장음표시 사용
51쪽
populo, uti illo, dicitur iii exitium impellere populum ; qui in exitium impellebant populum, non i 38 tolerabantur a generatione I39 imperatorum Yao statim occupes Nan yang I40 , tamen non licet i 1 . g. XXIX. Chin is eu, mutato vultu, non gaudensi. e. iratus, ait: illud : tunc est id quod ego si 42
Ait: ego clare dicam tibi. Imperatoris ditio, ambitu mille li. Si non mille li, non Suppeteret ad excipiendos regulos 144 . Reguli ditio, ambitu centum ii. Si non centum ii, non suppeteret ad observandum I45) venerabilium
templorum avis dicatorum τὸν statutorum librum.
illum, rudem adhuc ac incultum , periculis objicias, ab hostibus laede mactabitur.
ib8) A, I: Humanissimi imperatores rio et Chun, saevos hujuscemodi regulos impunes non relinquebant, i. e. debita Zὶ morte mulctabant. 159 Aliter E : A populo se i 0 humanitatis et aequi servantissimo. i o) J : Nan yang regni I si urbis nomen. iii) H, J r Id rectae rationi et aequitati contrarium est. i ,) I ἔ Eou si nomen loquentis. 143ὶ C , Z : Prorsus ignoro quare regionem Nan ΡΜ, una si Possum
Pugna , DCeu Pare non liceat. 14 3 H , J : Reguli, sive alii alios inviserent aut invitarent, sive apud se exciperent, magnas impensas, tum in muneribus offerendis, tum in conviviis inter se celebrandis, iaciebant. i 5ὶ I, 2 e I. e. ad observanda statuta libri illius sacerrimi qui in maiorum defunctorum templo sedule custodiebantur. Hic liber docebat quaenam in sacrificio risi 7,o59 mactandae essent Victimae, quaenam munera, in regulorum conventu , offerenda.
et Chun. Licet, semel vincas Tlisi ae
52쪽
cxiii) LIBRI II, CAP. VI. IIII XXX. Cum Τcheou koung principatum accepit in regno Lou, ditio ejus) erat ambitu centum li. Terra minime non 146 sufficiebat et tantum consistebat in centum ii. Cum Tliai Loung principatum accepit in regno Thsi, ditio ejus) etiam suit ambitu centum ii. Torra
minime non sufficiebat ea tantum consistebat in ceu tum ii. Nunc Lou ambitu centum ii quinquies habet Tu, putas ne, si exoriretur imperator, tunc Lou
lare quod imminueret, ansere quod adaugeret 148)ῖ
hoc dare isti, tamen humanus vir non ageret, quanto ageret το, occidendo homines, quaererc
J: Licet ditio attributa regulo centum si non excederet, omnibus tamen sumptibus faciendis tunc abunde sussiciebat. 347 C , G: Nunc regnum Gu quintuplo maius est quam olim, quando. principis T eou koung tempore, centum si non excedebat. Exigua regna. invadendo, sic mirum in modum accreviti Si vero aliquis exoriatur imperator, procul dubio magnam territorii partem ei adimet, nedum addat. Quid igitur opus est regni Lou territorium, capta regione Aan Ta , exten' dere et adaugere t i 48ὶ Η: Pro certo habeo futurum esse ut imperator regno Loti magnam territorii partem adimeret. Antiquis enim legibus cautum est ne regulus Plus quam centum si possideat. 149l Tou, Η) vacua manu , i. e. , inermi manu. Videlicet tC) sine ulla Pugna, nemino Deciso. 35or A: Occupare regionem Nanyang, ac illam regno Loia dare. ibi) A : Ditionis suae terras , homines morti objiciendo, extendere non
53쪽
17 a Sapiens serviens principi, debet inducere suum Principem adto se consormare rectae rationi ac animum applicare ad humanitatem et sussicit.
9 XXXII. Meng tseu ait: qui hodie serviunt 152)
Principi, aiunt: ego possum pro principe excolere I 53) terras, et implere publicum aerarium. Ii sunt quos hodie vocant bonos 154 ministros et quos olim Vocabant populi spoliatores i55 .
