Antonii Bernardi Mirandulani Institutio in uniuersam Logicam. Eiusdem Ant. Bernardi in eandem Commentarius. Item, Apologiae Libri 8

271쪽

A N T. BER NARDI MIRAND.

riuS,RenuS,species,totum,ia pars, & caetera id genus. Nam & hodie in entis, qua est ens, assectiones sunt, quippe quae singula, ues in sub M stantia sunt, uel in substantiae quopiam accidente, non autem cui ubis que determinati generis sunt allectus. Quod si loquitur hie Aristoteles cui patet ex eius interpretu uer his de his,ut sunt assectus entis: Substantia aute, quantitas,animal,

homo,asinus,hos, non sunt affectus entis, quatenus ens est, ut con stat, non enim sunt in omni ente: haec nullo modo potest intestigere.

Cum intelligat autem genus, ut praedicatur de pluribus disterenti bus specie,recte a nobis dictum est.

Ari modo necessarium & contingens, quae a Metaphysico considerantur ,complexe sumuntur, no incomplexe,cum sint conditiones simplices,aut modientis.

Similiter ueritas & falsitas considerantur illic, ut sunt conditiones primi principi j,scilicet de quolibet a firmatio, uel nega tio uera. Similiter de priore&posteriore est consideratio Met physica,ut dicunt ordine in partibus entis, non autem in rebus ciuLdem praedicamenti, quatenus ab anima est tota ordinatio praedic mentalis,etiam ut ostendat,quod ea quae Metaphysico considerari tur,no univoce praedicantur,sed secundum prius N posterius,ideo

quod Metaphysica ostendit significationes terminorum, quibus

utitur Metaphysicus. . v Haec etiam uidentur maximam habere difficultatem. ac primum quidem,quod cum necessarium &cotingens sint assectiones entis, Satenus ens est,sumuntur incoplexe,cum uolumus scire quid sint. um autem uolumus concludere,aliquod ens esse necessarium, illa definitione sumuntur complexe, ut linea M triangula in Geomeo

tria. Quod si ita est,nihil omnino contra nos,qui dicimus, hanc definitionem, Necessarium est quod non potest aliter se habere, primo 8c simpliciter pertinere ad primum philosophum: quatenus uero

per illam docemur,demonstrationem esse ex necessari js, ita* redigitur ad opus, pertinere ad Logicam. ac de necessario idem dicendum

est,quod de genere, de specie, teras huiusmodi omnibus. Quod uero ait, Esse conditiones simplices,&modos entis, Si opinatur esse affectiones entis,nostrae fauet opinioni: sin aliter sentiat,habet eas quas diximus dissicultates. Quod autem dicit de uero & salse,si haec est illius sententia,ut existimet,esti assedius entis,quatenus ens est,nihil id nostre aduersatur opinioni. ac ita quidem quibuscunq; illa conueniunt, conuenire di cuntur ratione entis, Zc sic assirmationis N negationis, at haec ipsi putamus in Logica pertracitari in ordine ad opus. Sed de his satis dieitam est in septima parte nostri libri. Sin autem hoc negasidissentit abns quos citauimus Aristotelis loci propterea quod sunt aflectiones entis,ut dictam est de reliquis,& ostendit Aristot. u. Primae philosophiae lib. his uerbis, Quare

272쪽

Quare ut unumquod p eri, sic cir veritatis particeps eri. ςς Quod praeterea scribit eruditissimus praeceptor meus, non ut detur bona eius uenia dixerim) satis cum ueritate consentire, si sentit aliter, atque a nobis dictum est. Nam prius, & posterius ut supra ostendit Aristoteles sunt astediiones entis, quod sunt in omni praedicamento. In omni enim ente est prius, & posterius,ut genus. Huc accedit, quod partes entis sint etiam decem praedicamenta. Ita autem sese rem habere, patet ex V. Primae philosophiae lib. ubi distin uitur prius. quo quidem loco ut sentit etiam praeceptor meus di inguit Aristoteles significationes terminorum, quibus utitur Primus philosophus: ibi Q easdem ponit distin stiones, quas posuit in Praedicamentis, atque eisdem etiam in Logica utitur, ubi tradit,demonstratione esse ex prioribus, sed in ordine ad opus. est enim idem prius ubi* re,sed dissert ratione ad opus. Non ergo probandum uidetur id,quod praeceptor meus de priori & posteriori dixit.

