장음표시 사용
331쪽
ipsa quoque in medio coeli a terra sublimi s fuerit, aspectu distratietur, prorier spatii uidelieet E- distantiam : itaque imbecillus ad eam perducetur, quandoquidem non ad terram , hoc est , ad spatium terrae propinquum, fertur e multdigitur imbecillior, imbuero pro his imbecillus r flectetiir,ex quo apparere nihil queat. o in loco meminit non solum sub Sole, eo medium caeli tenente, sed nec a latere omninis paretium seri posse. quod quidum antea explanauimiis. Haec Aristoteles de paretiis S uirgis. Non explicauit autem, quo numero paretia possunt appareremihil item de paraselinis,hoc eis Lunae imaginibus, tradidit. Cuius fortasse haec c. ausa est, quod paretiorum certus numerus non sit, sed tot esse possint, quot nubes tales,qtice Solis imaginem reddere ita leant,ad Solis latera consistunt. Duos tamen ireteribus frequenter uisos esse antea meminimus, &plures quam duos, ita ut cum Sole uero tres Soles itiderent tir, ad tempora usq; suaui sos 11on fuisse Plinius testatur. Quanquam ut monuimus regem Poloniae, sex simul soles aetate nostra uidisse quidam comm inor eiv. De I unae imaginibus nihil fortaso dictiim est,uel quia eodem prorsus modo, quo paretia, fiant, uel quia eas non observastet. Fieri autem catque apparere paraselinum Pontanus ita cecinit: Saepe etiam citi Remin senebris est cernere Lunam obe nouam restrente alia ub imetinesti ma/ . p
scit, in ipsius terrae partibus in cliis a. Duas enim corporum differentias gigni propterea quod duplex ibi esse apta sit, quemadmodum &in sublimi Duae nanque ut dixim us) sunt exhalationes, una uap0ros , alter fiunida: duae item& eorum, quae in terra oriuntur, species, alist quidem fossilia, alia metallica. Sicca igitur exhalatio ardore incensa, fossilia omnia eisicit, ut lapidum genera non liquabilia, & sandaracam, & ochram, & rubricam, & s ulphur,& alia generis ei valdem. Ac plurima quidem fossilium sun alia putu is colorc tinctus, Halia lapis e tali ortus concrctione , iit Cinnabaris. Quaecunque antem mutat lica, aut fusilia sunt, aut ductilia, ut ferrum, aes, ausum, e vaporosa constant exhalatione. Ea autem Omnia uaporosa exhalatio inclusa ,& in lapidibus maxime, clini ob siccitatem in unum comprimitur, & coagulatur, cfficit. Ad quemadmodum ros&yruina fiunt, cum secreta fuerit, ita anteetiana cxcerna
tur, haec oriuntur. bt 41 Hactenus tota rerum,qiuae in sublimi ex duplici exhalatione oriuntur, tractatio, in arum quoniam irtasse genera omnia aut species coni memoratae non frinrunt,tot igit. non ab sol hi te esse dixit, sed particulam sexe diniinuetatem adiecit. Omnia aute e expla rata sunt,quae ut pl. ri intim fiunt,certiorenui; & magis definita ortus sui habent rationς1 ad quae ca taxa, si quαsint, possunt
332쪽
A possunt referri. Quoniam uerb&in ipsis terrae ut ita dicam uisceribu ex duplici hae exhala.
tione inulta alia gigintuitur, eorum ortum bretiit ex ac generaliter illinc docet. inarum rerum
explicatio etsii loci, in quo ornantur, ratione, ad hoc opus, quod de rebas sublimibiis inscriptii est, pertinere non uideatur: materiae tamen, ex qua fiunt, consideratione habita, non ab re in eo inseritiar. Sunt autem duo rerum genera pro exhalationis duplici genere ruinum, quod ex una, alterum, quod ex altera ocitur, quanqtiam in utroque utriusque aliquid insit. Uniim genus ερυκτων, hoc est fossilium esse ait: alterum των hoc cst metallicarum rerum: illitii quidem ex sicca exhalatione ardore incensa constare, hoc ueris ex humida . Utrunq; etiam genus partitur. 1iani in fossilibus lapides non liquabiles numerat,& alia quaedam, quae lapidCs no sunt, ut Oct ram,rubricam, s andaracam de sulphur. Tum fossilium plurima ait esse, aut pullierem colore tinctum, aut lapidemὰ tali ortum concretione, vit Cinnabaris. Metallica uero, alia fossilio, aliae dinctilia. Quae duo metallicarum rerum genera otiantur , exhalatione , seu uapore humido, intra terram, di in lapidibus maxime, incluso,titqtie ob terrae lapidiimq; siccitate in , in i inuinc Apresso,&coagulato, non secus atque ros fit pruina ex uapore eiusmodi iam a terra secreto,& parum supra illam elefiato, frigorisq; ut concreto, solent oriri, ita ut quemadmodum ros &prui-D'. nae uapore, qui tarn a terra jecretus est, gignuntur, ita metallica omnia ex eodem antequam secernatur, frigore ac siccitate utrobique coagulante. Atque haec de horum, quae intra terram ex duplici exhalatione oriuntur, generibus, materia, efficiente cahi adc ortus modo, generaliter 8c communiter Aristoteles tradit. Mae omnia, quoniam dubia uidentur, ac difficultates plurimas coniunctas habent,ita explicare oportet & confirmare, ut dubiis omnibus ac difficultati bus, quatenus praesens tractatio requirit, sublatis, uela esse intelligantur. Ac primum quidem docendum, quomodo metallica, hoc est aurum, argentum, aes, ab ὀρυκτων, hoc est fossilium genere distinguat, est m&ipsa sossilia sint, & e tetra defossa eruantur: quomodo item fossilia, me tallica non sint, cum eruenda terra inueniantur, nihilq; aliud sit μεταλλιο , quam quaero seu effodio. Quam ob causam&ipse in quarto Euius operis in rebus metallicis lapides etiam comprehendit, de omnino ea, quae ex utraque exta latione oriuntur. Explicandum deinde est, quoincido eorum, quae sevi , hoc est fossilia, nominat, materia sit halitus, seu exhalatio scea: metallicorum uero uapor, clim alii aliam utriusque generis materiam statuant, ac ipse etiam Aristoteles in quarto, qui sequitur, non hunc solum duplicem halitum rerum harum mat criam faciat, sed etiam aquam & terram: atque, ut concedatur, plurima fossilia ex halitu sicco constare, quomo-c do & plurima metallica ex humido, non