장음표시 사용
51쪽
habeat ea timentum , qua is 'se exercitis operatarct vella. Non hie unus Aluarre loquitur, sed oraecipui quique omistica schoia Doctores. Sententiae suae autorem habet Cardinalem Caj etanum in x. h. . qu. Io'. a.Io. a quo illam ipsam luminis comparationem mutuatus est. Aviatorem item habet Franciscum Ferrariensem illustrissimum S. Thomae inteo pretem , in lib. 3. coni. Gent. c. 33. Habet Bartholomaeum Medi nam in eum dem ac Cajetanus locum. Aluarem vero sequuntur quicumque deinceps . scripserunt. Sc summo consensu definiunt sine gratia essicaci non haberi omnia ad agendum necessaria. Hinc vero quaestio nostra planE soluitur: neque ulli posthac dubium esse potest, quin Thomistae etiam illi, quos hactenus maximε nobis aduersari iactatum est, nobiscum faciant. Fatentur enim duplicem esse vocis posse acceptionem: unam , csim sumiatur ex parte potentiae dc actus primi, id est , pro interna virtute ; alteram. cum sumitur pro posse completo dc pro complexu omnium quae necessaria sunt ad agendum. Fatentur per solam sussicientem gratiam, id est sine efficaci , non hineri posse nisi primo sensu. Fatentur, ut docet AtuareE initio numeri sequentis . per solam gratiam essicacem haberi posse secundo sensu.& in hoc omnes vir rosque partis autores connenire. Ex quo consequens
est, eum qui sine emcaci gratia nihil fieri posse dicit, si vocem illam posse secundo illo sensu sumat, nullo modo ab Aluare, nee ab ullis Τhomistis di sentire. Nam si assirmant , quod non ita frequenter apud illos inuenias. imb aliqui falsum putant, sin P tia incari homines aliquid posse, vocem psepto virtute agendi usurpane . non aurem pro complexione omnium caul
eum. At cum assirmaui in hoc scripto, dc in epistola , sine gratia esseaein hil nos posse, vocem illam accepi pro complexu omnium causarum & condiationum quae necessariae sunI ad asendum , Ut testor, dc saepe alias testatus
Ita Thomistarum sententiam nihi Iomnino laesi: manet ipsis defendendae illius plena de integra libertas. Quod intes ipsos conuenit, non haberi completum illud posse quod complectitur omnia praerequisita ad agendum sine gratia essicaci, id asserui: quod dubium inter ipsos, utrum sine gratia emcaci habeatur interna virtus perfecta, primus actus immediatus δc proximus.
Superesse tantum potest leuior contentio, uter illius vocis posse sensus usitatior, dc rationi congruentior. Cum enim clarum sit ex iam dictis, hominem . verbi gratia, qui sanos oeulos habeat, sed careat lumine, verὸ duci posse videre, propter facul ratem videndi quam habet, dc non posse, pr pter absentiam luminis: quaeritur, utrum ulitatius εc rationi congruentius dicatur non posse videre, quam posse. Quam quaestionem a nullo Theologo. quδd sciam, ex professo disputatam, em recte poteram Omittere ; tamen ut clarius adhuc appareat, quam Vere toties dixerint Patres, sine gratia essic ci nihil fieri posse , non abs re erit, dc ratione , dc communi omnium sermone. de Traditionis perpetuo loquendi modo confirmare, usitatissime sumi vocem illam posse pro conjunctione omnium causarum de conditionum sita ut si aliqua conditio, licet non ad virtutem agendi, sed ad ipsam acti nem pertinens deesse supponatur, saepius negetur posse, quam affrmetur. Hoc seqae ibus articulis praestabimus. Disilired by GOrale
52쪽
statios de eo est deest aliquid necessarium dici non posse , quam posse ι etiamsi istad quod deest, adporentiam non penineat.
