장음표시 사용
161쪽
esset separata a materia, aut contra. si no esset separata, cocIum esset generabile& corruptibile. Sin aut esset separata, esset intellectus parus simplex. Itaq; duo ibi essent intelleictus,quorum alter esset super uacaneus. duodecimo item Primae philosophiae lib.text. X N VII Dicemus aut, inquit, ipsum Deum animalperpetvu optimu esse. Altero modo Deus sumi potest, ut intelligatur forma abstracta a materia,& pura,quae sit primu omnium principiu, seclusa omni coeli materia. Quae cu ita sint, si Deus priori modo accipiat, proprie estens,& substatia,item magis ens,& magis substantia. Sin aut accipiatur altero modo, Deus neqyestens, ne substatia, .ppterea quod est causia entis, Sc causa substatiae, ob eas quae allatae sunt rationes ob ea
ite quae dicta sunt de ente per se, id dicitur de X Prmi metis,quod est subiectu in Prima philosophia: 8c ob id qd dicitu est, alio modo id substatia dici ρ,quod causa est essendi, inest* in talibus,quod subiecto n5 dicunt, qualis est anima animaliu. Necp laoc absurduest. naomnia quae reperiunt, aut sunt entia secundum rectiti,aut entia propterea quia sunt causae entis, uel assectiones, ues aliquid ipsius entis.
Quod sic ostendit Aristoteles mi. Primae philosophiae lib. texi II. is Id aut quod est, dicitur quide multipliciter id ad unum, er unam is quanda naranum, no aequivocὰsed ut omne sanct ad sinitate dici M tur,partim quia coservat,partim quia sistit, parem quia indicat sis famsartim quia est susceptiuum ipsius, er medicativum item ad me is dicitiam Caliud enim tale ex eo dicitur, quia medicinam habet . aliud, ,, quia aptum eri ad ipsum: alius, quia opus est medicinae,er alia plant, , simili modo is er id quod est,multis quidem modis, sed ad unum priux, cipium dicitur. Quaedam enim quia substantiae sunt, entia dicuntur: i, quaedam, quia subriantiaesunt Oectus: quaedam , quia sunt ad sub
ii stantiam via, aut corruptiones, ave privationes, aut qualitates, aut
i, Ufectiuacleneratiuat substantiae, vel eorum quae ad ipsam dicunturissubriantiam, aut alicuius horum negatio, uel lubrianti . Quocirca ,, π id quod non est,non ens dicimus esse. ut situr et omnis anorum, i, sic er caeterorum erit una scientia.
A Cum aute ficientia philosophi versetur circa id quod est,ea ratio is ne qua ens est uniuersaliter,er noster partem: id aut quod est,multiis pliciterier no uno modo dicatur: si xquiusce quide dicitur,et no per is ratione ullam c unem, no sub unam sane scientia caditi no eri enimis talium unum genere. Sin vero comune quippiam dicitur, cadet pro α,, cto seu cientiam unam. Videtur igitur modo iam dicto dici, ut me
,, dicatiuubac fanum, er horum enim unumquodp multis dicitur modis ,, unumquoque aut hoc ex eo dicitur modo,quia aliud admedent a D,, ratem, aliud adfanitate aliquo redigitur modo, ad idem tame reduci , , tur unumquodes. Atidicatiua nos nutio, cultella peropterea dici
162쪽
eur, quod illa quide a medendi m ci citur fucustate,sti asit huic eri ias iliter. Er Ianum partim ex eo dicitur, qui gnificativum est sani