tamen omnia constent: si quidem crystallus fossilis est,& serrum, metallum: hocque tamen, cum terreum maxime lit, ex halitu terreo, crystallus, cum glacies sit quaedam, ex aqua uideat tir constare. Illud etiam docendum est, quomodo siccitate metalla fiant, cum potissimum siecitas in qualitatibus patibilibus nameret hir: atque, ut frigus adiiciatur, cum calore ea liquentur, quomodo non potita; calore fiunt, qui omnia concoquit, luimidum cum sicco admiscet,&ortus naturalis principium in quarto huius operis statuitur Z cum praesertim & chymista: in auro & argento consciendis, non frigore, sed calore utantur. Momo do item fossilia exhalatione sicca ardore incensa, cum quaedam ex eis calore liquentur, & omnium, quae calore soluuntur, haec sit natura, ut frigore coagulantur. Explicanda etiam si intfossilium ac metallorum genera tradita, & quomodo lapides non liquabiles dixit, quasi alii snt
liquabiles,&ad quod genus liquabiles reserantur, scissilium ne an metallorum. Rursus in metallis, an ita fusilia fiductilibus distinguantur, ut quae fusilia sunt, ducit ilia non sint,& oontra an potius eadem&fusilia&ductilia habeantur, & si ita sit, quare ea distinxerit. Haec praeter caetera explicationem requirunt. Mambreuitet quidem, quatenus Euius loci necessitas posti lat, sed tamen, quam maximὸ fieri potest, perspicue afferam. Primiim, quoiu ad nomina οροκτον κω μεταλλὸιτον, hoc est silic&metallicum attinet, illud sanes inguae Graecae peritis constat, ide. D utroque uocabulo significari, nempe quicquid ex terra fodiendo eruitur, ita ipsa terra ortum, seu lapis sit, seu puluis colore tinctus, seu aurum&argentum, aliaque clusinodi, quae alit fusilia sunt, aut ductili x. In qua signiscatione in quarto huius operis μεταλλ obsumptum est. Ita
Georg. Agricola libros suos, in quibus de rebus hisce disseruit, de sessilibus inseripsit. Sed
quanquam haec est eorum fgnificatio, uocabulum tamen metallum tam apud Latinos, quam apud Graecos uarias liabet significationes. Significat enim fossilium genus unitim, nempe aurum,&argentum, & alia aut fusilia auc ductilia, quomodo lime in Ioeo aecipitur. significat item se
dinam, ex qua unum aliquod ex his foditur: item uenam, ex qua excoquitur. Fodinam signi cat, c4m dicimus, columnas in metallis aut nativas relinqui, aut factitias coelio eari, quae suffosia sos montes sustinent. Uenam, cum dicimus, rem aliquam fossile minueniri in metallis aurariis, argentariis, aerariis. Qitoniam autem uocabulum μεταλλ)ιτον cum fossili ut dictum eff) reeiprci
catur, Metallum non solum metalloram fodinas significat, sed aliarum etiam fossilium rerum
333쪽
. In qua significatione scripsit Onesicritus in Carmania esse metallum rubraeae, salis in Lybia He- Ε .rodotus, Strabo in Italia lapidius Tyburtini. Vocabulum etiam est fossile, quali uis genus fignificet, terram, lapidem, & quod metallum iuulgb dicitur, complectens siquidem haec omnia fodiant uo ad lapides tamen, 81 terrae seu pulueris genus, quod foditur, proprie ac
commodatur . Atque lavc consuetudine sermonis utri gi G ne corum ita nominantur, seu quod nomen commune illa omnia significans desit, ita generis uocabulo, ut in multis aliis euenit, uti nec ellessit, seu quod, qui uelint his rebus uti, satis habeant eas fodisse, cum metalla praeterea excoquere oporteat. Nonnulli aiunt lapides & terram fossilia dici, aurum & argentum metal-Ia, quia lapides& terram simpliciter nullo stlidio perquirendi adhibito fodiamus, a tirum uerb&caeteramidio adbibito, ut uocabilium metalli, quod est idein quod inquisiitio, illis conueniat.
Sed Georgins hanc rationem Ieuein ait, quoniam & gemmas ct uenas nobili iam terrarum ac marmorum etiam scrutamur, S: metallica nonnunquam, ut reliqua, nobis quasi occurrunt, offerunt sese. Quam rationis refutationem 'tian qhiam admittamus, non recte tamen ab Aristote
te destitiit, ill iumqtie reprehendit, qui terrain & lapides fossilii dixeiit,de a rebus metallicis fossilia distinxerit: siquidem& ad ea uocabulum o uino ν ut die tum est accommodatur. Sed ait
tres esse corporum species, quae intra terram gignuntur, quanqtiam duae sitiat exhalationes, nem Fre lapides non liquabiles, metalla, inter quae etiam lapides liquabiles, in quibus inest aliquid metalli, numerantur, &praeterea lapides liquabiles, in quibus metalli nihil inest , non igitur recte duo tantum genera Aristotelam commemo Lasio. Sed nullius profect d momenti ratio haec est: quando Aristoteles liquabili, & non liquabili prima hae e genera non distinxit, imbuero fossilium genere,&lapides non liquabiles, di multa liquabilia, ut sulphur, sandaracain complexus
est. Haec igitur de horum generum nun aero,& nominibus. J Corum autem mate1 ia& efficiente causa uariae extant sententiae, ac, quae Aristoteles tradit, a nonnullis reiiciunt ii r. Tlieophrastus ait lapides constare ex pura&aequabili materia, quae confluxu siue percolatione facta sit, alio ue modo excreta. Avicenna materiam lapidum, lutum lcntum esse ait, uel aquam: Al herius quandam terrae aut aquae speciem: Agricola lutum primbeis scribit,deinde si iccum, quit iehementi frigore congelascit, tum ramenta saxorum& succum lapidescentem. Totidem &plii res de metallorum materia & efficiente sententiae leguntur. -s omnes seu de lapidum seu de metallo ram causis sententias minime expendam, chim di interpretis limites Loc excedat, idipsumque etiam diligenter & accurate Agricola praestiterit. Sed ne res omnino intacta relinquatur: ac, quoniam breuiter nimis Aristoteles haec tradidit, ea tantum paucis refellam, quae ab eo adem contra Aristotelis sententiam afferuntur. Exhalationem igitur siccam lapidum materiam