Axione. Rutem, quibus tuam opinionem tueris, non dissi Bucca. cile est dissoluere, cum decem generalissima a Metaphysico quidem considerantur, ut sunt partes entis: a Logico uero, quatenu S ab anima sunt, & in ratione habent esse. Existimatur enim inquit Averroes quod si non es et anima,non essent Praedicamenta,simili modo. Logico propria, quae res in sint sub ea ratione,puta quod substantia habet rationem generis, uel species,quod univoce praedicatur,quod non sit in subiecto,de quo praedicetur,quod uidetur hoc aliquid significare. Si uero aliae proprietates hic considerentur,quae insint eis, ut entia sunt,id factum est ad ampliorem praedictorum notitiam,non ex prima intentione. Haec item mihi summa habere dissicultate uidentur. Na quod ait, ANTO. N. generalisssima considerari a Metaphysico, ut sunt partes entis: a Logico uero,quatenus ab anima sunt,& in ratione habent esse: GNon diluit rationes meas, quibus ostendi,eandem esse considerationem lib. Praedicamentorum.& Primae philosophiae: ac illas prae serum,quibus probaui,lib. Praedicamentorum esse de rebus, atque ex eorum opinione fieri,ut Aristoteles,quasi macus sit, & mutilatus in rebus pertractandis,quod nusquam naturas decem generum,co. rumin proprietates,eo modo quo dictum est in libello nostro, pera

tradiet,quod tamen ad perseetam omnium rerum cognitionem ma

xime necessarium fuit. Neque enim dicere possumus,de his agi quinto Philosophiae libro. Siquidem eo loco non uult Aristoteles ostendere rerum proprietates,sed distinguere, ut ipse quoque praeceptor

meus fatetur, nificationes terminorum,quibus utiturPrimus philosophus. Intestra manet etiam ratio illa,quae ostendit,Logicam pera secte, ab istute tradi sine ipsorum Praedicamentorum cognitione. Reliquarum rationum,quas nullo modo infirmauit,nihil attinet metionein facere,quod ex nostro libello peti possunt.

y Illud

273쪽

Illud autem Averrois, is Si non esset anima,nulla existimari sutura esse praedicamentae Non modo uere dicitur de Praedicamentis, quae ipse arbitratur par

tes esse Logicae,sed de illis etiam quς putat esse Primae philosophi n& de omnibus scienti js atque artibus, siquidem omnes sunt de uni uersalibus, singularium cnim non est scientia: quae quidem uniuer salia non habent esse extra animam. Concedent enim omnes, suta' stantiam,quantitatem, qualitatem,ut comprehendunt omnia sua inferiora,ad Primam spectare philosophiam: nemo tamen credo satebitur esse in re extra animam . quod ergo scribit praeceptor meus,

modo pace tanti uiri dixerim commentitium uidetur, sed etiam ἁratione alienum.

Quod ait autem,ia Substantiam cosiderari a Logico sub ratione generis,uel species: hoc ipsi tertia sectione nostri libri satis consutasse nobis videmur. M Quod uero sequituran Praedicamento substantiae hane esse pro

