장음표시 사용
61쪽
G eius est uniuersaliter ὀemonstratio. NI ei copetit ut tale est cui ceteris sublatis competit primo uesuri laterk uorsi equaburneo triangulo competet an uti duolvis rectis aequales. At aere sublato vi non sit enfus etia copetetit. E t idem latera aequalitate duorum sublata ut rari sit duorum aequalium lateril. At no copeatent sublata si ura uel terminosed no primu ipsis Aublatis. Q igitur primo ublato non competent, via si triangulo per b nc, Cr ecteris competunt,s huius est ut ei saliter demonBratio. Vtrum autem Iecundiam quod est tri tutusAut fecunda quod est l*cheles insit. Et quando siecundum ipsum inest primum, πeuius uniuersatiter ea demonseratio. Manilistum e t s quando rebus remotις , m sit primum ut iviciali aeneo triangulo , in unis is .id ii, duo rem . sed ita aenea esse remoto π lsio ele sed non figura, era aut termino. Sed no primis. Quo igitur primo, Si itaq: triagulo: λ. ' σβcundil hoe iraestans; si huius uniuersalis est demonstratis. oni. s . Cli dixisse Din non lemn qui nouit aliquod i dicat iii esse ol. nouit illud uniuersaliter messe: nunc ut Philo. innuit affert reaulam per qu1 poterimus di scernere. qn illud quod inest omni uniuersaliter inest Sc qii non uni Regula. uersialiter inest. CEt ponit hane regula Quo primo destructo: simul destruitur be accias huius demostratio uniuersalis sit. Verbi ca habere tres angulos sules duobus rectis meli triantulo: & sneo, de Isocheli, 8c figurae,&ei. quod est fili: hus claudi. Sed qrii nec sneo ablato nec Isochele ablato aufertur hoc acci lens: quod est habere tres triannulo uero ablato auferi triangulo inest primo de uniuersialiter. Nam licet ablata figura, uel ablato eo quod est finibus claudi: auferatur hoc quod est habere tres: in non primis his ablatis sed triaquio primo: possibile .n.est & aliquam fi uramelle: de hoc quod est sini-hus claudi esse: Ut puta si qua fuerit quadrilatera tres Stangulos no habere duobus rectis squales: sed quatuor, ob id aut ε Sc triangulus in fistura cdtineatur: accidicia in tu, ablata figura simul auferri Ac illud. C Animaduerte in circa haec q, Iuniorum Alii sunt. qui arbitrantur Arist. velle assignare regula: p qua uniuersale predicatum cor noscat Ald vero: P qua Ule sub m. C Sed qQ non potsciri uniuersale subiectu quin vle praedicam e nosca tur,nec cotra sciri potest Ule i dicam quin oth subiecta intelligatur mihi ex Aristotelis regula inruini habe ri. Pro intellectu ergo regulae propon t qonem trime-hrem:& inquit. C Ut si autem Fin quod est triangulus.
aut sim quod est Isocheles hoc si baudi quod est habere tres infit: Hse est prima qonis pars: deinde subscribit secunda es inquit. Et qn primum subaudi hoc quod est
habere tres incit, a semper, an seruatis quibusdam. Deinde subscribit tertiti,& inquit,& cuius uniuersaliter v bium est demonstratio CQuo uero ad verba attinet. Aiad Aa Κ' uerte q1 tria requiruntur ad hoc Ut aliquod praedicatuciqa kdia alicui subiecto uniuersaliter insit . I rima quidd, in ipso
Caia alicui remoto remoueatur,de propterea qus rit Primo Vtrum
MVm Q aute fim quod est trianstulus aut sim quod est Isocheles
ici insit iniit. nam si Tmqta diale inest, 1plo remoto non rnerit. 3 tq 'ν Secundo requiritur. Ut ipso posito ponatur,& propte-
rea i eundo loco. quaerit, de qn prima sim quod ipsum inest. Na si primo sim quod ipsum inest, ipso posito tale praedicatum inest. Tertio requiritur,ut ipso posito S remoto immediate illud ponatur . de remoueatur . Et propterea tertio loco qusiit, do cuius uniuersistiter est demro. M. n alicuius uniuersaliter eli demonstratio: illud erit quo posito & remoto immediate Prsdicatum
ponitur, Zc remoueatur. Per quas conditione : hoe quod est habere tres uniuersaliter inest trianstulo, Primo quia triangulo remoto nulli eius speciei competit. Secundo quia eo posito ponetur:& n hoc differt a fistura .Tertio quia licet remota fietura, remoueatur: de posi. tis omnibuS speciebus ponatur, hoc no est immediate: quia positis speciebiis ponit illud, sed non primo . sed pro quanto ad illas se itur trianetula est e. Nimile negata figura non erit illud: sed n5 primo ua oportet ut neget trianguluς ergo Vle plicata est qn illo remoto remo ueti de eo opposito ponitur: deipib sute proposito sitiere moto immediate ponitur vel remouetur. hac ratione trimembrem,qonem proposuit. Deinde soluitqonem: 8c primo respondet ad I in membrii.& inquit. Dico si haud i q, inest alicui sm q, ipsum primum quado remotis inest primo. hoe E qn remoti speciebus, quod inest omni . Primo inest. Ut ablatis Isocheles Se eneo: tria iragulo i sunt duo recti. Quare triangulo primo inest,inest dico primo ipsi triangulo. Sed ipso aeneii ee remoto: dc ipso Isochele remoto. Deinde quaerit tertiit me brii. An videlicet ipso posito & remoto immediate, remoueat vel ponatur. α lege non interrogative pro ne, et an, hoe modo. Sed an figura: aut ipso termino Vel termi nis claudi remoto, remoueatur ipsum habere tres, innuit solutio nil quali d ces,di eo Φ remota figura ilIud re 'imouetur,non in illis primis Se immediate remotis: NI
Ut Themi .suppleuit si possibile ellet illiς ablatis, remanere tria naulum adhuc remaneret ipso lire treς : Nam ablatis illis pro tanto ausertur lire tres pro quanto aufertur triangulus deinde iteria qussit prunum membrii; de dicit. Quo igitur primo. s. affectio illa aufertur: non rndet: sed vult solutionE ed subaudied 1, videlicet si, tria gulo ablato primo affectio illa auferatur. Concludit traex solutione subaudita solutionξ totius qonis: de iuuit: Sittaci: triangulo ablato affectio illa auferatur.Tune sequitur m illa affectio Se pira hoe .cluine tria Mulum inest nimis,&hii iuςtrianguli Uniuersalis erit demonstratio.
C Ex his patet quid sit subiectum uniuertate: & quod
praedicatu vie,eit .n si ilitiam x niuersale quo posito ponitur quo remoto remouet primo & immediate. Dico quo posito ponitur, Pp et enuS.no n. fiuura est prima subiectum qui non ea posita ponitur affectio illa Dico de quo remoto remouetur, qm species trianguli no est
subira prim i,no. n. specie remota passio illa remoueritae.
Dico primo θe immediate. qisi nee cid; species simul iii sunt subiecta primit no n. ipsis positise affectio illa immediate ponitur . sed pro quanto ad eas positas sequi
tur triangulum esse dc eis remotis remouet tir rriagulus.
E Sed die es fortasse si ita esset in Arist. insit. Tunc Vns octauersale non esset nisi predicat si fecitdi modi Astectio. n. vl f n5 prsdicatur nisi de suo subiecto seeundo mo per se. Et sic haec non essent ulla Videlicet alat, animal mna Ie,dc otiione in tenus de QE .nem differentia de specie: i. nee definitio de definito CTlie. Ut saperuis diximus Th. . concedit toti asserit .ri. vle predieam esse solii illud, qasee fido m. plicatur de sic nec genus nec dria, nec definitio de specie dicat vir CAuer. vero distinguit duo Aurimplexi dicaria 'le. Alterii quod icatur iiii Se nonini rei subiecto. Et sic praedicata primi modi piat dici Ulaa; 2 Δ modo immediate praedicentum Ut animal de homine quia st se praedicatur,dc non a medium. A lterum quod praedicatur
62쪽
praedicatur sc inheret hoe est praedicanim secundi mo di R de hoe posivit A ri t.renula. Et hoe appellat Philo. Sim roma. Quare dicere possumus Aristo descripsit Ieasfi ctionem qus uniuersaliter inlis ret. Superius autem, praedicatum quod uniuersialiter praedicatur.5 se con cedo nullum praedicarum primi modi este uniuersalem
affectionem ut Arist hie loquitur, licet possit dici uni
uerside praedicatum. Haec de uniuersali.
Si it tur demonstrat scienti ex principiis est necessarii'.