non esse, his argumentis colligit, quod ex eiusmodi exhalatione lapides solidi di bene compacti atque coagmentati, quales multos videmus, seri non possunt, sed puluis tantum quida iviqi ditem, si lapides ita fierent, erebrius in supera regione, ubi exhalatio illa est, efficerentur , quam
intra terram: atque si non alias, certe, cum orirentur cometae, laces Sc clypei ardentes, lapi des in teriam deciderent, quod fieri tamen non videmus. Calorem etiam efficientem lapidum
causam non esse, ut Aristoteles ait, inde ostendit, quod lapides igni liqu escentes frigore efficia itatur. Unde& ipse non liquescentibus lapidibus eos, qui liquescunt, ex quibus me talia conflan tur, ueluti opposuerit. Metallorum autem ess cientem causiam ab Aristotele traditam, uidelicet frigus admittit, sed materiam ratione uerisimili resellit. Verisimile inquit non est, tot halitus simul concludi, ut tantum argenti puri ut nihil iam dicam de aliorum metallorum copiosa materia fiat,qticinitim in uenis cumulatum iri lcmus: reperitur enim interdum altitudine pedum sexaginta uela inplius, longitudine pedum uiginti, uel triguria, latitudine dodrantis, sibi ipsi coniunctum&continens. Sed ut concedamus, ait, tantam halituum magnitudinem smul concludi, rion tamen propterea efficitur, ut anateria situ metallorum, sed aqua, in quam ita rit esus abeat, Hut ex ea sentorti, cuius cum multa copia in uenis sit, non ex uaporibus& halitibus tali tum genita, sed etiam de pliniis collecta, nulla maior ratio est, cur ex halitu, seu exhalatione humida inetalla oriantur, quam ex ipsa. Atque ipsum etiam Aristotelem nullis argumentis S rationibus id ait docere. Sed quanquam uir iste in fossilium rerum cognitionc plurimum hier sitius est, opusq; de earum ea usis & natura edidit, diu ut opinoo uicturum, ab Aristotelis. tamen sententia in metallorum& lapidum materia leuiter, magis quam oportebat, desciuit, rationibus ductus esicaecitatem magnam in se non habentibus, nec uim ullam ita afferentibiis, ut ab ea esset desciscendum. Explicanda quidem illa, quoniam breti iter ac concise triadita est,uid c batur,&quae deerat, adiicienda: sed refutari,aecit falsi relinqui haudquaquam debebat. Nam quae contra lapidum seu fossilium materiam afferuntur, tam facile dissolui possunt, quam temere allata sunt. Censed. enim Agricola Ealitum siccum,quem ipse uaporem nominat, purum,ab halitu limnido prorsus
liberatum materiam lapidum seu fossili tim statui: ideoque colligit lapides solidos & bene eon
334쪽
A pactos ex eo fieri non posse, sed pullierem tantum, cum tamen haec Aristotelis sententia non sit ted halitum siccum, humido admixtum: ita tamen, ut longe plus sicci absq; proportione ut sit dicam in contici eat. Ita enim in quarto huius operis mixta omnia ex humido&sicco, ut ex mate- ita, inter se admixtis, uicissimq; sese terminantibus feri tradit. Sed in superioribus quoq; tradi tum est, hasce exhalationes una excerni, nec alteram ab altera seiungi: quod propterea sic eae conti enit, quae tum secernitur, cum terra imbribus humecta Sole incalescit. Clim igitur ita admisceantur, nihil impedit, quo minus lapis etiam compactus, ac bene solidius,ex sicco halit u oriatur: ac quo admixtio perfectior, maiorq; fuerit, ed duriores & solidores fieri lapide se redenduest. Insupera autem ignis regione ex halitu eo lapides no fiunt, trim motu illius concretione impediente, tum uerb etla,qubd exhalatio humida ibi desit, aut certe tantation sit, quata ad mixtionem lapidis reqtiiritur. Ideo in nubibus interdit fieri posse,& una cu fulmine in terram iaci antea tradidimus: siquidem nee uehentes ibi agitatio illa est, nee uapor deest, qui exhalationi siccae ad mixtus illam terminet, lapidemque cocificiat. Nec Aristoteles, quanquam nulli bi lapidis huius meminerit, fortasse eius ortum eo in loco negaret . Nam quod lapidem, qiti in flumen Aegos decidit, ut uentorum fuisse sit blatum scribit, non efficit, quin alii magnitudine eo longe minores in nubibus fieri ualeant. ino modo igitur intra nubes eiu sincidi lapis ex balitu sicco generas tur, quam eius materiam sulphuris,& omnino rei adustae odor declarat, ita intra terram fieri, nihil est, quod vetet . Nec uero halitus ille igneum d taxat quid est, sed portionibus terreis,
iisq; tenuissimis constat: siquidem e terra euocatur, & clim calore, quo eliocatus cst, destituitur, rursus in terra pondere pressus cadit. Quare ex eo lapides neri graues deponderosios nihil officit. Facile igitur rationes eiusmodi diluuntur. Nec minori facilitate dilui illae possimi, quae cotra metallorum materiam asterebantur. Quis enim ignorat longe maiorem exhalationis humi dae copiam in latebris ae specubus terrae comissurisq; lapidum cogi poste, quam aquae pitaq; c piam metallorum, quae intra terram oriuntur, non e cς re, ut magis ex aqua, quam ex humida cxhalatione gignxntur, imo ueris potius id, quod uuli Aristoteles, concluditur. Nee uero si metalla in aquam, cum dissoluuntur, tandem abeunt, idcirco esscitur, ut illoru materia, ἡ qua fiunt, sit aqua. ideo enim in aqua abeunt, quoniam uapor facultate est aqua: quam sane facultate, et in inmetallum concrescit, non amittit. Sed&in uapore metalla soluuntur, accum liquantur, in materiam quidem quidam, non tamen aquam soluutar. Hanc ob causam Aristoteles metalla partim aqua este, partim non aquam proxime subiiciet, quoniam actu aqua no sunt, nec ex eo quolia actu aqua sit, constant, sed ex eo, quod potestate est aqua, parumq; abest, ut aequam mutetur.Nec, si eato reliquantur metalla, idebex aqua actu constaiit,quando&nix utque pruina calore sol uJ-tur,eaque in aquam,cum tamen pruina ex uapore, nix ex nube concrcsca11t. Metallorum igitur
