장음표시 사용
131쪽
eti 33 D. Iacobi de Valentia Christopolitans Episcopi Exposito.
A. mei salutate tuli.Quasi diceret. O dne pota elli,dc Iudaicorquae dicitur uero lsrael & ῖ- laquam oculi mei viderunt saluatorem mun- me A brahae secundu fidem. Et sic patet quodi,ta no est amplius quod desiderare quea. & quando, & per quos suscepit Israel puera Ideo quia ia desideria meum impletum est suum:prout secundo qu rebatur.Quantum secundum promissionem mihi factam: ideo ad tertis est dicendum, q, Deus recordatus
dimitte me in pace, quia cotentus recedam misericordiae sitae multotiens S multis m
ab hoc mundo reluia scio in breui liberari, dc dis locutus est ad patres vet.test.& per diuerexire de limbo inferni post istum saluatore sa saecula successive Iocutus est ipli Abrahaquem praeparasti ante faciem olum populo- S semini eius Christum promittendo.Nam rumuel sit lumen ad reuelationem, & illumi in prima aetate locutus est ad Adam post i nationem gentili,& spualem gloriam plebis psum, dc postquam eiecit ipsum de par tuae Israel.quia diceret: iste non erit saluator disis. Vnde dicit Augustin.in lib.Cur Deus temporalis selius populi Iudaici: ut dicunt homo: h Deus licet in puniendo Adam proscribs,dc farisaei,sed erit illuminator dc glo- pter in edientia suerit usus iustitia: tamen riscator olum gentium Sc plebis tuae Israel, recordatus suae naiae promisit ipsi mittere fi
de sic erit recuptor uniuersalis, quia oes fiet lium suum in carnem:qui eum cum tota si Israel in eo per lumen fidei Et tunc Simeon posteritate per carnem suam redimeret: conuersus ad virginem Mariam annuciauit ut si de instanti nuseria doleret: tamen de
B ipsi totum mysterium passionis, εc resurro suo suaeq; posteritatis remedio iam de login Actionis Christi,de nostrae redemptionis:& p quo Puderet &c. Et sic etiam locutus est addixit obstinationem multorii Iudsorum .Et Abel de Christo suturo, dc ad F nos qui incetunc et Anna prosetissa praedicabat ipsiumv- pit inuocare nomen diii: quod quidem n
niuersalem redemptore Oibus qui expecta- me nil aliud est,nisi verbum incarnatum: o bant redemptione Israel. ut patet Lu. 2. Et frequenter dictum est. Et sic et locutus est ad
sic patet qualitersimeon in persona legis,& Enoch, qui per sdem Christi suturi placuit
sacerdotii,dc totius veri Israel suscepit Chri Deo,& translatus est in paradisum. Eccl. 4. sum pueru suum .c sibi promtisum ranu re- Item in secundo seculo dc aetate locutus est demptore,dc Messiam dc saluatorem.Sed po ad Noe,dc secit cum eo pactu fidei post dili stea in 3o.anno inrpe ostensionis su :susce- uiu, promittendo ipsi Christum Saluatore perunt ipsum apostoli, Sc discipuli,& mulie mundi per figura & mysterium arcus sud res,quq Christum sunt secutae usq; ad passio ris coelestis,dicens. Et non erunt ultra aquae nem,& sepulturam inclusive. Et exinde post diluuij ad delendam uniuersam carnem dccispus canisti missione suscepit ipsum magna Arcum meum ponam in nubiblis coeli: ocmultitudo conuerserum de Iudaisino : ut pa erit signum foederis inter me,& terra:eritq; te per totu discussim actuu Apostolorum . arcus meus in nubibus: dc videbo illum dc Vlcimo aut totus populus gentilis factus ve recordabor se deris sempiterni dcc.Gene.9. C rus Israel per fidem de regenerationem ba- Per quod mysterium praeuidit Noe totum Flisimalem suscepit Christum puerum suum mysterium incarnationis,dc nostrae redem- sibi promissum in Abraa : ut patet Gen. 11. ptionis. Nam ille arcus qui dicitur Iris, nil& totius Israel: suscepit Iesum puerit seu tan & caeruleum .per qa fuit significatum: qualiquam redemptorem dc Messiam, & saluato- ter filius Dei q est imaso patris, debebat de . rem Israel Sc sic consessusest ipsum saluato- scedere dec lo dc poni, dc latere in nube hurem,Sc lumen gentili, dc gloriam plebis Dei manitatis,& fieri homo:q dε Christusn quo Israel. Sed Magi primicerii populi gentilis est verbum,ec caro, dc aia tanqua tres col . susceperunt ipsum in domitisi. Sed apostoli res.Vnde sicut quando apparet ill rcus si
tanqua primicerit,dc principes totius eccle- deris in nube: amplius non timetur tem timuia
132쪽
.A timuibiis dilutina Ianatioius. Et sic Deus. be di me, Sostulatu est crin Isaac. respicies ad illum arcum recordatur foede- stm.ens stagrantiani,&odorem vestinis toris. pacti: ne amplius inducat diluuium . rum, benGicen, cum dixit . Ecce odor Ita parit. r Deus respiciem Christum incam mei star odor afri pleni cui benedii it d natum tanquam imaginem suam: semper i minus dic tunc Isaacpraevidit in spiritu:qua cordatui miserisordiae suae.Et sic recordatus: liter situ Dei debebat fieri homo, & idui, per merita passionis filii sui figurata per c l es sum rς carnem degenere Iacob quia iam rem rubeum,liberauit totum senus hun; rila licia sit odorςm, & fragr tiam uesti inennum de diluuio perpetuae mortis, di servim. comni humanita is Stiruiis ius fuerunt metis,"idie liberat nos a peccatis respi' rixa Passionis Christi: qmbus genus hunia-- cienda merita passonis Chtitii filii sui. Et num sei e yearum. letem in eodem tertio hoc mysterium incarn