Iacobi Lodoici Strebaei Rhemensis, De electione et oratoria collocatione verborum libri duo, ..

발행: 1540년

분량: 275페이지

출처: archive.org

분류: 연설

201쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORIAν, C. Cassar res tuas gestas possit. Reperiti tur in fine tres spo- ,, dei. Victoriis illustratae uint. Tres,&syllaba: Hodierno die , teipsum vicisti. hic forte quispiam synaeresin dixerit. In νγ terdum quatuor. Sed etiam laudatorem vidistis. Haec tam diora sunt,quam quae debeant frequentari. Nec bene as- , sidebit dactylus. Domo est egressus non modo nullum i ad bellum sed ne ad minimam quidem suspicionem belli. Finis est heroici carminis, eius quod temporum tarditate,rerum grauitatem ponderat,quale hoc est, , Chara deum soboles, magnum Iouis incrementum.

Quod si spondeus erit unus in sine, dc dactylus ei proxia

me iungetur, tanto deterior erit huiusmodi clausula, quanto heroicus versus cuius extrema sequitur, est no- γ tior. Α Cicerone iungitur. Haec tanta virtus ex hac urbe N expelletur,exterminabitur,eiicieturr Obscurius est vitium propter moram interiectam. Nam singulatim tria postr ma verba pronunciantur, & interrogatio sustinet oratio nem. Apertius est istud : Omnes in me meosque redun-

dant ex illo fonte dolores. Quam etsi spero esse falsam,

nunquam tame verbis extenuabo. Si tertius est a fine tarn- νγ bus, illa minus est vitiosa compositio. Imperatorum p nuriam commemorabit. Dactylus in extrema sede pluri- mus est praeueniente cretico. Nec ad consilium casus ad-

i mittitur. Belli diis dio distractus astatribus. Hic magistra tus a populo summa ambitione contenditur. Si sustineas hic ultimam syllaba pro dactylo creticus erit,pes in clausula frequetissimus, de sine cotrouersia dactylo praeserendus. Instabilis est dactylus cum paeane vel anapaesto. Nutu

tu pietatis officiu defuit. Non minor pene ad omnes,st actri illum

202쪽

cOLLOCATIONE VERB. LIB. I L. ss-ν illum ventura sit,laetitia peruenerit. Ac primus aditus & postulatio Tuberonis,haec sui opinor fuit, velle se de in ,, Ligarii scelere dicere. Duo dactyli male nectu tur ad extremum. desinunt in asclepiadeum, quod de sua sponte sub

sultat. Omnis voluptas praeterita pro nihilo est,quia post- , i ea nulla sutura sit. Post etiam studii sui quaerebat aliquem ducem. Bacchius optime claudit oratione: quod etiam dichoreo probari potest, cuius nouissimae tres syllabae bacchium efficiunt, si nihil refert breuis an longa sit extrema. Certe ad quantitatem nihil resert ad sonu nonihil. Naturam & conditionem,ut vinci possent, habebat. Non ν enim iam caussae sunt inter se, sed victoriae comparandae. ν Dissolutum videri Si nectes syllabas quatuor, di trochaeus erit: si treis modo, bacchius. Eodem modo comparandi i sunt molossus S palimbacchius. Noli nostro periculo fa piens esse. Paean ab antiquis statuitur duplex, unus ex longa & tribus productis, alter ex breuibus tribus & longa, duo reliqui ad alios pedes reducuntur,ut secudus ad iambum atque pyrrhichium, tertius ad pyrrhichium S choreum. Primus de ultimus quan uis dignitatem dc amplitudinem habeant in medio cursu, infirmi tamen & instabiles sunt in extrema comprehensione. Sed de in ea non un- qua collocatur. Ego te in patria per eosdem retinere non

poteror Nulla deniq; existimatur esse iudicia. Atq; ille non ,, mediocri cupiditate arripuit impertu . Si quid forte pra εν tereo,dico intra domesticos parietes. Neq; moleste ferebat , abesse a foro magistratum, non ius dici, non iudicia fieri. In hoc ex eplo duo paeanes sine grauitate cocurru t. Quod trochaeus autem sit in paeane primo,subibit idem iudiciv.

203쪽

DE ELECTIONE, ET ORAΤORIA

Isto enim nomine illa adhuc caussa caruit. Contra Caesarem bellum gerere. Itaque si plures erunt breues in clausula,oratio vanescet:vt haec, Dabat se labori atque itineribus. Nec multum probandus anapaestus. assurgit enim,nec bene deponit orationem. Nisi ratio belli, nisi summa virulitas moueant. Iam qui pedes optime cadant,oper rectuest in summa referre, ut eos cuique promptu sit excipere.

