장음표시 사용
331쪽
altera subiectio, quam citat,nostrae admodum fauet opinioni, ut pa tet,utet ante ductum est. Valet ergo hic argumentandi modus: Suta stantia in lib. Praedicamentorum consideratur, ut substantia, eodc modo reliqua genera: ergo hic liber non cst pars Logicae. Substan tiam enim,ut est substantia, S reliqua genera ut talia sunt, ad Prima omnino philosophiam speetare, cum sint species entis, nemo sane in dubium uocare potest, praeter istum hominem, qui idcin modo
Praeterea quis dubitet, nisi sit Peripateticae doctrinae plane igna rus,futura contingentia tractari in libro Perihermenias,non ut talia sunt,sed quatenus ex ipsis docetur fieri affirmationes oc negationes, cum ita scribat Aristoteles:
,, In his er o quaesunt,ersi sunt,necesse eri, assismationem uerra negationem venum esse,veIApam,in universalibus quidem uniuersati x, ter emper hanc verum, illam ver δ fui ames , T in his quae sunt si να gutaria, quemadmodum dictum eri . In his vero quae in universatibus,, universaliter dicuntur,non eri necesse. Dictum eri autem o de hic ,, in singularibus autem, uturis nonsimiliter. σprobat, uia omnia
να uenirent de necessitate. Haec igitur pertractatio contingentium eo pertinet, u t sesamus, quemadmodum in his astirmatio,& negatio, aut uera fit, aut falsa iatempore suturo. Itaque contingentia eo loco non tractantur,ut contingentia, sed affirmationis 8c negationis causa atque hoc pacto pertinent ad Logicam. De uocibus etiam,& de signis agi ob syllogicinum,quis potest ambigere, modo Aristotelem legerit cuius haec
,, Enthmema igitur erit Logismus imperfectus ex verisimilibus, γα avtsignis. scipitur autem signum triyriam, quot modis cν media
γα in f vri avt vi in prim aut ut in medi aut vi in tertia.
Et paulo post: α, Out sitrer sic diuidendum signum , horum verg medium vestigium,a sumendum. Vestigium n insae quod scire facit,aiunt eficitate autem madia xime,quodmetum,cν quin ex extremis signum dicendum. Quae vero , ex medi s vestigijs, ρ robatissimum. nanque Er maxime uerum , quod per primam sigunuci. Ex quibus plane constat,bsc tractari syllogismorum causa. Quae item de syllogismo Phyllonomico agit Aristoteles, & ad librum ibium pertinere testatur Iacomestus his uerbis: ,, De syllogismo Phyllonomico pertractatur,tractare enim deon, is ni syllogismo pertinet ad Logicam. id quod superius etiam scripsit. Sed mis Ium illum faciamus es Aristotelis uerba citemus, qui ait: ,, Eri iras naturum cognoscere,in primas urit medium comemtti,, cum primo extremo verrei uero tertium,eT non conuerti. Cum
332쪽
C um igitur doceat, quemadmodum coficiatur syllogismus Phyconomicus, huiusmodi pertractatio ob eam, quam demonstraui mus ,rationem,ad Logicam pertinet.
