장음표시 사용
171쪽
In Canticum Ambrosii Se Augustini . TuDeum. Iag
A Aetervit De cusansis tuis in gloria mmerari. Et nos numel ari cum sanctis in c leni gloria, vita aeterna largiedo. quia sicut tu es redeptor: ita,& glorificator. Ista.n. meruisti per tui morte,& passione: eo ui cum in sorma Dei esses aequalis patri, & aeternus,& immortalis filius: teipsum exinanivisti forma serui accipies,& habitu inuetus ut ho: re humiliassi teipsum obedies patri usq; ad ino
te crucis.Sed quia no solum oportet no, petere a Deo fine: sedet ea quae iunt ad fine
quia Deus no dat nobis gratia: nisi disponamur ad illa recipiendi:& nos non possiimus disponi nisi v gratia sacramentoru: quia nopossumus consequi nisi per Xym:-io oportet nos petere a Christo ota illa quae disponunt nos,& perducunt nos usq; ad ultimum fine quae est vita aeterna: ideo uides Aug.
B b. Amb. petiit in generali nobis subueniri Psanguinem Christi quo sumus redempti: &nos annumerari cum sanctis in gloria coeleste sed no specificauit viam,& modum quomodo pallio Christi debet nobis subuenire,&3ficere: ideo explicat hoc Aug.in sequenti petitione cum David psalm. 27.dicens. Saluum fac populum tuum dominero bene sic
Hereduati tuae. D rege eorro euori sitis ussue in aeter min.
In quibus verbis quatuor petit Au. lus Rordinem sunt necessaria ad vita terna cole queda: l no piit dari nisi per Xpm.Nam primo oportet ut unusquisq; siduidus per gratii Christi peruenientem uocetur: ut perueniat ad fide. Secun id oportet ut btidicatur, S iustificet per Baptismum & ecclesiastica sacra:qui per X pin cofigur. S incorporamur: C & eius me bra eis cimur,& gratificamur.Terrid oportet ut in gratia recepta coseruemur& perseueremus, & in nostris operibus per gratii dirigamur. Quarto oportet ut oblitis rebus mundanis per firma spe supernorii ab mis inlidanis ad c lestia bona subleue nur, ae extollamur.Sed hoc het agere selus Christus:ut ait Apostolus.Na quos pater ab aeter - no praedestinauit hos Christus n gratia v cauit:& hos iustificauit. & hos linaliter m gniscauit.Vbi dicit Augii. s Deus Christus primo P gratia praeueniente ad fidem uocauit.Secundd per Baptismum, & ecclesiastica sacramenta sanctificauit.Tertio per gratiam
proficie te nos dirigit,& dat proficere S perseuerare: sed per gratia psciente ad gloriam recipieta nos magnificat.& hoc est quod petit Augu. simul cu David in hac parte.Vnde n. ait. O dne Iesii Christe, poli i tu es lesus &saluator:ergo exerce tuum osticham,& saluusac populum tuum psecte. primo uocando oes ad fide per gratia praeueniente. Secundo,bndie haereditati tuae per ecclesiastica sacra, meta. D Proruna benedictione recipiendo side,&-& charitatem absoluimur ab omni miledicto. Tertio reges eos per gratiam , 'siciente,& Pseuerante:vt ualeant per. seuerare in Oibus operationibus suis.Et extolle eos Se
subleua eos per firma spe & per gratia prosi i
ciente uso; in aeternu .i. usquequo aeternam
gloriacosequant. Vii notam X ps est Deus idt ho S filius dei patris: & p coseques est haeres patris:& tota haereditas, dc regnia mundi pertinet ad eu: & est verus, & summus sacerdos. Etio iure Xps pol sua haereditate tanqhaeres saluare, & haereditati suae tanu sumus si sacerdos p ecclesiastica sacrameta biidicere& sistificare:&tanu uerus rex suu regnum,&haereditatem regere:&tanu bonus iudex bonos,& iustos extollere & maetnificare. & i πlelii gloria collocare & beatificare. Et hqc et intedit petere Aug. cu ait.Saluum lac populum tuum diae: & benedic &e. Sed hic videtur insurgere dubiu, no apud peritos, sed apud simplices Christianos. Na videt Ana. superflue petat: ut Christus subueniat nobis per sanguine suae passionis,& Aug.superflue petat,ui Iesus salvet populu m suum: qa X Dia sit buenit nobis per sua palsionem,& ii redemit & saluum fecit populum suum in cruce P peccatis tunc patiedo & satisfaci edo,de de ptate Diaboli liberido &c. Pro limoi aut resposione est ualde aduertendii , lut dictu i est in expositione pc s.& pci o.et Ada pee pcado uenundedit,& obligauit tota sita natu ri,& generationem & posteritatem ad ps nassii reatus,& sic oes polleri dicuntur peccas se in Ada.i.suisse venundati & obnoxii,& o bligati i eo quo ad naturam & peneratione. Sed nussus participat persenaliter illa culpa& indignatione & poenam, nisi personaliter participet eanis libidinosam generatione: ut inquit Au.aa Valerium:& in prima parte de fide ad Petrum.Quia tunc unusquisis persenaliter & in actu & particulariter tranit illa culpam siue poenam, & indignatione Dei cotra seipsum: Et sic dicit natura filius imui ait Apost. ad Ephe.2. quia tune in pers na actualiter obligatur adroena ad quam poteptialiter, di in natura iactati inlisasus i Adam
172쪽
IL Ada antesi esset aut conciperetur:& nasceretur in actu, put fuit declaratu sup paLas. SI O. I ta ergo pari rone Xps oes pdestinatos redemit potetialiter, & habitualiter in cru.ce P sua morte, & passone, & oes in meritota potetialiter resuscitauit p sua resurrectione, ita oes in xyo ibi fuimus crucifixi,& cosepulti,& baptirati, & cosurreximus eu XΘ: ut inquit Aposad Ro. 6. ad no est intelligedursonaliter & in actii,sed sis tu potetialiter& in merito xpi: qa nondum eramus. & io sicut ad hoc et unusquisq; trahar,& participet personaliter pcilii Adae oportet τwctur Pgentiale, Mibidinosa gnationem. Ita ad hoc si nos psonaliter & actualiter participemus redeptione & merita passionis X pi: oportet personaliter & particulariter incorporen mur & configuremur & eisciamur membra Xpi:& regeneremurr Baptismum t sicut per carnale gnatione transiuit ad nos personaliter pcni naturae & tana picti ipsius Ada: ita pspsiale regeneratione tractant ad nos mersera & virtus,& effectus passionis xpi: & io nostilicit et xps fuerit pali us, S mortuus semel gnaliter pro Oibus nobis,sed oportet venaliter unusquisq; participet illa passio. per Baptismu & ecclesiastica sacra, & sic indigemus multiplici gratia ad hoc et perueniam' ad ult. esiectu pastionis xpi: & ad persecta saluat. Nam pri md oportet, et vocemur a Christo per gratiam praeuenienta: & uiuamus &non moriamur in utero matris: nee in nascedo: nec ante a perueniamus ad Bapti sinu. &sic oportet ut Deus conseruet nos usq; ad il-hid instans. & ideo di. Aug. Saluum fac DomC hi tuum diae. Secundd oportet, actualiter,& personaliter unusquisq; recipiat, & participet passione x , te incorporetur in Eccle-sa per bii dictione sacramentale.&io Bbdit. Et benedic hereditati tuae.Tert id oporter, a diripatur in suis operationi b. tota Ecclesia, di io sit bdit. Et rege eos. Quarto ut extollata mundo. dc perueniat ad teraninu. i. viti arterna,& ideo sit bdit. Et extolle illos usq; in aeternum. Et sic patet qualiter nulla illarum petitionum est sit perflua. Petit ergo primo ut filuet nos,a malo liberando. Secundo ut benedicia nox benedictione sacramentali: siue per ecclesiastica sacramesa. Tertio ut regat,& dirigat nos per lege euangelica. Quarid ut extollat nos a terrenis ad coelestia. Sed
adhuc est dicendu r sicut in oratione dilica postr itorii boaorum Ipualium dc regni coelestis,petimus necessaria vitae, eum dicimus. Pane nostrum quotidianu da nobis hodie: Ita pariter Aug. in hac particula perit et bona tralia necellaria ipsi Ecclesiae dii peregrinatui in hac vita inter infideles usquequo perueniat ad terminu. Vnde primo setit ut Ecclesia saluetur & defendatur ab incursu iiii
sideliu dc haereticorii: ut secura peregrinetur & tristat in hac vita:& hoc cu dicit. Saluum.