Varia obseruationes circa istorum verborum usum. RAtionis in rebus Theologicis minus est pondus, imb nullum est aduer
sus apertam autoritatem a valet tamen ipsa permultum ubi autoritati non repugnat, sed concinit: quod in praesenti negotio cernere est. Est enim illud in omnium mentibus insitum Zc impressiam, atque inde in omnium sermonem transsatum , si quid ad actionem necessarium desit, actionem illam fieri non posse , si quid ad confectionem rei necessarium non adsit, rem confici nullo modo posse. Ex quo manavit illa necessarij d
finitio toties a S. Thoina repetita et Necessarium id est , sine quo rei e se non p.test. Neque vero necessarij nomine id solum intelligi debet , quod requiritur ad agendum tanquam causa agens & essiciens, vel tamquam vitius agenti indita ι sed etiam illud omne sine quo res non fit, siue sit instrumentum, ut cum penicillus dicitur necessarius ad pingendum i siue tantum conditiosne qua non , ut vulgo in scholis loquuntur . ut admotio ligni ad focu Horum enim omnium si quid desit, recte dicitur rem fieri non posse, actio nem esse non posse. Verum 't istius rei ratio penitius perspiciatur, illud diligenter attendendum est, duobus modis quaeri,utrum aliqua causa agere possit: i. absoluth omnibus ad agendum necessariis nec expressis nec exclusis, ut cum quaeritur, utrum homo possit videre : h. exclusa aliqua conditione aci agendum necessaria, ut cum quaeritur, utrum aliquis possit videre sine lumine. Quod ad primam quaestionem pertinet, illud modo spectare solent homines dum huic respondent, utrum res, de qua quaeritur an possit aliquid facere, habear internam agendi virtutem: si habet, respondent posset si non habet, non pose. Aliae enim conditiones dixin non sint exclusae, supponi solent. Verbi gratia si de illo a natiuitate eoeco, cui Christus visum restituit, quaesitum a Iudaeis fuisset virlim videre posset: qui eum sanatum nouerant, posse videre respondissent; qui istud ignorabant, non posse. Qua in responsione neutri eorum attendiuent luceretne , an non luceret ; sed utrum haberet videndi potentiam, an non haberet. Ad posteriorem vero quaestionem, in qua negatur aliquid ad agendum necessarium , omnes vulgo homines ipsa duce ac magistra natura negative respondent, siue i Ilud quod deest ad potentiam pertineat, siue non pertineat; sed tantum sit conditio ad agendum praerequisita , & sine qua non agitur. Ita si quaeratur ab aliquo, num videre possit in tenebris, nemo est qui non
respondeat, se non posse ; & si quis assirmetur noctu videre posse, prodigi loco res habebitur, neque alio sensu id intelligetur, quam quomodo feles, noctuae. & similia animantia noctu dicuntur videre. Similiter si de pictore absolute quaeratur an possit pingere; posse dicent omnes qui eius in pinge o
53쪽
petitiam nouerint: Si verbquaeratur , an sine penicillo possit pingere. ludem ipsi posse negabunt. Roget quis, an ignis possit lignum comburere squis non assirmet ' Adde hypothesim , si non admoueatur foco , sed toto milliati ab igne dissitum sit; quis tunc non neget comburi posse Nec t men vel admotio ligni ad focum, vel penicillus , vel lumen ad internam comburendi, pingendi, videndique potentiam pertinent. Ergo ut eiusmodi exempla, nam innumera proferri possent, ad nostrum institutum transferamus si de iusto absolutξ quaeratur, an possit obseruare mandata Dei, proculdubio posse respondendum est; quia tum attenditur ad internam bene agendi virtutem , quam in sanctificatione accepit , de ipsa
auxilia gratiar cum non excludantur, affore sopponuntur , ut reuera adesse
omnibus iustis qui pie vivunt a posteriori recte concluditur. Vnde si quis absolute diceret, iustos non posse seruare mandata, vel illud dicere censeretur , nullam in ipsis esse per gratiam seruandi mandata facultatem , quod erroneum s vel cum Caluinistis sentire putaretur , numquam adesse iustis