tionis, et redemptio saculo mundi nem locutus est ipsi Iacob nis generis humani praevidit Noe in spiiitu Gen. s. quando uidit calamitantem super per illum arcum foederis. & eti-mplibera-. teIrana: cI Fβ. sum D ansebat coelum,titionem a diluuio iactam per arcam, sub ira Angelos ascendentes,& des ovit exper Lli fide Christi futuri redeptoris saluatus esti di dominam nixum inlae dicentem. Γ, Noe cum suis filiis fidelibus in primo,&s , supi Deus Abraham,*Is uicaihi facta est cudo seculo. Item in tertia aetate locutini es'. si reprwniuio de Christo sut o Isemiam Deus ipsi Abrahant proniittendosiis iuvini cli ius fraevidit L ob Chri iugi incarnas Esaluatorem inundi cum dixit 'Suspice coelii, dii Ge qui Wqatus est ca segeto in soriti numera stellassi potes: S sic ςxit semen mavisja in claraus Nauet is inspuisu, xi, lusi. Et tue, iura credidit Abraham saluat Praedixit lacob mysterium. incarnationis, de
re mundi futurum de filo semine secundum passionis Lliristi. εἰ conue sonem gentium
carneadeo reputatum est ei ad iustitia. Ge. Gen. pquando dixit. Noauferetur neptruas. Et etiam iocunis ost Deus ipsi Gen. 22. de I a: nec dux des more eius donec ue- in sacrificio Isiaciquando dixit. sex memet niat qui mittendus est: &ipse erit expecta-ipstim iuraui,quia fecis ix lanc&nsipe i iiD Eemium dic. te inAuarta ae te locutiis
percissi filio tuo .pptir me, nulli pli ho se- est Deus ipsi Moisi promittendo Christumime ii tuum sint flet coeli a se sicut arςnam qn Exod. 2, .dixit. ostendam omne b quae est in littore uiatis, di in semine tuo be , num tibH .u alio re nomine tuo. Et misenedicentur omnes gentes . In quibus verbis rebor cui voluero Sc. Et pona te in serami praevidit. Abraham in spiritu,& credidit ip- Rettae, di protegi te dextera mea donee sum suturum ex sua generati uno secumlum lxale nutollanui; manu meam,&videbis pocarnem: in quo onuies.gqnt frank nςdi steriora me &c. Item clarius smisit Deuscendae,®enerande iter fident baptisma- suum sciaturum in coepi, opando dixi: Iem, & ei semen Aoralix secundu rePro- Deuter. ii 9. Prophetam suscitano de medio C missionem. Et praevidit etia totum mysteriu sint In ritorum similem tui: ponam verba Fpassionis Christi .c qualiter christus erax cru mea in ore eius: loquetiarq ad eo, qu cumcifigendus in illo loco,& monte ubi ipse ina dixςro illi &c.Item in quinta. aetate, & saec*molauerat arietem.Ideo appellauit nomen, io mundi locutus est Deus ipsi Dauid sinitio i illius: Dominus videbit. io Hebrso auxi tendo ipsi Christum in carnem qn dixit ipsi
habetur. in loco dominus vid it.q.d.*dns 2. Regii. 7.Cum dormieris cum patrib' tuis
Iesus Christus Deus,&ho videbitur erucisi sit sitabo smen tuum post te: quod egrediesi in hoc loco. sicut in ueritate completum ear de utero tuo :& srmabo regnum eius: ipes. quia in eodem loco crucifixus est Chria se aedificabit domum nomini meo, S stabiasus: ubi Abraham immolauit illum ariete. liam tronum regni eius utque in sempiter-Deinde autem Deus locutus estiemini eius num. Egocro ei in patrem, & ipse erit m
.i. posteris Abrahae de Christo p si gula is hi in filium Sc. Item hoc idem patet psalm.
cula,& singulas aetates. Nam in eadem te 83. α ιβ i.Idem in eadem aetate Deus locu- eia aetate incutus est ipsi Isaac promittendo tus est icitas omittendo Christum, dicens ipsi Christum.Gene.Σ . Vndequado Iacob cap. .Ecce virgo cocipiet, &pariter filium. Renit ad Isaac coopertis mani s pellibus &uocabitur nomen eius Emanuel&caete-
133쪽
tus 'per humerum eius in vocabitur nes eius adiis rabilis. Deus sortis: princeps p oc pater futuri se Ii M. Hoeita patet per totu discursum I suae. Item Hieremiae 3 GNouum creauit dominus' seper terraim:semina circundabit uirum die. Item eant r.37. Gerni inare se rarii David germestiuuant,&
ciet iii dierunt, te histitiani in terris ac talitabitur Iuda & Hieriiseleui, & hoe est nomen
quo uocabunt eum: Domiti iustus tibi eo M. Item EYechie. 16.Cum famiscatus fuero in uobis equii dati isti per vos aqua in mi da,& mundabimini ab omnibus inquin mentis&c. In sexxa autem aetate Iocutus est
dominus per An uni Gabrieleni ipsi Da- Heli,dicens. Septuagintal, Udomadae abbreuiatae stirit super populum tuli:& se per urber sanctam tuasti: ut consumimetur Naeuarica illa,& sneni accipiat peccatum , & deleatur iniquitas,&inducatur iustitia sempiterna; B & impleatur uisio, & prophetia, & ungatur lianctu, sanctorum Ste. Item in eadem sexta aetate promissit Deus ipsi Ataxo mittere fi lium lium in illud fictundum,& vltimum te plum, dicens. Adhuc modicum est i& ego
commovebo muni,&teria, & mare,dc ari da, Fc mouebo omne, gentes. Et veniet desideratus cunctis gentibus, & i plebo domuistam gloria: dicit dominus maana erit gl6 ria domus illius libuissimae plus quam pri mae &c. Item Zacar L. Lauda & utare filia Sion.quia ecce ego lenio, & habitabo i medio tui. Et applicabutitur gentes mulis as ominiam in die illac erunt mihi iri populum
Sc.I tem cap. .Ecce rex tuus uenit iustus,s:
C Jnluatortipse paurit' sedens sum asinum,& super pulluin filiuin 'asinae Sec. Item ultimii in eadem sexta aetate locutus est dbstitnuh:
