장음표시 사용
321쪽
,, resfdnon de quibus demonstrant, er Dialea. omnibus, ersali
,, qua uniuersi liter, tentat monstrare communia, ut quod omnia assis ,, mare,aut neqar aut quod eri aequalia ab aequalibus, e quaelibet a ,, lium. Sed dialectica non eri sic desinitorum quorundam , neveneris ,, alicuius unius eri,non enim interrogaret. demonstrantem enim non ess,, interrogare propter id, quod oppositorum esse non demonstrue idem.
,, ostensum autem hoc eri in his,quae , sellogismo sunt.
Et t. lib. Elenchorum: ,, Nunc autem non eri Dialecticus circa aliquo enus determina rvm,nec ostensos ullius,nec tali qualis universatis. Et i. Rhetor. lib. M Rhetorica eri conuertistiis cum dialectica. nam de his vin 3 est,ra quae omnium quodammodo communia, er nullius determinatae scien ,, tiae eri cognoscere. Et eodem libro,quem locum citauimus etiam in Commentario: a, Si quis aurem,aut hanc, aut dialecticam, non vescultates ,sedue mentias instrvere,aut docere conatur,is naturium earum hoc transiis,, tu interimere uidetur, cum nonsolum insermonis ,hedin qua randam ,, subiectarum rerum scientias redimi. Non uult ergo Aristoteles Dialecticam esse scientiam proprie,certum genus,ac definitum habere. Quod si dicat Iacomessus, ει Lelem loqui de dialectica utente, cum ait, non esse scientiam, neque certum definitum. genus habere, ut omittamus rationeS cas, qui bus distinctionem illam satis infirmasse itidemur, ostendat iste obscis cro,ques nam sit illa dialeelica,quam ipse definiit syllogizare ex pro is babilibus de omni proposito problemate, atque aditum habere ad omnium methodorum principia: utrum sit quae docens appellatur,an quae utens. Non potest dicere,utentem esse: de hac enim eum non loqui, satis ipsius uerbadcclarant: ergo est docens. At ex eius senxxvii. tentia,huiusmodi dialectica argumentatur exprobabilibus de omnis i in Problemate.ergo proprium non habet subiecitum,cuius per se passi-ογηρ ones consideret. Sed cum hanc ipse dixerit proprium habere subi istum a se ipso plani; discrepat. Fieri autem non posse, ut, cum de omni re agat, proprium ullum subiectum habeat: quia si de omni re agit, nullum proprium habet subiectum :etsi hoc satis ipsum per se patet, tamen luce clarius ostem dit Aristoteles I. Rhetor. lib. his uerbis:
,, Sit ergo Rhetorica uis, qua quid in unaquas repersuasibile est, ,, perdicitur,nullius enim alterius artis id ictum eri . Namsingulaeis aliarum circa id quod ei ubiectum e ri, doctrinales persuadentes φ,, sunt: veluti Me cina circa id, quod sanari, remotaro positi
Geometria circa passones, quae magnitudinibus accidunt. Eoi is tametica circa numerum, Ersimilitem caeterae artes, er scient . Metori
322쪽
Rhetorica verriquae de re data ut ita dicam9 credibilia sunt, per Dicere posse videtur. Quocirca etiam dicimus, non ingenere quodadeterminato hanc artem versari.
Si ergo Rhetorica,qubd potest in quacunq; re credibilia perspicorcino dicitur esse generis cuiusqua definiti, dialectica item no erit ublius definiti generis,quia potest in unaquaq; re probabilia pspicere.