fac populu tuu De C a persecutione infidelis liberido. Sedo petit Ecelasia,& religione christiana Psperari,S augeri:& per totu Orbe dilatari,de multiplicari in filiis, S ab udare in bonis tralib. ad siliscientia uitae necessarii, Idc hoc cum dicit. Et benedic haeredita ti tuae.i. multiplica & prospera Ecclam, ' eii haereditas tua, & hoc in abundantia filioruct bonor. tralium, quia lienedictio in sacra
scrip. Deque ter sumitur abundantia filio-irum & bono.t palium. Tei tid petit ut religio christiana dirigatur de uiuat in hac uitaria lege Dei.& hoc cu subdit. Et rege eos. sin let. se tua: Vt sm Euan . vivant. Quarto petit utichristiana religio sic trireat per bona tralia: ut no amittat aeterna: sed usq; ad ter minu huius vitae' est uita aeterna, secura Pueniat.& hoc cu subd: t. & extolle illos usq; ia aetei nu. Et has ea sile quatuor petitiones continue facit Ecclesia: ut patct in Oibus orationi b. de maxime in die veneris sancia, lii orae
pro Oibus si tib . Ecclesiae, S gradib. fides tu,
dc .pcoueitione infidelium. videns eigo. I. iAmb. oia i dicta sunt in hoc citico de Chri sto. s. ualiter Christus est rex floriae, dc Per. iiii, filius Dei patris,& percosequens ei, Deus verus:& quo incarnatus, ct sactus ho non horruit uirginis uterii, A quo deuicto mor- F atis aculeo aperuit credetib. regna Hlo. l ppi,inni Adae suerant nobis clausa: dc quoial
uat, de benedicit sitam haereditatem dc populum per ecclesiastica sacrameta 5 dirigit pes gratiam,& et quo saluat, & defendit situ populit ab incursu. dc persecutione infidelium, Si haereticorum, & dirigit eum inter has humanas uarietates: usquequo perveniat ad teri irinii uitae aeternae in hac peregrinatione o-tat si & intentii: Tunc cognouit et X d etur uera latria tanu caluatori, redeptori, di florificatori, dc obligamur per singulos. dies,de horas, dc momenta laudare eum, dc benedicere. Haec ergo omnia considerans. Ambrosius in persona totius Ecclesiae prorupit in laudem,cum David psal. 14 . dicen . .
173쪽
O pro latis beneficiis gratias agedo, di vera latrii cu adoratione, & oblatione exhibe do,laudanius nome tuu qa est Iesus,&saluator: eo salvasti, & reden isti nos, &florificalli nos Et hae exhibemuς tibi in s
culum. i. per totum seculii in huius viae, di in seculum seculi patriae supernae regni coelesiis. Ad cuius intellectu est notadum: quod Deus aliter benedicit nos,& nos aliter bene
dicimus Deu. Ni Deus benedicit nos sancti Mado, S gratificatio per ecclesiastica sacra- meta,& prosperido, & multiplicando Ecclesia,& dirigEdo ea,& finaliter glorificando,&uniuersaliter bona teporalia, & spuatiata hiendo: sicut dictia est in 'denti petitione,B S sic David petebat benedici. pc6 s .cu dicit.
Deus misereat nostri Se. & in fine cocludit. venedicat nos &c. Et illo modo et Deus benedixit omnibus creaturis, bona natui alia in eam creatione largiendo: ut patet Gen. I.& 2. qua do benedixit eis di. Crescite, & multiplicamini. Nos aut benedicini' Deu &eius excellentia:omnipotentia: sapientia, & misericordia,& iustitia tamendando,& pdi cado, ct beneficia nobis collata memorado,& pro eis ipli gratias agedo, & vera latria ipsi exhilaedo: i cosistit in oratione,& adoratione,&oblaticte. Et isto mo David p beneficiis gratias agedo ,sio a.dicit. Benedic anima mea
pimus a Deo per creationem,& gubernatiosae. Et sic patet disteretia tu benedice . Nic Detis benedicit bonis, na teporalia,& spiritualia largiedo. S sic dixit Aug. superiuri Saliau fac populut tu diae, sic benedic haereditati tuae.nos aut benedici uim Deit,eius ma-ussa te c5 mendido,& pro beneficiis eratias edo & vera latria exhibendo. & sic dicit hic Ambro . Per singulos dies benedici iste. Sed est vitellus aduertendum,m quatuor princi palia benescia recepimus, O com meiecerimus a Christo redemptore nostro, μ mer, lux non sistu per singulos dies: sed etiarier singula, horas,& momentaυ3c per lingula loea ubiq; sine intermissione tenemur, δε oblisamur ipsum laudare,'benedicere, ac gratia, agere: in qua benedictione includitur pamr, pus i nouh qui indiuise cocurrist ad nostra benoici si sui in recepi unui beneficii si creationis: Huantii pater o D
ipsium verbum fecit omnia . spii amboru incubante super aquas, & specialiter nos secie ad imaginem sua,per qua diuinum esse participamus,& sumus capaces aeternae s licita tis. Secundδ recepimus benesciu redemptionis,&creationis: per quod suiuus ab Oi inaledicto absoluti,& Deo gratificati,& reconcialiati :quia nil profuisset, et creasset: nisi mirabilibus modis recreasset: vi inquit Augii. αGres.Tertio recepimus beneficium expecta.
