장음표시 사용
291쪽
. nubis partem ut olympiodorus uoluit se tollat. Ita igitur Rristotelis demonstratio efficax per- E. manet: quam experspelli irae&geona et vix principiis aucere, quam ex naturalibus maIuit, quo-itiam firmiora sint illa, maioremque ii im& efficacitatem demonstratio esset habitura. Quae aute . causa illum mouerit, ut a diopum aspectus non syderis reflexione in ea usus sit, cum tamen con-
..trarium sentiat, antea docuimuS. .
Specula autem continuata concipere animo oponet, sed quorum singula per sese ob paruitatem cerni non queant. inod uero ex omnibus fit, unum e se uidetur, propterea quod alia aliis deinceps consequantur. Videtur autem id quidem quod album est Sol, in quoque speculorum in orbem continenter apparens , nullamq; sensilem habens diuisionem . Proximus huic ambitus niger est, pqui ctiani ob illius candorem nigrior videtur.
Causam milii reddere uidetur, quare Solis duntaxat, aut Lunae color, non item sgura in Halo seu corona appareat. Quae sane causa est, quia nubes4lla tota, ita qua apparet , in ruinutas adsensum partes diuisa sit. Specula itaque parua este, quorum stingula per se cerni non positiit, ideo figuram repraesentare non possc , sed solum colorem, ut de speculis paruis antea sumptum
est . Uoniam tamen continuatus ille color circa totum Solem aut Lunam apparet, eiusmodi specula continuata inter se, hoc olt, ficquentia,&sese hieluti tangentia esse oportere ,. ita ut ii artim quas ex omnibus spςculum existat , a quo unus Solis color repraesentetur. Atque hoc etiaIridis generationi commune est. Cum ighur specula illa parua ita incit bem disposita sint,ut sint clari tigila,&unum speculum efficiant, id inquit album, quod in eis uidetur, Solem esse, cuius splendor ac candor, in quoque illorum absque figura continuatusapparet. Ac quanquam. specula illa re uera disiuncta sint, Solisque candor in uno apparens, ab eo, qui . in alio apparet, di-hun tias sit, cohaerentes tamen inter se uidentur, nulloque inodo inter se adsensiam, diuisi. Atque hoe est sortasse, quod ait, nullam sensilem accipiens diuisionem. Quanquam Alexander
id de Sole inspectilis singulis apparente exposat, qui uidelio et absque sensili diuis e , sodest
figurae expers, uideatur. Proximum huic, qui apparet candori ambitum, nigrum esse ait, ni grioremque ob it Ium eandorem , cum quo cohaeret, uider . Est autem externus ambitus a Sole aut Luna, aut etiam perpendiculari, quae ab aspectu ad Solem se ii Lunam ducta est, longius distans: qiii, quoniam&densior est, iit potὸ rad ijs Solis aut Lunae minus illustratiis&disiectus,&raiuios etiam aspectias imbecilliores reflectit, niger apparet, &iuxta alterum positus, qui candorem reseri, mesorem etiam nigredinem exprimit . Sunt ii erbaspectus radii eo imbecilliores, quo a perpendiculari magis abducuntur, ualidiores quo propius ad illam , quae ualidissimus est ra dius, accedunt. Qui ergo illi sunt uiciniores, tum quia ualidiores, tum quia minus reflectun ti1r, colorem Solis aut Liuiae magis referunt: qui cum ad candorum accedat, mi bes illa, unde reflectuntur, candida apparet: quae autem sequitur& exterius ambit, quo longius distat, eo ni grior videtur: quod magis in Iridis generatione perspicuum etiadet, Et hoc quidem, quod de
nigredine dicitur, in inferiorem locum, post uerba, quae proxime sequentur, ut in omnibus exemplaribus legitur, scriptorii in ut puto incuria translatum, in suum locum restituimus. Rioniam autem solum eandorem Aristoteles in corona seu Halo ponit, non item alios, qui in arcu cernuntur, colores, dubitauerit aliquis de ea, quam uari j coloris, qualis in arcu .esse silet, citca Solem eo die apparuisse Seneca testatur, quo Diuus Augustus urbem ex Apollonia reuersus intrauit. An hiero hit plurimum unius coloris iii delicet candidi coronae apparenti fieri tamendi interdum potest, ut Iridis reserant colores, cum uidelicet nubes eiusmodi fuerit, qitae colo res illos apta sit exprimere, nempe rorida, & in pluiliam mutari incipiens, qualis nubes tum So- lis ad latera sita est, cum uirgae tricolores apparent. Nam & tales coronae circa lucernas stantibus
adstris humidiori aere cernuntur . .
292쪽
la III. Meteor. Arist. IJ96 Aduersus terram magis, quod a uento liberior sit is locus,quippe flante uen
to status eii idens esse non potest. Coronae autem circa Lunam sepius fiunt, pro- pterea quod Sol calidior cum si aeris cocretiones dissoluat Circa astra uero iis dem quidem de caulis fiunt, quoniam tamen concretiones omnino exiguas,&nondum foecundas indicent, non aeque portendunt.
