, habere aliquas cognitiones. Antecedens negandum sic probatur. Ideo anima non esset deinde amplius similist bulae nihil cognoscens, quia acquireret multas cognitiones ex impressionibus successive factis vel in illa vel in sensibus ab objectis corporeis : Sed hac via nequit illa quicquam cognoscere z ergo. Probatur minor, quae concessa majori negatur . Tabula post quas cumque impressiones in ipsa factas desinit quidem esse tabula rasa , sed non desinit esse tabula , seu adhue nihil cognoscit: ergo a pari anima post quascumque impressiones in ea laetas vel in sensibus,
nihil cognoscet, & desinet esse similis tabulae rata, sed non des,
net esse similis tabulae. . - . in
Resp. conc. a 3, ct nego eonseqm; cuius dispar ratio ab ante . cedenti est, quia agitur de anima, quae habet essentiam praeditam vi effetendi fies ideas positis impressionibus factis non quidem in ipsius substantia, sed in corpore, quicum est unita. Praeterea eπobjecto argumento planum est, objicientem eredere exemplum t hulae rata afferri. ad excludendas ab anima non solum cognitiones innatas, sed ipsam vim cognoscendi, sive naturam spiritualem r. quod persecto nulli illorum, qui eo usi sunt, in mentem venit. Ex Aristotele enim est illud exemplum, qui tabulam ibi expresse s mit pro libro, supra quem eera obductum veteres scribebant, quod repetunt Stoici, qui apud Plutarehum docent ca) mentem hominis primo nati esse albae vacuaeque chartae instar, ut legit cum Henrico Stephano Eduardus Corfini in praeelara sua inter-rretatione Plutarchianr operis de Placitis is 3 s S. II. Objicit idem . Ideae objectomm sensibit iam no a sunt idem ae motus sensuum et ergo illae ideae sunt ante hanc mo
305쪽
tum . Qui consequentiam neget, opus est dicat eas ideas ingres.sas esse mentem in instanti illius motus, aut post illius motum . Primum dici non potest , quia nequit nec explicari nec intelligi, quomodo intraverint hujusmoat ideae : neque secundum, quia qui actu qxperitur sensationem, nequit actu illam inon sentire: ergo restat dicendum eas ideas suisse in mente ante hunc' motum ,
Resp. conc. ons, is nego conseqm. .Ad probationem nego mafPraeter enim illa duo est hoc tertium, . animam sibi incere de n vo eas ideas , i dum illi motus accidunt .in sensibus .. li liti αass. III. Objicit idem I). Disere linguam aliquam, nihil
aliud es, quam conjungere bane vel illam. ideam huic mei cilii Agno et Sed F nos nullam haberemus ideam , non posmus disere tinguam suam . nis ad insar Uttaei: ergo si homo nialam haberet Maam , nou poss-mus illum de una re docure, nee haberet ullam cognitionem. Simile aris gumentum alibi sa0 dicit esse ne Iolutione. i i ,: pc Aesp. iconcinis praemissis. ngs conseqm, utpote quae ex illis non descendit. Legitima consequentia est haec: ergo si discimus Inguam, habemus jam ideas aliquas : quae distingui debet, ii bemus ideas aliquas acquisitas per sensus, leoncedo i innatas x nego . Quando auctor dissimulaverit 'hanc immediatam consequentiametamquam aperte ise Obtrudentem ,: ut ad aliam .transiret, eamdem iterum nego 3 Ex eo enim, quod infantes, ine quibus ibi iligit discant loqui, quidem aliter ac Psittaci , non sequitur congentitas illis esse ideas, ad quas reserunt ea signa. Nam ideae s quas habent infantes, cum primo incipiunt loqui , sunt in posteriori ad repetitis impressiones factas in ipsorum auribus determinatae vocis ad exhibitionem ideterminati obiecti. Observamus enim educatoresiniantium hos edocere objiciendo ea, quae volunt ab iis cognosci, non solum auribus . sed oculis etiam vel aliis corporis sensibus : quae observatio obvia & communis est , di dastincte proposita a S. Augustino. quem supra q. I xa. citavi . , asio. Iv. Objicit Sylvanas Regis 3) . Novimus experie
