장음표시 사용
71쪽
Pelagius tria distinxisset , posse, veste, agere ;& gratiae adjutorium ad pup
tantum requireret: duo simul aduersus illum statuit Augustinus , quae pugnare inter se videntur,neque tamen ullo modo pugnant,Vt in secunda parve ostendimus: primum quidem, gratiam Christi non dare nobis possibilit tem ab effectu sejunctam,per quam posse dicamur, etiamsi nec velimus,nec agamus: alterum est , sine illa gratii qua Deus facit ut bonum velimus de faciamus, adeoque sine essi caci, de qua solum hoc libro agit, nihil omnino boni,quod ad pictatem pertinet veramque justitiam, quemquam aut facere aut omnino velle posse. Quod ad primum enim pertinet: aeuomodo, inquit de grat. Chr.c. a quod possumus bene agere Dei est, quod autem agimus nostrum est. cum dicat A polus , orare se ad Deum pro itis ad quos scribebat, ne quid mati faciant , ct ut quod bonum est faciant. Non enim ait: Oramus ut possi is nihil mali facere, sed ne quidfaciatis mali; nec ut positis bonum facere, sed ut bonum faciatis. Et quomodo dicit Pelagius, quod bene loquimur nostrum est, cum dicat Dominus: Spiritus Patris verin est qui loquitur in vobis. Neque enim, ait, Spuritus Patris vestri est qui vobis dat vel dedit posse bene loqui ,sed ait, qui loquitur in vobis: non m ans possibilitarisprofectum, sed exprimens cooperationis esse ctum. Hoc loco & multis aliis confirmat Augustinus gratiam Christi non dare posse a voluntate distinctum, sed ipsum velle & facere largiri .Et tamen id non impedit quin capite sequenti, ut innumeris aliis locis, diserte tradat, illam eamdem Dei gratiam ' esse confitendam ab eo qui vult veraciter consteri , ut omnino NI Hi L BONI sine illa, quod ad pietatem pertinet veramque restitiam , FIERI PossE non dubitet. Nec modo docet sine gratia ess caci hominem bonum facere non posse, sed etiam velle non posse. Ita enim lib. . contra Iul. c. g. Omnes quisalui
fune ct in agnitionem veniunt veritatis, eo volente salui sunt, eo volente veniunt. Qui enim iam Muntur voluntatis arbitrio, nisi eo volente s' hubueniente VE ENON Possv NT. Vbi si dixeris mihi: Cur ergo non conuertit omnium nolentium voluntates, re fondebo, cur nen omnes morituros adoptat lauacro regenerationis in
fantes. Si hoc profundius es perhyicis, quam ut abs te valeat inueniri a Utrumqκε utrique nostrum profundum sit, cur ct in maioribus 2 in minoribuι Deus velit alteri , ct nolit alteriseubuenire. MEt ep. 14s. Proprium arbitrium nisi Deigratia iuuetur, N ac Ips A AVOLvNTA'S ESSE IN HOMINE POTEST. Deus euel enim qui operatur in nobis or velle ct σε ari pro bona voluntate. Et in vit. op. contra Iul. c. 97. CVM dis licet tibi hominem non pus bonam velle nisi adiuuetur ab eo qui malum non potest veste, nonne respicis ei te contradicere qui dixit: Sine me N I H I L po AT EST Is FACERE, ct Scriptura υbi legitur: Faratur voluntas a Pomino; ct ubi teritur: Deus est qui operatar in vobis or velle. V bi videmus ab Augustino non aliud gratiar efficaci tribui, quam vi det velle. Sed quia ad hoc neces. M ia est, recte coneludit, nos sine ea velle non posse. Quod breuius etiam exprimit Fulg. de Inc. & gr. c. xi. Deus qui 'voluntatem praeparat, i . donat; quam si Deus per gratiam uam homini non dederit, NUM QUAM P OT E s Thomo in Deum VEL E crederet quia ipsam voluntarem gratia non in/unit, sevi operatur in homine. Disitig Cooste
72쪽
Gratiam e carem resectu bonorum operum dare posse , etsi non
HAcra Nus de efficaci gratia cum ipsa bona voluntate comparata: ubi ostendimus probabilius esse efficacem gratiam non dare possibilitatem ab ipsa bona voluntate separatam, quae illius principium sit ; idebisque ad actum secundum potius pertinere quim ad primum , sed tamen hoc ipso quo necessaria est , recte dici hominem sine ea velle non posse.