Si, principe non aspirante ad rectam rationem ne Cmentem applicante ad humanitatem , quaerat i. e.
nitatur ditare illum , hoc est ditare Rie i56 g XXXIII. Qui aiunt si ego possum pro principe
foedus inire cum regnis ; si pugnem, prosecto , vincam, n sunt ii quoS hodie vocant bonos ministros,
sunt ii quos olim vocabant populi si 58) praedoues.s XXXIV. Si, principe i59 non aspirante ad
rectam normam, nec applicante animum ad humanitatem, nitatur pro eo Contentis Viribus pugnare, hoc adjuvare Kie.
i5αὶ Ministros intelligit Meng tsev. i54; C : Terrae vires exhaurire ut uberiores fructus reddat. sibi) J : Quia scilicet regni opes adaugent. 155J J : Quia populum re familiari et opibus spoliant. 156ὶ Rio, imperator, sua in populum saevitia et nequitia famosus. 15 C : sociorum armis et auxilio nixus, Victor evadam. i58 J : Quia populi vitam hostilibus armis hauriendam objiciunt. 159 C: Mencius innuit eorum principum consuetudinem, qui nihil aliud quam vicinos regulos aggredi et spoliare, occupataque illorum ditione, potentes sicri student.
54쪽
Sequatur ρrinces=s hodiernam i 6 agendi normam , nec immutet hodiernos mores, quamvis des illi imperium, non poterit I 6 I uno mane permanere.
ex Viginti sumere unum: quid tibi videtur ΤMeng tseu ait: tui agendi norma est borealium barbarorum agendi I64 norma. g. XXXVI. In decies mille domorum regno, si
unicus homo sigulinam exerceat, tunc numquid poterit 3 Ait: non poterit . quia vasa non Suppetent uSui. m. t. ait: apud boreales barbaros quinque fruges non nascuntur; solummodo milium nascitur; non habent moenia, palatia, domos, nec venerabilium templorum majoribus dicatorum sacrificii tsi caeremonias; non habent si65 regulorum serica volumina et convivia; non habent centum magistratus et praefectos; ideo ex viginti sumunt unum et Sati S eSt.
i J J r Meneius litteris lao sagendi ratio et fou mores', eos innuit
ministros qui principem suum ditem armorumque potentia validum em-Cere , solummodo student.
i6ιὶ H : Prosecto illa potentia spoliabitur. i6αὶ J : Pe Loues nomine tan 34'. 165) I r Tributi legem qua decimam frugum partem Pro tributo exigunt principes, acerbiorem puto. Quid , si vigesima tantum pars irrogaretur Z i6iJ I : Borealium regionum barbari hujus modi tributum , nempe decimam partem, exigunt. 165J J : Begulos muneribus non invitant, nec convivio excipiunt, magistratibus , praesectis, stipendia non pendunt. Cum igitur paucissimo sumptus faciat princeps , paucissima etiam tributa exigere Potest.
55쪽
II 4 ΜεNcii cxv)g. XXXVII. Nunc si, princeps) habitans in medii regno, rejiciat hominis ossicia 166) nec habeat si6 Sapientes, quomodo si68) poterit 3 Si figuli pauci sint, adhuc non potest 169 esse
pientibus Τg. XXXVIII. Si velimus illud sacere levius quam
ita j I r Indicat locum supra allatum: Non habent moenia, etc. 16 ὶ H r Indicat supradicta et u Non habent magistratus, praefectos. ο i68ὶ B, I, J r Administrare regnum. 169ὶ Sic vensio Tartarica. B et J : Constituere nec non rite gubernare regnum. Alitor E, quem sequitur Noel: Omni unius regni po
pulo satis magnam vasorum copiam solus suppeditare nequit. Sed haec interpretatio sequentibus quanto magis, etc., male Congruit. In loco prae,
cedentit Ain kiu tehoung koue ele. , post titteras ut uo hou , multi inter-Pretes supplent inei Aous s5,595,-i,559), alii, icti sin 4, 9oimi , administraro regnum Vid. not. im), regere homines. Unde licet litteras tinei Iove loci quem explicamus, a genuina significatione scilicet, administrare regnum , non detorquere. iro) C t Quanto magis vastum Chinae imperiam carero non potest susscienti magistratuum et Praesectorum numero, quiquidem varia Bdministrationis munera Obeant, Omniaque humanae societatis ossicia observanda curent. Si igitur regnum, sublatis sapientibus istis, rite administrari nequeat, tunc necesse est satis larga tributa exigi ut princeps annuis sa Pientum sive magistratuum et praesectorum stipendiis suppeditet. Inde Patet leve tributum, quod in vigesima tantum frugum Parte exigenda Confixteret, in sinensi imperio exerceri non Posse. iri in I : Si vigesimam tantum frugum partem, non decimam , ut imperatorum Tao et Chun legibus sancitum est, exigere velimus, supra me
morati regionum horealium barbari dicti μὰ, qui nobis levissimum
tributum exercendi exemplum dederunt, erunt magni Me, nos erimus parvi Me. Ibidem: Istis barbaris similes evademus.
