Elementa philosophica de cive. Autore Thom. Hobbes Malmesburiensi

411쪽

is qui primus legem transgressus est , poenam exspectat indefinitam , sive arbitrariam, supponiturque motus ejus infiniatus , quia mali infiniti. Praeci Pit autem lex naturae iis qui legibus civilibus non subjiciuntur, per ea quae diximus cap. 3- articulo II. ideoque summis imperantibus in ultione, & pCenis sumendis, spectandum esso non malum praeteritum, sed bonum futurum 2 peccantque poenarum arbitrariarum aliam me suram habentes, quam utilitatem publicam. Ubi vero poena definita est , sive lege praeserupta , ut quando verbis disertis

ponitur, qui sic facit, se patie

tur , sive praxi, ut quando pG na , lege non praescripta, sed

arbitraria ab initio determi-Mata est eostea per punitionem primi delinquentis , aeque

enim transgredientes aequaliter puni

412쪽

c AIII. ΙΜ PERIUM. 347 puniri jubet aequitas naturalis: ibi poenam, quam quae lege definitur , majorem exigere, con tra legem naturae est. Finis enim punitionis est, voluntatem hominis non cogere , sed formare, & talem facere, qualem eam esse cupit is, qui poenam statuit. Et deliberatio nihil aliud est nisi commodorum oc incommodorum facti quod aggredimur, tanquam in bilanee ponderatio, ubi quod pra ponderat , necessario secundum inclinationem suam procedit. Siquidem ergo legi sator poenam minorem crimini appendit , quam ut libidini metus praeponderet, libidinis supra

metum poenae excessus quo crimen committitur, legislatori attribuendus est, hoc est, summo imperanti, ideoque si punit ma

413쪽

contra

iud es

348 IMPERIUM. Cap.XΙΙΙ.praefinivit, punit in alio quod

peccavit ipse. XVII. Etiam ad innoxiam& necessariam civibus libertatem pertinet, ut quae jura legibus sibi quisque concessa habet , iis sine metu frui possit. Frustra enim est suum ab alieno legibus distingui, si falso judicio , latrocinio , vel furto rumsus confundantur. Contingit autem falsa judicia, latrocinia, ct furta fieri, ubi judices corrumpi possunt. Μetus enim quo homines a male faciendo deterrentur, non ab eo oritur

quod poenae statuuntur, sed quod exiguntur. Futurum enim ex praeterito aestimamus , quae raro fieri solent, raro exspectantes. Si igitur judices muneribus , gratia, vel etiam misericordia corrupti poenas lege debitas saepe remittant,atque eo modo improbis spem faciant imp

414쪽

C .XIII. ΙΜ PERIUM. 369 impunitatis, bonis civibus a sicariis, latronibus , Veteratori-husque obsessis, neque conversari inter se, neque omnino semovere liberum eris; imo civitas ipsa dissolvitur, & redit cuique jus se ipsum suo arbitratu protegendi. Praecipit igitur lex

naturae summis imperantibus , ut justitiam non modo ipsi exerceant, sed etiam ut judices a sepositos, idem facere poenis cogant , hoc est, querelis civium aurem praebeant, & delegent, quoties opus est, judices extraordinem qui de ordinariis cognoscant.

CAPUT XIV. De Legibus O necatis.1. Lex quomodo differt a consilio. II. sciomodo dissert a Pacto. HI. Quomodo a iure. IV.

Divisio legum in Divinas σ

415쪽

Humanas, o Divinarum in Naturales o Positivas 3 naturalium in leges singulorum hominum, o Gentium. v. Leingum Humanarum , id est, ei-silium divisio in sacras, o sae- eulares. v I . In Distributivam ct Vindicativam. v xi. Distri-hutivam ct vindicativam non essa species Iegum , sed partes. v ID. Omni legi poena appensa

intelligitiar. IX. Praeepta Decalogi de parentibus honorandis, de homicidio, adulterio, fusero , o falso testimonio, Ieges ci υiles esse. x. Impossibile esse lege civili quicquam jubere contra Iegem natura. Ti. Legi ef- sentiale esse, ut cognoscatur reipsa σ legislator. xis. Unde cognoscatur legislator. xm. Ad cognoscendam legem necessaria sunt promulgatio θ interpretatio. XIV. Legis civilis diυisio in scriptam ct non scriptam. xv. Leges naturales non esse Ie- ges scriptas; neque Responsa Iurisprudentum, neque consu

tudinem esse leges per se , sed stor consensumsumma popestatis-

416쪽

VI. Peccati nomen latissima acceptum quid significet. αVII. Peccati Definitio. xv m. Differentia inter peccatum infirmitatis , θ' malitiam. XIX. In quo genere peccati contineatur Λαtheismus. xx. sttid sit crimen laesae Μajestatis. xx I. Crimins se Majestatis non leges civiles ,sed naturales υiolari. XXII.