materia ab Aristotele tradita, quam etiam paulo pbst ab effectu confii imbit, quod uidelicet metalla, auro dempto, igniantur,ut falso etiam obiiciat nullis rationibus eam confirmari, rationibus hisce non laeditur. Hod aute Iapidum no calorem solum ut Aristoteles ait sed etia frigusessicientem statuit causam, hisee lapidibus, qui calore soluuntur, ductus, dici potest, horii quoque liquescentium lapidum, quomodo&sulphuris&sandaracae materiam, ex Iationem quidesiccam ignescentem esse, sed humidae multum admixtam, euius admixtionis benescio refriger tione coagulantur & calore ipso soluuntur. Haec igitur ad Agricolae rationes possunt responderi. Quae autem praeterea concludebantur, tum contra materiam, tum contra efficientem causam: ex his, quae dicta sunt, soluuntur. Aristoteles enim in quarto huius operis non duplicem
tantum exhalationem materiam rerum subterranearum ponit, sed terram quoque & aquam,aud
quia terrae & aquae aliquid in haru rerum procreatione admiscetur, cum fieri uix possit, ut ali ter fiat,aqua di terra cauernas terrae,& lapidum commissit ras ingrediciate, aut quia ex aqua & ter υ ra duo eiusnodi Ealitus ascenduist, portionesque aliquas terreas&aqtieas habent adiunctas. Crystallum autem in neutro horum generum, nempe fossilium& metallorum fortasse ponere debemus, quippe quae ut dictum est) glacies sit quaedam, quanquam congelationis uehementia & firmitate a communi glacie differens. Ferrum multum quidem terrae habet, sed tamen &aquae, atque ad humidum uaporem potius, quam ad siccum refertur. Siccitatem autem metal-Jorum causam evicientem ideo posuit, quia lapidum ac terrae, in quibus oriuntur, frigore siccitas maxima in materiam illam inducitur,unde & coagulantur & dura redduntur, astuque sicca, quanquam potestate humida, metalla dicuntur. Nec cum siccitate seu frigore coagulari ita po-vem,metallaq; fieri Aristoteles tradit, caloris in eoru ortu essicientia negat. Illae enim exhalati nes caloris opera inter se admisceturile ad aliqua spissitudine adducuntur atq; coquutur,sed admixtio illa frigore postea densatur, in metallumq; evadit . Utrum autem cliymistae aurum argentumq; uerti conficiat nec ne, quaestio est, qui alias expenda: sed si conficiunt, quando solo calore uti uidentur,&materiam etiam alia, quam uapore subiicere, utru eiusdem smciei sint, cuius ea, quae
335쪽
naturi sunt, confidei atavinerit. At lethaec sinis pro materiae, effectricis lite metallorii ni ac lapidum ea uis ab Aristotele traditae, defensione. Nam aliae opiniones ab Amicola reiectae fuerunt, rationesque labefactatae, Sc chyniis arum potissimum: quos Albertius fere sequutus est, qui metalla omnia ex sulphure,&argento uiuo statuunt oriri Atqui dentiis dii oblis in auro& argento conficiendis ipsit aluntur. Quod etiam si in iis, quae ipsi conficiunt, ii modo conficiunt, admittamus, non inde tamen officitur, ut quae a natura fiunt, ex eadem materia Oriantur .
Illi uero his utuntur, quando ex dupli et exhalatione illa constant, ac fortasse etiam in eam secednuntur. Sed de his omnibus opinionibus nos alias separatim conscribemus. Nunc ueth re liqua explicare pergamus. Ac primum quidem lapidum fossiliumque omnium genera, tum metallopum. Fossilia igitur, tum lapides, tum alia quaedam, iit findata cam, di ochram , &m in tu, de sulphur esse statuit: lapides uero non omnes sed non Iiquabiles. Rursis fossilia magna ex parte, aut puluerem esse colore tinctum, atat lapidem ex tali ortum concretione. Quibus in uerbis, fossilium quidem genera quodammodo indicat, non tanam planὸ, nec aperte, nec satis distinete. Triae iii in genera posteri distinxerunt, terram, succium concretum, & lapidem, quorum duo priora pulueris nomine uidetur intellexi se . Ac quanta is reuera puluis ad succum concretum non admodum attineat, in puluerem tamen Sipse redigitur: velliti sandarae a Z: siilphur, quae in sirccis concretis numerantur. Est autem terra, corpus fossile simplex, quod subigi manii potest, cum fuerit aspersum humore, aut ex quo, cum fuerit madefactum, fit Iulum: qiud terra proprie nominata, tum in uenis& fibris repcritur conchisa, trem extra est, hon raro in agris & pratis. Haec, ut quae uis aliaressossitis, aut simplex est, aut colui posita cum alia refossili, fiet uticum succo . Vt uerbi gratia) Ochra, cuius Aristoteles hic meminit, plerunque simplex est: Meliaue rh composita, quoniam aluminosi, aut li:e, quae cum metallis sunt mixtae. Simplices tertie multis differentiis distinguiuitur, liisq; prinrirna, quae ad stum pertinent: deinde coloribus, o doribus, saporibus. Aliae enim sunt macrae, aliae pingues, aliae mediocres, item rarae aliae, nonnullae spisse. Sunbitem molles, durae, laeves, asperae, & in latraque differentia mediae: Rursus albae, nigrae, luteae, rubrae, purpureae, uirides, certi leae, cinereae, fas cae: Praeterea dulces, pingues,acrcs, astringeti tes: quin & odore suaves&insiliati es . Compostartim etiam terrarum duae sun edisterentiae, pro uarietate earii rerii quibus admisces Rur. Varia autem nomina terrae simplicis a que etiam compositae cκ locis, in quibus ori tintur, sortita sunt. Ita Lemnia terra, Erethria, Samia, &s miles )ieuntur. Succus concretus, quem l γροῦν νυκτον Graeci notarinant corpus, est Lilla siccum& siti, diariim, quod a qui aspersum , abit non mollitur, sied liquescit taut si mollitur,4 terra multum ditant liel pinguedine, iel materia, ex qua constat . Is interdum in lapidem di rescit : sed ita tamen, ut quia minus lapide durus est, facilὶ a lapide interno statura Diuidit uessiccus in macrum&pinguem. In primo genore sunt sal, aitrum, chrysocolla, aerugo, ferrugo.