ratis: artim ex eo, via eiusdem eri efectisum. Idem eri eris caete- α rissimilibus modus, eodem Cr ens omne dicitur modo: ex eo namque rennumquodque ipsorum ens dicitur,quia eius quod eri, ea ratione qua is est ens,aut affectus,aut habitus,aut dispositio, aut motus , aut quim in
Vm ergo entia dicantur omnia ea, quae connumeratal sunt, patet, ea quae sunt cauta entis, dici cntia tantum, propterea quia sunt causae entis. Itaque Deus,qui cst cauia entis,&substantiae, dici poterit Sc ens, quia est causa entis A iubstantia, quia est caula lubstantiae. Non ergo Deus Biso dicitur csse ens. item etiam uerum est,ens Sc substantiam es lacom possita. Quod autem ad ea attinet Aristotelis loca,quae contra uideritur sacere,ita respondemus. Si intelligamus, Deum esse ens, & sub stantiam eo modo, quo dicimus, hominem este ens & substantiam, salsum id esse: quod proprie composita ex materia & sorma, dicuntur substantia: Eorma uero Sc materia uocantur sub tantiae, quia sunt causa substantiae. Hoc autem ita esse, uidetur Aristoteles osten dere, cu ra multis aliis locis tum uero praecipue septimo Primae philosophiae libro,textu uigesimo,ubi ait: Subriantia autem manifestis i me quidem corporibus videtvr com M petere: quamobrem animalia, plantas, partesii ipsorum Iubriantias cidicimus esse, item corpora naturali vis sne quamo' terram, Mer talis lagula. π qu siunt horum partes, να ex his ut partibus, uisue quibu dum,aut omnibus constant.coetum inseger,acpartes ipsius, flesiam solem,a' lunam.
Et paulo post: Ex his igitur consideratis si ut materia subriantia sit: at esse no in
poteri, quoniams' parabile,atque hoc aliquid, sub Iantiae maxime ui iadetur competere. Quapropter forma, er id quod ex utrisque con rerint, sub tantia magis quam materia videbitur esse. Ea igitur sub iarianti quae ex viri que,ex materia inquam, atque Orma constat,o- mittenda. est enim posterior, p clara. ει Et textu quadragesimo sexto: Sed qui formas inquiunt ege, partis recte dicunt in arantes te
ipsas, siquidem substantiae sunt. Iorma enim es tantum separabilis is
Vult ergo, substantiam esse separabilem. haec autem cum sit maxime composita, illud concludendum uidetur, compositum esse maxime substat uiam. Et octauo libro,textu Primo ἔ, ' ma Huue
163쪽
- ne autem de substanti s hi cepertractemus, quas omnes essis tentur: eae vero siunt sensibiles ij subflans , vas quide materia uniis versas habere constat. Est aut ipsum bubstantia,alio quide modo ipsi
is materies. ars materiam cum dico,qu n5 actu hoc aliquid stapotenistia est,alio vero modo ratio arpsorma, quodquide est hoc aliquitatis que separabile ratione. Tertium autem eri id quod ex hisce constat, D cvivsgenerati lius eri, quod simpliciter e theparabile. Quae uerba declarant, copositum magis proprie esse substantia, quam forma, quia est simpliciter separabile: sorma uero est tantum
separabilis ratione. Et II. lib. de Anima,text. II.