Mallachie. 3. Aeens. Ecce ego mitto Angeluineum, G praeparabit viam ante facie mea,
di statim veniet ad templum sanctum situm dominator quem vos quaeritus, 3e Angelus testamenti, quem vos uultis die. Quae dem
prophetia simul cum prophetia Assaei sui ta inpleta: qitando xiis Maria praetentauit Christum siliu suu sinteoni intemplo.Quia
tune susscepit Iirael pueyum suu: sicut Deus locutiis suerat ad patres nostros:& promiseria ipsi Abrahi & semini eius successive s se coela Scaetates. Et sic patet quo , q5,& ad quos
patres locutus est diis in testameto vel promitte do Christum ventur vidc quo hoc misit ipsi Abraham dishminthius insecuti. ET II
ideo dixit uirgo Maria coneludendo cantia cum filum, qύod ipsa magnificat dominii nitagendo gratias . ouia iam suscepit Israel pue
rem suum recordatus miseri eordiae sitae: Si
cut locutus est ad patres nostros Abrah de semini eius in seeula.Vnde notandum quodlDeus dupliciteriait recordatus misericoridiae sitae. i. ad modum recordantis se habuit. Primo promi uredo filium situm in carnem ad uandum popidum: sicut dicit Augaib. Cur Deus homo quia desperaret Adam, Mimi successeres, misertus dominus promi sic filium suu in carnem. Secundo fuit diis re cordatus misericordiae suae mittendo ipsutis ut promisit. Et ideo ly recordatus miseri-icordiae suae post dupliciter ordinari. Vno modo cum t y taut loeutus est,ut sit sesus: Fiam suscepit Israel puerum cium , sicut do- minus recordatus quodam misericordi; sus locul us est ad patres nostros. Se do modo ly recordatus misericordiae suae t pol facere i rationem per se P uerba substantivii sub
intellectu in reserendo ad tempus missionis: ive sit sensus,st iam iuste et Israel puerit suu ιδ u Deus in hae septim 'aetate recordatus in misericordiae Dχ mittendo lilium ituum: sicut quodi locutus est ad patres nonos &c Item est aduertendum V ly Abraham eii d liui cassis indeclinabiliter: si euchoe nomen Abraha frequenter ponitur indeclinabiliterrer'omneu casas: sicut ibi. Deus Abraha Deus Iacob Se. Item plas. i o . Senien Abrahaarus eiu ,& filii Iacob infii eius. 3c ideoly Abraha, Emini eiuslegitiirabollo verbo locutus est, iterum rYtito, referendo ad diuersa :umit semisissa sicut Deus locutus est F 'ad patre, nostros primae, ti se dae aetatis.s. ἐAdam do: Noe. & s ut locutus est ipsi Abrali de seinini eius. Iterum est aduertendis: Pli in saecula dupli iter potest ordinari. I, mo cuin ly recordatus misericordiae suae, dc itunc est idem quod in aeteritu: ut sit sensias: Deu recordatus miseri ebi liae sus in secula..i .in rernu quia i sternu inia eius. AIiom5 test orat nari cum ly locutus est. &tunc idem est it pes secula. i. r singula secula, Metates s lsrael susscessit puerum suum sicut.
Deus recordatus nate sitae locutus est quon-di s singula secula ad pres nostros,ic locut est mer singula secula siuecessiud Abraham.& semini eius. Nain primo saeculo, & statae
mundi locutus est ad Atim , & staudo se
134쪽
x Olo ad Noe: & in tertio saeculo locutus est mῖnes iustos in sedet eorum.Et Ioeo scriba- Dipsi Abraha: & sic successive semini eius.Na rum,& pharisaeotu,& sacerdotum exaltavit in quarto saeculo locutus est ipsiMoysi.Et in Apostolos,& 'mnes Christianos in sacer L quinto ipsi David,& Isaac,& Hierentiae, & tium, & intellis titia Iegis. Et loco Tyran-
Ezechielis & caeter Et in sexto locutus est norum exaltavit Christianos reges,& Impe Danieli de Amaro, & richariae, &,Mal ratores. Ite esurientes gentiles ad fidem coctiae. Sed in thno saeculoDeus adimple- uersos impleuit bonis gratiae in praesenti, α uit quod promiserat omnibus supradictis et gloriae in Qturo,sed Iudaeos diuites in lege, quia set filium suum in carne. Et sie Israel Ac prophetis raeutatos dimisit inanes, & uasiseepiusueram suum Jesum: sicut Deus re- mos priuauit bonis sit pradictis. Sed quia eordatus misericordiae suae omnibus sapradi omnia ista secit Christus in silo aduentu,quictis per singula saecula promisit. Et in hoc co in brachium Dei,ideo Israel sus cepit pueru . . Huditur psalterium da chordum , Scan- suum Iesium, qui fecit omnia supradicta. Et
eleum nouum virginis Mariae. Qui quide ideo Israel suscepit eum, ed ut ipsi Istaei fueranticum bene merito dicitur psalteri u de- raepromturus:sicutPeus recordatus est ni dieach dumi propter eius c0ncordiam,&ρ ricordiae Qq locutus est quondam ad patres Drtionatam harmoniam,& melodiam Na nosi ros in prima,& seeunda aetate.&postea nullum canticum repetitu nin rura scriptu- loeutus est ipsi Abraha,& semini eius in sae-B racum tanta harmonesa,& proportione arti cula. i.per singulas aetates, & iacula successi- aetatum. Habet.n.decena chordas: quarii nul ue,eo modo quo dictum est. la discrepat ab alia:imo prinis concordat cu at se explicitum est canticu virginis Moultima.& econuersin& semper media cocor riscum eius expositione. dat cum praecedenteμ sub uente. Et vita i 'eius non in rebus mundanissed in Deo sa- . Praefatis in Canticum Zachariae.
lutari suo exultans in uniuersali salute,&re idemptione. Item Maria exultauit in Deoia M.
