장음표시 사용
331쪽
Materia natura nos omnino latet. Et Franciscus Ia quier IJ Ingenue fatendum es intimam corporum naturam nos omnino lasere. Iu hac au-ιem ignorantia elucet divina bonitas, qua humanam superbiam reprimere voluit, eas tantum permittens cognitiones , qua ad vita necessitates, ct utilitates conducere possunt. Tandem consuli potest egregius Philosophus Paras, qui aὼ omnium diligentissime in suadenda nostra in hac re ignorantia versatus est , ad examen revocans opiniones, quas aliqui protulerunt, quasi sibi gratulantes de aequisita cognitione intimae substantiae materiae. 3sia. IV. Pro parte , quae respicit substantias spirituales simili ratione, ac pro substantia corporea concluditur nostra ignorantia de illarum intima essentia, primo a ratione , & deinde a consensa philosophorum . Nam hic quoque non attingit ratio, quid sit sub-ssantia , nisi admodum confuse . nec attributum spiritualitatis aliter concipit, quam vel per vim activam ipsi intrinsecam, vel per carentiam extensionis, qualem habent corpora, vel per utrumque : Sed vis activa in se nobis ignota est , & solum per effectus ejus existentia cognoscitur, reliqua autem cum sint attributa n gativa , ne dicunt quidem quid conveniat, sed quid non conveniat huic substantiae. Communis autem consensus Philosophorum ex hac quoque parte palam fit propositis aliquorum expressis testimoniis. 3ὰ Omnes philosophi , sie Iaquelotius , consentiunt nos non habere ideam ct ram , ct disinctam subsantia spiritualis . Cognoscimus solum i ut actus cognitiones di volitiones. Quod quam vere dictum sit, intelligi ussatim consulendo ideam , quam habemus de substantia spirituali,& per ejus definitionem significamus. Bene in hac re Lessius dicit , ) Sicut eaeus se habet ad colores, ita fere noser intellectus ad subsantias spirituales: Solum generalia quaedam ex analogia rerum comporalium , qua sub sensum cadunt, vel talium amotione A ipsis cognoscere possumus, idque vossus, ct obsino modo , nimirum quod parribus f membris, Rura ct colore careant: quod sint res aere multo te fores: quod omnia instar luminis pervadant: quod ventis leviores
ab Par. Element. de Metaph. Less. de Summo bono. n. Is
332쪽
celeriores, quod ab omni corporea concretione separata : & aIia hu- .iusmodi .... 393. Ut distinctius etiam procedamus , proponamus nobis Deum primam omnium substantiarum spiritualium . Illius attributum est infinitas absoluta, cujus propriam ideam nobis deesse
jam vidimus '. '38o. : Alia sunt, a se existere , perfectissimum
esse, & omnium esse rerum causam , quorum nullum immediate cognoscimus. Unam praeterea esse Divinam Naturam per rationem quidem assequimur, sed unam esse in tribus inter se realiter distinctis personis, quis philosophorum novit sine revelatione pEt postquam Deo revelante ita esse scimus, nihilominus quomodo id sit non intelligimus, & solum contentos nos esse oportet intelligere, id non esse impossibile, ut suadet S. Thomas improbans eos, qui haec naturali ratione concludere praesumunt I qua, inquit, non sunt tentanda probare , nisi per authoritatem his , qui autboritates fuscipiunt, apud alios vero susscit defendore non esse impossibila , quod pradicat Fides. 394. Sed quid mirum, quod tam imperseele cognoscamus Divina , quae infinite distant ab humanis, dum ea etiam, quae finite solam a nobis distant, cujusmodi sunt puri spiritus creati, nullus hominum aliter umquam certo noverit, quae de his novit, quam ex Divina revelatione. Quod ex eo evincitur, quia nullum argumentum neque a priori, neque a posteriori invenitur, quod hujusmodi notitiam nobis producat. Ex argumentis enim quasi a priori est quidem illud Platonis: Dantur substantiae, quae sunt pura corpora, & substantiae quae sunt quid compositum ex corinpore & spiritur ergo dari debent etiam substantiae, quae sint puri spiritus Sed respondetur cum Bussierio ab e c. ans, ct negoeonseqm, cujus connexio cum antecedenti necessaria non est . Nec credibile est Platonem & Platonicos, qui multa de , puris spiritibus disseruerunt, hae via persuasos fuisse de eorum existentia, sed potius ex traditione; Novimus enim Platonem inter AEgyptios commoratum aliquandiu fuisse , ex quibus utpote edoctis de pluribus Divinis revelationibus ab Hebraeis per duo , & amplius saecula ibidem degentibus, haurire potuit hanc inter alias cogni
333쪽
