장음표시 사용
141쪽
Perspicuum igitur est, non ita defluuiorum principiis censendum esse, quasi B
ex alueis quibuidam definitis oriun rur. Nec enim terrae locus, ut ita dixerim, si issiceret, quemadmodum nec nubium, is eam duntaxat, quae iam est, fluere Oporteret: nec altera pars deflueret, altera oriretur , sed semper ex Ca, quae esset,
dispensatio, fieret. Quod item flumina ad montium radices fontes habeant, id ipsum testatur, quoniam locus aquam propterea distribuit quod tenui quodam fluxu paulatim ex multis guttulis confluat. Atque hoc sane modo amnium fontates ortu tur Nec tamen absurdum est eiusmodi esse Ioca quae ueluti stagna, aquarum multitudinem contineant, quanquam non ea capacitate, ut hoc nihilo magis eueniat, quam si1 quis fluuior ulu fontes perspicuos esse arbitretur. Fere enim e fontibus plurimi est uunt. Perinde igitur fuerit, hos atq; illa uniuei sum aquae esse corpus, eYistimare.
sue Breui epilogo rationes eas complectitur, quibus probauit, fluuiorum aquam in alii is si ib- Fterranius actu non colligi aut contineri, sed perpeti id oriri, S paulatim ex mi uis guttulis in eu Iocum, in quo fons exilit, confluerc. Ac prior quidem ratio ex multitudine aquae Offluentis ducitur, quam non magis tota terra continere possit, quam nubes eam omnem quae pluit, actu cotineant. Non igitar ex ea, quae actu est, dispensationem in flumina fieri, sed perpetuo partim in
illa effundi, partim oriri. Altera ratio ex sontium, e quibus fumina fere est tuuiu, sitii uina habet. Eos enim ad montium radices sit Oses c, quod argumento sit, aquam fluminum actu colle Oam non esse, sed continenter ad fontes omni ex montis parte guttatim confluere, quoniam to cus ille aquam non aliam ob causam promat, quam quod tenui fluxu ex multis guttulis ea in illum paulatim confluat, ac fontem, qui fluminis origo est, efficiat. Quibus rationibus repetitis, cum nollet, in multis locis stib tcrra aquae multitudincm, quod mox exemplis ostendet, contine ri , e qua fluminibus materia post et suppeditari: si ibdit , absim dum non esse, loca eius iodi i ueniri, quae aquarum uim magnam in sc habeant, sed tamen non ea capacitate, ut totam aquam in flumina abeuntem, non magis contineant, quam fontes, qui perspicui sunt, ἡ quibus plurimi fere fluuij effluunt, eorum fluviorum, qui ex illis e Suunt, aquam omnem in se a Dirconi plectatur. perinde ergo esse , si quis putet in alueis illis subterraneis totam aquam stiminii actu Ginesse,ae si fluuiorum eorum, qui e manifestis fontibus effluunt, aquam in annum fluentem in illis contineri arbitretur: quod quam sit absurdum, nemo non uidet. om τοα-rcia φαογγις οι ταπινόρδνοι συμ βονειδήτεἰ 'ππιαέ. Oὶ ν ης- Iem M ν. Moν A e Mνην 1 σαν,μη- -κοιλιῶν μις ρὶ udi, 6 Me εκρυσιν, o τοι ceu σκον νδο δγν-τς ωεινυδατος. et he o- πι-- ι τα χαντελως νομάρα.
Terrae autem cauernas eiusmodi esse, & hiatus, ea, quae' abloibos hir, flumina declarant: quod quidem multis tenor in locis accidit, iit in Peloponnesb in Arcadia plurima huius generis habentur. Cuius r i caula est, quod, ctim montosast, ex alueis in mare effluxum non habet. Repleta enim loca illa, nec e fluxum habentia, sibi transitum in imo inueniunt, uini afferent C aqua Ca, qua desuper delabitur. In Hellade sane perpauca omnino huiti si odi chic niunt. H86 P cloponnesus totius Graeciae uellit arx, ut Strobo commemorat, habita est. Jλcii initula est,
Isthmo studiori ina qua diaginta inclusa, fornia Iclatani folio simillinia: in cuius medio Arcadia sita est, plurimam habens montosae regionis partem. Ac inter alios IDontes mons est Cyllene maximus. cuius altitudine in ad perpendicii ina stadiorii malis qui 11 decim,alii iii ginti,else uolueriit Pholoe etiam mons citic quo AIpheus suti ius suit: quem Linum ex his aiunt cisc, qui in terras se condunt, post longissimum tractum erumpit. Inquiunt enim perna a te lub terram usque ad Aret Misam in Sicilia progredi, deinde hoc ex loco emergentem, rursiis in pclagus excurrere. Cuius rei coniecturam faciunt, quod poculum quoddam Olympiae in amnem ipsum decides, in fonte Arcthuse demum enter serit, s acrorumq; in Olympia factor hi in sordibus turbii lemus fluuius efficiatur. Quem Alphei in Arcti uisa exitum Pindarus ita capressit:
142쪽
A Venerabiles,men e Iphei tes, Syracusarum germen or giae. Et Virg. ad Arethusam de sonte. Me tibi eum fluctus subterlabere Sicanos
Doris amarasiuam nou interm 'at undam .