Sed Dii boni,quam iste praesesert,nunquam se libros eorum logisse,quorum tamen doctrinam maxime profitetur, non enim profeeio in has incidi flet ambiguitates. Nam Ioannes Grammaticus exoponens eum, quem iste de syllogismo Phyllonomico recitauit, Io cum,ita scribit: Quia dixit hoc, quod omnis demonstrans per unam trium figia rarum, ostendit hoc, hoc uult ostendere,quod etiam studiosi naturae per unam trium figurarum ostendui. Et Burana: Alulidus uero Rosiadst, ac Ioannes Philoponus meo iudicio melius quam D. Alberius,intendcre philosophum alliruere aliud syllogismo annexum
describere,hoc est quomodo syllogismus Physionomicus per figuram disponatur. Et paulo post exponensea,quae citauimus,uerba: Nunc tale,inquit,propositum exequitur hoc est quomodo Physonomicus constituatur syllogismus, inquiens, qubd talis ratiocinatio in prima complicatur figura. Et Augustinus SuessanuS, Cum dixisset, quod omnis ostensor ostendit per unam trium λgurarum , nunc vult etiam ostendere, quod etiam Physiognomantes ostendunt per unam trium figurarum. Sed quid asserre possumus, quod liquidius nostram opinionem comprobet quam quod Aristoteles paulo ante ea,quae homo iste recitauit,uerba,sic scribit:
Quoniam autem no solum dialectici, er demonstrarium,llogismi per praedictus efficiunturAPuras oeder Rhetorici, er simpliciter suae ncs Ues, fecundiam quan ηp methodii, nunc viis dicendumeri. omnia enim credimus,aut per syllogismos,aut ex inductione. Quibus sane uerbis ut testantur etiam Interpretes ipsi uult ostendere,in unaquaque arte, 8c methodo, argumenta omnia fieri in iis, quas ante demonstrauit,figuris. Ita I eas annumerauit facultates,de quibus magis ambigi potuit. Nec cuiquam dubium esse potest, quin si sutura contingentia simpliciter& absolute cdsiderentur,sequatur,ut non sint pars Logicae, ae ita quidem dicendum est: vel Logicum de eis agere,quatenus perinsonam alterius artificis suscipit:ues non recte, propterea quod non licet descendere de gelacre in genus. Sed cum minime dicendum sit, eum suscipere persenam alterius artificis,aut huiusmodi pertractationem esse superuacaneam, sequiatur, non considerari,ut talia sunt. Praeterea,si uerus est primus sensus antecedentis,id quod ipse cicessit, sequitur, ut inuemadmodum ostensum est supro salsum sit, quod ita iubiungit: D Altero
333쪽
,, Altero sensu ipsius antecedentis, cum abunde superius demoruis strauerimus, res ibi considerari, ut significata sunt vocum, ae se is stracta secundarum intentionum. Primo enim in eo lib. praedicata, ,, at* subiecta,& ut praedicantur,ia ut subissciuntur rationem habent, ,, R ut ad ipsas tandem propositiones ordinari debent, consideratur. Nam si ut dictum est substantia,& caetera genera pertractantur, ut talia sunt, non pos Iuni traestari, ut subiecta &praedicata . Itaque tractantur primo, ut res Uerus est etiam ultimus antecedentis sensus, nihil est enim in decem Praedicamentis, quod ab eo diser pet, quod diximus. Praeterea,si haec considerantur,ut talia sunt,considerantur per se. cu enim considerentur ut talia sunt,considerantur secundum quod ipsum: itaque per se,& absolute. Quod si dicantur considerari per se, dc sub aliqua relatione, sequetur, ut eiusdem Praedicamenti,uerbi gratia substantiae, duo sint prima subiecita: alterum quatenus su stantia absolute consideratur, alterum quatenus resertur ad propo sitiones . Quod quidem sequi in reliquis Praedicamentis, neminem
Ex qua quidem re illud consequi uidetur,quod etiam ex ipsorum sententia absurdissimum est, ut liber is sit pars Sc Primae philos,
phiae,& Logicae. Nam, quatenus in eo tractantur Praedicamenta ab lutciest pars Primae philosophiae quatenus uero ea,quam demon strauimus,relatione Logicae,quod quidem nullo modo fieri potest, Quae autem assere Iacomelius,ut oste n dat, falsum csse antecedens, is ex his illud a ueritate plane abhorret, quod ait, Aristotelem in ante ,, praedicamentis multos ipsius generis substantiae, atque eius specie ,, rum,& pariter reliquorum generum affectus naonstrasse,ac Praedia ,, camentis, qui substantiae competant,non ines linaturae,sed ut intelle,, diae,ac ipsius intellectus possibilis actu collativo ipsi dereluctae. Nam in antepraedicamentis non ostenduntur affectus, neque substantiae. aut eius specierum, neq3 caeterorum generum: sunt enim positiones, ex quibus concluduntur conclusiones,& proprietates omnes, quae sunt in Praedicamentis,ut perspicuum si legentibus. Docuimus etiam superioribus libris,&in Commentario, om nia illa conuenire substantiae, Zc reliquis generibus pro re, non ut sunt in intellectu . Atque ea quae citat ex Praedicamento substan tiae, conuenire ipsi substantiae pro re, non pro intensione. De illa autem definitione, reisscimus nos ad tertium Apologiae librum, in quo abunde existit namus nos ostendisse, de hac item re silium esse istius opinionem.