Quot ii qui hia sicit id feri nequit ut aliter sese habeat. Ea uereoque per sie rebus visunt necessario eopetunt Na queda in uni ine si quibus caperit rone.quaedam insus res eas babent, de quia bus dictittar quoru alteru oppstorii insit necesse est. patet ex talibus quibus aratrocinatione constare. napii qd inest aut bae pacto aut p accidens copetit accidentia ureo nosiunt necessiris.
si 'itur est demonstrativa scientia ex nee serjs principiis, quad. i fratur impoSibile est aliter sie bibere. quae aute psesunt, necessario m unt rebus Maec nuictor in eo quod q id est quibus dibae: in uni in eo quod quid est praedicantibus dei ' qvirum . . Etem oppositorti necesse e in P. Manilsa igitur s ex talibus quibus i M'. st demon irativus 62ogisnus Oeri aut sit inest,
iiii aut era iam achisen r. Accidentia autem necessaria noli Ant. Com. si Cum declarasset quid ii tersale sit,& quid per se &Curitin 3 quid de omni. Nilne in Philopon. inqu D descen fit ad docendu qus nX sint necessariae spositiones ex quibux de monarativa problema sullo ei Tabamus. Et ponit GPhilop hane conelam demonii ratione ς sunt ex his, qsunt per se. Versici eca modii procedendi Ar ilicit . aliter Philo Aliter The inieκ ponit. E Themi n svllim tere usCategorice eomponit hoc pacto. Demonstrativa scientia ex principia necessar is,& quae non psit aliter esse, ε.
Que sunt senecessaria sunt. Igitur ex his que sim nse demo irativa seia est inquit C si istitur est demolita
tiua sicientia ex necessariis principio que impote esit ali-hi i ter se brQbsc est minor. iniae vero per se sunt Meessa. P. rio insunt rebus. Aliqua qitidem .n i ipso qu quid est insutar,ut plicata primi alia in ipsos qde in sint pyicaribus de ipsis: ut praedicata sectidi mi di quor i altem aut . . op sinu necesse ε inesse .ut dixit m supra. Haee e maiorie .i . . dat cocione dicen S. Manifestii in ex his qbusdam Uties . . A lic erit dem at iuus sylLCH ac ration E aliqui cauillitiit Necoparant huic, si at alium, . . . corpora ex liccis de hu- llaea . humidamidis costarit, Cibus Sepotus siceii de humida E. Ergo ex cibo'Se potu
corpora alatium costat. Hanc Mnem corret Aristo The . facit hie x Re- ei lius & pot' aialia spondet ipse dicens. Sed uir sapietitsi me no probasti s ola cibum Sc potum esse humida liccaue. Aristo. uero sola ea esse' cessaria primum osteridit,& fie vult Themistiuς s. limitari poste in se eunda fistura ex duabus affirm liuisi qMndo masor est exclusiva. Verbi causa. Tria animal est risibile. Olet homo est risibilis. Igitur omnis hom3 est animal. Et sie arquit Aristo. sola per se sitiit necessaria Omnis demostratio est ex necessari s. Istit om-tas demonstratio est ex per se. Insitantia non est ad proo si ii via masset ad propositum deberet este hee tant si
cibus Se potuς sunt inimidi cic sicei, quae sal a el . Huius Πiemisti, praecepti causa est quia exclusim conuertitur
ad uniuersalem de terminis transpossisi. Haec enim tinanimal est risibile conuertitur in hane, omne risibi de est animai,cili addo omnis homo est risibilis. Igitur omnis homo est animal. Nam facta hae conuersione fit prima
figura &sie in sylloni imo Arist fieri potest. C Sed di- MOces haec exclusiva est salsa,videlicet sola per se sunt necessaria .cum multa per accidens sint necessaria. CIdeo solutio. probat illam exclusiuam sic. omne necessariu aut pse, aut P accidens sed accidentia no sunt necessaria. Istirursola per se sunt necelsaria liquit. Omne .n .subalidi nec D
satium Vel sc inest hoe Fn se aut sim accidens, sed accideritia non necessaria sunt. Igitur subaudi sola n se erila necessaria C Sed contra ambietes ut contra tarmam,& Dub I.
contra materiam formam quidem, nam omne animalutat rationale, aut irrationale Sed animit no est irratio nate. Istitur se lum rationale e si anima I. CNecundo al- seeundi.
Dedo niui de Cygno ni predo Ethiopi nece Isirio i sint. Et in accidenti, sunt C Ad haee dici potest ad primum i uti syllogismuni illum Attineste hvpotheticii diuisiuii υbiarquitur a destructione totali alteriuς partis ad exesusitia alteriuς, Unde sic valeret od animal est rationaler vel irrationale. Sed nulla animal est irrationale. Istitue illi rationale est animal. Et haec regula nullam patitur instat ii, Ic hoc modo Aristo arcuit omne nec et Iarium autn se aiit p aeeiden; sed nulla accidentia necessaria sunt. git sola pes l. lunt necessari & haec erat maior syllo
sti simi Arist C Ad seeunda Themi. Ut mihi videtur talem innuit distinctione q, videlicet: necessarisi duplex est, in limpliciter sc est quoties resis emi omniit, quibus
competit neces Iario eo et it per illius natura Ut risibi Neeetroiale,sbulcura lim .coperi semper necessario competit, de
de hoc Aril. loquinir,ut Q uola per se sunt necessaria videlicet sitnpliciter. Alterum est necessaritim sim O, talbedo niuine celsario inest, non in respectit omni u,qui
ple videlicet reli emi estim eo id, liniS co et it, ut paret. No esset alienia dicerest, nee albedo nitit Me ni re do coruo neces Iario insurit. Sed bene corvus nigredini
necessirio subest,& nix albedini. iii u id haec necessitastio ex Pte accritis e sed subiecti, id necellario illi subest. Bene Nit Aristo .accepit nullsi accus esse nece Isiri L qnquidE isecessaria est ex parte subiecti non sui, at quae nse insunt, necest irio in sint ex parte eoi si,ut patuit i caintulo eorum quae per se. Haec ex Themistri parapi ira se .c PInloponii, vero Uult' Ari .eonclusion E proposita a bet hypothetico syllor imo hoc pacto Si de visira niittiones ex necessari .neeellaria vero sola que D se. Ergo demonstratio est ex his qiis sunt per se.Qd demonstrationes sint ex ne larris probauit qirio scitur,imposubile est aliter se liue:& ita oportet ut demostrei ex his, quae non pollunt aliter se habere.qualia sunt ne eestaria.
Quod vero la per se sint neces laria iterii probat, qmeorii q per se insunt,haec insunt in eo quod quid est, ut
praedicata primi modi, qui biisdam vero insunt in eo
quod quid est praedicantibus de ipsi; ut pudicata secundi modi quorum subaudi aut ipsum aut alterum oppositolii necesse est in esse.ut superius diximuς. Diximus n. praedicatum secudi modi esse necessarium vel quia ipsiam necessario inest vel quia disiuncto oppositoria ne cessario inest,ut par vel impar ex his dat coclusion , 5e
63쪽
dicit ιγ manifestum sit ex talibus abusdam fieri demonstrarum in syllosi mii. Et quia 'iii, posset dicere non sola ea,quae per se iii in cise necessaria,qin multa acciatili pse sunt, sitendit in sola qus per se iunt necessaria sint, bedicit, I, omne pie dicatum aut sica per se inest aut secundum accidens ineli Acciitia at si baudi nulla necessario insunt .nisi fm quid ratione subiecti quod alicui eorum necessario subiicitur. Quo ad syllo it mi form1. Philop. dicit in in tali hypothetico syllo: ismo duo qusda antecedentia allium psit Arisquo in alterii est q, demonstratio sit ex necelsar m. Alterum vero sola ea que per se sunt. necessaria sint ex quibus simul copulatis conesulio ea sequitur que est,in ex his: qus per se sunt,sint demonstrationes. Nec alienum est ut Plutop. inquio. In aliquibus syllo limis duo assumere antecedetia copulata, ochoc quando ex uno solo conclusio non sufficienter se quit. Fit autem sullogismus ex duplici antecedente potissimum qia est hypotheticus,vr alibi dictum est. Et is Philoponus inquit Arist probauit Utruncy antecedes. Primus demin ex necessariis demonstratio sit Ethoe
statim postsi probat: & inquit:quod .nscituri impossibile est aliter se habere. Nam ut Philopon.inquit scimus non solum conciones sed etiam spositiones: per quas conclusionem coetnoscimus. St.n. non haberemus scientia δ positionia neq; eon lusionis scientia habere pote rimus. Quare si concio est nece istria, ppositiones sunt
necessaris,aliter necessaria ex non necessariis demostraret. Secunda vero antecedenς erat quae vero per se in
sunt Mecessario insiliat rebus et iterum hoc statim positu Probas,& inquit. Haec .n.in ipso quid est,insunt. Scilicet
Ut prsdicata primi modi: abus da lisc insunt in eo quod quid est praedicantibus, ut pdicata secundi modi modo ita est,quod tam pdicata primi modi,in praedicata secudi modi necessario insunt rebus quarum sunt praedicata, Quod quidem praedicata primi modi necessario in
sint rebus patet: qm ta definitio definitionis pars ne cessario inest rei cuius est. Quod Uero praedicata secundi modi necessario insint rebus, probat ex eo: qm vel ipsa vel eoru opposita necessario insunt: uςl Ut Philop. inquit probat irin modo,omne. n. inquit aut ita inest L per se fim priores modos per se. aut per acciden ς,quod autem non per accidens inest, ex nec eo itate inest quod
vero Π se inest non P accidens ine sit. Igit quς ex necessitate iniunt pse insunt. Et dicit Philopo. in syllogissimis potest fieri Care oricus hoc modo. Omnis demonstrario ex necessertis necessaria sunt st se. I it ois dei nostra tio est ex hi , a sint per se. Veni A rist. Categoricii non secit qiii iiic esset ex duabus affirmaturis in secunda fi rura Sc sic faceret figura ii syllogizabile . Et propterea Philoponus voluit: in syllogismus sit hypoteticus ex
duobus ante cecutibiis: de uno cosequere. Et sic hoc pacto componet Si demonstrativa scientia est ex necessariis principias necessaria vero sola qus per se rebus in sunt. Demonstratio ergo ex his, qus sinit per se. Modo
tyllo ismus hypotheticus potest eise necessarius, de in
nulla fi ura,vt opinatur Philopo. Si int. n multae conseaquentis necessariae e X vno,dc pluribus antecedentibus,
i non sunt in aliqua sylloetistica figura. Unde viς totius syllonis mi haee est. Si datu sit in ex necessarias principsssiit demonstratio. id datu sit si, sola ea quae sunt st se sint neccssaria data erit deitioni trationes esse eκ his, q sunt per se. Na ide erit dicere demonstratione esse ex neeersariis, de ex his quae n se. Stude sola necessaria se se sunt:& qus per se sunt necessaria sunt. Hsc Plii I. C Per u patet differentia inter expositione The.&Da. a Themi. stilis uelle itidet sylloti sititi posse es Categoricii sed eo mo
do,ut dixit: .maiore exclusula Philopo.Vero ut mi
lii videtur mesius asserit syllogismum esse hypoteticude non ad Cateu ricum reducibile qm est e sequetia
necessaria ex duplici antecedente. Et tu nota de mcnte Non oti
Philoponi non omnem hypotheticum syllogismii esse
reducibilem ad aliquam trium figurarum licet Boetius ii, ii dixerit totum oppositum, de quo in libro priorum. ginam. t iplar ita dicata aut hoc principium supponatur demostrationem necessariam esse. Et fidemonstratumst quiupiam feri non posse vi illud sese habeat secus. Ex necessarijs ergo coniture demo inrat uam ratiocinationem oportu T. Lis
Aut igitur se dicendum H, aut principium ponensibus f demonstratio nece sumst, erct dem Betur non aliter se habeare test ex necessariis igitur oportet esse 1 ulnani.