Hi sunt igitur principes Creticus & dichoreus Choreus & molossus

Dochim US. Creticus iteratus

Creticus & dactylus Τrochaeus& spondeus. Iambus Jc dispondeus Trochaeus & dispondeus

gloriam comparauit. membra firmantur. ira victoriae. ηvrget assinitas.

consonant omnia. vitia damnant. virum condemnarunt. Cedit armatos.

Aliis omnibus gratia varietatis utendum. Saepius his prinstantioribus demulcet aures eloquens, atque grata vicissitudine taedium vitat. Claudut ambitum pedes omnes qui

vel duabus vel tribus syllabis continentur. Etenim pyrrni chius est in dactylo,iambus in cretico, choreus in dichoreo,dactylus & trochaeus in paeane primo, anapaestus in se cundo, molossus in dispo deo. bacchius,si nihil resert breuis an longa sit nouissima, ad dichoreum , palimbacchius ad molossum pertinebit. Quamobrem pes omnis duabus aut tribus syllabis constans, ambitum definit. In texendis numeris haud satis est continuationis aptasse finem,sed de incisiones & membra cura diligentiamq; des derant. Hic tantisper quiescit orato dum sententiae distinguuntur, Mad caetera

204쪽

COLLOCATIONE VER B. L IB. II. s;

ad caetera pro nucianda spiritus a labore recreatur. Mem bra quae κῶλα diciatur a Graecis, alia sunt longiora. Vt etia,, filiu suu lectissimu adolescentem foras ad propinquit suuM quenda mitteret ad coenam. alia breuiora, ut, Hospes homiν tatur. In omnibus logioribus,quia periodon illam videtur imitari,seruanda est ea ratio pedum, quam supra demonstrauimus,& eo forte seruada magis,quo sunt illa periodo curtiora. Animus haec tota complectitur,&jillo quin gaudet ornatu. Si videt esse discincta, abruptam & interpucta elocutionem aspernatur,& grauiter moleste fert latum spacii confectum fuisse sine voluptate. Sin breuiora ponuntur,ex numeris eligendi tardiores,ut breuitatem grauitate compensent. Hic laudabitur spondeus, bacchius, molossus, & dispondeus: nec erit in vitio creticus, & dichoreus. Cui. s rei sit hoc testimoni ui. Tum ciues Ro- ,, mani qui Lampsaci negociabatur, cocurrrut,orant Lam- psacenos,ut grauius apud eos nonien legationis,quam in-

αν iuria legati putaretur. sese intelligere hominem illum esse , impurum ac nefarium,sed Taoniam nec persecisset quod

ii conatus esset,nec futurus esset Lampsaci postea, leuius eo-,i rum peccatu fore,si homini scelerato pepercissent, quam , si legato non pepercissent. Haec periodus multis consecta membris. Sunt & breuiora quaedam ex iisdem pedi-M bus. Non enim potest dicere, quum seditionem sedare Vellem,quum frumentum imperarem, quum stipendium cogerem,quum aliquid denique rei p. caussa gerere,quod acrius imperaui, quod animaduerti, quod minatus sum. Eadem est fere incisorum compositio. Nam coponi de-

205쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORI Abent optime,ut ornet elegantia paruitatem. Domus tibi is deerat rat habebas. Pecunia superabattat egebas. Haec incise dicta sunt quatuor, quae spondeo sustinentur. Incisa Cicero dicit quae Graeci καμμα-: cuius verbi notatio vide tur indicare particulam orationis spiritu pronunciantis interruptam, & sine aliis debilem & mancam, utpote quae nec plane sensum, nec numerum habeat persectum. Incisa statuit in singulis verbis,ut, Diximus. In binis,ut, Ipsi

prodeant. In ternis, Vt, Missos faciant patronos. Possunt esse plura. Membra re numeroque sunt persectiora, quae tamen a corpore totius orationis:auulsa, integram viniis non habent: ut, Cur clandestinis consiliis nos oppu-- gnanti Et haec quatuor, O callidos homines. O rem ex-M cogitatam. O ingenia metuenda. Testes dare volumus. ,, De incisis Quintilianus & membris, Incisum, inquisierit ,, sensus non expleto numero coclusus, plerisq; pars mem- ,, bri. Membrum autem est sensus numeris conclusus, sed a toto corpore abruptus, per se nihil efficiens. Haec anxie

distinguere ad eam de qua loquimur numerorum scientiam nihil est necesse. Dicamus incisum esse imperfectius & quo dicto ad reliqua sestinet orator: membrum, persectius ac liberioris interspirationis. Incisum saepe in is bri pars est ut hic: Si authoritates patronorum in iudiciis ,, valeret,ab ampli issimis viris L. Cornelii cauisa defensa est. ,, si usus, a peritissmis. si ingenia, ab eloquentissimis. li stu- ,, dia, ab amicis sinis, & cum beneficiis cum L. Cornelio, is tum maxime familiaritate colunctis. Hic circuitus quinque membris constat, singula binis incisionibus. Etenim quam