tutari suo ted et dominus re*e,it humilita- Onsummata autem, & copleta expotem eius,faciendo ipsam matrem suam. Et ' sitione calici virginis Maris, rursust quia fecit ipsam matrem suam: ideo dicunt sui rogatus a quibusda sacerdotibus
eam beatam omnes generationes imo ideo filiis meis,ut post latu labore assuptudicunt eam beatam omnes generationes: ed non omitterem caetera tria cantica euanteli magis priuilegiis: S supradictis duodecim re cupiens in expolitione supradiciorum ea dignitatibus eam superoes alias puras crea ticorum breuiter me expediam. Ad quo
turas dignificauit. Itena quia Deus potens nim generalem intelligentiam est notan- est,&sanctum nomen eius: ideo non selum dum, quod licet cantica utriusque testa- extendit potentiam, & misericordiam suam menti fuerint facta semper ad laudem Dei ad matre suam, sed etiam misericordiam e- agendo gratias pro aliquibus benesciis reius successive processit a progenie in proge- ceptis,tamen est disterentia inter cantica norues, S prosuit,&subuenit omnibus timenti ui testamenti,& veteris. Nam cantica uete-bus, &credentibus est. Et sic inquantu Deus As testamenti semper fuerunt facta agen- est sanctus,vsus est mia cum omnibus timeti do gratias pro aliquibus bonis temporalibus eu . Sed inquatu potes,secit potentiam bus tunc reseptis, sed prout. figurabat,& stain brachio suo,quod est verbii incarnatu,& gnificabant futura beneficia nostrae redem- filius eius,cotra oes superbos,&obstinatos, ptionis conserenda in nouo tectamento per cum quibus no est ustis mia, sed potentia,& aduentum Chr si,quia aliter illa cantica n6 iustitia: quιadisipersit oes Daemones', & Iu paertinerent ad secram scripturam sicut pli
daeos,& obstinatos superbos de silperba me ries dictum est. Sed cantica epatagelici non te,&mala inretione cordis sui. Ni depositit sunt facta . pro beneficii temporalibqs, s supradictos potetes de sede ptatis i qua pro beneficiis triti ualibu , P illa betnessi sedebat,& exaltavit humiles, & obedientes temporalia veteris testameti s ratis Qv - dc fideles.Nam lucorum Inuin exaluuiit Eo qui bbepefici i liritualia rccepimus in
135쪽
it 1: D. Iacobi illa Vesciatia Christopblitini Epiu om Expositio
aduentu Christi. Et sie eatidica euangelica sunt gratiarii actiones: eo quod iam recep
trius beneficia nostrae redemptionis triae inveteri testamento fuersit proni issa,& desiderata,& figurata, S uaticinata de futuro. Et ideo cantica euangelicassint potiola, de digniora: quain legasa & prophetica. Oia potior est postes sio: quam spes. Et potior finriquina ea quae iunt ad finem. Se uia sic
incarnatio, d natiuitatis Christi fuit finiui sisveteris: ita fuit principium nostrae redemptioni : ideo in incarnatione , & natiuitate Christi facta sunt quatuor cantica per quatuor dignas' autenticas obnas,& hoc sue cessiue,agendo gratias pro aduentu chriiunosrae redemptionis,& salutis autoris. Quorum prinium cantauit virgo Maria in domo Elisabeth paulopoli incarnatione, d dicens Magnificat anima mea dominum. quo supradicta expositio ficta est.Secundu ucanticum cantauit Zacharias in tereio mele
ab incarnatione Christi in natiuitate Ioannis Zaptiuae praecuribris eius dein Christi, dicens. Beneuictus dominus Dcus Israel&c. Tertium cantarunt Angeli in die,&hora natiuitatis eiusdem caluatoris,dicentes Gloria in altissimis Deo.&e. artu in tandem canticum cantauit Simeon iustus quadrages modie post natiuitatem Christi: quado ibit
in templo praesentatu ,: dicens. Nuia dimittis seruum tuum S c. Sed quia candie unaetvit sinis Q perius fuit expositum .' ideo cetera
tria cantica sit perno suffragate prassidio sunt nobis breuiter distereda. Est verum: luod licet canticum 'ngelorum sit tertium inordine temporis.& scripturae euangelics: tamen C erit ultimum in Ordine ex sitionis. io primo ad expositionem catici Zachariae inaecedendum.
edictui domi r Deus Isi rei . Ad intellectum , N argumentum huius cantic reli notandii prout scri
ni, Christi inter siletes illius teporis: in quibus manserat uera fides, & spes Israel, α Abrahae de Xpo suturo, & nlysterio nostrae
redeptionis suit unusZacharias vir Elisabet unus de a . sacerdotibus electis, qui secundum uices suas, de hebdomadas miniitrabat
in templo. Et ideo csi iste racharias vir senetus & i ullus videret sceptrum de luda esse ablatum: & regnum Iudaeorum in potesta
Herodis viri alitihigenae,&Tyrini: qui mul Diis modis afligebat populu,& videret populit Iud orum deprauat si per salsam doctrina& fermentum scribarum, & pharaiaeom:
. iam deprauauerant,& corruperant scriptu-
sit luctu in glosando : 8c uideret instare tempora aduenmasMessiae: eo quod timero Aompletae. 62.hebdoinadae Dan. propheis ain quartim fine promitius Christius tabe evenire: Hinc est i diebus ac noctibus Deuorabat et ut Deus mitteret Christit nisiliuni suum ad liberandum genus humanum descruitute peccati,diad linerandum illum populit miserrore scribarum,& pharisaeo s&haermicorum, Ade manu Hemdis Tyrirann ,ut omnes liber &recte possent Deo sentire in iustitia, & veritate .α lanetigati secundum verum intellectunt. sacrae stria R
Sed factumest edita inarias sungeretur
officio sacerdotali in templo secundum ui- cem suam, quadam die apparuit ipsi. Ange- tu Gabrielitauis a dextriisaltaris inces:lia dixit ipla.N 5 timeas Zacharia: quonia exaudita est deprecatio tua: de acceleration z aduentus Christi stipple.Vnde Elii abeth uxortva pariet tibi filium, Sc uocabis nome eius Ioannem.Etemgaud uni tibi,& exultatio: Et multi innatinitate eius gaudebunt xd et ipse er.e praecurior Christi: luem totu, madus desiderat supple. Vnde ille puer i piritu