de molt ratio conli et ex his qus P se sunt. uae e XPO ,rimo timne Q Verbis conuenit nem concilini: qua inseritu est, Φdemostratio sit eκ necessariis. ei Melius ereo cum Phil. εο dicamus q, cit Obasset demonstratione ee ex his, i sunt p .nuc Obat demrone elle ex necessariis. Et tunc lege
ne cessaria sit nulla tone assignata, sed solii Aa ita ab omnibus conceda L Aut sic dictata est q, videlicet demonstratio sit ex necessarias, nobis principiti ponetibus , qMpricipiti est,hoc videlicet qd demonstrat non fit aliter habere. Hoc .n principio nobis posito secat w de .
si ratio sit ex necessar is principqq. Non.n. pol necessaria .pblemaMel necessaria concio ex non necessariis demo
que tale. S illud magis, ire O cocto necessaria sit repones inpones sunt magis necessari x. Prsterea demo is ii . ad
stratione constare ex .pponibus necessarias dupit Obari iii, si do. t aut definiti, ipsus scire aut neces ita te cocionis, qdemonstrat. Et υtraq; arbario est a fine. Etia . finis du ri . μ' Plex itrinsecus euenies,ac extrinsecus accedes,ipsum scire Oe demosrationis finis est extrinsecus accedes, con clo vero intrinsecns euenies. Et ideo Arii.) bavit priuademrone ee ex necessariis fine eo,qu est ipsum scire mK
ex necessariis, Philop. exponit, ex disserentia q est inter syllogismum & demonstrationem. Nam ex veras quiadsi,dc non necessariis p opositionibus syllogismu verit fieri contingit Demostrativia vero imis bile in . Vipora Socrates ambulat. quod ambulat p crura mouet. Socrates igitur per crura mouet Hic sylloqismus est 5ede eκ Veris,non tamen demonstratio est: quoniam concluso ne et necessaria est neo ex necessar as a positioni rhus. Praeterea etia si necessaria sit conclusio de proposis ptiones non necess, is tenvistratio est. vi puta Soerat P crura mouetur. quod per crura mouetur animal est,
Socrates igit animal est. Non. n. hoc pacio est scire, sed opinari eX com timentibus propositionibus necessaria aliquam conclusionem concludere. Insuper nev excidem ibus inseparabilibus: qus non viii. S soli conti sunt demonstrativus svllosilinum fit. Vt puta Cygnus
candidus quod candida est Visus est disgregauinae υ
64쪽
gnus igitur visus est disgregari ius. quoniam I cet proinpositiones: S coneliis io sint necessariae: non tamen accis dentia Vni oc soli copetunt. E Quo vero ad uerba atti' net, Aristo .cum dicit. Aut igitur iuc dicendurm non accipit verbum igitur illative, sed veluti ad uerlative: ut sit sensus. Sed aut sic dicendum in demonstratio sit nece salaria.nulla subaudi ratione cogente. Aut sic dicendum nouo principio assumpto: videlicet quia conclusio qusdem ruiratur nec ellam sit: Sc cum dicit: Q demonstra tio necessaria sit,per demonstrationem rite necessaria: intelligit eam esse ex neeessariis propositionibus necessariam conclusionem demonstrantibus. Et e nni sit ut G demonstrans rocotinetur ex veris, at non
Due ex necessariis qui quam nisi demonstrans ratiocinstienem
e fcrat. Id emm t tum iam demon Mattonis proprium est. N exueris quidem est,er non demonstrantem Uuietare, ex necessariis autem non est. Sed aut demonstrantem.
etiis .... Cuc lusisset Uex necessariis sit demo si ratio,&qm
aliqua vera si int necessaria: ergo posset credere in Ue
ris esse demonstrationem. C Resipondet qsi concedens Q ex veris sit denissi ratio non in ex solis ueris: nisi sint
necessaria di huius tactis solutionis causam assignSI: in
ruit. C Na ex Veris quidem eidem cinstratem de non
emo nitrantem syllosiore, ex necessar is autem, nisi demonstrante eli syllogitare. ergo solutio est eo e dendo Q ex veris sit demonstratio non tamen absolua
ter quonia non ex Ueris contingentibus. Sed ex his ve-
που' ris:qiuae sent necessaria. Quo vero ad Uerba attinet. Animaduerte cν Arilio. supponit tacita quis stione, queest an ex solis veris sit demonstratio, de supponit taciti
solutionem: videlicet ex veris sit demonstratio: non tit solute, haec supponens assignat causam tacitς Iutionis:& inquit .c Nam ex veris quidem est,& non demo. 1 strantem syllogizare.& supple etiam demonstrantem. Ex necessiriis autem quae vera sunt: non est syllogiza re nisi demonstrantem haec est ratio tacitae solutionis. Sittio etiam illo puri demonstrationem e necessariis esse tam inficiatione 1 aduersus eos νι demonstrare putant, negatione nece itatis inferre nos eo ι eumns,aut putantes omnino feri posse quo res aliter se habeat ua disputationis e suo conte dites. signum autem α demonstratio ex necessari' sit est, quoniam ετ in lintias sic minus ad opinantes demonstrare, quod non
necesse utique sit πυ-ιr, ut omnino contingere aliter, aut gratia siermonis. M. ι . Secundum Philoponum hoe est tertium artumentsi o demonstratio sit ex necessariis: qm siquis proposuerit nobis Q lis vel illa sit demstrativa propositio:
redarguere ipsiam putamus per hoe quia praedicat ii noex nee eLitate subiecto inest. Et hoc inquit. CSiqnsi auorem demonstratio ex necessariis sit est quonia de insantias sie serimus ad opinantes demonstrare: serimus ineo instanta, quia opinamur ea P no necesse uti l sit. Aut omnino opinemur e I contingere aliter se habere, quod idem est. Addit aut stratia sermonis & ut Phil Ponus exponit Vult dicere in non ilum qui ad verita' rem respiciunt:eontradici int propositionibus in quibus mori est ex necessitate inesse praedicatum subiecto. Ve mi et qui litistiosus contentionis gratia contradicut .sae Pe enim & necessaria existrie propositione impedimeollum prs re volentes: as Ierunt no ex necessitate inesserta sic per sermonem contentionem intelligit: quasi di-
cat . non solum gratia scientiae sic instamus: sed gratia sermonis hoc est contentionis.
Ex quibus et ra patet stultos eos esse proficto qui nicipia bene sui re putarus pro filio probabilis sit viqi uera uti siophiastae, scire e se dicentes mentiam habere. Non enim ideo proposiasio principium Maeluia probabilis,aut no probabrus est. sed quia primum est ipsius generis, circa s fi demonstratio, ta' uer F
rara flum autem ex his est cr quoniam stulti sunt qui opia raritur accipere bene principia δε probabilis fit propositio cruera ut sophistae .quoniam cire eis scientiam habere, Nomn.quod
probabile est aut non principium est. Sed primum in genere,et r.ea quod demonstratur. Et verum non omne proprium est.
