장음표시 사용
341쪽
M stigare cbnueniebat, quae philosopho naturali magis essent deseriri uiturae, quales proculdubio esse uidentur non mutuo contrariari,
is non suscipere magis & minus, unam eandem numero suscepti bis., lem contrariorum,non autem aestum,& Potentiam,& reliquas.
Primum ergo sumit, librum Praedicar entorum esse partem L gicae, id quod a nobis negatur. deinde ait se statuisse, ira esle orga num philosophiae. Sed cur non est organum etiam Metaphysica ecum Q ita se habeat ad Primam philosophiam, quemadmodum ad
naturalem, cur tacitas praeterissi Aristoteles afleestiones eas quas ipse enumerauit. quae quidem Primae philosophiae magis accommoda taeessent. cum item Logica sit organum reliquarum omnium secublatum, idem etiam de caeteris facultatibus dicendum uidetur.
Praeterea sequitur, ut hic liber magis sit pars philosophiae natur lis, quam Logicae,&Primae philosophiae, cotra quam tamen supra iste dixit. Hoc autem sequi,patet ex eo, quod quae ibi considerantur, proprietates substantiae, magis usui sunt philosophiae naturali. Ita. que liber ille magis est pars ipsius naturalis philosophiae, quam rei,
Multas praeterea difficultates habet illa ipsa eius dissolutio,in his, quod sequitur, ut Praedicamenta sint de rebus,& duo habeat subiseia praedicamentum substantiae: nempe substantiam ut res est,&substantiam ut est praedicatum. De ea enim ut sentit ipse ostenduntur proprietates, quatenus &res est,& subiectium, praedica tum . Sed illas ego difficuli es cum breuitatis causa omittendas duxi, tum etiam quod usque adeo salsa sunt, quae dicit,ut me pudeat o milia persequi. Quod uero ait, proximam rationem meam obscuriorem esse, &quae sequuntur: hoc quidem eius culpa fit, non ipsius rationis. Hanc ipsain autem rationem, ut nonnullas alias, de Commentario sustulimus,breuitatis causa: non ob ea, quae contra illam ipse pro tulerit. Cuius sane rei magno illud argumento erit, quod, quae dixit, omnia dis Ioluemus t sed eorum qui legerint, iudicium erit. Neque uero a nobis cui iste calumniatur negledia est omnis diale ctica argumentandi ratio. non enim diale stica ratione usi sumus. propterea quod huiusmodi ratio nec firmam, & tenuem cognitio nem pignit: sed demonstrativa ratione, quae certam esticis, perso estam* noticiam. Sed ad rationem ipsam redeamus. Valet igitur illa consequentia, Decem genera necessario sicuti ostensium est consi derantur, ut talia sunt: id est substantia , ut substantia, quantitas, ut quantitas, eodemss modo reliqua. Ergo non pos Iuni esse subicictuin illius doctrinae. n in decem essent subiecta. Docuit autem Arbstoteles primo Posteriorum libro, unius scientiae unum esse omni
no subie stum. Quare necesse est, unu sit subiectu eius doctrinae. Sed cum n ullum sigillatim ipsorum generu possit esse subieeiu, necessario est aliquid aliud,
342쪽
aliud, quod haec omnia,sicuti genus, comprehendat, quod de illis primo priudicetur: oportet enim, ut eorum naturam explicet.
nam aliter persecta, absoluta eorum cognitio non haberetur. Sed quod ita se habet, est ens tantum . neque enim subicctum N prae dicatum, neque aliud quicquam explicat naturam uniuersalem sub stantiae, eo modo, quemadmodum se habet, ut est sub mytia ne que item reliquorum generum: ergo ens duntaxat est subiectum ii lius doctrinae. Confirmatur id autem ex eo, qubdad quam facultatem spectant species, ad eandem spectat genus, aut id quod generis locum obtunet. eadem est enim, qua ipsae species, natura. Quare cum substantia con sideretur, ut substantia, & quan titas, ut quantitas, quod itinuus substantiar, & quantitatis, caeterorum generum naturam Ohotinet, ibi considcrari oportet: hoc autem est ens: ergo ens ibi considerari debet. Quam uero causam assert Iacomellus,haec a nobis x xxi
iam resutata est: in ea enim ut ostensum est a se ipso dist det. Qua, μη Uiis
re nullus est etiam alter sensus hominis,nec quicquam omnino con 'ρ ' φ' tra nos sicit.