Vae uero ait,ut proximam rationem meam diluat, silia sunt,uti saepe iam ostensum est. Omnia enim conueniunt substantiae pro rebus. Neque recte meum recitat argu mentum, neque dissoluit: in hanc enim sententiam argumentatus lum. Probare,aliquid esse magis substantiamquam aliud, ' pertinet
334쪽
pertinet ad Primum philosophum: sed in Praedicamentis probatur aliquid huiusmodi, ut pote species esse magis substantias, quam g
nera: ergo probatio illa pertinet ad Primum philosophum. Prio/rem propositionem, quam negat iste me confirmasti, dixi, manife stam esse ex as, quae septimo Primae philosophiae libro scribit Aristoteles, ubi docet, formam eiis magis substantiam, quam matcriam, quae uerba iste praeterrit. Ex quibus illud ego in serre uolui, probationem eam, qua uti turAristoteles in Praedicamentis,essse Primi philosophi, quod eadem o/mnino sat utriusque probationis ratio. Deinde cum dixistem,probationem illam primo pertinere ad Primam philosophiam, addidi, ut dicetur,quod hoc eram magis infra osten surus,quod etiam egregius iste uir subtioiit. Quare non satis uidetur meam illam rationem Perincepisse,cum ita scribat: Antecedens Llsum est,cum sit una copulatiua,cuius secunda pars est salla: videmus enim duas illius cones usiones este Logicas. Nam cum unum sit argumentum, cuius illa maior est propositio: Probare,aliquid esse magis substantiam,quam aliud, pertinet ad Primum philosophum. ad hanc ille nihil,nisi hoc: Videmus enim, duas illius conclusiones,astertiones esse Logicas.
Quae uerba, dc quae sequuntur, praeterquam quod nihil ad rem faciunt, sunt etiam salsa, ut ex his quae superius dicta sint, sa-cile lintelligi licet. Omnia enim quae profert, conueniunt substan
Vbi autem meam illam rationem conatur diluere, qua ostendi, Aristotelem imperfectam traditurum sit iste rerum cognitioncm, nisi de substantia, ut subitantia est, ita de caeteris generibus, quae in libro Praedicamen torum tractantur,egis Iet: permulta illum scrubere, quae plane a ueritate aliena sunt, facile est intelligere. Huiusmodi enim usus sum argumentatione. Nusquam Arilioteles persecte
egit de decem rerum generibus, quorum tamen necessaria erat pertractatio, nisi in Praedicamentis: ergo de his ibi agit,ut talia sunt. albter enim quasi mancus suis Iet, ac mutilatus. Ut autem multa mitatam ex his quae contra scribit Iacomellus, quae iam resutata sunt,
quaeq3 nihil ad rem faciunt, cum ostendit, Aristotelem libro Prima philosophiae quinto,& sexto,de octavo,& duodecimo miste de his,
longe salii uidetur asserendae enim fuerant exactae Praedicamentorum omnium descript ones, & proprietates: os endendumqi sit.
erat, Aristotelem egisti de his speciebus, quatenus decem illis generibus continentur. Quod iste cum neque fecerit, nec facere po-ruerit, nusquam enim alibi tracstantur, non redie dixissse existiman
dum est. Quod uerbia Nat,Aristotelem egisse in eo libro de causis substantiae,& quae sequuntur, hoc non sufficit. Nam etsi ad persectam ipsius sisSilantiae cognitionem requiritur omnium in sarum cognitio, non tamen id satis est, uti ostensum est in Com, mentario, & superioribus libris. requiritur enim cognitio quoque D α propric
335쪽
proprietatum eius. Cum uero scribit nono libro,& decimo abuti de de his esse pertractatum, quod pertractatum est de actu, & m. tentia , de uno, & multis, de eodem, & diuerso, R de oppositione. Quis non iure exclamet rcum uideatur homo illa etiam ignorare, quae uel la tenent, qui primoribus modo labris Aristotelem attige, rint: Atm ut res melius percipiatur,recitabimus uerba illa tuo telis V. Primae philosophiae lib.