Nunc de eadem gratia efficaci agendum est cum bonis operibus ac victoria tentationum collata, de qua tunc aliter paulb sentiendum videtur.
Non enim solum vesta dat, sed etiam Posse, non quidem ab ipsa voluntate. sed a bonis operibus aliquo modo distinctum; quia ipsa bona voluntas, quam essicax gratia dat, est potentia respectu bonorum operum, cum ab illa velut a radice prodeant. Sic Aug. de gr. Christi c. I 8. cum duas arbores bonam & malam, de quibus in Evangelio loquitur Christus, duas u
luntates esse dixisset, bonam quae charitas est; malam quae cupiditas. Fr ctas antem, inq uit, barum rassicum atque arbor m facta sunt, dicta sunt, cogitata sint, qua bona de bona τε untare roredunt, ct mala de mala.
Huius rei ratio ex illa Moralis disciplinae certissima regula petenda est,
intentionem finis causam esse electionis mediorum Bona autem voluntas
qua nihil aliud est quam charitas, ut saepe ait Augustinus , est amor finis , de quidem ultimi; ex quo amore deinde nascitur quidquid ad consequendum ultimum finem ab homine suscipitur. Vnde saepe dicit Augustinus, nussum esse fractum bonum qui de charitatis radice nonpurgam, & tam solism victa vitia
deputari debere, cum Dei amore vincuntur.
Ex hae doctrina apud Augustinum certissima, manifestum est bonam voluntatem, idest, charitatem , dilectionem, amorem Dei, de quidem actualem,sontem, principium, radicem esse bonorum operum, Zc proinde ad illa facienda potestatem esse. Vera autem Christi gratia ex ipso Augustino l. . ad Bonif. c. s. Nihil aliud est, quam in Fratio dilectionis ut cognita Fancto amoνe faciamus. Vnde lib. de gr. Chr. c. 36. gratiam de qua cum Pelagio disputat, his verbis describit: Adiutoriam bene agendi ad unctam natura atque doctrina, per iamratianem grami ma ae luminosissima charitatis. Ex quo colligitur gratiam efficacem dare potentiam ad bona opera facienda
de tentationes vincendas, in quantum dat bonam voluntatem & amorem. Et propterea idem Aug op. vlt. in Iul. l. I. n. I 3I. Gratia praeuenit hominem veritigat Deum , qua dilectisne operatur bona. Et in exposit. quarumdam pro
pol ad Rom. Nisi Deus det dilectionem, nemo potest esse misericors. Sed quemadmodum omnis ignis urendi virtutem & potestatem habet, non innisti quiduis urendi, verbi gratia auri liquefaciendi, vel lapidis in calcem redigendi; ita ut si de igne generatim quaeratur, an possit urere, absolute respondendum sit, posse; sed si quaeratur utrum exiguus ignis possit lapidem in calcem redigere, vulgb non posse rospondebunt. Sic omnis charitas.vel exigua potestas est bonorum operum, δc si quaeratur viruiu
73쪽
qui bonam voluntatem habet, possit bene agere , pos e proculdubio res.