Quod uero conatur ostendere, consequens este salsium, suam x x x i. spsius opinionem euertit. Nam si eris, ut ens, non potest esse ii h us doctrinae subiectum, quod in illa non quaeruntur causae entis, quatenus ens est , aut eius primi analogati, neque item substan tia, ut substantia , considerari poterit in Praedicamento substantiae, itaque esse subiectium illius Praedicamenti, quod tamen ipse concedit: ponit enim, substantiam ibi considerari, quatenus est substantia, itemque ut subiectum, cum tamen principia ipsius substantiae, quatenus est substantia ut patet . atque ut ipse satetur
uod uero ex quarto & septimo Primae philosophiae libro ostendit, oportere, doctrinam omnem quaerere causas sui subiectii: hoc uerum est in tota doctrina, non in singulis eius partibus. Prima enim philosophia ut primo & tertio huius Apologiae libro satis docuimus comprehendit duodecim illos libros, & librum P
dicamentorum. Itaque ens, quod est subiectum in tota Prima phi losophia, est subiectum etiam eius partis,quatenus illa pars tota prisma philosophia continetur. suam enim non aliunde petit unitatem, nisi ab inter 8c pertractatio decem illorum Praedicamentorum per inde est, ac decem unius doctrinae libri. Neque uero ego sic arguis mentatus sum, In hoc libro consideratur substantia, ut substantia, ergo ens est subiectum. quanquam etiam sortasse liceret ita dicere. Nam si in una aliqua doctrina consideratur una species, considera tur & alia: quod si confiderentur omnes species, consideratur etiam ipsum genus. Sed illa ego sum usus argumentatione . Substantia tractatur, ut substantia, eodem modo reliqua genera: ergo ensest subiectum, ut rationes meae ostendunt. Cum igitur, si quis ita argumentetur,ta hoc libro consideratur homo,ut homo,&asinus, ut asinus.
343쪽
ut asinus, ita* reliquae species animalis: sequatur ob eas, quas atra, limus,rationes,ut animal sit subie flum,ut ex lib. de Animalibus in telligi potest, qui non istum pudet negarrirationem illam recte con cludi in hoe libro consideratur homo,ut homo: ergo animal est prumum eius subieetum, ac meae illius rationis simile esse: quam tamen ipse etiam satetur assiimere omnes species entis, cum ea, quam ipse
aflert, suma t unam tantum animalis speciem. Oportuit autem consimiles multas rationes asterre, ex quibus intelligi posset, quod ipse scribit,an tecedens uerum esse, con sequen s autem falsum. Itaq; facilus, perspexisset,an alium argumentandi modum ut ipse ait deriderent.., qui argutam & Carneadis sapiunt dialecticam. Quae uero subiungit, cum haec scribat, propterea quod quid ego
mihi uoluerim, non intelligit, frustra laborat. Volui enim dubita tionem illam tollere, qua quotidie utuntur, qui a me dissentiunt, qui tamen rectius multo, quam iste loquuntur. Neque enim ipsi concessirint, substan tiam tradiari, ut substantia est, atque esse parate Logicae. Nam inuemadmodum supra demonstrauimus, ac si iis etiam res ipsa per se declarat ex eo sequitur,ut non sit pars Logi. r. Volui ergo respondererjs,qui ad argumentum meum dicerenti substantiam alio modo tradiari, ostendens, decem illa genera con siderari, ut talia sunt,quia sic describuntur. Docui autem,illa non tractari eo loco, quaten us referuntur ad opus,sive hoc opus sit esse
ctio, siue actio: ita considerari, simpliciter, & absolute. Quicquid enim per se consideretur in una aliqua facultate, id uel simpliciter
considerari,uel in ordine ad opus.
