장음표시 사용
111쪽
quidem in uerbis habet omnes dissicultates, quas demonstrauimus aduersus Averrocm,quia per ea quae sunt in Logica,quae cui opinatur ipse sunt entia rationis, & regulae, non potuimus concludere, Deum esse,& caelo a huiusmodi,quae cocludit Metaphys. Ac si suntentia rationis, quae ex illius opinione non inueniuntur in rerum natura, ut genus & species, S huiusmodi, non possim tesse accidentia entis,quatenus ens est, sed ipse paulo post ait esse accidentia entis: sal sum est igitur, esse entia rationis eo modo,quo dixit. Probatur cos quentia: quia si sunt accidentia entis, quatenus ens est, sunt realia. quae enim conueniunt per se,& secundum quod ipsum enti reali,ne cessario sunt realia. Sed quae per se, & secundum ipsum conueniuntenti,quatenus ense conueniunt per se,& secundum ipsum enti roali:ergo quae conueniunt per se,& secundum quod ipsum enti, qua tenus ens est, sunt realia. Maiorem propositionem hinc confirmari posse arbitramur. Quae conueniunt alicui, uel primo, uel secundo
modo praedicandi per se, ita sese habent, ut aut praedicatum instindefinitione subicisti, aut subiecitum praedicati. Sed quae conueniuntenti reali per se, & secundum ipsum, conueniunt ei uel primo,uel iocundo modo praedicandi per se: ergo ita se habent, ut aut praedicatu insit in definitione subiecti, aut subiectum praedicati. At ea quorum uel sublestum reale est in desinitione praedicati, uel praedicatum sub tecti reali sunt realia.definitio enim&definitum ideira sunt re,ut stendere etiam uidetur Aristoteles i. Posteriorum lib. his uerbis:
,, Praeterea quodsubstantia signficat id, uod si illud eri,aut quod , , illud est quoddam,id esse significat de illo quo praedicatur: quod uero, non substantiam si nificat, sed desubiecto dicitur alio, quod quidem
i, nec est idipsum, quod illud eri quoddam, id omne accidens est. vi cym album cum homine praedicatur , homo nep id eri quod album, nes id
is quod assum eri quoddam edanimaI fortasse.
Si ergo praedicata substantialia non significarent illud idem quod
subieela,essent ut patet accidentia. at suppositum est,esse essentialia: ergo sunt idem re,quod eorum subiceia. itaque sunt realia. Praeterea qui fieri potest,ut id quod no est res, exprimat eskntiam illius quod est rosma ergo quorum uel subiectum realeest in definitione praedicati, uel praedicatum subicini realis, sunt realia: sed quae conueniunt per se,& secudum quod ipsum enti reali, sunt huiusmodi: ergo quae c5ueniunt per se,& secundum quod ipsum enti reali, sunt realia. Sed
genus, & species, & huiusmodi ut ait Aristoteles, & ipse D. Th
mas sunt accidentia entis, quatenus ens est. ens enim quatenus en
reale est, quia est subiectum Metaphys. Et sic conueniunt per se,Wsecundum quod ipsum enti reali, igitur sunt realia. Non sunt igitur entia rationis, ut ipse dicit: neq; repetatur duplex illud ens. Quae quis dem ut patet inter se pugnant. Praeterea distinetio illa ut Dialeetica possit cosideram,ut docens. atm utens.uidetur a Peripatetica disciplina abhorrere. Nam quae ab
112쪽
. eo uocatur docens,liare ut ipse etiam concedit modum argumem tandi tradit. ita* no potest elli scientia, quia institu ta est propter o- Perationem: habitus aute operativi,& speculatiui,fine distinguuntur. Quod si est'pter ipsum operari, ut fatetur ipse,non est propter ipsum scire,quocirca proprie non potest esse scientia. Habitum aut cspeculatiuum S operativum fine distingui, cum ex eis quae superius dicta sunt,perspici potest,tum etiam ex multis aliis rationibus. Dissentit etiam ab Aristotele,qui I. Rhetor. libro ita scribit: Si quis autem avt hanc, e Dialecticam,non ut facult. tres , sed ut scientias instruere ac docere conatur, is naturam earum hoc transitu interimere videtur,cum no solum insermonis edin quarundam Iubiectarum rerum scientias redi M. Ac de ea loquitur,quam ipse D. Thomas appellat docente, quia est illa quae tradit in i opicis. Dixit enim, csse facultates quasda in ueniendi rationes probabiles: non uult ergo, Dialeeticam esse scientiam. Negare igitur non pollumus, falsam me de hac re, & contra Aristotelis dicta,ipsius Thomae opinionem. Praeterea, aut illa utens est eadem, at* ipsa docens, sed aliter eon siderata. ut, exempli gratia, haec est talectica docens,syllogismus Dialecticus est ex eis quae apparent pluribus, aut sapientibus, &caeo
tera atque haec ipsa etiam est utens, cum scilicet ea utimur,aut diuer
sa. At non potest esse eadem, quia ut ipse ait utens cst,quatenus modo adiunctio usurpatur ad concludendum quippiam probabiliter in singulis scient s. Falsum est autem per huiusmodi regulas ut dictium est concludi posse quicquam probabiliter in singulis scien .