prietatem,ut substantiae univoce praedicentur:ostendimus,hanc liniam proprietatem conuenire substantiae ratione rei, quia substantia praedicatur secundum nomen, R definitionem substantialem , propterea quod in re constituit essentiam eius de quo praedicatur. osteni sum est etiam a nobis in nostro libro,nomina illa,subieetiam & prsedicatum , spectare ad Primam philosophiam: & hae de causa sepimmo Primae philosophiae libro Aristotelam uocasse materiam primam subie qum. Quod item dicit, M Proprium esse substantis,ut no sit in subiecto: dubitare non possumus, quin hoc illi conueniat rationem, quod etiam ostendit Aristoteles in Antepraedicamentis his uerbis: ,, Insubiecto autem esie dico , quodcumsit in aliquo,nonsicut γ ,, dam pars , imposiibile eri sine eo esti , in quo erit, ut quaedam Gram ,, matica insubiecto quidem eri anim de Iubiecto uero nullo dicit: σ,, quoddam assum in subiecto eri corpore, omnis enim color in corporeis eri, de subiecto uero nullo dicitur. Atque ita patet, quod aliquid aut sit in subiecto, aut non sit, hoe esse ratione rei. Illam etiam proprietatem,ut substantia significet hoe aliquid conuenire ipsi substantiae, prout est in re,declarat,quod sub dit Aristoteles,hoc esse indubitabile,et uerum, de prima substantia, quam quidem primam substan tiam definierat, ne* esse in subiecto, neq; dici de subiecto aliquo: quae definitio conuenit primae substantiae pro re ipsa, ut aliquis homo, & aliquis equus, quod quidem est eius similitudo. Sensus est igitur uerborum Aristotelis, id quod nominatur prima substantia, significare hoc aliquid: quia res illa quae significatur,est singularis, & indiuidua. Ac fortasse hanc addidit pro prietatem Aristoteles, ut ostenderet, quid inter primas & secundas substantias interesset.

Quod

274쪽

Quod autem insequitur, Si aliae proprietates considerantur hic,quae in sint praedicamelis, quatenus entia sunt,id factium esse ad ampliorem Prrdicamentorum

notitiam,non ex prima intentione: τα

Minus probandum uidetur, uel quia ostendimus,lias proprieta/tra non conuenire his generibus,quatenus entia sunt, sed substantiae

quatenus substantia elinquantitati quatenus quantitas est,atque eo dem modo caeteris: uel quia ut nonnullae reperirentur proprietates substanti quae illi conuenirent,ut genus est in anima,non in re, /iusmodi tamen nullae reperiuntur,tamen plures essent,quae conuenirent ri, ut quaedam res est: item quantitati, qualitati,relationi, face re, pati, ut res quaedam sent, quemadmodum a nobis tertio Apo

logiae libro ostensum est. Itaque huiusmodi proprietates magis ese sent ex prima intentione, reliquae uero ad pleniorem cognitionem

facerent.

Caeterum,cum negari non possit, illam proprietatem substantis, ut non suscipiat contrarium,quantitatis,ut aequalis N inaequalis uocetur,qualitatis,ut de ea simile S dissimile dicatur,singulas singulis

conuenire,ut quaeda res sunt: nsequens est,ut ipsa substantia,qua. titas,& qualitas considerentur,ut quaedam res sunt. allicr enim pro Prietates non conuenirent illis, quatenus res sunt: siquidem eo mo do considerari oportet, quo modo conueniunt cis uerae proprieta. tes. At huiusmodi conueniunt eis, ut res sunt, quemadmodum Pa

id quod diximus.

Ertia dubitatiuncula est superdistinctioneAverrois Ull. B v c c A. Metaphys. de Logica docente, ea utente, quae omnino recta mihi uidetur,si passive huiusmodi nomina peperia turiscilicet quam docemur,& qua utimur: quam tamen distinctionem ipse non admittit.eodem enim habitu,quem demon stratione acquisiuimus in lib. Top.circa generatione syllogismi di, lectici,qui debet esse ex communibus probabilibus,utimur in natu, rati ph ilosophia ac diuina, ex terminis illarum propriis dialectice syllogizando secundum communes locos ibidem expressos,aut secundum communes propositiones, ut hoc modo idem habitus sit in seipso determinati generis: indeterminati uero, quatenus eo utimur. ne ν tantum haec diuisio comunis est in parte Logices, quae dialectiscae dicitur,sed&reliquis,sicut demonstrativae, diuisivae, definitium Ne huiusmodi usus in alia scientia, potest jici transitus de gen re in genus, cum semper circa syllogismum dialecticum, exempli gratia, aut demonstratione aut diuisionem sit cotemplatio. Sed hie il-llius constructio declaratur,alibi eodem iam constructo utimur. Hae sunt dubitationes,quae mihi succurrerunt, Reuerendiss. An.

