장음표시 사용
241쪽
M A D. quod scribit, terminos simplices, quibus Logicus
utitur,esse astectus entis: hoc facile concederem. uerum etiam dicerem, esse assectius entis, ut habet esse in anima, ci non realis. De ente uero per accidens, R de ente solum in anima habente esse,nulla scientia principaliter considerat: senteristia est Aristotelis in sexto Metaphysicae ultimo, etiam in undecimo Metaphy sicae scribit hunc in modum: Quod autem,ut uerum ens,no secundum accidens, hoc quidem
est in complexione mentis, & passio in hac, propter quod circa sic quidem ens, non quaeruntur principia. Quod si Metaphy ficus de
ente per accidens consideret, uti considerat, &de ente rationis,esse enim cuiuscunq; entis considerat, perspectia tamen eorum natura,ear cit a scientiis,ut patci per loca superius citata. ANTO. Haec plane a ratione uidentur absorrere. nam cum hi ipsi termini
sint assectiones entis, quod est subiectum in Prima philosophia: si,quitur omnino, ut sint assectus entis realis, non entis quod habetes in anima tantum. Hos autem terminos esse asse stiones entis,
quod est subiectum in Prima philosophia, declarant ea quae scribit Aristoteles quarto Primae philosophiae libro, quae quidem a nobis
,, Perspicuum situr eri, inquie, ad unam mentiam pertineare idi, quod eri,M ens eriti Er ea quae insunt imi, ut tale eri, contemplari, is non solumsubstantiarum,sed etiam eorum quae competunt, scientiam xi eandem esse contemplatricem, eorum inquam quae diximus, er de D priore, er de posteriore re, σε enere, e pecie, CT toto, parte, er huiusmodi caeteris. Quibus uerbis apcrtissime ostendit, haec pertinere ad Primam philosophia, quia sunt assectiones entis, quatenus est ens. Sedens, quatenus ens, est subiectum in Prima philosophia, ut libro quarto Primae philosophiae, textu primo, & multisai as locis testatum relioquit Aristoteles: ergo hi termini se in lassictiones entis, quod est subiectum in Prima philosophia. huiusmodi autem subiectum est reale: prima enim philosophia est scientia realis . omnis autem scientia dicitur realis ex subiecto:ergo hi termini cum sint a flectus entis, quod est subiectum in Prima philosophia, sunt assectius entis realis. Coninfirmatur ex his quae concessit Madius. Pr icamenta,ut sunt in Prima philosophia, sunt realia: ergo & ens, quod de ipsis dicitur,est reale. Sed buiusmodi sunt assectus entis, quia ens de ipsis dicitur,ut patet:ergo sunt assectus entis realis. Praeterea ens, ut ens,est reale: hi autem termini sunt assectiones entis,quatenus estens: ergo entis realis. Ita* non sunt assectiones enιis,quod habet esse in anima tantum,
ut asserit indius. Prsterea primi philosophi est, agere de his quae
sunt assectus entis,ut de necessario de contingen ti, de causa, de priOri, & dereliquis id genus: ergo non habent tantum esse in anima,id
242쪽
quod asseruit Massius. Si enim haberet tantum esse in anima, ex hae illius opinione sequeretur, ut nulla scientia consideraret huiusmodi terminos. Probatur aute ex U. Primae philosophiae lib. ibi enim ut isti etiam interpretes sentiunt, cum distinguat Aristoteles ea quae pertinent ad primum philosophum, distinguit omnia ea quae dictaiunt. Ita* consideratio illa est primi philosophi. Videtur etiam Madius a seipso dissentire, in iis quae scribit. Nam quod ait: PGdicamenta,quatenus habentesse in anima tantum,esse αLogicae facultatis partem: de ente autem, quod est soldm in anima, α nullam scientiam principaliter agere: hoc illud significat,aliqua scuentiam agere de ente in anima tantum,ut Logicam: nullam uero scientiam princiealiter agere de ente in anima. qua quidem inter sep gnare,ac Plane contraria esse,neminem latere arbitror. Nam si Logica de his terminis ageret, tractaret principaliter ea quae sunt tantum in anima. Tetenim eiusdem rationis,& in toto,& in partibus.