Us. Primum,quia huiuscemodi non sunt res, secundum eorum senistentiam: Deinde, quia ostensum est stiperius ex Aristotelis sim tentia, huiusmodi Dialecticam no adhiberi, nisi ad ostendendum, aliquam orationem esse,uel syllogismum, uel demonstrationem, uetiyllogismum Dialecticum, uel definitionem. At haec non sunt probabilia, sed necessaria,ut con cedit etiam ipse D. Thomas: quia demonstrantur per propositiones necessarias ergo non potest esse eadem. Quod si diuersa est, ut diximus, & docens constat ex illis intentionibus rationis, utens no erit ex iisdem intentionibus, quod quidem
illi repugna quippe qui dixerat, Dialecticus autem procedit ad ea confideranda ex intentionssus
rationis,quae sunt extranea in natura rerum.
Illud etiam quod dicit,in ea parte Logicae, quae demonstrativa dicitur, doctrinam solum pertinere ad Logicam, usum uero ad philo sophi δε ad reliquas particulares scientias,quae sunt de rebus na. turalibus: 8c usum demonstrativae consistere in utendo principi js rerum, de quibus fit demonstratio, quae ad scientias reales pertinet, non utendo intentionibus Logicis: magnam habet disticultatem. Nam quemadmodum se habent regulae, quae traduntur in Poster.
113쪽
ad ea quae constituuntur per ipsas regulas, ita se habent regulae quae traduntur in Top .ad ea quae costituuntur per ipsas regulas. eade est enim plane similitudo. Quare ut do strina quae habetur Poster. per tinet Lolum ad Logica, usus aute ad alias particulares scientias, quae sunt de rebus naturae: Ita etia do strina quae habetur ex regulis, quae docent costituere syllogismu Diale sticu, pertinet ad solam Logica rusus uero ad eam tantum facultate quae realis est,quia in unaqua presunt sua probabilia,quae quide sunt res, sicut etiam sunt principia. Praeterea quemadmodu usus dem5strativae cosistit in utendo principiis reru,de quibus sit demonstratio, quae ad scientias reales perti Net,no utendo intentionibus Logicis: sic item usus Dialecticae est ea do strina,quam dicit D. Thomas. Ne puero illud dici potest,in Logica essci scientiam, quod in ea sint demostrationes,& definitiones,quae faciunt tarciquandoquidensi dicuntur sirnpliciteria absolute demonstrationes, sedc5muni riuocabulo,quamuis sint exueris necessar as: quia notidiae sunt ad sciendu tantum, sed ad operandu Nam ut di quest accipiun tur,et referuntur ad opus. aliter enim artes Mechanicae,ac omnes deni y artes essent scientiae,quippe quae utuntur huiuscemodi rationibus: cuare nihil aliud sit, nisi habitus es filuus cu ratione. Sed cu in illis huiusmod i rationes adhibeantur ad cocludendas earum c5clusiones, ita. reserantur ad opus,cognitio illa non potest esse scientia.