ea gratiae auxilia quibus reuera mandata impleantur. Sin vero de aliquo iusto , cui gratia efficax in aliqua tentatione desit, quaeratur nn sne gratia essicaci ad vincendam tentationem necessaria, quam supponimus ipsi defuisse , tentationem vincere potuerit; tunc ex communi
omnium loquendi ratione respondebitur, non quidem absolute, sed in illa hypothesi , sine hac gratia non potuisse. Quod si quis recte dici neget, ne
get etiam oportet rccte dici hominem non posse videre sine lumine, pictorem non posse pingere sine pernicillo, ignem non posse comburere lignum mitiliari dissitum. Sin vero istas loquendi rationes omnium sermonibus tritas nem6 mendacij Sc erroris arguat , quin in omnium risum incurrat quantumuis clamitet etiam in tenebris integram esse videndi potentiam, pingendi artem totam esse in pictore qui penicillum non habeat, vim urendi esse in igne a quo lignum cistet, quis non videat non miniis absurdum csse qui praefracte neget rect .eici, hominem iustum sine gratia essicaci tentationem luperare non posse, quantumuis existimet sine gratia essicaci haberi plenam,
proximam, integram, tentationis vim endae potentiam, modo fateatur, ut omnes Thomissae fatentur, gratiam efficacem esse non minus necessariam ad
velle dc ad tentationem reipsa superandam, quam lumen ad videndum, penicillum ad pingendum, admotionem ligni ad comburendum. Ex iisdem exemplis intelligi licet,quam falso quidam praepostere subtiles sibi persuaserint , ideo non rectEdici, sine gratia essicaci iustum bene agere non posse, quia, ut uni, haec propositio cum sitnestativa, de ideo mali. gnantis naturae , rotam perimit potentiam. Magni lata verba , sed sensus inania i Quasi ver3 idem sit dicere, aliquem in tenebris videre non posse, di illum ccecum esse: quasi veris eadem Vrbinati Raphaeli fieret injuria si dicatur ipsum pingere non potuisse sine pernicillo, ac si diceretur eum omnino pingere non potuisse, nec ullam pingendi artem ac virtutem habuisse. Quod totum contra est ac illi existimant. Ex certissimo enim de peruulgatissimo axiomate , bonum ex integra causa , malum ex minimo defectu: posse autem ad bonum pertinet, non posse ad malum , nisi climvsurpatur, ut cum Deus dicitur non posse mori, non posse seipsum negare;
quod non impcxcntiae est , sed potestatis.'Quare proprie loquendo, longo plura
54쪽
plara requirit posse qu1m non posse. Etsi enim cam ad solam agendi virtutem
attenditur, recte dicatur agere posse qui ea pollet; ferὸ tamen in animo sic loquentis tacita inest hac conditio, si caetera o mnia ad agendum necessaria adsint. Bonum enim, quale est posse, ex integra causa; at vero ad non posse, quilibet rei necessariae ad agendam desectus lassicit ; malum enim , quale est non posse, ex minimo defecta. inamobrem ut iustus dicatur posse obseruare mandata, prout vulgo h mines vocem illam posse usurpant; requiritur non sollim ut habeat internampntentiam , sed ut praeterea tacite supponantur affore aliae conditiones ad agendum necessariae ; at vero ut negetur posse, satis est si desit aliqua conditio ad agendum necessaria , qualis est ex omnium Thomistarum consensa gratia efficax. Non nego tamen quin bono sensu dici possit, iustum sine gratia essicaci bene agere posse propter ipsam internam potentiam , dc ut loquitur S. Thomas, quantum ad se cientiam operativa virtutis, sed illud solum contenis do , significationem illam verbi istius posse cum usurpatur pro sola potentia, etiamti desit aliqua conditio ad agendum necessaria , esse minus vulgarem & tritam. At verb cum sumitur pro complexione omnium tum causarum tum conditionum quae ad agendum requiruntur, esse & magis propriam, & in via ita frequentem, ut numquam fere aliter homines loquantur.