Insiuper ipsium esse , er ens, partim id quod potentia, partim id is quod eri actu,signiscat. Nam er id suod potenti π quodam in
,, de videns dicimus V . Item I X.eiusdem Primae philosophiae lib. M Cum autem iLinquit, quod eri parti ubstantia, aut quantitas,
,, aut qualitas, partim potentia atque actu dicatu de potentia etiam, H π actu determinemus oportet.
Quod si ens diuiditur in potentiam,& actum, atq; idcirco Primi philosophi est agere de ipsa potentia,qui fieri potest, ut actus 5c potentia sint assectiones substantiae Sed ut ostendamus , illum de hae re non ab Aristotcle modo
dissentire, sed ab ins etiam, quibus tantum tribuit, expositoribus, recitabimus eorum uerba: ac primum quidem optimi inter Lati
nos Interpretes D. Thomae, qui in primum Primae philosophiae ibbrum ita scribit: - Vnde Sc illa scientia maxime, & intellectualis , quae circa princi-M cipia maxime uniuersalia uersatur, quae quidem sunt ens, 5c ea quaeri consequuntur ens,ut unum & multa,potentia Nactus.
Vult ergo, actum N potentiam esse assectiones entis, non sub stantiae. Et in quintum eiusdem Primae philosophiae librum ectione nona, ita scribitiis Ponit distinctionem entis per actum N potentiam . in omni is bus enim praedictis terminis, quae significant decem Praedicamen is ta, aliquid dicitur in actu, & aliquid in potentia. Et ex hoc acci ,, dit, quod unumquodque Praedicamentum per actum, dc per po is tentiam diuiditur. Quod si ens diuiditur in actum N potentiam, in singulis autem Praedicamentis inest actus &potentia,qui possunt haec esse proprietates Cubstantiae,& reliquorum Praedicamentorum Quod enim inest omnibus,nullius est proprium. Item in IX.Prismae philosophiae librum, texta primo: is Sed principalis huius doctrinae intentio non est de potentia H actu, secundum quod sunt in rebus mobilibus solum, sed secundum
is quod sequuntur enS commune.
Alexander etiam in IX.Primae philosephiae librum tri Disputato, inquit, in sexto, septimoque libro demte per se, comis sentaneum est, ut in hoc de eo quod actu est, dicatur. decp eo quod est
336쪽
est potentia disserat.Nam cum ens de eo quod est actu dicatur, de*ς.
eo quod est potenti hec autem doctrina de ente consideret, merito ς. in hoc libro disputat de potentia Nactu.
Quod si ostendit Aristoteles.& mctander, imi philosophi esse
agere de actu,& de potentis,quod in haec diuiditur ens: sequitur, ut non sint a flectiones substantiae . si enim essent assectiones substan tiae, sic argumentandum fuissset: De illis Primum philosophum gere oportere, quod in ea doctrina pertractatur substantia, non
ipsum ens. Eundem etiam Iocum illum exponens Auermes,
Quia ens,inquit,secundum quod ens, diuiditur essentialiter in po Mientiam &actum,&ista ars habet considerare de ente simpliciter,& degeneribus,&al as,in quas diuiditur essentialiter, incepit hic loqui ede speciebus potentiae et actus uideclararet substantias eorum,& co tradicat dicentibus,potentias non esse in entibus. Si ergo u ult Auermes,ens, quatenus ens, diuidi in actum N po tentiam , fieri non potest, ut ex eius sententia, potentiae)actus sint proprietates substantiae, reliquorumve Praedicamentorum. Quae enim conueniunt enti, quatenus ens est, conueniunt ei primo: quae autem illi primo conueniunt, non possunt alteri prinab conuenire.
Et in Epit. Primae philosophiae lib. I l. Manifestum autem est, quod ens non significat ipsa Praedica.
menta secundum puram aequivocationem: quia si ita esset, non es- set genus subiectum huius artis, neque darentur praedicata essenti Ilia , in quae dividantur diuisione prima . ut cum dicimus, ens ali quod est actu, aliquod uero inpotentia, & reliqua praedicata essen- tialia, quae habet. Cum igitur ita sentiat Auermes, praedicata essentialia, in quae diauiditur ens diuisione prima, esse potentiam Nactum, sequitur,ut neque substantiae proprietates sint,neque caeterorum Praedicamen torum. Hoc idem etiam innuit ipse Menoes in primum librum de Anima, Comm .s to.
