Iulii Roscij Hortini Elogia militaria ..

71쪽

repat, quos spatia temporum, & ossicia probauerint. Itaque

coactus Rex ad eas condiciones descendere, quas maxime Dux optasset, pax facta est, quae Consuentiae nomen obtinuit. Hinc illa Regia uox: Sua cuique: &, quas a maioribus suis

facultates,& quae a patre munera , honores q. acceperant, re stituo. Cuius generis argumenta interdum inter haec Elogia liabentius inserimus, non modo ad uoluptatem, sed etiam ad utilitatem , quam capere fortasse poterunt, qui , minus caute, aliter, ac a maioribus suis acceperunt , gubernationis formam instituunt. Carolus uero conuertit se ad Britones, citerioris Britanniae gentem , quae in Gallia est, ac Normandiae defetissione in , I codio, atque Eburonibus, non sine sanguinis effusione, expugnatis. Eodem tempore Oduardo, Anglorum Regi,

assini suo, opem tulit, qui a Regio solio deiectus fuerat. In

eam insulam feracissimam, quae nec lupos , nec rapax ferarum genus edit, in mira caeli, ac copiarum omnis generis su

uitate, tanta celeritate aduolauit, ut non modo aduentantem,

sed ne abeuntem quidem praesenserint. Restituitur in patrium Regnum Οduardus, duce Carolo . Henricus , in carcerem trusus, maerore exstinguitur: filius in bello cadit: coniux, licet discordias foueret, libere dimittitur. Quamquam, in Helvetios conuersus, ita se atrocem praebuit, ut quingentos ex eis longo ordine laqueo suspenderit. Quo facto, ea gente acrius in se irritata, Carolus, collectis uallis , solum uertere coactus est. In Lotharingiam summa hieme pervadit, ubi, certamine in diem integrum & eo amplius producto , confosso equo, inopinato hostium aduentu , triplici accepto uulnere, obiit, dux maximi animi. Est enim haec natio strenua,&equitatu maxime praestans. In qua fios nobilitatis, aetate nostra, dignissimus esset, qui celebraretur, Antonius a Bauma, Comes Montis Rivelli, Vir clarissimus ,&rebus a se praeclare gestis, & auorum memorias, quorum insignia ex Hieros lymitana expeditione una cum GotDido, in sacris illis Palaestinae parietibus expressa , in perpetuum eius familiae pro Religione Christiana testimonium, praefulgent. Eadem mai rum suorum signa, ut, suis, ac Religioni debita, e profanis impiorum manibus erepta restitueret, ac sedem illam impietatis,

72쪽

ac patinam omnium scelerum exscinderet, non destitit Vir fortissimus ad portas usque Geneuae excurrere. In hunc ego hoc carmen feceram ; dum maioribus eius factis maiora historiarum

monumentis commendem.

Pugnantem ut uidit pro se , pro nomine Chri msancta fides , gelidasare Isb in Ducem ιPerge, ait, Amtoni: uinces: uictoria nulta, uam pro me, Christo, pulchrior esse potest.

73쪽

bili familia, mira uarietate humanorum euen- tuum,ad exercitus praesecturam adscendit. Luca patriae, ob Gibeli inae factionis nomen, pulsus, in Galliam uenit; inde in Angliam profectus est: qua in regione inita cum Odoardo Rege familiaritate, unius iraruae pilae lusit, qua mirifice Rex oblectabatur, cum ex altercatione illatam tibi iniuriam, Regulo pugione traiecto, depulit se sibi uideretur, per Tamesim , ad Belgas,in credibili

celeritate scapha conscensa,transfretavit. Hic, sub Alberto Scoto, nobili Placentino,ordines duxit lata gloria,ut etiam in Gallorum monumentis sui elebrem memoriam teliquerit. Inde, spoliis onustus,in Italiam reddi,ea spe,ut,& se patriae,& libertati patriam restitueret. Erat temporibus illis Uguccio Fagio lanus Lucae,cui Neri uni filium praetoriae potestatis procuratione praefecerat. In huius se gratiam Castructus insinuauerat. Quamquam ille, aut ad Etruriae Imperium adspirabat, ueritus