Ex dictis refellit errore Protagors qui putabat prin zemt-68.eipia cisse demonstrativae modo sint propositiones pro habiles de uerae. Protagoras enim refellens scientia Syllogizando supponit principium de monti ratiuii esse , fisit propositio probabilis de vera . Et tunc probauit Φgeometra non scit hoc pacto ut Philo. exponit . Scire est scientiam habere, liabere scientiam est scientiam nosce. ui vero noscit scientia. noscit quid ipsa sit. Igitur qui scit noscit quid scit sc ietia, geometra non noscit qd sit scientia geometra igitur non leti. Hoc pacto refellit siniam Protagora. Hunc errorem ergo resellit Arist. de inquit .c Manifestu autem ex his est: de quoniam stulti sunt qui opinatur accipere bene principia. Si principia
sit probabilis propositio Se vera, ut Sophists autumant scilicet Protagoras qui destruit me iam per hoe se re sit scientiam habere. CEt tu Animaduerte ' into tu cavillii expressit, Sed quae de illo milit: quali manifesta reliquit. C uod vero errauit, probat,& inquit. Menim quod probabile est,uel non est probabile princia pium est demostrati m. Sed adhuc requiritur m sit uerum in genere eo scientis:circa quod demonstra . Modo non omne verum est proprium:& contractii ad illa Iud genus: in quo fit demonstratio. Aliquando enim uerum est extraneum N pl tribus sciti as comune e Et sie . dupliciter errauit Protatoras. Primo quia principium debet esse necessarium de no sufficit, ut sit probabile be
erum. quoniam probabile Se veru potest esse contingens. Secundo Dia oportet esse proprium ei scientiae, in qua fit demostratio & non commune vel extraneii.
CTunc ad rem veniens Philoponus dixit in Protago d. iii ras in suo Cauillo accepit tres propositiones veras. Prima est geometra stit. Secunda vero Q qui scit,habet scidii Σ& iise utral est vera dc necessaria. Tertia est Φqui habet aliquid ut puta scientiam, noscit quod habet.
Et haec non est neces Iaria: nec semper era, est tame Pro habilis/mplius dat om hae omnes essent uers,& necessariae, non fiam propriae ceneri et eometris. Et sic Ca uilitas est etiam per extranea. Philoponus approbat hane Cauilli expositionem. Verum affert aliam, quae milai etiam non placet. Atq; demonstrativum ratiocinatione ex necessarijs esse oportere,ex bisce patet. Nim si non est iste scieris qui non habes eius rationem propter quid est eurus est emotaratio viqi fieri pol ut a. quidem ipsi. c. cessario copetat. Medium autem. b. per quod illus est demonstratum non sit necessario his plane qui talem ratiocinarionem extruit, non stit propter quid est,quippe cum non
fit illud ob iasium medium. Nam inen quidem feri potest ut non
si concluso autem ess necessaria.
65쪽
Tex. 37. Quoil autem ex ne ego iis oporteat eps ogi Rum. Nani fistum et ex his est. Si rision est habens rationem risus propter qiud existent ede mona ratione, non sitet Scit autem utiq;. M. A. in . c. ex nece itate infit. B. autem medium per quod demon. iratum est non ex nece itate, non siciet propter quid. non enim est Hre per medium. Nam hoc quidem contingit non inessee, conα clinio autem necessaria est. Cem 6'- Secundum Philoponti hoc est tertium argumet si , Φν opta' demostratio sit ex necessistis. Et hoc ,pponit, de inquit. Quod Si ex necessariis oporteat esse ivllosismii. Mani festu ex his est: qus nite subscribunt, hoc est via de rone sumpta ex parte necessitatis conclusionis. Probatat diductione ad oppositisi Nam si coclusio quide necessaria est propositiones vero cottia Etes,cdringes at est: quod potest non inesse. Patet igitur Q conclusionem quidem
sciet ex necessitate esse . ratione vero eius &causam nosciet. Siquidem propositiones, per quas demonstrantur Omnes: vel alteram contingat non esse. Modo hoc est impossibile,qm qui ignorat ratione, non sciet. Non igitur contingit demonstratione ex propositionibus contingentibus esse, quare ex necessariis esse omnino necessitas est. Unde inquit. St. n. non est,subaudi demonstra tio est ex necessiarias propositionibus: habens rationem
ipsius opter quid: existente demonstratione non sciet: subaudi quod quide est impossibile Addit at exsite demonstratione, qm in Philo. inquit aliquorum scientia esse potest non existente demonstratione: ut dignitatiuquarii scientia esse potest,non existente demsistratione. Sed in demonstratio sit:& non sit scientia hoc est absurdia. Deducit aute quod dixit exemplo Ninquit. Sit autem Utiq; vi. Acin. C. necessitate i sit. B vero me diu,
per quod demonstratu est illud quod concluditur, I pquod propositiones generant: si non ex necessitate nosciet pa quid. Vt verbi gratia,si quis putaret imminem ex necessitate esse aiat re hanc causam sa putat homi ne ambulareAut philosophari & syllogizet hoc pactoe
Animal ambulans Homo homo Philosophatur quod Philosophatur: animal est.
Homo igitur animal Quoniam medium terminum corin entem accipit contingens vero, potest.& non inesse. Si igitur hoc supponatur non inesse sciet quidem is homo ex necessitate sit aiat ratione in pp quam est animal non sciet medio termino ablato c lac ille metidem S sciet de non sciet.sciet quidem per suppositionem, sciet autem propterea in cottingeris acceperit spositiones de hoc subscribit, de inquit. Non .nasi hoc per medium nana hoc quidem contIn it non inesse Est .n contingens, quod potest non inesse. Conclusio autem ne cellaria eli C Unde a laemistius. Siquis in homine proo Thempterea cotineri animal credat quia deambulat, rem quidem necessariam cognoscet hoc est in homine contineri animal sed rationem m animal in homine contineat, ignorat. C Sed dubitabis. Primo quia propositionibus positis in figura necesse est aliud euenire per ea, que Posita sunt,primo priorum. Icitur positis. A.de. B. dc B.de C. necesse cui nom. A de . C. Igitiir quovis modo sit mediumseruata si una semper conclusio eriti necessario sequens .er Dici potest, P ex contingentibus coclusio alia Iesuis qua necessiario sequit qm,no at pn quid necessitate simpliciter. Vt dato cy omne Volans sit animal,& q, equagvolet sequit necessistio ex siuppositione qihois equus est animal. Sed iio pst quid quia siue mediii sit siue non, semper omnis equus est sal. CSecundo quxriit Virii , a xx, aliquo pacto continsens esse possit ca necessiaria,& quare non Pst quid. CAuer sol innuit, assicrens semperi P solista
sum Pa quid esse, quo polito ponitur id cuius est. Et is
non contingit aliter se habere: Sc qui illius est ca. Modo lisc contingenti rei non copetunt. Bene in cotinetens ei se pol rei necessaris causa per acccidens, Ut alba causa, qua homo risibilis est valde per accidens. CTertio dubitabis: nam uulnus est ca mortis equi constat hanc esse rem perpetua: cu equus per Petuo remanebit mortuum sucis. er Quid .im dixerunt vulnus esse causam per accidens . transmutationis,quae per se est causa perpetus mortis. .er Sed haee solutio stare non potest,qiii qutritur de itas Cos ratio mutatione ipsa, qm vel transmutatio ipsa erit coli D, dc tunc ut pri us,res contingens erit rei necessaris. Sin aute est nec effaria, tunc vulnus res cotingens causa erit transmutationis, quae est res necessaria te sie idem quod prius .EPropter ii se alii fingunt in transmutatio sit cau Alli soro . sa cessaria, licet sit res contingens. Est. n. necessaria causa,quia ea posita ponitur mors. CEt nee istud videt be consciatione dici quoniam si ideo transmutatio dicitur necessa ria ca hypothetice ua ea polita, nil mors, etiam Uul nus dicetus causa nec ellari.i hypothetice,qm eo posito: ponetur δc mors, quod ipsi negant. Praeterea nec vidertransmutatio alia a morte. in vel mors est ipsa, priuati vel alius habitus. Si priuatio nulla habet om Sin te habitus,tunc non differt a transminatione, si Dici po icet' test uno modo m mors sit priuatio. de sic non habet causam nisi per absentia: in dicit primo Pl sicorum,o hoc . n. Ppacto Egidius respodere videtur.CAut dici potest, Vs Atim a
Averroes dixit, contingens esse causam rei necessariae per accidens. non autem propter quid,& per se. .