Ex quibus plane constat, nihil ad rem facere, neque ullam omisnino uim habere, quae de hoc ipse opere iste scribit. Quod quidem cum per se, tum etiam ex eis quae superiore libro dicta sunt, facile
Vm multi praeterea essent, qui argumentis meis coaev
illud resiponderent, Praedicamenta eo libro duobus u istari modis: altero modo, ut pertinent ad Primam phialosophiam: altero, ut ad Logicam: contra eos ita sum argumentatus, ut ostenderem, hoc dici non posse, propterea quod cum eo in libro considerentur decem illa genera simpliciter,& abso lute, hoc est, ut talia sunt, non possunt aliter considerari, hoc est in ordine ad opus: quo quidem ordine dicitur, aliquid considerari in una aliqua facultate,quod prius in alia consideratula sit absolute,ut superius ostensum est. Illam quoque rationem attuli, quod siccuer teretur natura facultatum. sequeretur enim, ut illa doeirina duo ha, heret subieeta cu tame omnis sicultas unius sit omnino subsedit. Hoeautem itaostendi, quod res illa diuersis modis considerata, duo subiecta essiceret: ita* sequeretur, ut unius facultatis duo essent subiecta.
quod quide intelligi n5 posse mihi uidetur. Una enim scietia est, Aug
344쪽
mnius est generis. uocirca illud a mediistu est, intestigi non posse, quemadmoduna una res diuersis modis cosiderata, duo subicina efficiat. Quin hoe ego sumpsi,ut id refellere, quod nonnulli dicerent, quemadmodum supra demonstraui, ita* ostendi falsum esse,Praedi'camenta eo libro duobus modis considerari, qui quidem modi per se pertineant ad diuersas facultates, quod una facultas no potest duo subiecta habere. Atque hunc quidem Lisse sensum uerborum meorum, cum satis ostendunt ea quae dixi,tum maxime declarant l,sc uerba: Si uero dicatur duobus quidem modis,sed uno principaliter co/ o siderari,hic ipse principalis modus erit Primae philosophiae: ut patet is ex eis quae dicta sensi quae* dicentur. μQuae quidem apparet, idcirco scripsse me, quod aliquis negare potuit, illud consequi,ut ibi duo sint subiecta: non enim considerari duobus modis principaliter. quod si consideren tureo modo quo dictum est, constat hoc quidem sequi. ex quo intuli, ea esse Primae
philosophiae, quod subiectum sit illius ipsius facultatis/Deinde in Commentario meo ostendi, rjs quae traduntur in Praedicamentia, neq; doceri nos, nec posse doceri, animal Sc hominem triangulum figuram, item* caetera quae habent inter se rationem generum & sipecierum,considerari, ut superiora& inserioλra. Itaque a ueritate,& ab Aristotelis sententia discrepare eos, qui ita sentirent. Id quod antecederet, sic confirmaui consequens enim satis ipsum per se patere uidebatur quod doctrina quae traditur in Praedicamentis,iaeque transcendit cognitionem substantiae, ut sub . stantia est,itemq3 caeteroru generum: neq; potest transcendere, quia transiret ad particulares facultates. non enim fieri potest, ut intelli g, tur animal superius esse prae homine: nisi illud cognitum sit, natura
animalis esse in homine, & in boue, & in reliquis speciebus. Quod quidem cu intelligere nemo possit,nisi philosophus naturalis,transiret docti rina illa ad omnes particulares facultates . non enim maior est linius ratio, quam alterius: id quod magis etiam ostedetur inserius.