306쪽
ia, aliquando non posse nos lavocare in mentem diversas ideas ,. quas vigilantes habuimus, nec tamen proinde inferimus illas nos non haDuisse : ergo a pari etsi non animadvertamus nos habere ideas innatas, non proinde insertur illas nos non habere. Re p. cono. avs, ct nego conseqm. Duplex enim diserimen oecurrit inter ans & conseqam . Primum est, quod ex terminis non
repugnat deesse nobis allu memoriam de ideis olim habitis, &hoe experientia extra controversiam ponit: at ex terminis repugnat deesse nobis actu cognitionem de idea , quam actu habemus, re per reflexionem inquirimus. Secundum est , quod si certo novimus habuisse nox aliquas ideas, ut de cibis, quos heri manducavimus, & hodie non meminimus, jam habemus argumenta suadentia extitisse in nobis aliquas ideas : at nulla adhue allata sunt, quae suadeant existere asti in nobis aliquas ideas innatas . 36 I. V.. Obiicit Κingius .. Jacent in memoria conceptus, ¬iones prae habitae, quae occasione aliqua , ut auditionis vel lectionis . iterum statim nobis praesentes fiunt: ergo a pari ingenitae nobis sunt, ver esse, possunt aliquae rerum ideae, quae Occasione motuum . qui fiant in his vel illis nostri corporis partibus,t statim praesentes nobis fiunt .. Eamdem objectionem urget Sylvanus Regis si , . qui implicitas vocat ideas, quae cum innatae sint, & in. nobis. existant, non sese exerunt, ita ut illarum conscii simus rexplicitas vero quoties sese exerant . Probatur consequentia , primo quila leges constitutae a Deo Auctore naturae in rebus creatis uniformitatem praeseserunt I ergo si haec est lex in ordine' ad memoriam, ut per assectiones organoruna nostrorum factas voce aut scripto aut alio modo iterum praesentes fiant ideae semel habitae, haec etiam erit lex in ordine ad intelleEhim ut per particularium
organorum commotionem' fiant primo' praesentes: particulares,
ideae eum ipsa animai congenitae . Secundo quia dissicultates, . quae circa originem idearum in opp'sita. sententia sunt insolubiles , in hae analogia solutionem aliquam habenr. Sicuti enitir ex motu organorum facto ab impressionibus objectorum externorum dieuntur sequi in nobis horum ideae ,. quae nullam habent propori nem cum illis motibus ita sequitur excitatio idearum se quas. olim habuimus ex praemita sonitu vocum,, vel observationstes a
307쪽
racterum , etsi nulla sit inter ea proportio: Et sicuti eaedem idea dicuntur foras apparere ex omnium hominum inentibus ad prah. sentiam ejusdem objecti, etsi motus organorum ab eo provenientes non sint prorsus iidem in singulis, sed diveisii pro diversitate hominum , ita sequuntur excitationes earumdem idearum per diversos diversarum linguarum sonos, aut diversas characterum 'rmas
36 a. Resp. I. dis. am. Iacent in memoria conceptus olim habiti , hoc est habemus hoc etiam genus cognitionum, quod est cognitio de objecto, conjuncta cum renexione ad cognitionem ejusdem olim habitam, cone. am . Jacent in memoria conceptus olim habiti per modum quorumdam entium absolutorum , vel modalium , qui sint actus animae, nego ans ct conseqm . Ad declarrationem hujus distinctionis dico, me nihil aliun intelligere dφideis praeliabitis jacentibus in memoria, quam id quod dixi in