a 7 Dubium maxime hoe uidetur, quod de loco tradit,in quo Halo seta corona appareat. Nam nubes in loco sublimiori concrescunt,in media uidelicet aeris regione uapori biis frigidis plens, radiorum nimirum Solis reflexum non sentiente: loca item inferiora,ac terrae propiora, nominus,imis magis quam superiora uentis agitantur, unde etiam tradidit,in altissimis montibus uentos non esse. Falsa igitur &conclusio,& conclusionis probatio, seu causa allata uidetis r effrictim Halo in nube appareat,& prope terram ualidiores sint uenti. An nubes, quanquam in illa media aeris frigida regione plurimum cogantur, interdum tamen & inferius fiunt, uapore in eas ob aliquam antiperistasim coacto,quo modo etiam prope terram gignuntur, in quo uento quoque sedato,ad aliquod tempus perseuerant. Venti autem etsi in altissimis montibus non spirent, paulo a tamen infra, ubi nix Se pluuia oriuntur,aerem agitant, calida exhalatione, quae illorum est matcris, cum frigido illo & denso aere decertante,& inserius detrusa. Atque haec est agitatio, quae in loco illo sempiterna est,interdum,cum uideIicet uelle mens est,& materia inulta suppetit,ad te ram usque,hoc est loca plana & humilia descendit,interdunt infimam mediae illius aeris regioni grartem non praetergreditur,calore potissimum Solis, cuius radii resexi eousque pertingunt, emia laticiem dissoluente. de nobis interdum montes conscendentibus, cum aercna quietum ad illorum radices habuissemus, omnia vemis agitata uersus eorum medium ac summitates, depre- hendimus. Ita fit, ut loca terrae protiora minus uentis infestentur,quam superiora.Superiora autemdico,non omnia, sed quae paulo infra altissimorum montium Himmitates liabentur. Et huius quid dubitationis solutio haec esse potest,non ea quam quidam attulerunt, nempe in inferiori mediae regionis parte Aream seu coronam fieri,quia illa minus uentis agitetur quam sepe rior,atque etiamstprema aeris regio. Illam enim supremam coeli motu agitari, mediaeq; regio nis partem superiorem ilium motum participare,ita perenniter moueri. Sed illam supremi aeris
agitationem,uentum,seu πνεῖ,α Aristoteles nunquam uocauit,neque re uera uentus est,nis uetum aerem agitatum esse contra Aristotelis senteritiam dicamus. Media autem aeris regio tota C in perpetuo,ia,eam,quae dicta est,eausiam,motu uersatur:quem motum exhalatio calida sursum contendens,& deorsum pulsa,nunquam non efficit:quod sane experiantur,qui montes ascedulia
Cumenimin locis humilibus,& ad montium radices nulliim uentum sentiant,ubi illos ascende Te incipiunt,aerem uentis agitatum inuentiat.& haec satis de Halo seu areae loco Sed illud aduet tendiim,haec,quae de eius loco scribuntiu ,in exemplari Graeco in iis inserta esse,quae de eius colore candido & nigro proximὰ sunt tradit nempe inter ea quae de eius colό extindido &ambi tu nigro dicebantur. lectio eum obscurior esset, id aleriptoribusimperitis sortasse infertum putassent, huius loci interpretes quidam eam immutarunt,ct suo Ioso omnia posuerui, quorum sententiam probauimus. 4oniam autem antea traditum est,& circa Lunam, & eirca Sole, di circa splendida sydera coronam apparere,docet,cur circa Lunam saepius quam circa Sole fiat: quae item sint causae coronarum circa sydera apparentium,quaeq; earum conditio. Ac omnia quidem plana sunt & perspicua. Circa enim Solem non ita saepe fieri ait,qubd Sol ealore suo aerem, ne in nubes coeat di densetur,impediat, coactumq; & densatum dissoluat,quod Luna caloris sui imbecillitate faeere non queat. Circa autem sydera iisdem de causis, quibus circa Lunam &Solem apparere,sed tamen non aeque pluviam aut uentos aut serenitatem portendere, ut illse,idq; , quoniam,exiguae eum sint,exiguas aeris concretiones,&illac quidem nondum scireundas,id est, quae adhuc aptae non sint,inpluviam concrescere,declarent. Eiusimodi enim cum sint, quom .do aut pluviam permanentes, &non solutae, aut serenitatem in sese tabescente haut uetos aliqua
293쪽
Arcum autem restexionem quidem eme antea dictum est . uero restexio. E.&quemadmodium, quam ue ob causam, quaeq; illi accidant, nsiic dicamus. Aspe dius igitur ab omnibus levibus uidetur reflecti. in eorum auteni numero aerest & aqua, di ab aere quidem reflectitur, clim concrescere eum contigerit. Sed tamen&ob aspectiis imbecillitatem etiam absque concretione eum reflectit, qualis nonnunquam affectio cuidam accidit, qui remisse, non acriter cern bat. Eius enim imago e regione ipsum aspiciens', ambulanti ei praeire semper uidebatur:. quod ei accidebat, propterea qubdaspectus ad ipsum reflecteretur. Nam prae aegritudine adeo imbecillus omnino erat, ut propior aer, perinde ac qui procul densusque esset, speculum fieret, nec eiusmodi aerem posset
38 Quae ad Halo,seu Coronae procreationem pertinebant , omnia hactenus fuerunt exposita. Nunc ad Arcum transit, eoq; posito, quod de eo ,&de Coro rea Pares iis, & Virgis communiter antea tradidit, nempe ex reflexione existere, qitae Λ qualis reflexio sit, & quemadmodum fiat: omni vinitem, quae illi accidunt, quae hii delicet antea tuerunt commemorata, causas docere insti- vivit. Ac prim im quidem illud Limit, quod superius etiam positu in est, aspectus reflexionem 1 corpo ibus leuibus fieri: quod, quare fiat, eo into eo explicauim iis . In corporibus deinde leuibus aerem, S aquam ponit, quod omnis illorum superficies heuigata sit 3c plana, itaque ab utroque aspectum reflecti, d ab aero quidem duobus modis, cum uidelicet concretus. est ,& absque etiam concretione. Sed lacie posteriori modo propter aspectus imbecillitatem , qui efficit, ut ab aere etiam raro possit resecti: ob quem reflexionis modum, id contigisse ait, quod de quodam. Antipheronte sis enim est,de quo loquitur, cuius etiam in libro de memoria meminit legitur, cui ambulanti imago hominis praeire seinper in acre, ueluti in speculo uidebatith adeo Satira illius aspectum imbecillum fuisso, ut ab aere reflecteretur, ipseq; ue in illo, ueluti speculo, intueretur, cum aspectus ultra progredi,aeremq; propellcre non posset Quod, quanquam admirandum uidetur fuisse, tamen Aristotelis referentis & interpretum compria antium authoritas,iit credamus, nos mouet. Cum pia sertim Vitellio libro decimo perspectibiae, euidam noto suo id ipsum quadam nocte euenisse testetur. Illum enim cum antea per anultos dies in miris fuisset, noctu e-iquitanterni magmen sua hoc est,umim alium secum equitantem uidisie, qui sane uir eadem