tistes,dum tumultuaria lectione Commentariolum Antonii tibi tay a miliaris

275쪽

miliaris percurrerem. quas cum ille ipse dissoluerit,id enim sicile assequetur, uterq3 nostrum receptui canet ,&pugna, in quam obtrecta. tores nos ipsos excitarunt,dirimetur. ANTO. De hac ipse distinctione Averrois multa in Commentariolo no/ stro disputauimus: multas etiam rationes attulimus, quibus eam tol

ni putauimus, contra quas nihil adhuc mea quidem sententia) scriptum est, quod eas ullo modo infirmet. Ostendimus autem praeter' caetera,aliud este,si dicas syllogismu dialecticum esse ex comunibus probabilibus,quae quide est regula, quae docet cdficere syllogis os dialeciticos:& si ita proferas, si quod magis uidetur fieri posis, tamen .n6 fit,necp id fiet, quod quide minus fieri posse uidetur. qui locus est comunis,ex quo loco conficitur syllogismus dialecticus. quod ita sit, satis constare arbitror ex multis rationibus, quas prima sectione Coinentarii nostri attulimus ut ostenderemus. Dialectica disserrea Logica,quod etiam coprobat illud Aristotelis i. Rhetoricorum lib.,, Voco igitur dialecticos ollogi os eos, qvortim locos dicimus. ,, bisunt, qui communiter de iustis Dissicis, ciuilibus, Cr de multis ο - , , cie disterentibus fiunt, veluti maioris er minoris locvs.nam ex hoc ma gis ratiocinar vel emismema inferre poterimus de iustis, ac Phurax, cis,quam de quocunque alio, quamuis specie deerunt. Propria vero D quincuns ex his sunt, quin circa unam vansspeciem ac genus momo sitionum sunt uni enim propositiones de Bb Pis,ex quibus necenthy mema,nec hilogimus de moralibus eri: his aliae, ex quibus non e

rusillogismus de Ph3 sicis, eodem p modo de caeteris. His igitur uerbis ostendit Aristoteles, syllogismos illos esse dialo

sticos,quicunque sunt ex communibus:ac suos quanque facultatem terminos, sua scν propositiones habcre,quibus utatur. Hos item to

cos, qui constituunt syllogisinos dialecticos, distinguit a regulis iis quae dicent eos constituere,quod huiusmodi regulis int, uerbi gratia , syllogismum dialecticum es Ie ex communibus non utimur ad omnia,Propterea quod non possumus adhibere hanc regulam ad o stendendum,Deum esse immixtum,sed tantum ad declarandum,aliquam oratione es Ie syllogismum dialecticu. Quae cum ita sint ut apparet uerba illa praeceptoris mei, M Eodem enim habitu, quem demonstratione acquirimus in libro,, Top. circa generationem syllogismi dialectici,quod debet esse ex co- ,, munibus probabilibus, utimur in naturali philosephia, ac diuina, is ex terminis illarum proprisss,dialectice syllopietando secundum com

is munes locos ibidem pressos, aut secundum communes proposi- tiones ut hoc modo idem habitus sit in se ipso determinati generis, is in determinati,quatenus eo utimur. Hsc inqua uerba significat,transiri ex una re ad alia,at rei attribu Unt, quod couenit rebus omnino diuersis. sic enim trasituro regula

illa, syllogismus dialecticus est exprobabilib. ad locos, ex quibus locis coficiunt syllogismi dialectici,quos illa ipsa regula docet coficere, quae