Sed rem Labulosam esse Strabo testatur, quandoquidem Alpheus manifesto ostio pala in in mare irrumpit, nihilq; alii eo uicinurn est, quod illius aquas absorbeat. Refert uerb idem auczor, Era tostheneni tradere, Aulam fluui vim circa Phaemum campi in Hirbi uicinium stagnare, S subter quaedam ingredi foramina, quibus obturatis super campos aqtius e findi , apertis q. rari sus meatibus una congregatas e campis effluentes, Ladonem in Ripbeum irrumpere. V nee S Olympia
terram templo cireumpolitam, inundatione aliquando inersiam fuisse, & lacum contractum decreuisse. Erasinum item fluuium circa Stim phalum labentem, montem eum si ibi iurare, S: in o ra Argilia rursus emergentem apparere. Ea in ob causam Iphicratem cit in Stim phalum obsidione circundedisset, &insectare frustraretur, descensum occItidere conatum fui sic, innumerabilibus spongiis adactis. Perspiciuim itaque est, quemadmodum in Arcadia amnes intra terram se occulant. Cum autem inqui at in Hellade pauca talia inuenit i, dubiit me it, an antiquam Hella demintelligat, quam circa Acheloum fiati tum,&Dodona melle inferius tradet: an eam potius partem totam, quae Graecia nunc diecta, antiquam illam, S alias multas prouincias continet Ad ueterem tamen illam pertinere locus hic uidetur, quandoquidem a Peloponneso, ' .iae Graeciae totius pars est, eam disiungit. Quanquam mirum cit, illud ipsum in ca non pucnire, cum plurimi in eas it montes, nempe Corax, Parnasius, Helicon musis acer, th:eron, Hymettus, qui suiliorum in mare exitum liberum 3e manifesti im queant prohibere. nisii montium illorum eiusmo
C At uero Caucaso moti lacus subiectus est, quem accolae mare nominant. Multorum enim ac uastorum amnium, qui in ipsum influunt, effluxum, manifestu non habens, terram subit, ac per Corax Os erumpit circiter loca Ponti, quae Bathea,hoc est, profunda appellantur. Haec autem immensa quaedam sunt maris at titudo, ut nullus unquam descendendo, terminum inuenire potu erit. Illic igitur longe a terra trecentis circiter spatiis dulcis aqua per longum tractum redditur, non continenter quidem sed tribus locis. Quin etiam in Liguria, non minor
Rhodano fluuius quidam absorbetur fluvius autem nauigabilis Rhodanus est &rursus alio in loco emergit.
27 Stagnum, Loc paludem Maeotidem esse Olympiodoriis,& alii quidam putarunt. Sed non
animaduerterunt, paludem Maeotidem Caucaso monti subiectam non esse, eamque iii Pontum Euxinum exitum manifestum habere : idq; A ristotelis etiam sentciuia, qui antea ex Ponto Euxino in paludem nauigari tradidit, in sic eundo libro eam ipsam paludem in Pontum fluere docebit. 1, Palus igitur Maeotis non est, sim praesertim palus illa non mare noni metu rised mare potius Hircanum, quod etiam Caspium dicitur, quod& effluxum manifestum non habet,& Caucaso monti subiectum est:& quanquam mare proprie non est, quod aqua eius dulcis sit & potabilis, mare
tamen ab accolis ob eius magnitudinem nominatur . Vtrum autem ex Scuthico mari arctis faucibus irrumpat, ut Dionysius, Plinius, & Strabo tradunt, non est praesentis instituti dis Litare: qtra quam compertum uideatur, nullam ibi cum mari Scythico communionem esse, ac qui nunc descriptiones terrae tradunt, mare per se ponunt, quod etiam placuit Ptolemaeo. Hoc igitur mare flumina plurima, & maxima excipit, eorumque maximo & continenti fluxu colle et umesie, ut etiam Maeotis, Ptua tui: inter quod,& Pontum Euxinum Coraxi popuIi sunt,Tartari, seu Scythaeast septentrionem magis vergentes. Poreos oce ullo fluxu mare illud terram subire Aristotele; tradit, &in loca Ponti, qua ob prosunditatem Bathea appellantur, qua certe magna est distatia, emitti Aqua cnim dulcem, qualis est maris illius, perlongum traftum, non continenter quidem, sed tribus locis separatis reddi, trecentis fere stadiis procul a terra. De cuius loci profuit
143쪽
ditate, Plinius secundo libro loquens, ad hier burra fere sumpsit quae hie traduntur . Altissimum E inquit mate I 3 stadiorum Fabianus tradit. Alii in ponto ex aduerso Coraxoruna gentis uocat' Bathea Ponti, trecentis fere a continenti stadiis, immensiim altitudinem maris tradunt, ita dis nunquam repertis. Haec ille, Sed antea ex Olympiodoro exposuimus, non tantam re uera fortas te fuisse loci illius altit 1idinem, sed ob ascentum aquae potabilis, 3 spiritas una cum ea iiiii S ponderam descenisti in impeditum, ut imum inuentum minime fuerit. Quanquam Aristoteles hoc in loco non de funibus aut ponderibus demissis loqui tu detur, sed de urinatoribus ipsis, qui in ima maris descendunt, a quibus nunquam inueniri terminus potuerit. De flumine non minori quam Rhodanus sit, quod in ora Lygustica tradit absorberi, ac rursus emergere, non si iis compertum est.Nisi Padus sit, qui, ut Plinius tradit, di uisu conspicit vi , e gremio Vesult montis in celsissimum cacumen elati in finibus se guttim Vagiennorum profuit, fonte omnibus noto , condique sese cuniculo ,& in Foro ui biensium agro iterum exoritur, nulli amnium claritate inferior, nauigabilisque propὰ per totum, nec Rhodano minor, ut qui non amnes tantiari Apenninos, Alpinosq; nauigabiles capiat, sed lacus quoque immensos in eum siese exonerantes, Ec omni nun ero triginta sumina in Adriaticum deferat. Nullus autem in ora Lygustica alius praetereti m fluvius est, cum Rhodano comparadus, nullius, qui terram subeat,&Pursus emergat, putille. Rhodanum uero perspicuum est, ex Alpibus se rapere per Lemanum lacum, segnem, iudait Plinius, Ararim deferre, nec minus seipso torrentem Isaiam&Druentiam, ideoq; amplissimum deferri. Moniam autem haec exempli gratia ab Aristotele posita sunt, ignorandum non est, & alias ab aliis subterraneas aquas commemorari, seu flumina seu stagna: Uel uti Lycti in in Asia, Tigrim in Mesopotadita, quae terras stibi re, & rursus emergere traduntur. Vnde Otii dius,
Sic ubi terreno Lyctis ea epotus bιatu. Existit ulcher hinc, ah , renascitur ore: Sic modo combibit Ar, tacito modo Tite lapsus Medditur agricola ingens Erasinus ita undis.