Pon dendum est. Non tamen omnis bona voluntas ad quiduis essiciendum ita lassicit, ut non aliquando pleniorem voluntatem requirat; quia Vt egregie Aug. l. 2. depecc. mer. de rem. c. s. Ad nonnulla superanda vel qua male cupiuntar, vel qua male metuuntur, m unis aliquando or totis viribus Vm est voluntatis. Et ser. 3. de verb. Apostolic. io. Volo, inquit, ut vili, sed non 'Dit νι velis; ady uuanaeus es, is plene velis, ct impleas quod velis. Et in ep. 43. ad Iulianum de eo qui continentiam a Deo poscit, quam nemo potest habere nisi Deus det, ita loquitur: Vtique tantas voluntatis vires, tantum dilectie nis ardorem volebat accipere stiritu sapientia, qui fusteret ad implendam magnitudinem continentia. Igitur qui bonam voluntatem habet, sed imperfectam & inualidam, certorum bonorum operum potestatem illam nondum habere dicitur, cui nihil deest ad reipsa agendum; quia non nisi per voluntatem magnam at
que perfectam actu impleri possunt. Nihil hac doctrina in Augustino frequentius. Sed nusquam illustrius ab
eo explicatur, quam lib. de gr. & lib. ain. c. I S. & sequentibus . Gratia Dei,
inquit, semper est bona ; ct per hausit ut sit homo bona voluntatis,qui prius fuit
voluntatis mala. Per hanc etiam fit, ut ipsa bona voluntas qua jam esse coepit ax-geatur, ct tam magna flat ut Possi T implere diuina mandata qua voluerit, eum valde, perfecteque voluerit. Ad hoc enim valit quodscriptum est: Si voveris eo seruabis mandata, ut homo qui vataerit N ON POTUERIT, nondum βρυ-nδ velle cognoscat , di oret ut habeat amam voluntatem , quanta suscit ad implem da mandata ἱμ quippe aiiuuatur vlfaciat quod iuuetur. Et ibid. c. 17. aut ergo vult facere Dei mandatum O MON POThsT, iam quidem habet voluntatem bonam, sed adhuc paruamst inualidam: POTERI T autem cum maenam habuerit ct rabusum. Guando exim Mart es magna illa mandata fecerunt , magna utique voluntate, hoc est mae a naitate fecerunt. Ipsam Charitatem hoc est magnam voluntatem , siue ut infra ait, diuino amore ardentissimam voluntatem ) Apostolin 'Petrus nondum habuit, quando timore Dominum ter negauit: Et tamen quamuis parua or imperfecta non deerat, quando dicebat Domino e Axiamam meam pro te Ponam; putabat enim se p o s s E quod se vere sentiebat. In eandem sententiam dicit lib. I Ret r. c. 21. Cum fortis est potens praeparatur voluntas a Domino, facile sit opus pietatis, etiam quod disscite atque im
Superioris Doctrinae qu/dam maximi momenti consectaria.
EX superius exposita doctrina ista consequuntur. I. Bonam voluntatem esse potestatem respectu bonorum operum, eum sit illorum principium & radix. 1. Non omnem bonam voluntatem, sed tantum magnam de robustam , esse potestatem lassicientem, quae nullam aliam desideret respectu cuiusuis boni operis, verbi gratia ardui &dissicilis. 3, Ei cui deest magna charitas de magna voluntas, Messet potestatem
74쪽
illam Integram Ad omnis neeeliaria complectemem, qua magna & ardua opera actu impleri possunt. 4. Petro nominatim desulta potestatem illam vincendat tentationῖς, quia defuit magna ctraritas & magna voluntas, sineqqa non poterax quo evellesentiebar, ut ait Augustinus.
