장음표시 사용
191쪽
Contra Iudaeos. A Abel,&Enoch,&Noe,& Iob,&Melchisedech & Abraha, & alioru fides tum legis naturae osterebantur in praelium : sed in signit foederis,& pr iij suturi per Christu sU-uedi .Et illa sacrificia erant quaeda signa fidei illorum quam de Christo suturo habebant. Nam secudum Aug.in lib.Cur Deus homo: Deus ipsi Adam promisit Christum de uirgine nasciturum: dc ipsam redempturii: ut si de institi miseria doleret: tamen de suo su*que posteritatis remedio iam de loginquo gauderet. Vera itaque ratione dicimus ut iquit Aug.)jab Adam domini praestolabatur aduentus &c. Et sic est dicendum, ille Angelus qui expulit Adam de paradiso , docuit eum modum colendi, & exhibendi latriam Deo,& offerendi sacrificia in signfi suturi praetii, & signit futuri sacrificii Cnristi. B Et se Adam docuit Abel, & oes filios,& ne . potes. Et sic sub tali foedere Abel osterebat
agnum ex primitiis fregis. Gen. . & sub ta ' li fide Enos incepit inuo are nomen domini, qui est Iesus verbum incarnatum .Et sub tali fide Enoch faciendo bona opera placuit Deo,& dominus tulit eum.Ge. I s. & trastatus est in paradisum. Eccl. 4. Et sub tali fide fibricauit arcam Noe ex praecepto domini:& aedificauit altare,& obtulit de animalibus mundis in signum foederis, & praetij suturi. Gen. 8.Iteni sub tali fide, & foedere Abrahaexiuit de terra sua: & uenit in terra Canaan ex praecepto domini, & aedificauit altare i ii Bethel:& obtulit ibi iacrisci ii,& inuocauit nomen domini.Gen. I 2.I tem sub tali scedere,& fide Melchisedech obtulit panem,& uinum Deo coeli excelso.Gen. I 4. Item sub ta
C li fide,& foedere in signum suturi exstij Iob. offerebat secrificia pro peccatis mioru.Iob
primo.&sub tali fide,& spe dixit Iob ca. I9.
Credo Qi redemptor meus uiuit: & i nouissimu die de terra surrecturus sum, & rursus ircundabor pelle mea:& in earne mea uidebo Deum saluatorem meum.Et sic patet,
patres ve.te.ram legis naturae quam scripturae saluati sunt per ibiam fidem Christi suturi:inquantu per illa fide efficiebantur membra Christi.& io ia participabat merita pacsonis: qu ibus peccata sunt remissa. & idera
in Christo capite suo nobiscum acceperunt re smissiones.ad Heb. II . Et sic patet,' oia sacrificia,& oblationes patriam tam legis naturae quam scripturae risi erat nisi quaedams nacula fidei offerentium,oblata in signu
figuratiuum,& in signum scederis ,& pritis I futuri per Christum soluendi i quia omnes
protestabantur,& promittebant sbluere per Christum praetium iblidum,& sussiciens.Vnde per talia opera profitebantur, & ostendebant sidem quam de Christo habebant:& sieerant signa ii dei eorum . Ex quibus omni b sequitur,s Christus in cruce non soluit pro 'omnibus praeteritis, nis tantsi pro illis a qui, bus acceperat signaculum sidet,& signum G turae solutionis: aut per sacriscia,& oblationes factas sub tali fide , & proslatione:sicut suerunt fideles legis naturae: aut per circuncisionem, & c tera legalia sicut titerunt filii Abra'iae secundu proviislionem:& slij lsr et,qui fuerunt suo lege Morsi, qui non sunt saluati per opera legis tantum: sed principaliter per sdem Chrilii suturi sub cuius foedere offerebant omnia illa in signum foederis. E ad Ro.& Gal.& Heb.Decima cones.postquaBaptismus fuit institutus per Christum, omnes fideles ve.te. obligabantur baptizari. p
batur. Nam omnes acceperunt circuncisio .