i Raeterea distinctio illa dialecticae docensis,& utentis, uali na est.ac plane falsa. ea enim,quam in Topicis pertractati Aristoteles,aut est docens,aut utens. si est utens, nusqua uti patet astit Aristoteles de docente. ergo uel imper diam dialecticae cognitionem tradit, uel nulla est ipsa dialectica do cens. Sin autem HI docens,nullum habet proprium subiectum. uera satureni in uti pater in omnibus rebus:ergo non distinguitur ab u. tente. Quare inanis est, ac plane futilis huiusmodi distinctio. siqui dem uolunt,qui illius auctores sunt, hoc inter dialecticam utentem& docentem interesse, quod altera certi est generis, altera nullum ha
het certum,definitumue genus. Praeterea uidetur secum pugnare, cum ait, Logicam communio/ ovum
rem tili dialectica ea quam delinthi, sit quidem ex illa ipsa definitione, quam tradidit,sequitur omnino contrarium. Nam facultas ea quae: de pluribus loquitur, communior est, quam quae de paucioribus, ac de una omnino re. Dialectica autem, ut ab illo definitur, de pliribus loquitur, quam Logica: haec enim cui ipse ait de syllogismo simpliciter, tanquam de proprio subieeto agit, illa de omnibus argumentatur. Ex his ergo quae ipse dixit, sequitur, ut latius omnino p teat dialecticae usus, quam Logicae. Itaque dialeetica non est pars Logicae, nisi uelit ipse partem esse toto maiorem. Sed cum dixerit, Logicam, si cum dialectica comparetur, ita se habere, quemadmo dum totum, quod cum parte conseratur, ita. communem esse 5c demonstrativae & dialecticae, in hac item rea se ipso dissentit Sed,quod maiorem solet homo fidem habere uiris i js, quos in si gnes appellat,hoc est expositoribus, quam uel ipsi Aristoteli, alienunon erit Averrois testimonio uti, qui quidem initio Epitomes Prismae philosophiae,ueritate coaetus, Et dicamus, inquit, quod iam alibi fuit dictum, quod artes,& νε
scientiarum genera sunt tria: scilicet uel artes speculativae, 8c sunt i l. Iae, quarum finis est scire tantum: uel artes praeticae, eae suntquarum εα scientia habetur propter opus:aut sunt artes auxiliantes his ad istas, M& dirigentes, & sun t scilicet artes Logicales. In lib. etiam Posterim ιι rum fuit dictum, quod artes speculatiuae sunt duae, uniuersalis sci, relicet, & particularis. Universalis quidem contemplatur de ente ab- solute,& de concomitantibus ipsum eskntialibus: cuius species sunt cetres.stilicet ars Topicorum ars Elenchorum,&haec ars. c.
323쪽
Et quae sequuntur: Quod si distinguit Averroes Logicam ab artibus speculativis,
dialeeticam autem refert in artes speculati uas, minime dubitandum uidetur,quin dialecticam ab ipsa Logica distinguat. Quam etiam o pinionem in epitome Logicae testatam reliquit. Nemo tamen ita uolim existimet, nos,quae Averrois uerba recitauimus, ea omnino probare: sed illa idcirco recitauimus,ut intelligeret homo,interpretes nonunquam ueritate com pulsos,& suam,& illorum etiam qui sequuntur ipsos, sententiam penitu S euertere.
Quod uero subiungit, plane declarat, non satis eum perspectum habere, quod inter perpendiculum, ad quod paries dirigitur,& ipsum parietem intersit, hoc idem inter regulas, quae tra duntur in Logica , R ea quae in quaque facultate ex ipsis regulis ad praescriptum conficiuntur, interesse: haud illa enim ut opinor protulisset, is Logica primarias partes habet duas, demo nstrativam, & dialo,, cticam: quarum altera cum necessari js ueris, proprius,& reliquis suo is loco positis,insignem notitiam parit, quae scientia dicitur reliqua, ut ,, diale stica cum ex contingentibus uerisimilibus, atque communibus is conclusiones colligat,opinionem aggenerat.
