장음표시 사용
401쪽
taxantur , ibi unumquemque dum rem privatam Consumit, partem civitati debitam pro ratione eorum non quae habet,
, sed quae beneficio ciuitatis habuit , eo ipso quod sua consumit , imperceptibiliter po solvit: dubium amplius non est quin prior ille modus pecunias imperandi contra aequitatem, & proinde contra officium imperantium sit, posterior autem rationi & officio eo
Ad pa. XII. Tertio, ossicere paci 22.. publicae diximus, aegritudinemdam eonis animi quae oritur ex ambitione. ducere,=- Sunt enim qui cum sibi praeprιωνα caeteriS sapere, & magis ad res gerendas idonei videantur . quam ii qui rempublicam in praesentia administrant 3 virtus sua quantum civitati prodesse queat, quando aliter ostendere non possunt, ostendunt no
402쪽
Cendo. Quoniam autem tolli ex animis hominum ambitio de honorum aviditas non potest. officii imperantium non est, ut in id incumbant. Possunt autem praemiorum & poenarum constanti applicatione facere , ut homines sciant, viam ad honores non esse per vituper
tionem regiminis praesentis , neque per factiones, & auram popularem ; sed per contraria. Viri boni sunt, qui consulta Patrum , qui leges iuraquo servant. Hos si honoribus omnari , factiosos vero ab iis qui summa imperia administrant. puniri & contemtui haberi. constanti tenore videremus , parendi quam obstandi major ambitio esset. Accidit tamen aliquando, ut, sicut equo propter ferociam , ita civi contumaci propter potentiam blandien
dum iit. Sed ut illud sessoris , P ita
403쪽
338 IΜPERIUM. op.XIII. ita hoc imperatoris jam pene excussi est. Loquimur autem hic de iis quorum authoritas & potentia integra est. Horum ossicium esst , inquam , obedientes cives fovere, factiosos quantum possunt imperio premere: nequa enim alio modo potentia publica . nec enim sine ea
civium quies conservari potest. XIII. Si vero factiosos ho--s isu mines coercere, multo magi famones ipsas dissolvere& dis. spare ad ossicium pertinet imperantium. FACTIONEM autem voco I multitudinem civium , vel pactis inter se, vel unius alicujus potentia , absque ejus, vel eorum qui summum imperium obtinent authoritate unitam. Est itaque factio tanquam civitas in civitate : sicut enim unione hominum in statu naturali sit civitas , ita civium unione nova, sit factio. Secundum
404쪽
dum hanc definitionem, multitudo civium qui externo cubcunque sive Principi, sive civi, simpliciter obedituros se obstrinxerunt, vel qui pacta aut foedus inter se mutuae defensio nis contra omnes homines fecerunt , non exceptis iis qui summam potestatem habent inci vitate , factio est. Etiam gratia apud plebem si tanta sit ut per eam comparari exercitus possit, nisi obsidibus , aut alio pignore publice caveantur, fac tionem continet. Atque idem de divitiis privatis dicendum est . si sint immodicae ; quia pecu niae obediunt omnia. Siquidem ergo verum sit, civitatum inter se statum naturalem & hO- ssilem esse , Principes qui factionem permittunt, idem faciunt , ac si hostem intra moenia reciperent. Quod est co tra civium salutem , dc prop P a terea
405쪽
terea etiam contra leges nat rates.