viderunt hoc illi Thom istae , qui eam ob catholicam hanc propositionem, Pavest homo bene agere sine gratia emaci, falsam asse pronuntiarunt. Non
enim, linquit Nauarieta iam a nobis citatus Contr. I9. in I. pari. qu. I9.
ha duae propo Ones eum tim sensum oriunt; scilicet: Homo cum auxilio δε cienti , praescindendo ab e cari, potest conuerti ad Deum t Et hae i Homo sine auxilio e caci , eum solo si cienti, potest conuersi a Deum. Prior vera est ex illo autore i quia praescinditur tantum a gratia essicaci, non autem illa negatur. Posterior Ialsa, quia denotat quod operatio potest sequi de facto sine auxilio incari a QI OD TAMEN FAL svM Es T. Nonne id ipsum est, quod hoc toto articulo probauimus, multum differre , an absolute Sc simpliciter de iusto quaeratur, vinum post tentationes vincere i an vero quaeratur,
utrum M post sine gratia e cari: Ad priorem enim quaestionem meri id re sponderi eum id pose per gratiam in tu lificatione acceptam. a qua praescinditat tantum in illa propositione non excluditur statia essicax. Ad posteriorem vero , in qua illa diserte abesse dicitur . longe rationi congruentius loqui, qui non posse responderit.
Sed quoniam a vulgari sermone nonnumquam Ecclesiastica loquendi ratio discrepat, operaepretium erit hic ostendere notiones illas verborum quas attulimus, antiquorum Patrum menti plane consentaneas esse. Diuili od by Corale
55쪽
Idem probatur ex praeclara Sancti Anselmi De
Non in consilium est ea e gerere quae iam attulimus in prima parte. ut illud probaremus, sine gratia essicaci nihil fieri phsse , sed aliquot
tantum Patrum locis ostendere, communem apud ipsos esse vocis post notionem, ut quamuis aliunde potestas agendi non desit, dicatur tamen x-
posse. cui deest aliquid ad agendum necellarium. Insignis ea de re locus S. Anselmi in Dial. de lib.arb. 3. in quo luculenter ostendit primum quidem posse nos habere apendi potestatem, etiamsi ead sint sine quibus ad actum potestas illa minime perducitur. a. s illa desint, nos agere non pose, quamuis alioqui non desit agendi potestas. Nurum, inquit. potestatem Diamin, ut puto, qua sola sibis ciat aa actum i ct tamen eum eadsunt sine Pibin ad actum minimὸ perducuntur nostrae potestates , non minus east quantum in nobis est, habere dicimur: sicut sellum instrumentum solum seu te ad operandum ; ct tamen cum desurit illa, sine quibus instrumento uri nequimur, instrumentum nos cuiuslibet operis habere sine di ultare fatemur. Quod vi in maiatis aduenas . in uno tibi monstrabo. Nullus usum habens dicitur nullatenus vinarie posse manum : cui discipulus respondet: Qui montem videre non potest,minfectὸ natum habet viseum. En quod superiori articulo diximus, cum de eo qui coecus non est, abs lute quaeritur utrum videre possit, sine dubio responderi debere, videre eum posse. Dispiciendum vero . virum idem responderi debeat, cum aliquid abesse supponitur eorum quae ad videndum necessaria sunt. Sic igitur persit Anselmus t Habet ergo potestarem ct instrumentum videndi mantem qui visu, habes, ct tamens mona abest, ct dicis ei. viri montem. respondebis tibi, NON
possvM quia abest; si adessem possem videre. Ium si mons adessee ct lux
esset restonderet se montem NON Poss2 vidam, quia non possetissente Imra i sed si lux adesset, tune posset. Rufum si usum habenti lux re mons mesens ossis, s aliquid viseri obstaret, velut si aliquis illi oculas clauderet, diceret se Nos
possa videre montem ; sed si nihil miseri eiuι Asiam, tunc sine diabis minaeis Oidredi potestarem haberet, plenam scilicet& expeditam. Ante enim dixerat. etiam si illa deessent sine quibus non agitur , nos tamen habere agendi po
Sed quod attinet ad vocem posse, de qui sola hic quaestio est, ubicumque
deesse supponitur aliquid ad videndum necessarium, semper assirmat S. Anselmus videre non posse etiam qui perspicacissimos oculos & internam viadendi facultatem omnino integram habet. Quid autem ad haec discipulus
Hoc totum, inquit, omnibαι notum est. Ut mira plane videri possit nostrorum temporum male feriata subtilitas, quae in iis locutionibusnaereses, blas. phemias, impietates quaerit, quas qui neget, ex Patrum mente communi omnium seniui bellum indicat neceue est , vel contentionis studio eo ab Pias . vi ignorare se fingat quod omnibus narum est. Diuiti co by Corale
56쪽
Maritis dici non passe videre qui lumine carere se ponitur, quam posse, probatur ex variis locis Patrum z IuP- aatem egratia et aci sicut oculus sine iace, ex omnibus Thomsis.