tionis ad poenitentia,quia si patientia, ct benignitas,& mia Dei non expectas et,& exim ctaret ad pniamisit pinsulisset nobis Xpi re-ideptio. Na quid esset de nobis miseris si xj cantequa veniremus ad poenitentiam in monos permitteret interire,& mori Di tu est
nesciu glorificationi, qd beati possidet in patria in actu,& ii isti possidet in via in merito: quia oes ivlli expectabit glorificari iter g
Angelos,& habet masiones paratas in coelo. Pro supradictis ergo beneficiis tenemur pensingulos dies,& horas,& mometa, &loca τε
per,& ubiq; Deu laudare, & benedicere. dc
nunqua a laudibus vacaremec sphaec valemus Deo satisfacerer nee aequssis vices reddere. Quod aut sine intermissione teporis,& interuallo loci teneamur Deu laudare,dcgratias agere probatur. Na sicut Deus no cessat nobis semper,& ubiq; supradicta beneficia cor inue: ita nos tenemur semper, & ubique ipsi gratias cinere,&latriae cultu exhibere. unde licet De semel nos creaverit: ta Mnsi cessat nos regere,& gubernare, & de necessariis luidere,& i est e coseruare.Ite licet semel nosa morte,&passione redemerit: in F nocestat nos per gratia illustrare, & P eccle siastica sacrameta recreare, & gratiscare,&peiores ad pia iam expectare, & iustos glorificare,dc beatis sui gloria coicare. Et toppictos quatuor resperi M& quatuor beneficia
recem ordinauit Ecclesia in olscio matutinali quatuor vigilias nocturnas: quaru qu libet vigilia siue nocturnius cotinet tres pia acitas lectione, is suis res sis. Vnde sicut pastore, diuidui tot.i nocte r quatuor parte ,
de vigilias ad custodiedagr e Pp lupus:quaru qlibet vigilia eo tinet tres horas, S sic nus passor vaSilat i prima vigilia v sci; ad tertia hora noctis inclusiue, & alius p alias tres horas usq; ad media nocte, de alius a media nocte usq; ad tertia hora, & alius p alias tres
horas usq; ad aurora. Et istu mo sum et ob serua
174쪽
ri r D. Iacobi de Vesentia Christopolitani Epistopi Expositio.
Λ eruat armigeri,& milites in castris,& in opsidis custodie dis, & nautae in nauigatione.
in ergo pariter huc modum seruabat Ecclesia primitiua in principio in Aegypto:vt in- it Philo,& Eusebius,& Hiero. Et huc mocum seruabant postea monachi in Aegypto ct Siria: ut inquit Cassianus. Na prima parseolum orabat in prima visilia noctis, & alia in secunda . & alia in tertia vigilia, & alia in quarta: intantu nulla pars noctis cessabata Dei laudibus, & psalmodia:& sic dum una pars dormiebat,altera vigilabat:&eode modo faciebant in officio diurno . Nam prima Pars orabat usque ad tertiam, & exinde alia usq; ad meridie per alias tres horas, δc alia a meridie usq; ad nonam per alias tres horas S alia usq; ad vesperam. Et sic Ecclesia noctu dieq; per nullum mometum cessabat a Dei B laudibus cum psalmodia : & ideo instar illorum ordinauit latina Ecclesia tepore Ambrosii & Augustini in ossicio matutinali quatuor nocturnos iuxta quatuor vigilias noctis.In quoru primo cantat ecclesia tres psal. Iuxta numerum horarum primae vigiliae noctis,&in secudo noctissimiliter iuxta numerum horarum secundae vigili ,& similiter facit in tertio noct.pro quarta aut vigilia,quq est usq; ad auroram,canta e primo soc canticum,s.Te Deu laudamus: postea procedit in laudibus cis quinq; psalmis exprimentibus diuinas Iaudes, & cantat hymnii nouum cu. calico Zachariae, quasi asendo gratias 'a
nox ve.le.praecessit. dies aut gratis appropinruauit:vt induamur arma lucis. Et nunc eue ordinem seruat Ecclesia in officio diurno diuidedo ipsum in quatuor partes iuxta qua C tuor vigilias diei, & ideo in prima dicit ire psal .iuxta tres horas primae vigil te diei
ad tertia dicit alios tres iuxta tres noram secundς vigili ,& ad sexta,& nonam similiter usq; ad nocte. Est veru u, postea ecclesia ordinauit Oiscium vesperorum: ia habet respectum ad die sequente. Et sic et ordinauit copletorium. Ex iupradictis patet.* Eces ta per sinsulos dies, & horas, & momenta nunq cessat laudare Deli,& agere gratias dupradictis quatuor bia ficiis a Deo receptis. α hoc sit sep & ubiq;. Na cui nostro hemisph rio est die in alio est nox,& e verse:&tic in hic dicit ossin diurnu, ibi dicit nocturmis,& ecouersis.Ite cu in una regione est hom ra prima in alia est tertia, & in alia sexta.Et
. sic qii nos ditamus prima, apud Persas dicit tertia,& apud Indos dicitur sexta,&apud re Dgione Sinarii dicuntur vesperi.Ex quo patetu, nun i & nulli bi cessatur a Dei laudib sed temper & ubiq; laudatur Deus & nonae Xpi& et inter insideles ubi habitit Christiani. Ite si ali in homines tacet in terra, tame Angeli in ello no cessant dicere Sanctus Sc. Eenoc intendit dicere B. Ambriin hac parte,cii ait. Per singulos dies benedicimus te &c. Quia ergo Ambr. dixit et per singulos dies,
foras,& momenta obligamur,&tenemur
benedicere, & confiteri & laudare ChristuDeu & homine,& ipsi sema & ubiq; gratias pro sepradictis beneficiis receptis agere: io dicit Aug. et ita pari rone pro salute nostrade necessitate cogimur p singulos dies,& horas,& momenta sua misericordia implorare,& exorare, ut eruat nos a malis praesentibus,& periculis suturis: puta ut coierat no- Ebis gratia pileniente ne amplius incidamus in pcim id sine gratia uitare no possumus,
di ut excitemur,& roboremur ad Donu agendu, dc liberemur a pcto in quo sumus. Causa aut huius necessariae petitionis est:quia taliter suimus uulnerati, & debilitati in Adam v, si fuerimus derelicti in nostra natura corrupta, nec possumus ex viribus nostris uita .re pctin, nec aliquid boni agere. nisi adiuuemur gratia Xpi: prout probat A ug.ῖ longas disputationes cotra Pelasianos, & prout dictu est in expositione psM.tῖ.& II 8.& ΙΑΟ.& aliors psa.est depraecada nobis diuina misericordia. Vnde postqua sumus liberati ab originali per gratiam baptismalem, & collata est nobis gratia gratifica, depraecanda est nobis semper diuina misericordia, ut in illa c5seruemur: ne cadamus in imm,& si sumus Pin pcto aliquo,est nobis deprecanda eade diuina misericordia, ut de nobis gratiam disponete ut iurgamus a pct5,& det nobis gratia prςileniente,& roborante,ne incidam in alius,ctm addedo mala malis: ne essiciamur dissiciliores ad surgendii. Item depra canda est diuina misericordia, ut det nobili gratia in tali statu : ni impellamur ad operamiae facienda: propter quae bona Deus m ueatur ad miseredum nobis:&ad coserenda supradicti gratia pueniente e ut per ea su gamus a peccato in quo sumus: & videmus alia peccata. Hanc ergo quadruplicem gratiam,& misericordiam, petit & explicat August.per tres uersus sequentes in persena Ee
clesiae. Nam in persena iustorum dicit. Disnare
175쪽
la Canticum Atribrosi&Augustini. Te Deum. '
' Dignare domine diei Desine ρm nos cum ire. id est ut in gratia ci seruemur, & ne in aliquod peccatum incidamus. Sed in persona peccatorum dicit cum David psal. I ar.