3 9s. Α posteriori autem, scilicet a solis effectibus nobis e gnitis argui essicaciter in hac re non posse suadetur. Si enim ex motibus corporum caelestium, ex quibus Daemonum existentiam aliqui intulerunt, hanc revera non concludi compertum jam est, quippe per solam legem mutuae gravitatis & projectionis eae moveri posse post Neintonum est sime controversia . Quod siquis p regrinus in ratiociniis, quae paulo subtiliora habentur, auderet id negare, hoc saltem non negabit Deum solum lassicere ad hujusenodi motus efficiendos. Ex aliis autem effectibus nobis exteris nis , & communibus, & qui nobis sensibiles sint, nullus est, qui requirat hujusmodi entia pure spiritualia. II. Ex bonis motibus, qui in nobis accidant, non habetur ullum argumentum ad rem, vel quia non est evidens, ut advertiti Suareet tb illos provenire ab extrinseco nobis spiritu, vel quia quando haec evidentia permittatur, sussiceret solus Deus. Siquis provocaret ad sacras Literas, & multorum historias , concluderet utique spirituum , qui a nobis & Deo distincti sunt . existentiam, sed non jam amplius ex effectibus, sed ex Fide, &Doctrina revelata, aut ex fide humana . 396. . III. Siquis proferat animae internos motus, qui ad malum morale nos incitant, & contendat esse evidens a nobis non provenire , quos aliunde certum est non este immediate a Deo, utpote qui summe bonus est, respondetur Deum quidem iure ne- gari illorum auctorem , sed gratis etiam assirmari evidens esse illos a nobis ipsis non provenire . Non est, sic ibidem Suareet, omnino evidens hos interiores motus vel loquutiones, ab extrinseco agen- Ie intellectuali proxime provenire, o non potius ab interna vi iniuronimi mediis objectis, qua illi occurruM. Constamus enim corpore& anima ita invicem unitis, ut ad quosvis motus, qui in sensibus contingunt , sequantur necessario tales mentis apprehensiones, cum quibus connexi sunt hujusmodi pravi motus, ut proinde nota sit, dc communiter recepta eorum distinctio in motus primo primos, seu indeliberatos, qui non imputantur ad culpam , utpote praevenientes exercitium rationalis potentiae, quae propria est nostris animis, & motus deliberatos, qui culpa jam sunt ex contraria fallane 3s7. IV.
334쪽
3 97. IV. Tandem siquis proferat erictus nobis externos ab hominibus quidem factos, sed certe per vim ipsis externam, quia superant evidenter vires humanas, adeoque per vim Daemonum, qui illos invaserunt, cujusmodi sunt, mulierculam aut rusticinnintelligere linguas Graecam aut Latinam aliasque , quas numquana didicit, & quarum nomen numquam fortasse audivit, & apposite respondere quaesitis per has linguas, & prompte exequi legitime imperata per easdem, & tales universim actus, gestus, aliaque praestare, quae naturalibus hominum viribus omnino majora sunt,
de qaibus omissis authoribus Novi & veteris Testamenti, cum multi sint omnis aetatis scriptores gravissimi, est ultimis hisce temporibus Cardinalis Ptolemaeus Io, qui haec narrat de iis, qui anno 1694 apud Marsos deprehensi fuerunt plurimi Energumeni ex narratione sibi facta a multis doctistimis, sibique notissimis; qui
ea examinarunt, atque viderunt, ex quibus concludit certam ense existentiam spirituum creatorum . Siquis, inquam haec proserat, respondetur illos quidem, quibus contigit haec suismet sensibus usurpasse, habere argumentum , unde evidentia physica ex hujusmodi effectibus sibi intuitive eognitis concludant talium spirituum existentiam . Sed haec est privata quaedam Philosophica certitudo , quae in ordine ad alios homines, qui horum testes nonsuerunt, est mera historia, quae habita ratione ad qualitatem, &multitudinem historicorum facere potest eertitudinem, sed illam, quae dicitur ex Fide , non vero physicam aut metaphysicam, quarum alterutra est illa, quae certitudo philosophica dicitur , quemadmodum advertit ipse citatus Ptolemaeus, du Hamel a , & alii . Lessius 3 pro existentia spirituum comprobanda adhibet aragumentum etiam ex oraculis, quae a lapideis vel materialibus statuis edebantur, & ex Necromantia . Sed hujusmodi argumentum, quando appellet ad ea , de quibus fit mentio in sacra Scriptura, reducitur ad revelationem : quando vero sistat in illis, quae reseruntur ab historicis reducitur ad argumentum ex humana authorit te, quae rem ne moraliter quidem certam ficit, postquam constat multas in his intervenisse fraudes. & praestigia ex parte callidorum. R r a homi-
335쪽
hominum, quorum intererat ignarum, & credulum vulgus dein
Argumenta pro Iertio propossionis parae.