Pra terea si uera esset, quod ait Massius de terminis simplicibus, qui sunt in Logica: necessarium,& contingens,qui item sun t te i. ni simplices in Logica, n5 considerarentur a primo philosopho,ut sunt in re,quod ex eius sententia haberent esse in anima tantum. ita pnon essent assectus entis realis, & excluderentur a scienti js. Sed ipse capite nono dixit, tractari etiam a primo philosopho: ergo sibi non constat. Praeterea ex his quae hoc loco dixit, sequitur, ut idem n5
possit tractari & in Logica, dc in Prima philosophia, quia Logicus,
ex eius sententia, considerat ea quae sunt assectus entis non realis, sed quod est in anima tantum . hoc autem ipsum ens excluditur a scienotiis,ut ipse diciti ita idem non potest tractari,& in Logica,&in Prima philosophia: licet diuerso modo tractetur, quia ens in anima ex cluditur ut ait ipse a scientsss, at* haec id quod est solum materia, non potest considerari, ut habet esse in re. Sed cotrarium in eodem capite dixit,emo secum dissidet. Quem uero locum citat ex libro sexto Prima ph ilosophiae,hie nihil uidetur ad rem facere,uel quia cum loquatur ipse de simplicibus. Aristoteles ibi cui patet agit de compositione&diuisione, quae est in anima,ut ostendit D. Thomas,& ipse Alexander. Vel quia ea ipsa de quibus ibi agit Aristoteles, non omnino excluduntur a Prima philosophia. Siquidem libro nono Primae philosophiae illud ipsi mens pertractauit,quod in calce sexti libri sese pertractaturum pollic,
Quod autem assertex X I. Primae philosophiae libro: Id aut, uodve uera est en Cr no per accideres, in mentis comple .exione contie, ars in hoc eri assectus. Quapropter circa id quidem re quod ita est,principia no pvaratur: circa vero id quod extra, resem εrabile. :Maiit quod estper accidens,no est necesserta, sed indefinitis, argue talis entis causae inordinatae sunt,ac infinitae. Id aut quod alicu- ti gratia si in bis est quae naturas sint,aut ae mente proficiscuntur:
243쪽
Hoc uero arbitramur Aristotelem dicere, non quidem se inuestu gare nolle causas entis ueri, aut falsi, quod reperitur in c6positione, re in diuisione. aliter enim secum ipse distideret, qui nono libro I
co superius citato dixit,causas esse res. .
Non enim,inquit,quia nos te assu esse verisutamus, ideo tu es bussed quia tu es albus, ideo nos qui hoc diximus, verum dicimus. Et in Praedicamentis, & in lib. Perihe . hanc ipsam causam ata tigit. Sed nolle se inuestigare causam, quare intellectus coniunxerit uerbum, scribit cum Socrate ad hunc modum: Socrates scribit, in quo est aut uerum, aut falsum, cuius rei causam non est hic inuesti gandi locus: quippe quod uidetur pertinere ad librum de Anima. Ac ne uiderer ego unius argumenti ut in hanc opinionem adductus
esse,non alienum putaui,hane nostram sententiam, interpretum eo
rum quibus isti plurimum tribuunt, auctoritate confirmare, in qui hus est D. Thomas,tatinorum ipsius Aristotelis interpretum sorotasse optimus. Is autem in VI. mae philosophiae lib. ita scribit: s Illius uero,scilicet entis ueri,causa est aliqua passio mentis,id est in is tellec has,componentis 8c diuidentis, et ideo pertinet ad scientiamdem intellectu, quo scilicetad istam causam: non quod non pertineatadis Metaphysicum eo modo,quo diximus. Idem ipse Thomas in libru sextu Primae philosophiae, exponens illa Aristotelis uerba, sterius perscrutandum est:lii fine scilicet,inquit, noni libri, & in Logicalibus, sed satis esse existimo, quod de eo perscrutetur in fine illius noni libri. Quod uero ad causam, quam
diximus, attinet, excluditur ab hac facultate, quia est operatio memtis, quae pertinet ad librum tertium de Anima. Alexander etiam Graecorum interpretum facile princeps,in um. . decimo Primae philosophiae libro,haec uerba protulit:. Ensigitur,ut uerum,&non per accidens, in mentis complexione , consistit,heius est asseditis. cum enim mens praedicatum uere cum si subiecto coniungit, hoc ens appellat, non quidem simpliciterens, ., sedens quasi uerum. Ut si Socrate scribente, mens dicat, Socrates , scribit: hoc ens erit, non tamen simpliciter,sed ens tanquam uerum. νγ Huius igitur entis, tanquam ueri, nulla causa inuestigatur. nemo νγ enim inquirit, cur cum Socrate mens uerbum Scribit copulauerit. 3 Entis autem externi,&separabilis, id est per se existentis causas in-- dagamus: quo in loco externum ens uocat Socratem, eius OPUS,
si ipsum inquam Bibere. necp enim Socrates,& munus quo pingitur, sunt in mente,quae ait,Socrates scribit: sed extra ipsam, & hoc in lo-
co. ergo circa ens externu causas indagamus: inquirimus enim cam. sam, cur Socrates scribit. Ne puero ab re horumentionem fecit: sed quia entis per accidens causas non haberi ostenderat, conuenienter,i dixit ensis quidem quasi ueri causas esse. Patet igitur, Alexandra loqui de ea causa, ius nos meminimus.