iuuata seret,quae ille agebat: tum flumine traiecto, ubi illum uidisse mox rabi adactem serenu G&perspicuum uenistat, imaginem illam euanuisse. Sed quaeret aliquis, quaenam hiacti is huius, de imaginis causi fuerit,nulla aspectus ab aere factae res exione : siqvidena nullam re trem Aristotelas statuit, quippequi receptione specierum in oculos non radibrum egressu aspectum feri
censet,etsi hoc in libio sententiam contrariam sequitur. Arvab Alexandro allata. causa caeteris o
in albus, quae ab aliis afferauitur, probabilior est,pauciores m difficultates habet coniunctas P ui
.delicet nubeculam aliquam,aut uehim ex oculoruni suffusio ine sutura ipsc Antipheronti ante pupillam coactam esse, quae ex consuetudine extra ciculos uideretur, quandoquidem ea, quae extrae dissent, uidere consueui nitis, Mimanamque formam ei. ropraesentaret, aliquibus eius partibus cminentibus, aut depressis, quomodo interdum ob eiusmodi materiam intra oculos coactam, culi ces in aere uolantes nobis uidere uidetur, uenulis, qhiae ad pupillam sunt, materis illa repletis, ob eamq; causam sublatis, ut alarum speeiem habere uidea in xci Simile autem quiddam his, qui ita assed hi sunt. accidere: quot euenit chim nubes cib illarum partes eminentes, aut depressas, aut uas, huic aut illi animali assimilamus, An igitur ita dicendum est Z an, si mirandum uidetur, potuisse in exigua materia, qualis in oculis cogi potest, hominis formam, eam si seinperii&maasi siXtra esset, apparere, dici potest, ita fixam in sui Phantasia habuisse lina nem suana; ut 'hiasi extra aestet, & sub oculis caderet, illi iud cretur,ea. ii delicet imagino ad aspectus in thriimetitum delata. o modo interdum eorum, quos uchementer aut amamus, aut odio prosequimur, imagines ita fixae apb is permanent, ut eas prae oculis perpetuo habere, idq;. noctu praesertim iii dei ira An si hoc qu qtae factu dissicile quis inqui at , in dant praeserti maerum aliarum occurrentium, quae
4istrahere phantasiam possint, multitustine, illud dicendiim est quόd xx V tollione colligitur,
formam uidelicet illius ab aere ad eius oculos ophtha Imia laborantes res exam esse , quomodo a solidis spe eulis,' cuni illiscit currit,ad oculos sanos reflectitur. Hoc uerbinax inae Eubuim est, cum nullaisaior ratio uideat iret esse, cur hominis ophthalmia laborantis aspectunt' hie debi- . Iem habentis forma & species ab aere resectati ir, quilin cuiuscunque asterius ..' Quid enim ad re- . flemonem 'rmae ab aere factam opi thalmia conducit Z Nisi , quod aliqui uoluerunt, ab oculisco morbo laborantibus humor aliquis in aerem proximum ita effundatur, ut illum densio rein efficiat,
294쪽
A e sciat, ob eamq; causam ad specie ni reflecte indam idoneum. Ac, qtranqi iam dissi ite ut det tir, potuisse tantu in humoris ex An tipharontis oculis emuere, ut aere dentiori semper facto, imago irascinper reflecteretur, Omnino tamen impossibile non eis,atque hoc nisi ponatur, casis a liaec Vitellionis in omentum liori trabet. Sed sic ii thaec, sericalia caiisa sic rit, illi id tame pei spicitum est, in ipso Antiplieronte causam fuisse. Nee magis forte mirandu m est, lioc illi cirenti e pi, tuisse, lita id, qiuod in libro de memoria & recordatione de eodem est traditium, nempe phalatas nazita omnia siti uisa, quae phantasia concipiebat, tanqliani facta fiuisiciat, cog tast e, ut noli nolum aspectu, uerum etiam phantasia di cogitatione aegrotaret.
Quocirca & promontoria in mari reuulse,& Euro spirante maiora omnia ui
dentur. Ea iterra, quae per caliginem cernuntur, ut sol& astra cum oriuntur, 3 ocu cidunt magis, quam coeli medium tenentia.
ay Haec ab eo, quod monstrare incoepit, aliena esse, nec satis ad id monstrandum accommodata uideri possint, ii quidem aspectum, ut ab aqua, ita ab aereresseeti posse, dein onstrare instituit, haec uerd nulla aspectus reflexione, sed est, perfractione qua det: in radior si cc
nuntur. Quoniam tamen ἐν et διακλα- , ut in reflexione, aspectris aliquid patitur,l itque διακλασιν in aere, ueluti &in aqua, eb conducent, ut ab aere a spei tum pati polle intelliga tritis. Porrollaec τά διακλασιν, hoc eth, radiis perfractis conspici, manifestum est, quippe qiue non in nebula, aut aere cras , ueluti in speculo, sed per nebulam N aerem conspiciamur: ipsa quidem per se, & sie eundum se, sed aliter quam sint . ut promontoria a radice a inrisa, cum tamen radicibus haerealit, & sydera orientia&occidentia, maiori, quam sint, magnitudine praedita. Quie autem causa sit, cur promontoria ita cernantur, cur item Euro spirante magnitudinis maioris, illius
qui item OIImpi 'dorus, huius Alexander exponit Prona litoria cin qhi it ille id eda radicibus e-uu Isa, δὲ uelliti, mari innatantia apparent, quoniani ad promontoriorum radices caligo ab aqua ascendens est indatur, quae longe aspicientibus ab ah tra ipsa hon differre uideatur. Itaque, climpromontorium ab illa nebula in serius ambiatur, &heluti illi insideat, qua sit aquae insideret, imginem praebere: a radice igitur alaulsum, re aquae innatans uideri . Sed contrarium potitis docere Aristoteles uidetur, nempe promontoria a mari in sublim cauulsa apparere , non autem a lii de illius innatare. Hoc enim eri, quod interdum nobis apparet . Citius alpectus fortassic caiisa haec