cuncto replebitur adhuc ex utero matris
suae: S multos filiorum Israel conuertet ad dominum Deum ipsbrum. Et ipse prsibit raquam praecuri dr ante illum,idest Christum
in s inritu,& virtute Helix,ut conuertat cor P da patrum in filio S incredulos de prati
tos per scribasM Iharistas couertat ad prudentiam,& veram intelligentiam iussorum parare, idest ad parandum domino plebe Npersessim:quia praeparabat chorda eoru verecipiant c lirilium. & legem iustitiae eius ,& euagelicae veritatis Se. Sed ua Zacharias dubitauit in uerbis Angeli. ideo mansit mutus no loques usquequo uerba Angeli sit rct impletavi patet Luci i Et io mitqua Elisabeth cocepit loanne Baptistam, in m nissexto :dem Angelus Gabriel imisus a Deo nunciavit Mariae uirgini incarnatione filii Dei ex ea: dando ipsi exemptu de Elisabem, ruae conceperat filium in senectute ita Vne postquam uirgo arra concepit filiu Dei
136쪽
A illico exurgens abiit cum festinati one a Nararet in Iudaeam:& ingresta domum Zachariae salutauit Elisabeth. & mansit cum ea trihus mensibus usoue ad natiuitatem Ioannis Baptistae.Quem suscepit virgo Maria in manitas:& interrogauit Zachariam quem vellet vocari eum e qui accepto pugilari scripsit,dicens:Ioannes est nomen eius. Et tunc apertu est os Zachariae. Et plenus spiritu sancto: prout Christus existens in utero uirginis inspirauit in eum: a ens Deo gratias cantauit hoc canticum, dicens Benedictus dominus Deus Israel. In quo quidem canti' eo duo principaliter sacit. Nam primo git gratias:quia iam uenit Christiis ad com- Pleiadum omnia proni ista patriarcharum, &prophetarum. Secundo diri sit verba ad puerum natum: commendando ipsum deos FP cio praecurseris o quia erat praecursbr Christi. Secundum ibi. Tu puer propheta alti Gsimi Se . Ad intellectum ergo primae partis est notandum, quod tota sacra scriptiuat is, & prophetarum freque ter appellatur te
amentum Dei. cuius ratio est. Nam testii mentum dicitur a testando: quod idem est quod assirmare. Et ideo utriusque uiris professores dispositionem omnium bonorum confirmatam per mortem testatoris
appellant testamentum. Vnde dissilientes testamentum dicunt. quod testamentum est ultima voluntas testatoris, id est dispositio
omnium honorum per ultimam uoluntate testatoris confirmata. Ultimam autem uoluntatem appellat illam quae per mortem s-nitur,& confirmatur. Et ideo nunquam diaspositio testamenti est valida nec consis C mala nisi per mortem testatoris: ed quod
per totum tempus ante testator potuit miliare voluntatem: & per consequens dispositionem morum bonorum . & ideo haeres non recipit haereditatem: nisi post mortem testatoris. Et ideo illa dispositio omnium bonorum, quae facta est Ier magnum tem- rus per testatorem, non dicitur donatio nec concessio: sed quaedam sponsatio,& promisico . 'us non sortitur effemina. nisi per momtem testatoi is. Ex quibus omnibus patet,
'd tota scriptura legi S prophetaru ante aduentum Christi non proprie poterat dici testamentum respectu illius populi sed si Ia dispositio testamenti inquantum pro
mittetiatur eis Christus in carnem uentu-
Δ:qui eo deseruitute peccati debebat lia
berare. & bona spiritualia gratiae, et gloriae Din haereditatem conserre. Sed respeciu Dei semper dictum est testamentum: inquanta uoluntas Dei seniner sui & est firma, & immutabilis. Sed reiectu illorum fidelium, ocnostri nunquam Hiie uerum testamentum rusque quo per Christum, & eius mortem fuit confirmatum. Vnde Christus Deus,qui olini illud testamentum dispositerat per promissiones factas patriarchis,& ,sphetis: ρο-
sica ueniens in carnem confirmauit per sita mortem,& passionem . Et ideo tunc omnea sideles ueteris testamenti simus nobiseum receperiit repromissiones. ut inquit Apostolus ad Hebraeo. t r. Et sc patet qualiter tectametum nouum nil aliud est: nisi confirmatio vereris testamenti facta per Christum in sua
incarnatione,& conuersione,& morte, & resurrectione,& ascensione. Et ideo tota scri- aptura utriusq; legis non est nisi unum testamentum. s. ante aduentum Christi dispo tum: & per aduentum Christi eo firmatum: quia tota sacra scriptura ueteris legis nil aialiud fuit: nisi quaedam dispositio te.ldeo dicitiar ps 88. Disposui testamen tu electis meis. Sed tota scriptura nouae legis nisaliud est nisi confirmatio ueteris facta per morte Christi. Ideo dixit saluator: Hic calix nouum e sametum est in meo sanguinea. per meum finguinem nouiter cofirmatum. I .ad Coriri. Et ideo haec est causa quare patriarchae, de prophetae,& ommes fideles ueteri te. cum tanto assectu desiderabant aduentum Chriani. i. ut ueniret ad constinandum testamentum suum :& u t reciperent promissiones fi- iciendas de benescio redemptionis. Et hee est causa quare uirgo Maria,& Zacharias,& F Simeon cantarunt cantica noua agendo gratias in conceptione,& natiuitate Christi: eos, per Christum totum testamentum vetus in nreui erat confirmandum: imo iam incipiebat confirmari. Et ideo est videndi ini quς sunt illa bona inveteri testamento promina.&in nouo testameto perChristum confirmata,& completa at quibus Zacharias agit gratias in hoc cantico. Ad quod dicitur. 9, pri-mὀChristus promisitvenire in carnem advisitandum pleuem suam, S oues suas. ut patetEZech. 3 4. Secundo promisit redimere populum suum.ut patet psalmo. i 39.Tertio omisit exaltare regnum David spirituale, de
ipso carnem assu inendo.ut patet. 2. Reg. 7.de
137쪽
A ptius fuerat ipsiAbrahae. Et ideo Zacharias in hoc cantico agi t gratias: quia omnes illas promissiones puta esse completas post-quim mysterium incarnationis erat factu :ed quod Christus in carne assumpta omnia illa erat in breui completur .Et ideo dicit.