Preterea sit quis ni ne nescit, rήtio rem habens, G si s estresalua neq; oblitus his res prius sciebo. Amplius si aliquis nescit iune habens rationem, G salvus sul
a re,nec ob itrus recla prius ciuit .corrumpatur aurem ut': rex
dium si non sit necessirum quare habetit quidem rationem ab
uas falsa re. nescit autem. Ergo nec prius stivit. Secundit Pluto. hoe est irili argumentii v demto sit z-σα ex necessariis. Et Philo anaetis ad statum v ad verba, ponit rationem hoc mo si demro sit ex contingentibusqna demro no pol a Ir se lire continuens vero pote e noesse si supponamuς in c&inge s .rio esse, accidit prius
scientem ne in cor pKhnem oblitu in cure ablata,non
elle scientem, quod est ridiculum. Vnde dicit*Amplius
66쪽
plius si ali id ne seit nite s post cp tacta est medii ablatiosequitur si lxiiicli si, habes ratione hoc est coclutione desa Imri salta re. conclusione: nec prius cp media deleretur: scierit. Vis ergo ronis e si . si medio deleto: alius ne scit sequit eo: & re silua & D5 oblito,nec prius iciuisse, dicebat prius scire ergo id einet dicet Ica s, de nosciens. C Quo vero ad verba attinet . Tria sunt Ut Philopo. 1nat cognoscens eo nitio. de quod cognoIcitur. Modo cognitio deletur: aut ipso cognoscente deleto. aut ipso cognito deleto: propterea absurdii est ronr at . cogniarion E deleri. nec cognoscente ipso: nec re cognit ad ele
ta: Quod Pero id quod Arist.intulit. sequatur: PIiilop. Ostedit exEplo, inputa, Siquis syllogi Zaret hoc modo, iis geometrietat quod geometrietat animal est. lis inrue sal est. Si ita syllogizans putaret demonstratione tire: ci, h5 sit animal phoc me diu, quod e et eometrizare, q ligeometrizare ex continetentibus esse luppotuimus, cotingens aut poti de no esse deliruatur neometrietare,contingens. n. est quo non existente nece is ario: polito aute:
. nullum semitriir ire, ossibile. Si igitur geometrietare de siritatur accidet silua re scilicet holem else aiat, de αμα nostente de no oblito Q homo animal sit, non vlterius e monstrative scire q, homo aial sit. Propterea conestidit.Corrsipatur autem M. Sina re non sit necessariti: quare habebit quid ξ ration3 lioe est coc Iulione q, ita sit aiat Saluus re qua sint Talua: nescit asst: qui causa Sc me diu ablatii est. Propterea sequi ci, nee prius sciuit. Haec υt mihi Videtur est Philoponi ex o C Fortasse tamZArist. refellit Vita tacita solutione. Dicebat. n. luida cy nmediii contingens coiichusio necessaria sciri pol it: vingeometritare: m homo sit aiat. Et ad ratione Aristo. limius attulit dicebant . ta diu scimus, ta diu medium illud sit positu ine Ie .cit vero deleretur: n5 scimus. Coera ergo lianc tacita solutione obricit Aristoteles: lim ino Si nescimus ipsio deleto nec prius ipso state sciebamuς. Vnde inquit. Siquis nite haberis ratione: Se ipso medio subaudi. deleto nescierit, si p saluus: salua re: nec obli tus,nec prius hoc est antem medium deleretur, siciebat.
Et lioe particularius restimens inquit. Corrumpatur autem viii medium si non sitne cellariun i n. est necenserium corrumpi non potest. Quare Ixibebit quidem rationem .sconclusione saluu , aluare: neiciet autem. Ergo nec priuι sciuit. Haec est secunda expolitio. Tu vero melius considerabis. Nim verba hse obscurissima sunt. Quia si medium non ea corruptum fieri uero potest ut corari patur, id quod accidit, erat pes ibile drq contingeris ,sied ut sciat qui cti est habet, feri minor re potes.
'Si uero non corruptum est, contingit uatem corra ι, quod
accidit utique erit po Misera contingetis. Seiecti di ubile sic se habentem scire. Hie secunda Philoponii refellit tacita resposionE ad argumentii proxima. dicere. n.posset i; demolitatione ex cotingentibus esse. Supponendo in fatuari coimetesct no destrui modo nihil prohibet ex his, que fiunt, fieridem baratione. Ad hoc obuias dicit in de ii nite non dii destrua l. Attii eotingit destrui eo q, talis sit cotinetentignatura. Et ita si no nune primo id acciderit absurdia: qaende diximu; videlicet sic icie salua tu .et re fatuata et obliti inne, G supueri et e no ulteriu; ee sciti E. pnea q, salvet Glinges.attii pole est hoc accidere post liscide si supponamus nuc cottinges no destrui. Si igit deliructo coligeti
hat. Imple .n .e ex scire trai mutari no vno triu corrupto demito haut co noscete,aut eo qu cost noscit. aut cognitio e. υ ii tui. CSi vero media n qu sciebamus contipes exsis no corruptii e cotingit at corrupi ut est contin
eris natura. d aceidit uti in videlicet absurdit i dirusupponibus,qu ude est scire aliqa mox tras mutari in nascare ne P corrupto emitosi ete , ne leo qu cognosciti ne cognitione .erit pole de cocingeti, Sed est imple siese liabete scire. Ergo est imple id P qd sciebamus e e G tinges C Ammaduerte*termina mediu cormpi pol i Medisse etelligi secudii forma ini,hoe est sim significatione. de se- p cundu forma Sc materi Uioc est scdm s ratione sol maIe de materiale ut Sorticolς dicunt. Verbi ca dem Animal deambulam homo
hulans dic qd est ille terminus. B sdeabulas eo piism forma dc materia si penitus auferat, Ze eius loco ponar ille terminiis Pris. NI terminus Dino e Et corruptus: de quo ad inatem ipsam hoc est terminii Una & quo ad orma hoc est sionification E. Sin ardesinat ipsum deambul quo ad psentanea signation .ita in qu ponebatur deabular,no deabulet: isse terminus erit destruetus quoad sorma de no quo ad materia. Propterea Ari. ob mitrs vero no eorrupit: sed cotingat cor inpi ita: ut delinae
esse quo ad pratanea si alione, absurda qu accidit e dictis supponibus: erit pole & co inst&. Mo hoc e ipoth, qm ei te sie se hiud se ire er Sed dubitat. qm seri pot:
vivi a cocto pluribus mediis dem rei &ira uno illorii penitus corrupto pta se iri αdhue. CE sus moles asse rit demonEpatissima se ito 3 Arist. sumere pro me skid 'dio otagna carti e Crura cuius solbrid Neoterici obuia Nectitiesciat, a vi de feodo huiuMn Uniiqdqi oenuq eae seor a c&in it dempari de udet qd ude inpos mTheiB.d nn 'in'sd .er Propterea finiit tot dem rativas stias fieri: quocmedia eE pnt de ei, quoties mediii delet toties set tia: ex illo medio emeretebat deleret C Esro vero dicerem propriae ME posse demtari medio de spe i spem euariato seruata in unitate miserio asst de nne i oenus euariato, Veluti variare t de eE pantaneo ad ed i potetia: de coli Ai ad necessarii aut de necessario ad c cladis deqm pjura illa media oia sunt eiusdEonis: qm necessaria:& de meta' Pp ιυ io pol oil illis cocto demtari. Qilia , o mediit qu erat de inee variat stiae a seipso est accipit de pori Ge5elis illa eade ipsis deleto sm inee no pol remanere.Tu vero si melius habes melius dicas. E Philo vero breuibus ain Jbat demtone er ex necessa s. Na si scire solamo eAn re cognoscimus: de cam ipsus:& m noc5ti atale se lire. Caussu ocAelonis a poes sunt. Impoleique ipsas ab se lite: qu asst i ossibile ε aliter se lite: necesse εita se hie necessarias igit oportet eε syllcraismi. ones. vertit e vibatio non ad verba est vi intesti eis patet.
cti igitur coclusio necessaria e nihil a bibet media necessana , es fur quod Di probata. Fieri itaque potest ut nee sariam ex
67쪽
non necessariis etiam concludatur. Et perinde algi fit ut veru cacimtitur ex saltis. At cil mediu est ne est artu coclusio quos nescessaria est queadmo su π ex veris in otur emp coclusio uera cum intrur em clusio qui lim ex nece uate di im&l prohibet medium non esse necessarium per quoi demonstrata. Un .necessaria Cr ex non necessariis ollogizare cui ta uerum ex non ueris . cum autem medιum ex nice filate estis conelinio est ex Mace itate cui ex ueris uerum ex nece state est semper. Cum retendiiset nihil posse demonstrari nisi ex nec est arris nunc vult ostendere in Q ira sit asserendum de syllo ismo,nam potest ex non nece ilariis necessariu syllo irari ex necessariis aute non continges, sed non niti
necessaria syllogizari potest.Ostedit autem lixe de syllo ismo quoniam quis pollet credere in Philopo .in qu tὶ Aristotelem superflue ostendisse.qtiae dixit de ipsa demonstratione Non .nalicui dubiu videri potest liconclusio de monit rationis sit necetaria quin proponesci hanc concIudunt , nec effariae sint. Iccirco vult nunc ostendere m nosipssse illa explanata simi. Nam q, ae monstrativa conclusio necessaria sit. Osrinibus patet, in vero necessaria non nisi ex necessariis demonstretur,no facile Datet. Possibile n. est ex Do nece surris necessariticbcludere, & quia ita est de syllogismo, ideo pollet credi ch de demonstratione ita sit,hac de cli declarat de syllogi lino non esse ita sicut de demdistratione:& assignat duas conclutiones,quarum primam ponit dicta. ui itur conclusio ex necessitate est, nihil prohibet me dium non esse necessarium, per quod demolirat aestiocaccepit verbum demonstrata pro verbo syllogicata.