is Dicimus itas; unu quoddagenus eorti qua sunt,substantia ipsam: ra huius aut aliquid quid est, ut materia,quae secudum se quide no est hoc in aliquid: aliud aut icut serma et Decie,secudum qua iam dicitur hoc
in aliquid: er tertia,qu est ex his. est aut materia potentia, pecies aue deIechia. ET hoc duplicite hoc quidesicut scienti illud aut escue siderare substantiae aut maxime uidetur corpora, et horumulaa. In praedicamento uero substantiae, luce clarius hanc rem uidetur significare, i ait: is Subriantia autem, quae promisime, principaliter , π maxime dicitur,quae neque de aliquo dicitur , neque in subiecto aliquo eri, veis aliquis homo,vel aliquis eqvus. Cu ergo ens copositum, & substantia coposita proprie dicat ens& substantia, falso dicit Deus esse ens,& substantia proprie: id p tantum abest ut sit absurdia, ut fit etia maxime necessariu. Quare cu dicitur, Deus estens,& substatia,ita dicit, propterea quia est causa entis,& substantiae. na quod est causa entis,& substantiae,id ut ostensum 'est dicitur substatia,& ens .ea ite quae sunt amictiones entis,dicien tia,docet Aristotcles V M. Primae philosophiae lib. rex. I. his uerbis: Cum autem id quod eri,tot modis dicatur,patet, horum primum
, , eni esse ipsum quid est,quod quidem substantiam ipsa Piscat. Cae
si rem autem ex eo dicuntur entia, quia eius quodhoc pacto est res,quae in dam quantitares,quaedam qualitates, quαdam passonessent, Pindari aliud quippiam tale. Et nono Primae ph ilosophiae libro,textu primo:
,, Dictum eri situr de substantia, γα quide e i primsi ens , ad
αν quod omniam dicamenta ipsius entis caetera reducuntur. Ratione a nans subrianti quantitas,qualitas,et caetera, quae hoc pacto dicun o tur entia,dici solent: uniuersa enim rationem sub Iantiae habebunt. Et duodecimo Primae philosoph iar libro, textu primo: νγ Et insuper, ut absolute loquamur, neq; entiasunt haec, sed qualia xi tates, Cr motus: quemadmodum non assumat s non rectum. nam Cra, haec dicimus esse,cev non album eri. Quemassi
164쪽
Quemadmodum igitur nonulla dicuntur entia,quia se ni passio nes Sc asscistioncs entis: ita etiam quaedam dicuntur entia, quia sunt causae entis. ut multa diculur bona, quia sunt causa boni. Quod dociarauit Aristoteles primo Rhetor. lib. ad hunc modum: Quoniam e Go bonum dicimus,quod no alterius,'dsiui ipsisum αria est expetibile, er quod appetunt omnes, er quod quincuns mente Mσprudentiam habent, expeterent,et eficiens ac conservans, veIid readyodhaec consequuntur. MHis igitur ita expositis,ad eos quos ex II. Primae philosophiae lib. citauimus, locos respondemus, nihil hos ad ea quae diximus, pertis nere, propterea quod cum a nobis dictu esset, Deum esse ens et sub stantia, quia est causa ipsius entis & substatiae, citati sunt loci illi ad obstendcndu,Deum elle uerecias: sed magis ens,ebquic in aliud. Quibus tamen locis propositu no est Aristoteli probare, Deum esse magis ens,& magis uerum: sed ea quibus alicuius rei ueritatem assequi, mur , ueriora esle, & principia cognoscendi. Quod idem i. Poster. Iib. docuit, cum probauit, ea per quae scianus, magis sciri, quia propter quod qui ccb est,& illud magis. Hoc aut ita esse, plane costat ex uerbisAristotelis. Cuenim ostendisset templatione u eruatis, quὰ facilem esie, uua difficile, causa set huiusce dissicultatis exposuisset,dixisset qui studiu in ea suu collocassent,eoru neminem,ne exiguam quidem eius parte satis copiose traditisse: necp tamen idcirco ueteres a nobis philosophos cotemnendos esse,sed his aratia potius haben dam, qui no parum posteris adiumenti attulissent. cu. ostendisset, scientia philosophiae appellari ueritatis cotemplationem, quod finis
cotemplativae est ueritas,aim uae opus: Bbiuxit,veru nesciri sine tau sa, idqi, quonia facta erat men tio de uero. Hic aut quaerere potuit ali. quis,quemadmodusciatur ipsum veru: quare intulit,uerriculus ali qua est causa, sciri per illam ipsam causim, ut I. Poster lib. S primo Physicorii testatum reliquit. Cum uero dixisset, uerum sciri pcr causam: quaerere aut potuisset aliquis, an causa illius ueritatis esset uera, respondet, probat*,ipsam esse uerissimam,his uerbis: I numquod maximό caeterorum eri intim,quo er c teris nomes idem cum eadem competit ratione:vr i nis eri calidi simum, nam cae ι
teris hic caliditatis eri causa: quare er id eri verissimum, quod eri ι
posterioribus, ut verasve, causa. Quae om nia cadem sunt,at y ea quae I. Poster.lib. scripta rcliquit: uariat tantummodo in exemplo. Ex quibus omnibus patet,cum Io qui de ueritate illa, quae finis est scientiae. Loquitur enim de ueritate, quae est finis cotemplativae nam uerum est id etiam, quod scitur &de illa causa, quae euicit scientiam. Veru em, inquit, fine causa nesciamus. quare sientit,ucru sciri per causam. At causa, qua scitur veru, est demonstratio . hac enim una scimus veru, coplexum ex causis. Sentit igitur,veru sciri per demonstratione. At demonstratio est ex princi Piis,quibuS uerum cognoscimus. ergo principia magis sunt uera,
165쪽
quia sunt caula,quamobrem coclusio sit vera. ita* loquitur de priri eipris demostrationis: no ergo uoluit illud dicere, Deum esse magisens,ia magis uerum,sed quod I I. Poster. lib. ita scripserat, is Sunt autem quaedam, quae sunt universaliteri semper enim γε m,, omni,aut lase habent, aut fiunt. lia vero semper quidem non fedis si orequenter sunt:ur, non omnis homo maficultu barbam emittit.