ue. Duplici nomine vere dici, justos quibus gratia essicax deest, mandata seruare non posse : primo , quia siue gratia essicaci quae necessatia est ad
bene volendum, ex communi omnium Patrum locutione vere dicuntue
velle non posse, quamuis ipsa gratia non det potentiam volendi ab io, Ivolitione se junctam ' secundd etiam magis proprie , quia sine gratia efΞ- ea ei non habetur magna illa char itas V& robusta vosuntas, quae potesta est qua implentur mandata; & proinde propositionem meam, in qua post
Auetustinum & Chrysostomum dixi, Petro defuse eratiam sine qua is it
ροσια- . dupliciter veram esse : tum quia Petro defuit gratia essicax, sine 'qua plene velle non poterat ex sensu Patrum; tum quia defuit magna votalantas, ut ait Augustinus, sine qua graues tentationes vinci actu non postai s. Etsi dejino qui gratia essi caci destitutus a tentatione vincitur, rectὸ meatur ipfiim in illa hypothes tentationem superare non potuisse , actustitieet & effectiuὸ: si tamen quaeratur quare non superauerit, male responderi, quia non potuit; sed Omnino respondendum esse, quia noluit seu , quia non tannam voluit, quantum necesse erat ad illam tentat nem perandam i nam si voluisset, utique pMuisset. Si autem quaeratur quare noluit, respondendum est, quia vel isnorantia coecabatur ipsius mentis acies, vel praua aliqua cupiditate quasi Visco retinebatur de deprimebatur, ne ad ardua illa praecepta sese erigere r. Viscus autem ille prauae cupiditatis
nihil aliud est, quam ipsa carnaΠs rc mala voluntas temporalium rerum amore implicata, cujus nulla aha causa quaerenda est praeter ipsam volu tatem deficienrem. Et qui illuc peruenit, ad primam causam peruenit, ultra quam nulla sit : malae enim voluntatis una causa est voluntas ipsa deficiens. Quare si de Petro quaeratur, quare non confessus sit Cluistum,neu liquam respondendum est, quia non Poruit, sed, quia noluit. Quae tentibus autem quare noluit; respondendum, quia timuit mori, quia ignauus fuit. At si vitta interroges quare ignauus & timidus fuit; prompta adhue responsio est, quia nimis amauit vitam. Verum si interrogare pergas, quare nimis amauit vitam, primae eausae causam quaeris, &iduo vitiose quaelis. . Qua ratione ostenditur omnia bona opera Deo ascribenda esse, quia bonae voluntatis est auror, ex qua bona opera proficiunt, eadem ostendinumquam mala opera Deo ascribi debere, quia malae voluntatis, ex qu a nascuntur , numquam cst autor. Potest quidem Deus malam volunt tem omnipotems afacilitate in bonκm conuertere, im inspirare pro concupiscem
tia mala conevisscentiam bom-: Potest utique I sed eis Deit, misereicordia facit icteism non facit, udicio non facit. Et quis dicet illi: En id fecisti, cui miseria totaia ct judicium pia sanctorum mente cantamr P ut insuit Aug. l. a. de pes.
75쪽
Se da Premor Anpotm -- gratiam debeat dici proxima, completa, se expeditis p 'QVid de prima quaestione, utrum gratia escax det actum primum.anseeundum, probabiluis dicatur, secundum varia Theologorum placita dilucide . ni fallor, & per bicud ostendimus. Sequitur ait a, virum potentia bene agendi quae habe tur ante fratiam efficacem, sit proxima, an remota I completa, an incompleta b expedita, an impedita a '. Huic quaestioni dissoluendae magnam lucem afferet tradita ab Aluae distin stio duplicissensus, quo Voces illae potentia noxima accipiuntur sic enim ille de Aug. disp. ι17.n. in duratum respondetur Odροω iam aedytuiter dici proxima ct expedita Moperandum. Primo quia nihil aliud uishin
Ex hae Aluaris doctrina liquet juxta postremum illum sensum proximana restiis cum scilicet sumitur pro e quae in sua operatione non decen et ab alia priora causa esticienter ei tribuente ipsum cooperari & actualdr concurrete, potestatem proximam haberi non possie sine grati θ efficaci.& orae motione diuina, ut Alliares agnoscit. Et quia potestatem proximam numquam alio sensu Molinistae accipiunt, numquam alio sensit ac pios Titu tectὸ me in Apologeticis meta aduersus it sos contendisse sine datia eri- caci non haberi potestatem proxima minuta vulgδ huic voci no illa prio sed haec posterior notio subi jcitur. Vnge quamuis potestatem prox amsne gratia essicaci haberi ne Puerim , non ideδ vllis Thomistis contem Edenim notione negaui, qua negandum ipsi asserunt, & nominatim ipse
si qui ulterius quaerere pergat, quid de proxima potentia priori