De quo sane Erasino, eiusque sub terra ingressu, antea meminimus. Plinius etiam tradit ea , quae in Aesculapii fonte Atheni ininter a sunt, in Phalarico reddi. Et in Attinate eampo fluuium mersum post uiginti millia pas uti in oesi re, & in Aquileiensi Timaum. At vero L. Anneus no a subire solum terras, & rursus apparere flumina arbitratur, sed etiam multa labi perpetuo si ibius terram: ingentes etiam aquarum uastitates esse, quae certis temporibus erumpant, & magnam pi oscium multitudinem educant, aspici horridam, & noxiam gustiit. Talem enim aquam seu unda in Caria circa Myndum exiliisse, ac eos omnes periisse, quicunque illos ederiit pisces, quos ignoto ante eum diem coelo nouus amnis ostendit. Narrat etiam quanquam uidetur fabulam puta xeὶ Asclepiodotum auctorem esse, missos quamplurimosa Philippo in Metallum antiquum o lini destitutum, rit explorat erit, qhiae ubertas eius esset, quis status, an aliquid futuris reliquisset auaritia: descendisse illos cum multo lumine,& multos dura se dies, dein te longa uia fatigatos, uidisse flumina ingentia, R conceptus aquarum iriertium uastos, pates nostris, nec compres xquidem terra superemineia te, sied liberae laqitatis . Non dissimile ei, quod in Caria euenit, mihi
narratum est in Africa euenisse. In ea enim locum esse inter Syrteis maiores & Lepti m magnam, uiginti quinque mille passibus a mari distantem, palmis abundantem, quem Taurga incola: uocant : in stilo fons tanta aqirarum dulcium & tepidarum copia emergit, ut unusquis hic, qui uarias orbis regiones peragrarit, affirmet, mi squam tantam aquarum multitudinem uno ore pro silire . Eum autem, quam primum erumpit, dilatari in formam rotundam, quam murus lapideus Olim cingebat. In eam urinatores demissos, inuestigaturos aquae prohindum, retuliste, ex lapi de latera constare , quae quo ima magi S suberint, magis coaretentur, ipsam autem aquam, cum si profundum exqtiirerent, prohibuisse ad ima penetrare, eosq;qhiasi in altum euomuisse Aliqui bus in locis senibus ponderibus demissis, fundum nullum reppi cum Cile. Aquam hanc, ubi ad triginta mille passus per eam rcgionem decu tacti t, non altra apparere, & sirbter terram mari se ut opinantur) immiscC . Ex quo Cephalorum maxima multitudo :i millesimo quingenteii Ino quadragesimo nono in ea in adueniat, cum antea milli hominum memoria, piscis iiii fuerithii s. Esse autem gustui suaves. In mare uero percii ciere, non autem ebibi ab arenis, indicio est et scaphae lignum in ca iniseritum,& per aliquot annos si citatum
144쪽
Non semper autem eadem terrae loca aquosa sunt, uel arida, sed pro fluminum ortu ac defectione mutantur. qtiam obrem mutat 1 o quoque est inter con-
tinentem, & mare, nec se in per loca haec terra, illa, mare omni tempore per manent. Sed ubi terra erat, nunc mare est, & ubi nunc mare, rursus erit terra: quanquam ordine quodam ac periodo fieri illa censendum est. Horum autem principium &causa est, quod terrae interiora, quemadmodum & stirpium, de B animalium corpora, uigentem statutia & se nec thue in habeant. Sed hoc interest, quod illis non perpartes, eiusmodi assectiones usu ueniant, sed uniuersum simul corpus S uigere & senescere necesse est, terrae' autem ob calorem &frigus, per partes hoc euenit. Acilla quidem ut solis &conuersionis augescurit& imminuuntur, ex quibus etiam terrae partes uim differentem accipiunt. Quare ad aliquod usque tempus humida possunt permanere, deinde exiccantur, de rursus senescunt. Alia autem loca reuiuiscunt, & per partes humida redduntur. 8R Cum fontium&stuminum ortus causas e licauerit, eaque in montibus, qu bd itum rein facile excipiant, Ze uapores multos, ex quibus aqua oriatur, contineant, oriri maxilne tradi derit , ad docendum aggreditur, cur interdum deficiant, quanquam maxima&ingentissima fulmina, & in alijs locis noua emergant. Simul autem maris &terrae permutationem exponere
institit, cui uidelicet quibusdam in locis, ubi nunc mare est, alias terra fuerit , rursusque C futura sit, nec semper hoc quidem in loco terra, in illo mare perseuerat, sed uicissim interii
permutantur. Hoc enim quanquam alienum aueritate uidetur, china ex omnibus fere ueterum scriptorum monumentis eosdem fluuios potissimum celebriores, qui nunc sunt, fuisse, atque in iisdem semper locis, nec aliquem nouum exortum, praeterca & mare cadem loca, quae nunc,