ne in signum fidei: & cu protestatione piij suturi.ergo postu Christus contulerae aquis
virtutem regenerativam: & formam sacra- omento BVtismi,& Baptismusia continebat prstium sufficien quod illi promiserat soluere in Christo:ergo illicd suerunt obligatisbluere totum prettium persectum p baptismum postqua oportunitas aderat. Et ideo licet Ioannes Baptista esset circunctisus, tilsuit baptizatus per Christu de ita Christus
baptizauit oes Apostolos,ut creditur:& mi. sit eos ad baptizandum Iudaeos in omnem ciuitatem, & locum quo erat ipse ueturus. ut pater Mai. Io.&Luc. t o. Et hoe fecit Chri ssus ad ostendendum,'omnes illi non acceperant circunci sionem nisi in unum fidei, de in sisnum foederis de praetii suturi & i signu illius Baptismi in quo erat sufficiens otiu .Ex hoc etia sequituriet si Ada,& Abel,&Abraha,& Moyses,& David, & esteri fideles ve.te.vixissent usq; ad Baptisinum Christi oes obligabamur baptizari :quia sub tali fide & figura, & foedere receperant illa signacula circuncisionis:au t obtulerat sacrificia, & oblationes legis naturae & scripturs. ideo Christus dicit agnus occisius ab origine madi.Apo. i3.Sed contra ola supradicti arruit. Nam ut ait Augu.& patet .sententiarii distin. prima. Ex quo fuit instituta circuncisioi illo populo hoc ualuit magnis, S parmulis
192쪽
ri io D.Iacobi de Valentia Cliristopolitani gniscopi solutio.
'A ad ablutionem originalis utriusq; peccati sicut modo Baptismus. Item Beda dicit, et άdem faciebat circuncisio quod modo facit Bapti simus, nisi * non aperiebat ianuam re ni coelestis.ergo sequitur,l circuncisio pere tollebat,& mundabat originale peccatu. Ad haec autem respondetur re tam Aug.qua Beda secum portant respontiones suas in dictis suis. Nam dictum est,ri in circuncisione tollebatur, & remittebatur peccatum originale: sed ex hoc non sequitiir u, illa circuncisio esset instrumentum manuale continens virtute,& merita passionis Christi: sicut Bapti sinus, & ideo non per se tollebat peccatum, sed in uirtute fidei conserentis. dc ideo nullus extra legem poterat conferre: nec ministrare illud sacramentu in leg.vet. Nec perhoe habet et, illud facramentu conserret gras tia: ouia si gratia dabatur non nisi per fidem
con irrentium, & recipientium circuncis
nem:quia opera legis non iustificabant pse nisi p fidem Christi futuri. Unde hanc con-ctu. probat Apost. per tota episto. ad I o.&Gal.& Heb. Uantu ad sin arti . tenebit iste
ordo. Ni pri md in gitali probabit qualiter lex Moysi suit mortua simul cu Xpo: & percosequens tunc statuit cursit in suum,& cestauit ab ossicio suo. Secundo hoc idem probabitur particulariter de unoquoq; senere i ceptorum:& per omnes partes legis. Primo ergo est praesupponendum,&aduertendum, ut dictum est in prologo,oe lex uetus multipliciter comparatur a a Clarillum, & legem euangelicam. Nam primo comparatur sicut motus, & uia ad suum terminii naturalem. secundo tanu lineae a circunferentia ad cenVitrum.Tert id tanq accidentia ad subiectum.