76쪽
sed ad seste; non ad actum p Imum, sed ad secundum : ita re stδ possunt
admittere potentiam proximam in actu primo sine gratia efficaci, in illo priori Aluaris sensu. Nam, ut ait idem AluareΣ l. 3. Resp. c. f. n. 27. Vt alia qua potentia ct Deultas vere dicatur hoc sensu proxima ct expedita ad producendum aliquem actum, solum requiritκr quod inter imam potentiam cst ratim actum nihia mediet tribuens subjecto potestatem seu virtu em in sctu primo , qua
post operari talem actum; non autem requiritur ut nihil mediet tribuens ultimum complementum, quo amia primus redueatuν ad secundum. At vero illi Theol
si omne id quod ad potentiam proximam Aluarea requirit, longh prolixius quam ipse concedunt. Fatentur enim inter potentiam & actum volendi nimi mediare quod deractum primum; imo nec illud complementum actus primi inter potentiam & actum secundum inserunt. Ergo in illorum sententia tectE admitti potest potentia proxima in hoc sensu, qui non aduet satur gratiae efficacis necessitati. At si cum ipso Aluare & aliis recentioribus Thomistis, sentias gratiam efficacem esse qualitatem aliquam vel motionem virtuosam qua mediet inter potentiam stactum , de sit complementum actus primi incommodius planὰ& minus consequenter proximam potestatem sine gratia essi caci admiseris. inocumque enim illam nomine afficias, modo fatearis illam esse principium actus secundi voluntati inhaerens; hoc ipso fateris illam ad actum primum pertinere , & ideo sine illa non esse potentiam ommino persectam, proximam ,& completam. Indiget enim alio auxili9 quod ad actum primum pertineat, εc ipsum compleat. Unde cum Aluarea negat gratiam enficacem ad actum primum pertinere , & tamen concedit illam esse principium necessarium Sc inhaerens actus seeundi ; non satis constare fibi vide- ur. Esse enim actum primum , ut jam diximus, nihil est aliud, quam esse principium inhaerens actus secundi. Quapropter quod valde in hoc negotio mirati Iicet, Estius, Tiphanius, qui de proxima potentia numquam loquuntur, recth in sua sententia posisunt proximam potestatem Aluaretiano sensu deffendere;&quia ab illorum opinionenon lam alienus, cur proximam potestatem hoc eodem sensun o. admittam,nulla causa est. At vero ipse Aluare et, Si qui ab eius disciplina sunt, vix satis commode illam possunt admittere, magnamque inconstantiae suspicione praebent. Non enim satis cohaerere videtur quod illi docent, sine motione diuina efficaci haberi potentiam proximam & completam, dc
quod animose tuentur, causas omnes per motionem diuinam, quam formam inhaerentem esse volunt, insua virtute operativa compleri. Quod ipse Aluarezde Aux. disp. 18 n. D. ig. ι'. saepius repetit. Quomodo enim cauta aliqua
potentiam ad operandum omnino completam iam habet, si adhue illam ulterius compleri necesse est in sua operatiua virente. Qua propter constantius& rationi congruentius Eumel, multique alij ἡ Ledusma eitati, sine grati1 efficaci potestatem proximam haberi negandi Ad quos allusisse videtur
Lescotius , dum agnoscit qu.χ. arti io. quosdam Theologos ita sentire potentiam, quam datgratia rufficiem , non ege omnino completam di adae
Eadem fere de expedit 1 potentia ratio est. Video enim duplicem huius oci sacceptionem a clarissimo Theolago traditam, ut potentia dicat iac
77쪽
expedita est ab omni impedimento operationis siue nolentia. Quare nullati Ic dissi- euitas in concilianda doctissimi illius viri sententia cum nostrae propositio nis explicatione. Admittit enim ille potentiam bene agendi non esse semper in justo expeditam ab impedimento operationis, quod unum asserui; contendit veid esse expeditam ab omni impedimento impotentiae, quod numquam negaui. Imo si impotentia sumatur pro desectu virtutis agendi ab ipsa bona voluntate distinctae, ut sumit ille Theologus, verum esse concedo. At si de vocum illarum usu quid sentiam libere dicendum si , il- Ium magis proprium existimo, ut potentia expedita dicatur, quae ab omni impedimento actionis libera est. Nam si quis oculos quamlibe sanos aliquo velo obductos habeat, & de illo quaeratus, utrum habeat potentiam expeditam ad videndum, vix inuenietur qui aliter respondeat, quam eiusmodi hominem visum impeditum habere, licet potentiam habeat expeditam ab omni impedimento impotentiae, & impeditam tantum impedimento actionis.