etsi uidetur aliquo modo in uerbis a D. Thoma discrepare.
244쪽
Illud etiam eonstare arbitror, Aristotclem non loqui de simplici. hus,cuiuimodi sunt genus, species,necessarium, contingens: sed de compositione omnium simplicium in quacunque facultate, quate nus fit ab anima. itaque Madium ipsiam ab re hunc textum citasse. Loquitur enim aperte Aristoteles de illa compositione, quam facit intellectas, componendo eas quas isti nuncupant primas intenti nes, ut homo est animal,& de reliquis huiusmodi. Averroes item in lib.VI. Primae philosophiae, text. ult. ita scribit: Ens enim,quod est per accidens, non habet causam terminatam: 8c quod est veridicans, no habet etiam causam,nisi animam, 8c ideo Mutrunque numeratur in genere entis diminuti. . . Sentit igitur eum ipso D. Thoma, animam esse eam, cuius ratio/ne no ult Aristoteles inuestigare huiusmodi causam, quia scilicet pertinet ad tertium de Anima.
As puto potiores esse rationes, quibus uir doctissimus ti 16.l in suam sententiam adductus est: quae tamen ex his quael scripsimus,uideri sortasse pollini esse solutae. Utrum autem rationes nostrae dissolutae sint a Ma- Asio. dio,necne ex eis quae a nobis dissita sunt, intelligi potest.an uero potiores sint eae quas ipse connumerauit,ex libello nostro facile est per spicere.
placa uerb id quod de secundis intentionibus scribitus, si A Di nihil dicimus: cogeremur enim declarare, quid esset uniuersale potentia,& quid actu, Sc quid uniuersale po/- ltentia propinqua, quid remota: iterum uniuersale actu nunquid esset unius 8c eiusdem rationis, an diuersarum. 8c si diuer sarum, num ambo ab intellectit agente,&ambo a possibili, alterum ab agente: dc quomodo disserant uniuersale, Sc propositio uniuer salis. quae omnia nimis lonnam tralia rent orationem nostram. Dies autem hi caniculares tacite admonent, ne longior sim, praestim cum M. Antonius Ianua insignis philosophus,cui iure haec manda in praecipue est prouincia, ad plenum uti spero sit fatisfacturus.
Haec autem pauca qualiacunque sunt, ut tuae pctitioni rnorem gerorem,scribere no recusavi. ReliqΓ um est,ut te rogem,at* obsecrem, me semper tuis paratum commodis uelis ex stimare. Vale.
Ego uero non satis intelligo, quid causae sit, cur dicat Madius, λυτα si ad ea quae ipsi de intentionibus scripsimus,respondisset, ea sibi omnia declaranda suisse, quae enumerat: praesertim cum appareat,satis esse illud ponere, passiones animae intellecstiuae esse similitudines singularium, eductas ab ipsis singularibus,quatenus inter ipsa singularia conuenit. Sunt enim neces Iarib alia agentia. Sed nihil attinet ea hoc loco connumerare, item que neces Iarium esse, simulatque
245쪽
hae passiones fiant, huiusmodi similitudines plura nobis singularia referre: quia ex hoc sequiui ut non alio, sed eodem temporis pucto sint, id quod nobis propositum sitit ostendere, tra quam opinaris tur interpretes isti,qui asserunt,haec uniuersalia fingi ab intellectu coparante unum obiectum prius cognitum cum alio: exempli cause, hominem prius cognitum cum prius cognito animali. cum ita senotiamus nos, simulac fit homo,eodem plane temporis momento Mori & uniuersale. Sed de his pluribus uerbis in eo libro disseremus, ubi praeceptori nostro respondebimus. Haec siint, amplissime Princeps, quibus nobis dilui uita sunt acutissimae rationes, quas Uincentius Madius philosophus sane quam egregius,comtra Commentarium nostrum attulit.