Uod autem dictum est de actu & potentia, idem etiam dicendum esse de uno & multis, de eodem & diueroso,&de oppositione, caeteris Q id genus, facile consi bit ex his quae dicemus. omnia enim illa ad Primum philosophum pertinent, quod unum ad ipsum spectat, atque idem estens Sc unum,ut quarto Primae philosophiae libro,textu septimo, o stendit Aristoteles his uerbis: tque id quod est,ac unum ipsum, idem fiunt ex eo,atque una na- rura, quia mutuo sequuntur, uestrincipium,atque cavsased non, ut uin canam subeuntia rationem. nihil autem refert, eis eadem hocpacto pu- raverimus esse,sed adpropositum magis conducit. idem eri enim ec
337쪽
D unita homo , er homo, σ quieri homo, π homo, Cr non aliud qui quam dictio significat,s reduplicabitur , eri homo, o homo, σπι unus homo. Patet autem iec in genera tioneseparari, nec in corru
,, ptione Biliter er in uno.Quare perspicuu est, additionem in his idem significare ne paliud unum ipsum esse praeter id quod est. Et paulo post textu IX. 'Quare quossunt unius, tot er eius quod eri pectessunt, de qui bus quam sit, contemplari ad eande enere scientiam spectat, ut deri eodem,acsimili, Cr caeteris talium. Fere autem omnia contraria adis hocprincipium reducuntur. . .
His ergo uerbis apertissime ostendit Aristoteles, Primum phil . sophum agere de eodem, simili, aequali,& caeteris huiusmod6quod omnia haec uni quasi generi subiiciantur, non quod situ ariectio a substantiae. Deinde subdit: -- Cum autem uniussit sicultatis oppositum contemplar π vnipla malitas opponat 'atque negationem,priuationem; cientur sit viseri dem confiderare,adbancsanEMentiam, Erpluralitatis contempla H tio pertinebit: uno nanque modo unum ipsum in contemplationem v - nit,cuius eri negatio, vel privatio. Qui autem simpliciter, illi in ,, quam non inesse, aut cuipiam generi, atque ibi uni ipsi disserentia in ,, est,prxter id quod est in negatione. ipsa nanque neqatio illivs e I ni mirum absentia. In priuatione vero ethbiecta quidem existis natura, is qua de priuatio agitur. Quae cum irasim, uni pluralitas oppon/- tWr ,', ut eorum etiam cognitio, quae sunt opposita dictis , adscien ,, tiam dictam attineat:Diuersi inquam dissimilis,inaequalis, er siqua is sint alia,quin ad idem,aut ad pluralitatem, o unum accommodantur. Ex quibus plane constat,diuersum dissimile naequale,etreliqua his consimilia,ad primam spectare philosophiam,quod opponutureis qus diximus. Non ergo sunt aflictiones decem generum,item Fcontrarietas.sic enim subiunxit Aristoteles:
,, Ex quibus est contrarietas ipsa, quine cum disterentia quidem aD versitas sit,contrarietas autem disserentia quaedam. Nee ita multo post: -s, Quare, inquit,cum ipsium unum mustis modis dicatur, adiueueas M scientias ipsorum contemplatio pertinebit: hedsineque una ratio ipsis
competat, neque ad unum rationes omnium reducuntur. Cum autem G ad primum omnia resinantur,ut ea quae dicuntur unum,ad primum uis
num,dicendum e L. de eodem eν diuerso contrari s eodem modoμ- habere. Quare distinctione Acta, quot unumquodque modis dica tur, assignandum e T. ad primum in unoquoIue Praedicamento,quo
338쪽
nam ad illud dicitur modo. Quaedam enim hoc sane dicentur , quod qilitabam. Puedum praeterea,quod illudagit:quaedam ali talibus ςς modis. Patet situr illud, uod olim in dubitationibus diximus , unius coinquam fucultatis ese de his, desubsantia rationem habere. Hoc mautem erat unum eorum, quae diximus dubitando. atque ipsius philoso sephi nimirum eris se de omnibus contemptari. Nam si non ad philo Iophum idipsium pertineat, quis nam erit quaesos uidsi idem sit Socris res, Socrates sedens:aut sit unum,sit uni contrarium:aut quid nam ose contrarium,aut quot modis ipsium,oppositum9 dicatur , cir itidem de caeteris huiuscemodi rebus considerabit. Cur igitur ius,ut unumeri, eius quod e Lutens est, haec persesint adiectus, ed non ut nu- merus eri, Er linea, aut ignis, patet illius sucientiae, Cr quid nam se sint hae cognoscere, T ea quae ipsis accidunt,contemplari. ais non hac parte aberrat ij, qui de ipsis considerant, Minon philosophantes,
sed iis prius e i is substantia,qua de nihilprorsus intelligunt.