Tertia quaestio de gratia sus sciente s se scientis n-en variὸ usurpari Iosse.
Cum tota fere de gratia sussiciente disputatio a nominis intelligentia
pendeat, operaepretium erit, ut ante omnia veram illius vocis sed ciens notionem ,& varios usus inuestigemus.
Suffciens igitur generatim dicitur id praeter quod non requiritur aliud; diuiditurque in id quod est lassiciens in certo genere tantum,& illud quod dicitur absolute sumciens. Suficiens in certo genere est, cum nihil aliud ex isto genere requiritur ad id cuius respectit dicitur sussiciens. Isto modo dicitur panis sussiciens adeonseruationem vitae, non quia nihil aliud ad conseruationem vitae requiaratur ; sed quia nihil aliud requiritur absoluth in genere cibi. Si e sussit stamen dicitur ad videndum , clim nullum aliud lumen requiritur, etsi
praeterea sanitas oculorum requiratur ,-multa alia, Sic Aluare Σ disp. s. Nu. .agnosci rgratιam exterius excitantem dici nonnumquam possesuspicientema almem inIuo genere, videlicet in ratione praedicationu, vel alterau suasionuor excitationis externa , quia talis esse potest, ut ex parte illim nihil amplius re suiratur ad credendam , vel pie operandum, O vitam Mernam consequendam.
Suffciens autem absolute est , cum nihil omnino aliud requiritur. Sic solis praesentia sussicit ad illuminandam terram,quia nihil aliud requiritur. Has notiones si ad gratiam transtuleris, primo liquebit, cum gratia dicitur suffciens vel ad posse, vel ad agere, id intelligendum in genere gratiae , & significari praeter illam gratiam quam sussicientem dicimus, nullam aliam necessariam esse vel ad potestatem agendi, vel ad reipsa agendum. Ergo si gratia lassiciens eo a tetur eum ipsa actione vel motu volunt
iis, nulla ust grati v c iuruictu prκxex ςssicacem; quia nulla est gratia
78쪽
egeax, dequnlici possit, nullam aliam praeter ipsam adre M agis,
dum requiri. . sep si comparetur gratia sussicisns non cum ipsa actione, sed cum Iainterna agendi potestate, sic praeter gratiam efficacem in alia gratia, quaxribuit potestatem illam internam agendi, Sc quae hoc respectu vere dici. tur sufficiens; quia nulla alia gratia requiritur ad tribuendam virtutem Mpotentiam internam, licet alia requiratur ad mouendam & applicandam adactum potentiam. Sussicit ergo illa gratia ad posse , non su sticit ad agere, sue dat omnia necessaria ut possis virtute interna, non dat Omnia necessaria ut agas ; quemadmodum sanitas oculi est principium sufficiens ut possis videre, non tamen sussicit ut actu videas, quaalume' est necessarium. De his omnibus mihi cum recentioribus Thomistis conuenit, quorum non postremus Aluare Edisp. 7'. duplicem lassicientis auralis acceptione Magnoscit: unam qua significatur illud auxilium ultra quod nullum est a salute necessarium , ut illa operatio actu producatur, quod soli gratiae essise caci competere agnoscit: alteram qua auxilium sussiciens dicitur, quod tribuit tantum posse, & vltra quod nullum aliud absolutε necessarium est, ut bomo dicatur posse illam operationem producere ; hoc tantum sensis ussicientis gratiae nomen alis gratiae quam es caci tribui posse docet.