276쪽

quae quidem ut ostendimus inter se plane disserunt. Nam loci illi

si quod magis uidetur fieri posse,iamen non fit,ct quae sequuntur

semper sunt indeterminati generis. Regula uero indeterm inati, docet enim sol uni constituere syllogismos dialecticos, neque unquam utimur ea ad concludendum in philosophia,mundum es leaetcrnu, aut aliam ullam conclusionem,sicuti utimur locis comunibus. Non ergo recte uidetur defendi opinio Averrois. quod quidem ita esse,iacile constat ex eo,quod subdit praeceptor meus, Diuisionem illam esse communem demonstratiuae. Nam si ita est de caeteris partibus,quemadmodum regula illa, quae primo Post . riorum lib. docet, demonstrationcm esse syllogismum reueris primis, & immediatis,et quae sequuntur: disteri ab hac ratiocinatione, omne animal rationale est risibile,omnis homo est animal rationale,

ergo omnis homo est risibilis, & a reliquis id genus, v t non possint dici eadem: ita haec regula, Syllogismus dialecticus est ex communibus probabilibus, dineret ab hac ratiocinatione, si quod minus uidetur fieri posscitamen fit, illud etiam fiet, quod quidem magis fieri posse uidetur. At minus uidetur fieri posse,ut miles capiat castrum,

quam exercitus: tamen coepit,ergo R exercitus capiet. Ac quemad

modum is qui conficit demonstrationem illam, quam diximus, est philosophus naturalis,uti colligitur ex loco Aristotelis superius citato,non Logicus, quamuis conficiat secundum Logicae regulam: sieitem qui facit illum syllogismum ex probabilibus, est Dialecticus,no Logicus. quod quidem facit contra praeceptorem mcum,etsi sequi tur ex eius dictis.

Cur autem huiusmodi loci communes, qui dialecticos syllogiLmos constituunt, coniuncti sint cum ipsis regulis,in ultima lib. nostri sessitione ostendimus. Illud etiam quod sequitur, Ne huiusmodi usus in alia scientia potest dici transitus: re Non uidetur carere dissicultate. Verum est enim, in ipsa Logica doceri construestionem, id est modum construendi: sed seisium esse apoparet ex ths quae diximus,atque ex ipsa re, nos alibi eodem iam con strueto uti. Nam in Logica docetur quidem hoc, syllogismu demonstrativum esse ex ueris primis immediatis, & quae sequuntur: quae docent constituere ipsum syllogismum demonstrativum, ut in eo dem enim sistemus exemplo omne animal rationale est risibile,om, nis homo est animal rationale,ergo omnis homo est risibilis: quos logismo ita constituto utitur philosophus naturalis, quippe qui illuetialia constituit, non Logicus: at* alius est hic syllogismus a regula, qua m docuit Logicus, uti paries a perpendiculo. Quod si ueruna esset quod dicit praeceptor incus,sequeretur omnino, si diligentius at tendatur,ut transiretur de genere in genus. Disputau imus enim c5tra Averrois distinistionem,non recite ab illo dieitam esse, propterea quod non utimur propositionibus declaratis in una sicientia ad conis cludendum aliquid per se in alia scientia non enim licet descendere degenere ingenus eo modo, quo utimur Propositionibus diale