eius ingenium, in ergastulum ita coniecerat, ut breui e medio ci. uitatis, ac suorum ciuium adspectu, quibus gratus uidebatur, iecuri percusium eriperet. Verum,quod admiramur, & paene, cum Iegimus,assensum cohibemus, quas quiddam poetarum fictum coloribus, e tenebris ad lucem , ex custodia in libertatem , e crudeli securi ad sceptrum,ad Vrbis dominatum uocatur, Pater Patriae acclamatus eo ipso tepore, quo Vguccio Fagiolanus quasi e Regia Etruriae, ac Pisarum Imperio, misere dei scitur. Quis,cuad carcerem concursum fieri uideret, non putaret itidem homi nem ad supplicium rapi ξQuid uinculis cum corona ξ Quid commune habent catenae cum aureo torqueὸ Quem cuin miseria locum habet uoluptas ξ Hoc certe innocentiae debebatur solium, quod ut ille rapuerat.Qualis est haec rerum humanaru uarietas Plane haec contemnenda,quae in perpetuo motu sunt,spectanda

caelestia,quae nullam mutationem admittunt. Conferto nostra longissimam aetatem cum aeternitate. ita breuis reperitur, ut nec

quidem momento par sit. Conferantur triumphi,qui ut non sine sanguine comparari solent, saepe etiam luctu concluduntur. Leuissimum est,se uulgi sermonibus dedere, & in praemiis humanis

74쪽

spem ponere rerum suarum. Regna, imperia,honores nobilitas, opes definiuntur tempore,& puncto parta percunt. Non potest esse hoc ipsum diu, in quo est aliquid extremum:nihil semper fio ret:idemq. uix. ortum occidit. Aulus Vitellius, ut de hoc pauca afferamus,in Germaniam,ad rege dos exercitus, misitis, cum nec quidem pro uiatico satis haberet pecuniarum,nisi uxoris margaritas uendidisset ; postea,crcatus Imperator,Romam uenit, Augusti nomine salutatus: sed breui tanta felicitas in miseriam, ac luctum conuersa est. captum, ac uinctum Vel pasiani militares duces per Urbem traxerunt,apposito gladi j mucrone sub incnto,ne uultum obtegere ab iniuria posset, cum coeno, sordibus q. eum pueri incesserent. Caesus ad hunc modum,& per scalas Gemonias coniectus Imperator, ad quas eorum corpora proij ciebantur,quibus sepulturae ius fuerat denegatum. Certe,qui tam paruo tempore tam uarie,tam grauiter tulerint,perpaucos fuisse,arbitror. Verum Castrucij diuersa ratio. Is eum statum,quem sibi longa patientia, ac uirtute quaesierat, moderate, ac prudenter studuit letinere. Nana,Pistorio in potestatem redacto,Gibellinae factionis princeps,Guelsos ad Allopassum,pari paene Monteca- , tinensi proelio,concidit. Itaq. Lucam redeuntem, non dissimili triumpho ab eo,quo ueteres Romani Capitolium conscendere, ciues sus exceperunt.Qua comparata laude,non se otio,aut desidiae dedit. Nam,a Lodovico Bauaro uix commeatu impetrato,apud quem antea gratia pollebatiliberatus,quod Guelsorum partes tueri uideretur, Pistorium magnis itineribus contendit. Hic,diuturna noui generis obsidione,& fame, pressum ad deditionem compulit. Cuius quidem obsidionis dum triumphum petit,aeger Luca uenit, Galeatium, ueterem amicum, eadem caeli inclemetia morte praeeuntem, paullo post secutus, ad eam caeli patriam properans,ad quam adspiramus. Erat annus a Dei para Virgine, Mil- o lesimus tre

tesimus vigesimus

octauus.