cientis nomen in alios ua Patribus acceptum, quam a recentioribu, Thomi sis vulgo 'serpetur. SEd cum illud inter Thomistas&me conueniat, duplicem hanc tribui
fgnificationem posse gratiae suffcientis voci, in quanam potissimum usurpari debeat, alia quaestio est, quae praecipue ex duabus animaduersonibus diiudicanda. Prima est , recentioribus Τheologis valde cauendum esse, non modo ne a Patrum sensibus, sed etiam ne a Patrum verbis temerε discedant. Reti- .netur enim fides eadem in seculorum labentium decursu perseiIerat, dum iisdem verbis inclusa ad posteros propagatur. At si nouandi in verbis Iicentia serpat, metuendum est ne in ipsam Ecclesiae doctrinam multa n tutas inuehatur. Hoc consilio Ecclesia ne quidem solemnes , quae Deo adhibentur preces,vulgari & patria lingua fieri sinit, ne sermone vernaculo, cujus penes vulgus lex & arbitrium est, immutato, aliquid in Dei cultu nouetur & immutetur. Ergo ut gratiae suffieientis nomen in scholas catholicas introduceretur, dispiciendum for talle fuerat quis illius usus apud P
tres : quod si satis attendissent qui primi hoc y erbo usi sunt, numquam illud alij gratiae quam essicaci tribuissent. Illud enim certum existimo, hoc verbo oussirit, ita semper usum Augustinum de alios Patres gratiae defensores, ut referatur non ad potentiam, sed ad actionem, significetque illud auxilium, praeter quod nullum aliud necessarium est ut actu operemur; &idub numqua id nomen alteri gratiae tributum videas praeterquam essicaci. Hinc est a quod apud Augustinum non nisi magna voluntas, magna
79쪽
charitas, plena de persecta voluntas , quae per gratiam ossicaeem n adiuuantem confertur, susscere dicitur. αui voluerit, inquit ille l. de gr.& lib
arb. c. IS . di non potuerit, nondum se plene velis coguoscat, est oret ut habeat tam 'tam voluntatem, quanta SUFFICIT ad implenda mandata. Er c. 6. Certum est nos mandata seruares volumus ; sed quia praeparatur voluntas a Domino , ab illo petendum es ut tantum velimus, quantum svFFICIT ut volendo faciamus. Et ep. I . in loco jam citato de eo qui continentiam a Deo poscite Utique tantas voluntatis vires, tantum dilectionis ardorem volebat acciperes'iratus ientia. qui suFFICERET ad impl-ndam magnitudinem continentiae.
Et lib. de sp . & hr. c. 31. Fieret enimperfesta justitia tanta voluntas adhiberetur, quaNta SUFFICIT tanta rei.
Hinc L. idem Augustinus infirmam voluntatem, quae per gratiam excitantem , quam Thomist aes ientem vocant, a Deo confertur, saepe negat ad bene agendum sufficere, numquam dicit sufficere. Propterea ep. χοῖ. Oras ut non intres in tentationem ; or utique si homo sibi praestare posset volando,
non posce Iur orando. Θιapraeter ut non miremus in tentationem, si voluntas SUFFICERET, non oraremus, quae tamen si deesset, nec orare possemus. A tergo ut velimus i oremm aut m ut valeamus. Et serm. .de ver b. Apost. Volo ut
velis s sed NON surpici T vi velis, hoc est non satis est te velle per gratiam excitantem, adjuvandus es vit plene velis ; hoc est, impetranda tibi gratia esticax. Et in expositione quatumdam propositionum ex Epist. ad Rom.
Cum voluerιmus , NON suspiciet voluntas nostra,st cursu noster, nisi Demvrres currentibus praebeat. Denique lib. i. de pecc. mer. & rem. c. ty. Idcirco
etiam sanctos Ur fideles Dos in aliquibus vitiis tardiussanat , ut in his eos minusquam implenda omni ex parte iustitia supFICIT, delectet bonum. 3. Oculum sanum, qui soleta Thomistis in exemplum asserti susscientis potestatis, negat Augustinus ad videndum sufficere sine lumine ue de ait tantum ad non videndum sussicere. SUFFr cosibi, inquit ille de gestis Pelagi j c. s. ocultu ad non vιdendum , hoc est ad tenebras : ad videndum vero lumine suo non Mi suppica T , nsi illi extrinsecus a utorium clari luminis
Hinc 4. liberum arbitrium ad malum faciendum sibi dicit susscere, quia
nullum requirit auxilium , ut actu malum operetur. Sic enim l. de corr. de gr. c. M . Liberum arbitrium .id malum sufficit, ad bonum autem n hil est,nisi adiuuetur ab omnipotenti bono.