Neq; ucro in ipsis Praedicamentis quicin traditur,ex quo possit pericipi, animal superius esse prae homine. Necp ullae sunt proprietates, ex quibus haee intelligi possint: ergo antecedens uerum est. Quod autem potuit aliquis dicere, in hac do strina ostendi, Oecies esse magis substantias,quam genera, ita mentionem fieri de homine S de animali: id respondi, quod ex ipso Comentario satis intelligi potest. Videant igitur dodii homines,an iste,cum dicat assumptiones meas esse falsas, nec illas me satis ostendisse, ac nihil praeterea respondeat, tueatur dodiissimos illos homines, quoru opinionem professus est se uelle tueri. sic enim profecto omnia facile diluerentur. Citandum autem suerat ex ipsis Praedicamentis aliquid, ex quo ea quae scribit,
perspici possent. Ego enim uerbis illis quae ex quarto libro Primae philosophiae protuli ut extrema satis declarant uolui ostendere, fieri posse,ut in Praedicamentis tractetur substantia,quatenus substan-E tia,
345쪽
da,item reliqua omnia genera, ac tamen consideretur homo,& Mnimal, quatenus sunt substantiae, item species. Eadem tamen illa. uerba declarant etiam substantiam,ut substantia est, consideraria primo philosopho, item* reliqua genera. idem enim & ipse Iacomellus ueritate coactius asseri siue substantia uera sit species,siue pars subi cstiua . nain id hoc loco nihil refert: nobis enim satis est,substanuam nunc ab eo dici speciem. Uius sum praeterea Alexandri testimonio, quod is ex uerbis ML stotelis colligit, diuisione enus in X. genera,quae sit in Praedicamentis ad Prima spectare philosophiam. At* illud quide assentior, consequi ex Alexandri uerbis,ut substantia, quatenus substantia,it cyreliqua genera considerentur in Praedicamentis. Nam si considera.
tio illa spectat ad primum philosophum ut iste etiam fatetur sensisse
Alexandrum, primus enim philosophus maxime considerat .
stantiam, quatenus substantia est liber ille est pars Primae philosophiae, non Logicae. Quid enim obsecro, aliud sicere uoluit Alexander, cu illuctan notaret, nisi salsam illam nonnulloru opinionem re sellere, qui existimarent librum Praedicamentorum esse partem Logicae,non Primae philosophiae e Nam si species entis, ac specierum species, quoquo modo sumantur hoc loco species, spectant ad primum philosophum: Decem autem illagener in quae diuiditur ens in Praedicamentis, sunt species entis,ut talia sunt homo enim,ut homo, est species animalis haec ut huiusmodi sunt, essitant ad prima philosophum. Itaque sequitur ex dictis Aristotelis Sc Alexandri, id quod diximus, quanquam eo loco nobis aliud propositum fuit stendere. Non ergo illud intuli, is Si est uerum quod dicit Aristoteles,in libro Praedicamentorum is habetur substantiae consideratio,& caeterorum generu,ut talia sunt: itaque consideratio illa est Metaphysicalis. Quanq; id quoque si recte animaduertatur, ex Alexandri uerbis sequitur. Nam si consideratio illa est Primae philosophiae, necesse est considerent,ut talia sunt. Primus enim philosophus proprie nubio alio modo considerat decem ipsi genera.
Vm igitur satis pateat,uerba illa, Stenim de homine, ut homo est, & quae sequuntur, ostendere id quod paulo
ante diximus, in Praedicamentis scilicet considerari ho - minem,quatenus substantia est, item* animat: non ho minem ut homo est,necp animal uianimal, prster ea quae a nobis in hanc sententiam disputata sunt,dubitari no potest,quin omnia quae contra illa uerba scribit Iacomellus, neque ad rem quicquam faciant, & nugae sint. Qui obsecro, inter se pugnant quae a me dicta sunt substantiam considerari in Praedicamentis, ut substantia est. item Q reliqua genera: hominem non considerari, ut homo est,ita animal. Nam quod infert,
346쪽
Sitalia,ut sic confiderentur, exteras scientias fore superuacaneas: ..