i in aut lige doctrina seorsum tradita sit,id ni talor causae suit, quod cum scopus & finis Primae philosophiae est set,causas entis, quatenus ens est, & X. generum, ut talia ii sunt, inuestigare, ut patet exl. N Iul.& VI. 8c XU. λυmaephilos . lib.& multis aths locis: at ex his causis substantiae a mae teria separatae principem locu obtinerent: neqi ex Aristotelis sentemtia persecte indagari possent,nisi per motum: cesse suit,ut cognitio motus eam cognitionem praecederet.Cum uero uisum esset Aristo teli, ac fortasse non sine optima ratione, natura Sc assectiones motus
pertractare in Phys. siue quia motus,ut est aetiis entis simpliciter,ad Prima spe stat philosephiam, ut uero est adius entis naturalis ad n turalem: siue quia semper philosophi naturalis est,de ipso motu agere nihil enim id hoc loco refert necessario philosophia prima quae est natura prioriquippe quae est uniuersalior & perseetior,collocanda fuit post naturale philosophiam, quae est natura posterior 5c imperseetior. id*satis declarant ea quae XII. Primae philoclib. scribit Aristoteles, ubi ponit eas rationes, quas V Iil. lib.de Physic. auditu, scriptas reliquera*licet alio modo. Caeterum cum necesse esset, reliquas facultates omnes quae de rebus particularibus agunt, ant
cederet cognitio decem ynem,quippe quae sunt uniuersaliora, at pin ipsis scientns necessario insunt: aliter enim fieri nG potuis Iet,ut philosophia naturalis definiret homine,natura* ipsus hominis cognosceret,nisi notu illi suisset. homine aut esse,aut non esse substantiam, quod
114쪽
quod idem dereliquis scienti js dicendu est, quae decem illis generi.
bus subiiciunt. Cum igitur inqua necessariu esset, ut cognitio decegenerii caeteras scientias antecederet, Prima philosophia, qua posteriore loco statui oporteret, necessario extrahenda fucrunt dece ipsa genera, illa desicribenda: simul ostendedae proprietates, quae eis coaeniunt, quatenus talia sunt, ut per cognitione quae substatiae, ut substantia est,ac ita reliquorii generum habetur, uti sane fateri cogi mur no enim absoluta perseesta esset reru cognitio) item* perna turas,&astedius ipsbru generii, intelligere liceret, quae res esset sub stantiae,quae quantitates, quae deniq; qualitates: quae omnia haberi Poterant ante exacta motus cognitione. id quod plane declarat, huiusmodi cognitione ad Prima spectare philos .cli istae res ostendant per natura substantiae,quatenus est substantia, & per proprios eius allectus. Id aut cu per se ipsum satis perspiculi est, tum multis etia lo
cis ab Aristot. pGcipue uerb i. de Anima lib. his uerbis ostediuidet: Primi)m autem necessarium est dividere, in quo genere, Cr quod . D. dico autem utrum sit hoc aliquid, cir siubstanti aut qualitas, aut iaetiam quoddam aliud dissorum Praedicamentorum. Cum ergo ex Aristotelis sententia ut recte definiamus animam ante nobis cognoicendu est, utrum sit substantia, an aliud aliquod praedicamenta, ac ita de caeteris: omnium enim ea deest ratio. Cum laute huiusmodi cognitio non possit haberi nisi ex natura ipsius substantiae,atq; ex illius proprietatib. eo modo quo habet: facile costar, haberi posse tantummodo ex lib. Praedicamentorii. Cum uero haec cognitio praecedat omne philosophiam naturale, sequitiir, ut Pi ae dicamenta debeant praecedere. Sed de his in i l. Poster. Lb. cap. LII. pluribus disseremus. Secudum ergo nostru cognoscendi modum,
liber ille collocadus est post Logicam,& ante pliilosophia naturale. Quod si quaerat aliquis, quo loco in Metaphys haec pertractata suissent,si non oportuisset seorsum tractari, praesertim cum dictum filialiter pertractari V. lib. Metaphys. ubi de illis agit Aristoteles at hic pertractata sunt: responderi potest, ea pertrastanda suisse initio v I i. lib.ubi ita scribit Aristotcles,
Id quod en multipliciter dici, ut prius in hisce quae dicta sunt de .
unoquop, quot modis dicatur,distinximus. Praeterea enim quod eri, cier hoc aliquid partim quale, aut quantum, aut interorum quoque, reguae hoc praedicuntur pacto ignificat
Deinde persecutus esset naturam, & assectus singulorum Praedia camentorum,ac postea subdidisset: Cum autem id quod eri, tot modis dicatur, patet horum primum
Et caetera quae sunt septimo illo libro pertracta ta. Quod quidem ex hoc colligi posse arbitror quo dca pertractato quae U I I. lib. habetur, supponit cognitione naturae subli itiae. 8c cae terorum Praedicamentorii,aste filium Q illom: quae quide cogni io
115쪽
habetur ex solo libro Praedicamentom,ac sequitur ea quae superio. ribus sex libris pertractata sun si ut ipse innuit prooemio illius libri.