206쪽

COLLOCATIONE VERB. LIB. II.

quum partes orationis omnes aut incisa dicatur, aut me- , bra,aut circuitus: Si circuitus, hoc est periodi, totam expleant sententiam , membra sensus breuiores amplectantur: necesse est incisi nomen ad eas maxime partes rese

re,quae per impersectionem iustum membrum confic re non possunt, quum tamen interuallo oc interspiratio- ,, ne distinguantur, ut haec septem, Cui commisit quo ad- ,, tutore vlus est quo socio Z quo conscio λ cui tantum fa- i cinus, cui se , cui salutem suam credidit Z In uno verbo numerum quaerere non est opus, in duobus quaedam concordiae vis esse potest. Membra dicantur haec nouem, ,, Publicam dilapidabat pecuniam , aerarium exhauriebat, minuebat vectigalia, donabat ciuitates ex commentario, dictaturam gerebat,leges imponebat,prohibebat dictato- rem creari legibus, senatusconsultis ipse repugnabat in ,, M senatu , prouincias unus omnes concupierat. Si quid est hoc genere persectius, nec tame ambitus nomine dignum vocari,maiore de caussa membru debebit appellari,etiam si pars circuitus non sit. Est oratio membratim caesimq; diuisa,quam dicere circunscriptionem non possumus: Vnde

planum fit & incisiones & mebra a periodo separari posi,, se . Sit hoc testimonium Sed quid ego de dignitate isto

,, rum testium loquor Z Virtutem eorum diligentiamq; co- , gnoscite. In balneis delituerunt. Testes egregios. Deinde temere prosilierunt.Homines grauitati deditos. Arguit Cicero Hegesiam quendam qui sere semper hoc genere sine

circuitu utebatur. Idc de compositione inebri de incisi sc

, praecipit Nihil tam debet esse numerosum, si hoc quodn iiii

207쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORIA minime apparet, & valet plurimum. & paulo post Quaeri incisim aut membratim efferuntur, ea vel apti Time cadere debent. Non igitur verendum est in horum casu optimos collocare pedes, eosque maxime qui ibo pondere firmant orationem . Sic enim parua corpore, spaciorum stabilitate confirmantur. Principia quae vacuas ingrediu

tur aurcis, numero Vacare non debent. Non enim potest illud placere, quod stati in quasi in vestibulo offendit.,, Creticus principiis aptissi inus est. Neminem vestrum M ignorare arbitror iudices. Deinde paeanes duo. At bene-M ficiosum usus tuo. Leuia sunt haec in hoc reo crimina. His adiice dichoreum & bacchium & palimbacchium.., Non enim potest ea natura, quae tantum facinus com-M miserit, hoc uno scelere esse contenta. Vehebatur in e M sedo tribunus plebis . . At quanta merces rhetori data est Capiunt eundem locum caeteri. Dactylus, Omnia prae εν teribo quae mihi turpia dictu videbuntur. Anapaestus Pa- εν cior iudices, dc non moleste fero. Molossus, Elt idem Ver- , res, qui fuit semper. Amphibrachys, Tenesne memoria D praetextatum te decoxiiser Trochaeus, Ut igitur intelli- geretis qualem me esse Consularem profiteretur, obiicit , mihi consulatum meum. Dochimus, Catenas habebat hospes tuus. Omnes igitur. pedes simplices duodecim numero principem locu capiunt. Pyrrhichius est in Anapaesto &paeane quarto, iambus in Bacchio, Choreus in Dactylo & Crὀtico, Spondeus in Mololia & Palimbac

iiii a Ex illis

208쪽

cOLLOCATIONE V E R. B. LIB. II. ror

r Creticus.

I Paean primus. Paean quartus. Ex illis optimi sunt initiou Dochimus.

Dichoreus. Molossu S. Ana paulus.