Si uoce Talia intelligit id quod a me dictu est, hominem scilicet,
ut homo est,non uideo, quemadmodum ab iis discrepem,quae ante
dixerim. Sin id quod eius uerba significant, hoc est substantiam,ut
substantia est, qui idem asserat,reperiri sane arbitror nominem. Hac ego autem ratione sum usus, cum ostenderem,hominem,&reliqua huiusmodi non considerari in Praedicamentis, ut talia sunt. Nam si una species eo libro sic consideretur, considerantur eodem modo omnes: non enim maior est ratio unius quam alterius. Quod si ita esset,igitur omnes scientiae essent superuacanee. necessariu enimessici, ut omnium harum specierum proprietates & principia pro pria considerarentur. hoc enim perspicuum est: non enim aliter considerari possunt ut tales. At csterae scientiae non sunt superuacaneae:
ergo silium cst, hominem ut homo est, item preliqua, cosiderari in Praedicamentis. Quod si cosiderantur, hoc fit, quatenus substantiae sunt, id quod nobis propositum suit ostendere. Ex quibus quidem
uidetur patere,nullam omnino uim habere, quae hoc loco scribit,ae maxime praeter rem esse. Quid enim ad meam illam rationem, quam demonstrauimus,haec pertinent e Aliae scientiae speculantur hominem at* animal, & reliqua gene. ε eo modo, ut per propria horum principia proprios,acpcr se aste ctus demonstrent. In libro autem Praedicamentorum cosiderantur, ut superiora Sc inferiora primo per se, eorum principi js aflectibus* necessariis ignoratis, aut saltem non exquisito modo cognitis. uid praeterea attinet negare antecedens, quod Llsum e ste ratio mea ostendit, ut patet ex demonstratione inca Hoc profecto mihi uidetur declarare,hominem istum,quae ipse scribit, penitus ignor re : his enim rationibus utitur, quasi ego dixerim, hominem, ut ho mo est,considerari in Praedicamentis. quod tame ait ipse,cum dicat, Aristotelem no id omnino excludere: deinde negat quod idem ego negaui. nec ultima pars resp5det hs quae prima parte scripserasicum diceresinae abris quae ante dixeram,dissentire.
E m exi in pugnarent in hs quae dicunt, & eaetera: hoe
argumento reuersus sum,ad ostendendum id quod ali js rationibus ante ostenderam. Quas quoniam egregius iste uir non satis percepit, negauit a me esseallatas.Sed ex iis quae superius disputaui, patet,quam longe isti recedant a ueritate: Haec igitur ratio ducitur ex his quae concedunt nonnulli interpretes,itacp est ut aiunt ad homines. uera tamen est,ac firmissimo tan. quam fundamento nititur. est autem huiusmodi. Si animal tractare, tur in Praedicamentis,ut superius,5c homo ut insertus,spectarent ad secundam intellectus operationem, itaq; in Praedicamentis ageretur de secunda intellectus operatione. At sentiunt ibi non agi de securi
da intellectus operatione,sed tantum de prima: ergo a seipsis distide
347쪽
rent. Priorem consequentiam ostendit Gactanus, qui hac ratione adducitus negauit Praedicamenta considerari,ut sub, & supra. Hare autem sunt illius uerba:
Et sic patet intentio operis, & quod conuenientius ponitur sub ' iectum huius libri, si subiectum aliquod sibi assignandum est, ens' praeponi bile primae operationi intellectus, quam ens ordinabile se V cundum subia supra. hoc enim adsecudam spectat operationem,