primo distinctionis membro . Est enim memoria non. secus ac caeterae animae facultates mysterium quoddam, IJ quod nemo hom num inquit Paras, unquam norit, ct sine dubio nemo noscet; Nam etsi haec in omnibus hominibus reperiatur, uti manifestum est saltem ex lingua, quam exceptis paucis, qui surdi nascantur, omnes adhibent, quae est multitudo vocabulorum singularis significationis ab arbitrio, & consensu hominum determinatae pro singulis rebus, & quae non potest sine memoria exerceri: attamen . sicuti intellectus communis omnibus, in multis apparet singularis , . . ita etiam memoria in aliquibus se prodit admirabilis. Talis fuit in Simonide, Theodecte, Cynea, Carneade , Metrodoro, Hortenso ex testimonio Tullii ab , & expositione ipsius Commentatorum , & in Seneca a) ex ipsiusmet narratione & deseriptione, &in multis, quos celebrat Muretus P . Illud certum est quod non potest dies, ideas praehabitas iacere in memoria per modum entium absolutorum; Hoc enim ipso extraherentur a genere modi , cujus est desinere esse . quoties subjectum accipiat aliam in eadem linea modificationem , & fierent totidem substantiae contra omnem
ratiouem ex dictis q. 67.) : Neque potest dici hujusmodi ideas
308쪽
iacere in memoria per modum entium modalium, sive actualis exercitii animae , quoniam id pariter repugnat naturae modi, ut evincunt tum ratio nuper allata, tum argumentum Batarii q. a nsupra factum.. 36 3. Resp. N. omitto ans, is nego eousqm . Μultiplex en ini . inter utramque est discrimen. Imprimis quod sint in memoria ideae praehabitae constat intima conscientiar at hoc non constat de ideis nobiscum genitis . Deinde utilis est data nobis facultas retianendi , seu revocandi ideas semel habitas: at inutiles fuissent ideae ab ipsa creatione nobis ingenitae, quandoquidem ut iis niamur , opus est ipsis fatentibus adversariis conatu sive attentione, sive animadversione mentis nostrae. Tandem illud cognitionum genus, quod revocatur ad memoriam , nequit alio modo haberi, quam eo qui dicitur recordatio: at quaecumque cognitiones praedicantur innatae, possunt a nobis acquiri . , Ma venio ad primam probationem pro negata consequentia adductam, & dico ex uniformitate, quae apparet in legibus natu-Tae relate ad idem genus creaturarum inferri, quod sicuti anima revocat sibi in mentem ideas olim habitas ex quibusdam praeviis Or ganorum impressionibus, ita eadem ex similibus organorum aD stetionibus comparat sibi ideas, quas numquam habuit. Ulterior uniformitas quae proponitur, quod sicuti nos revocamus in memtem ideas olim habitas per quasdam organorum impressiones voce vel scripto factas , ita Deus copulaverit certos organorum motus cum perceptione seu animadversione ad certas ideas, quae in nobis iam antea inditae erant, imprimis habet contra se rationes in argumentis propositionis allatas: Deinde si contendat ideas olim habitas non revocari nisi pec praehabitas impressiones factas voce vel
scripto, falsam est . Excita muraenim etiam sine ulla hujusmodi oecasione, ut quivis de se ipse testari potest , qui magno in silentio,& in tenebris vel percurrit mente res a se visas, vel recitat, quod
semel didicit interrumpens quando vult is & iterum ad arbitriam repetens, quae jam sibi proposuerat. 364. Iis. qui hic urgerent , & dicerent , quando deficiant
convenientes impressiones factae a voce aut scripto, non deficere tamen in recordatione revocatas impressiones factas olim in cer
bro , vel potius in substantia medullari singulorum nervorum,
309쪽
a quibus sensationes dependent, & cum quibus connectuntur ideae determinatae olim habitae, ut nuper voluit Quesnajus I , respondetur primo, modum hunc explicandi actus memoriae persuta cos, vel facta olim in cerebro vestigia subjacere dissicultatibus. quas jam olim Tullius proposuit rogans , a) qua molat verborum, qua rerum ipsarum esse vestia Z qua porro tam immensa retrinitudo, quae tam multa phst σηρου & quas deinde promoverunt Io.