3 s 8. I. A Rguitur non habere nos ideam adaequatam ipsiusmeto nostrae animae ex eo , quod eam aliter non Concipiamus, quam ut substantiam rationalem destinatam ad unionem sui cum nostro corpore, in quo nihil est , quod immediate cognoscamus , & per positivas, & proprias differentias, sed solum per ratiocinium ex effectibus deductum . Marchio de la Tourri, qui praedictam animae notionem quamvis communem respuit, quia per illam, inquit, non distinguitur natura animae rationalis a natura Angeli per aliquod attributum ipsi intrinsecum, sed solum per destinationem , quae est quid extrinsecum , & plaudit sibi de inventa meliori definitione ; quae dicit, animam. rationalem esse spiritum , qui naturaliter attrahit ad se determinatum corpus, non secus ac unum corpus ad se attrahit aliud corpus, ut magnes ferrum, iuxta illud, quod sibi induxit in animum, extendere ad res ipsas spirituales etiam de genere modi principium attractionis , quod Ne toniani contendunt habere locum in tota rerum materialium congerie , ille inquam confirmat propositum; Nam omi Lso quod sua haec opinio ex supra q. aa 3. ) dictis excepta sit enm risu , ipse idem fatetur ignotum sibi esse, quid sit haec attractio,& contentus solum sit, se invenisse eam proprietatem non solum omnibus corporibus, sed omni omnino enti convenire . Idem alio modo confirmat Christianus Wolfius. Nam dicens 1 essentiam naturamque mentis consistere in vi activa repraesentandi sibi hoc universum sensibile, non solum non attingit ipsam intimam naturam animae, sed ne proprietatem quidem proponit, de qua certi simus . Quis enim umquam sibi repraesentavit, quae sint in planetis, qui sunt partes non ultimae universi sensibilis . Praet rea qui alios mundos intelligibiles esse cognoscunt, & qui Divinas persectiones contemplantur, aliud quid supra mundum sensibilem cogitant: attamen non dicetur , credo, iisdem inesse aliud quid, quam anima, per quam de his cogitant. Idem demum confir-mqt i) Wolf. Psychol. ration. q. 6o. R 6ῖ.
336쪽
mat absurditas opinionis, quae statuit ideam adaequatam animae nostrae proponi per substantiam cognoscentem , aut cogitantem . Sed quoniam paucis expediri nequit demonstratio hujus absurditatis, de hac agam inserius distincta propositione. 399.' II. Arguitur ex aliorum philosophorum testimoniis. Laertius resert Heraclitum 1 id is anima sensi se natura , numquam illam reperiri pese , aiso profunda ejus es ratio. Tullius uno quidem in loco dicit, a) Auimur non inane nescio quid es . neque enim id possum intelligere: alio vero in loco , postquam multorum de haere opiniones commemoravit , sic ait. 3 Harum qua vera sit, Deus aliquis Ῥiderit, qua verisimillima , magna quasio es: & inserius eidem quaestioni respondet, ) nescio : nec me pudet, ut isos fateri nescire, quod nesciam : & alibi iterum mentionem faciens de iis. dem opinionibus sic rogat, s) Tenemusne, quid animus δει Θ Ubi si Treme paries habeat, ut Platoni placuit, rationis, ira, cupiditatis : au pux β ρ Seneca statuit, 6b uuidsit animus, non magis tibi qui quam expediet, quam ubi sit. Lactantius, ) Nee quid fit mens, nec qualis, intelligi potest: & infra , 8 uuid fit anima nondum inter philosophos convenit. S. Augustinus ipsam vulgarem animae definitionem , quae non constat nisi ideis confusis, quasi duhitanter sic proponit, so Anima mibi viis ur esse subsantia quadam rationis particeps regendo corpori occomodata: Idemque seu Auctor Meditationum , quae inter Augustini opera habentur, dicit 1 o) Cum anima tam mutia de careris cognoscat, se qualiter facta sit, prorsus ignorat: Quam sententiam expressit jam olim Tullius comparans animam oculo II) quis non vlians alia cernit. Idem passim senistiunt recentiores Philosophi. Annibal Marchetli inquit, 1 ab An mas nullo modo cognosit ita ut quando se ivtueretur in aliquo speculo, do se ipsa tam uam is re novissema admiraretur . Plache ait, I 3 Na-
i) Laer. de Vitis phil. lib. 9.sub init. ab Tuli. de Fini. lib. 4. n. 36.