occupasse, eodemq; sinus, qui nunc sunt, fuisse intelligamus, tit apud Homerum&Mouenantiqitissimos scriptores licet uidere, longissimo tamen temporis traditi, cuius historicorum aut scriptorum nullus meminerit, ita euenire obeam, quae asseretur, causa1ra,credendum est: cum praelertim mutationem aliquam in mari & flaminibus,etsi non insignem, aetain sciamus,nihil : impediat,quominus longe maiori temporc loge maior efficiatur, ac tandem longissimo,ea qua Aristoteles hie tradit: quae res in progressu magis perspicua euadet. Inquit igitur non eadem semper terrae loca aquosa esse uel arida, sed pro fimitorum ortu ac desectione mutari: quae uerba non ita accipienda imi, quasi s uuiorum ortus de defectio, aquosorum, aut aridorum locorum causa ut Alexander exposuit statuantur: si quidem paulo post contrarium tradetur, locorum uidelieet ariditatem,sontium & fluuiorum defectio is, eorundem humorem ortus causam esse. 1, Illud igitur potius uidentur docere, terrae loca eo ordine, hisque temporum interualli mutari,& ex bumidis arida,& ex aridis humida fieri, quo δί quibus fluuiorum ortus Sc defectiones fiunt: ut cum flumina quibusdam in locis deficere cernimus, eadem Ioea ex humidis arida fieri intelligamus, S rursus ex aridis humida, cum flumina aliqua exoriuntur. d si locorum ariditatis, ct humoris causam in suuiorum defectionem & ortum reserre uoluerimus, circulum quendam stathiere uortebit,ut fluminum ortus &defectio,ioca arida di aquosiacfficiat,& rursus locorum humor&aliditas, fluuios generet,aut ad nihilum ducat. Qua circulus, quoniam ad diueis a loca uidetur pertinere, non ita fortas ea ratione alienus uidebitur:diuersa autem dico,nempe ea, in quibus suuii oriuntur ,& ea, per quae fluunt, ut haec eorum ortu S: fluxu humida, defectione arida essiciantur, ab illis, prout lium da sunt, aut arida, aut gignantur, aut deficiant. Sed in progressu docebitur, omnem locorum humorem ab layeme magna, qt inmutatio seu dilhiui Limyc ri consueuit, proficisci: quae hyems magna, quibus temporibus fiat, tum explicabitur. Cum autem locorum, in quibus flumina oriuntur, per quae fluunt, mutationem, quod ad humorem disiccitate a attinet, commemorasset, subiecit,3 eam, quae maris est, & terrae:&ne casu quoda
145쪽
aut temere, milloque ordine fieri eam aliquis putaret , ob eamq; causam frustra inquiri, ordine Equodam ac periodo illa contineri, nos commonefacit. Quod ita se habere perspicinina erit, cum huius permutationis causam exposuerit, nempe remem illam magnam, qfice non nisi certis temporin: interuallis esse potest. Causam igitur huiusmodi expoliturus, orationem longius repetit, ad quae iam recurrens principia, quae te prae cum animalibus & plantis proportione quadam seu similitudine communia uidentur. Clim enim in stirpibus, & animalibus, eorumq; partibus statius ille ualidus&uigens, quem Graeci ακμου, nominant , de se neetus cornatur, eam Digoris de caloris, quae a Solis, & aliarum stellarum motione prolicis contur, efficientia ortum habeant, in terra etiam eos ipsos status inquit inueniri, atque ab iisdem causis profici sci: hoc tamen idem p to, qudd animalia non per partes iuuciae cant, aut senescarit, sied tota simul corpora, terra uero non tota simul, sed per partes, ut quibusdam in locis iuuenescat, irigeatque, in aliis senescat, tum permutatio efficiatur. Ac quemadmodum animalia&stirpes, tum clim uigore praedita sunt, humore abundant, quo cum senescunt, destitui incipiunt, ita & partes terrae uigentes ac iuuentute praeditas humidas esse, & ad aliquod usque tempus in eo statu pepseuerare posse: senescentes autem arescere, atque uicissim in terrae partibus hanc permutationem esse, ut cum quaedam senescunt, & aridae efficiuntur , aliae reuiuiscant,& aquosae reddantur. Ac de stirpibus quidem Sc ani Fanalibus satis perspicuum est, quemadmodum αιμνου παρακμὴ seu φθι , quae in secundo de o
tu & interitu, ortum & interitum nominati & hoc iii loco accretionem 3 imminutionem, hi niuersum uitae eorum tempus contineatur. Nec enim ἀκεια , hoc in loco pro accretionis sine, quo tempore animalia&plantae maxime uigent, accepit, in qua significatione uocabulum ciusmodii medicis ad statum morbi significandum usurpatur, sed pro tota accretione: qtiae, cum sit, tam in animalibus, quam in plantis, iuuenescere dicuntur, quemadmodum & cum imminui incipi ut, usque ad uitae cxtremum, senescere. Pori o in siccitate senectutem positam esse, uocabul uiri γ Πρας αποτῆ γῆ: quae sicca est &frigida , ductum, declarat, quasi eo tempore animalia terrea efficiantur . Melius etiam ii oca Haloes, σις, quod idem cit in plantis, quod γωρας, id est, senectus in animalibus, ariditatemque signat, indicatur. In sene ectute enim tum stirpnim, tum animalium hirmor ille nativus, quo iuuentus continebatur, quiq; caloris natu 1 alis essedes est,&alii ne ii tum, imminuitur, quousque ad extremam siccitatem adducta naturaliter intereunt. Sed de his disserere ad librum deiuvemure &sene et uteriresnet. In secundo autem de ortu&interitu ex-p0sitam est, quemadmodum calore S frigore, ob Solis accessum & recessiim haec fiercnt, atque accretio & ακμηγSolis accessui, decretio& παροιμι recessui tribueretur, aliaque esse, quae uno Gaccessu orirentur &augescerent, uno recessit decrescerent & interirent: alia, quae pluribus, &haec totidem aecessibus imminui & interire, quot accessibus orta essent, incrementumque accepi sent, omninoque Ortus & interitas tempore aequali cotineri. Quod in his, quorum uita unius duntaxat anni est, quales stant herbae multae, SI animalia etiam insecta,mam me esset perspicuit: dubium autem in his, quae diutius iii mini. Quandoquidem recessus etiam & frigoris i cmpore,ctoriantur 3 augcscant: A cum accedit, calorque inualescit, intereant & decrescant Rriod dubium eo tollitur, quod, c Lim uitae cuius lite, seu stirius, seu animalis certum sit tempus, cuius una pars ortus est di accretionis, altera interitus S de cietionis, quibus annis animal augetur, m ius accessu soli beneficiunt accipit, 'tram recessu ciusdem detrimentum: clim autem interitus atque decretionis tempus aduenit, maiori damno ob Solis recesium, quam beneficio ob eius accessum afficitur. Cum igitur in animalibuς & plantis res ita habeat , in terra quoque non aliter citenire Aristoteles tradit, nisi quod non tota terra simul ex iuuentute ad senectit tem, Lit anima