tauit oefecit redemptionem plebis si ri Quasi dicat. quia lavi mauit nos persitam praesentiam , S praedicatione,&miraculoru operatione.Et ia secit redeptione plebis suae per sitam morte,& passionem.' D erexis emis saltilis nobis in Lmo David
s ut propheta metus. Salinem ex inimitas nora tu θ de ma- .mnia se oderunt non 2 Adfieientam misericordiam cum patribium miti O memstrari tectameneti sui EA. Iusiurandum νω iurauit ad .Abrahampar ἔ-Hrum. daturum se nobis. Visitis timore de manu immicorum nostr u li
Et iam erexit cornu. i. regnum salutis nostrae in domo David pueri mi,de virgine Maria carnem assumendo, per quod inflerium exaltavit domum David: eo qu0d virgo Maria erat de domo David. Et exaltavit humanam naturam inquantum dignatus est no-sram naturam assumere. Et ideo in domo
David exaltavit, & erexit cornu, id est viactoriam nostrae salutis. Nam humanam n turam , quae per peccatu in ipsius Adam erat prostrata: Cnristus erexit ipsam assumen-C do, dc post mortem, & passionem in ea re- si Gedo. Quatuor ergo modis erexit humanam naturam prostratam. Vno modo
ipsam persinaliter assumendo per incarn tionem . Secundo modo ipsam liberando per mortem,& passionem. Tertio ipsam gloxiccando per resurrectionem .' Quarto in coelo inter Angelos collocando per sitam ascensionem. Et totum hoc fecit Christus
sicut quondam locutus est, id est promisit per os stactorum prophetarum eius: qui a seculo, di in principio mundi sunt i id est hoc fecistit impleret, & veri sicaret promittasones, qua factae sint eis a seculo, & prin
cipio mundi, dismarrendo per omnia iacu-D, O .reta es. Nam in primo saeculo, & a' .. z.. CLIuciar cena tor nut promissus idisi Adam, & Abel, & Enos, & Enoch. Et in
in secunda aetate suit promissus ipsi Noe. Ee in tertia ipsi Abraham, & Isaac,& Iacob. Et in Parta ipsi Moysi, & Iosite. Et in quinta ipsi David,& in omnibus prophetis primi tepli . Et in sexto seculo, & aetate fuit promissus ipsi Danieli,& Aggaeo cum prophetis
secundi templi. prout dictum est in cantico virginis. Et ideo Christus venit in carnem,& visitauit nos per incarnationem: & fecit redemptionem plebis siae per mortem, ocpassionem. Et erexit cornu salutis vostra I er resurrectionem , & ascensionem: taucocutus est, & promisit per os sanctorum prophetarum,& patriarcharum eiu ui sue& filerunt a saeculo, & mundi principio per omnia saecula, & per omnes aetates usque ad Christum. Unde consecuti sumus salutem per Christum ex inimicis nostris: id est saluauit, &liberauit nos ex inimicis nostris RDiabolis: S de manu infidelium qui oderunt nos : & hoc per mortem & passio nem, Sper ecclesiastica sacramenta 3c per praedicationem Apostolorum. Item Chri stas iam iii sitauit nos, & uenit ad facien tam misericordiam cum patribus nostris,id est uenit ad liberandum eos de limbo inserni: sicut locutus est, &promisit per ossan elorum prophetarii eius, ct maxime Zachariae nono: qui dixit. Tu uero in sanguine testamenti tui eduxisti uinctos de lacu, ubi non erat aqua. Item Christus dignatus est memorari testamenti, id est promis
si, & pacti ita sancti ueniendo in carnem: sicut locutus est, depromisit ipsi David psalmo, octuagesimooctauo dicens: In aete
num seruabo illi misericordiam meam, Sctestamentum meum fidele ipsi. Et ponam Fin saeculum semen eius, &tronum eius sicut dies coeli. Neque profanabo testamentum meum . Et quae procedunt de labi in meis non faciam irrita: & caetera. Item Christus non solum impleuit testamentum, de
tromissionem sectam ipsi Dauid , de omni- .us prophetis ueniendo in earnem: sed memoratus, & recordatus promissionis , α
testamenti sui sancti : adimpleuit iusiurandum , quod iurauit ad Abraham patrem nostrum Genesis vigesimos unco :
uando sub iureiurando promisit Deusaturum se nobis in carnem ad redime dum nos per mortem , & passionem per
figuram fissicii ipsus Isaac: per inam
138쪽
A lationem illius arietis . ubi dixit dominus. Per memetipsum iuraui: quia fecisti rem hanc, multiplicabo semen tuum sicut stellas coeli, & caetera. Et-semine tuo benedicentur omnes gentes. Et semen tuum,
scilicet Christus, possidebit portas inimicorum sitorum i id est expoliabit insernum
eius portas aereas confringendo. Et eiecto
principe huius mundi soras subiiciet, & possidebit populum petilem. Et ideo subdit Zacharias, dicens. Dominus Iesus adimpleuit iusiurandum: quod iurauit ad Abraham patrem nostrum veniendo in carnem: & per mortem & passiionem nos liberando: ut liberati de manu diabolorum:& infidelium inimicorum nostrorum, libere, & sine timore
seruili serviamus illi in sanctitate, & iustiatia in lege euangelica, qtis sanctificat,& iu-II stificat hominem: quae quidem lex euangelica data per Christum dicitur lex libertatis
amore futurae beatitudinis: & non dicitur lex seruitutis formidine poenae temporalis: sicut lex Moysi: nec onerosa iugo caeremoniarum sicut illa. Item lex euangelica diciatur lex iustitis: quia iustificat per sdem a
ticulorum . N per charitatem,& obserua elam praeceptorum: non solum in effectu .