Hoc loco Antami admonemur , ut argumentum illud ex lumIne d sumptum paulo uberius prosequamur. Eo enim validius est quod
omnes Thom istae fatentur. gratiam essicacem non minas necessariam esse dd bonam voluntatem eliciendam, quam lumen ad visionem exercendam ; eamque potestatem quae gratiam essicacem antecedit , a grati I HAciente profectam talem esse, qualis est potestas visiva lumine destituta. V ae quemadmodum apud ipiss gratia lassiciens est vere lassiciens, verbi glitia ad credendum, licet requirat ad credendum actu auxilium essicax: sie visiva sicultas est principium lassiciens ad videndum , licet lumine indiseat ad actu videndum i ucut gratia lassiciens dat posse bene agere, ita facultas vi- sua dat posse videre. Potentia visiua , inquit Aluarea disp.79. n 3. est 'iarios principium ad videndum, etiamsi adHalis visio numquam fiat nisi accedente Iumine. ct eausa uniuersali eam mouente. Ergo similiter auxilium M istis ad eredendum est veri si ieiens in se genem, quamuis ultra istud* Amplieiserae
cessarium auxilium sicax quo Deus esicis τε homo credat. Et n. a. in loco iam supra citato vidimus A luarem ex primariorum Thomistarum sententia docentem. eodem tantum modo bene agere nos posse per gratiam sussicientem sine essicaci, quo modo possumus videre per visivam potentiam sine lumine. Vt ergo illud exploretur, utrum Patrum sermoni congruentius loquanis
eur, qui aiunt hominem sine gratia efficaci puse bene agere, an qui dicunt, non pus . videndum est quo pacto loquantur Parres de oculo sano . sed lumine destituto. Nam si crebrius dicant eum Psse videre e lumine, quam non posthconsequens erit rectius dici , iustum μν gratia escari bme et v psa, quam
uos osse; sin autem contrὶ, contrarium certe colligendum erit.