X hac autem causa, propter quam diximus, do strinam Praedicamentorum seorsum esse traditam, ut ex eis quae in ipsis Praedicamentis tractantur,facile appare dodiri nam illam no esse de si inplicibus, nisi eo modo quo sunt reliquae facultates, in quibus sunt simplicia,&simplices definitiore,&composit seu complexa,quae probantur ex illis ut lietum esuuperius) quae cuius doctrinae sunt propria. In ea enim do strina sunt definitiones, ex quibus probantur proprietates de illis decem gen ribus, quae sunt complexiones, non secus atque in Geometria, quae probat triangulum habere tres angulos,& ita de caelo is. Nisi ita dicatur,esse de simplicibus,quam ob causam scorsum tra.dita est: ut intelligamus,exempli gratia,hoc simplex Homo esse sub stantiam, non hoc compositum, Homo est albus, quod quidem ex substantia&qualitate aggregatum est,&sic de reliquis. Atq; ob hanc disterentiam, Aristotelem ita scripsisse arbitror: Eorum quaesine ulla complexione dicuntur singulum,auisubstan is ei significare,aut quantitatem,aut qualitatem. Atque ostendere uoluisse, doctrinam Praedicamentorum debere Praecedere omnes particulares facultates, quia sub illis omnia, propteream quam diximus causam,c5tinentur, no id significare,quod aiunt isti Interpretes. Agere uero de simplicibus eo modo quo duximus,nihil plane adiuuat artem Logicam. In ea enim no desinimus quicin eorum quae ipsis decem generibus subissciuntur, neq; item tacimus enunciationes ex ipsis generibus ut didium est. Praeterea d ubitari non potes , quin illae cognitiones, quae de sim.plicibus habentur, sint complexae, ut hominem esse substantiam, Iineam quantitatem: addiscuntur enim per ratiocinationem. Quocir ca non uidetur Aristoteles eo loco aliter interpretari posse.
Quod si ita scribit, Singula eorum quae dicta sunt,ipsa quidesiecilii e in nulla resist
matione dicitur, homu aute adse inuicem assismatione sit coplexione. Non uult tamen inferre, illa esse partes Logicae: quonia assrma tiones quae fiunt ex illis simplicibus, spectant ad facultates, quae de rebus dicuntur agere non ad Logicam. Ac propterea quide illud redie diximus,ea ut Riat de uocibus primo,siue de rebus, non pertinere tamen ad Logica, quia Logica cuti demonstrauimus non utitur huiusmodi rebus, aut uocibus. Hoc autem loquendi modo non significari Logica, patet ex eis quae scribit Aristoteles lib. tar. de Anima II. AIN. Metaphys ubi quide ait, ., Ex indivisibilium intelligenti eri compossionem,ta' diuisionem.
Quod quidem nihil aliud sibi uult, nisi ex simplicibus fieri copio
116쪽
Necp uero hanc nostra opinionem illud uidetur refellere,quod in omnibus libris impressis hic ipse liber an te omnes Logicae libros costitutus reperit, cum liceat uidere multos libros in ph ilosophia non eum ex Aristotclis sententia obtinere locu, quem in impressis libris sortiti sunt: ut liber de Generatione animaliti, qui collocat post librude Partib. cum tamen suus no sit hic locus. Id quod eo magis confirmari uidet,quod apud Macrob. Sc alios coplures scriptu est, libros Aristotelis plenos oc mendis,& confusione, sub terra esle repertos.