277쪽

cticis,quae accommodantur omnibus rebus. Ac illud denique u luimus ostendere, ex propositionibus illis communibus conci di posse animorum immortalitatem, neque tamen transiri de gen re in genus,quod Diale stica est communis omnibus: at ex propositionibus Mathematicis nequaquam idem concludi possse,propterea quod ii ansiretur de genere in genus,ut patet ex I. Poster. libro . Sed de his in sequentibus lib. copiosius disteremus. ,, Quod uero subdit, ut quae dixit, ratione communiat: Semper, circa syllogismum dialeeticum exempli gratia, aut demonstratione. aut dii usionem, este contemplationem: Patet, hoc ininus recite ductum esse . nisi ita sentiat,&Logicam esse circa haec quod docet illa conficere: & caeteras ficultates, quod conficiunt, ut iis quae consecerint,utantur. ac ita quidelm nos illi pla ne assentimur. Sin aliter sentiat, ut sentire quidem uidetur, quam sit ab eo ueritas,ex rjs quae supcrius dicta sunt, nemine latere arbitror. Haec habuimus,quibus acutisssimas, doetis Ismas. rationes Trogii preceptoris nostri dissolueremus: quod an assecuti simus,necne, aliorum sit iudicium. Nos quidem certe unius ueritatis studio indvicti, in hanc arenam descendimus.

Liber Quintus.

Upe iore libro iis de eis. quae a uiro clarissimo.

accepi γre nostro, contra nos allata suerant, di sputauimus. quare faciendum iam uidetur,ut ad Iacobi Iacomelli episcopi Bellocastrensis librum ue

niamus. Cuius tamen, ut caeterorum,qui ad C men arium illum nostrum scripserunt, uerba om

nia non ponam: uel quia is quatuor libros typis excusos in publicam ut ipse ait studiosorum utilitatem diuulgauit: uel quia hi ipsi lubri maiore ex parte reprehensiones habent, atque obiurgationes, quibus ille me acriter inlaetatur, quod unum Aristotelem sequar. illoq; sui ipsius interprete utar. Habent praeterea hi libri admo

nitiones, quibus homo pro sua aetate, qua mihi parcnus numero esse oportere censet, me admonet, ac denique rogat, ut rationibus suis commotus, quas ipse certas, firmas putat, sic ut dis Iolui nullo modo possint, ad sanitatem reuertar, idqi se cum mea causa cupe reostendit, tum nonnihil etiam ad salutem adolelcentium pei linore arbitratur, quos ait opinione nominis, auctoritatis meae captos, iam plures in fraudem illici. Quae quidem omnia uidentur bona , sianctaq; uerba, sed a Peripateticorum consuetudi, i e prorsus abhorrent,

278쪽

APOLOGIAE LIB. V. 1'

horrent, qui non uerbis, praeter rem, sed rationibus homines aberarantes admonere,atque in uiam deducere consueuerunt. Quod nuhil ut de antiquioribus dicam plane osten derunt uiri omni disciplinaru genere ornatis bini,doctor meus Ludovicus Buccaferreus,M. Antonius Genua, Vincentius Madius: qui quidem posthabitis eis quae nihil ad rem facerent, rationibus ualidissimis mecum subtilissi, me doctissmini egerunt. Quare ego, qui Aristotelis priccepta,

cloctrinam semper quanto maximo potui studio sectatus sum, carteris omissili, ne liber etiam temere in immensum excrescat, ad ea modo aggrediar, quibus homo sententiam meam labefacitari,ac ponitus euerti arbitratus est: iudicem nostrae controuersiae, quae est de sententia Aristotelis, Aristotelem ipsum constituam,ut qui in In terpretum uerba non iurauerint, sed ipsius Aristotelis doctrinam amplexentur,facile intelligant,paterne filium iure ac uere castigarit, an filius patre. Cui tamen nihil certe nos respondissemus,uel quia

quae ab illo scripta sunt,haec omnia ex nostro libello facillime dis bui possent, ac potius dissoluta essenta uel quia cui luce clarius osten, demus)pleraque ipse quae mira est hominis constantia )distatuit: nisi auctoritas patroni mei, amplissimi uiri, Alexandri Cardina, iis Famesi ad id me impulis lat. Sed de his hactenus, ad rem ipsemiam ueniamus.