75쪽

FERDINANDVS

ONSALVVS Ferdinandus, merito omnia

gentium consensu Dux Magnus appellatus, Cordubac, Baetica, urbe peruetusta , Lucani, atque utriusque Senecae patria illustri,natus, Petri filius fuit,cuius uirtus in Punicis bellis potissimum enituerat. Is, cum in Hispania,ac Germania felici rerum successu , bella gessisset, Baetico solo purgato, a Rege Catholico quinque millium peditum , equitum q. sexcentorum ductor creatus, ad Siciliam appulit. Inde, per Italia in sui Regis partes secutus, insignes honores retulit. Primum Regium, Cossentiam,& ad scxaginta castra apud Calabros expugnat, auxiliis Fabiicij,ac Prosperi Columnae. Cum uero saepius cum Gallis dimicatset, tandem cum illis ita conuentum est , ut Galli incolumes rebus suis saluis egrederentur. Hinc ad ostia Tiberina archipiratam . eam uniuersam parcem infestantem , fugat ; ac mare Tyrrhenum, Hadriaticum l. traij- ciens, octo millibus peditum, ac mille ducentis q. equitibus aduectis, insulam Samum Venetae ditioni subdit: pro quo be nendio accepto, inter alia munera, Consaluum ea ciuitate donarunt. Fuit uero tanta animi integritate, ut, cum Regi sui nomine contra Federi cum Regem Neapolitanum bellum indicturus esset, eidem Vrbes duas, ac septem castra dono antea accepta restituerit; iniquum esse assirmans, cum eo pugnare, cui foederis uinculo coniunctus esset dum non desunt, qui, ab hostibus opulentissima colligentes stipendia , impudenter merent. In consilium cuin uiros graues , tum semper, tum in Lucania, alendo militi, trahendoque, intor ceteros Matthaeum

Aquauiuam, Praecutiae. Hadriae regulum, adhibuisse. dicitur, in utra l. disciplina clarum, cuius, practer Acti, SannaZa-rij insigne testimonium , exstant in bibliotheca mea monumenta praeclara nobilis ingenij, de Venatione, & Aucupio. Cain nas Ferdinandus in Apulia a Gallorum impetu defendit . Idem-

quaed Erdoliam , siue, ut alii, Ardoneam , uictor, absque leui

76쪽

sma suorum ostensioris, celebratus esto serunt, adeo liberalem ille Consaluum , ut , cum Gallorum spolia suis partiri non potuisset, mancia uerit militibus, ut domus suae supellectilem depraedarentur. Mox illi , dicto audientes, ita in Ddcis sui res irruerunt, ut hostiles , sicq. plane hominem non sane diuitem expilarint. Interim Rex Galliae decem septem millia peditum, & tria millia equitum pro relii tutione Rcgni Ncapolitani in Italiam mittit: quod infauste cessit, caesis Gallis ad Linternum fluuium in Latio , oppugnante Consaluo. Huic cum se quoque Caieta dedisset, nihil plane supererat in eo tractu terrarum ferocissimo, quod non magnus dux sibi subiecisset. Hic etiam Consalui liberalitas commendata est, quae solete Lserinducibus praecipua. Diocletianus, cum, deposita Imperi j administratione, solitariam uitam ageret, a quibuidam interrogatus , quacesset in Principe dos potissima , Liberalitas

respondit. Nec enim ornatur Princeps, nisi communi utilitati studuerit. Quam ratione qui tenere neglexerunt , se in manifestum periculum adduxerunt. Namque usu comparatum

est, ut ingentes pecuniarum thesauri insidiatores quam plurimos possessoribus suis acquirant. Id quod in militia maxime