Ideo que non jure Imperii, sed jure belli puniri. xxm. Obedientiam non recth distingui in activam ct passivam.

I. T Ex ab iis qui vim verbo--qμ' - . 'rum minus morose pensi-I: etant , aliquando cum consilio, eonsilio. aliquando cum pacto, aliquando cum jura confunditur. Confundunt legem cum emsilio, qui putant, Monarcharum ossicium esse consiliarios non modo audire , sed etiam iis obedirettanquam si consilium capere, nisi etiam quod consultum est, fiat,

frustra esset. Distinctio inter

417쪽

IMPERIUΜ. QUAIV. eon silium & legem petenda est a differentia inter eoninium dc

mandatum. Iam CoNsILIUΜ est praeceptum, in quo ratio quare paremus, sumitur ab ipsa re quae praecipitur. ΜANDATUΜ autem est praeeptum in quo parendi ratio sumitur a voluntate praeeipientis. Proprio enim non

dicitur , Me vola, se jubeo, nisi

stet pro ratione voluntas. Climvero legibus obediatur non propter rem ipsam, sed propter voluntatem praecipientis, lex non

eonsilium , sed mandatum est ;definiturque hoc modo: LEX est mandatum ejus persenae sive hominis, sive euriae) cujus prα-

e tum continet obedientiae rationem. Ut praecepta Dei respecta hominum, civitatis respectu civium, & universaliter omnium potentium, respectu eorum qui non possunt resistere, eorum leges dicendae sint. Differunt o

418쪽

C .XIV. INPERIUM. 3s3go multifariam inter se lex &consilium. Lex enim ejus est, qui potestatem habet in eos quibus praecipit: eonsilium , ejus qui

potestatem non habet. Facere

id quod lege praecipitur, o ii, quod Consilis, arbitrii est. Contintium diripitur ad finem ejus eui

praeeipitur, lex autem ad sinem ejus qui praeeipit. consilium non nisi volentibus.datur, lex etiam nolentibus. Denique jus consiliarii tollitur arbitrio ejus Cul consilium dat, jus legisatoris non tollitur arbitrio ejus cui imponitur lex. II. Legem cum pacto confundunt ii, qui leges putant nihil aliud esse quam vuλογήμα--, sive formulas vivendi , communi consensu hominum determinatas. Inter quos est Ari teles qui legem hoc modo

419쪽

sκαςα, id est , lex es oratio δε- finita juxta consensum communem civitatis , indicans quom

do sngula oportet agere. Quae definitio non est legis simpliciter, sed civilis. Manifestum enim est, leges divinas non esse

ortas a consensu hominum, neque etiam naturales : nam si a consensu hominum originem haberent,etiam eorundem consensu abrogari possent; sunt' autem immutabiles. Neque Vero est ea definitio legitima legis civilis ; civitas enim eo loco sumitur, vel pro una persona civili , unam habente V luntatem , vel pro multitudine hominum , quorum unicuique sua voluntas privata libera est. Si pro una persona, illud communi consensu, non recte PO-nitur ; non enim habet una Persona consensim communem. Neque

420쪽

IV. ΙΜ PERIUΜ. Neque oportebat ponere indi- eam quid facto opus esset, sed jubens.C itas enim civibus quae indicat, imperat. Intellexit ergo per civitatem , multitudianem hominum communi co

sensu puta scripto suffragiis

confirmato γ formulas vivendi indicantem: hae autem nihil aliud sunt praeter mutua pacta , . quae non ante quemquam obligant , neque ideo leges sunt , - quam constituto imperio sum-

mo , quod possit cogere, cautum ei sit erga caeteros qui aliter ea observaturi non sunt.. Leges itaque juxta definitionem hanc Arsotelis , nihil aliud sunt quam nuda dc invalida

pacta, quae tum demum , cum

sit qui potentiam civitatis lure exercet eges fient vel non fient, illius arbitrio. Confundit ergo; pacta cum degibus , quod non oportuit ; est enim pactum promisura s