est,qubdae recra &caliginoso, qualis ad promontoriorum radices habetur, aspectus debili latur: itaque fit, ut radiccs illae lon ius csse appareant f quod cum aecidit, artu Isia illa in sit blime amari uideantur necesse est. At uero spirante Euro maiora omnia uideri ait Alexander, quia Eurus humidus fit, utpote Australis, aeremq; humi iuum&e assum efficiat. Quod etiam Aristoteles 16 Probi. sectione tradidit. Perinde itaque ab aere crasib, dc humido accidere, quod ab aqua, in uares conspectα maiores uidentur. Ac huius quidem rei duplice causam Alexander affert nitia ab tilior est, altera sensui magis exposita. Videntur inquit) omnia maiora, &per aquam, & per
humidii aerem, quonia quae per crassitis, m in iisq; pet spicuum meditim cernuntiar, remissius a
que obscurius cernuntur. autem ita hii dent hir, aspectus quasi procul sint, diiudieat. odenim quae procul cernit, obsciarius, quam si prope essent, conjiciat, ob consueti id inemestici tur, ut etiam ea, quae obscurius conspicit, quasi procul sint, conspiciat. Atqui positum est, angulo quodam ad pupillam constituto, quae ceriuriatur uideri, & maiora quidem maiori angulo, minora uerli minori. Idcirco & cadem procul conspecta minora, quam prope apparere, quoniam uidelicet, quae a re conspecta ad pupillam rectae lineae ductitur, a maiori semper inter allo minorem angulu essiciant. Cum igitur aliquid, quia prope sit,& prope c5spiciat hir, maiori angulo cernatur, quod autem obscurius uideatur, imaginem pr. Ebet,qita si ex multo in te uallo ccrneretur, maius quam sit conspectui, apparet, propterea quod si uere ab illo interuallo cerneretur, minori profesto angulo cerneretur. Haec prior catis eis ab Alexandro allata, cur res, qit per aqhia Saexem crassum cernutur, maiores appareaat, quia uidelicet ciun prope interdum si ni, itaq; angulis magnis cernantur, quasi tamen longe distent, apparent, Se cum ea, quae long distant, minora uitideantur, coniicimus, haec, quae ita remota uidentiir, longe maiora es e, qua ire idea situr. Sed haec Alexandri ratio non uidetur docere, cur res ad sensum maiores appareant, imo uero minores uideri, quia obscurius cernantur: ratione tamen colligi, maiores, quam uidentur, es c. Piae terea, & maiores ab eo interuallo, ex quo a nobis conspicitii dentur, apparere, quam si re uerac xeo interuallo cernerentur, S Ob hoc quidem puto ab illo allata est. Altera magis sentilis causa A a et ulti
295쪽
. est, iube motusi re sensili in eo,quod perspicuum aerii est,cuin humidum si erit 3 crassum, sata Ectus diffunditur, non seeusae in humidioribus,& crassioribus caitis atramentum fundi conspicimus. Necessario igitur rem eiusmodi tum maiorem, ii ii iero obscutius uideri. Quomodo &soni per humidiorem aerem excitati orauiores audiuntur. Id uero etiam eo sigilo tirielligi, iii bd orientis Solis radii disie fit,& supra terram sublimes elati,uixq; & obseure ad terram filii, pluuia futuram declarent, utpote ab aere hi imiἀiore affecti. Aesi radiis Solis id nee idit, multo magis colorum sipeciebus,& motibus aecidere, ut ab aere liumido spargantur &disiiciantur,quo uidelicet radiis illis sunt imbecilliores. Cum igitur id fiat,rcmqtiae certi itur, maiorem necessario iii deri, quomodo & Sol, de reliqua astra orientia, S Occidentia apparent, per aerem uidelicet humidum&crassum conspecta, quod minime illis iii meridie, alit medium emit lotum tenentibus, aere nimirhim nitidos: puro, euenit. Atque haec altera causa est,magis quidem, qua prior sensilis, sed quae tamen rem propositam non doceat,si radiis ab oculis exeuntibus aspeetum fieri, ruod Aristoteles hie ponit,teneamus. si quod motibus, a te,quae cernitur, factis tributum est istici uidelieeta per spieuo humido&crasso, radiis aspectus tribuamus, eosq; in eiusmodi humido medio diffundi inquiamus. Idem enim accidit, rem uidelicet, quae cernitur, maiorem
Ab aqua autem maxime reflectitur,&ab ea etiam magis, quae fieri incipit, o quam ab aere. aeque enim partium, ex quibus coner tis Sulla oritur, in
gis, quam nebula speculum sit, necesse est . moniam autem perspicuum est, anteaque etiam dictum est, in eiusmodi speculis colorem solum apparere, figuram uero non apparere , necesse est, cum pluere incipit , iamque aer, qui in nubibus inest, in guttas concrescit, nondum tamen pluit, si Sol aut aliud quid splendidum e regione suerit, ita ut nubes speculum euadat, ac reflexio ad id splendidum, quod e regione est,fat, colorem, non figuram apparere. Cum
autem quodque corum speculorum exiguum sit, di aspectum eisu Stat, magni
tudinis ueto, quae ex omnibus illis existit, continuatio uideatur, continuata magnitudo eiusdem coloris appareat necesse est. Unumquodque enim speculum ei, quod cohaeret, suum ipsius colorem impartitur. Qiloniam igitur haec possunt euenire,cum Sol & nubes hoc modo se habuerint, nosti; inter ea positi H
fuerimus,ob reflexionem aliquid apparebit. Atqui,& tiim,& non aliter his habentibus arcus existere cernitur Peripicuum igitur ςst, arcum aspectus reflexio