atramentum sit tori uiri, alumen,& succus acris nomine carens: quae inter se ita diuidunt hir, ut res, e quibus ortum habent, quando nasciuatur cxliquore permixto cum mrra , aut cum metallo, aut cum mixto. Pi 1iguae succi sunt, sulphur, bitumen, sindaraca, auripigmentum. Lapidum quatuor genera traduntur. Umina proprium nomen non habet, sed communi uocabillo lapis dicitur, caiusmodi est magnes, haematites, aeti tes: alterum insignitcrdarum aut pcllucet, aut mirifice nitet, nario uenustoque colore ornatum, quod ge ininam i iocant. I cretum politum tantummodo radiat, idque marmor nuncupatur. Quartum est fax uiri, quod a lapidicinis excindi,tur, ad aedificia necessarium. Singulorum horum generum inultae sunt species , sed ex ijsalij lapides fruat, qui a sua longinquo tempore uix molli utitur, sed igne uehementi iocinere, redigiti tur: alij non molliuntur aqua, sed maximo ignis liqueseim: calore: 1tque hi potissimum sunt, in
quibus materia aliqua metallica continetur, & ex quibus metalla oriuntur. Haec cum sint 'rem fossilium genera, primaeque specim, eorum, quae Aristotcles nominati it , ad succorum genus ,
duo pertinent, sulptuir&sandaraca: dito alia, terrae sunt sperios, uidelicet ochradi rubri ea. Qitorum illud ex luteo colore Graecis ac Latinis ochra , rubrica ex rubro dicta est. Ocbram Bacbasyl nominarunt. Rubricam glutem sis, τον diximus, non minium, iit Plinius de alij liuidam putarunt. Nanqire rubricam, ill ob similitu clinem coloris, quem cum minio habeti ueteres quidam minium interdum appellarim, proprie tamen, quod Latinis est minium, G eis est μυον, ici est, a renula, quoniam a renulae speeiem habeat, artisque opera adhibita conficiuntur. Theophrastus υννας ι uocauit, quanquam Dio rides seri bis Also quos iam existima se idem quod minium , Cinnabarim esset. Duplex autem genus Cinnabaris esse traditur 1 si quidem duplex est
eius genus, quod sanguinem uocant Draςonis: alterum ni bens, ut sandaraca. uel minium, glebisque constat non admodum magnis tu &pictores ita sanguine exprimendo, ni edici inan-etidotis&mcdicamentis utuntur: alterum atrum, in globi figuram sormatum 'uod adulteri num esse putatur . Quid autem uera Cinnabaris sit , uariae sunt sententiae. Plinius enim saniem Draconis
336쪽
A Draconis elisi Elaphantorum morientium pondere, permixto utriusq; animalis singuine asta mat: cui Solinus assentitur. Leonicenus metallicum quiddam esse een let, Dioscorides, quid nosit tradit, quid sit no tradit, nisi quod ex Lybia asterri ait, pretiumq; tinges ille esse. Arabes succueste uolui Sydelitidis Achilleae. Aristoteles hoe in to eo inter sossilia nominat, lapidemq; esse statuit.Cinnabaris,qiuar mancinusu est 1 actitia, ex argeto vivi conlicitur, que ad inoduex minio argent si uiuit. Lapidem autem in qu Aristotes es ex eiu simodi concretione ortum, hoc es , expuluere colore tincto, cuius proximὸ fecit mentionem, alit exsicca exhalatiosae, ut alii interpretantur : sed si ex puluere concretum intelligat, non omnes lapides comprehendet, sed eos tantum, qui ex pii luere,&humore aliquo gignim tur: omnes autem cona plecteriir , si ex sicca cxhalatio-,ne concce tum protulerit. Nec uero absurdiun est, expulit ore humediato Iapidem gigni, quando Plinius docet , puluerem Puteolanum, lapidem undis inexpugnabilem fieri. Sandaraca, quam succum esse diximus, ruta est magis, aut minus: Cinnabarisque, chinualde rusta est, colorem imitatur interdum gleba est, interdum puluis ita subtilis,litat qua est manu contusa, sulphur olet per se, sed magis trita, maxime usta Faetitia etiam inuenitur ex auripigmento conse Eta. Sulphur quale sit ,Iersipectum est. Lapides non liquabiles sunt marmor, di omnino ii, qui ibi a B ignis seu caloris efficientia concreuerunt. Liquabileς,qui a genere fossiliit in excluduntur, sinat, in quibus materia metallica continetur, qui ad metallorum genus potias attinent, qualem Plaritem in libro, qui sequitur, Aristoteles commemorabit. Adiicit etiam Agricola aliquos, qui
nullam materiam metallicam habem, ut gemmas pellucentes, &silices,& lapides eos, equorei lii arenis uitru conficitur,vii omnes etsi ignis opera primum indigent, refrigeratione tamen dein de durantur. Porro omnia fossilia, etsi ex puluere, aut alia materia ortum nabere ponantur, a seca tamen ex kalatione ortu primum ducunt. Atque haec satis defossilibus. Nunc ad metalla seu metallica uenio. Metallum autem corpus est, quod e terra eruitur, natura uel liqaid tam, ii et durum, sed quod ignis liquescit calore, quo refrigorato de extincto ad duritiem rursus, propriamq;
formam reuocatur. Metalli species sex camerantur, aurum,argentam, a S, serrum,plumbum album, de nigrum. Argentum etiam .esu udi plumbum cinereum addunt Oonnulli contra Ohymi Astarum sententiam: Fui& alia multa nobis ignota metalla, quomodo Manimantes de stirpes in oeniri Ammonius scripsit. Electrum & stannum motae la per se no 11stitit, ned duorum metallo rum mixtura: Electrum quidem auri &argenti, statvium argenti & nigri piumbi, orichalauni an unquam fossile fuerit, di natiuum nec ne, contosea si fixur , quando aliud non extat nisi factic tium. Porro metalla omnia comet uomorata natura, Iida sunt, argento uiuoexcepto, quod liqui dum foditur. Cuin alitem solida sint seu concreta, &aquea seu humida constent exhalatione, calore omnia funduntur, non quovis, seducti ementi, hoc est, igneo, aut etiam quaedam Solis ardentisiimo, aut eo, qui uehementi motu excitatur, quomodo laminae plumbi in sagittis ueloci ter missis liquasse interdum traduntur. Quin etiam in tectis Soli expolitae irmis it ducti iis, tum ob humoris, equo constant, lentorem quendas , tum uero ob eiusde ructam siccis parti burs firmam temperationeni,viae duae causae, cum in caeteris eo orit is non in sim, duci non possunt. Cumque in metallis magis 8e minus in sint, magis etiarn& minus alia aliis ducimtur. dea inim, quia illarum maxime particeps est, omnium metallorum maxime ducitur, ita ut in tenuissimas quas uocant bracteas producatur. Post aurum argentum sequitu P, deinde aes Si serrum, stannum& plumbum minime omnium duci sunt apta . Sed ut minime thaec ducant in , ita facilius quam caetera, ac minimo igne sunduntur. Ferrum autem, quia terreum maximε est, i-