Nam haec ipsa non de regulis, de quibus est Logica,dicenda sunt, sed de omnibus, quae sunt in es as facultatibus: ut de hac scientia demonstrati , Omne animal rationale est risibile, Omnis homo est
animal rationale, ergo omnis homo est risibilis. Haec enim ipsa domonstratio cui uertas eius utamur)generat insignem noticiam: quae quidem est scientia huius conclusionis, omnis homo est risibilis. Quod idem dicendum est dereliquis eiusdem generis, quae N in caeteris fiunt scienti js. 8c in ipsa dialecitica,ut de ratione illa: De quo minus uidetur inesse, tamen inest, ergo de quo magis: Atmbnus uidetur inesse, ut miles capiat castra, tamen capit, ergo Sc excocitus. Videtur autem iste loqui de his , quod haec sunt, quae scien tiam generant, & opinionem. non enim loqui potest de regulis, quae docentur in Logica: uel quia illa notitia non est scientia, ut mstensum est superius: uel quia nihil interest inter regulas quae docent
constituere syllogismum demonstrativum , & quae syllogismuna
dialecticum. sunt enim aeque omnes uerae, firmae*, ac neces Iariae
regulae. Nam cum illa sit syllogismi dialectici regula, ut constet ex his quae uidentur , aut omnibus, aut pluribus , aut sapientiori bus, & quae sequuntur, uel ex probabilibus quQd pro eodem nunc habeatur: Demonstrationis autem , ut sit cx ueris primis necensarijs, quemadmodum fieri non potest, ut fit ullus demonstrati uus syllogismus, quin ex ius quae dicta sunt, constet: sic item nul lus este potest syllogismus Dialecticus, quin sit ex his quae uiden tur omnibus, dc quae sequuntur. Ex quo quidem facile patet, eum de alia plane re locutum esse,atque putauit. Cum enim de Logica, de
324쪽
qua una disputabatur, sese loqui existimaret, ea dixit , quae proprie ali js conuenirent scienti js, potissimum uero dialectitere . Quod si diligentius libellum nostruna perlegisset, non ita sortasse deceptus ecset. Sed de his in superioribus libris multa diximus, ad quos Lect
Ulta habet haec secundi tractatus sectior quae quoniani. maiori ex parte in nostro libello dissoluta sunt, minus ac curate persequenda duximus. Nam cum nostro illo lib. ut superioribus etiam libris,ostendissemus fatis,super*, enuntiationem perdisci ex cognitione nominis Sc uerbi, quae quidem sunt omnibus iis quae in Logica traduntur, uniuersaliora, s iis notum esse potuit, fieri non posse, ut ulterius progrederemur. Item cum docuissemus,subiectum, praedicatum,aequivoca,uniuoca
ut ipse etiam infra concedit pertinere ad Primam philosophiam,
sunt enim haec omnia aflectiones entis,qui potuit homo eas afferre, quas attulit, dubitationes ' Praeterea, cum ex his quae eo lib. dixi mus, satis constet, ea omnia positiones esse,quae ipsis Praedicamentis intelligendis usui sunt racp ipsa ad Primam philosephiam pertinere: cum item demonstrauerimus , in Logica subiccitum, o nes* eius species satis, supcrq; doceri sine praedicatiotubus ius quas ipse ponit, cur tantum laborat, non dissoluens rationes nostras, &asserens sine probatione,id quod maxime probandum fuerat Dicimus enim, illa ostendere,Praedicamen ta non esse Logicae saculiatis partes, sed Primae philosophiae, uti probauimus. Nam di. stinxit Aristoteles res complexas ab incomplexis,ob cam quam no stro lib. attulimus, causam. Duo enim in primis illi proposita erant in Praedicamentis: altarum principaliter, alterum secundo loco Principaliter quidem, cognitio substantiar, caeterorum item gen rum, ut talia sunt. Secundo loco, ut de rebus incomplexis osten, deret , quaenam essent substantiae,quae quantitates, quae qualitate Matque ut hoc quemadmodum lib. nostro docuimus ne uideretur de complexis etiam inuestigari. Eorum,inguit,quae dicuntur,quaedam dicuntur cvmcomplexione, quaedamsine complexione. Deinde declarat, eorum quae sine complexione proseruntur, uinnumquodque significare aut substantiam , aut quantitatem , aut unum aliquod rcliquorum generum, ut intelligeremus id quod di ximus. De qua quidem re in undecima libri nostri se Rone plura disputauimus, ad quem locum nos r cimus. Res enim sunt, quae significantur per uoces. itaque dicuntur etiam per uoces, Sc dici per uoces idem plane esse apparet. Quod si Aristoteles, Singulum horum, inquit, aut significat substantiam, aut quantitatem, aut rellia