1 o Aspectum & ab aere,& ab aqua, omnibusq; laetii biis eorporibus reflecti sumpsit:quod evinin aere iam declarauerit,in aqua nunc docet,& ab ea non solum,cum genita est,sed eum fieri etiaincipit,magis quam ab aere,eum referri docet:s quidem nubis partes,ex quibus concretis guttae oriuntur, peculi rationem magis,quam nebula,atu aer obtineant, utpote densiores, di ad resectendum aspectum accommodatiores.His sumptis de declaratis arcus ortum explanat, eo tamen prius repetito, quod antea etiam tradidit, in speculis eiustacidi paruis eoiorem sesum, non item figuram apparere, & cum unumquodque eorum ob parilitatem aspectum effugiat, quia tamen cohaerent, continuatam quandam ex illis magnitudinem uideri existere, quae eiusdem coloris uideatur,uno uidelicet speculo, ei, quod proximum est, colorem suum impartiente. Quae cum
296쪽
A ita se habeant, inquit, si eum pluere incipit,iamq; aer in nubibus conclaifus, in guttas cocrescit, necdum tamen guttae decidι1nt, Sol aut alii id quid splendidum,ueluti Luna, alit aliud bydus fui gens, e regione posita fuerint,ita ut nubes illa, quae in guttas concrescit, speculii fiat, aspectusq; noster ex eo speculo ad illud splendidum reflectatur, illius splendidi colorem, non item figura, Ob speculorum paruitatem necessario apparere . Atque cum hoc fieri possit, nihil siue impediat, quo minas interdum Sol, & nubes eiusmodi in pluviam concrescens, eum e regione situm ha beant, nosq; in medio illorum positi simus, ita ut a speculo illo ad Solem aspectu gnoster refleetaetur, si id contigerit, Iridem, quam arcum vocamus, apparere, Si eum quidem Sole, irii bri&aspectu aliter habentibus non apparere. Itaque id quod sumptum fuerat, perspicuum esse, Iridem uidelicet ex reflexione existere. Haec autem, quae tradit, omnia plana sunt, 3c magna ex parte sirpe-xius explanata, ea potissimum, quae de speculis dicuntur. Illud etiam manifestum est, arcum tum solum nobis apparere, cum nobis in medio positis Sole e regione nubis fuerit, quae in pluuiam concrescere incipiat, ita ut in eadem recta linea Solis aspectus& Iridis centrum habeatur. Ideo oriente talitiam&occidente Sole apparet, quo sane tempore medium locum inter ipsum& nubem, quae speculi habeat rationem, tenere, &non alio nos postlimus. Nam quanquam a s lijs etiam temporibus inter Solem&nubem interiecti esse possumus, illa tamen speculi ratim nem non habet . Veluti si nubes medium coeli teneret, Solq; infra horizontem Θ 1egion cesset positus, me dij quidem inter utrunque essemus, sed speculi munere nubes non fungeretur, nul lis ab ea aspectus nostri radijs ad Solem ob terrae interuentum reflexis . Quin& nube ad Solis latera posita, uirgae tricolores apparent, sed tamen arcum nunquam expressit. Non etiam nube,aut in pluviam concrescere nondum incipientc,aut in eam prorsus conuersa Iris apparet, sed tum solum, cum in eam incipit mutari. Nihil autem refert, utrum sat, cum incipit pluuia, aut, cdm ea dem desinit, quoniam guttis exiguis, quales sunt, quae initio e nube ori uritur, pluuia terminatur. Quoniam autem Aristoteles nullam demonstrationein, quae probet,arcum ex res exione,& ratione speculari existere, uidetur afferre, nisi qubd tum uideatur, cum nubes talis ita ad Sole sita fuerit, ut speculum esse,&aspectum reflectere ualeat, filerunt alii, qui id demonstrare enixissent. Ac
primum quidem Philippus Platonis familiaris, qui ut Alexander meminit)demonstratione in
de sumpsit, quod arcus ad easdem partes, ad quas &aspicientes, commutetur, quae proprietas est eorum, quae in speculis apparent.Nam quae recta,& ipsa per se, non in speculis cernuntur, contrarium omnino facere uidentum ut si qui aspicit, ad dextram se conserit, ist quod aspicitur, adlae C uam uidetur inclinare, aut si ille ad laevam, hoe ad dextram se confert. In speculis contrarium euenit. Qui enim imaginem in speculo intuetur,&ad laetiam inclinat, ad eandem quoque partem ipsim imaginem cernet commutari, quod ipsum eueniet, si at dextram se conserat. Cum igitur idem in arcu eueniat, ratione speculari apparerc, nec aliquid veru in nubibus esse Philippus m qnstrauit. Geminus & Aelius adiecerunt, aliud quoque in arcu obseruari, quod rerum, quae in speculis cernuntur, proprium est,arcum,nobis uersus eum proficiscentibus, ad nos qtioque accedere uideri,nobisv ab eo discedentibus, eum similiter retrocedere. Cuius contrarium in hiscue nit,quae recta&per se aspiciuntur. Possidonius demonstrationem inde diixit, qubd, stultus esset
Te uera in arcu color, nec ratione speculari appareret, permaneret, 35 quo propius ad nos accedetret,ed manifestius cerneretur, cum tamen secus eia cniati siquidem eius imago,cum ex longinquo clara sit,interit, cum e uicino,est uentura. Potest uerb&eb monstrari, quod celerrime nascatur,
nec minus celeriter aboleatur: quod rerum in speculis Disarum maxime est proprium, cum nihil tam cito reddatur&fiat, abeati, quam imago in speculo. Item quia totus simul nonnunquam fit, S: totus simul interit, quod proprium est speculi. Desinit etiam arcus, si Sol obtegatur nuber, alia opposita, ut eius imaginem esse in nube tiri elligamus: quod inde etiam intelligitur, quia n unquam maior semicirculo apparet,& quod eo minor est, quo altior est Sol: quod, quemadmodam accidat,postea ostendetur. Sed sunt, qui hanc sententiam nitantur infirmare: tum quia nihil sit tam dissimile, quam arcus & Sol, cium in arcu nec Solis color,nec figura appareat, nec magnitU- do: tum quod nullae nubes speculis militudinem habeant, clim per illas in montibus nostranseamus, nec tamen in illis nos conspiciamus. Praeterea, quia oporteret singula stillicidia fiagii las Solis imagines exprimere: illorum enim contiguitatem nihil impedire,quando & specula pars ua, si iungantur, imagines suas seiunctas exprimant. Quod etiam stillae citius cadant,qtian it c5cipere Solis imaginem possint. Quod rursus specula non pelluceant, nubes pelluceant: illa d crisii
sint,har rarae: illa eiusdem materiae tota, hae eat uersis temerὰ compositae, Ze diu non cohaesurae.