337쪽
rara nostra spiritualis activitatem, is operationes intimo sensu distincte experimur , quin noverimus, quid ea fit: Voltaire negat i) quemquam in hac vita novissa, quid sit anima hominis . Luclovicus Barisbieri duplici modo idem confirmat, primo quidem dum expresse negat nos cognoscere, quid sit potentia intelligendi & volendi , quae est potissimus characlar substantiae rationalis: secundo autem , dum affirmat esse ao indubitarum principium commune βω-lasticorum, quod in potentia intelligendi , ct volendi tota natura spiria rualis consistat: quod prorsus falsum esse suadetur primo ex aperta in contrarium doctrina S. Thomae, quem passim sequuntur scholastici, s) Necesse est, inquit loquens de creaturqs intellectualibus, dicere, quod intellectus fit aliqua potentia anima, ct non ipsa anima essentia . Suadet secundo pervulgata inter scholasticos disputatio de distinctione inter potentias animae & ipsam animam, quam aliqui volunt esse distinctionem realem, & qui, ut Andreas Semery Q, id iure negant, distinctionem tamen per intellectum inter illa omnino propugnant. Malebranchius tandem ex
prosesio impugnat s Cartesianos illos , qui propterea quod ill
rum praeceptor dixerat, 6) naturam mentis esse notiorem natura vllius at ut rei , dictitabant habere se ideam claram de animae rati
O . Locus etiam determinatus, in quo anima haec nostra reis sideat, ignotus est . . Disputatur enim an sit, ut ait Lactantius, per totum corpus sparsa, quod a Xenocrate Aaronis discipulo di put Ium est, seu ut plerique aiunt ex scholasticis, an tota sit in toto corpore, &tota in singulis ipsius partibus, non secus ac vox, quae est tota in auribus omnium, qui intra certam sphaeram sint, &tota in singulorum auribus: an in toto pectore , ut Parmenides cum Epicuro , reserente Plutarcho 8) , qui de aliis quae sequuntur opinionibus meminit: an in solo corde ut Stoici, cum quibus dicuntur sentire Tertullianus, Albertus Magnus alii citati
par. a. de Inquis. Verit. 6 Cart. Resp. ad quintas Ob- Iect. advers. secun d. medit. sub linent. πὶ Lact. de Opic cap. I 6. 8 I tui. de Plac. lib. s. cap. 2O. uxta Corsinum.
338쪽
a Petro Angelo Papi I), maxime propter testimonia Scripturae . quae passim cordi tribuunt operationes animae, quasi ex hoe ipso manifestum non sit nomen cordis ibi sumi modo pro anima, modo pro aliqua ex suis potentiis, prout contextus requirit, ut SN 'gnerius a) observavit, ex ea scilicet ratione , quod occasione cognitionum cor sensibiles mutationes frequenter patiatur : an in sanguine, ut Empedocles: an in toto capite, ut Plato & Dem critus : an in medio frontis inter supercilia, ut Strato: an in solo cerebro, ut Physici & Medici, qui ab ipso Tullii tempore dicebant , 3 viai quasdam es ad oculos , ad aures , ad nares a sede anI-mi perforatas, & palsim jam multi docent, & confirmant cum eme apud Trevolitanos ex forma cerebri, quae in idiotis, dc imbecillis numquam est naturalis, vel propter frontis angustias, vel propter verticis elevationem , vel propter occipitii longitudinem : an in Meningibus, ut Erasistratus : an in cavo cerebri, ut Herophilus, de quo loquitur etiam Lactantius s : an in glandula pineali, quae opinio ostenuitur fatis importuna ab H uetio si), &Fortunato a Brixia ) : an in aliis determinatis partibus, ut alii apud Theodoretum 8) , & supra 6. a14. exposui: an tandem modo in una , modo in alia parte corporis pro suo libito , ut aliqui apud Andream Draghettium s) opinamur post veteres , de quibus meminit Lactantius ex jam dictis q. aos ). Contra quas opiniones restringentes sedem animi ad partem dumtaxat corporis , minus efficaciter pugnatur per decreta Conciliorum Viennensis sub Clemente V, & Lateranensis sub Leone X, quae definiunt animam vere per se , ct essentiali cr esse humani corporis formam. Nam qui Conciliae Venerantur , contendunt q. aia ) animam esse formam corporis, significare talem ipsius unionem cum corpore , per quam ea sit simul cum corpore principium commune operationum hominis, quod suam Veritatem, inquiunt, obtinet, etiamsi