M Talium ergo necesse eri medium, sicut frequenter esse. itaque infer tur, eorum qu sempersunt,semper esse principia: Subdidit haec uerba: Quapropter eorum principia quaesiuntsemper,verissima sint femin per necesse eri: non enim interdum sunt vera, neque illis vi fine, quis v suam est causa escaeteris illa. Quare vi quoque eri P er verita tis eri particeps. Suibus quidem uerbis ostendit disserentiam,quae est inter primcipia uerissima,quibus principiis uerum addiscimus. Ait enim, principia cognoscedi ea quae semper sunt, semper uerissima esse oportet: nam semper sint,necesse est. Principia uero cognoscendi ea quae non semper sunt,sed ut in pluribus haec n5 semper, sed ut in pluribus ne. cessario uerissima sunt. Nam ut quidque est, sic & ueritatis est parti. ceps. si quid enim aeternum sit, eius item ueritas aeterna est. Sin a tem est ut in pluribus,rius item ueritas ut in pluribus consistit. Ac ID cet huiusmodi causae sint etiam causae cui ita dicam in essendo,tamen ut per ipsas veritatem consequimur,accipiuntur in cognoscet do. aliter enim non sciremus ipsam ueritatem. uod aut uera sint ea
quae diximus,patet ex eo quod Sc l. lib. Periher.& III. de Anima,&U I. Primae philosophiae, textu ultimo dixit Aristoteles, Verum &tasium consistere in assirmatione & negatione. Quare non dicimus proprie loquendo, Deum esse uerum, & uerissimum: erit tamen uetra propositio illa,Deus est aeternus,perpetuus,incorruptibilis.
Erum dicet siquis, ut uerba illa ex secundo Primae phi,
osophiae libro nihil ad rem faciant, tameno omnis seruiata est dissicultas. Nam argumentum, quo utitur Auer rota in M. Phys. lib. Com. IIII. uidetur suam adhuc uini obtinere, nec quiccinesse labefaciatum. ostendit enim ibi Auer. com-
positu esse magis substantiam, quam materia. at ait, AEquius esse M serma dici substantiam,st materia,quod illa est in actu,hscin poten tia. item etiam serina,quam copositum,quod per sermMinquit ipse, compositum est in actu, causa autem rei est dignior causato. Verum contra hoc argumentum allatae iam sunt rationes, dissolutio uero elicitur ex loco illo II. Primae ph ilosophis lib. an te prolato. Nam cuutatur Averroes hac propositione, propter quod qui is est,& illud mastis: docuit ibi Aristoteles propositione esse uera tum, cum et cauta k esse qui conuenit idem nomen eadem ratione. Quod quidem hac
166쪽
hae in re secus accidit.etenim ens,et substantia,no eadem ratione coueniunt & Deoheoposito, uerbi gratia,homini. siquide Deo conuenitens,& substanti propterea quod Deus est causa entis,& substantiae: homini uero proprie,quia per se existit,& substat. lia dicendu est de materia,& forma. uocantur enim substantiae,& entia,quia sunt caula entis & substan tiae: copositum uere, dicitur substatia pro prie. Licet ergo cdpositum sit substantia propter sorma, non tamen forma est magis substantia, quia substantia non conuenit sormae, coposito eadem ratione. Hoc igitur nihil facit cotra eam, quam attulimus ipsi,diinlutionem. Sed iam principalis argumenti dissolutionem repetentes,dicimus, falsiam esse illam propositione, Deus estens, Deus est substantia proprie, si ea notione sumatur Deus,ut in telligatur intelligentia prima sine orbe: quemadmodu hsc item falsa est,anima est animal, totu enim non prsdicatur de parte hoc modo.