Quod patet per haec quae subicribit Est. n.necessaria de ex non necessariis syllogizare: Sicut Sc verum ex non veris est syllogizare ecce quomodo demonstrare: pro syllogizare accepit, Hsc est prima conclusio, Quod aeita sit. Philopoetiam exemplo ostendit: nam si hodie
ne sylli sequit si, omnis conciri necessaria sit. Est n.sylli
oro, in qua Ct,uida positis,alterum quid a positis neces sario accidit: δέ sic velle videtur ois conclusio sit ne cessaria .Ex his vero quae hic dici Velle videtur m conclusiones alique sint contingenies. C Res det I hi .en .se differentiam inter ex necessitate aliquid accidere, dc Di iis tu ita concione esse necessiria Dicitur.n. concione celsaria , qfm sui natura semper eode mo te habet, Conclusio V ς' - .EA. ro necessario accidit quo aliquo Vel alisibus suppolitis, Emise ex necessitate se lititur. Et sic ad forma dicend si oriraco em elusione esse necessaria nec eis uate suppositioni ,hoc est omisi .
ita sit: Philopoetiam exemplo Pi tenuis. Nam 11 MUM Cpluuia est: pluuia existente. Coelum mouetur. hodie igitur coelum mouetur. sic syllogizando, cocluditur nece so
saria conclusio no in ex necessar as propositionibus. cpetili ex non veris: Uerum concludatur, patet hoc exemplo quia sequitur. Ho lapis apis sub h5 igitur substan. tia. Haec de prima conclusione. Deinde ponit secunda,& inquit . Cu aute medium ex necessitate est, ita Vt propositiones sint necessariae,& conclusio est ex necessita te,quod prohat argumento accepto ab ipso vero, Scin t. Sicut veru ex Ueris re necessitate e semper. Qua re sicut ex veris non nisi ver ita ex necessari s non nisi necessariti. C Re his Philo. inseri, q, qn veru ex non Veris & necessarisi ex non necessariis concluditur, non pirproponem natura conclusione concludi asserimiis, sed pst tale extremorum inter se habitudinem. Non .n.quiat sic pluit coelum mouetur.Nec quia homo est lapis est
substantia sed lisc accidunt Pn figura. At ubi prop5nes necessariae sunt conclusio erit necessaria,& Pp propositiones de nn figura Sim homo ex necessitate animal e :& animal ex necessitate sub si Dici,necesse prosecto est:& homine subitantia esse. Hinc fit ut ex necessariis non nisi necessariti sequatur .am & m figuram, de propter propones necessariu sequi . infert secundo in conti tescotrario nasi se het cunecessario. Na proponibus coligetibus extitibus: it concib cor ingens: & non continges seu At prononibus extitibus necessariis cocib lolii neces
saria ei it C Mouet Pluto late dubone, qui ex definitio
cibuldam positis,nan aut E simpliciter hoc est Pm sit mi iciis estistiti ira. C Dubitant Iuniores , qm conclusio debet esse stasimilis alicui propositioni xvi in prioribub modo ubi cia ii. iii clusio sit necessaria,& propositiones non neces Larix nul iisti. li illarum erit fimilis. C uidam dixerunt uerbum Philosoplii verum esse in prima fietura tantum de in Illa io' e bilum quo ad qualitatem: de qualitate. CSed ambigua vi ri rea detur haec solutio. Nam quantitas semper sequitur minorem extremitatem: qiralitas vero maiorem. Praete rea Ari. Se Auer .utuntur illa. 1 .priorum. In misitione necessar a de inesse. Volentes in ex maiore necessaria,mi nore vero de ineste conclusio sit necessaria, qm debet alteri propositionii assimilari. Igitur est vera in omni bus .c Quare dicendum regula esse veram in omnibus fisturis,& in omnibus lyllogismis: modo Syllogismi coclusio non necessario sic quatur propter figura tantum. Sed etiam propter propositiones. Sicut non est in pro posito. Na ex non necessariis sequitur necessarium Pa figuram tantum, Jc non propter a posiviones:& ex sal sis verum iterum nec ellario sequitur,non propter pro
positiones,sed propter figuram tantum ideo conclusio non debet este similis alicui propositionum in talibus. Nam tam .a .ipsi b quam .bani. c.necessano competat. Igitur π. necese est ipsi competerea. 'Sit enim .ade.bra ne sitate. Et hoc de.e necessarium iritur crua ic .ines. Subitantia Animal Homo , A neces B neces GCsi accepissiet solam coclon : videlicet exriis no nisi n ecessaria syllo iret, nite ea Obat P-um de oticis. n.dici de es sit Quado nil ut e sumere sub subie cto,de quo no i dicet pilicatu,sequitur in si A.de. U. Omni ex necessitate praedicetur:& item R.de. C. eX necet sitate necessiarium erit &A. ipsi. c.ex necessitate melle.
C il probarunt per illam dignitatem,quando ad an te cedens esse sequitur consequens esse, idem coliequens sequitur ad idem antecedens eadem conditione addita utrique nee diminuente nee distrahente Ut si ad . A D.&. B. C. necessario seqttitur.A.Capso necessario addito viri in idem sequetur. Haec de secunda conclusione.
Verum fieri nequit ut cum conclusio non est nec laria, me dium necestarii subeat ratione. Insit enim .a non necesario ipsi c. Si igitur .a ipsi b.balistae competere necessario dixeris, CV pro Mopsa. competere neces aris concedas oportet.At ipsi comin
68쪽
xssed cum non ex nece state fit conclusio egi medium necessarium esse op ibile est. Sit erum. A .in. c. non ex nece litate inese. nabitur se scire sullo irator. quia vel propter quid: nosciens reuera C Et dixit neq: Opter ud ne Φ qa υt Phi et u re 'Iomnus de Themistius adnotariit: quia syllogismorum alii ipsum quia syllogizanhald ipsum propter quid . Et quo uia eorum. qui 1 Pium quia syllostigant, alij quidem sunt ex lx, ri- α immediatis propolitioibus, alij vero: ex mediatis. Simili ' ratione,& eorum qui ipsum propter quid syllogizant, alii ex immediatis propositionibus,alii uero ex mediastis probant. Exempla ponit Philopo. Nam hic syllonis
mus per mediata quia probaris una umbram non facite In. B autem. A cr hoc in . carece itule . Ango m. c.ex neces Vmbram non faciens deficit. Luna igitur deficit. Hie ue
tale erit.Sed non esse supponebatur. Cum demonstrasset q, si propositiones sint necessa ris conclutio debeat et se necessaria me qsi couertit sermonem, S demostrat Q si conclusio non sit necessaria, ne Q medium trecessariuelse possit.&hoc proponit, de inqu: t. Sed cum non ex necessitate sit conclusio nem medium nece ilarium esse possibile est. Non enim elae te sit continetens conclusio: N propositiones necessa rix,& irae iterum probat se principium rem latiuit, 'dest dici de omni,& inquit. Sit A. in C. non ex necessitate inta. hoc aest sit hoc conclusio coti it oe.C. esse. A. in . B. autem hi sit. A. de hoc scilicet. B. iterum in. C insit ex necessitate: ergo subaudi per dici de omni in .C.erit CN necessitate .A si emi A nec ei lario ipsi .R. inest,& ipsiam. B. necessario ipsi C. etiam. A.inerit necesIario ipsi.
1 plerii l. C. Est enim de omni diei quando nihil est lub subiecto
sumere,de quo non praedicetur praedicatum eadem codat: ne addita utrique nec diminuete . aec distrahente. Sed non esse necetiarium. A.in.C. supponebatur Erro deduci ione ad oppositum patet non eta coclusonem non necessariam,& propositiones necessarias.
cum iritur id quoi demonDatiae qailiam scit necessarium oportet ere,con stat per medium quoque necessarium demonstrationem eius illum balare oportere , vel ne cit illud projecto, aut propter quid est necesaris aut ege. aut arbitrabitur se scire nesciens si putauerit ut necessarium id quod non est nec sarium: aut nec arbitratur aequo di crimine me, siue esse per media, siuue propter quid ea. r per mediis vacantia sciuerit. m. I S. Motua igitur sit scit dem5strati uexportet ex nece itale inesse patet,s tu per media necessarium oportet habere demonstrationem. Rut non sciet, neq; propter quid, neq; quia tua be hic illlud esse. sed aut opinabitur non stiens si assumat ut necessarium,
non nece sarru. Aut neq; opinabitur eodem modo: siue ipsum Prasciuerit per media siue ipsim propter quid et per immedιata. Hic ut Plutopon. placet Ariit. epilogat Sed in epilogado addit quasdam disiunctiones no inutiles. Epilogando autem inquit C Quonia igitur ii scit demolira tiue stibaudi aliqua conclusione oportet ex necessitate inesse .sprsdicatum eius in illius subiecto patet Se n medium necessariti:& propositiones necessarias oportet habere demonstratione. QNoniam ut diximus nocessarium no demonstratur ,rii si ex neces a s. Haec de epiloso pollea subscribit una disiunctiva 5e dicit: Aut subaudi, si propositiones c5timentes fuerint, de syllogizator scierit esse c5ntinetentes,nsi lci et .no sciet dico neque Propter quid ,nem quia necesse sit illud e& ne in stabaudi opinabitur se scire. Dei de addit de alia ditiunctivae de inquit: sed aut sibaudi si assumit mediu ut nece in-rium quod relicta G est necessarium Se propositiones ut necessarias e e putat quae reuera sunt coligentes: opi
ro per immediata, Luna existes in plenilunio umbra non iacit. Vmbra no faciens in plenilunio deficit: Luna igit deficit. Sillogismus utro propter quid immedratae si luna per diametrii e soli. Per diametrii Pero existes deficit, luna igitur deficit. Hic t immediata. Luna p diametrum soli existens seperatur a terra Quod superat a terra deficit luna igitur deficit. Dixit ergo ne Φ propter quid ne ' quia: qui duplex syli, est: vi patet. Subscribit tertia dii iunctivaebe intellige sic, Aut si propones sint cotingentes:& ipse syllogizator scierit esse contingenteia ne i opinabit eodem mo nem subaudi sciet. Dico ne in scierit, siue is tum ua icierit per media: siue ipsum ni ud syllonizet de nim mediata. Et accepit ut mihi υρ) sciuerit pro syllogizauerit,Ut sit sensus: siue i plum ua sciue riti hoc e syllogizauerit n media, hoc e 4 Dones mediatas siue subaudi i mediatas: siue subaudi syllo ietauerit ipsum pst quid & nimmediata : siue n mediata, Vtro Q modo ne 4 scit ne i opinal se scire de hoc ua P continneiues propositiones syllogizat, quas contingetes e se nouit. Cocidit at hae e tertia disiunctiva cum prima. NI licet aliquo modo verbis diiserat. in in substantia concidit cli prima. Vnde diuitio est: a syllon et at necessariun propositiones cotingentes aut nouit . propones sint contingentes:& sic ne in scit mel opinatur se cire. Alit non nouit eas esse contingentes, sed putat ei te necellarias Sc sic non scit,opinatur tamen se icire haec de epilono. Se de disiunctivis additis quae additae sunt ad uberio
rem doctrinam. non autem ad necessitate in .