XIV. Ad locupletandos eives necessaria duo sunt , labor& par Onia; conducit etiam
tertium , nempe terrae aquaeque proventus naturalis ; est autem & quartum, militia , quaerem civium quandoque auget , saepius vero attenuat, priora duo stla necessaria sunt.Ρotest enim civitas in insula maris constituis ea , non majore , quam ut habitationi locum praestet, sine seniente, sine plicatura, sola Mercatura dc opificua ditest re; sed non est dubium, si h
heant territorium, quin diti res eodem numero, vel aeque divites majore numero esse ponsint. Quartum autem, nimirum militia, in numerum quudem olim venit artium lucrativarum, sub nomine tisiripae, sive praedatoris. Et genere humano anto
406쪽
per familias disperso, justa &honorifica habita est. Est enim nihil aliud praedatio,quam quod parvis copiis geritur bellum. Et
magnae civitates nominatim Rο- mana dc Atheniensis spoliis belli , vectigalibus externis , &territorio armis acquisito, ita aliquando rempublicam auxerunt, ut tenuioribus civibus non modo nullam pecuniam publicam imperarint, sed etiam peeuniam & agros viritim' miserint. Hujusmodi autem diavitiarum iri frementa in rationes minime referenda sunt. Est enim , quod ad lucrum spectat, militia sicut alea , qua plurimi rem suam labefactant, paucissimi ampliorem reddunt: Cum ergo tria tantum sint, provenins terrae & aquae , labor, dc par monia, quae conducunt ad civium locupletationem, circa
407쪽
ea tantum versabitur officium imperantium. Ad primum utiles erunt leges , quae favent a tibus quibus terrae & aquae proventus reddantur meliores aquales sunt Agricultura & Pifieatura. Ad secundum utiles sunt leges omnes quibus ignavia prohibeatur, industria excit tur , ars navigandi per quam
commoda totius mundi solo pene labore emta in unam civitatem comportantur, ) item mechanisa sub qua omnes excellentium opificiorum artes comprehendo, cientiae mathematicae , nauticae & mechanicae fontes, in honore habeantur. Ad tertium utiles sunt leges illae, quibus sumtus tam . in cibos quam in vestes , &universim in res omnes, quae - usu consumuntur, immodici - prohibeantur. Quoniam autemr Ieges tales ad sines supra dic-
408쪽
tos utiles sunt,' pertinet etiam ad ossicium imperantium eas sancire.
XV. Libertas civium non in Non saeo sita est, ut legibus civitatis pi*ro ιτ exemti sint, Vel ut v qui ciVH - , latis summam potestatem ha- r m bent, non possint leges . ferre
quascunque volent. Sed quo- eivitatis niam omnes motus & actiones comm civium legibus nunquam circumscriptae sunt , neque cir
cum scribi propter varietatem Possunt, necesse est, ut infinita pene sint, quae neque jubentur, neque prohibentur ; sed facere vel non facere suo quisque ambitrio potest. In hix unusquis. que dicitur sua frui libertate , atque in hoc sensu libertas hoc loco intelligenda est, nempe pro juris naturalis parte ea , quae civibus a legibus civilibus permissa , & relicta est. Sicut aqua ripis undiquaque conclusa sta-
409쪽
344 IMPERIUM. Cap.XIII. gnat & corrumpitur; undiqu que aperta expanditur, & quo plures exitus invenit, eo liberior fiuit: ita quoque cives si nihil injussu legum facerent , torperent; sic omnia dissipare tur: & quo plura legibus indeterminata relinquuntur, eo majore fruuntur libertate. V tr que extremum vitiosum est non enim ad actiones hominum
Aollendas, sed dirigendas, i ventae leges sunt; sicut neque ripas ad sistendum cussum fluminis , sed ad dirigendum Natura ordinavit. Mensura hujus libertatis ex bono civium & civitatis capienda est. Quare contra officium eorum qui imperant, di legum ferendarum autoritatem habent, in primis est, ut plures leges sint, quam ad bonum civium & civitatis necessario conducat. Nam cum de eo quod facere vel non face
410쪽
re debent, saepius per rationem naturalem, quam per scientiam legum homines deliberare soleant; ubi leges plures sunt, quam ut earum facile meminisse possimus , & per eas prohibentur ea, quae ratio per se non prohibet 8 necesse est ut per ignorantiam , sine ulla prava intentione . incidant tamen in leges, tanquam in laqueos , contra libertatem innoxiam, quam imperantes civibus conservare lege naturali obligantur. XVI. Libertatis civitati in- P ad
noxiae, dc singulis civibus ad is, sis
heate vivendum necessariae , mensi pars magna etiam est, ut poenae nullae timendae sint, nisi buιρνα quas praevidere, aut exspecta- ημδsum. re possint. Praestatur autem
hoc , ubi vel nullae omnino poenae legibus desiniuntur, via majores definitis non exiguntur. Ubi nullae definiuntur, ibi