Dubitare igitur non licet,quin ea quae dixit,pertineant ad Prina uphilosophum,pi opterea quod sunt affectus unius,& entis,non se stantiae: ens autem habere proprios assectus, qui ei conueniant qua tenus estens,ostendit Aristoteles his quae subiungit uerbis: Nam ut CT numeri,qua numerus est,propris lune, ectu velati oparitas imparitas,excessus defictus,atque haec Cr perse, er inter se numeris competunt, Iolido similiter, mobili ac immobili, T ex coperti ac participi ponderis hune assectus, alij proprij sic, Cr ei quod ceri, ut ens egi, untpropriae quaedam, at v h cIunt ea de quibus eri caphilosophi ueritatem considerare. Patet igitur ex his quae ante recitauimus,uerbis,non modo egi Ogium istum uirum a uel itate recedere, sed comprobari etiam, quod nos in Commentario diximus,assirmationem scilicet, negationem, priuationem,oppositum, & caetera, quae pertractantur in Logica, primo ad primam spectare philosophiam. sunt enim omnia aflectio nesentis,quatenus estens. Quis ergo non iure mireriar, egregia istum uirum ea asserere,que plane ab Aristotelis sententia discrepant, eorum quos ipse labi nunquam potuisse putat,expositoru,quae piam aperte cum ipsa ratione pugnant
Quod uero subiungit, ens esse analogum, hocsbi commentus in . nusquam enim Aristoteles proprie illud analogum appellat: quin docet, in illis ipsis locis, quos iste citat, dici multipliciter de his quae dicuntur ad unum. Quae si proprie loquamur, ab analo gis plurimum differre, cum multis aliis in locis ostendit Aristote les , tum uero maxime primo Ethicorum libro, capite septimo, ad hunc modum: . Sed quomodo dicitur, non enim simile aequivoci ἀ Fortuna. Di evnturne igitur,quiasiunt ab uno,aut ad unum omnia conferuntur, vel
339쪽
magis fecundum analogiam. etenim uteri in corpore vises, sic in ania si ma mens in aliud in asto. Ex quibus uerbis patet,illum distinguere, quae diculur secundum analogiam,ab his quae dicuntur ad unum. Ens igitur no proprie est eorum quae dicuntur secundum analogiam.