Item quod ortu Solis ignei coloris nubes uideamus, ut nihiI prohibeat hos quoque colores in illis cerni, quanquam speculum non sint. Versim di melle non est hasce rationes diluere. Primum quidem falsum est, Solis colorem in arcu non apparere. Apparet enim etsi non purus, quippC . qui in speculo colore infecto, hoc est, in nube nigctori exprimatur. Dictum autem antea est , Aa 3 copporis
297쪽
eorporis splendidi colorem iri speculo puro purum . apparere, in eo, quod co orem ali quem tra- T bet, colori illi admisceri. Ita colores arcus ex admixtione coloris Solis, & ni redinis nubis, tit post docebitur, existunt. Nubes autem etsi speculi, quod fighiram& colorem plane exprimat,ii-1nilitudinem noti habeant: quoniam tamen radios reflectunt,& colorem aliquem eius corporis, ad quod reflectunt, reptor sentant, speculi aliquam obtinent rationem. Ita neceste no est, ut qliis,nilio eulis male asiectus,&aspectu debilitatus, qualis erat Antipheroi3, in nubesse cernat.Sed ilae
oportet singula stillicidia singulas Solis imagines repraesentare, quddad senium adeo exigua
1int, ut per se&separatim nullum eo tum Solem repraesentet, sed continuata cluntaxat ,&um: in hic luti speculum magnum facientia: quod tamen, quia ex illis exiguis disiunctis constat, colorem duntaxat exprimit. Parua autem specula sciunetas imagines reddentia, adsensum indiuidua non sunt, id ed illas seiunctas reddere ualent. Nec tam cito stillicidia illa decid tint, quina spem is nostin radios queant excipere,&ad Solem illos reflectere. Et quanquam qii aedam decidant, alia tamen statim consequuntur, quae id ipsum repraesciuent, quemadmodum ii speculo uno sublato, aliud statim in eius locum poneretur, eadem prorsus imago exprimeretur. Nec hierb ntibus omnes pellucem, imo quae radios reflectunt, densae sunt,&s,dera saepenumer b occultant. Suiuetiam nubes eiusdem materiae, quemadmodum A specula,&quanqua in non diu coh: usurae, quo stamen tempore coli. erent, speculi naturam habentes. Nubes autem, quae in ortu Solis rubrae apparent, tum ex fumo a terra ascendente,&illis admixto, tum ex radiis bolis, qui eas pei vadunt, tum uerb etiam ex aliqua reflexione colorem eum nanciscuntur. Atque hinc neces arid non fit, ut omnis, qui in nubibus color apparet, eo modo existat, isque potissim tum, qui certo ordine, certis temporibus, certasgura exprimitur, quales sunt arcus colores. Arcum ergo serit ridem ex reflexione,& ratione spe eulari existe te, integrum manet. Atque nihil interest, utrum ex ais
spectus nostri ad Solem, ut hic dicitur,an ex Solis radiorum ad aspectum nostrum qiuar Iris o telis uera est sententia) reflexione apparere cum dicatur, siquidem utroque modo ex reflexione existit. Διιορὰ ὀνιυτ μαὰ γνετera. η est αλως--τὰ κατηι αμφω-. α 'ε
Quocirca & Sole aduerso semper oritur: Corona autem circa ipsum, Ciu: quam utrimque reflexio est, arcus tamen colorum uarietate differt. Marcent in
quidem reflexio ab aqua&nigro, & e longinquo e scitur: illa uerbe propinquo, & ab aere, qui natura est candidiori . Quod autem splendidulii est, in nigro, aut per nigrum nihil enim interest puniceum apparet. Quod in igne ex lignis uiridibus accenso intueri licet, quemadmodum rubram flammam habeat, propterea quod ignis, qui splendidus est & candidus, multo sumo admiYtus sit. Quin etiam Sol per caliginem & fumum puniceus apparet. Quapropter
arcus reflexio prima,talem habere uidetur colorem, utpote ab exiguis guttulis facta reflexione: Coronae autem reflexio minime. De alijsilero coloribus po stea dicemus.
xi Non quia arcum ex ref exione exister c dictum sit, id eb aduerso Sole redditur, nee quod adiauerso Sole reddatur,ex reflexione propterea existit corona enim seu Area ex reflexione apparet, quae tamen Soli aduersia non est, sed circa Solem uerium ex eo quod di etiam est, si nubes e regione Solis posita fuerit,uosq; ita medio illorum, aliquid apparcre, tumq; & non aliter se habetibus
arcum existere, nunc colligitur, ipsani arcum aduerso Sole semper fieri,iaon autem circa Solem , quemadmodum corona. Quod quare non contingat, partim supi a cuna de coxona agerctur, eu plicatum est, partim in uerbis, quae sequuntur, explicabitur. Sed cum argus e regione Solis fiat, corona circa ipsum, utrunq; ex reflexione ait existere:&cum hi trunq; ex reflexione existat , arcu. colorum uarietate a corona differre, diuersam esse huius & illius reflexionem: quandoqhi idem arcus reflexio ab aqua seu mi be in guttas concrescente,& atrum colore habete, & e longinquo: uidelicet
298쪽
A iii delicet exaduerso coeli efficiatur. Coronae uero se a Areae ab aere, hoc est,mibe aeream naturam obtinente,&citiae nondum ad aquae naturam seuertat, obcanaque causam candidioli prae