, ad quam hic liber non primo resertur. V Nam considerare aliquid secundum sub, est considerare, ut insorius. inserius enim est sub superiori. Considerare autem secundum supra, est considerare ut superius. Reperitur ergo,qui ueritate coactus,idem quod nos sentiat, contra quam tamen iste putauit. Hoc item illa ratione confirmari potest, quod intelligi non licet, animal esse superius prae homine, ac rursus hominem inferius,nisi intelligatur, animal complecti hominem. At non e contrario sic,ut sciamus, omnem hominem esse animai,no omne animal esse hominem: hoc autem pertinet ad secundam intelle has operationem: ergo veru est
quod dixi. Sed quoniam de his tertio libro Apologiae plura disseruimus, contenti erimus hac una ratione, quae tamen ut exo quidem
arbitror dissolui non potest. Caetera uero quae in sanc sententiam iste scribit, sunt nugae, ac nihil sane ad rem faciunt, de quibus tamen eodem tertio libro disputauimus. Vbi igitur respondet meae illi rationi,Neq; si talis cognitio ex eo libro colliraretur,& caetera: uidetur Sca seipso dissentire,&ab expositoribus ηs, quos tamen se sequi profitetur. Ait enim,illud se persaepe dixisse:
is in Praedicamentis primitus cosiderari quae prindicantur in enun/M ciationibus,ea scilicet ratione,qua praedicantur ac subiiciuntur. Ex quo quidem sequitur, ut liber Praedicamentorum non sit deprimis rerum nominibus, neque de uocibus significantibus res,no quatenus secundum aliquam proprietatem fisturam cp sorinantur, sed ut significantes sunt: quod contra Boetium iacit, Hammonium, Simplicium, at adeo contra ipsum. hos enim se penitus sequi pr fitetur. Consequentia aute sic ostenditur,quod cosiderare substanti am,ut est praedicatum uel subiectum, non est considerare illam ut significat res. Quod si in Prςdicamentis consideratur ut subiedium atque ut praedicatum, non consideratur ut significatres. Maior ex eo patet, quod considerare substantiam, ut est nomen &genus, non est considerare eam ut significat res. Itaque considerare substan tiam ut subiectum, uel ut praedicatum, non est considerare eam ut signia ficat res. Consequentia ita probatur, quod non maior ratio est unius quam alterius. omnes enim ut sentit ipse termini sunt, qui ad Logicam spectant, S secundae intentionis. Antecedens consulamat Boetius hoc enim argumentum duximus ipsi ex opinione ad .
uersariorum qui ita scribit: ,, Prima igitur illa fuit nominum positio, per quam uel intellectiliis subiecta, uel sensibus designarent. Secunda consideratio, qua singuin
348쪽
APOLOGIAE LIB. VI. sulas nominum proprietates, figurasin perspicerent ita,ut primum no omen sit ipsum rei uocabulum: ut uerbi gratia, cum quaelibet res ho- .emo dicatur: quod autem ipsum uocabulum, id est homo, nome uo tacatur, non ad significationem nominis ipsius resertur, scd adfigu- ..ram idcirco quod possit casibus flectit: ergo prima positio nominis ..secundum significationem uocabuli faeta est, secunda uero secuta. iadum figuram. H est prima positio, ut nomina rebus imponeren- tur: secunda uero, ut ali js nominibus ipsa nomina designarentur. Nain cum homo uocabulum sit subiecte substantiae, id quod dici citur homo, nomen est hominis, id est ipsius nominis appellatio est. .. Dicimus enim, quale uocabulum est homo r&proprie responde ritur,nomen. In hoc igitur opere hμ intentio est,de primis rerum no- minibus, S de uocibus res significantibus disputare, no in eo quod .. secundum aliquam proprietatem figuram* formantur, sed in eo iaquod significantes sunt. Si ergo considerare hominem ut nomen, non est uti patet considerare eum quatenus significat,consideratur ut subiectum et prae dicatum: hscenim non sunt prima rerum nomina,sed nominum nomina, quod genere etiam & specie testatu reliquit idem Boetius his
uerbis,cum multa ante dixisset.