56쪽
Meng tseu ait: Domine erras : το του Iu dirigere
376 aquas, aquarum Via 177) est. g. XL. Idcirco Iu quatuor maria secit I 8 lacu
nam ; nunc, domine mi, Vicina regna secisti lacunam. Aquae transverse fluentes I79 dicuntur exun-
i s Ir Si tributum decima frugum parte gravius imponere velimus, tune saevus imperator fite, qui acerbae istius exactionis exemplum nobis dederit, erit mamus Ela, nets erimus parvi Ris. Ibidem e Immiti huic imperatori Ala similes evademus.
inundationibus vexabantur. Pa kouei, erectis aggeribus, illuviem, aquas in Vicina regna avertendo, compescuit. Quocirca se, huius modi industria, clarissimum imperatorem Iu superavisse stulte iactitat. i75ὶ Quasi diceret: Exundantes aquas solertius quam Iu compescui. r76ὶ Ar L, ut diluvium coerceret, aquas quae sponte aua, et naturali Propensione deorsum seruntur, excavatis alveis, hinc inde collegit, et, via iam sua, ad mare defluere jussit. 37 ὶ J: Littera lao indicat imperatorem Iu aquas, iuxta naturam suam, et in viam Α) quam sponte sequi solent, scilicet deorsum , deduxisse. 378J J : Iu aquas in mare, sine ullius damno, velut in tutum recepta culum , deflexit , tu vero, naturalis aquarum propensionis omnino ignarus, eas in vicina regna, tanquam in suum receptaculum, cum ingenti regulorum damno, resudisti l Quomodo imperatori Δ, coemitis diluvii aquis tam Praeclaro, te conferre audes el 379J II : Aquae via non sua l. e. deorsum non fluentes, dicuntur extra alueum effusae, seu inundantea aquae.
57쪽
dantes aquae; exundantes aquae sunt magnae I 8 o)aquae. Illud est quod humanus Vir odit I8i . Domine mi, erravisti. g. XLI. Μeng tseu ait: Si sapiens non sit animo
tching tseu regni administrationem I 85 capesceret, Meng lseu ait: ego, ex quo audivi illud, prin gaudio non dormio. Κoung sun ictili eou ait: an Lo ichhing tseu est
M. t. Λit: minime. K. . . t. An habet prudentiam et vim excogitan
i8oJ J : Litterae houng ehoui magnae aquae , diluvium indicant, quod
imperatoris tempore desaeviit. idi in I r Damna diluvii, immensorum malorum causae, vir humanitate praeditus abhorret; tu vero, exundantem aquam, in Ticinorum regulorum terras avertendo , aerumnas imperatoris Irio tempore grassantes, quodammodo renovasti l Nonne jure ac merito dicebam te vehementer errasse λ
i8αὶ Sic a. Alii interpretantur sineerus, fidelis sa55 ; alii, sterasticax 5,89οθ; alitii, sibi sidona. t 8S) E : Quomodo, virtutem amplexus , in ea constanter et inconCusse Perstare valebit i84ὶ J : Regni Lou regulus. 185ὶ Princeps sapienti huic Meneli discipulo totam regni administra
tionem tractandam committere statuerat.
i 86) A : An satis firmo animi robore valet ut grave totius administrationis onus sustinere possit r 187 Perperam Noel: Sollieitus stin). A, B, I, I : An consilia optima ,. nec non ad regnum gubernandum maxime idonea inire, excogitare scit t
58쪽
cxvii) ' LIBRI II, CAP. VI. . I IK. s. t. An multum 188 audivit et scit Τ
g. XLIII. K. s. t. Si ita sit, quare gaudio non dormis 3 M. t. ait : quoad hunc hominem, amat I 89 bo
Ait: to amare i9o) bonum I93) sufficit-ne ΤM. t. ait: si quis amet I92 honum, tunc habet plus quam sufficit 193 ad imperium, quanto magis ad Lou regnum Τρ. XLIV. Si vere amet bonum, tunc I9 qui
habitant intra quatuor maria, omnes lacilia i. e. non
i88) C: Quod in viris regni administrationi praepositis magni sit, est
librorum classicorum cognitio, longo studio confirmata; haec. enim hominum mores penetrandi, resque et consilia ad temporis rationem accommo dandi artem docet. An Lo tehing tssu universas antiquitatis et tem Porum recentiorum res audivit, legit, didicit, ac eas penitus memoria et corde tenet e 189 Α : Quidquid bene dictum audit aut factum videt, corde intimo ere amplectitur, illudquo sedulo colligit, ut exinde aliquam utilitatem decerPal. i9οὶ H : Bona verba, bona lacta quae ab aliis veniunt, aPProbare, am' plecti atque in usum suum adhibere. 19 i) A r Nempe ad regendum Lore regnum. I r Ad dirigendam cujuslibet regni administrationem. i9αὶ A : Si bonum, nempe bona verba, bona consilia, a se solo desumat, hujusce boni sontem brevi exhaustum sentici; si vero ab aliis hominibus, qui in imperio pone innumeri sunt, ex eorum consiliis perennes et quasi semper redivivos Ductus colligere poterit. 19oὶ E : Ad gubernandum universum imperium, quanto magis ad re gendum exiguum regnum Lou l
ιμὶ I : Intelligit omnes totius imperii homines qui bono ehon, 3,3aa
59쪽
longinqua ducent mille li et venient praedicare illi iss bonum. f. XLV. Si non amet si96) bonum, tunc homines
dicent: arroganti vultu I97 ait: u ego jam dudum v scio a 98 illud. v Arrogantis I99 piri vox et oris . habitus repellunt homines ultra mille li. Si litterati et Oo constiterint ultra mille li, tunc calumniantes,
adulantes ac vultu assentantes homines accedent. cum calumniantibus , adulantibus et Vultu aSSeutantibiis hominibus habitans, regnum Io I Velit Ρωcifice administrari, an poterit illud obtinere Τf. XLVI. Tchhin iseu aoa ait: antiquitati& S pientes ao3 quomodo magistratum gerebant ao )ΤMeng tseu ait: το adire Io 5 triplex erat, τὸ abire, triple X.