Vera tame est illa propositio, Deus est ens Sc substantia, id est causa entis Sc substantiae: item haec etia, Anima est animat,id est cause animalis. Nihil ergo obstat, quo minus substantiae separatae sint causa entis, ut ens est,& substatiae, ut est substantia, id quod ex Aristotelis senten tia statuimus. Quod uero ex vi i I. Primae philosophiae lib.
textu ultimo assertur,ad hoc respodemus Aristotele dixisse, substantias abstractas esse simpliciter entia, propterea quia sunt causae entis simpliciter, neq; sunt entia Ppter aliqua causam. sed hoc ipsum quodentia sunt,cotinuo ipsa per se assequunt,quemadmodu N. praedica
menta. id quod D.Thomas, Sc ipsemet Menoes loco superius citato uidentur si nificare, Z ex uerbis etiam Aristotelis satis colligi licet. Necp aliter dici posse,ostendunt eae quas supra attulimus,&rationes,& auctoritates. Quod uero ad id attinet,quod contra nos deinceps allatum est, respondemus, satis constare ex rationibus rjs quas protulimus,ens Sc substan tiam quae est primum ens,esse composita,ac nullum genus praedicari de disserenths in re sto, si disserentiae sumantur proprie: sunt enim simplices. Ne item ipsum ens,ob eandem rationem posse de illis praedicari. Siquidem nullum compositum potest de simplici praedicari. Ad Aristotelis autem uera
ha respondemus, id quod eo loco ait Alexander, no tamen ex omni parte, sed quatenus dicit, hanc ratione esse probabile. Inquit enim: Caeterum haec argumentatio Logica, hoc est probabilis solum ς mihi esse uidetur, ut plurimae, quibus utitur. Mihi autem uidetur e tiam probabilis, non ob eas rationes quas reddit Alexander, sed ob eam quam ipsi attulimus. Satis uero habuimus ostendere, interpretes eos quos ipsi sequuntur, concedere rationem illa Aristotelis esse probabilem,non demonstrativam. Alias tamen rationes compluri/bus locis attulit Aristoteles,quibus uere probauit,ens & unum non esse genus. Quod si dicatur illud uerum esse,omnia quae sunt,esse entia: hoc idem quod ante resp5demus, omnia esse entia in recto,quia sunt uel causae entis,uel assectiones,&huiusmodi reliqua.