lam vero libenter quaesierim, non a Thomistis; nam illi quidem parum hae de re sensum suum areruerunt, sed , quibusdam Theologis quibus haec loquendi ratio . sine gratia es ari aliquid fieri potest. quam Nauar retia falsam esse contendit 9 sic propria & usitata videtur, ubinam apud sanctos P tres legerint, oculum san- sine lamine videre posse . quod profecto in ill tum scriptis non memini me reperire. Contra vero saepivi me in illis legi, oculum quantumuis sanum sine lilmine videre non posse: non repetam quem ex Anselmo iam retuli locum . ubi disertE ait absente Iuce montem videre non posse qui videndi facultate praeditus est 3 aliquot hic adjungam tantum ex Augustino loca, plura prolaturus si opus sit. Augustinus igitur lib.2. de pecc. meritis & rem. c.s. sic loquitur. Sicut enim corporis oculas non adjuumvir a luce ι ut ab eadem luce clausear auerseusique discedati vi autem videat, adjuvaturis ea ἔ WE QV E HOC OMNINO nisi illa adjuverit poetasT : ita Dein qui lax est hominis interioris . adjuvat neba
57쪽
mentis obtutum, ut non secundum nostram, ρd secundam eius iustitiam bari alia quid operemur. Et de nar. & gr. c. 26. Sicut oculus corporis etiam plenissimὸ D-nus . nisi candore lucis adjutus , non potest cernere : sic homo etiam perfectissimi iustificatus , nisi atem.i luce iustitia diuinitus a uuetur , rectὶ NON POTEST uiuere. Et ep. Io 6. Sicut fanos oculos firmos dicimus ad videndum , quod tamen NV o MODO FACERE PossVNT, si desit lucis auxilium. Denique l. de gestis Pelagi, c. 3. Sur Fici T sibi oculus AD NON V1DENDUM, hoc est ad tenebras ; ad videndum vero lumine suo non sibi susscit, nisi illi extrim secus adjutorium clari luminis praebeatur. Idem habes in epistola Synodali Conc. Sardiniensis loco iam a nobis citato. Sic namque est, inquit, liberum hominis a bitrium ab M dono gratia, sicut est oculus sine luce : sicut erga corporis oculus seemper indiget lumen accipere , mi um possi T alpicere , sic st libero arbitrio hominis nulti potest gratia ρfagari cognitio, nisi detur Usius gratia spiritalis infusio. Plura referre nihil necesse
est. Facile enim, credo, impetrabimus ab illis Theologis, ut si nullum proferre locum potuerint ubi sine luce videri posse Patres assirment , multa nos afferamus quibus id negent, liceat nobis eamdem, quam utique profitemur de gratiae essicacis necessitate sententiam, sic efferre quemadmodum Patres extulerunt. Sed obiter hic lectores monitos volo, ut vix ullam similitudinem inuenire est undequaque perfectam: sic in illa lucis comparatione licet aptissima, de ab Augustino sepe usurpata, nonnullam tamen diuersitatem inesse. Exprimit illa quidem necessitatem gratiae cssicacis. Nec enim minus necessaria est illa gratia ad bene agendnm vel orandum, quam lumen ad videndam. Sed in eo discrepat, quod qui lumine caret, videre non potest, etiamsi velit. At vero qui caret gratia essicaci bene ageret Sc oraret utique si vellet. Totum enim illud bene agere & orare, in ipsa voluntate situm est : & ideo fit cum volumus. Quamobrem semper est hoc sensu in potestate voluntatis , nec umquam impossibile esse potest, ut plene velimus bene agere , nec tamen bene agamus , si de interioribus virtutum actibus sermo sit. Verum quia aliunde non fit ut quis velit aut bene agere, aut Ora re, quam per gratiam cssicacem, recte a Patribus & scholasticisdictum est :Vt nemo potest sine luce videre , ita sine gratia essicaci, nihil bene fieri posse.
Idem osen itur ex adjutoriorum diuisione ab Augustino tradita Abro de gesu Pclvj. ΡVdet me presecto in his probandis diutius immorari. Non dubito
enim quin si honestis & intelligentibus seculi hominibus innotest
ret, illam, quae inter Τheologos tanta animorum contentione agita tur, controuersiam, eo denique redigi, utrum vere dici queat aliquem sine luce videre non possie ; non dubito , inquam , quin tota res merum illis luctbrium videretur, & quin stuItos arbitrarentur qui id negarent, ridiculos qui probare laborarent. Parendum tamen miserrimae nece*tati; Scne ceu una fidei dogmata impietatis & haereseos arguantur, illud operose
58쪽
49 probangum, de quo post homines natos ante istas contentiones, nemo umquam sanae mentis dubitauerat.