UM M. Antonio Genuae, & Vincentio Madis
responderim,uidetur iam respondendum essedo elissimo atque acutissimo philosopho, Ludovico Buccaserreo. is enim tertius ad ea quae noster l, hellus habet,multas,&eas quidem perarduas,dubitationes, nostrorum argumentorum dissoluistiones cui philosophi erat ingeniosissimi, ac omni disciplinarum genere omatissimi attulit. Cui quidem ego,quicquid in philosophiae
studio profeci, si quid tamen profeci, id omne libenter acceptum rei fero. Ingenui enim animi uel maxime, qui omnium bonarum dissplinarum parentem philosephiam profiteatur,esse non ignoro, per quos prolaceris fateri. Eo autem ipse doctore complures annos sum usus, incredibili mea cum uoluptate, atque utilitate, eius p admira tione sie,ut ab hominis latere, quoad liceret, nunquam discederem. Quod si postea factum est, ut ab eo nonnullis in rebus dissentirem, nemini mirum uideri debet,cum id summorum clarissimorum phiIosophorum exemplo secerim, ita faciendum esse, moneat illud Aristotelis, Δονε δ' vius βελτιορ ε ι, Ἀαδειν via σωτη7ι ris
246쪽
nesio, S. A. E. Vicecancellario, Lodovicus Buc Osirire is S. P. D.
ORT ASSE ne tantum negligenti nota accusabor, reuerendis L. Antistes,uerum etiam tuae amplitudinis
indignatione subibo, quod cum pluribus antea die bus uotis tuis facere satis debuissem, uti per hieras in mihi significaueras, usq; hoc temporis procrastinan, do rem tam leuem distulerim: quo nihil possct esti mihi grauius,nec molettius, ut qui reueredis . Amplitudinis tuae perpetuo suerim ut
par est obseruantissimus. Quamobrem ante omnia ueniam, quibus possum supplicationibus, exposco, at* exoro. ita enim tua sin gulari humanitate, qua in omnes uteris, sectus, publicis praesertim
lectionibus ac priuatis reculis incis occupatus, non citra animi molestiam, in hanc diem traduxi hanc expositione meam qualemcunque, quid scilicet sentirem de Commentariolo Antonin Mirandulant,quod iamdudum Amplitudini tuae dicauerat, & sub eiusdem patrocinio invulgauerat. Is enim, sicut si imma ingeni j acrimonia iii cum iis rebus semper polluit, ita& in eo rei novitate oblectatus, sicla ipsum latratibus omnium studiosorum exposuit, praecipue si qui
sucrint, qui aliorum calumnηs studeant, atq; occupentur. Ego ucrbeo animo, quo perpetuo hominem summa amicitia ac beneuolentia
mihi coitin tum prosecutus sum,ut qui sub signis meis, nec sine oloria militauerit, eundem quo hac in re complector, sapientissimae illius sententiae non immemori Tradidit scilicet Deus mundii disputationi,ne nouerit homo, quid ille ipse operatus fuerit. Ita enim seni per licuit cuiuis bonarum artium stadioso,quae sibi uiderentur probabilia, diseeptationis,atque honestae contentionis gratia in mediii
afferre,&eo magis,cum omni ostensione careant. Ea igitur, quae suspicionem ingerunt his, qui communem expositoria Aristotelis sententiam ectantur,cidem repellenda obiiciam. Quorum quidem e dum etsi non ignorauerim sine omni molestia ab homine dissoluen dum fore, nihilominus ut uoluntati reuerendiis Amplitudinis tuae obtemperarem atq3 obsequerer, quae summa est omnium mihi uo torum,cum plurimum tibi debeat aetas nostra, ut qui studiosos on ncs, sicut studiosum decet, & supra omnem ingenii alcam post tum adolescentem ne dum literarum studiis, sed unam is Christia, nar Reipublicae disi cultatibus occupatissimum, pio mentis asse in eiu foveas,a' ample staris, has leues dubitatiunculas adieci. .iodsi forte quispiam tenues ac ieiunas existimauerit, is ampliore plausu ac fauore, hominem mihi familiarem ac carissimum, quod sumino, Pere expetiueram, prosequatur. Vale Antistes om nium amplissime.