s Nimuero,ut ea quae dicta sunt, praecipue in tertia sessitio nefacilius percipi possent,nobis faciundum esse putaui mus,ut tabula quanda subscriberemus, in qua primo i - - tae essent omnes Principales coclusiones,quae sunt in Logica,ti ea ex quibus illae cdcluduntur: simul& quo pacito facultates omnes utantur regulis quas tradit Logica, & quemadmodii ratio nes eae quibus Logica utit, costent ex propositionib. quae costitutae sunt ex simplicibus terminis, quae quide omnia sunt extra X. Praediis camenta. Sed prius ea quae initio dicta sunt,breui recesebimus: quae sita scit icet, ac dubitationes esse omnino quatuor, an res sit, quid sit, qualis sit, propter quid sit.Cum uero scita totide numero sint, quot quaesita,sequit,ut quatuor sint: quid res est, quid est, qualis est,pro ter q i id est. Modus cognoscendi est oratio, qua quaesita illa & du- .a assequii nur. gica est ars,quae cuti demostrauimus docet coiistituere hunc ipsum cognoscendi modum: quare illu pertractat non simplici ter,& absolute,sed ut ex arte docetur costitui. Ac propterea quide necessario docendus suit hic modus,& haec Logica, ut explo ratum nobis fieret,utrum quatuor illa quaesita assecuti essemus, necne, qui quidem modus diuiditur in omnes has species : Definitio, nem, Deino astrationem,syllogismum Dialecticum, & Sophistic ut comprehendamus etiam modum cognoscendi apparentem. Quonia uero nobis propositu est docere, quemadmodu constumantur hae species, at Q in primis demostratio prius docendu est co, stituere ipsum syllogismu. omnis enim demostratio est syllogismus, at noecotrario. Sed antein doceamus c5stituere ipsum syllogismii,
necessario docendu est costituere enunciatione. Quia uero enunci tioncs constituuntur ex nominibus N ex uerbis, necesse est initium ducere a definitione nominis,uerbi,negationis,assirmationis,munisciationis, orationis: siquidem omnis doctrina, & omnis disciplina oritur ex illa antecedente cognitione, quid sit praedicatum,quid subiectum. Describendum est etiam, quemadmodum fiant inscient senunciationes. Ad hunc igitur modum describemus tabulam.
Enunciatio Metaphysica: Homo est ens homo est substantia. Enunciatio naturalis: Homo est risibilis.
117쪽
Enunclatio Mathematica: Triangulus est figura tribus lineis co
Enunciatio medicinae: Corpora plectorica sunt phlebotomada. Enunciatio ciuilis: Ex bonis actibus fiunt boni habitus. En unciatio Logica: Syllogismus est ex tribus terminis. & ita de reliquis. Hae omnes sunt enunciationes, quae docentur steri per primar
At ex his patet,non magis eas quae sunt in Praedicamentis, esse necessarias ad lib. Periherm. quam quae sunt in csteris facultatibus.
i Omen est uox significativa ad placitu,sine tempore,c ius nulla pars,&caetera: quae dicta sunt in Institutione. Verbum est uox significativa cum tempore,&c. Oratio est, cuius aliqua pars est significativa, separata per se,&c. Enunciatio est,in qua reperitur ueritas,uel falsitas. Assirmatio est enunciatio alicuius de aliquo. Negatio est enunciatio alicuius ab aliquo Antecedens cognitio,ex qua oritur Sc discitur illa cocluta,enuriaciationes,assirmationes, negationes confici ex nomine, & ex uerbo, est definitio nominis,uerbi enuciationis,assirmationis, negationis. Nomen aut,& uerbu,hoc loco sunt praedicata: cstera sunt subie si a. Atq; ita patet, definitione nominis,uerbi,cnunciationis, assirmatio his, neoationis eisse principia ex quibus addiscimus hane conclusionem: Imne enunciationem cdponi ex nomine, & ex uerbo.Cuius quide cognitio appellatur doctrina. Ex eo uero quod haec sunt principia,cGllat,nihil opus esse ulla alia cognitione. Omnis oratio,in qua dicitur aliquid de aliquo,constat ex nomine,& ex uerbo. Omnis enunciatio, affirmatio, negatio, est oratio, in qua dicitur aliquid de aliquo. Ergo omnis enunciatio,assii matio, negatio, costat ex nomine, Mex uerbo. Quod si redigatur ad immediata, patebit necessarium esse assumere definitionem nominis ξc uerbi. Alip eodem modo dicem dum est dereliquis rationibus, quae insequuntur.
Omne B est A, Omne Sest P, Omne C est B, Omne S est R. Ergo omne C est A. Ergo aliquod R est P. Nullum M est N. Omne X est M, Ergo nullum X est N.
Huiusmodi autem rationes, qui sunt syllogisini ex secunda ratio
ne,quae uocata est B, docentur constitui. H. LIB. PRIORUM.
Ropositio est assirmatio alim. Omnis oratio, qua ius de aliquo, uel negatio alicu. sequit aliquid necess, ius ab aliquo, quae uel est uniuer ri costat ex tribus tre
118쪽
silis, uel particularis.uel indefinita. minis , & ex duabus Terminus est, in quem redigitur propo- propositionib.&cositio,hoc est pidicatum, &id de quo prae- ficit in una aliqua triudicaturi figurarum.