Miseri ere nomi domine. Scilicet ut a peccato resurgamus. Miserere noriri.
Vt in aliud peccatum non incidamus: sed
omnia alia peccata vitemus ne te ad maiore iram irritemus,& prouocemus. Item cu eodem David ps. 3 a. petit gratiam ad bene operandum: cum subdit. Fias misericordia tua domines per nos:psemadmodum sperauimus in se.
Hoc autem dicit ad disserentia infidelium obstinatorii: quia pcto no desiderant nec intendunt exire. Ex quibus patet,in sicut ex debito tenemur pro beneficiis receptis per sin B . .gulos dies Deo gratias agere, & Deu laudare: ita pro bene hciis futuris. . ad vita da peta futura,& ad bona facieda, de necessitate cogimur quotidie,& se per diuina natam implorare,& exorare: qi est cotra temeritate Pelagianorii: ut videbis, Sed ne qs disperet de diuina mia:qa Deus nulli cu perseueratia orati,& se disponenti negant tale misericordia: io subdit Aug.coclude doto tu canticu:dices.
Quasi dicat. O domine, scio : uino odistinatura hominis,qua ad tua imaginem secisi & scio: q, novis mortem peccatoris: sed ut conuertatur,& uiuat,& scio, i no deleris clamantes ad te,& scio: omnes qui sperat, di expectant te non confundentur: nec frusia erit eoru spes,& fiducia,& petitio: i5 qai te sparaui, & pono spe mea; ideo no cosen C dar in aerernu: nec frustrabor in mea petitione: sed tu implebis petitione mei .q. d. AU. quia ego posui spe mea in meritis tu pastionis: io non me a te repulisti: imo ad gratiam Baptismi me peruenire secisti: per quam omnia peta mihi lunt remissa,& sic non confundar in aeternu cum infidelibus, & obstinatis, sed in coelesti fruit one fariabor cu apparuerit gloria tua.lte quia scio, S spero, et sim cui poenitentibus nunqua negasti venia,&misericordi : ita iustis no negabis gloria : qa superbis resilis, S humilibus das gratia. Et ideo elegi habitare in domo,& Ecclesia Dei mei magis u habitare in tabernaculis pctωium haereticoru,& gentiliti. Et scio,' no privabis bonis gloriae eos,qui ambulat in inno
rat in te .psa. io haec est causa quare in te dite speraui: quia scio, no colandar in ternit. Ex supradictis patet resp6sio ad ammentu quod faciebat Pelagius, &Iulianus eo tra Aug.di. si impossibilee,et aliquis possit resistere malo,& facere bonii: nec implere diuina praecepta sine gratia Xpi: ergo seqtur,l nos obligaremur ad nobis in imisib te, & per coseques iniuste danarent pctUres,& trasgre res praeceptor uni: quia ad imporsibile nemo obligabat. Ad hoc res sipet Aia. no est in coueniens,n, aliquis obligetur ad sibi impossibile: qn i ple vel paretes stierunt
causa sui reatus. Vnde omnis homicida obligatur ad reddendii homine mortuis, & t
men hoc est ipsi impossibile. & si ij proditaris obligabatur ad kruiendia dito pro paretibus. Ita ergo ipsius primis paretibus in principio data fuit iustitia originalis: per qua libere, & sine dissicultate poterat operari, &diuina praecepta adimplere: sed quia Ada peccado perdidit illa originalem iustitia, di percosequens possibilitatem libere operadi, SE adimpledi diuina praecepta prout dicetur:i5 Deus iuste pol exigere ab Ada, & filiis eius illa orietinale iustitia seu obseruantia praeceptoru secundia illa iustitia, & sic unusquisq;
obligatur ad seruandu diuina praecepta:licet sit ipsi impossibile secundu natura corrupta,& infirma: cuius infirmitatis Ada fuit causa.& io nullus habet ius quaerelae cotra Deum.