sed etiam in affectu. Et dicitur lex sanctitatis: quia sanctificat per gratiam sacramentorum. Et ideo dicit: Et in sanctitate,&iustitia serviamus illi omnibus diebus nostris teo quod lex vetus, sub qua in timore seruiebamus, non de se sanctificabat: nee iustifica-ha nisi per silam fidem Christi suturi prout frequenter dictum est. Nota etiam, quod tota ista constructio, C & sententia potest dependere ab illo versii: scilicet. Sicut locutus est per os sanctorum & caetera. ut sit sensius. Benedictus dominus Deus Israel: quia uisitauit,&fecitr emptionem plebis suae. Et erexit cornu salutis nostrae &caetera. sicut locutus est, id
est sicut promisit per os sanctorum prophetarum eius. Nam ipse locutus est, id est Iosuendo promisit Cute ex inimicis nostris, id est promisit mittere saluatorem : qui aluaret,& liberaret nos de inimicis nostris tam diabolis quam infidelibus: & de manu, α potestate omnium inimicorum qui oderunt nos. Et hoc locutus est, & promisit per Samuelem: & Natan: & per ipsum David fimo octuagesimooctavo. dicens. Inueni David seruum meum, oleo sancto meo v
xi eis manus.n.mea auxiliabitur ei & bra- ochium meum consertabit eum. Nihil proficiet inimicus in eo:& filius iniquitatis. i. dia :bolus non apponet nocere ei Et concidam a facie eius inimicos eius. & odientes eum lixsugam conuertam. Item iam Christus visita ' ivit plebem si iam: & venit ad faciendam mi- sericordiam cum patribus nostris: sicut locu itus est, & promisit in eodem psalmo dicens. Misericordias domini in aeternum cantabo. Quoniam dixisti in aeternum misericordia aedificabitur in coelis,& praeparabitur mis ricordia tua in eis &c. Item ia Christus erexit cornu salutis nostrae assumendo carnem de domo David: sicut locutus est in eodem psalmo.dicens. Dispositi testamentum ei ctis meis: iuraui David seruό meo: usque in
aeternum praeparabos semen tuum &c. Item infra. Et veritas mea,& misericordia mea cic a ipse:& in nomine meo exaltabitur cornu eius. Item iam memoratus, & recordatus est
testamenti sit sancti veniendo in carnem: sicut locutus est, & promisit memoria testamenti sui dicens in eodem psalmo. Neq; profanabo testamentum meum: & quae procedunt de labiis meis non faciam irrita. Item, In aeternum seruabo illi misericordia mea,& testamentum meum fidele ipsi. Item iam adimpleuit iusiuradum : quod iurauit ad Mbraham patrem nostrum daturum se nobis in carnem: sicut locutus est, S promisit ipsi. Genesis vigesimosecundo. Item iam venie ristus ,& liberauit nos de iugo legis, dide falso sermento Scribarum, & Phariis rum:& dedit nobis legem euangelicam quae est lex libertatis,& sanctitatis & iustitiae r ve de manu inimicorum nostrorum no silium P daemonum:sed etiam Scribarsi, & Pharise rum qui corruperunt legem:& de manu infidelium liberati serviamus illi in sanctitate, iustitia. Et hoc secit Christus . sicut locutus est, & promisit Isais secundo. Quia de Sion exibit lex,& verbum domini de Hie.
rusalem. Item Hieremiae trigesimoprimo. Dabo legem meam in cordibus eorum:& in visceribus eorum scribam eam. iten' Mal
chis Erunt osserentes domino sacrificia iniustitia & placebit domino sacrificium Iuda& Hierusalem &c. propter Omnia aute quae dicta sunt in hac prima parte, est aduer Indum,et virgo Maria,& Zacarias,& Simeon,& etiam angeli in quatuor canticis euangelicis tenent medium inter prophetas, & euan
139쪽
it D.Iacobi de Valentia Christopolitani Episcobi Expositis.
A gelistas. Nam prophetae; dixerunt de Christo, & ecclesia omnia quae erant mere fit tura. Et Apostoli,&Euangelistς scripserunt
S praedicarunt ea,quae iam erant Gaa,& c5pleta. Sed supradicti quatuor cantarunt de Christo,& ecclesia ea, quae partim erant δε- Oa,scilicet mysterium incarnationis,& pim tim incepta: sed nondum completa.sicut mysterium nostrae redemptionis. Nam Christus a primo instanti suae incarnationis incepit nostram redemptionem in proposito, &affectu: pro nobis patrem orando: & etia in inctu: quia illico mouit matrem ut iret ad visitandam Elisabeth : ut sanctificaret Ioan. Baptistam. Et sic re ectu Christi unicus suit actus non interpoliatus nostrae redem- ptionis a primo instanti incarnationis usiq; ad astentionem inclusive. ut dictum est su-B pra psalm. 29. Et haec est causa: 'uare virgo Maria in silo cantico: & Zacharias in isto iapraedicam fiaturam redemptionem per verba de praeterito mon solum propter certitudine prophetiae:sicut facilabat prophetae: sed etia quia mysterium nostrae redeptionis iaerat inceptum,& de propinquo coplendum. Et ideo dicit virgo Maria. Fecit potentia in brachio suo &c. Et dicit Zacharias. Quia visitauit,& secit redemptionem &e. Et Simeon dicit. Quia viderunt oculi mei tautare tuu&c. Et Angeli dixerunt. Gloria in altissimis Deo. Et in terra pax hominibus &e. Edmmysterium nostrae redemptionis licet nondum esset completum: tamen iam erat inceptum. Nam qui incepit: plusquam dimidiuhabet: ut inquit Philosoplius, & Horatius. Et ideo isti quatuor loquutur per verba de C praeterito: quia partim sunt euangelistae , dc
partim prophetae. ut patet intuenti. Titi puer popli estissimi uocaseris. Probis emi se faciem domini a re uiati
I re viscera misimi ritiae Dei nomis in quibus
In Misine tu i qui in tenebris , o Lambra tii mei ad diriged pedes ii mi in uia pacis.