Figura est dispositio medij termini inter Omnis syllogismus est
extrema. De omni dicitur, cum nihil est si oratio, ex qua sequi emere subicisti,de quo non dicatur praedica- aliquid necessario. σμtum, Sc de nullo similiter. Hae sunt antece- go costat ex tribus terdentes cognitiones, ex quibus addiscimus minis, R ex duabus hanc conclusionem: propositionib. 5 conomnis syllogismus constat ex tribus ter ficitur in una aliquaminis,& ex duabus propositionibus,& ω- trium figurarum. scitur in una aliqua trium figurarum.
Demonstratio Metaphysica: Omne quod est ens,est aliquid:
Omnis homo est ens: Ergo omnis homo est aliquid. Demonstratio naturalis: Omne animal rationale est risibile, Omnis homo est animal rationale, Ergo omnis homo est risibilis Demonstratio Mathematica: Omnis figura tribus lineis contenta,est collocabilis super datam lineam: Omnis triangulus est figura tribus lineis contenta: Ergo omnis triangulus est collocabu. lis super datam lineam. Eodem modo dereliquis demostratio nibus, in caeteris facultatibus. Atque haec quidem fiunt per tertiam rationem,quae uocata est C.
lore autem opinamur unumquodsi coplexum simplicitor,nonsophisticonore,hoc est fecundum accidens, cucausam arbitramur cognoscere, propter qua res est,au hanc illius esse causam, nes contingere hoc aluerbe habere. Demonstratio est modus cognoscendi,an res sit, qualis sit, propter quid sit, uere scien
do. Haec est praecedens cognitio, ex qua Oritilla Gesullo, omnem ueram demostrationem fieri ex ueris primis immediatis, prioribus,riotioribus,&ex causis conclusionis.
faciens scire, est exueris primis immodiatis, prioribus,notioribus: Omnis uera demonstratio cst syllogis
mus faciens scire: Ergo omnis uera demonstratio est ex ueris primis immediatis, prioribus,notio
Definitio Metaphysica: Deus estens persectissimum. Definitio naturalis: Homo est animal rationale. Definitio Mathematica: Linea est longitudo, sine latitudine. 5esse de reliquis definitionibus in caeteris facultatibus. Atque haecd centur constitui per quartam rationem,quae dicta est D.
119쪽
AN T. BER NARDI NIRAND. LIBER POSTERIORUM II.
Elius est,quod praedicatur de pluribus disserentibus spe. Dcie,in eo quod quid est. Disserentia est, quae praedicatur de pluribus disserent, bus specie,uel numero,in eo quod quale quid. Species est, quae praedicatur de pluribus differentibus numero in eo quod quid. Proprium autem est,quod quidem non indicat quid est, soli autesnest at ita praedicatur de re, ut illa rursus de ipso praedicari possite
ut proprium est hominis, Grammaticae esse sit sceptibilem. Accidens est,quod continget et inesse cuilibet uni,& eidem etiam non inesse: ut sedere contingit alicui uni,& inesse,&non inesse.
,, Scire aut unu uodp inco plexu opinamur simpliciterino Iophistico,, more,quod est fecudum acciden cu causem arbitramur cognoscere, is propter quam res est,atque hanc illius esse cassam, neque contiNere,, hoc aliterse habere.
Desinitio est modus sciendi uere quid est,si est uera desinitio. Sed
de his habitus est sermo exactius in Institutione nostra, quam cono scripsimus in II. Poster. lib. hic uero posuimus has desinitiones, ut
tantummodo eorum qua dicerentur,essent ex pla. Hae sunt ante.