Ita &stirpes, sed per partex soldm ob Solis accessu in , aut recessum mutatur. Neque enim fieri potest, ut quemadmodum animalia & plantat, ita& ipsa simul tota senescat. Nam cum ob Solis &aliorum uagorum syderum accessim senescere poliatur, illoriim calore Omnem eius lilii Orem il xiccante, quo modo &illorum voce sui intencsc Cre, hi unor obfrisius, syderum&Solis absentia comparaturn, restirtito, quis non uidet, fiet i No:a posse ut Sol, aliaque sydera uaga ad totam terram stimul accedant, aut ab cadem recedant γ Nam terra puncti rationem, coeli comparatio ne, quanquam habeat, ad Solem tamen Z alia sydera proportionem habet, nec tota ab eo unquailluminatur, nec quae partes trimen ab eis si Inui accipiunt, aeque accipiunt. Est ver & aliud in ter terram, & animalia, Sc stirpes discrimen, quod illa Solis accessii iuuenescunt, augentur, uigent, humore abundant, eiusque ipsius recessu senescunt, & ad interitum ducuntur, omni hamore destituta: terrae contrario modo assicitur, siquidem Solis &syderum praesentia, eius humore exiccato senescit, eorundem absentia ueluti reuiuiscens, humectatur: quod in chriusq; a
ni aestate δ: hyeme licet perspicere.
146쪽
Cum autem loca sicciora evadunt, sontes evanescant necesse est, idq; cum euenerit , flumina ex ingentibus primum exigua fieri, tum ad extremum siccescere: fluminibus uero loco mutatis ,& hic quidem esiccatis, alibi ratione simili genitis, mare mutati. Eum enim locum, in quo fluminum impulsu redun dabat, clim recedit, siccum reddat necesse est: ubi uero fluxionibus abundans terra ad aggerata exiccatum est, ibi rursus stagnare . Sed quoniam omnis, quae ad terram pertinet generatio, sensum ,&longissimo ad nostram uitam temporum tracstu eis citur, fieri haec nos latet, ac prius integrae Sentes perduntur, atque intereunt, quam horum a principio ad finem mutatio memoria ulla com
prehendi possit. ac maximi quidem & celerrimi interitus in bellis fiunt, alij in morbis, alij in sterilitatibus, ct in his alii magni, alij paulatim. Quocirca &
C huiusmodi gentium migrationes ignorantur, propterea quod alij regionem deserant, alij eousque permaneant, quoad nullam amplius multitudinem alere regio ualeat . Inter primam igitar & ultimam migrationem, longum temporis spatium intercedat, uerisimile est : quo quidem fiat, ut nemo meminerit: quinii ij, qui remanserunt, superstites uiuant, illorum memoria temporis longitudine deleta sit.
89 Hie faelle perspicitur terrae secitatem, quam in Solis conuersionem ac periodum retulit, fontium & fluminum siccitatis, quemadmodum antea diximus, causam statui, ut & fluininum siccitatem eius mutatioinis, quae in mari & continenti cernitur. Ac quoniam illud iam perspicua esst, hoc, quod non satis ab interpretibus perceptum fuit, p. 1acis est explanandum. Inquit igitur primum flumina ob terrae siccitatem alicubi deficere & exiccari, alibi proportione existere, nempe ubi terra humecta est, ualidoque&uigenti suo statu adhuc praedita. Ex hac fuminum mutatione, & praesertim exiccatione mare ait mutari, ut uidelicet ubi continens iam erat,eb s D se recipiat, terramque illam, quam occupabat, aridam relinquat. Exiccatis enim fluminibus ea loca relinquere, in quae ab illis fuerat impulsum, impetuque suo in priorem locum redire, qui
iam fluminum illorum fluxu assiduo arenam siecum trahente, fuerat adaggeratus, atque continens, terrraque artia factus. Rursus ergo locum illum, non quidem omnino mare euadere propter illam adaggerationem, sed stagnare. Quo fit, ut intelligamus,eius loci,e quo mare a fluminibus pulsum fuit , siccitatem, duplicem causam habere, mari ob fluminum pu Isum discessum, di adaggerationem. Atque hoc quidem euenit, ubi obte senecti item flumina deficiunt. Vbi
uero ob eius uigorem exoriuntur, qua parte in mare inflatant, eam continentem fieri, ob maris ex fiuminum pulsa discessum A adaggerationem necesse est. Quo autem mare pelli tur, ibi ex c6tinenti mare efficitur. Alexander autem duplicem illam siccitatis maris, seu ortus terrae continentis causam ad diuersa loca reseri, ut ea, in quae mare fluminum fluxu fuerat pulsum, illo in pristinum locum, ob defectum fluminum, cedente, arida relinquantur: ea uero, ubi sumina in mare sese imittebant,ex adaggeratione in stagnum conuersa, paulatim siccescant. Videtur uero
Arist teles, cu stagnare haec loca ait, non ad siccitatem indicandam idproferre, quin potius ad
147쪽