39S) H r Accurrent ut animum ejus bonis eonsiliis et exemplis adju- ent, tantoque administrationis oneri sustinendo idoneum essiciant. 396 I: Si non velit bonum, i. e. hona consilia, sibi ab aliis suggeri. E interpretatur Amu 8,868ὶ vere, perstete. 397ὶ B, I: Gallice r D'un ton, d'un air sus sane. c r Litterae aean εο oris habitus in ad litteras ιι reseruntur, litterae vero yan vox) ad litter εiu hi tehi tehι. 398ὶ I : Omnia quae ad regni administrationem attinent Plane scio, nec mihi aliorum consiliis opus est. isi Melius gallice r Ce ton et eet air aussisane. αovi J i Viri docti, sapientes, virtute Ornati. oi Sio interpres E : No ιε Ioue testi, Mi stho te hou η,6o- γδ- ,μ υ
eto in C et Trahia iseu, Mencium videns de magistratu petendo minamnsollicituin, huius modi agendi rationis causam scrutatur. ao5J A et Sapiens consilia ei actiones buas tcmpore moderatur. Porro
60쪽
cxviii) LIBRI II, CAP. VI. I 799. XLVII. Primo, si, eum excipiendo Io 6 , exhauris rei reverentiam et exhiberet urbanitatem; si, postquam locutus esset ao7 ), jam jam acturus esset ejus Verba, tunc adibat illum. Si, quamvis urbanitas nondum defecisset Io8),
verba non redigeret in praxim, tunc Io 9) abibat. f. XLVIII. a'. Si, aio quamvis nondum in
praxim redegisSet ejus Sermone S, excipiendo eum, exhausisset reverentiam et exhibuisset urbanitatem,
tunc adibat illum. Si urbanitas defecisset II i) ,
tunc abibat. f. XLIX. 3'. Si III manc non comederet, si
tribus potissimnm causis inducitur ut magistratum petendum vel abdicandum esse censeat. Litterie khia si, o8D, et isteou duplici hic sensu Pollent et Adire priseipem et petore magistratum; diseedere a prine e et do-
ao6ὶ δ r Meng tseu non ait principem e palatio suo egredi ut sapienti obviam eat; littera ing ii,oibin hic significat meipere, traetare. H : Litterae triti king 8, 677-3, 6i spectant ad internos animi sensus ; Iitterae vero ποα si 4,oa8- , oso , ad externum corporis habitum, qui, Voce, gestu , oris 1Pecie, astatu, summam comitatem spirat. A litteram ing ia,O1δὶ, ProPrio sensu interpretaturr Si. princeps, remoto fastu , dignitatemque suam coram sapiente demittens, obviam illi sponte veniat. ao C, J : Si sapientem loquentem benigna aure audiret PrincePs, eiusque consilia se exsecuturum esse Polliceretur. αμὶ A : Quamvis prior reguli erga sapientem comitas adhuc serveret. ais H : Susceptum a principe magistratum deponebat. aio Η : Videlicet eum initio principem invisit. ali) H : Postquam aliquandiu magistratum obierat. ala) Η: In hoc tertio casu, princeps virum sapientem non solum urbane non excipere , atque adhortantis consilia non exsequi, verum etiam nulla stipendio affectum in summa egestate et penuria deserere Censetur.