Qua : non illa fuit causa, quod hic liber sit de uocibus, non de rebus:
325쪽
res enim significantur. Sed cum id illi propositum esset, quod loco
citato diximus,intelligeret autem, non posse nos uti rebus,sed nominibus pro rebus, illa uerba protulit:
Sin ulum eorum quae dicuntur sine complexione , autsignificatsiibis flantiam,aut quantitatem. Id p ob eam quam reddidimus rationem. Si enim discere volu mus, simplicem aliquam rem esse substantiam, necesse est, illius rei nomen cognitum habere. Quare cum necessaria sit illius rei nomi nis cognitio,dixit Aristoteles, eorum quae sine complexione prose rantur, unumquodque significare uel substantiam, uel qualitatem. Quod idem est, ac si dixistet, singulas res quae per uoces incompte xas significetitur,esse uel substantiam, uel qualitatem,& qus sequuntur. Locutus est autem denominibus, propterea qubd res nobiscum ast erre non possumus. Atq; hunc quidem uerborum eius sen is sum esse,facile declarant quae insert:
is Eri autem substantia,u guraliter dicatur,ut homo,Hum. Qua
titus,vi bi bitum,tri ubi tum,ca Ila de Gaeteris. Constat enim, uocem homo,& equus, non esse substantiam. Cum igitur unaquaeque propositio sic intelligenda sit, ut declara tur, Aristoteles autem declaret ut ostendimus propositionem illam , Singulum horum aut significat, S reliqua, intelligendam esse de re: uel ba illa, Singulum horum, aut significat substantiam, aut quantitatem , dc quae sequuntur, nil, il aliud sibi uolunt, nisi hocire. rum,quae sine complexione significentur, alias csse substantias,alias quantitates,& caetera. Quod si usius est Aristoteles illo loquendi modo,hoc idcirco fecit,ut intelligerernus, nihil a nobis dici posseder bus, nisi per uoces: idem omnino esse, loqui de uocibus, & de re
bus, propterea quod rerii causa inuente sunt uoces. Neq; uero quod subiunxit, ut tacitam dubitationem tolleret,
'Singulum igitur eorum quae dicta sunt, ipsum quidem secundum fe
,, in nulla affirmatione Cr negatione, horum autem adle invicem com plexione, irmatio sit,uel negatio: Id contra nos quicquam facit, cum sensus sit is,quem nos XI. no/stri libelli sectione ostendimus. Assirmationes enim,&negationes, fiunt de rebus, at*in omnibus aeque facultatibus. Subiungit deinde insinulla Iacomellus, quae nostram opinionem maxime uidentur comprobare, si ad rem faciant: quae tamen a proposito plurimum abhorrent.eius autem uerba haec sunt: ,, Istam uocem Animal, R istam Homo, seductis significatis, quod ,, altera neque superior est, neque inferior, neque una potius prae ,, dicari quam subiici possit,quinimmo talis prςdicatio esset falsa, cum M ista uox homo non sit ista uox anima praedicantur enim uoces seo- ,, rum ratia significatorum: quibus ignoratis,&uocum coditiones, ,, ait allectus ignorare necesse est. Haec
326쪽
Haec ipsa inquam opinionem nostram maxime uidentur confir mare. Nam si omnia haec uera sunt propter res,non Propicr uoces, sunt propter ipsas res,non propter uoces. eorum enim causa uiuim quodque est, de qu ibus uere enunciatur. At in his ueritas reperitur ratione rerum, ergo sunt propter ipsas res: id quod nos asseruimus. Quae uero in tertio supposito sunt, quae maxime contra nos facere uidentur,negamus ea cum Aristotclis opinione consentire. Sed omnia ut ex his, quae Commentario nostro, superioribus* libris di sputauimus,& ex lib. de Anima facile intelligi potest plane commota esse existimamus. Sun t enim alia,quae nostrae fauent sen ten tiae,de quibus insea disseremus.