dita colore, & e propinquo, nempe sub ipse Sole, aut ad eius latera. Itaque dupliciter reflexio nem differre intelligimus, tum materiae, a qua fit, ratione, tum uero etiam si tus & interualli. Longe enim maior cst distantia a nube, in qua arcus apparet, ad , Olem, qutinab ea, in qua corona ad eundem. Si quidem nobis a Sole aequali fere semper interuallo distantibus, coronae nubes inter nos di illum interiecta est, cum intereundem de arcum medii nos simus. Inaequalis autuspatij, per quod a pectus reflectitur, distantia, ut uarij colores repraesententatic ausa et Lad candidum quidem, qui Solis est color, magis accedetes ex minori interuallo, ad atrum ex maiori, a spectu uidelicet in minori minus debilitato, in maiori magis. etiam colorum uarietas ex nubis, a qua fit reflexio, existit. Si enim candidior sit nubes. Solis color candidus magis expri metur, nullo alio nube infecta colore, qui uarietatem inducat. At si atrior, non Solis quidem purus color, non etiam nubis apparet, sed mixtus, isque uaritis pro uaria nubis illius ad Solem distantia. Sed quae propinquior est, puniceum colorem reprae se intat, quandoquidem splendi dum nigro admixtum puniceum apparet. Quod tum in lignorum uiridium flamina, tum itan Sole pet caliginem S lanium conspecto ostendit. Illam enim rubram esse, quia ignis natura candidus de selendidus, fumo atriori admixtus sit. Solem etiam candidum & splendidum ob eandem caurum Puniceum apparere, si per fumum &nebulam conspiciatur. Candidum autem ait ignem, aut natura sua, aut fumi comparatione: alioqui candidus sum quam pland cerni tu G propterea quod humore, qui nigroris alicuius est causa, alatur. Ιix hic locus eum iii primo libro non tollit, in quo Solem igneum non esse, quia candidus appareat , ost inditur. Re praesentatur autem&ex flammae, &fami admixtione ti iridis color, si aut fumi maior sit copia, aut e maiori distantia appareat: de quare in progoesiu. Cum igitur ita res habeat, ut Iridis reflexio a guttulis paruis efficiatur, puniceus in ea colos apparet, Solis uidelicet splendore guttularum nigriori admixto. Iti Areae autem reflexione , quoniam ab aere seu nube candida, & in aquam non dum densata, Sole non adeo distante essicitur, candidus color apparet. Meminit uero guttularum, ου quibus Iridis reflexio existit, ut simul etiam intelligamus, quare non figura, sed Solis tantum color appareat. Cum autem&aiis Iridis sint colores, nempe uiridis&purpureus ,
item qui ex puniceo diuiridi iuxta se positis, id est flauas, de eis in progressu se dicturum pol
Praeterea circa ipsum Solem nulla eiusmodi concretionis fit mora, sed aut pluit, aut dissoluitur. Cum autem est in contrariis locis , dum aqua gignitur D aliquod tempus intercedit. Id uero nisi accideret, Coronae, quemadmodum& arcu S, colore tinctae apparerent. Nunc autem integra quidem nulla, nec iii orbem eo modo apparent, sed exigua quaedam & per partes, quae uirgae nomianamur. Nam si eiusmodi nebula, qualis aquae, aut alterius cuiuspiam nigri vi diYimus, esse solet, cogeretur, Iris profecto integra, ut quae circa lucernas fit,
appareret: circa enim illas byeine, spirantibus austris, ut plurimunt Iris e fiet, tur, quae his potissim im apparet, qui humidioribus sunt oculis, quo ram uidelicet aspectus ob imbecillitatem celeriter reflecti tur.
2 a Causa una exposita est, quare arcus colorum uarietate distinet iis sit, corona seu Area miniam ἡ, ipsa uidelicet nubium ac speculorum, in quibus apparent, natura&conditio diuersae aliamnunc si1biicit: locum nimirum, in quo apparent, quod uidelicet corona circa Sol φm cernatur, in quo aeris seu nubis constitu tho illa, quae uarios Aferat colores, etsi colligatur, diu taliten cohaerere
299쪽
Eaetere non potest: arcus ueris P regione Solis, ubi nihil impedit, quominus aliquod temporis r spatium cohaereat, uariosqtie illos referat colores. Porro circa Solem, aut in pluviam statim mutari, atque decidere, aut in sese euanescere ac dis tui .lQuorii in alterum quidem accidit, ne pe in pluviam celeriter conuerti, si crassior sit concretio &frigo te uehementi urgeatur: alterii uero, id est dissolutio, si tenuior, & a calida secaque exhalatione nondum secreta. Ita enim tu ex sese, tum uero etiam radiis Solis facile dissoluitur. In contrariis autem locis, hoc est, e regio ne Solis nube posita, consistere diutius potest, nec subita est eius in pluviam mutatio, sed paulatim in aquam conuertitur, guttulis sensim formatis, in quibus, ut in speculis, Iris appareat. Nee enim Sol distatuendae eius uim habet, nee tanto frigore illa premitur, ut in pluviam statim uertatur. QRod si1 accidat, nullus certe arcus apparet. Ac circa Solem si eiusmodi concretio, qualis arcum rep sentat, diutius conssteret, aiec aut in pluviam statim mutari, aut dis blui contingeret, Coronae, inquit, quemadmodum & arcus, colore tinctae apparerent : sed integra nulla, aut quae in orbem ambiant, cum uideantur, nullam ibi talem consistere coneretionem intelligitur. Quoniam autem exigua quaedam, & per partes, qiuae uirgae ob similitudinem nominantur, apparere ait, quasdam concretionis illius nigrioris, quae uarios colores positi exprimere, portiones ad Solis latera cohaerere, ut in progressu dicetur, putandum est. Non aliter itero inquit Irin dem integram posse apparere, s eiusmodi nebula, qualis est ea, quae in aquam, aut aliud nigrum uertitur, circa Solem consisteret, quam circa lucernas hyeme spirantibus Austris Itis apparet, aere uidelicet circa illas ob Austri natum densato,&aspectum adlii men reflectente . inicum ex aspectus res exione existat, illis maxime conspicuain esse, qui, quoniam oculis sunt humidio ribus, aspectiun habent imbecillum, qui facilὸ ac celeriter potes reflecti. Hunc in modum A ristoteles nos docet, quare circa Solem corona coloribus distincta non fiat. Q ae ratio non ita fortasse ad Lunam, aut alia sydera potest accommodari , in quibus ad concretionem dissoluendam tanta uis non inest . Ideo mirandum non esse, si coloribus praeditae coronae interdum uisesint, qualis ea fuit, quae Airgusto ex Apollonia reuerso .& urbem intrante uisia est: cuius Seneca meminit. Qualem etiam Io. Picum obseruasi elegitur. in ad ad Iridem circa lucernas apparen tem attinet, in uerbis, quae sequuntur, quemadmodum fiat, qui hic et iis siri colores, docebitur.