Haec est secunda pars principalis huius calici: in qua commendat puerum nouiter natum. Cloannem Baptistam,in dignitate ostiacii prς. ursoris. unde postqua in in prima parte egit gratias de brificio incarnationis, bene; eao C aura Deum incarnatum earustentem in utero virginis Mariae: nune con- Duertit& dirigit verba sua ad Ioannem nouiter natum quem virgo Maria tenebat in ulnis suis. Et sic postquam superius praedixi e Christum sere mundi saluatorem,& reden ptorem: hic praedicit Ioannem Baptistam tare Christi praecursorem. Ad cuius intellectum est aduertendit, PZacharias ex duplici respectu,& notitia loqtur verba sequetia in comendationem pueri.Nam primo hoc habuerat ex reuelatione
Angeli Gabrielis stantis a dextris altaris incensi: qui ipsi reuelauerat conceptionem, tanatiuitatem,& sanctitate, & officium Ioa nis: quando ipsi dixit uxor tua Elisabeth pariet tibi filium&c. Item dixit ultra quoadosi tum suum. Multo, filiorum Israel conuertet ad dominum Deurn ipsorum. Et ipse praecedet ante illii in spiritu, & virtute He- Eliae: ut conuertat corda patrii in filios, & incredulos ad prudentiam iustorum parare domino plebem persecta. quasi diceret. sicut Helias tanu pr cursor praecedet Christu in
secundo aduentu ad conuertendos incred
los ad Christum: Ita Ioannes Baptista tandpraecurser praecedet eundem Christu saluatorem in primo aduentu, dirigendo chordaliolum ad Christum recipiendum &c. Sed uia pro tunc dubi tauit richarias non creens verbis anaeli: ideo factus est mutus novalens loqui usq; ad circucisionem pueri. Et ideo tunc data ubi facultate loquendi: manifestauit reuelationem sibi ficta de sanctitate& osicio pueri, licens.Tu puer,pphetastissimi vocaberis &c. Secunda autem cau. a huius prophetiae fuit noua repletio spiritus sancti. Nam licet angelus ipsi illa ante reuelac Irset, tamen non potuit tunc capere illud mysterium. Sed cum virgo Maria teneret pueruin manibus loquens ipsi Zachariae petendo quem vellet vocare eum: tunc Christus ins misit spiti propheticu in Zachariam p voce virginis Mariae. Et sic Zacharias repletus spiritus scio intellexit distincte reuelatione tam ante sibi ab angelo. Et io prophetando ossiciu praecurseris,aicit. O puer tu vocis
ris propheta Christi saluatoris altissimi. Et no solum propheta, sed plusqua Spheta Naquem alii prophetae de loginquo predixeriit
venturum: tu digito ostendes venisse, dices. Ecce agnus Dei. Et praedicabis ipsum de propinquo venturum ad baptismum,&legem euangeli m datutum. Item eris praecursar
140쪽
altissimi. enim pro quia pr ibis ante domi num Iesu in Christum parare,idest ad paran
dum uias eius.Unde notari Ioannes Bapti
sa multipliciter prativit ante Christum.Naprimo pridiuit ante conceptionem,& natiuitatem, S praeivit ante ipsum tanqua precuriar ad poenitentiam faciendam, & praedicatione,& ad Baptismis,& mortem, S eraenunclauit ipsum in limbo patrii,& sic etia multipliciter parauit vias eius .i. praeparauit corda hominu ad sequenduvias Christi , &adsequendii Christum in omnibus viis suis: unde sicut Christus dux,& caput,& legifer no ser per multas vias duxit nos in gloria suam .sper viam pniae, & baptismi & obseruatiae legis euangelicae, & per uiam persecutionis usque ad mortem & passionem ita Ioannes fuit Christi praecurser& nucius in omnibus B illis uiis,& per omnes illas vias direxit corda hominum illios temporis, ut reciperent Christu: ut patet Mat. 3.& Marci. I .& Luc.ῖ.& Ioan. I.Nam primo praeparauit,& direxit corda hominum ad Chrimina per via poenitentiae : quia in tertio anno iugressus est desertum,& suit i bi usq; ad 29. annum.Ite inde egressus venit in reaione Iordanis praedicans baptismu puenitetiae,&sic dirigebat homines in Christum per uia baptistit.q quidem babtismus licet non tolleret pctm : ta- men disponebat holes ad baptismum Christi, tui vere tollit pctm. Ite praeparauit corda hominu ad lege Christi suscipiendam:qndixit turbis: tui nabet duas tunicas det una non habenti. Et qui habet escas similiter sa-ciar.Item quando dicebat militibus. Nemi nem concuciatis: estote contenti stipendiis
C uestris. Item publicanis: nil aliud amplius 4 constitutum est uobis faciatis &c. Item parauit uiam dui ad persecutionem, & mortesiiscipiendam:quia propter ueritatem pdicar ab Herode caput eius abscissum est, & sic etiam praeparauit u iam Christi ad limbum:' O aduentu eius ad liberandos patres in limbo praenunciauit Ei. sicla omnibus praeivitante faciem domini parare uias eius. Quas quide uias Xpi praeparauit ad dandii,& coserenda scientia silutis plebi Christi in remissonem pctorii eorum:quia praedicauit Baptismii poenitentiae in rem no ne petorii, di-- ces: Poenitentia agite: & appropinquabit in
uos re ii ccloru: dc uenie uat holes ad Ioab rao conteres pcta sua:& baptietabatur ab eo
it Pate: Marcui .. de licet baptium di nnitentia,&doctrina Ioannis non coferrent, Di,
per silute, &gram: in dirigebant in scientia salutis evagetica,& in baptismu,& sacramenta euangelica quae conserunt per se salute,& gratia,& remissionem peccatorum.
Et ideo omnia quae faciebat Ioannes:antegChristus baptiore tur: se habebant ad legueuangelicam, & ecclesiastica sacramenta per Christum instituta tandula interminu, depositio ad sorinam,& sic praeparabant cor . da hominum ad sormam persectionem suscipiendam ab eis,& dandam per Christum.
Sed quia omnia ista dedit nobis Christus puiscera misericordiae suae,& merita passionis
eius: ideo subdit: Christus dedit plebi sitae L
remissionem peccatoriisti tosthia, θ' 'tuni sςς argentum: sed per uiscera misericordiae sitae dando proprium sanguinem in praetiti.& osterendo se pro nobis ad morte i cru Rce. in quibus uisceribus misericordiae Chr
shas oriens ab aeterno exalto sinu patris uisitauit nos ex tempore carne assumendo uisitati it euim nos incarnatus, de nostra humanitate indutus :& nobis posset familiariter loqui:& lege euangelica dare, & uita,& exessio docere: illuminare.i. ad illuminandum, umen praebere his qui in tenebris & umbra mortis sedent, & ad dirigedos pedes nostros in uiam pacis.Unde est aduertendit: multipliciter sedebant homines in tenes ris, Scumbra mortis,& multipliciter Christus dium inauit,& praebuit eis lumen & direxit pedes nostros in viam pacis.Na primo omnes fideles veteris test. sedebant in limbo inseris ni: tui est umbra mortis & lacus tenebrarii.
sed Christus descendit ad inseros,& expoliauit limbum, & purgatorium, & eduxit eos Filio loco tenebrarum ad tu men,& de illa umbra mortis ad uitam cslestem. Secundo sedebat in tenebris idolorum & umbra mortis
totus populus gentilis:sed per sdem Christi& praedicationem Apostolorum gentium populus,qui ambulabat in tenebris , vidit lues
magna m.Isaiae.9.Item ter tio totus populus
Israel sedebat i tenebris ceremonialibus, ecumbra mortis legis:sed Christus sist iustitiae eduxit fideles de illa umbra mortis:&de illisiqnebris ad lumen euangelicum :& direxit pedes nostros in viam pacis: qui est lex euangelista.Vnde lex uetus dicitur via umbrosa, tenebrosa ratione ceremonialium.& dicitur umbra mortis: iuia litera de se occidit. Sed