Sed ad aliud dicebat Iulianus, inius d
danarentur ptaores: post qui ipsis eu impos sibile vitare in alii,& facere bonii sine auxilio sit periori. Respodetur, et licet sit impossibile alique ex ,ppriis viribus bene operari,& saluari: in hoc est impossibile: si misericordia,&stratia Xpi adiuuet. Et sic licet sit ipsi i inpossibile per se bene operari: tame no est ipsi im spossibile gratia Xpi petere,& eius misericordia implorare, & se ad gratia hiqua tu pol pparare:cu qua gratia pol malu vitare,& bene operari. Etio obstinatus no tu da natur qa peccauit: sed ua no recurrit ad medicii gratia
petedo, & misericordia implorando & se ad gratia et nulli pateti,& pseueranti,& pparati
Aps unqua negauit, 'perado. Ni ille qui dixit. nemo uenit ad patre nisi a me,& sine me nihil potestis sacere. Io. i . ille ille dixit. Si quid petieritis patre in nomine meo dabit uobis.Ite petite,& accipietis: quaerite, S inuenietis. pulsate,& aperitur uobis: qa q petit
176쪽
ris 6 D. Iacobi de Valensa Christopolitani Episcopi Exposito.
tu ratem qn Christus dixit Mat. r ς Facilius est camelu itrare &c. mirabatur discipuli di. Quis ergo poterit saluus fierse quibus respodit Xps. Aliud hole sim possibile e hoc: apud Deu oia possibilia sui. Ex qbus verbis Xpi patet: u, licet 1 possibile sit alique saluari ex Pyriis viribus: in pol saluari adiutus gra Dei: qu. ae nulli petenti cu perseueritia, & sie pparanti negatur. S sic nullus di natura nisi cula sua. Ni sicut scit-no pol ex propriisvirius bene opari sine gratia Xpi: ita scit,& certus est et, Aps no nesabit sibi gratia : ῖ qua poterit bene operari,& saluariosi i lia fratiae tit cu perseuerantia: se ad illa quantu possiile si te praeparado. Et sic patet rnsio ad argumetu Iuliani,& oium pelagianorii. Et hoc cosrmat Aug. in c5clusione,& fine huius calici : In te dite speravi no cosandarinae te v nuna. Et isto ergo citico possunt recolligi 2 . Veritates cat nolics fidei ad cosequeda ialutem cuiuslibet fidelis.Quaru prima unus solus Deus est laudandus, & colendus.
scda: q, iste solus Deus est cole ius tau diis& rector & gubernator uniuersalis . Tertiar
sicu e pater, εἰ creator uniuers: ita e coleus,& uenerandus p totu orbe terrarii. auarta: tota natura angelica incessabili voce proclamat sanctus Sc. mysterium Trinit.explicando.Quinta: q, no tu Angeli: sedetiioe s chori beatorii hominu laudat Deu i coelo. Sexta: et no selli Ecclesia caelestis: sed etiaista militas per totu orbem terrarum costetur & colit Deu in Trinitate Psecta. spatrem& filiu de spui missi. & sic ista Ecclesia uniturcii superna per latria. Na qd illa catat p beata visionem: ista catat,& confitet p fide. Septima: plicet Chii sus sit ho: tame e rex gloriae. Octaua: et Christus e filius natis, & e ternus Dei patris, S p coseques e Deus,& haeres patris: cui debet regnii,& imperita mudi, ct vera latria. Nona: l filius Dei sternus extre si scepit holem in atomo: ut in illa carne posset pati ad liberandii genus humanum imorte aeterna.Decima: u, tripliciter Chri si 'no horruit virginis uteru: in ex ea carne alia
sumpsit. Prinad: quia cum esset Deus qremus no l. orruit ho fieri mortalis. Secundo: qa nihil horre dum in virgine repperit: qa sicut ea puram, S virginem repperit in coceptione risa virginem, S puri,& sancta reliquit i sua
Natiuitate.Tertio non horruit: quia licet assumpserit ex ea carne cu poenalitatibus peccati: tame no cii culpa pcti. Vndecima: ae Xpsin ea carne qua assumpsit in virgine deuicit Daculeu,& gladiu mortis:quia mortem n rammoriedo destruxit &c.Duodecima, et tripliciter c hristus moriedo deuicit morte. Primo: quia ultra morte, ' erat terminus uitae corporalis resergedo, vita aeterna re perrit,
uit. Scd 3 deuicit morte:quia per resiarrectione immortales nos secit.Tertio deuicit mo te pcti:quae in seruitute oes tenebat. Decima tertia: u, sicut Christus per sua morte deuicit mortis aculeu : ita p asce sione aperuit credet ib' regna celorii. Decima quartari Xps: vilio sedet in potioribus bonis gloriae patris. X V.9, Xps etiam ut homo no Qtu sedeein potiori b.bonis gloris patris quo ad fruitione,& honore latriae: sed et sedet in sede
potestatis ad iudica dii super oes creaturas ic lo & in terra,& in in serno:& sic no solii se Adet in sede gloris: sed etia iudicii. & io est iudex uniuersalis venturus in nouissimo diecit plate magna, Sinaiestate. Decima sexta: in
ad Xpm pertinet in hac Ecclesia di pensare merita suae passῆionis. Decima septima: lad
eos annumerare & cu ini, Angelis in gloria sociare. Decimao et tua: ad X pira pertinet fiuvare populia per gratia: & benedicere per
Ecclesiae sacramenta,®ete per legem euagelicam;& extolle te per gloria. Dccimano-:na: et ad Xpm no selu pertinet saluare populis suu spualiter i pcto: sed et teporaliter ab omni periculo corporali, S benedicere,c , pia bonorii teporaliu coserendo: S dirigere eos in via, finaliter gloria coserendo. Vigesima: τ per singulos dies,& horas,&naomenta obligamur Deo latria exhibere,& lauda- Fre, δέ gratias agere pro beneficio creatii nis, redeptio is,& ad pia iam expectationis,&glorificationis. Vigesimaprimaru sicut ex debito obligamur Deu per singulos dies lai are S beneficiis receptis: ita de necessitate cogimur diuina misericordia implorare,suturis. unde iusti tenetur orare ut in gratia cosciuent, ne cadat in petin .pctores aut tenendtria petere gratia . pri indu t surgat a pcto.