Illud uero aperiendum est, quod ait, eos, qui oculis sit ni humidioribus, aspectu imbeeilliori esse. Quod ita se habere intelligi potest, tum ex his, quae in quinto de animalium generatione ab ipso
Aristotele de oculorum temperamento traduntur, tum etiam ex his, quae ab Hippocrate & Galeno tertia Aphorism sectione. Aristoteles in loco commemorato docet, eos ac iitὸ cernere, qui Gbus oeuli sunt modice humidi, hoe est, nec nimio, nec exiguo praediti humore: quibus uero aut
humor abundat, aut deest, eos minus uidere . Nam cum moderat E mouere cernendi instrumentum oporteat, nimium humorem admotum eme ineptum, exiguum autem magis moueri, quam par sit. Atque haec causa ad temperamentum oculi attinet. Humorem autem ad lentitium, aspectum infirmum reddere Hippocrates tradidit, cum dixit Austros hebetare auditum, de uisum caliginosum reddere. Qtiod propterea eos facere inquit Galenus, quia, cἰim calida 3e humida sime natura, caput sensuumque instruarienta plurima implent humiditate, admotumque inepta reddunt, eadem sane cause, quam Aristoteles attulit. Cum igitur oculi humidi imbecilluni aspe- ctum faciant, aspectiusque imbecillus celeriter reflectatur,& reflexu illo imbecillior fiat, color, qui ad nigredinem accedit, uidelicet purpureus, in aere lumen ambiente apparet. Austri iii autem fatus ad Iridem hane circa lumen uidendam bifariam conducunt r. tum quia aerem humς-ctant & densant, idoneumque ad reflectendum reddunt, tum quia oculos similiter, & certiendi instrumenta humore ut dictum est implent, imbecillumque eo modo aspectum, & ut reflectatur, facilem essiciunt.
o γ η-το sonise . Oritur autem& ab aeris humiditate, de a fuligine, quae a flamma defluit, eique admiscetur. Tum enim speculum fit, idque ob nigroiem: siquidem fumida fuligo est. Ac lychni lumen non album, sed purpureum in olbem, Iridi
simile: nec puniceum apparet. Nam S aspectus, qui reflectitur, exiguit S est,&speculum nigrum.
x3 Aerem humidiorem, ae densiorem Austrini flatus reddunt, ideo potissimum hyeme, quae natura sua frigida est, &humida . Aeri igitur lucernae lumen ambienti, ita hiimido&denso ad
300쪽
A mixta ex stamma desuens fuligo nigrore quodam eum inficit,utpote nigra& sumida. Quare speculum idoneum aer ille redditur, ut talem , qualem cernimus , tridem repraesentet . Nec enim ut ait) album lumen in aere illo repraesentatur, nee puniceum, quale in Iride coelesti, sed pu pureum,&ad Iridis ecelestis smilitudinem tantum accedens, non quidem album , propterea qudd speculum, in quo apparet, colore tinctum est, qui color luminis candori admiscetiit, Dicandor ille purus exprimi non possit: non etiam puniceum, propterea quod speculum nigrumst, &aspectus ualde imbecillus, ut ob speeuli nigredinem id, quod in eo cernitur, ad nigrorem ualde accedere, qualis puniceus non es oporteat,&ob aspectus imbecillitatem idipsum accidat: siquidem aspectat imbecillo ea, quae oecurunt, obsiturioni apparent& debiliora , quae tandem in nigrum illi mutantur. quandoquidem nigrum albo &splendido, quae maxime speistabilia sunt, aspectumque ualde mouent, aduersatur. Tam specula igitur, quam aspectius ratione, nigricans quiddam circa lumea illud appareat oportee. non igitur puniceus colori, qui ad albumagis, quam ad nigrum accedit, sed purpureus, qui nigro propior est . Hinc in arcu coelesti, aspectu maxime imbecillo surpureus ambitus apparet, eo autem ualidioripta n ieeus. Inquit autem lumen illud iριωδ eesse, hoe est, Itidi simile, non quia prorsus Iridi eoeIesbi simile sit; sed h quod aliqua similitudine cum ea teneatur, quia uidelicet in orbem, ut illa fiat, quanquam integrum, cum illa semicirculi tantum formam reserat: purpureum etiam, quemadmodum illa, habeat colorem . quanuis Olympiodorus uelit a um ν, qui est in Iride coelesti, non esse purpureu, qui circa lumen apparet . Sunt autem praeter eam, quae de figura commemorat est,inter has Irides aliae quoque differentiae: siquiderii coelestis trieolor est, i md uerbquadrieolor: bae e duplici uixeolore distincta, purpureo uidelicet & uiridi, saepe etiam unius coloris purpurei, coelestis
in paruis speculis inter se disiunctis, quanquam adsensum copulatis cernitiir,haec in aere denso continuato. Sunt autem multae de hac circa lucernas Iride innis, quae A ristoteles tradit, dubitationes , alibi sieparatim excutiendae.
Quae autem a remis, dum e mari attolluntur, Iris existit, quod ad filum quidem attinet,eodem modo quo coelestis emcitur.Sed colore ei similis magis est, quae circa lucernas uidetur. Non enim punlaeo colore, sed purpurea uidetur: reflexio uero minutioribus illis quidem, sed continuatis fit guttis, quae sane aqua sunt, iam prorsus secreta. Fit uero etiam, si quis tenuibus aspersionibus locum ita Soli obuersum conspergat, ut hac parte illum Sol illuminet, illa umbrae faciat. In eiusmodi enim loco u quis intus aspergat . ei qui eStra est, qua parte, radii commutantur&umbram faciund, Iris apparet. Modus utem & locus similes sunt, causaq; eadem, quae eius quam remi esciunt: siquidem quia e 1, Siti uice remi, manu utitur.
α aoniam Iris citc remoneum e maxi attolluntur, in auuae sublatae guttuli3 apparere soli ta est, praeterea, &si quis in loco Soli obuerso eum rorationibus conspergat, in eiusmodi con spersione ei, qui extra saerit, ubi uidelicet Sol umbram facit, apparet, Eumlodi Iridis causam dirationem reddit, Niis ueluti exemplis ad Iridi emtestis generaticinem e lieandstri idque, quod de ea tradidit, confirmandum utitur. Ac quod ad sit viri attinet, eodem modo I fidem circa re mos fieri, qaci eoelestis fit, tradit , e regi eoimirum solia de aspectus nostri a guttulis subures ad solem reflexione, colo tamen ei, quae ei rea lueerna a fit,similiorem esse, quandoquidem DO pullaceo, sed purpurea colore, quemiamodum & ita uideatur. Cuius rationem reddit, eumait reflexionem eius fieri gutculis, qux iam quasiim prorsus secreta. Cum epitu aqua ad nigro rem Meed longequeatrior se baea. in qua Iris ecelestis apparet,nondumplanὰ inpluviam uersa, nigrorisbuius ratione, colorem nigriorem repi sente necesse estiPuppureus autem color ad nigrς magia quam pudiceu quemadmodum diximus, acet dita quanquant hae in-