D nilne omnium fundi potest. Sed in ignem coniectum molle se it, aenisi igne ueli ementissim oti 5 funditur. Met alia itaque alia fustem naturam maximς habent, tilia ductilem, quanquam Omnia de fundi possunt,& duci. Quam ob causam fortasse Aristoteles dixit, qiraecunque metallica aut fusilia sunt,aut ductilia, quali ali ii ix susilia essent, alia ductilia. Quod enim uix tale est, id quasi tale non esset, saepe statuitur. Aut etiam propter lapides metallicos materia metallica constantes id protulit . Illi enim liquari quidem & fandi possunt, qui non duc matur. Haec igitur de m taliorum speciebus, fusione ac duetibilitate. Locum ortus eorum in terra esse,&in lapidibus inaxime Aristoteles tradit, cum uidelicet in eis exhalatio humida conclusa comprimitur re coagulatur. Ac reuera quidem in terra, & potissimum in lapidibus, & non alibi ociuntur. Terrae enim ac lapidum uenae quaedam sunt& fibrae, in quibus ea gigni compertum est. In filii mnibus quidem & arenis eorum, aurum interdum reperitur, sed tamen ibi gigni u erismi Ielion est: siquideare inae fibris carent, in quibus exhalatio illa possit concludi. Illud igitur potius amnium& riuo
r HIemna ent naturam. I tuccilla uero ea quarto minis operis nPIltoteles appellat, quorum H per ri
cies eodem ictu in latum si inhil & profundum, atque etiam in loivum cxtendituriquod in metallis omnibus cernimus in lapidibus & lignis, aliisq; corporibus cernimus: quae trahi quidem
possunt, ain aliquo modo extendi, sed tamen non duci. Ducuntur autem metalla duabus de cali
337쪽
rum e montibiis fluxiones, atque impetus ab illis abradunt, aut sontes ex lienig & fibris inon risi Ein rivos effundunt, quin etiam hominum opera idem quod naturalis esticit cursus, quando Hi spani ut scribit Plinius fractis montibus aquam immiserunt, cliue lauando aurum in Agogas conuexit. Atque haec causa est, cur Latini eas arenas, auri ramenta, G es nominaue rint, quasi impetu aquarum a uetiis abrasa. Qui igitur in ipsis fluminibus aiunt iturum oriri, a uerli plurimum insunt quanqua in sub illis, eorumque arenis si fuerint fibrae, in quibus ita poecolligatur, poterit in illis Oriri. In nubibus autem omnis generis metalla, ut antea diei lim est, gigni, I cum coruscat, decidere, Avicenna prodidit. Corpora, inquit ,&aerea, di si in ilia sagittis hamatis in Persia, cum coruscat, decidunt, qhiae in fornacibus non liquescunt, sed eorum aqua in fumum resoluitur, terra autem fit cinis. Dccidit quoque ferri mast 1 quinquaginta librarum, quae praeduri cie frangi non potuit, cuius pars ad Regem Torati est missa. Is uer, ut enses inde cuderentur, iussit, sed illa neckangi, nec cudi potuit. Arabes autem dicunt enses AIama nicos, qui optimi sint, ex eiu simodi ferro fieri. Haec Avicenna. Sed in ereatorum commoratum hoc est, quanao quidem Italis, Gallis, Germanisque, non de nubibus serrum cadit, siede terra eruitur: quanquam quod antea concessimus, nunc quoque non nega in iis posse in nubibus 8c lapides, atque etiam materiam metallicam generari. Quaestio aurem est, an in uasis ad id fabri catis aurum 8c argentum confici possit, quemadmodum chymistae facere nitiinthir. Quae sane F quaestio explicatu difficilis est, iitpote multis in utranque partem rationibus & experimentis nixa. madefactum est, ut dissentientes, Sinter se pugnantes doctissimorum iitrorum sententiae fuerint . Eoue id, quoniam nisi longa disputatione expendi recte non potest, nec Aristoteles ea aliquo modo attigit, in 1lium locum reseruabit tir .Qbod ad similitudinem toris & pruinae attinet, multi, & illi quidem doctili iri, quorum princeps Alexander fuit, in eius intelligentia lapsi
uidentur. Putarunt enim Aristotelem tradere, rorem ac pruinam fieri ex uapore iam secreto, Scin aquam conuerso: cuius contrarium de pruina cum in primo tradidisset, errare Aristotelem, aut exempli ueritatem noli cura se uoluerant . Sed. hoc Aristotcles non tradit, neque ortus metallorum & pruinae diserimen in hoc positum est, quod metalla ex uapore in aquam nondum si creto, pruina & ros ex eodem iam in illam secreto Oriantur dii md uero hoc discrimen poni uidetur, quod metalla ex uapore, qui nondum terram exierit, sed in eius uenis& fibris adiuuc concludatur, fiant, pruina uerb& ros ex eodem, cum iam e terra ascendit. Mox quidem docebit, ipsa metalla ex uapore in aquam nondum mutato generari, ideo potestate aqtiea esse Olympiodorus aliam explanationem Alexandro tribuit, nempe metalla si ib terra coagulari, ut supra terram icrystallus, seu glacies & pruina. Clim enim uaporosa exhalatio in locum sit per terram fuerit se iacreta, si statina geletur, pruinam facerer si uero mulctur, rorcine inutatam& gelatam, facere glaciem . Clim autem nondum supra terram secreta est, sed sub illa adhuc manet, gelaturque, metalla efiicere. Ru .am sane explanationem in commentariis, quae extant, Alexandri, non legimuS.
Quocirca haec quodammodo quidem sunt aqua, quodammodo non sint. Materia enim quidem potestate aquea est, nondum uero aqua est, nec ex aqua, quae aliquo modo affecta sit, constant , ueluti sapotes. Non enim ita fiunt, hoc Hquidem aes, illud uero aurum. Sed horum singula exhalatione prius coagulata, quam in aquam uertatur, existunt. Idcirco & omnia igniuntur, & terram continent, si quidem siccam exhalationem . Aurum autem solum non ignitur. Ac de omnibus quidem communiter dictum est. Singula uero genera propone mi es , quae propria cuiusque sunt, considerare debemus.