scdὀ ut no incidat in alia ma, addedo mala malis. tertio ut semp faciat aliqua bona opamisericordiae: ut Deus ducat eos ad poenitentia. Vigesinnsecunda: llisiana na taliter fuit corrupta in Adi morbo cocupiscentiae: s iussus p se in puris natibus nec pol vitare peccata, nec aliud boni agere: nisi fuerit adiutus gratia
177쪽
A gratia Xpi praeseruante,&roborate. igesimarertia:l pctor no pol surgere P se a pcto
nec vitare petiit: nee facere aliouod bonum
sine gratia Christi.& ideo non debet celsaremiani Dei implorare. Vise imaquarta: ir sicut sumus certi.-sine gia Christi non posisimus ex propriis viribus pcta vitare. quam gratia semper tenemur implorare: Ita ex 2Pmissione euagelica sumus certi: l si ad graeit,inquatu in nobis est, nos disponimiis, &ca humanitate ea pseuerater petimus: quintnun' nobis Xps eam negabit. Ex quo patetv nullus damnatur nisi culpa sua. Et sic per
has 2 veritates catholicas patet tota intelligentia huius cantici. Anibr.& Aug. Sed nuercitat quaerendu quare eu tanta Autoritate,
Ndeuotioneu niuersalis Ecclesia suscepit hoc canticum, &ficit ipsum publice cantari in P Eccletia in omnibus festiuitatibus in officio
canonico cum tanta staenitate,& celebritate,cuna hoc canticum non sit prophetica in Canone v e. te sicut cantica Moysi, & Isaiae,&Abacuch, nec sit euangelicu sicut canticia virginis Mariae,&Zachariae,& Simeonis,qu* carantur in oscio ea nonico. Ad quod respondet ur: illud canticum est euangelicum durici ratione.Primd:quia Amb.&Augu. nonicuti sunt spiritu humano: sed prout spiritus sanctus dabat eloqui illis: si ut dicit Darius,& Possidonius. cunddest Euangeli-
:ed et omnes veritates c5selibe,& memoratae in hoc cantico sitiit euangelicae,& ex Lui gelico sumptae, ut dictum est,& etia quia omne quod a spiritu sancto dictu est Euanseliu S ueritas euangelica est maxime quando an nunciatur de Cnristo quod iam copletu est: Q S io dicit Xys. Dabo uobis os ad loque dum Sc.nis. n. vos estis qui loquimini&e. Ite istud canticum est propheticii, quia in illo gaptismo praevidit Amb.qualis & quantus erat Augu. Viturus in Ecclesiae ut inquit Daeius, Squo debebat ori hqreses expugnare, &ab Ecclesia eliminare, qP iveritate postea copletu est: prout infra patebit. Et sic patet qualiter hoc canticii est prophetica, & Euangeli -- cii. Et ideo cu autoritate recepit ipsum EcclesiaAed eausa quare cit tanta ueneratione, Scsrequentatione praecepit ipsum Ecclesia publice cantari in octicio matutinali, & etia in omnibus gratiis agendis, sui t& eli propter octo fructus & utilitates, quas istud canticuattulit, & asseri toti Ecclesiae, & cuiq; fideli ipsum cum deuotione , dc veneratione recti
tanti & dicenti. Vnde septem Ductus agere Dillud canticia. N a primo init ruit omnes fideles.secundd iustificat omnes Christianos. terti6 construit Ecclesiam. quartiue destruit om nem haereticam prauitatem. quinto placae Deum. sexto impetrat misericordia,septima armat,& praebet arma quotidiana cotra Diabolunt.Octaud,& vitiind. quia nos conciues sanctorum,& domesticos Dei essicit,& illam Ecclesiam cu coelesti cossiciat: quia simul cuAngelis,& Beatis catat, Sanctus, Sanctuς, Sactus &e. Et hoc patet per sin-ula. Primu e
go patet. Nam hoc canticii uocet,& confitetur supradictas. et .veritat. catholicas. in quarum consessione consiliit tota doctrina. & sides Christiani, per quas veritates Ois Christianus su scienter instruitur in fide, Se di fert a quociiq; infideli,& no Christiano.vnde tota fides Christiani consistit in credendo
Deum trinum,& unum creatorem,& dominum,dc gubernatorem totius uniuersi,& gloriscatorem homini si iustorum,& Angeloria,& credere Christii es e verbu incarnatum,&Deu homine conceptu de spui sancto natu ex virgine, mortuu,& palium,3c resurrexisse, res na e loru nobis aperuisse,&per coseques
esse redemptore generis humani, & de Diabolo tri inphatore, & l sedet a dextris in gloria Dei patris tanquam iudex uniuersalis, de credere Christum esse caput & rectorem Eeclesiae, a quo tota Ecclesia recipit omne gratiam,& virtutem,& omnia dona spiritualia: si cui debetur cultus latriae:& credere nemine posse peccata vitare, nec bene operari: nisi fratia Christi suerit adiutus. 4ae omnia sui scienter docet,& instruit canticum istud. Ex quibus patet i instruit omnes fideles in omni veritate fidei catholicae. Secluda utilitas& fructu, huius cantici est: quia con struit totam Ecclesiam per supradicta trina confessionem. s per consessonem fidei costedo si pradictas a veritates catholicas quib' tota Ec- Felesia defenditur, de tuetur ab omni incursa inimicorum infidelium,& haereticorum , dc per consessionem latriae, qua deo fati, facit:& per confessione peccatorum qua Diaboluexterminat. Et in hoc cantico continent oia quae pertinet ad nostra salute. Vnde prim3 in eo continetur totu sim bolui fidei constendo supradictas 2 . veritates catholicas. Secudd eo tinetur tota oro dominica cisi suis petitionib'.Na sicut ibi dicit: Pater noster q es in coelis factisceturnome tua. ita hie dicit sanctus
178쪽
il b D. Iacobi de Valentia Cliti sic politant Eniscopi Exposito.
A lancius Sc.& per singulos dies laudamus nomcn tuum in seculum &e. Item sicut ibi dicitur. Adueniat regnum tuum . ita hic dicitura terna saccum lanctis tuis in gloria numerari. Item sicut ibi dicitur: Dimitte nobis debita nostra, sicut & nos &e. Et sic patet qualiter istud canticum continet totum sympo-lum Ecclesiae,& orationem dominica,& uniuersaliter in virtute,& implicite continet totam factam scripturam vet.test. & per consequens eii dicendum et sulficienter construit totam Ecclesiam,& turtim sortitudinis eius. quae quidem turris triplici muro circundatur,& scpitur. Nam primus, & exterior murus eius est consessio fidei supradictarum 2 .veritatu: quo muro se tuetur Ecclcsia ab incuri omniunt infidelium,&h reticorum. Secundus murus,& interior est confessio riB ni tentialis,& gratia sacramentorum: quo ictuetur Ecclesia ab omni incursu Daemonii . Tertius murus,& intimus est consessio verae
latriae. & iste est ita ait iis,qudd attingit usq; ad coelum. Et isto triplici mur lud canticu construit,& circundat,& roborat Dei Ecclesiam. & ideo sicut hoc canticum confitetur omnem veritatem catholicam: ita petit omnia quae pertinet ad nostram salutem. 8c ag:t gratias pro beneficiis receptis.Et sic instrLi , ct construit,& iustificat: qui stant tres mira biles , & utiles & salubres scutius huius cantici. Tertia utilitas, ct fiuctus huius calici est: quia sicut sui scienter costruit Ecclesiam per supradicta trinam consessionem: ita sufficienter destruit omnes errores infidelium, & hqreticorum .unde istud canticum in principio C sui destruit errorem gentilium,qui colebant plures Deos,& dicebant mundum esse aeternum,& ponebant felicitatem suam in hac vita.& in secunda parte in qua dicitur: Te per orbem terrarum &e.destruit simul obstinationem Iudaeorum qui negat mysteriit Tri nitatis , & perfidiam Arrianorum qui separabant in persbnis substantiam. Per hoc autem et, ait Tu rex gloriae Christe destruit salsam doctrinam Maniclueorum qui negabat Christum esse hominem vetum,& mortuit, S passum .per illud autem quod illicitur: Diagnere domine die isto: destruit haeietica dogmata Pelagianorum: qui dicebantunum queque ex propriis uiribus absq; alio posse praecepta Dei adimplere:& per consequens Omnia Peccata vitare,& omnia opera charitatis adimplere,& per conseques dicebant super fiftium esse Deum orare:possquam unusquis que omnia supradicta bona tibertate liberi arbitrii p se poterat sacere. Et sic patet qua- Iiter istud calictim deliruit omnes errores infidelium,& haereticorum. Sed est aduertendum secundum Possidonium: R unitatem fidei quam Augii. conste tur in hoc cantico in suo Baptismo: postea defendit publice in suis scriptis & praedication bus ad destri ictionem haereticorum. Vnde Ambro. non solum incepit: Te Devin iis damus: ed quod deduxerat Aug. ad Baptismii.