l N quarto item supposito hominem multa dicere, nihili autem, aut certe perpauca osundere, facile intelligent qqui eius litvllum legerint. Nam cum λογγ praeter caele t ra orationem significet,& a nobis ostensum sit, Logicam docere conficere modum cognoscendi,qui est oratio,qua ignota cognoscimus, minime dubitari potest, uin sit de oratione, qua igno in cognoscimus. Quocirca illlud redie dici potest, Logicam appellatam esse ab oratione,quae est eius subiedium. λ eram igitur contra nos ipse disputat, nec quicquam omnino concludit, prasrlim cum nobis liceat dicere, intellexiisenos etiam, illam esse de oratione discursua: cum diximus esse de oratione, qua cognostimus ignota, latius scilicet accipiendo orationem discursuam, ut ipsam quoque definiationem comprehcra derct. ita nihil inter nos dissentiremus. Quanquam illud ego minime sentio, quod ille,ut maximam ubique bonarum literarum ignorationem prae se fert, sic inepte admodum hoc loco garrit, Logicam uideri chom magis declinari,qudin λογου. per picue enim, ut etiam indoctis lima institutione sua Theodorus docet, Logica, quae λοι- Graece dicitur,αν λογουdeclinatur,non αν is uγί θω. Quod autem scribit, Aristotelem Primo Topicorum libro illam adminiculatoriam appellare cum, tribus problematum generibus positis: deni Q concludit, eam non sul gratia inuciataeisse,sed ut alia cognoscamus: uidetur ea penitus eueratere, quae superius dixit. Nam si duntaxat ad alia cognoscenda s, cit , eius finis non est uerum a falso discernere. Sed de nac re satis su pra disputauimus. Quae uero eontra me de ordine lib. Praedicamentorum subiun sit,quod excis quae Commentario meo, & primo, ac tertio huius
Apologiae lib. disIerui, facile intelligi potes , salsa esse ac nihil planὁ
concludere, ne sine causa longior sim omittenda duxi. Quod autem ad sententiam nostram labefactandam citat Eudomum.&Theophrastum,ipsius Aristotelis auditores, ei si illud re spondere posssumus, Simplicium, & nonnullos item alios Graecos expositores saepe ab illis dissensisse, necesse quicquam eorti auctoriatatem ueritos: quocirca nobis etiam licere, si ita ratio serat, idem si
327쪽
cere: tamen negamus, Theophrastum,&Eudemum statuisse, librum Praedicamentorum collocandum esse in prima Logicae parate. ac ita quidem id negamus, ut si contrarium laco melius ostende rit , manus illico daturi simus, neque recusaturi, quo minus uel in ta causa cedamus. Quod si homo causam suam Hammonii testimo. nio tueri uelit, tantum meo quidem iudicio) abest,ut ab eius sententia stet Hammonius,ut contra illum uel maxime faciat. Atque ut ipsa res facilius perspici possit,recitabimus ipsius Hammonia uerba: qui cum de Praedicamentis loqueretur, M Quaerimus, inquit,etiam,an suus legitimus, quam sit philosephiri liber tres enim causae Aristotelis lib. dignoscendis errorem secere, ,, una aequivocatio auctorum. Here nan que 5c Aristoteles alia, quo is ruin scripta ob aequivocationem nonnulli huiusce Aristotelis esseis existimauerunt. Altera,librorum aequivocatio. Eudemus enim, &- Phanias,ac Theophrastus,eius discipuli, prsuptoris exemplo Praeis dicamenta, Sc de interpretatione, & resolutoriam scripsere. Tertia δε huiuscemodi est: Ptolomaeum Philadelphum Aristotelis conqui-M rendorum operum, perinde ac reliquorum perstudiosum fuisse re ,, dun i, pecunia scp ijs persoluisli,qui philosophi ad ipsum libros asser, , rent. Quo factum est,ut quidam, lucri spe, libros philosophi nomi-.
ne inscribentes comportarent, sane libros in magna bibliotheca RO, M solutivorum quadraginta, P dicamentorum duos inuentos assi is mant: sunt hic Praedicamentorum, Resolutivorum autem qua is tuor veri, legitimi Aristotelis iudicati ab Interpretibus , tum ex in sententi js,uerbi, p, tum quod huiusce libriphilosophus alibi identis dem meminerit. Haec autem eius opinioni no fauentiquod Hammonius de Thoophrasto, Phania, Eudemo meminerit, ut ostenderet, tres esse in ses, cur facile errari potuerit in Aristotelis libris agnoscendis. Ita que patet, nihil ad rcm facere, quae Iacomellus citauit. Quod si cum libros illos numeraret Hammonius,hoc ordine usus est, ut primum mentionem saceret lib. Praedicamentorum, deinde lib. Porthermenias , postrenab lib. Resolutivorum , id propterea fecit, quod huius ipse suit opinionis, & per accidens. Liber mim Praedia