247쪽
Ccurrit primum id eius placitum, Logicam non esse sci entiam, sed artem, quae circa solam orationem uersetur. quod dubitatione non caresitum quia in hac ipsa siculta te est omnis conditio uerae demonstrationis, subiectum scilicet, passio demonstrabilis de ipse, principia, quibus demonstro tur: tum quia nulla ars, etsi Mechanica, uacat nomine scientiae, cum neque careat demonstratione propter quid: tum quia ars recta est ratio sectibilium, est autem factio hominis operatio in materiam ex traneam: tum quia oratio non per se notificat ignotum, qua oratio, sed qua definitionis,diuisionis, Sc argumenti railonem sortitur. Non igitur est per se subiecia gico,sed magis modus sciendi,quo ignotum notum sit, incomplexum quidem,&simplex definitione ac diuisione, complexum uero argumento. Aristotcles autem se eundo Metaphysicoru libro dicens, Vanum est simul quaerere sciaentiam, H modum sciendi, uidelicet Logicam exprimens nomine sui subiecti primi a scientia,quae de ueris rebus sit: excludit, non au
ANTO. Ad haec, quae scribit clarissimus doctor meus,ut respondeam, nullo plane contradicendi studio, sed quo magis ueritas eluceat, nogo, ullam esse in Logica omnibus numeris absolutam, persectam demonstrationem: Logicam ipsam esse scientiam. Quod autem uir iste doctissimus uidetur contrarium ostendere,qui scribit: ν, In ea esse&subiectum, S proprietates de ipso subiecto demon, M strabiles, Sc principia,quibus demonstrantur ipse proprietates: Si ita sentia Chaec esse in Logica fici ut uerae conficiantur demon strationes, ex quibus uera perfecta* existat scientia, negamus, haec ipsa unius scientiae causa pertractari, siquidem ad opus duntaxat roferuntur . qua re fit, ut Logica nullo modo sit scientia. Sin autem ita
,, In Logica esse subiectum, passionem demonstrabilem, Sc princi-
id est ostenditur ipse passio: concedimus id. sed negamus, quod
insert, ., In Logica esse omnes demostrationis numeros, at Q ita scientiae. Quandoquidem nec omne subiectum, nec omnis passio demonstrabilis, neque omne principium, quo aliquid ostenditur, ueram, perfectam. essicit demonstrationem . sed haec ipsa ueram consti ruunt demonstrationem tum,cum unius scientiae causa, non operis pertractantur. Atque ita negamus, rationes eas, quibus ostenditur aliquid in Logica, esse ueras, ac simpliciter demonstrationes: siquiadem ad opus duntaxat, non ad scientiam spe fiant. communiori ta- .men uocabulo dici possunt demonstrationes, ut in octava Sectione
libelli nostri satis super nos ostendisse arbitramur. Atque has linias quidem demonstrationes designauit Aristoteles, cum definiens artem .cto Ethicorum libro tradidit,
248쪽
Illam esse habitum cum ratione activum. et Haec enim ratio est discursus ille, quo artes concludunt necessario,ita faciendum esse,uel contra. Nam aliter non connumerarcturinter eos habitus, quibus uerum semper dicimus: quem tamen discursum communiori uocabulo appellare possumus ut diei uni est demonstrationem . . Quanquam autem ita esse ut diximus arbitramur, tamen non alienum putamus in medium afferre uerba Averrois ea, ex lae luis sacile quisque intelligere poterit, illum hoc idem quod nos sensiste; ac ita quidem non uidebimur ipsi rem nouam, absurdam ue protu Iisse. Averroes igitur in secundum Primae philosophiae librum: Scientia enim operativa, inquit, quamui Sutatur ratiocinatione, ia& speculetur de causis, tamen non est digna uocari scientia specula- iativa, quia non perscrutatur de causis rerum,&definitionibus ea- ..Hum, nisi ut scientes eam agant ,& non ut sciant, sicut est in scient is .. speculatiuis. Ex Averrois igitur sententia nullam uim habet argumentum iblud. In hac facultate