Nam quoniam de indiuiduis solus homo praedicatur, idcirco .. species dicitur. 8c quoniam de specie disterentibus animal dicitur, ..idcirco animal genus vocamus, & sunt quodammodo nominum rinomina. Quare neque genus de animali,neque species de homine in iain eo quod quid est praedicatur,sed tantum designatura est illa,quo/.. modo homo & animal de subieetis ut dictum est praedicentur iapropreis. Subiectum ergo&Praedicatum sunt nomina nominum, is&ipsa designatiua. Ergo sequitur,ut considerare hominem,quatenus subiectu est & xxxii. praedicatu, no sit cosiderare eum ut significat res. Ita* ab exposito. pilaei δειribus dis Ientilla melius,&aseipso, quipri qui eos sicci i . . . p. '
Raeterea considerare substantiam,ut significat rem, non . est cosiderare substantiam, ut habet ipsum esse per opusi collectivum intellectus. consideratur enim, ut cadit sub: prima intentione: quod etiam ostendit Boetius loco cLtato,ita que ut significat res. Sed cdsiderare substan tiam, ut est praedicatum,uel subiectum, est considerare eam, quatenus habet ipsum esse per opus collectivum intellectus, uti sentit ipse lacomellus: ergo considerare substantiam,ut subiectum & praedicatum, non est coli siderare eam ut significat res. Minorem comprobant, quae ille in tertio suo supposito ita scribit: Sic etiam apud intellectum suo modo, cum ampliorem quiditatem minus amplae quid irati confert adiu, quem diximus, compar titio.aut etiam indiuiduis, per eorum sensiles species intentionibus .
349쪽
M sensibus existentibus, necessarib haec obiecta cognita, & ut sic in uia
is cem comparata, respectus aliqui, aut etiam relationes insequantur: is qui cum in intellessitu sint,& per huiust nodi aestum collatilium orbi, antur, rationis, Sc non naturae, aut rei esse dicuntur. Haec igitur. is aut relationes rationis,aut secundae inten tiones, aut secundi concc
M ptus, aut secundo intellecta appellata, cum obiecta cognita sic insis,, quuntur,ia in eis ab intelleictu sic comparante derelicta suerunt, i H les quid itates, siue natum, siue entitates denominare poterit. Uti,, enim Socrates ut diximus paternitate, quam sibi illo aestu acqui is rit, pater denominatur, R Plato filius: pari modo unum obieeium is cognitum, genus, aut species, superius, inserius, praedicamentum. , , subiectum,denominari poterit. Quod enim animal appellabasc is gnitum recto actu,id denominas genus comparatione saeia. Hinc M linat tibi multa dilucidata, quid prima intentio, quid secunda, quidis nomen prim quid nomen secundae, quomodo disserant, quomo-M do fiant,ac ini umera quae uti dissimulasse necesse est, ita & ignoracis se impossibile. Propterea doctissimus Boetius,uocabula haec, ut g ,, nus, species, & similia quae secundas has intentiones, ut primis in ,, extremas explicant, quasi uocabulorum uocabula in Anter radica,
is mentorum expositione appellauit. 'Ergo considerare substantiam, ut genus, & ut praedicatum, meonsiderare eam ut ipse concedit quatenus habet esse per opus ii Nom. tellei his. Itaque sequitur, non considerari, quatenus significat res.sης ipse' Quod tamen cum ipse sateatur,& sibi,& expositoribus aduersatur.' uisse Neque uero potest haec argumen ta diluere, si ita dicat, In Prae dicamentis considerari substantiam primo, ut praedicatum: secundo loco,ut significat res. hi enim ipsi considerandi modi sese inuicem euertunt. Nam alia est consideratio, ut habet es la per intellectum: alia,ut habet esse in re. Quae quidem diuersae considerationes simul esse non possunt. Praeterea, si considerare substantiam ut praedicatum, est ratiosormalis, considerare eam ut significat res, non potestes Ie ratio se malis. ratio enim serinalis significat primam considerationem. Quod si dicat, rationem formalem es Ieconsiderare substantiam, ut significat res,haec dici non potest secunda consideratio. Ebaccedit quod hoc euerteret opinione Boeth,quia cosideratione libri Praedicamentorum exclusit iasiderare hominem, ut nome: itain ut praedicatum,uel subiectum, uti patet ex his quae dicta sunt. Qii in illud etiam absurdissimum sequitur, ut cum uoluerit Boe lius explicare primum finem, et secundum illius libri,omisso primo,