Primum, quod iste primo capite sui libri scribit, ea quae a nobis in prooemio dicta sunt, uideri sibi a proposito abhorrere, neque

me satis infra ostendere, quo pacto eorum quae ante exposuerim, commemoratio id esticialiquod a principio ostendendum mihi proposiveram: si diligentius attendatur, facile erit intelligere, quam is recte rem animaduerterit, quatuocpiudicio perpenderit. Nam sicut tertii nostri Commentarii parte osten sum est) finis Logicae facultatis est,docere conficere modum cognoscendit necesse est, ut

hic ipse cognoscendi modus, rationibus, & syllogismis, quae latius demonstrationes appellantur,doccatur constitui. Cum autem huiusmodi demonstrationes fiant ut ibi diximus ex terminis , qui non sunt in Praedicamentis , si Logicae finis estis quem demonstrauimus, nihil attinet illud ponere, raedicamen ta esse partes Logicae, cuius neque sunt finis, neque ad ipsum fi nem quicquam pertinent. Hoc item ex definitione Logicae facile in telligitur. Si enim constet, Logicam disterrea Dialectica, hinc multa nobis perspicua esse possunt, ut ex nostro libello patet. In quia hiis illud maxime constat, fieri nullo modo posse, ut utamur pro positionibus ijs quae sunt in Logica, ad concludendum in aliqua alia scientia quicquam, quod ad illam ipsam scientiam pertineat, quemadmodum in omnibus facultatibus utimur propositionibus Dialecticis. Ita patet, gicae proprie non esse,cognoscere ullas uo ces ex iis quae sunt in Praedicamentis, quamuis illas Dialcctica cignosceret. Logica enim non est Dialectica. Cu igitur haec omnia in Prooemio nostro disserantur, uidetur Ia-r 6 comellus

279쪽

comellus nihil minus,quam nostrum sensum percepisse. Quod fidicat, haec sibi uise esse minus ad rem pertinere,quod necessario non inserunt id quod mihi propositem esset ostendere, hic enim uidetur gse eius uerborum sensus,non suit hic redarguendi locus, sed ubi haec a me fusius pertractantur. Quod autem in extremo illo capite negat,instrumenta, quibus discuntur ea quae sciri possunt,esse definitionem & syllogismum, comprehendendo ut diximus ea quae ipso syllogismo continentur de monstrativum scilicet &dialeciticum syllogismum, hoc item falsum uidetur esse ob eas, quas ibi attulimus, rationes. Nam cum ignota omnia, quaecunque licet discere, sint omnino quatuor, tria autem syllogismi speciebus percipiantur, atque ipsum quid est non possit nisi ex definitione disci: unius rei , quatenus V na est, una sit omniano scientia: consequens est, ut neque plura sint discendi instrumen

ta: superuacanea enim serent,rieque minus multa. nam essent aut syllogismi species duntaxat,aut definitio. At fieri non potest,ut sint sylulogiis i tantu in species,ipsu m en im quid est percipi nullo modo posset, siquidem ut ex secundo Posteriorum libro patet quid est neque demonstratione cognosci potest, ut quid est, in ipso enim non diciatur aliquid de aliquo,neque ulla alia via , rationccpex his, quas secundo Posteriorum libro connumerauit Aristoteles. Quod si ignor tur definitio,ignota erunt omnino omnia, quia ipsum quid est principium est demonstrationis: quod quidem quam absurdum sit, ne mini obscurum esse arbitror. Neque rursus definitio sola potestes Iecognoscendi instrumentum: siquidem reliqua tria,quae demonstratio docet,essent ignota. Quod si quatuor illa quae dicta sunt, neque pluribus instrumentis disci licet,quam quod demonstrauimus, ominnia enim illis ipsis instrumentis discuntur, propterea quod unius rei, quatenus una est,est una omnino scientia: neque rursus minus mutitis, quod aliquid ex his quae dubia sunt, ignotum relinqueretur : re cte a nobis posita uidentur esse duo illa instrumenta. perperam au

tem Iacomellus dixit, esse duntaxat syllogismum. Falso illud etiam, sciupsisse me, duo esse Logicae sicultatis aeque summa instrumenta. Scripsi enim,quae posueram,haec esse instrumenta discendi ea, qua cunque perdisci possent. Ex quibus intuli, coactios fuisse homines