humorem, quem mari redeunte accipiunt: sed utro modo res habeat, e immutatio liaec maris, E& teri .aea nemine montanientis estet tradita, nemoq; inueniretur, qui posset meminisse, latere ea inquit, quoniam loligissimo uitae lis manae comparatione) temporis trae tu efficiatur, ac prius integiae gentes perdantur & intereant, quam aliqua talia a principio ad finem dricta inemoriae possit mandari. Porro gentium ac populorum clades maximas ae celerrimas in bellis fieri, aliasi i morborum, alias ob sterilitatem :& harum quidem alias, quae simul&confertim fiant, alias quae paulatim, ut etiam eorum populorum,obellismodi incommoda, migrationes non magnopere notae sint: quandoquidem alii regioncm deserunt, alii remanent,quoad regio ipsa nulli omnino multitudini alimenta ualeat suppeditare.Itaque uerisimilec se,ut longum temporis spacia inter primam & ultimam popillorum migrationcm intercedat: quo quidem fiat, ut nemo ex iis, qui postremo migrant, memoria possit rppetere, quando primo migratum sit, do, si de iis,qui remalis erunt, superstites aliqui uinant, illi rerum obliuione propter longum tempus capti sint. Hune in modum Aristoteles his occurrit, qui de maris & terrae permutatione, cuiuα nulla apud homines extaret memoria, poterant dubitare. Qia' in re Platonem sectus,uidetur,qiu Aegyptiuillum iacerdotem in Timaeo inducit, conantem persuadere Soloni , Graecos semper esse pueros, quia uidelicet eos reram uetustissimarum memoria fugeret.Cuius obliuionis causa essent multa p& tiaria hominum, quae fuerant exitia, maxima quidem illa, alit ignis conflagrati ire, aut aquae inundationibus: minora uero aliis calamitatibus, illis uidelicet, quas nunc Aristoteles comemorat, bella, pestilentias,& famem. His e11im reuera calamitatibus orbantur terne,atque habitatoribus destituuntur,aut repente aut paulatim,prout illae magis minus ire ingentes fuerint.Quod
uidere licet in pleri sim regionibus, Turcariam Regi subiectis.
. Eodem modo existina an dum est tempus latcio, quo inhabitari primum ea loca Coeperint, quae mutata fuerunt &eae aquosis&palustribus arida reddita. Il. Hla enim paulatim multo in tempore ampliantur, ut nulla sit memoria, qui nam primum,& quo tempore, & quo locoram statii in ea uenerint, quemadmodum&in Aegypto euenit. Hic enim locus siccior se in per fieri, totaque regio Nili fluminis alluvie uidetur conereta. Sed quia paludibus siccescentibus a finitimis paulatim incoli coeperunt, longinquitas temporis initium obliterauit. It que ostia omnia, uno Canopico excepto, manu faeta, non fluminis uidentur. in etiam antiquitus, quae Thebar appellantur, crat Aegyptus: id quod Homerus etiam docet, qui non adeo multo post eius nodi mutationes extitit. Hu- ..ius enim loci meminit, tanquam Memphis aut omnino non esset, aut certe notanta . Hoc uero ita accidisse uerisimile est. Humilia enim loca poste ius,quam
148쪽
A edita incoli coeperunt , quandoquidem necesse est ea Ioca, quae concretioni ex alluviae propiora sunt, cum in extremis semper locis magis stagnent, diutius pa
llustria remanere . Id autem mutat in ,&rursus in melius evadit: quippe cum in meliorem statu in ea, qtiae exiccantur, loca rediguntur,& quae prius temperata erant, chm nimis siccescunt, deteriora fiunt. Quod Graeciae, Argivorum Mycaeneorumque regioni contigit. Troicis enim temporibus Argiva, propterea quod palustris est et, paucos alere poterat, Mycenea uero recte affecta erat, ob eamq; causam in maiori pretio habebatur . nunc autem contra ob eam, quae dicta est, causiam. Illa enim sterilis facta est,& prorsus sicca . Huius uero, quae tunc quia stagnabant, sterilia erant, utilia nunc reddita sunt. Quod igitur paruo illo in loco accidit, idem &in magnis. locis,& integris regionibus euenire putandum est.
sto Terrae 8 maris permutationem fieri docuit, ea incitie paulatim& Iongissimo temporis tran et v, iit propter populorum clades maximas, nulla amplius eius temporis, quo coepta est, memoria apud polleros maneat. Clades autem, aut ex bellis, aut ex morbis, aut ex sterilitatibus proficit ei, quibus efiicitur, ut quae prius inhabitabantur loca, deserta fiant, ido; aut repente, aut longo temporis interuallo, ut nullus eius temporis, quo deseri prinium coeperunt, possit memini 1e. Mod ipsum de locis;quael 1bitari coepta sunt, nunc tradit. 1gnorari enim, quo primum tempore id faetii sit, SI quando loca ea, quae prius humida etauit & aquosa,& ideo inhabita, ilia, eκic cata sint, Si habitationi id cinea reddita. Quod Aegypti, cui hoc contigiste arbitratur, testimonio confirmat. Contigisse autem, thun ex ostiis Nili docet, quae non ipsi iis fluminis naturalia, sed opera hominum facta uicientur: tium ex Memphide, cultis nullam mentionem fecit Homerus, quasitum aut nulla esset, aut certe non tam insignis, tantamq; habens magnitudinem. Idiicio ueris Irii Ie esse, quando 'si idem loca inferiora,& magis propinqua mari, postremo habitari coeperunt, quia uideli edi posterius siccescant, & indurentur, & ad temperiem habitationi aptam adducantur. Potest autem ex Herodoto confirmari, quod h1c de Aegypto traditur, siquidem testatus est,