obseruamus, quam honos,& praemia, ut ceteras artes, semper aluerunt. Consalutis igitur dona primarijs ducibus partitus dicitur. Ioanni Cardonae, Antonio Leuae , Prospero, &Fabricio Columnae, Bartholomaeo Alviano, Temeram , sue Tampsam , insigne castrum , apud Calabros, dono dedit. H rum munerum distributionem, sub Dudi nomine , mox Rex Catholicus confirmauit. Apud quem, & Gallorum Regem, tertius conuiua Savonae in Liguria ab ipso Lodovico, Galliae Rege, post maximum laudum cumulum, aureo torque, ecollo Regio in eius ceruicem iniecto, donatus est. Dux sane pluribus nominibus clarus: sed eo maxime gratias illi ingemtes habere debet Italia, quod per eum a Tyranno saeuissimo liberata est. Nam emissum Caesarem Borgiam e mole Hadriani, elapsum q. ab Ostia Neapolim properantem comprehendit, atque in Hispaniam captiuum misit. Idem, cum se trie nio post funibus e carcere deiecisset, glande traiectus, nudus'. uilitum erito impositus, pendentibus hinc brachiis, inde cruriabus , dignum factis exitum habuit . Is .longe post duplicis qua

77쪽

tanae morbo correptus, traducitur a Loxa Granatam, ubi sexagesimo secundo aetatis Anno, in uxoris, Helu iraeq. filiae

complexu, susceptis Christianae disciplinae sacramentis, conspirauit, postridie Kal. Decembris , a partu Virginis supra Millesimum quingent simum decimum quinctum. Ad tumulum stetisse ferunt supra centum uexil- la,ma' gnorum pro cerum spectantes, stupenteq. commitatu.

78쪽

ERAS MVS . GAT TAM ELATA

UARNI EN SI S

AT TAM ELAT A, Narniae, nobili Urbe,in

antiquis Sabinis, quae semper aluit Viros fomtissimos,natus, Erasmus antea dictus est. Is,belli stratagematu peritissimus, ex Braccij schola, per omnes militiae gradus , uitam sibi ad immortalitatem, paucorum tritam pedibus,fecit. Hunc ita Braccius ad amauit,ut insignibus, ac liciniae suae coloribus,honoris ergo , & amoris monumento, donauerit. Quo ad

Aquilam,quae ex Amiterninis reliquiis costructa est, defuncto, Gattam elata, pecunia redemptus, se ad Nicolaum Picininum transtulit,quem sororis Braccij filium diu secutus est. Quod exe-plum plurimi imitati lunt, qui ex eius castris, tamquam ex equo Troiano, prodierant. Verum inter omnes unius eluxit gloria militis Narniensis,qui,rebus fortiter gestis, supremum militaris Iinperij decus adeptus est: ut tritum illud prouerbium confirmaret: Quemque esse fortunae suae artificem . Et certe uirtus eiusmodi est,ut,nullo duce,sibi uiam etiam per invia loca sternat. Itaque, eius nominis fama peruulgata,per Italiae regiones, Veneti, eum ad se accersitum ornarunt. In suscepto militiae munere Galla- melata cum ea Respub. polleret opibus, Fabi j Max. exemplo, in proeliis sibi cunctandustidissimulandum q. putauit. Illud uero prae larum, cum ab exercitu Vicecomitum imparatus, & longe copiis inferior fuisset deprehensus, Athesim amnem vado tranare suo, iussit,dum interim ipse, alienae salutis magis,quam suae, ratione habita,quasi alter Cocles,impetum hostium sustinens,ultimus omnium traiecisset. Post Gonet agam Gattam elata Dux totius exercitus renuntiatus, Ioca, quae Picininus Occupauerat, Venetae Reip. restitu it. Bergomensem, ac Veronensem agrum

ingrcsius,quasi Leo ferocissimus,omnia ferro uastat,hostium et sis insidiis. Cum uero Gonraga se ad Picininum adiunxisset, licci minoribus copiis,certare coactus, a matutino crepusculo ad uesperam usque ita se gloriose gessi, ut aequo Marte continem ter pugnatum fuerit. Inde Veronam contendit, ac per Tridentinos saltus interclusos aditus perrupit,ac penetrauit. Hi post