sed quia praevidit in spiritu qualis, ti quantus erat futurus August.in ccclesia: ut inquit Datius. Et quia praevidit qualiter omnes e rores haereticorii debebat ab Ecclesa eliminare: ut inquit Possidonius: prout postea fictum est. Ad cuius euidentiani est notandum,' inter caeteras quatuor lis reses amige Ebant Ecclesam tempore Augu. Quarum pi ima suit superstitio git ilium. Nam licet multi reges, S populi gentilium fuisset ad fide
conuersi post conuei sionem magni Constantini,& maxime tempore Theodosii: tame citi AIaricus rex Gothoruin cum suis gen illo' ingressus est Italiam, S ex magna culpa, Roccasione Romanorum incenditi et,& destruxisset Romam cum tota Italia: tunc Romani tepidi in fide hoc imputabant Christo dicentes, in dum Roma colebae plures Deos
semper luit prospera,& domina mundi. Selpostquam fuerat sub fide Christi semper suerat diminuta & contempta,& tandem per illum barbarum rege Gothorum des ructa &se bla phemabatRomani &caeteri Italici Gtra Christum,& legem euangelicam, decer- snentes repetere idololatriam . Tunc autem Marcellinus scripsit ad Aug.dicens. ut excitare t gratiam a Deo sibi collatam: & scriberet contra istos balsphemos nominis Christes a
Roma cum tota Italia erat in magno peliculo apostatandi a fide Christi: & repetendi antiquam superstitionem idololaticam: nisi ipse aponeret remedium . Tunc autem Aug.
virtute,& lumine spiritns sancti armatus, de illustratus scripsit 1 1. libros pro defensione ciuitatis Dei, & Christianae relimonis: in quibus non luna defendit Ecclesiam, & totam sacram stripturam utriusq; test. sed etiadestruit totam idololaticam superstitione . Nam in primis x. libris destruit omnes detestabiles, & foedos ritus illius sit perstitionis Ategendo
179쪽
A de redo saltam cultum sal Ibrii Deorum,& detegendo,&consutando falsam doctrinam,& deceptionem eorum. Ab xi. autem libro usq; ad i 8. inclusiue memorat diuerses fines utriusq; ciuitatis. s. damnationem pei
petuam impiorum,& gloriam fidelium, Se iussorum.In quibus. 12. libris ostendit unum Deum & trinum,& unum esse creatorem,& generatorem uniuerit, & redeptorem,&florificatorem omnium iustorum: licut con cmus suerat in prima parte huius eant ici. Et sic Marcellinus publicauit illum librum Romς & per totam Italiam. tuo libro iussio tota Italia cessauit a blasphemia,& apostasia, dc malo proposito repetendi idololatrieam mystitionem,& sic quietavit tota Ecclesiam Au-
gu. per illos libros de ei uitate Dei, &destruxit errorem gentilium. B Item eode tempore surrexit quidam uocatus Maximinus,Episeopus Arrianorui qui . vehementer incepit retuscitare,& roborare
illani sectam,& inuehere c6tra fidem Trinitatis personarum diuinarum in una,& eadesubstantia,quam confitetur Ecclesia aue Ausust.scripsit librum contra illum Maximinu: in quo destruit,& consutat eius argumenta, - & roborat fidem Ecclesiae fundametis, S auctoritatibus sacrae scripturae. Et postea scri- . t psit 2 s.libros de Trinit. ubi lucidius, & disi fusius probat Ec declarat propositum sepra- dictum. Hoc idem fecit Aug. in multis aliis libris:& tractatibus: destruendo perfidia Arrianorum S aliorum infidelium circa mysterium Trinitatis. Item eodem tempore surrexerunt multi
magni uiri foedo,& detestabili dogmate Mac nichaeorum maculati:qui illam sectam uehementer inceperunt resuscitare & grandi conatu restaurare: contra quos Aug.scripsit eoru dicta, & scripta cosutando & rep elledo.