Ergo inuictu ra huius rei argumentum peti potest ex distinctione dupli cis adiutorii apud S Alig. l. de gcs l. pcl. c. I. Cum, inquit, videamus exempli gratia 2 sine tribulis area triti rari , q tam is adjuvenisi a sint , ct sine ρ. dulis pose pueras pergere in secue'tim , qimmati ad hoc non sint inutilia Dduo
Dram adjumenta : ct multos siue medicis ab Urit dine conualescere , quamuis munis Τι sint alutoria medicorum ἔ ct alia multa quae nobis tacentibus eos au ti facile occurru t, professo a Gonemur adjutoriorum PVera esse duo. Alia quipia ρου hunt sitne quibus illud ad qurd adiuvant esci NON POTEs T, si e sine naui nauigat nemo . nemo sine voce Ioraitur, nemo δεν pedib s aditur, nemo De luce inmetue. Vnde est etiam illud, quod nemo siue Dei gratia recte vivit. Alia vero siunt adjutoria quibus sic adimimamur, ut etiam si desint, possit alio movi OH propter quod ea requirimus : μή siunt illa q commemorauι , tribula adstu es tenendas . padagogus ad Perum ducendum , medicamentum humana arte conseia Etam ad recipiennm salutem , ct cetera talia. 3 Multa ex hoc loco elici possunt Primum , adjutoria adaequatὰ diuidi in haec duo genera , id est vel eiusmodi csse ut sine illis illud ad quod adiu uant emei non possit; vel huiusmodi ut etiamsi desint possit alio modo fieri propter quoi ea requirimus. Illam v cro diuisionem esse adaequatam ex eo satis intelligitur, quod Augustinus stati in subjungit : Quaerendam igitar eae . quo duorum istorum generum sit legis mentia , id est quomori adjuvet ad non pericandum. QIod omnino inepte quaereret, ii praeter illa duo esset etiam teriarium genus ad quod referri posset. i. Essicitur, adjutoria, sine quibus non fir , ut nauis sine qua nemorauigat , lucis sine qua nemo videt, gratiae sine qua nemo recte vivit, ad prius illud genus adjutorij , sine quo illud ad quod adjuvat efiici non potest , pertinere ; ac proinde dc lucem sine qua nemo videt, & gratiam linequa nemo recte vivit, esse adjutoria sine quibus non potcst res fieri. 3. Colligitur, secundum illud genus adjutorii sine quo res esse potest. ea tantum complecti sine quibus res aliquando est , ut patet ex omnibus exemplis tribularum, sine quibus, inquit Augustinus, videmus arcas tritu rari s medicorum, sine quibus multi conualescunt , &c. adedque ad illud adjutorii genus gratiam essicacem referri non posse, sine qua fatentibus omnibus Titomistis nemo recte vivit.
Ex quo generatim concluditur, eo ipis quod adiutorium tale est, ut si ne eo res: numquam sit, ad illud adsutor ij genus pertinere , sine quo illud ad quod adjuvat essici non potest : dc proinde reistissime dici , sine eo rem fieri non posse. Quare cum ex omnium Thom istarum sententia sine gratia essicaci nemo rectε vivat, quemadmodum nemo sine luce intuetur, sequitur & lucem & gratiam essicacem esse adjutoria , sine quibus res esse
non potest, & proinde recte dici, sine grati cssicaci nihil fieri posse , sicut recte dicitur, uae luce videri non posse.
59쪽
Explieaeur alia adjutoriorum diui ab eodem Augustino traita, o os enduar omne a utorium suae quo aliq/id non sis , esse adjutonum ne quo non potest eri.