cedentes cognitiones, ex quibus discimus hanc conclusionem. Deo
finitio est composita ex genere Sc differentia. Omnis oratio qua cognoscitur quid est, est coposita ex genere ερ disteretia. Ergo omnis definitio est coposita ex genere& dissereti Ex quibus plane G stasilibro Porphyrii locu no esse,nisi in ea parte,ubi ostendunt proprietates desinitionis. Huiusmodi enim desinitiones reserunt tantumodo ad opus in hac facultate,ne debet princedere definitione nominis. omne enim genus est nome, at no e conintrario. Nem illud quiccbobstat, qubdad intelligenda nominis deta nitione,an recte constituta si sinecessariu est scire, in illa esse genus Scdisserentia. Na pariter ad cogno scenda definitione gelacris, an recte secta si oporteret scire,quid esset genus Sc disserentia: atq; ita genus praecederet genus, & oporteret scire propriciates definitionis: quod minime fieri potest. ergo nihil repugnat, quod didiu est. N cessarium est igit,in principi is quaeda intelligere,quae quide est sim
plex cognitio: quaedam uero supponere, at p ita sit exacta cognitio. Praeterea si ad cognoscenda definitione nominis necessariu esset in telligere quid sit genus quid disterentia: ad cognoscenda item aequi. uocoru&uniuo corii definitione necessariu fuisset eande ipsam goneris definitione cognoscere, quae ut uidere licet)cuminime sumis pia fit,reprehendendus uideturesse Aristo t. qui necessaria omiserit. Quod si quis dicat, illa quidem necessariam non esse, sed utile,at ita recte omitti potuissse,item etia an te definitionem nominis omitti potuit,ita p nihil id contra nos facit. At no animaduertunt interpretes isti, dum uolunt Porphyrium tueri, sese Aristotelem ipsum redar,lluere: quia no modo est inite cui ipsi dicunt ad illa quatuor cognoscere
120쪽
scere haec,sed est ita necessarium, ut aliter fieri non possit. Falsa enimes let propositio illa Omnis doctrina, Cr omnis disciplinasse ex praeexistenti cognitio Θ vine praedicati, subiecti. Nam liceret addiscere, definitionem coponi ex generibus 5c di sirentiis, quae sunt prie dicata, sine illa praeexistenti cognitione. FAsum etiam esset,quod scribit Aristoteles initio Periherm.
Oportere primum ponere quid sit nomen, quid uerbum, cortenta. Quia nulla aliam ob causam id necessarium fuit,nisi ut ostenderet enuncia tiones c5poni ex nominibus 8c uerbis. Praeterea si necessa, rium est ad cognitione Praedicamentoru Aristotelis, intelligere pri us quid sit genus, quid disserentia,quae quide cognitio habet in Lo gica, dicendu omnino uidet,libru ipsum Praedicam et. artis Logicae lib. insequi oportere,non antecedere,quemadmoduilli fallo sortasse putant. E.
Si quod minus uidetur fieri posse tamen fit, multo magis id fiet, quod magis uidetur fieri posse: At minus uidetur fieri posse,ut miles capiat urbem, tamen caepit: Ergo Sc exercitus capiet.
Id quod per se est causa boni,magis eligendum est, quam id quod est causa per accidens: At uirtus per se est causa bon i,fortuna per a ridens : Ergo uirtus magis est eligenda,quam sortuna. Finis est magis eligendus,quam ea quae ad ipsum finem pertinet: Operatio secundum uirtutem est finis,at diuitiae Sc sanitas ad finem
pertinent: Ergo operatio secundum uirtutem est magis eligenda. Haec sunt argumenta Dialectica . costant enim ex rationibus communibus,quae ad omnes acc5modantur. Ac propterea quide Diale dij a dicitur non es le cuius p certi definit uegeneris,quia uersatur in cunni subiecto. Hae uero rationes dicuntur costitui per quinta rationem, quae dicitur E. Atqi is liber inscribitur Topica,qui quidem duplicem nobis usum utilitate* aflert. eius enim altera pars, ne frustra
id fieret per plura,qd potuit fieri per pauciora,atq; aeque bene periscit, at*absoluit Logica . tradit enim conditiones syllogismi Dial cstici,sine quibus perseetano erat Logica . Altera uero costituix Dialeviticam, quatenus habet locos illos communes,ex quibus de omni redisserere possumus. In hoc aute ipso libro Topic.agit Aristotcles de proprietatibus Dialeeticoru syllogismorum per accidens,quatenus scilicet Logici persona suscipit, quemadmodu etiam in Rhetoricum Politica pertractat, Politicum ipsum agere dicitur. Uno igitur libro duo nobis praestitit Aristotcles. principaliter tamen cognitio illa est Dialectica, quae idcirco quidem coniumsta est cum Logicae libris, quod in ea traduntur proprietates syllogismi Dialecitici, quae perficiunt ipsam Logicam,ne ut diximus frustra fieret perplura,quod non minus recte per pauciora fieri posset. Probabilia sunt,quae uidentur omnibus, aut pluribus, aut sapientibus, Ac his quidem uel omnibus, i pluribus, uel maxime notis,ac praecipuis.