3 His, quae de metallorum materia Aristoteles brcii iter, tradidit, ac nos susus sumtis persecuti, pcrspectis, facit Eea, quae nune tradit, intelligitiatur, qviippeqitae, aut exi II is necessariticon sequuntur, aut ab eisdem non differunt. Necessapi h quidem consequitur, metalla quodam inodo aquea esse, quodammodo non esse, quando iam traditum est, ex litimida exhalatione, quae potestate aqua est, & in aquam concrescit, constare. Inde enim fit, ut potestate sint aquea, actu n5 aquea, Cumque posset omnino aliquis existimare, ex aqua hoe, aut illo modo affecta, metalla , quomodo
338쪽
A quomodo & sapores oriri, materiamq; eorum aquam actu esse sic, aut sic affectam, laoc quoque non ita habere pronunciat, sed omnino ex uapore, antequam in aquam concrcscat, coagulato eccongelato existere. Videtur aute in Eoc ei sibi confirmare, quoniam uidelicci metalla omnia dempto auro igniantur: quod aliunde in illis non prodeat, nisi quia exhalationis siccae, cum hanaida, e qua constat, admixtum plurimum habeant: quae exhalatio, curn terrea sit, utpote a terra sublata, facile ignitur. quod esse.non posset, si ex aqua actu constarent, siquidem uapore in a- qiram abeunte, exhalatio sicca, qtiae admixta crat, aut extinguitur, aut in sit perium locum abit, nempe calida & leuis. Aurum autem siccae illius & terrear exhalationis maxime cxpers est, ideoq; igniti non potest, ex humida sola, quae ignitionem non patitur, materia constans Falso igitur H gricola Aristotelem calumniatur, quod nullis argumentis, aut rationibus strana hanc metallorum materiam firmauerit. anquam ille Albertum sectitiis,auruari non ideo, qtii a terra, seia sicca exhalatione uacet, iacin igniri, neque comburi ait, sed quoniam terram purissimam habet,& optime cum aqua commixtam. Ita enim fieri, ut illius terra arceat, β contineat humorem, ne euin expiret, contra humor tueatur ac defendat terram, ne accendatur: non igitur comburi, imbuero quaecunque alia ad metalla adiecta,cooaburiunt, aurum purgare. Reliquis autem metallis, quia terra est minus pura, minusquc bona temperatio, idcirco ipsa ignis uiolentia interire: nam clim terra illa flammis fuerit accense, humorem exhalare . quandoquidem ille ab igne
terram, ne acccndatur, defendere non potest, nec incensam cxtinguere, ut non cremetur, nec contra terra continere humorem, ne eum expiret. Sed haec, quae a causa, quam Aristotelas affert,
uidentur diuersa , non ab ea dissentiunt: nam quod terrae hie tribuit , Aristoteles in exhalationem siccam, quae terrea est, refert: quam cum in caeteris metallis ponit, non omnino ab auro tollit, sed eae telorum comparatione minorem portionem in eo statuit, quam in caeteris, quae portio humidae ita admiscetur, ut ab igne perpeti quicquam non possit, nec rhirsus hin id 2 exhala xi . Nec enim ut antea dictum est exhalationes eiusmodi a se e liberantur. Hinc autem effici tur, ut auri pondus igne non minuatur, nihil tridelicet ex eo decidente, & in ignem mutato. Caetera quo magis comburi apta sunt, eb magis imminuuntur. Ita ferrum, quod igne maxime c5buritur ob exhalationis terrae maximam copiam, maxime etiam consit mitur & imminuitur. Hac ipsa de causa metalla omnia, auro excepto, rubiginem contrahunt, maximeque omnium ferrii.
Haec Aristoteles de lapidum ae metallorum ortu, qui sigillatim qui dei de unoquoque genere disserere hoc in loco pollicetur, sed tamen non scripsit, aut, si quid ab eo script alia est, ad rios rasic peruenit. heopnrastas uerb hanc partem, quemadmodum &eam, quae de stirpibus est, pertinet auit, atque ut sic dicam perfecit. anquam, quae de metallis ab eo scripta sunt, non extant, paruusque di in taxat de lapidibus belltis in-itcnitur. Sed Georg. uricola, hanc partem de metallis & lapidibus, omnibusq; fossilibus uniuersam, quae desisterabatur,omnibus, quae a ueteribus tradita erant,
collectis,&multis experimentis adi uantibus,quantum consequi diligentiae potuit, scriptis,
FINIs COMMENTARIORVM FRANCISCI VICOMEM
eati in tertium librum Meteorologicorum Aristotelis, una cum eorundem e Graeco in Latinum coniuersione.
339쪽
seu tertium de ortu sisteritu, Commentari , una cum e Grico in Latinum conuersisne .
LEM ANTA, eqtribus inserior hic nuandus constat, ita naturii co- parata sunt, ut nor 1 solium ex eis mulidi ipsisus coagmentatio esse posset, quae nulla ui dissolucietur, sed etiani, ut stirpes, Nanimantes, & omnino oinnia, quae eo continentur, ex coriam admixtio ne facile procrearentur. Cumque perfecte inter se admisceri, ita ut dii tersum quid ab eis exoriretur, non possent, iri si uicissim agerent& paterentur,itiasque sibi naturas communicarent, qualita tibus tit in agendi & perpetiendi habentibus unumquodque eoru donauit. Itaque, clim clementa quatuor, quae inter se mutuo quodam nexu consipitarent, Esse uolui siet, quatuor princi pos qualit
te; illis distribuit, binas singulis, quarum una, agendi Di maximὰ esset ptaedita: altera, patiendi. Quarum etiam qualitatum ui non: mentoriam admixtione statuit, scd omnia, quaecunque in illis insunt, aut iisdem eueniunt, seri . Qualitates simi, calor, frigus, humor&sccitas. Prima iii delicet illa rerum initia ab Hippocrate primum quodam modo inuenta, tum ab Aristotelepi nius explicata, quorum calor di frigus agendi, humor &sceitas perpetiendi uim habent. Ex Gcis elementa constant, utque earum ex clementis res procreantur, di illae quidem innumerae pro illarum uaria temperatione. Ab earum actione & perpessione, varioque temperament , quali tates caeterae omnes, de assem ones in corporibus existunt, colores, sapores, odores, duricies, mollicies, concretio, liquatio, & eius generis alia, quae tum patibilitatcin quandam significant, tum actiones in serasis . De quarum qualitatum primarum num cro,'ui, qu madm duim ei amentor uim situ initia, & carum beneficio interscadmisceant ut , in libro deo 1 tu& interitu Aristoteles disseruit . De earundem autem ei Stione, & perpcssione, & quaenam opera ab illis prosci scantur, quarumque affectioiuim in corporibus mixtis causae situ, partieulatim in lioc libro disserere instituit. ain ob causam libri huius praeclari quidem, & longe utilissimi proposituac scopus eiusmodi est, ut ad Meteorologia iri, hoc cst,i erit sublimium rationem ac di si ii tatio nem pertinere nullo modo ut libri primi initio dictu in est) itideatur, imbuero ut Alexander commonefacit ad libros potius de Ortu & interitu, ut tertius in illis minaeretur, atque opus, quod de rebus sublimibus ins riptum est,anteced. it. Nam cut diximus in his, qui de ortu Linteritu sunt, qualitatum eiusmodi primarum numerus S ratio e X plicatur, duasque ex illis agen- Hdi ut, ii empe calorem & frigus, duas patiendi, humorem θ: sicci tatem,praeditas citc traditur, idque ex cartim definitionibus & operibus ostenditiir. iniae omnia huius libri initio, qtia si proxime