At hic dicet aliquis,quando tibi propositu est,ut non solum uirism Φ istis
167쪽
istis doctissimis respondeas,sed multa etiam declares,quae solant magnas Aristot. uerbis tenebras offundercino alienum erit, cu in hunc sermone incideris,nonnulla in medium proferre de huiusmodi disserentiis. Dixisti enim neq; genus, ncque ens praedicari de disterenti sproprijs in recto,propterea quod di fleretiae propris sunt simplices, es sine materia. Hoc aute vidctur apertissime discrepare ab his quae
scribit Aristoteles in Praedicamento sit bstantiae, ubi ait: D No est aut muria substariae hoc. nas disserentia eoru est,quae in subiecto no sunt. bipes enim et eresibile de subiecto quide homine di γ citur,futibiecto aut nullo est no enim in homine es bipes,nes gressi bile. Ratio quos differentiae de illo dicitur, de quo ipsa disserentia praedicatur: utresibile de homine dicitur, ratio quoque gressibilis
de homine praedicabitur. Quibus quide uerbis no potest ille iid loqui de disserenti j s. aliter enim falsum esset, illas non es le substantias, quas tame dicit predicari desubiecto secundum nome, & secundum definitione. De homine enim dicitur gressibile,& ratio gressibilis. sunt ergo copositae: non enim dicerentur de copositis. Quare salsum uidet, esse id quod a te supra dieiii cst. Ad hanc quide ratione uidetur respondere Alexan der I.Top. lib. his uerbis: Undeno putandu est,hoc di quin prae x dicamentis esk necessariissimu,qubd disserentiae de subiectis praedi centur, essedi stude disterenti is proprie ductis, sed de disserentiis cu 3 materia quia omne quod praedicat de subiecto, deeo in quod quid est predicatur. Si uero differentiae praedicarentur in quod quid est, in ergo elient genera, dc n5 disserentiae. Nam dicitur hoc in loco no ae
copias esse disserentias proprie,sed cu materia. Verum ea quae diaxit Alexander,n6 satis uidentur cu ueritate consentire. Na si eo loco
accip iat Aristoteles differentias im proprie,& quae dicun tur de subiectio ea aut quae dictitur de subici io,ut cocedit ipse, sint in co quod quid est: quae sunt in eo quod quid est, sint genera: illae ipsae difforentiae,de quibus loquit, erunt genera, ac ita quidem secun dae sub stantiae. Dixit enim Aristoteles initio Praedicamenti substantiae, is Secundae auresubstantiae dicuntur hyecies in quibus eae quin prin ,, cipalitersubstantiae dicuntur,insunt. Et hα quidem,er harumspeciebi rem penem,ut quidam homo,inspecie quidem est in homine,genus veri rospeciei animal est. Secundae ergo haesubstantiae dicuntur,ut eri ho
Quod si disseretiae,de quibus loquit Aristot. sunt genera, sunt etiasecudae substantiae. Loquitur em de disse entiis substantiam. 6lsum est igitur, proprietate illam,Comune est aut omni substutae,in sub tecto no esse: n5 esk propriam substantiae, quod coueniat differentas, de quibus ibi loquitur Aristot. quae no sint primae substantiae. Sed hoc disi idei cu Aristotele, qui negauit hoc es la proprium substantiae,propterea quia couenit disterenti's, quae ex ipsius sententia non sunt substantiae. Sectio
168쪽
I Ammonius ait, loqui hoc loco Aristotelem de disseren i uis simplicibus, Sc proprie quae non sunt substantiae :l cum ibi loquatur de substant as copositis, quae aut sunt
indiuidua, aut species, aut genera. ita* ipse distatueret argumentum. Sed ipsi Hammonio illud apertissime licet oppone re quod ita exponendus est Aristoteles, ut loquatur de his disserent is,quae dicuntur de subiecto secundum nomen, & secundum dest, nitionem. At huiuscemodi sunt differentiae compositae. simplices e nim,ut rationalitas, non praedicantur de homine: ergo loquitur de compositis,non de simplicibus. Quod loquatur de compositis,constat etiam ex illis uerbis:
Sigre ibile de homine, er ratio gregibilis de homine praedica ..bitur ceri enim homo resibilis. te Quare dicendu uidet, Aristotele eo loco agere de substanti js duntaxat copositis,quae qui desunt aut genera aut species,aut indiuidua substantiae. Dixisse ausidisterentias non esse substantias,accipiendo illas ut sunt simplices: cum enim cotularitae sunt cu materia,sunt genera de species, in quibus insunt particulares substantiae: hoc tamen loco cum dixerit,eas dici de subiecito, coniundi sunt cu matreia, quas tamen necesse est accipi perinde ac si essent sine materia, propter eas quas aduersus Alexandru attulimus rationes. Sumuntur au i cu materia no solum in eo loco,sed in omnibus definitionib. na si absis materia sumerentur, nd praedicarent, ne y explicari posset quid est ali cuius rei. prs terea notiora sunt concrcta, quam abstrasa. Nam si ita dicamus,homo est animal rationale,rationaleest cum mastria: lanificat enim animam rationalem cum sua materia, quae quidem nihil aliud est nisi homo:accipitur tamen ac si esset sine materia, ut dictuni est. Quod si ita sensisset Hammonius, cum dixit Aristotele loqui dedisserentias simplicibus,reste mea quidem sententia dixisset: ipse tame neq; hoc dixit neq; ita exposuit uerba Aristotelis, ut intelligeret disserentias cumateria. Concludimus ergo,Aristotele dixisse diste rentias no esse substati as,quia sunt simplices. ipsum aut loqui de co/positis, n5 quod no sint substantiae, cu sint ipsius substantiae causae. At statim hic dicet aliquis,hoc aduersari Aristoteli,qui quinto Primae ph ilosophiae libro,textu uigesimo sexto ita scribit: Quale namque uno dicitur modo ipsa substantia disserentia. qua- . . Ie nanque animal e i homo, Er quale equus, er qualis item Istum erit
circulus, sitnterroeabimur,bipes accommodate, quadrupes a carens . ungulis,respondebimus.