Suntne quoque boni qui continentur illis 3 Nihil est necesse. Quum pedi aut accessio aut decessio fit, illius natura mutatur . Nec si paean habet dignitatem,propterea ne cesse est aut pyrrhichium aut trochaeum eadem au thori tate praestare. Refert enim, longa an breuis subsequatur Itas dicimus illos omneis in principiis non quidem pro bari, sed inueniri. Caueii dum ne multis breuibus exiliar, neve longiorum continuatione languescat ita gressus. Maxime animaduertendum ne continuentur ii pedes ex quibus efficiuntur triti vulgatis versus, cuiusmodi sunt iambi, anapaesti, chorei,dactyli,spondei. Nam versus initium si ponitur initio comprehentionis, vituperatur Vt ut heroici, Promitto hoc vobis,& Rei p. spondeo. Conseruate igitur Reipub. iudices ciuem bonarum artium. vi iambici, Tu consules renunciatus. ut anapaestici, Ueniunt

ad eum socii. ut sapphici,Si quid hic possum, faciam quod

optas. Quae genera carminum sunt ignotiora, queadmo dum minus deprehenduntur,ita minus in oratione reprehenduntur. Est tamen carmen si Ciceroni credimus) ora tionis vitium vel maximum. Diximus quae sit ratio pe

dum in principio & in exitu sententiarum:superest ut dex

209쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORIA

mediorum collocatione dicamus. Quoniam media su dius audiuntur quam vel prima, Vel extrema, paulo negligentius instrui solent. Traducitur animus impetu di centis, S dum rerum verborumque bonitatem considerat, Δ eorum vim summamq; complecti nititur, non ita vehementer numeris qui medio cursu rapiuntur, intendit. Sed est huic interuallo suum decorum. Quum cel riter spacium corripit generosus equus, quam apte singula ponat vestigia, conspicere non possis. si sorte insigniter aut claudicet,aut offendat, aut moretur, aut transiliat, aut attollatur, aut declinet, continuo disparem cernis deso initatem. Haud secus quum volubiliter fertur oratio, podum singulorum metiri positiones haudquaquam possit-mus. quam vero consentaneus sit omnis cursus, iudicare facile possumus. Quamobrem media initiis & clausulis apte respondere debent. Respondent autem, si ad eundem numerum & ad eande modulationem proxime accedunt.

Quod fit, si quo coepisti tenore, eodem progrediare ad extremit. Mediis in partibus amplissimus est uterque paean primus & quartus. Nec solum dignitatem affert & amplitudinem,sed etiam volubilitatem atq; celeritate, qua animi cocitati assi uente voluptate recreantur. Quod ut pla- ,, num fiat,ex Cicerone proponemus exempla. Vincat alia ,, quando cupiditas voluptasque rationem, dummodo illa ,, in hoc genere praescriptio moderatioque teneatur. In hac oratione breui sex paeanas primos accipere possis, ex quibus incitatior est cursus, atque magnificentior amplitu do. De paeane quarto proferamus exemplum ' Fieri enim

210쪽

cOLLOCATIONE VERB. LIB. II. tox,, non potest, ut animus libidini deditus, amore, desiderio, i, cupiditate,saepe nimia copia,inopia etiam non unqua in v peditus,hoc, quicquid est, quod nos facimus in dicendo, 3 non modo agendo,Verum etiam cogita do sustinere poDst. Hic octo paeanas ex ternis breuibus de singulis longis dimetiri queas. Non ab re dicimus, dimetiri queas. Nemo rhythmicoru pedes enumerat in cursu, quot quive sint,&qui debeat aut diuidi, aut nominari. sed occurretibus ver- . bis expedit animo quata sint interualla spacias syllabaru, hoc est, quaena sit breuiu longarus teperies, ex quibus alii atq; alii si ut pedes. Si velit sp6 deos, molossos, bacchios,palimbacchios, creticos, tum pluribus utitur longis . Si malit dactylos,anapaestos, trochaeos, paeanas, tum breues syllabas copiosius inducit. Iam si quis obseruare volet quid excideri r numeros ex pedenti,quonia aut binas,aut terna aut

plures syllabas aggregare coceditur,lios aut illos pro sentetia collitu et pedes. Quae quum ita sint, nihil tam e vetat quo minus tyrones enumeret praecipuos,& ternas singulis, aut etiam plures syllabas q binas alligare malint. hoc multo facilius & utilius ad copon edit. Et in tribus syllabis duae sunt,& in quatuor & quinque, ut in paeane atque do chimo. Hoc modo obseruantes seligimus paeanas aliosve numeros,qui nes cotinuari plures, nec certa copre hedi summa volui,sed aliis permisceri, Si pro subiecta materia aut plures aut pauciores collocari. Dica apertius. Habes re verbis explicanda minimu viginti, non est opus ut ratione subduca quot illa pedibus amplectare. Uerba cogitati luccurret. Si volubilitati studebis, excipies de mul-

SEARCH

MENU NAVIGATION