Ex his perspicue constare arbitror verbum ,susscit, apud Aupustinum illud significare, quod sine alio auxilio satis est ad actu & effective operandum ; & id co Augustiniano sensu tantum ess caci gratiae tribuendum. Neque velli aliter ab aliis Patribus gratiae defensoribus usurpatum est; E quibus unum proferam Fulgentium,qui tib 2.de verit .praedest & gr. c. . negat sine gratia efficaci voluntatem sibi lassicere. Voluntas, inquit, nonDavirtute ,sed Der praeuenientis operatione cons Uit, ct postquam surrexerit, τι non cadatsola sibi non potes s vrrio ER ε; sedsicut adsurgendum beneficio misericordia praeuenientis erigitur ,sic ad perseuerandum misericordia subsequentis iuvamine custoditur. Gratiam autem qua juvamur ad perseuerandum, esse apud illum estieacem, nemo doctrinae Fulgensianae gnarus negauerit. Et ib. c.7 Vt dociat voluntas, potest si sola s v F Uic 2 ; τι proficiat vero, i
80쪽
dyse semper diuina misera ianu auxilio. Quo in toto planum est, ideo Fnl- gentium asserere voluntatem sibi sufficere ut deficiat, qui x nihil ei aliud
necessarium est ut deficiat. Plucibus locis commemorandis supersedeo. Satis erit eos qui aliam huissus verbi significationem apud Patres esse vellent, hic compellare, vi vel unum locum proferant, ubi ea gratia sussicere dicatur ad agendum , quae numquam in actum prodeat sine alterius gratiae auxilio . Denique ubi eadem gratia quae negetur lassicere ad agere, matur lassicere ad posse.
Cauendum esse ne gratiasufficientis voce ad gratia es scutas necessitatem
auertendam abutantur c linisti. ALTERA Obseruatio est, catholicis Theologis valde prouidendum
esse, ne vocibus utantur, quarum popularis tignificatio fideles in eo rorem possit inducere. BarbarE mauult loqui Augustinus, ut nonnum quam testatur in expositione Psalmorum, quam a populo non Melligi; quanto studio idem eas voces deuitasset, quae non modo is populo non inistelligerentur ; sed etiam prauo & erroneo sensu acciperentur. Certum est autem vocem si sciemis gratia vulgo a mulieribus, ab imperitis viris, imo ab omnibus sei E accipi pro ea gratia, quae nullam aliam requirat ad agendum , &necessitatem alterius auxili j excludat. Quae una ratio Theologos deterrere debuerat, ne istud verbum alteri gratiae quam essicaci tribue rent , & ne passim apud populos sussicientem aliquam gratiam quae non sieessicax venditarent. Hoc enim imperiti, quorum salus non minori nobis curae esse debet, quam eruditorum, sapientibus enim & insipientibus debitores sumus) hoc, inquam, imperiti sic accipiunt, qusi si quaedam gratia, qua, Deo ipsum velle & operari in nobis e ficaciter non operante. nonnumquam tamen & velimus & operemur. Quamobrem si res integra nunc esset, nullo modo suerim autor, ut verbum illud numquam a S. P
tribus & ipso S. Thoma alij gratiae tributum quam vel emcaci, aut habituali , sed cum aliqua exceptione , velut in suo genere, quantum est dese, passim nunc ita elicitanti gratiae tribuatur, ut etiam gratia lassiciens ipso nomine ab essicaci distinguatur. Et sane quantum mali secum hoc vocabulum in scholas Christianas inuexerit, facile animaduerti potest. Quo enim alio iaco in populi animos irrepunt gratiae essic axis aduersarii, quam fallaci sussicientis gratiae aequi-
uocatione. Nam cum rudes a concionatoribus audiunt gratiam sussicie n.
rem praedicari, hanc accipiunt utique quae nullo alio superaddito auxilici in aetiim nonnumquam prodii; atque ita in eum errorem inducuntur, sine gratia essi caci nonnumqnam aliquid bene fieri, neque illam ad pie agendum necessariani e me. Hae arte tantas sibi vires conflauit Molini simus, hoe
uno sussicientis gratiae nomine in cautius sibi a Thomistis concessis, ipsos apud populum deridiculo habet, pro Caluinistis & Manichaeis traducit;& essicacem gratiam . quam unam sussicientem Patrcs vocant, passim eli