l Ed utcun* sit alibi enim de his sussus, magis propivit agemus quis aequis auribus serat,qubd iste ait i Superuacaneum esse, cum quippiam analogum suol rit, de suis omnibus analogatis contemplari, sed primi
Ita enim in arte medica superuacaneum fuerit,de his agere quae dicuntur sana,Praeter quam de sanitate ipse: ut uerbi gratia, de Medicina, de urina, es dereliquis huiusmodi. Superuacanea fuerint Otiam,quaecunque traetat Aristotcles in Praedicamentis de caeteris generibus, praeter substantiam. Frustra item egerit Aristoteles in philosephia de quatuor simplicibus corporibus, cum corpus ut sentit ipse analogice dicatur de incorruptibili, & corruptibili: cor pus autem incorruptibile sit primum ut ita dicam analogatum. Sexcenta proferri licet, quae ex hac eius opinione sequuntur,quae plane absurda sunt, & a ueritate aliena. sed ne longius fiat, ad reli qua pergamus. Quod igitur ex Aristotele Iacomellus citat, id con tra eum facit. si enim ut quidem concedimus proprie illius primi scientia est, reliquorum non ita proprie erit. Cum igitur ea quae dicta sunt,non sint proprietates substantiae, sedentis,quatenus ens est: caeteraautem Praedicamenta suas Sc ipsa proprietates habean siquanquam sint accidentia, ut ex eis quae dicita sunt constat: sequitur,uti in persectam rerum cognitionem traditurus suerit Aristoteles, nisi de substantia,ut substantia, ita* de caeteris generibus, in Praedicamemtis egisset: nusquam enim Misi de his agit, praeterquam in illo libro. Quaedam non ita multo post subiungit Iacomellus, quibus uide tur pace eius dixerim uel ea qus ipse scribit gnorare: modb enim de rebus, modo de uocibus loquitur. Sed quoniam de his satis super superioribus libris dissentimus,ea nunc missa faciemus: in his enim, ut in reliquis,nihil sibi constat. Dubitat deinde iste homo, atque haeceius dubitatio oritur ex ijs quae falsa sunt. Quare minime mirum uideri debet, dissolu tiones Otiam esse illa ipsa dubitatione magis improbandas. Primum autem cum ex eis quae dicta sunt, constet, aetiam, potentiam, unum, multa,& reliqua huiusmodi,non es Ieassectus substantiae, sed en is: quae rit iste, cur in librum Praedicamentorum nihil egerit Aristoteles, de his assectionibus substantiae, quas nono&decimo Primae philosophiae libro inuestigauit. Cur item nusquam in Prima philos
340쪽
phia meminit eorum asse quum,de quibus agit in Praedicamentis Sed quid multa e non ne ex hac secunda eius quaestione sequitur id,quod nobis propositum suit ostendere r Nam si proprietates eae, ae sunt in Praedicamentis, conueniunt substantiae, quatenus sub
antia est,eodem modo reliquis generibus, ut testatur Aristoteles: de his autem nusquam alibi misiquemadmodum iste confitetur: se quitur,ut impersectam rerum cognitionem traditurus fuerit, nisi de his in lib. Praedicamentorum egisset. Quod autem subdit, hoc etiam a ueritate plurimum abhorrere,
nullo negocio intelligi licet. cum a se ipso enim, tum ab Aristote te dissentit. Nam Metaphysicus, inquit, considerat substantiam , caeterἱque is Praedicamenta,uniuersaliori quadam ratione:hic uero pressori con ta
Cum Aristoteleautem,& secum pugnat, quod Primus philosophus, si consideret substantiam uniuersaliori quadam ratione, non considerat substantiam, ut substantia est. Consequens uero neque cum his consentit, quae ante dixit, & contra Aristotelem maxime facit.Primus enim philosophus quaerit principia substantiae, ut superius ostensum est: ergo uisum est etiam, quod antecedit. Patet id autem ex eo, quod considerare substantiam uniuersaliori modo, est considerare substantiam,ut est ens,at asse 'ira entis,quomodo quidem considerantur omnia a Primo philosopho. Qui ergo ita coim siderat substantiam, non considerat uilubstantia est. Praeterea, si liber Praedicamentorum angustius considerat sub stantiam, non considerat ut praedicatum,& iubiecitum,haec enim la/ x κεα tisi me patent. ita* altera haec disterentia considerandi Praedicamen suae si
ta, tollit primam. A se ipso igitur homo iste dissidet. Quod uero subiungit, Metaphysicum, cum altior sit artifex, &Diuinam illam substan. . . tiam, quae purissima est,ia simplicissima, speculetur,idcirco in Meta ..physica speculari uniuersaliores ipsius substantiae proprietates: ia
Hane sane causam perridiculam esse, qui dubitet, arbitror esse neminem. Nam ut Primus philosophus diuinam illam substanti am consideret, tamen nihil obstat, quo minus proprias ipsius su stanti proprietatcs consideret. Quin illud etiam sequi uidetur,ex
his quae de consideratiotae Primi philosophi scribit, ut non pos. sit ipse Primus philosophus considerare substantiam,quatenus suta stantia est.
Ed, Dij boni, quid de altera eius dissolutione dicendum
est haec enim sunt illius uerba: Cum lib. Predicament. sit pars Logics facultatis,quam iam organum philosophiae statuimus, eas in eo lib. assectiones inue