X quibus quidem uidetur patere, quam belle uir iste gregius,& suam, & eorum quos se statur, opinionem Ouertat,ubi sic scribit: ui hanc rem commodius assequantur, praedicat
350쪽
ruinae subiectorum significata posthabereno solent: quod tametsi is
exquisitam, ac omnimodo exactiam ut priuatos talium rerum specu .. latores tenere oportet intelligentiam non habeat, a sensibus tamen ipsis, atqi a primo ipsius intellectus lumine,quod natura nobis ingo ianuit, quantum suo negotio conuenit, cognitionem habere potest, iaqua id quod intendit,exequatur. Si enim haec cognoscuntur a Lo isgico ut inquit ipso sensu,& lumine intellectus, minime necessarius fuit liser Praedica1nentorum. is enim no tradit sensum & intellecitu. Praeterea, qui haec tenet, cur non magis est philosophus natur Ilis,ad quem spectat intellectius & sensus e Adde,quod si ambigatur, an corpus sit genus animalis, cum hoc no sit principium, est conclusio. sed quod est conclusio,sciri potest per demostrationem. quod autem sciri potest per demonstratione, no potest sciri sine demonstratione. salsum est igitur,huiusmodi co ritione proficisci a sensu,& alumine intellectus. Praeterea a sen &a lumine intelliatus proficiscuntur tantummodo principia, ut patet ex secundo Posteriorum libro: haec autem non sunt principia, ut dictum est: ergo non habentur sic. uorsum uero spectat, quod ait Porphyrium adiutu tali cognitione, quinq3 Praedicamentorum doctrinam nobis tradere nihil e nim ad hoc pertinet,siambigat,an animal sit genus hominis. Quae praeterea subdit, aliena sunt ab his quae hoc loco disputantur. nega mus enim ipsi, Logicu posse cognoscere, uerbi gratia, animal esse in eo quod quid est hominis. Na si id cognosceret Logicus, postet etiacognoscere,ipsum animal esse genus hominis.at hoc non potest cognoscere Logicus, ut ostensum est: ergo recte diximus. Si enim hu .hismodi cognitione liber ille traderet, tantum quide abesset, ut esset pars Logicae, ut hinc etiam ostendi posset contrarium. Quod uero subiungit, Aristotelem in his locis quos citauit, qui quidem ut dictum est) maxime praeter rem sunt,ostendisse,has u
ees, Animal,corpus,substantia,esse genus, cum ex ipsius naturae in telligentia constet praedicari de aliquo in quid, 8c non conuerti. Si Mex ipsius naturae intelligentia constat, haec Praedicari de aliquo, ne rue conuerti,cum no sit maior ratio unius, quam alterius: idem eriticendum de omnibus iis quae praedicantur in quid. Itaque a seiPso .pisio
dissidet, cum ait, euersio. Licet inficias noeamus,si quae sorte in medium asserantur uoces, sequaru modus praedicandi nos latuerit, uidelicet in quid, aut in qua- le,conuersim,aut n5 conuersim,& eas esse genus, aut species, aut alia is quod caeterarum praedicabilium ignorare noS oportere. .e
Aut ergo idem est dicendii de omnibus,hoc uidelicet ex intelligentila naturae fieri,aut neq; etia de animali prae homine,cu ita ille inserat: uod de animali dictum est, & de animato corpore, ac reliquis ridicere posssumus. Praeterea ratio illa, quam assert,Aristotelis, est communis omni.bus: erpo manet dissicultas.