Et primo cotra Faustu Manichaeu per xl .res.' ponsiones.Secundo contra Fortunatum.Tertio contra Cresconiti,& contra Felicianum, . & contra Epistolam fundamenti, & contra, aduersarium legis,& prophetarum, & cotra multos alios eiusde sectς:qui inter caetera net gabant Christum esse hominem veru,& per consequens esse passum. Et sic destruebat totum mysterium nostrae redemptionis, & uirtute sacra metorum Ecclesiae passione Chrisi pro nostra taute, & iustificatione manantem.quos omnes Aust.scriptis,& publicis disputationibus, ct praedicationib. sileravit: itia . GDeum.& ab Ecclesia eliminauit,& sugauit,prout cε
sesus fuerat in hoc cantico: quando dixit a Tu ad liberandum suscepturus homine non horruisti uirginis uterum &e. Item eodem tempore suit orta, & per totum orbe subito dissiis a temeraria secta,& doctrina salsa Pelagianorum: qui negabant peccatum primora parentum cum suis poenalitatibus transisset ad posteros,& per consequens negabant peccatum originale in paruulis, & Baptismunt ad mundationem peccati eis prodesse. Et attribuebant tantam libertatem humanς uoluntati ad operandum etia post lapsum prium Urum parentum, i unusquisq; ex Spriis uiribus naturalibus cu sbia potestate liberiai buri, abis; quouis auxilio, & gratia Deilmierat diuina praecepta adimplere, & p ta
sinuens omnia peccata uitare, & omnia bona opera facere. Et sic decebant et superilus E . erat pro defunctis exorare,& suturum auxilium petere, postqua unusquisq; ex propriis uiribus poterat bene operari & saluari. sentiens beatus Aug. Hipponensis Episcop'illico congrauit omnes Episcopos piovinciae Numidiae. Et probato gradi examinatione hane doctrinam esse hereticam,riinc August. de consensit omniu illorum Epis op
ru in scripsit epistolam ad Innocetium Papa tunc Ecesesiae Romanae praelidentem,S uigilaret supra gregem suum: quia ista Alsia psstifera doctrina destruebat Ecclesiam,& sundamentum totius sacrae scripturae,& nostrae redemptionis,& salutis, & annichilabat omnes petitiones,& omnia sustragia Ecclesis tauiuorum quam defiinctorum, quia frustrat oratione dominica pateremus, & diceremus dimittere nobis debita. Et ne nos inducas Fi tentationem,& sic de caeteris orationibus: quas continue facit ecclesia. Tune autem Innocentius Papa congregauit Romae CociliuEpiscoporum: in quo damnauit Pelagium,&Coelestinum haereticos eu secta eorum:& dedit Auctoritate prinnti Carthaginensi, ut eo uocaret simul cum Ausust. concilium omnium Episcoporum Aphticae contra illam ianuin quo concilio interfuit Aug.qui sui escriptor simboli,& decreti illi' cocilii Aphrieani. in quo per singula fuit condemnata illa pestifera secta cum sito Auctore,& sequacibus suis,ut patet de conse. distinct. . cap.Placuit,& per multa sequentia m. dc prout Ptos r narrat in cronica sua. In quo tempore
August. scripsit librum Hypognosticon, ocm de
180쪽
A, ge persectione is stitiae hominis,&de natura gratia,& de spiritu,& litera , & de Baptismo paruuloriam,& de nuptiis,de cocupiscentia,& contra Iulianum , de alios eiusdemetae: in tantum quod omnes illos haereticos
expulit abAphrica in Asiam.Sed cum Beatus Nieron.qui tuc in Bethleem iam senio labosabat,sensisset illam deteliabilem,& pestiis. am doctrinam: incepit per modum dialogi scribere contra eam: sedcu peruenissent ad .cum libri August. de Baetismo paruulorum,. 'uos contra illam haeresim consecerat, tunc
cessauit a scriptura sui libri. Vnde ait in fine illius libri. Pervenerunt ad manus measti liri de Baptismo paruulorum quos scripsit 'august.contra haeresim, & sectam vestram et
uibus visis huic operi finem imponendum ecreui ne mihi dicatur illud Horatii. In sil- uam ne ligna seras. Et sic patet qualiter August destruxit illam haerelim Pelagianorum. Prout consessus suerat orando in fine istius cantici.: Dignare domine die isto &e. Et sie, Patet etiam per supradicta qualiter destruxit omnes alias haereses: prout professus sierat: in hoc cantico. Quarta utilitas, &fructius huius cantici
est quod sudicienter iustificat omnes fideses Ier triplicem consessionem. Ad cuius inteIectum est notadum: iuod tota iustitia Christiani consistit in triplici consessione, scilicet in consessione verae fideir verae latriae , di poenitentiali, sue in consessione peccatorum. Vnde consessio fidei consistit in corde , & ore publice confitendo: asserendo, &praedicando omnes sepradictas 2 . veritates quae continentur sub articulis fidei. Consensio autem latriae consistit in tribus .f. in lau-C dando Deli,&omnes periectiones eius:beneficia eius memorando &pro cis gratias agendo.Secundo in adoratione.Tertio in oblatione,& sacrificio . Consessio aute peccatorum consistit in profitendo nos esse fragiles, timiseros,& peccatores,& in Ada obligatos, &corruptos taliter,.sine auxilio gratiae, nec possumus peccata vitare e nec praecepta Dei adimplerem ec aliquid boni agere: nec a peccatis in quibus sumus liberari. In hac ergo triplici confessione consistit tota iustitia ii minis,& fides,& lpes,& charitas et .sed tota triplex ista consessio continetur in hoc cantico.Nam tota ista prima pars a principio usque ad illum locum : Te ergo quaesumus: nil
alud est nisi consessio fidei simul cum gratia
rum actio ne, & laude,& exinde usque ad il- Dium locum c Dignare domine: nil aliud est nisi oratio., quae pertinet ad culium latriae,& in illa prete quando dicitur: Dignare domine die isto: nil aliud est nisi conlissio peccatorum, S sic patet qualiter istud canticum suilicienter iustificat hominem per triplice
Quinta utilitas huius cantici est: inquan. tum placat Deum,& delem S debitum per
latriam soluit, di reddit ipsum benignu per
cultum latriae: eoi magnificus,& magnani mus delectatur: cum sibi memoratur bene cia quae ipse secit maxime cum gratiarum actione: ut patet q. Ethicorum. Et ideo istud canticum per atriam est satisfactorium, & Deo itutorium: quia Deo non possumus satisfacere nisi per verae latris seruitutem , Acultum:quod maxime continetur in hoc can ntico: prout dictum est, & ad quam latria maxime nos exhortatur,& incitat istud calicu. Et hie est quintus fructus, Sutilitas eius. imo ex hoc cantico semit Ecclesia modum reddedi latriam dicendo Sanctus Sanctus Sc. Ex ista autem quinta,sequitur sexta utili ras,& mictus huius cantici : quia est gratiae , de misericordiae & postulatorum impetrari-uum: quia sicut Deu placat,& delectat commemorado eius persectiones & beneficia cugratiarum actione,& latriae exhibitione: ita inclinat ipsem ad maiora beneficia conserenda. s. misericordiam,& gratia in praesenti, &gloria in futuro: prout petitur in hoc cantico.vnde maxime nosDeo humiliamus.Nam sicut confitemur Deu esse omnipotente creatorem, sianctum, iustium,misericorderia, & redoptolem:ita costemur nos esse fragiles hec Fcatores,& miseros non siisscientes ex notas
aliquid boni agere: nec posse peccata vitare: nisi fuerimus adiuti gratia Christi, & eius misericordia subleuati: & ideo dicimus Dignare domine die isto &c. Et ideo hoc canticu est Dei ad misericordia inclinatiuit, & est misericordiae impetratiuu : quia Deus superbis resistit: humilibus autem dat gratiam ,
Septima autem utilitas, & fructus huius cantici est: quia pr*buit & praebet nobis arma quotidiana contra Dibolum, & mudum S carnem:& non solunt defensiua,sed etiam offensiua,& sugatiua cum dicit:Dignare domine die isto &c. Ad cuius intellectum est notandum laci