est ratiocinatio, est causa, ex qua fit demonstra tio est definitio, ergo est scientia proprie. Nam possunt haec rcferri ad opus duntaxat, sicuti ostendimus referri ea quae sunt in Logica. Praeterea in sextum eiusdem Primae philosophiae librum,Commentario primo hic ipse Averroes ita scribit: Omnes igitur cogitationes agentes, & operantes, & quae utum tur argumeItatione, sunt arguentes secundum aliquid,non arguen- tessa impliciter, cum scientia in eis non sit,nisi propter opus. Conficiunt igitur ut putat Averro huiusmodi cogitationes argumenta, quae quidem non possunt esse, nisi rationes, in quibus sunt & subiecta, N passiones, & principia, tamen nulla in his pro prie est scientia,ad opus enim tantummodo reseruntur. Idem Auer roes in Epit. Logicae: Artes,inquit ut alibi dictum est diuiduntur in tres partes: lcili. cet in artes, quarum finis est solum operatio, sicut est ars medicinae, is& caeterae, siue operatio eius hierit per syllogismum ,& per reperi- αmentum, aut breui se expediens solo experimento: Sc in artes, quo- rum finis est solum scientia, Rhae quidem sunt scientiae speculatio ..uae,sicut est scientia naturalis,& caeterae: Sc in artes adiuuantes istas, .e quae sunt artes quae dirigunt intellectum ad perscrutationem haru, ιε ut est ars Logicae, Nei proportionalis. Ex his igitur constat, in artibus disci posse aliquid per syllogi sim v. Itaqi ab Aristotelis expositoribus iis, quibus isti plurimum tributit, diluuntur argumenta, quae contra nos allata sunt. Quod uero Iiam Buccaserreus conclusionis suae confirmationem subiungit, Hoc idcirco esse, quod nulla ars,ctsi Mechanica, careat nomine in
Concedimus fieri posse, ut artes communiori uocabulo pol sint
249쪽
Quod autem subiungit, Quia ars recta est ratio factibilium, est autem laetio hominis opera/tio in materiam extraneam: audiat uir iste excellentissimus Ioan nem Gandauensem,qui in sexto Primae philosophiae libro ita scriptum reliquit: Logica est bene realis sciensia,quia considerat rem ueram,et syllogisnum ordinatum in modo Sc figura extra intellectum. unde suntentia uere realia, licet dependeant ab anima in productione. Unde e tiam non inuenitur ab aliquo nec ab Aristotele,nec ab Auerroridiuisio scientiae per realem,& per rationalem. His uerbis tollit Ioannes dissicultatem. quod enim ars recta sit ra tio facit ibilium, sectio autem sit operatio hominis in materia extra/nea, nihil hoc obstat,quo minus Logica sit ars,quippe quae ex illius s litentia docet operari circa syllogismum extra intellectu, quae quiadem est materia extranea. Se) utcunque sit, illud respondere licet, nos Logicam eo modo appellare artem, quomodo ipse praeceptor
meus cam uocat scientiam,atqi ut ipse ait non esse scientiam,que de Ueris rebus aga re uera tamen erit semper magis ars, quam scientia, ut supra demonstrauimus. Ne in eam ipsi opinione discedimus, ut existimemus,orationem, quatenus oratio est,ignotum aliquid explicare: sed orationem, quatenus est cognoscendi modus, qui coiri
plectitur & definitionem,& omnes syllogismi species. Diuisionem
aute, ac caetera quae uidentur cognoscen)i instrumenta, uel ad haec ipsa redigi posse arbitramur, ut octauo huius Apologiae libro deci rabitur, uel no esse instrumen laud* non sine ratione,nisi mea me fa 'stit opinio. Nam cum omnia quae sciuntur, generatim, sint omnino
quatuor, atque haec ipsa quatuor sciantur per definitione, S per spocles syllogismi: quid est enim definitione percipitur,cstera specietius syllogismi: non pos Iuni esse plura cognoscendi instrumenta, essent
enim superuacanea. siquidem unius rei, quatenUS una est, nori Po test esse nisi una sciciuia,ut ex I I. Poster. libro constat.