Aegyptum Nil don una esse, ut etiam Strabo refert lib.11. Quin & Plinius lib. 1s ait, maiorem Aegypti partem a Ni Io ortam cssi ad quam a Pharo insula noetis & diei cursum fuisse plodit Hoc amerus, casIdemq; cessione maris, Aegypto annexam esse,& factam continentem. CLIm autem Nilus ab ultimis Aethiopiae finibus ad Septentrioncs,ut antea traditum est, fluat, in eo loco, qui 1 trianguli figura Delta appellatus est,tanqua in auertice quodam scinditur, eumq; locum trian guli efficit uerticem, cuius trianguli latera fluenta sunt, quae ex utraq; parte ad mare descendunt: Unum ad dextram, Pelusium uersus, ab Asia disterminans, alterum ad 11nistram in Canopi eu mare ab Africa seiungens. Ita eius duo sunt extrema, triangulum illum,qui Aegyptus est, claudentia ostia. Canopicum &Pelusita citari: inter quae alia quinque sunt mentione dignae caetera, quae permulta sunt, tenuiora a primis illis duicta, S: in totam insula dispertita. Quae omnia ostia, quia praeter Canopicum manu ssimi A sta declarant, Nilum, totum illum locum adaggerasse, ut opus fuerit, si in mare immittere se debeat, nec per totam regionem effundi, ostia per 'tiae immittere tur, fabricari. Canopicum autem non manufactum, sed naturale e se, inde coniicit Olympiodorus, quod Menelaus classe illuc appulerit, unde Se Canopicum dictum, a Canopo elassis eiusdem gliberinatore, qui ibi defunctus est. Cum ergo Aegyptus Nilo claudatur, merito insula a nonnullis dicta est. Cumq; Nilus, ut antea tradidimus, fluminum omnium ingentissimus uideatur, at que arenae limi secum perpetuo multum afferat, eoq; praesertim tempore, quo augescit, totamque illam regionem inundat, quod singulis annis efficitur, aratione ac probabilitate alic Dum non est, terram ibi eius inuecta atque alimite ad aggeratam fuisse,& concretam , tandemque exiccatam ,&ad habitandum commodam factam. Singulis autem annis per omnes Re gypti agros, totamque illam regionem, Nilus auge ens se effundit, unde eius loel fertilitas consequitur, dii in terra ab eo humectatur, 3 limo pinguissimo ac feracissimo obducitur. Cuius incrementi causae uariae a Philosophis produntur, quas Diodorus collegit, Seneca, Ss alij complures: apud quos, quia non sunt praesentis instituti, poterit qui ite perspicere. Illud itero commonet aciendium, Aegyptum, quae, quod figuratriquetra constet, De Ita appellatur, in feriorem Aegyptum esse, praeter quam superior Aegyptus est, in qua nobilissima fuit olim ei tritas Thebae, quam Alistotcles ait antiquitus Aegyptum fuisse, quasi inferior Aegyptus, m
ri adhue loca ea occupante, nondum esset nata. Sunt autem hae Thebae, quas, quia centum
portis claudebantur, Homerus Illi ad os primo appellat: strabo Dios polim, hoc .cit Iouis ciuitatem. Praeter eas aliae fuerunt, ut in Troade & Caria. Memphis in Aegypto hi .qtioiulam
149쪽
quondam urbs ampliis ima fuit, Arx regum eius proii inciae, pyramidibus clara: cuius magnitu- Fdo de opulentia, cum a multis aliis, tum a Diodoro coini nemoratiar. In superiore sista est Aegypto, non procul distans a uel tice Delta, supra quam Herodotus refert mare fuisse, ii sique ad Aetlii opum montes, ut inde etiam confirmari possit, Aegyptum concretam Nili allarii te, cuna an tea mari operiretur. Inquit autem, id uerisimile csse, propterea ludd loea infera posterius habi tari coeperunt, quam supera & edita. Ea enim loca, quae concretioni ex allii ui e seu ad aggeration propiora sunt, dititius palustria remanere,&rlla quid c esse humilia & infera, in quibus aqua magis colligitur, atque longiori tempore e Xiccat ii p. Merito ergo Memphi iii, quae in inferiori loco sita est, quam Thebae, Homeri tempore non fuisse, alit certe non tantam, quod nondum loca illa est eiu plane exiccata. Porro exiccatione ea mutari,& ad meliorem stat Lim reduci, quemadmodude ea, quae modice sicca striat, si plus nimio exiccentur, deteriora seri, de habitationi ob sterilitate inepta. Mam temperiei permutationem Argitiorum & Myceneorum regioni contigisse. Sut mea facilia, qtiae deliis regionibus tradit. Est autem Hellas, quae Graecia appcllatur, quae Isthmum Peloponnesi, qua parte Megarim continet,attingit: Atticamq; in se habet. Argitiorum & Myceneorum regio in Pelopolines est, ad oram maritimam, quae ad ortum est, qua Helladem respicit. Erat ueris, ut Strabo refert, illium Argivorum regnum, quod in duo dii ii sum est, pro harum ciui ptat tim numero, uidelicet Argos,& Myccires, quae inter se stadiis sodistant, ut dicatum iuxta Mycenas Iunoni templum ambabiis esset commune. Porro Argos piopter siccitatem poetae nomi
Qui igitur parum considerant, uniuersi mutationem, quasi coelum ortum G sit, harum affectionum causam esse arbitrantur. Quamobrem mare etiam quassi exiccetur imminui inquiunt, quod plura nunc, quam antea, ita affecta loca cernantur. Est autem hoc partim quidem uenim, partim falsum. Complura enim quidem sunt, quae, clim ante aquosa essent, continens terra nunc sunt: sed contra etiam res habet. Qui enim considerauerint, multis in locis effusiusti in re deprehendent. Cuius rei causam mundi ortum esse putare non debemus. Ridiculum enim est, ob paruas leuesq; mutationes, uniuersum mutare. 4ol S auteac magnitudo terrae, nihil certe est ad uniuersum coelum .