inuenire unam aliquam facultatem, quae regulas inueniendi, conficiendi., & iudicandi syllogisimos, definitiones certas, ac planeta mas traderet. quod sacile fieri potuit, ut in his laseremur, sed de his plura inserius. Quod uero est,syllogismum duntaxat esse instrumentum Logicae, in hoc item longe falli uidetur. FJam aut de syllogismo simpliciter loquitur, aut de syllogismo demonstrativo, aut de syllogismo dialectico , aut de syllogismo demonstrativo & diale elico simul. Si de syllogismo simpliciter, errat: uel quia non dissol uit rationes eas, quibus ego ostendi, definitionem quoque esse prum una Logicae instrumentum,& syllogismum simpliciter demonstrationis causa pertractari: uel quia salsum est, quae de definitione in

280쪽

in libro Posteriorum & Topicorum disseruntur, hare ad syllogis

inum simpliciter, tanquam ad postremum instrumentum,redigi: id quod ipse dicit. sylloetiimus enim simpliciter abstrahit amateria, quippe qui nihil, quod obscurum sit,declarat. Vel quia rationes eae,qui bus secundo capite hoc probare conatur,ad demonstrationem per tinent,non ad syllogisnum simpliciter. Sin autem syllogismo de monstrationem intelligat, non minus etiam peccat: tum quia non dissoluit rationes meas, tu ibus ostendi definitionem quoque ipsam per se esse cognoscendi instrumentum: tum quia si demonstratio du. taxat instrumentum es et cognoscendi, iam syllogismus dialecticus non esset primarium instrumentum .contra ipse tertio capite ostendit his uerbis: At de syllogismo Dialeelico diuersa ratio existit. licet enim ipse

demonstratione, perseetionis accessu,inserior sit, non tamen ob id di cere possumus, non esse primarium instrumentum,&seorsum ab Aristotele intentum. e Ita igitur a seipso dissentiret, tum quia non uidetur posse intelli gere, nisi syllogismum simpliciter, ut qui nihil interesse putat, uotrum syllogismum dicat, an argumentationem, sicuti quosdam do- citissimos uiros sensisse scribit. Qui autem posuerunt argumen rationem esse Logicae instrumentum, locuti sunt de argumentatio ne, quae abstrahit 8c a demonstratione, &a syllogismo dialectico, ut satis ex eorum uerbis constat. Huiusnodi ergo syllogismum debet hic intelligere: ac tum quidem eas habet disticultates, quas diximus. Sin autem de syllogismo dialectico loqueretur, definiatio 8c demonstratio excluderentur, cuius rei tamen contrarium duxit. Sin autem de utroque simul, praeterquam quod excludcre tur definitio, praetcrea duo essent instrumenta, non unum dunta

Nat: tum illud uerum non es Iet, quae secundo Posteriorum libro de definitione traduntur, hare syllogismi dialectici causa pertractari: quod necessario tamen ex eius ductis sequitur. Quoquo modo ui, Pr ηδε

tur sentiat,uidetur,cum ab Aristotele,ueritat et recedere, tum etiam

a se ipso dissentire: rationes enim ostendunt, illum de eodem, MI loqui, & non loqui.

t Uas uero secundo cap. rationes asseri, ut doceat,definil tionem pertradiari syllogismi causa, hae nullam uidentur omnino uim habere. Nam mea quidem sentetia falsumi est, quod primo sumit, omnia simplicia & incomplexa, ex quibus constitui possint composita cJplexa,redigi ad illam copo sitionem primb,8c per se. Non enim uere hoc dici potest de simplicubus omnibus,quae per se sunt. unumquod p enim huiusmodi prius est in se,antequa ordinetur,& reseratur ad aliud. Quod si ita sentiat, secundarib,8c per accidens ordinari,ac redigi,nihil id contra opinio