IDem ostendi & illustrari potest ex aliῖ adjutoriorum diuisione ab Augusti,
Aliud est adjutorium sine quo adi id non fit, ct allia ad inrism quo aliquia
D. Nam sine alimentis non possumus vivere, nec tinmen cum AE erint alimenta is μοι uiuat qai mori voluerit. Erro adjutorium alimentarum e ne quo non se, non quo fit, mi vivamus. At veris beatitudo quam πω haethomo, Acm dinis fumrit . rentinuo fit beatus. Adiutorium est enim non solum sine quo non fit, verum etiam quo fit propire quod damn Quaepropter hoc ad soriu-, ct quo sit, ψωμπε quo non sit. Ad hanc diuisionem recte in ligendam quaedam notanda sunt. Ac pri inum illam non esse eiusdem generis diuisionem, atqne eam quam superiori articulo attulimus ex libro de gestis Pelagii. sed esse potius speciei partiti nem , qi am generis. Communiter enim adjutorium diuiditur in adjuto. tium sine quo res fieri non potest, & sine quo fieri potest. Prior autem illa species rursus diuiditur in has duas species adiutoriorum, nimirum illius sine quo non fit. & illius quo fit. Notandum L adjutorium quo fit , retinere semper naturam sui gmneris , dc esse etiam adjutorium sene quo non fit. Diserte enim Augustianus de beatitudine quam in exemplum adducit adjutori, quo e Ad raris, est , inquit, non solum sine quo narist ; sed etiam quo fit propter quod daturi cum propropter hoc adjutorium . est quo fit, est est sine quo non D. Quamobrem ut non includatur adjutorium, sine. quo non fit. in adjutoris quo fit, addenda est negatio 'ppositae speciei hoc modo. adiutorium sine quo non fit, non uo fit. Et lic cum illa species simpliciter dicitur adiutorium sine quo non l. id ex illa Logicae regula intelligi debet. quae monet speciem ignobili
rem nonnumquam sumere nomen generis o ut cum gratia gram data προ- nitur gratiae gratum facienti. licet utraque gratis detur. Sed prior specses, ininquit S. Thomas in I. 2. qu.m. ait. retinet sint naemen commuis , sicin inplacis.
60쪽
medicamentum humana arre consectum od iecipi ,- a I',-fri cis Q, dam sanitatzm , equus ad iter faciendum &c. sex σου
duplex , ex Isine quo illud ad quod ad- s Sine quo non fit , non
. ri juvat emci non potest. Quod i quo sit. Vt alimenta si- Aug. ae geli Ν rursum duplex ex eodem Α Me quibus -non fossium Pel. c. i. gustino de Corr. 3c gr. c. n. i mus visere , quibus t
Hoc adiutorium vocatur a S.C men non ει ut uiuat qui ... Thoma simpliciter necessa- ὼ mori voluerit.
JSine quo non sit, & quo fit. ut donum perseue-
rantiae . sine quo, ut inquit Augustinus , nunc sancti pei seuerantes esse non possunt, dc per quod non nisi perseuerantes sunt. Dubitari velis non potest quin illae dote adjutoriorum species quas distinguit Augustinus lib. de corr. & gr. pertineant ad prius membrum divisionis. quam Augustinus tradit libro de gestis Pelagis , hoc est ad illud adjutori genus , sine quo illud ad quod adjuvat e ci non potest. Utrumque enim adjutoris genus, & sine quo non M. & quo fit , sic explicat, ut sine utroque fieri non posse significet illud ad quod adjuvant. In adjutori, sine quo non sit exemplum affert alimenta. Quid vero de alimentis Nam sine a sim in tu, inquit, NON POSSUMVs vruere e in memplum vero adjutoti, quo fit, donum perseuerantiae. Quid autem de illo Non strum, inquit, sine isto dono sancti perseuerantes esse Nori PossvNT , verum etiam per hoc δε- eum non nisi perseuerames sunt. Atque hinc ni fallor perspicitur ex Augustini mente , quotiesctimquesne aliquo adjutorio res non ni, toties recte dici sine illa rem feri ηm p e. Cuius rei non alia ratio est , quam quia vox 'Fe usurpatur vulgis & fere
semper pro complexu omnium tum camarum tum conditionum quae ad con
fectionem rei requiruntur, & fine quibus non fit. Vnde s aliquod adjutorium, fine quo res non fit, defuerit, non solum dicitur non fieri sine italo , sed etiam fieri non posse. Hinc est quod Augustinus sine discrimine sura pat eas locutiones e Nemo fine luce intuetur ; nemo sine luce intueri potest , nemo sine gratia Dei rem vivit ἔ nemo sine gratia Dei recte vivere potest i & sepe in eadem periodo alteram alterius loco summutat. Quin Dissili os by Corale