Ex quo patet, substantiae differentiam qualitatem quandam esse, ut diximus. 5c v. Phys. lib. t t. X U I II. Et namque Uerentia quale e L MNon sunt igitur substantiae, sed qualitates, ut sentit Aristotcles.
praedicantur enim in qualc: non ergo recti sine I a te,neque ab Ham
169쪽
monio,ne* ab Alexandro dieta sunt ea,quae superius ex eorum sententia protulisti: innutant enim, illas esse aliquo modo substantias. Verum quoniam ratio obstat necesse est enim principia substantiae esse substatias,ut patet ex I. Phy s. lib. alia proseremus Aristotelis loca, quibus aperte dicit, praedicari disterentias in quid, ita γ esse se,
stantia s. I l .cnim Poster. lib. textu LX VIII.
dprobandum aut,inquit terminuper divisonem, tria oportet 3 co viecturari, accipientem praedicantia in eo quod quid est, haec or dis.1re,quidprimum,aut quidsiecvndum, quodhaec omni une. Quod ii uult accipere omnia quae sunt in quid est, atq; ea ordin re, necesse est, propter genus, este item dister tias in quod quid est. Nam ii colum genus ellat in quod quid est,cum in unaqua* defini Eone no reperiatur nisi unum genus, n5 acciperentur plura praedia cantia in eo quod quid est, sed unum tantum praedicans:ne ordinarentur inter se huiusmodi praedicantia, quae quide dixit Aristoteles ordinari: nue item doceret ipse Aristoteles probare terminos perdiuisio:ie, i l tame pollicitus est sese doctium: esset enim imperfectius, propterea quod no doceret accipere disteretias,quae,ut opinant ad uertiri j .no sunt subst. itiae sed qualitates,& prsdicant in quale. Vult ergo Aristoteles disteren tias predicari in quid no in quale, itaq; esse substantias. In text. item LX I X. ciusdem l I. lib. hscscripta reliquit: ,, Quod aut omnia haecsunt,mani si est ex eo,quod accipimus Wi mum Iecudum diuisione:quonia omne,aut hoc,aut hoc:est aut hoc. ,, item huius torius disserentia, vltimi aut no amplius se efferentia, , , veletiast.itim cli ultima diserentia a toto no differrespecie hoc: mae,, nifestu enim hoc,quonia nec plus apponitur. omnia enim in eo quod1d ,, e Laccipiutvr horummep desicit nibi aut enim genus,aut digeretia ,, titis esset. Genus quide igitur est hoc primum, cii differreos prius, , hoc acceptu est. Disseretiae enim aes habetur. no enim amplius erreps stremu specie enim diserret. et vltimu, hoc aut dictu est no differre.
Dicit igitur,si desideraretur aliquid eoru quae sunt in quod quid
est hoc esset aut genus, aut differentia. disserentia ergo ex illius senotentia est, in quod quid est . septimo item Topic. lib. cap. III.