9I Oinni uti, qui, cum de re aliqua dissertant, aut etiam aliquid agunt, parum attendunt & considerant, nec omnia, quae in re ea, quam aut agunt,aut pertraetant, insuant, diligenter perspici sit, commune est, ut multa temere agant atque pronuncient, nullaq; difficultate ad qitidi iis agendii promin iandum,& statuendum ducantur. Qv ocleaenisse Platoni, cum ortus rerum causas coini nos explicaret, in primo de ortii&interitu Aristoteles tradidit. Hi, in iiiit ex multis rationi- fibus, cum ea, qtiae insunt, non coni cmplemur, ad pauca respicientes facit ocium ciat. Quo salie tritio laborant omnes, qui nimis de lepraesumentes, a ueterum,qtiam noniiue Iligunt, nec satis animaduertunt, doctrina desciscunt, tu sua quaedam Lomnia hi mitatis nihil liabentia, ad pauca respicientes, parumq; attendentes obtriid sit. Ita igitur cos a fictos filiis se hic traditur,qiii terrae&maris,aridor nub&aquosiorum locorum perinutationis, qtiae hae cinis et posita est, causam inii estigantes, uniuersi mutatione atq; interiti teste existimarum, tanqtia ccxlum&omnino unitier sit in ortum sit, ideoq; interire tande Oporteat. Ob hanc ergo causam S mare, quia exiccetur, quando qu: demnimc plura, quim ant Ca, lora exiccata cerniintiti, iiDaDimii. Cuius sententiae Heraclitum
ante Aristotelem,& Stoicos pbst fui se, Alexander tradit, quippe qui uoluerimit ad ea exiccationem uniuersum uenturum, ut omnia tandem conflagrent,& in ignem uertantur . Porro maris
xiccationcm futuram & Democritus existimauit,& Aesopi ex fabulae tradunt: siqui de finxit Ae sopus, militem quen clam portitori cuida iratum dixisse, mare initio omnia ca loca occupasse, tu
150쪽
A a Carybdi absorpto montium cacumina apparuisse. Qua Carybdi, cum secundo absorberetur, insulas effectas fuisse: itacitie si tertio absorbeat,omnia Exiccatium iri , nulliinaque amplius mare futurum. Sed hoc ut in libro,q ii seqititur,ait Aristoteles militi irato prorumclare alienum 1ao fuit,quod Philosoplitim non iratiim,&tieritatis imi estigatorem non decet. ideo fabula eiusnodi praetermissa, quemadmodum sententiam commemoratam Aristoteles improbet, doceamus. od igitur illi aiunt , partim uerum csse, partim non iterum, tradit. Verum quidem, mare in
pluribus quam antea locis exiccat 3 ei Te, contineatiemq; apparerer non uerum autem,illud imminui,aut siccurna plane futurum :quandoquidem& alia loca sint complura , quae chim antea siccaei lent, nunc mari superfuso aquis Obruuntur. Praeterea ridiculum eu,ob exiguas S Jeues uni uersi mutationes,nempe eas, qtiae in terra & mari, quae coeli comparatione nihil sere sunt,conspiciuntur,urriuersiain totum tielle mutare,&ad interitum ducere, in illius mutationem & interitum,haruin leuium mutationum caulam referendo. Atque, quod ad mare attinet, quod a litibusdam locis recesserit,3 alia inundarit, praeterea, quae dietas int, Plinius testatur, terras multas nasci, non solum fluminum imiectit, sed etiam maris recesu. Memoriar enim proditum cste, in Ambraciae portu decem millium passuum interuallo mare recessiste. Item A theniensium quinq; n millium. Proeterca SEDheli. ubi ouandam Dianae aedem alluebat . circa etiam Ilium fuisse legi- tur. Atque ut dictum e t lupra temni, imiis lite ad Aethiopum montes. Q mn S nostra aetate a
Ρι orecessit. Ita maris recessu Rhodon apparui ne inquit Pinda
A J θ M. Irr's ivltaq; loca sicca antea&babitata inirndauit, ut liac qiio-qV tuae alias iunctae erant continenti. Veluti Sicilia ab Italia au i oeotia.Ita haec maris & terrae uteissitudo multis in locis spectar I P. Mi Ptiam 1113r c iis D ut ut totum Mediterraneum mare per columnas, & Gaditata eum fretum Intra terras uiti pili totam iit eam, quae nunc tegitur aquis,partem inundasse. Qtiin&Anaxagoram maris in multa loca inundationem sensiste certum est,quippe qui interrogatus, an liquando futurum cistet, ut Lampsacus aqua tegeretur, respondisse fertur, εκν γε-εm ιλει- ro , nil inq.: it tcnr is finem accipiar. De terrae ad coelum exigua magnitudine, circiter huius libri tisitium dictum c t,e positumque, centies&septuagies a Solis stella supelari, quae tamen - nobis cubiti aut circiter,mensura apparet, ut non sit mirandum a solum coelum collatam nihil esse, & ut alibi dicitur,s iunctum quoddam. Qinimobrem certe ridiculum est, nec Philosopho digmina, b mutationet, quae in ea,& illa quidem, non tota simul, sed per partes cernuntur,uniuerium mutari existi inare .Quemadmodum deridendi sunt hi, qui ob mutationem, qtiae in rebus generabili hiis prrpetuo inuenitur,scientiam & allensum seu comprehesionem tollunt,ιικαταληφαν .inducentes, de quibus Aristoteles in quarto Metaph. Cum multa sint, qhiae ab omni mutatione uacant, natu raq; necessaria de immutabili constant. πάν-ν πυ-ν ω Πον-Gm γγνεῖ GHονων ἐμ υων. Ioscit ili: σι
Sed horum Omnium causam censere debemus, quod per tempora fato constituta,ut hyemsaiis iuersariis temporibus, ita magno quodam temporum circuitu hyemS magna fiat,immensaq; aquarum pluuia,& illa quidem non in itidem