339쪽
etiams anima unita sit immediate cum solo cerebro, & mediate cum aliis corporis partibus. Sed de hae re alii viderint. - OI. III. Arguitur ex tot tantisque erroribus circa naturam animae, quos definitiones Ecclesiae, Revelationi Divinae innitentes ab iis, qui eam audiunt, sustulerunt . Plato ex Tullio in Academicis paulo ante citatis , & in Tusculanis i) triplicem Anxit aniamam in quovis homine : alteram supremi ordinis, quam vocavit rationem, posuit in capite, sicut in arce: alteram medii ordinis, quam dixit iram, in pectore : tertiam infimi ordinis, quam appellavit cupiditatem , isubter praecordia. Unde nata est illorum opinio, qui assectum iracundiae in selle,libidinis in jecore,& laetitiae in splene constitutum putarunt, quasi vero , inquit contra illos Liactantius a) sentiremus nos felle Dasci, jecore cupere , Iplene gaudere Rabbi Abraham apud Cornelium a Lapide 3) ex triplici nomine, quod apud Hebraeos habet anima, deduxit pariter triplicem animam, vel animae vim , rationalem , sensitivam , & vitalem, &primam constituit in cerebro , alteram in iecore, tertiam in eor- de . Eumdem hunc animarum numerum ex sacra Scriptura dicun-vur propugnare Paracelsus , Jo. Baptista Helmontius cs , &Jo. Comenius 6 . Eidem opinioni subscripserunt ii, qui in homine admiserunt praeter animam rationalem , a qua provenire dicunt opera rationis, aliam quam dicunt sensitivam , cui tribuunt sensationes, & pro qua est G. Lamius , qui eam ut Verosimilem pluribus eaponit ). Tertia tandem est, quam vegetativam arpellant, cui deberi volunt vegetationem , pro qua opinione Zab rella 8) , & Henricus Gandavensis praecipue co) citantur . Oa. Plutarchus illam non esse simplicem quamdam substantiam eredidit, sed 1 o) e duabus ac dissimilibus naturis eonflatam , is ura parte infar alterius corporis cum ratione commixta . Atque hoc modo cum secultas animae cognoscendi, & appetendi sensibilia, quae cum Tullio II communiter vocatur pars animae inserior,
to) Plui. de Virtute Morali circa principium . ii Tull.Tusc. a. n. T. col. 2os.
340쪽
tionem a facultate intelligendi, & appetendi rationaliter , sive volenci , quae rursus dicitur pars animae superior, & ab Λpostolo Lex menti ille idistinxit realiter. Quod hie intercedant Ludovicus Muratorii 3a ,.S Antonius Genuensis 3 , qui obliterata vellent haec nomina, pars animae superior & inserior, utpote adversantia simplicitati animae, non sunt audiendi quia nemo ignorat non officere rerum simplicitati distinctionem per rationem, se datam in divertis animae operationibus, & receptam non solum a philosophis, sed ab ipsa ex dictis lacra Scriptura, & opportunis explicationibus passim declaratam, quarum necesse est oblitos ambos fuisse , dum scriberent, vocabula partium inferioris ct superioris, vocabula sunt nihili. Sed quod magis adhuc in Genuensi improbari debet, est, quod ipse tantopere abhorrens a vocibus simpliactati animae minus consentientibus, aggrediatur explicationem de diversis animae potentiὶs, ponens tamquam fundamentum quod mens humaua suam habet extensionem, quasi hoc modo perficiatur idea simplicitatis ;Lactantius refert argumenta, quibus aliqui nimum conten- dunt , esse quid distinctum ab anima, tribuentes animae quod viavamus, animo vero quod cogitemus & sapiamus, , de qua quaestione ipse ) pronunciat eam esse inextricabilem. Sed qui pa sim deinde egerunt de modo , quo intellectus, qui idem est aeanimus, sicut & ceterae potentiae animae ab hac distinguantur, prosecto ipsam extricarunt, & quidem optime, qui solam distinctionem rationis inter illa admiserunt. Averroes & Themistius
apud Thomam Bur er sdicium , qui hos impugnat s) , & apud Leibnitium in) , ne intellexerunt quidem singulas esse in singulis
hominibus animas rationales , & unam inter omnes quasi disperistitam propugnarunt. Aliqui quidquid ea sit non curantes, eam cum corpore mortalem dixerunt. Hine extitit decretum Concilii L teranensis sub Leone X. damnantis omnes asserentes animam intelleis S a ctivam