Acciaemium autem non per se es modo quo determinata Antea qxae per sie competunt non est demonstrauua istentia Nou.π. it ut necessario conclusio demonstretur .Fi nimia accidens ipsim non insit, de tali nunq: accidente loquor. Accidentium uero non per se quo modo dcterminata sunt ea quae sint per sie non est cietura demo tritius. Non enim est ex neceGrate demonstrare conclusionem. Accidens enim contingit noesse. De tala enim dico accidente. Cum declaralletu, demonstratio& necessaria sit, Se Com8. . ex necessams proponibus: de ex tilla: qus si int per se,quo G MMiuniam secundus modus eo ii qus sunt per te ut Plii lop. inquit. Ad inseparabilia accidentia reducebatur, ne sis ex hoc putaret uniuersaliter inseparabile accidens de monstratione habere,nunc determinat id ipsum Sc ostedit l, non est simpliciter omnium accidentili insepara.
bilium demostratio, licet semper subiecto insit, sed solii ouae per se subiectis inlunt. S hoc proponit, de inquit.
E Accidentiu autem non per se quomodo determinata sunt ea que sunt Π se hoc est . accidentium at non per se:quae cotra distinguuntur accidetibus per se dico quomodo determinata sunt ea, quae sunt n se: qi pluribus modis Q tu siti per se accipis. Sed in pposito loquor Suess. super Poste. e
69쪽
de accidente,quod non est per se modo quo accepimus ipsum per se. Horu incit accidentiti no per scino est scie-tia demsistrativa nee de his e dem patio . Sed solii illorii,
quae subiectis insunt per se. Probat hoc, Sc inat. Non .n. est ex necessitate demonstrare concione hoc est. Dico illorii non esse demonstration E qm conclusio: qus ex illis coficeretur,no esset nece staria, nee ex .ppositionibus necessari, demsistrabilis: dccausam assignac& dieit. Accidens .ri. ex quo subaudi conclusio costaret. Continet tiron esse in subiecto subaudi cui i separabiliter inest. NI Ut inquit de tali subiecto dico quod est isse parabiliter
subiecto existens:& contingit illi non inesse. Et ita coninclusio qus ex illo constaret, nequast necestaria erit:nee Dacii ex necessariis demostrabilis .er Sed dubitares ita si acci,dds huiusmodi i separabiliter subiecto inest, senast inest. Q a sema inest: no pol non inesse, qu non mi n5 inesse,
necessario inest. Quare si is eparabiliter inest, necessario inest. Et ita talis coclusio est sit neces Iaria: erit demostra solutio hilis C Philopo dicit: m licet lixe accidetia re ab eoru thi in subiectis substant ijs separari non poLint: intentione ac itellectu separari possunt,qm et coruus,et sthiops pol albus intelligi: eortistbstantia non laeta sed permanente. Et hoc ideo qilia no determinat s et uni naturs inest. NI Alia sola nigredo pol de cortiis, bc equis id istodier inesse. PEt ali hi: p ter res polidet Philo. Se inquit. Et si aethiopi & coruo inseparabiliter niaredo isit: at tame alias inesse & abesse nnatura apta est: & ua horii natura cotinges e & no pie rebus texistens, demonstratio talisi n5 est: qiA no est possibile dem are ex nece si itate & se plicatii acciis ines se subiecto substantiae. Vnde The innuit duplicia else eis i , accidentia. Alia quide leparabilia. Alia uero inseparabiAeesii tui lia. Et inseparabiliu alia asserit subiectis tr se inesse: quae-dπ eun in sim eoru natura subiectii determinatii sibi limit It
ut risibile hominis,& nihil aliud & rudibile asinii: & nullii aliii. Alia 1t n acclis,qus licet aliquibus insit inseparabiliter . non in i m ipsorum accidentili natura illis insunt, nec oibus quibus insunt necessario insunt. Sed potius seetidii natura eorsi, qbus isunt inesse necessario vident.
Quampιam fortasse quill iam dubitabit cutus nam gratia de his hec interroga re oportet si non necesse est cJclusone effie. Nihil virestri si quispia quaevis interrogas dices deinde coclusionJ. Et tamen ambiget utiq: quis istase .curus causa haec oporotet interrogare de his, si non necesse est couclusonem ely. Niohil enim differet siquis interrogatus contingentia , postea dicat
Dictu est ex contingentibus no posse fieri demostra.
ς' 'λλ' tion E quia ex non neces lariis non concluditur necessa rium, Propterea quaerit: qua de causia de contin et ibue interrogatio dialectica fit. Frustra enim videtur fieri,Menim interrostatio fieri videt nisi ut ex illius altera parte praeconcessa opponens syllogizet collusione necessaria. At cum ex contingentibus Gesusio necessaria non deducat. Ergo frustra de eontingentibu I interrogatio fieri videt. Vnde dicit. E Licet m contingentibus non dem fetur conclusio necessaria. Ambietet in de Utiqet uinpiam fortasse,cuius causa hae e scotiqetes propositiones Oportet interrogare de his,hoe est de collusionibus necessariis, Si m necesse est ex illis conclusionem esse. Frustra enim videtur interrogare,cuius caulam assignat,&inquit. Nihil .n. differt siquis contingentia interrogatus,
Polio dicat conesulioneiqin siue interroga ub liue no,
nuius cosensu dato: cIclusio erit nee cssaria. Ergo frustra interrosatio fit. CQuo vero ad iicrba attinet. Animad verboriam uerte, interrogatio dialectica fit proprie de probabili Pr vbus. Probabile at est aliqn necessariu aliqii contingens, ali in versi aliqn lalsum. Multa enim salta veris, & multa cotingentia,n ecesi trils .pbabiliora sunt,ut dicit in topicis. Ideo interrogat uxfieri porta de coligetibus,& de
necessar is, Sc de aliis, o sint Obabilia Propterea uis ronis Aristotestseli is si ex cotingentibus non concludit necessaria conclusio si ultra de coli rubus fieret inter rogationes dialectic s.c Philopontis vero aliter textii inducit,dicit. n.qiii dixit a centium non esse de inponem: en i πψ nec ut ex quibus,riec ut de quibus d accidelia coli neetia sint Rufrit si non contingit accidentia demonstrarione fieri. Propterea quia ex his quae aliter se habere possunt,non ex necessitate sequit coclusio. Cur a ticimus Cpdnes ab accratibus, S tyllogizamus,& asserimus exralibus 43pombus necessario coclusiones se si cu sit osta sum ex non necessarης non sequi necessariti. Et tuc Phiis Ioponus interrosare pro producere intellexit.q d. cumeta accidentibus, i eade contingentibus sunt non sequatur necessaria conclusita Cur haec fa mnes oportet in terrogare,hoe est 4 ducere de his hoc est ex his contingetibuς,Ut necessarias coclusiones inferamus. Melius
at expositu est: ut diximus. Na subscribens inquit. Ni
hil la differt siquis cotingentia interrogatus, poli ea dicat conclusione, qin qua uis parte consensu dato, nunc3 ne 'πa cessaria dabitur coriusio,& laoc si ex non necessar is ne cessarium no deducatur. N am quiuis consensus conti gens est. Ecce quo mo per interrogare no a ducere in tellexit,sed iterrogare ut verbii iacet. Haec de dub5ne. At enm Interrogare oportet non ut per interrogata necessarium quicqui esutui sed quia dicere necesse est ei qui illa dicit
G uere dicere si competant uere. Oportet autem interrogare ion ut necesarium sit propter iate gala, Sed quod dicere necessarium sit, illa dicenti. Cr uere dicere,fi uere sunt que in 'unt. R ridet Arisad diibon & asserit in terr at ione non Coni γε
fieri frustra in cotin Elibus proponibu , Mira interroga tio non fi Ut ex contensa dato deducat coclusio necesa Isario necessitate cosequentis: Sed necessitate cosequentiae, test necessitas supp5nis: Unde iuuit. Coportet atinterrogare. Lin proponibus continet et ibus, et accipereri detis contentum, o ut necessariti sit infert ex casensu dato Pst interrogata hoc est,ut conclusio necessario deducat necessitate cos eqvrtis qus e necessitas simpliciter. Sed interrogare oportet eo ci, dicere hoc deducare necessariu sit illa interrogata diceti: hoe est illis in Ierrogatis cocessis, de vere dicere hoe E & vere deducere. Si vere sunt, i insinit hoc est & vere deducere: Si vera sunt, i concedunt. Si igitur interrogatio non est liii. stra.qm licet non fiat, ut conclusio necessario sequat necessitate simpliciter: qus est necessitas cosequetis, facta Pst propositionii necessitatem: Et tamen ut conclusio sequatur necessario necessitate consequentiae, a est neces
stas sup nis. PSed videt Q in demostrata uis fiant in i. itterrorationes nasut in Electris dicit disputatio quadruplex est doctrinalis quo demonsi ratiua est, Dialectica: Tentativa: de Sophistica, Omnis autem disputatio per interrogatione perficitur ergo in demonstrativis eruiminterrogationes. E Dicedu interrogatione fieri aliquae solativido ad
70쪽
Intorogo do 2d accipiend si respondentis cossensum. Aliqsi adim estis leuisenda terminos .in ex illis propo intelligatur. Priamo mo fit in Diale et lais:nsi aute in demonstrativis nam propositiones denaratius siunt ut Theminquit Suapte natura vers Sc necessarie,ae per se cocessi. Sodo modo fieri pol in olbus, nam demtonii .ppositiones sunt principia. Principia vero intelli eunt exterminorii intelle istu de sic fieri pol in ipsis interrogatio ut termini intellinantur quibus intellectis etiam principia intelliguntur. cum igitur ea quae per sie insistit necessario circa unu quodq;
competant penus o ut tale est quodq;. pater demcnstrat toties ipsas silentiarum efictrices, de his ese quae per β c petant. πα talibus extrui diei constare.' Lia. Quotiri aute ex nece itate sunt circa unuquo'. tenus quam I. p se siurust quatenus unaquodq;. Mam'sjῶ e quonii de his, quae sunt p se Menti cae demonstrationes fiunt si ex talibus sunt. - Videt hoc in loco eade dicere Priscissenus dixit,
A. iis ita dicit n5 cotingat demoliratione ex omnibus contin dora. Retibus elle, de odit eis de ronibus. Cur vero hoc laciat.