Quae quide omnia etsi satis perspicua esse arbitramur tamesa quo magis illud intelligatur, diuisionem non posse ipsam per se oti scurualiquid declarare quod tamen uidetur excellentissimus praeceptor meus as Jerero uerba illa Aristotelis i. Posteriorum lib. recitetibimus. Quoniam autem diuisio per genera parva quardam particula di
gia methodi facile eri uidere, es ni buso infirmus sessogismus: Cui quod oportet quidem Uendere o, .
Et caetera, quae sequuntur. Item in ost 'um 4 at vero neque per divisionem uia eriouos dar cui in resolutione circa Aguras dictu eni,nunquam enim necesse est rem illam esse, cum hae sui, Et cum eodem libro alia multa dixisse haec addidit :Sed diuisitones,quae sunt fecundum differentius,uti lessunt in his,ut
250쪽
Ex his igitur uerbis Aristotelis facile quis potest intelligere,dies
sionem non esse instrumentum, quo ignota cognoscantur, cum petat ex Aristotelis sententia id,quod est in principio,neque necessario quicquam concludat, aut demonstret. Sciendi au tem modum non esse Logicae subiectu, satis ostensum esse arbitramur in exordio no stri Commentari j. Quam uero interpretationem assert praecepistor meus, illius propositionis Aristotelis II. Primae philosophiae lib. ut hoc tueatur, Logicam esse scientiam,cum eo loco uideatur Aristoteles, sentetia quoq; expositorum, eam modum sciendi appellare. haec ipsa interpretatio nostrae uidetur miruin modusauere opini ni,qui eam artem nominauimus. quanquam licuit illud etiam nobis dicere,Logicam non esse artem quae deueriS rebus agat, ne* tamen omnino non esse artem ut fatetur ipse, Aristotelem uerbis illis scientiam: quae de ueris rebus sit exclusiste,non tamen omnino: etsi ita etiaariis similior erit, quam scientiar, ut quae docet operari. Hoc autem a nobis disium est in eam sententiam, quatenus Logica non dicitur esse de rebus, propterea quod docet constituere instrumenta cognoscendi. Quam item sententiam secuti sumus, ubi diximus, eam esse
desola oratione: tamen re uera asserimus,esse de rebus communi
bus,qus sunt assedius entis. Sed hoc loco quoquo modo dicatur,nihil refert. Aucstoritas tamen illa uidetur ostendere nostram opinionem,quia ex eorum sententia,modo sciendi intelligit Aristoteles Logicam,cum dixit,
bsurdum eri simuI quaererementiam, modumsciendi: Separat ipsam a scientia,id quod ipsi diximus.
Praeterea cum inuenta sit Logica non sui, sed alterius gratia cui fiam ex ipsorum sententia liquet,& ex I. Topicorum lib. ubi diuidit Aristoteles problemata, ut* a nobis ostensum est in Commetario, R hoe etiam libro ostendetur non potest esse scientia. Consequentia probatur,tum ex primo Ethicorum libro,ubi docet Aristoteles, quid inter Fabrum & Geometram intersit, qui ambo rectium consi deram. tum etiam ex I. Primae philosophiae libro, tex. XV. Re die igitur a nobis dicitam est.
- , E, Ecundum placitum est ibrumPraedicamentorum ML stotelis non esse Logices partem, sed Metaphysices, cui ii in E quo* subalternatur. prima eius pars multipliciter ostent PDad ditur.ta pedulli eo pertraetantur propria substantis:
qua substantis est,similiter et caeteroru Praedicamentoru,uerbi gratia,quod in s tedio ton sit, quod cum una numero sit, suscipiat co traria, careat cotrario,expers sit ipsius magis ac minus,species sit magis substantia cluam genus. quae tota cdtemplatio proculdubio Metaph ysici est,eii sit prima entis diuisio in substantiam 8c accidens tueadem scientia Deculatur ens,ia primas illius partes: tu quia ociosae essent caeterae scienti cum omniureru contemplatio dece prsdicamentis