camentorum erat, de quo ambigebatur. Quanquam concedimus,
. illos Aristotelis discipulos, ipsius Aristotelis exemplo, scripsisse
eos, quos diximus, libros. Sed rem tamen ipsam arbitramur, non
quod illi secerint, ordinem illius lib. declarare. Pugnat autem Hammonius cum istius sententia, propterea quod si ambigebatur ut ipse scribit Hammonius an esset Aristotelis liber, quῖ constare potuit, ab Aristotele eum ipsum librum initio Logicae collocatum siisse Qui enim liber, an Aristotelis sit, dubitatur,eum certo definitoque loco ab ipso Aristotele constitutum esse, sciri nullo mido potest. Quod uero subdit, ut uerum esset, quod scribit Macrobius de Aristotelis libris, nihil tamen id a me facere: non satis quidem mi, rari
328쪽
rari possum hominis ingenii tarditatem, stuporem it,qui non intelli git.quod nemini cane obscurum esse arbitror, si confusi, nullom ora dine reperti sint libri illi, qui multos ante annos latui siensi scire non potuisse, qui eos postea in certum ordinem redegerint, sic fuisse ab Arii totele ordinatos:id quod ipsi quidem ostendere uolumus. No bis enim satis est, non polia Aristotelis Interpretes probare, ipsum Aristotelem librum illum Praedicamentorum initio Logicae statui Lse: praesertim cum nusquam appareat, id Aristotelis discipulos asse ruisse, quod recentiores isti dicunt, qui quidem non uidentur eorum libros legisse:quod plane declarant uaris ipsorum sententiae, de principali huius libri fine. Nam si legissent eorum libros, secuti ellent, quam illi priuseferrent, opinionem, nec tantopere inter se dissenti. rent. Sed cum tanta sit ut ex Hammonio constat) illorum inter sedissentio,minime quidem dubitandum uidetur, quin libros audito
rum Aristotelis non legerint,praesertim cum nullam eorum opinio nis mentionem faciant: cum tamen multo magis proserenda esset ii
Iorum sententia, quam Posteriorum. Quare uidentur ipsi qui dem interpretes tantum cx historiis cognouisse,Theophrastu, Phaniam,Eudemum,c5scripsisse huiusmodi libros:quos tamen si leo
rint, eorum autem opinionem secuti non sint, sed illam omnino ne glexerint,curaths item non liceat,eorum ait 'toritatem, cum priciar tim cogat ratio, tanti quidem facere, quanti praestantissimorum ubrorum ipsi secerint aiod uero ad ea attinet,quae subdit Iacomellus,quemadmodum repertus cst aliquis sorte primus,qui praeposterum ordinem libri degeneratione animalium animaduerterit, deinde factum est, ut multi in eius sententiam discesserint: Ita quidem nihil obstare uidetur,quominus ego erimus huiusce rei, de qua disputatur,ueritatem iniicia rim. Quod si aliter multi senserint, id nequaquam eius ordinis e rorem tollit. nobis enim illud satis est,ratione,& ipsa Aristotelis lacraba ostendere,in illo ordine erratum fuisse: quod autem perpauci animaduerterint,aut nulli,id uero uiderint ipsi.
l Vod autem secundo capite eiusdem tractatus ait,opsias onem meam non es Ie probabilem, illa quidem tantum a/best, ut non sit probabilis, ut sit etiam meo quidem iudi cio maxime scibilis. est enim ut existimamus certis plane,firmis rationibus communita, quas ipse minime dissoluit, ut o stendisse nos, at* etiam ostensuros esse speramus. Sed fingamus, ibiam non esse probabilem ex eo tamen non sequitur, ut non silucra, uti primo Rhetoricorum libro, piae vigesimo tertio his uerbis do. cet Aristoteles:
Item,quodsi multa,etshominibus credibilissi Minya tamen sunt,
contrarium quoque credendum eri muli quamuis mortalibus in re ς
329쪽
Quod si ita est, facile quide fieri potest,ut haec opinio minus probabilis, ra tame sit. Ita n ihil plane cotra nos hominis ratio cocludit. Quae uero subdit, ut ostendat, quibus in rebus uersetur Dialecti,ca, partim nihil meo quidem iudicies opinionem meam labefactat.