conveniunt etiam novae Quesnati opinioni, etsi minus inverisimialis sit juxta Trevolitanos 6b propter maius spatium, quod in ea assignatur pro impressionibus, quae renovantur recipiendis. Sed quoniam renovationem quarumdam Herebri modificationum per modum saltem requisiti cujusdam necessariam esse ad recordati tionem suadet oblivio, quae accidere solet post gravem cerebri morbum vel laesionem , sive ex aucta sebri, sive ex ictu capitis, sive ex vehementi aliquo dolore , euius historia singularis habetur in Actis Academiae Seientiarum Parisiensis.ad annum i 'II , quasi in his casibus ineptum evadat cerebrum ad recipiendas olim habutas modificationes, ideo data notarum redintegratione in cerebrin ad summum intelligitur excitari in animo ideam olim habitam, nondum vero intelligitur excitari talem ideam, quae conjuncta sit
eum conscientia de eo, quod olim anima eamdem habuerit. Nonne enim saepe accidit nos cognoscere . quae olim cognovimus, quin tamen cognoscamus nos ea Olim cogi Visse. Propterea nemo adas explicandum reditum idearum in mentem utitur solis notis aut sigillis aut sulci relictis , & renovatis in cerebro, sed aliis etiam multis, quae, si audiremus peripateticos, sunt eaedem rerum species conservatae in cerebro , & aptus earum excursus, atque comis motio, & particulare organum ad munus conservandi, & m vendi species juxta nutus animae, opportuna vi praeditum. Meredatis , inquit cum his Pallavicinus , ex acceptarum imaginum c pia atque agili Me . O ex te is canaliculorum transua, perspicacia e 1 Ques Estai physiq. sur ly Eeo- s Phr. Spetti tom.. s. Entr. Io.
', Ciam. Prose. dist. 3. cap. I. art. T. pag.98 a.
310쪽
'I DEAE IN N ATAE. 29Ique organi arie tota pendet. Ad secundam probationem dico anaialogias propositas inter organorum affectiones requisitas tum proideis , quas primo dicimus a nobis acquiri , quam pro illis, quas in nos redire experimur, admitti ab omnibus. Sed quis dicat. in his haberi ullam declarationem originis idearum . ARTICUL Us VIII. Objectiones particulares pro quibusdam lisis iunatis. 36s. I. Ricit Iaquelotius 1 . Ad essentiam animae pertinet cognitio, & intimus sensus suae existentiae: eo. go haee saltem cognitio est animae innata . M p. nego ani, quod notavit iam Bufferius a gratis dici.
reprehendens eos, qui audent unionem animae cum corpore reponere in continua actuali cogitatione dependenter a corpore, &qui volunt unionem hanc necessario importare continuam sensationem suae conjunctionis cum corpore . Parum tamen est dicere gratis antecedens affrmari, cum satis apertae falsitatis evincat argumentis, quae inserius producam. II. Objicit Leibnitius . ab uda incompleta Dut innata , quia V ritates nece f.ria ex selis principiis menti insitis, nos ex inductione se suum demons ari possunt . Meque enim inductio singularium umquam necdstatem universalem infert. Resp. nego assumptum cum omnibus probationibus, quae in
volvunt etiam galsas suppositiones. Talis est assignare veritatem necessariam ideis incomplexis a Nam veritas non dicitur de ideis seorsim sumptis, sed de illis simul inter se compositis, sicuti exponitur in propositionibus. Propositiones autem sunt illae , de quibus demonstratio consequenter instituitur , non vero de ideis i complexis, & ne de omnibus quidem propositionibus , nec certe de illis, quae sint propositiones identicae, & prima principia, c jusmodi plerumque sunt veritates necessariae simul & universales, quae cum universales fiant a nobis per abstractionem a cognitione rerum singularium, quae per sensus vel mediate vel immediate cognoscuntur , dici possunt fundari in inductione sensuum , & ex O o a hae