Nam side sinitio,inquit,est oratio,quae quid est Gere gnificae,
di, er oportet ea quae in desinitione ponuntur, in eo quod quideri, de re,, Iola praedicari. Praedicantur autem sola in eo quod quid erigenenux, er disserentiae,manisissum, quoniamsi quis sumat ea quae tantum dedi, re in eo quod quid eri praedicari oportet, quoniam ratio hoc habens,
M desiuitio ex necessitate erit: Et in capite o statio dixit:
γγ Vt quoniam eorum quae sunt in assignata desinissone, hoc quidem a genus ebi, id uero deerentia quonia in eo quod videriclenus σα disterentia pr dicantur ne his imposibilesieriset insimum Sentit
170쪽
Sentit igit, distisentias prsdicari in quid est:ita sunt substantiae,no qualitat . Cum ergo reperiantur in utranq; parte uerba Aristi telis ratio aut ut ostensum est) cum his faciat, quae nouissime attulimus, necesse est ut sibi c5stet Aristoteles) ea bono sensu intelligere,
quae uidentur ostendere, disterentias esse qualitates: quae quiae ita suiu interpretanda,ut existimemus, disserentias praedicari in quale, at peste qualitates, quaeso a reserunt, ac formae speciem obtinent, si co serantur cu genere,quod quide genus refert ipsam materiam,ut recte ctiam uidetur hoc declarare Porphyrius. Nihil ergo contra ea quae diximus, uidelicet disterentias in Praedicamelo substantiae esse substantias simplices,non compositas. His ita expolitis, constat recte dis Iolutum esse alterum Averrois argumentum, quo ostendebat, substantias separatas non posse a primo philosopho probari esse, propterea quod sunt illius subicctum, sed hoc a naturali dii taxat fieri. ostedimus enim, primu philosophunccessario probare illas esse,quatenus sunt causis entis, ut est ens: neque illas elle subiectu eius, aut subiecti species, sed principia subiecti. patet,recte nos ea statuisse, quae ante posuimus. Collat etia,quomodo naturalis consideret reru abstractarii quid est,& qmodo primus philosophus. itaq; dissoluta sunt ea,quae Gira uidebant facere. Ad confirmationem uero, quae sumitur ex ipso Auerrois ultimo Com. i. Phyclib. nego illud consequi, ut si in philosophia naturali non demonstraretur genus hoc entium , non esset, nisi philosephia naturalis, &doctrinalis, quia genus hoc entium demonstraretur in Prima philosophia, quemadmodum quidem uidentur o adere Scrationes nostrae,ia Aristotclis auctoritates.
Uod uero dicitur,hoc fieri no posse,nisi per motu, as lens cu asserunt, motu es Ie philosophi naturalis tari uero negamus: quod quide tum ratione, tu Aristotelis,at Q adeo ipsius Averrois uerbis, co firmari posse eristimamus. Ut aute ab ipso Aueri oe exordiamur, is quemadmodum supra ostendimus in V. Prima philosophiae lib. Com. UI. ita scribit: Et consideratio uniuersalis in omnibus causis secundum quod Msint causae, est huius scientiae. & Aristoteles quamuis hic utatur demonstrationibus scientiae naturalis, tamen inducit casunivcrsalita quoniam quanto fuerit demonstratio univcrsalior, tanto magis erit coproprior huic scientiae. R Aristoteles obseruat se in hac iteratione, i. scilicet inducendo demonstrationes uni iteriales alio modo quam in scientia naturali. haec est causa in iteratione illarum demonstratio . .
num in hac scientis,ut secit in tractatu primo. Ex i, is aut sic argumetor. Demostratio, qua usus est Aristoteles in Prima philosophia, ad ostendendu, substantias abstractas este, est eadem qua in philosophia naturali, modo tantum uniuersaliori. At hcc ipsa demonstratio
in philosophia naturali est per motum. ergo & illa quae in in Prima philosophia,