partim illam etiam confirmant. annumeratio enim problematum,
quae sunt dialestic nihil contra nos facit: quippe qui posuimus dialecticam esse a Logica distinestam. Quare, ut etiam ad dialecticam Praedicamenta spectent,ex eo tamen non sequitur, ut sint pars L gicae facultatis. Illud etiam nostrae maxime Met opinioni, quod ex IIII. Primae philosophiae lib. sic argumentatur. Metaphys est pertractare partes entis,ergo dialecticae. hoc enim plane assenti mur,siquide ex ipsis Aristotelis uerbis manifestum est. Sed quod insert, itur ad Logicae id uero negamus. Nam ex illo Aristotelis loco non modo non sequitur, ut ad Logicam poetineat,sed omnino cotrarium. Sequitur enim ex illo ipis loco quemadmodu in prooemio Commentari j nostrio stendimus ut dialectica no sit Logica. siquidem nullo modo Logica potcst agere de ente simpliciter,de substanti js abstractis,& hutulinodi: cum,existius quo* lententia proprium subiectum habeat. Non enim Logicus, qui docet instrumenta cognoscendi constituere, motest quicquam de substantius abstractis probare, quod tamen diale citicus facit. Fauet igitur, quod hoc loco argumentatur Iacomellus. opinioni nostrae.., Quod uerbsubdit, Aristotelem I. Elenchorum lib. in sallacia in is rae dictionis, cum dixisset,uel rursus quale quantum,uel quantu quale,uel saciens patiens: uel depositum facere,intulisse, is Et alia re determinata est prius: Negamus,eum in lexisse lib. Praedicamentorum, ut ipse opin tur,sea librosTopicoru. Ubi quidem enumerauit omnia decem Prgdicamenta. Librum autem Elenchorum insequi libros Topicorum, minime dubitari potest. Quaeri tamen ex hoc homine licet, ubinam docuerit Aristoteles in Logica,tineam constare expunestis, quo tamen exemplo usus est primo Posterioru libro. Quid nonne primo etiam Iinriserm. libro mentionem fecit Aristoteles de passsionibus animae, quas tamen ad lib. de Anima pertinere dixit Multa item alia in hac sententiam asser ri possint,sed breuitatis causa omittenda putauimus. Negamus allintem,quod iste ait, si a Logica subtrahatur lib. Elenchorum, ut sub trahendum quidem arbitramur,quippe qui est pars dialecticae, multo maris subtrahendum esse lib. Posteriorum. Nam lib. Poster. tra dit solum regulas conficiendi demonstrationes per se,quod ut a n his multis locis ostensum esse putamus neque Dialectica facit, neque Sophistica. Sed haec hactenus, quod ad Quintum Apologiae librum attinet.
330쪽
Actetuis opinor responsum est ad ea, quae habet& primus, & secundus tractatus Iacomelli: quare
consequens est, ut ad reliqua Pergamus. Primum igitur,cum ego ita sim argumentatus: in lib. Praedicamentorum tra statur substantia, ut
substantia:et qualitas,ut qualitas: eodem p modo reliqua genera,ergo liber ille non est pars Logicae. Nam substantia, ut subitantia,& quantitas, ut quantitas, cum sit Primi philosophi ut ex ris quae dieita sunt, quaeq; dicentur, facile constat non est Logici. Consequentia manifesta est: id uerc quod antecedit, ex eo stendimus, quod ibi explicatur substantia, ut substantia: uidelicet substantiam id esse,quod non est in subiecto, probanturq3 eius pro
Prietates, ut substantia est, ut cum una atque eadem numero ma
neat, esse susceptibilem contrariorum. Itaque considerari diximus, ut substantia est. unumquodque enim eo considerari modo, quo describitur, quoque eius probantur assectus . non enim fieri post e, ut intelligatur, quicquam considerari, ut tale, nisi qucmadmodum dictum est. Ad haec ille respondens,etsi non satis uidetur argumenti uim percepisse, tamen fingamus ita esse, ut ipse ait. Inquit ergo: Si ego assumptionem ita intelligo,ut uidetur,ut uidelicet substano ηεtiae natura, & caeterorum generum, ac suarum specierum in hoc ID -hro considerentur ut talis est, &pariter eorum affectus consideran
tur, ut tales sunt, tunc ea concessa, sequelam negamus.
Sed qui potest homo, cum antecedens concesserit, negare con sequentiam 'Nam si consideratur ibi substantia, ut substantia, nullo modo ad Logicam speetat, ut ostensum est. Item si consider tur ut substantia , considerari non potest ut praedicatum: consioderare enim substantiam ut praedicatum , non est considerare ii Iam ut est substantia. Nam considerare substantiam, ut est sub nantia, est propriam eius naturam contemplari: at illam confidorare, ut est praedicatum, non est contemplari propriam eius naturam : ergo considerare substantiam, ut praedicatum, non est conidi rare illam,ut est substantia. Secum igitur pugnat Iacoinelius,concedens: substantiam in libro Praedicamentorum considerari,ut est substantia: & inserens, consi derari, ut praedicatum. non enim, si confideretur ut substantia, prismo considerari potest: ut praedicatur,et subisscitur. Quod aute secundo loco ita consideretur,ut ex eius dictis sequitur, & hoc, & illa eius altera