pertractata, epilogo quodam repetuntur, tum aetiit artim facultates& opera, patibiliuq; species omnes pei tractandae proponuntur, deinde ordinc quodam pertraciantur. Eorum autem, quae in sublimi fi lint, complura, imo potius omnia, praeterea qit cunq; in terrae uisceribit spi ocreantur, seu in aerem spolite erumpentia, ut aquae N exhalationes, scii fossilia, ut lapides es metalla, de quibus omnibus in tribus Meteorologicoriam disipiit stum est, caloris & frigori factione, humoris&siccitatis perpessione oriuntur, ut rationi conso mini sit, has tam facultatum naturam, actiosi csq; δc perpessiones, & quaecunque earum ut efficiuntur, generaliter antea exponi, quam ad rerum commemoratarii in tractationem accedatur. Sed huic ordini duo obsistunt. Vnu inest, totius huius Iibri tractatio,iis ratio: alterum, et hisdem eum libris de Plantis & Animalibus continuatio. Disseritur enim quidem in eo de filia tuor qualitatum primarum actionibus te perpessionibhis:
340쪽
A pessionibus: sed ita , ut ad res duntaxit perfecti oti quadam admixtione const antes,& terminisi uis definitas, quales iant lapides, metalla,platitar utraq;& animalium partes, pertinere uideatur. Quo in rerum genere eae, quae in sublimi fiunt, non numerantur, cum res evanidae sint, do ex imperfecta admixtione ortae, qhrae etiam elementorum potius sunt affectiones, quam ex illorum admixtione procreatae. Eorum enim, quo ex elementis oriuntur, quaedam ex imperfecta illorum constant admixtione, quaedam expersectiori,& utriusque generis alia etiam & alia inueniuntur: omnindauten, imperfectὸ mixta ea sunt, quae ex uno elemento potissimum constant, nec a
lia est eorum substa1rtialis forma, quam illius elementi, sed aliter tamen affecti , ita ut elementorum affeetiones potius dicantur, quam ex illorurn admixtione constantia, quemadmodum ros, pluvia, maris aqua, quae ab aqua parum differunt:item nix, grando, pruina, paulo quidem magis ab ea disserentia, sed tamen &ipsa, quaedam illius affectiones. Perfectiori autem admixtione constant Iapides & metalla, quanquam ea omnino perseel a non constent, citim metalla ex aqua una,& lapides ex terra uideantur esse: quoniam tamen formam quandam habent ab elementis diuersam, perfecte mixta nuncupantur. Omnium perfectissimae animalium & stirpium sunt partes. De quibus unis in hoc libro disseritii detur, non de caeteris mixtis. Quae praeterea in fine B eius traduntur, cum tractatione de Plantis & Animalibus cohaerent i siquidem similium partiu, quae in i Ilis insunt, natura explicata, inquirendum esse docent, quae sint partes illae, tum quae caeeis constant, dissimiles de instrunienti uim habentes, demum animalia ipsa, & plantae. His de causis uidetur liber hie seientiam, quae de rebus in sublimi ortis est, consequi, eumque locum, quem habet, merito habere. Sed eae tolli possunt, si dicamus, quod uere dici potest, in hoc quarto non ea solum, quae in admixtionem perfectam conueniunt, declarari , uel sim etiam ea, quae in imperfectam,qualitatumque primarum essicientiam omnem Sperpessionem, quae in omnibus, seu perfecte, seu imperfecte admixta sint, cernitur. Quid enim aliud sunt, rerum a quearum, seu terrearum coagulationes, soluti cines, exiccationes, di eius generis alia, quam calidi,
frigidi, Mimidi,&sieci actiones&perpessiones, omnibus omnino rebus admixtioncm aliquam habentibus communes. Libri autem finis, etsi cum libris de Animalium partibus cohaerere ui deatur, non tamen necessario cohaeret. In eo enim ordo tantum doctrinae traditur, qui est inter similarium partium materiam & formam, tum inter silmilares&dis lini lares, ae demum inter dis similares, de ea, quae illarum coagmentatione oriuntur. Qui ordo mininiὰ esse it, ut libri de animalium partibus, in quibus smilares illorum partes explicantur, statim consequantur: imoc uero cum partes illae ex elementis perfecte mixtis oriantur, idque, quod imperfectum est, ordine doctrinae, quod perfectum est, antecedat, ea primum tractari comi enit, quae qualitatum primarum efficientiati perpessione, quarum ratio in hoc Iibro explicatur, ex imperfecta elementorum admixtione procreantur, cuiusmodi sunt res in sublimi loco genitae. Quod si de anima Iium partibus libri, hunc statim sequantur, illud quoque incommodum accidet, ut metallorum ac lapidum tractatio eundem antecedat, quorum tamen perfecta est, quanquam non ut stirpium & animalium, admixtio, eademq; caloris & frigoris esscientia, humoris ot siceitatis perpessione procreantur. Hunc in modum Alexandri de huius libri ordine sententia, quae proba bilior uidetur, potest defendi. Si quis tamen eum, quem nunc habet, tueri ordinem & locum uelit, is ita cum superioribus connectere eum potest, ut inqui at, cum de elementorum affectio nibus, quae in sublimi emetuntur, in illis disseruisset, metallorumque & lapidum , quae in cor poribus similaribus numerantur, quia ex eadem materia, qua illae constant, ortum breuiter explicasset, atque haec omnia, quemadmodum & ea, quae tractanda restabant, qualitatum pri marum actionibus,&perpessionibus oriantur, in hoc quarto actiones eiusmodi &perpessio nes omnes, totamque limitarium partium rationem complecti uoluisse, ne quid eorum, quae iam tradita erant, inexplicatum maneret. Aliquo igitur modo ad Meteorologiam hune li-D brum spectare. Qui autem aiunt, librum separatum, qui de in istis inscriptus sit, esse, eumq; tres superiores consequi, ij, quanquam libri scopum fere attingant, cum demistorum affecti
bus in eo disseratur, tamen nec auctorem aliquem, aut codicem ueterem, cuius auctoritate niti possint, ut in primo dictum est, proferunt, nec eas omnino dissicultates uitant, in quas in eidunt ii, qui cum illis connectunt, nisi quod causa eis reddendae non est, quare in tractatio ne de rebus sublimibus comprehendatur, c sim tamen de illis non agat. Sed quicunque tar dem sit eius locus & ordo, praeclarus ut diximus admodum est, & longe utilissi imis, iiisni
tamque rerum in se habet cognitionem, non ad omnium tantii in rerum naturae ortus de in te ritus, mutationemque omnem agnoscendum utilem, iterum etiam ad artes multas uitae hum
nae necessarias, ut aedificatoriam, fabrilem, sus oriam, sed cum primis ad medicinam. Ea enim ad morbum pellendum humores cratas & uiscosos extenuare, & incidere, crudos concoquere, pulti dos euacuare, partes item corporis rariores, & molliores constipare, di durare,