79쪽

quam ternauerat.occasionem exspectabat aggrediundi hosti, ac, Brixia, Bergψmo,verona ,ac Cremona,Phloippo Vicecomitia demptis,Venetain Rc: rip. luam semper,per se maximam,ditat,' auget. id habet cum paucis commune dux noster. Porro huic illustre exemplum dederat Gentilis Leonissanus, in antiquis Sabinis, item,uix ut limo lapide a Narnia,natus. ut Albertus Hortinus,ac ceteri silentio praetereantur,qui in uicinia nostrassorei tissimam illam Rem p. se fenderunt. Gentilis certe,singulari fide, ac clementia praestans,supremum militare decus est consecutus. Quo in munere obeundo sagittae ictu Brixiano in bello genu percussus, maluit in ea gubernatione pro Venetis occumbere, secto crure , eius Imperij propugnationem, ac illustremunus deponere. At Alexander uere Magnus , simili in perticulo constitutus, insigne fortitudinis reliquit exemplum . Ex eo bello, cui, qui postea regnauit, Ptolemaeum affuisse, auctor est Clitarchus,& simagenes,Alexader uulneratus,in tabernacula relatus fuerat. Medici lignum hastae, corpori infixum.

ita, ne spiculum moueretur, abscindunt. Corpore deinde nudato, animaduertunt medici, hamum inesse telo, nec aliter id sine pernicie corporis extrahi posse, quam ut secando uulnus augerent . Ceterum,ne secantes piosi uilium sanguinis occuparet,ia rebantur, quippe qui ingens telum adactum erat,&penetrasse in uiscera uidebatur. Critobolus, inter medicos artis eximiae sed in tanto periculo territus, manus admouere metuebat. Lacrym tem eum,ac solicitudine propemodum exsanguem,Rex conspe-Xerat. Qtii de inquit, quodue tempus exspectas ξ& quam primum hoc dolore me saltem morituru liberas An times,ne reussis,cum insanabile uulnus acceperimus At Critobolus, tandem, uel finito, uel dissimulato metu,hortari eum coepit,ut se continendum praeberet, dum spiculum euelleret. Etiam leuem cerporis motum noxium fore. Rex,cum affirmasset,nihil opus esse iis, qui

semet continerent, sicut praeceptum erat,sine motu praebuit corpus . Igitur patefactum latius uulnus, & spiculum euulsum est. Verum ad Narniensem Ducem reuertamur Hic enim Venetae Rei p. clarilsimae maxima fide imperium non modo tutatus est semper, scd etiam propagauit. Porro ad Venetorum fines uetus illa Aquileia est per quam Gatrametata excurrens latius plurima praeclare Eessit, quae sponte practereo. Itaque, dia

80쪽

gressionem repetens, reseram quiddam, ab antiquissimis usque temporibus accersitum, pro suscepto instituto breuius, ut,qui has nostras narrationes legent, si qui forte fuerint, inter nouas historias habeant aliquid ueteri historiae admistum non plane uulgare. Attila,Aquileiam ciuitatem, in ipso Italiae sitam ingressu,expugnare aggressus, adhibitis machinis , tormentisque, adhortabatur suos ad expugnationem. Erat in ea ciuitate feminarum nobilissima, Dugna nomine, forma quidem eximia, sed candore pudicitiae illustris. Haec, dum domicilium supra ipsa Vrbis moenia haberet, turremq. excelsam suae domui imminentem, sub qua Natissa fluuius vitreis labebatur fuentis, ne sordidissimis hostibus Iudibrium fieret, animaeq. pulchritudinem uelut illata libidine uitiaret, mox , ut ingressum hostium, captam q. urbem praesensit, e summa se eadem turre obuoluto capite ingurgitem praecipitem dedit, metum q. amittendae pudicitiae

memorabili exitu terminauit. Gattam elata, ut cum Duce n nro,ut coeperamus, tandem concludamus, durissimae hi

mis frigoribus, ad Benacum, sub Alpibus, paralysi

contracta, pro florentissima Re p. exstinctus, in Antonianum templum, Patauij, militum , humeris tollitur, erecta ibidem equestri ex aere statua,circa an. Millesimu quadringentesimuquadragesimu secundum. Post ipsum enim Michael Codognota suffectus est impera

tor. UM aiata