ebsui . CGrostate .cam assignas,asserit hoc tactu esse: in osidat' primia medio. Mediit at postremo simit mi esse. rQueca non vi bene anienata, Na apud Arisn se: de Fin quiplum ide. Et sie non potest per id qu est per se, demonstrari id quod est Fin quod ipsum, nisi idem in sit ipsius
demtatione sumeretur. C Neoterici declarat repetitio nem non esse inutile ex eo quia primo probauit demostratione esse ex his,& de his q sunt o se ex medio qd Enecessarisi. Hic .pbat ex medio quod est necessariti ad xenus .Pblematis e&ractu.Et sie ide nrobat diuersis roni Resinatio. bus,quare non incesta est repetitio. Sed licet declaret no inutile est e repetitione, non sufficienter repetitioniscam assiqnat .c Philo. aute non incassum hoe repetere
Arist. assignat. qm Arist. vult tunc nos docere Φ opor teat d rationis .spones ex his opriis fiamere, q lcdmuuum quod F genus sunt, circa qd est problemai non demtare aliquod Geometricii Theorema ex Arithmeticis .pponibus .ecce cana repetitionis, qua Plut pulchre
assignauit. Scum ervo Philop Arisit erit declarat si, dem Instrationes sint ex his quae sunt Π se,N ex his q sunt necessaria no simpliciter sed ex his, quς sunt nec ei laria
circa Vnuquod genus , quatenus genus illud tale est: et hoc inquit. Gabiis at quaecunm p se sunt,ex necessitate sunt circa v quod genus,& qtenus Unii quod cp. s.
genus tale est,& subaudi & qus cun in necessaria sunt circa Vntiquod in genus P se sunt: ea de . n. sunt & a se se & qnecessaria ad aenus cotracta. Ex his insert qu int edit, de Har. Manifestu e qm de his, qus sunt o se, Sc de talibus, a sunt n se scietificς denarones sint .er Est ergo Entllyme ma q n se sunt.& q necessaria ad sterius cotracta, eadem omnino furit,ergo demto est ex lusi Ac de his, q sunt nnecessaria ad genus cotracta ex his dico ut ex proponibus, de his Vero ut de coelonibus. Siquis alit vult:
t sellin sic coficere. Ex necessarias ad genus eoi tractis demotiones sistat,u per se sunt iecessaria sunt ad genus contracta. Ex his ergo,quae n se sunt, demonstrationes sunt. Cinuo Vero ad uerba attinet Aristoteles hic t nem Mo. rius non praedicamentaria genus intellistit. Sed genus scientiae veluti mathematicum uel phvsicu: dc non ude genus sciae absolutς .sed Ut tale ut puta mathematicum, quod est neometricii vel arithmeticii. Non n conicusio.. geometrica satis est,ut dementiretur ex Opositionibus
mathematicis sed oportet ut demonstretur ex liis pro Positionibus mathematicis,quae contracta sunt ad neometricii genus. Propterea dixit quae per se sunt esse ne . cessaria circa uniiquod nenus,& quatenus tale, cuius 5 qualis est Theorema quod ex illis demonstratur. Accidentia namq. non sunt necessaria.Q are non fit ut necessario sciatur eonclusio propter quid est. Accidemia enim non necessaria sunt. Q rare non necessὸ est conclusionem scire propter quid ι. Conclusio in demonii ratio sit ex his qus sunt p se:& c μῆ- . .
hoc ,quia nec ellaria ad genus contracta que P se sunt
eadem sunt. At nuc idem probat ex eo quod est oppossum ad p se: hoc pacto ex acciatibus no est necesse scire Pst quid ergo demiatio no eli ex acentibus, cil Witurno sit ex his quae per accias: sunt ergo demto est ex his, quae per se sunt. Et tunc Verbum enim potius confirma. 'tiuum est ut legatur. n.pro praeterea hoc modo. E Praeterea Aecidentia no necessaria sunt. Na ut PhiIm .i . quit quae per accris insunt contingunt non melle. Quare: ut inquit.Non necesse est scire ex his coclusione p. pter quid. Et ita ex his. quae sunt per accidens, demonii ratio non constat: in si ex his, quae per accidens sunt, demonstratio non constat, constabit profecto ex his,qus per se sunt. quod est intentum.
Neq: si sit Imper, non aute sit per se .Quod ita esse declarant
be ratiscinationum quae per signa conficiuntur . Id enim quod
est perstinon per se q quam et ineq; propter quid est. Scire
autem propter quid est nihil aliud est quam per eausam stire.
Neq; si si per sintηon per sie autem. vi fiunt per signa BD.
obruti. Hoc enim per sie est: non per se sciet. Neq; propter quad. Nam propter quid scire: ea per causam scire.
Ampliat quod dixit, Dixit. n. ex his, q per accidens CE- tr sunt: nos nihil posse scire Ampliat ergo nunc hoc,& in. quit. E Nel si semper sint accidetia ipsa, non per se litexliis fieri potest demonstratio. Huius auid exemplum
poniti delinquit, Vt sunt per signa syllogismi, qui quide
causas ex causa iis syllogizant: ut puta .Luna diuersim de illuminatur. uod diuersimode illuminatur est splisticum Luna igitur est spliaerica . Diuersimode illuminari effectus est causa vero eius est sphaericii esse. Vult igitur et, nec accidentia, lus temper insiint subiectis. faciat per se scire Cuius rationem assere.& inquit. Hoc enim per se est ut puta Luna esit sphaerica, non tamen qui hoc
sellogizat ex diuersis illuminationibus Luns, pse scist. Ne in propter quid quod idem est. Cuius cain affert: de
dicit. Nam propter quid scire,& per se scire est per causam scire.ut susperius dictum est.Modo diuersimode il supra e luminari est accidens ac Lunae si luerice elia eius. Vnde metu. 21. fit ut sit scire per acciden, in superius dictum est. Perst ergo tertio medium. I medio primo ese oportet. Per ipssi igitur oportet π media tertio: et prima medio tesse. Ex lus omnibus qus dicta sunt: cocludit Aristoteles ce r. pr. porteat medium tertio per se inesse,& primit et medio Siaa . primum tertio ex necessitate inest, inest alit nmedium,oportet igitur mediii tertio quide per se inesias res primo vero se cim ita per ipsum etiam primu de monstretur per se inesse tertio .c uo Vero ad Verba eis k
attinet: p primu extremitatem maiorem.& Per rtium exposina.
minorem intelligit. Sc proprie in prima figura. Quia in aliis inuris, aut non fit demonstratio: aut non propter
uvid. Per ipsum vero,n se itelli itNt sit sensus ex his, et a Suess super Poste. e si