Quarid comparat eum Au. contra aduersarium legis & prophetarum,sicut ossicium ad suum fine in alti sciatib . Item quinto Rahi Salomon super Zacha. comparat legem, di sphetas ad Messia sicut scientia ad suum
obiectum, dicens: quod omnes δ' elae non sunt locuti nisi usq; ad tempus Messiae. Sexto comparatur tanquain signum ad suam ueritatem,& significatum. Septimo Apostolus ad I o. comparat eam ad Christum, tanquacontractum matrimonialem ad virum. Octau6 in epistola ad Col. 2. comparat eam tan- viam ci traditam,& chirographum censuale&debitori lim ad creditore. Et sic Chisius dicitur terminu ,di centrum, & subiectum, obiectam totius te. ue . di dicitur ueritas,8c vir,& creditor legis. Propter omnes ergo D istas conditiones, & operationes probatur: ς, tota lex suit simul mortua eum Christo. Probatur ergo primo,Vtota lex suit mo tua, inquantum fuit motus, & via ad Chriastu. Nam habitibus exhistentibus in materia cessat motus. ergo post et lux peruenit ad Christu cessauit, & suit cu eo mortua. ite secundd. sicut destructo, & sublato centro destruuntur omnes lineae ad illud centrum terminatae, ed v, linea no pol esse sine pucto terminante, cu sit de eius essentia: ita mo tuo Christo mortua suersit omnia legalia ad Aipsiam terminata. item tertid: sicut destructo subiecto destruuntur, & deficiunt omnia accidentalia quae sundantur in ed . ita mortuo
Christo omnia lcgalia mortua in Deo qudi Christus omnia legalia compleuit:& toti Iegi uoluit esse subiectus.quia ideo uoluit le- Egi sebi ei, & omnia onera legis super se sir-mere,ut omnia secum crucisgeret,& nos ab
onere legis liberaret. ad Gal. . item quattδsicut habito fine artis cessae osticium, dc omnia quae sunt ad finem: ut habita sanitate cessant Oia instru menta medicalia,& oes medelae: ita facta passione Christi cessariit omnia sic rameta,& sacrificia, & extera legalia quae non fiebant nisi tanquam ossicia ad Christit, qui erat finis eorum. Nam omnia illa fiebae in ossicium fis uratiuum, & ostensuum talis finis. Item quinto. sicut habita scientia alicuius obiecti cessat inquisito sciae de illo obiecto,& habita, & illata concussione cessat syllogismus,& cessant praemissae: ita ergo adueniente Christo qui fuit obiectum, di concluso totius legis,& prophetarum,cessariit omnia legalia: quae erant propositiones praemis P lsae conclusionu euangelisarii. Ite sextὼ sicut .adu nicte significato cessat signu eius. ito adueniete Christo qui suit significatu, dc ueritas legis,& Sphetarii, de necessitate cessauit lex,&,pphetae: sicut adueniete naui ad portu cessat signit quod faciebat speculator de ei aduentu, dc adueniente principio nie sis ces. fauit clamor Caledarum Romae: ut patebit. Et ideo postquam omnia figura ima, de dicta . Prophetat um metunt impleta i cruce: dixit Christus: Consummatum est: dc sie tradidit spiritum ad denotandum, Pomnia cum eoii oriebatur. dc sic cessauit lex,& clamor prophetarii. Item septimo mortua fuit lex cum Christo: inquantum erat quidam cotractus debitorius,ta chirographu censitate obligo
193쪽
illam populum ad Christum.vnde sicut contractus debitorius factus ad vita creditoris rumpitur, & extinsuitur, & annullatur per
morte creditoris ' ita ergo mortuo Christo
tota lex Moysi suit mortua, & extincta,& rasa,edis nihil aliud erat, niti quoddam chirographum cestiale, & cotractus debitorius,in quo totus ille populus se obligauerat seruare illam legem, & omnia illa praecepta: quia totus ille popuIus se obligauerat seruare il- . iam legem, & omnia illa praecepta usque ad
mortem testatoris,& creditoris. quod patet Exodi. 3 . Nam cum Moyses legeret volumen legis totus populus respondit dicens: Omnia quae locutus est dominus faciemus, S erimus obedientes &c. Vnde tuc Moyses
immolavitai 2. vitulos: dc tulit medietatem
sanguinis, & aspersit stuper altare.& alteram partQm super populum, licens. Hic est sanguis foederis quod dominus pepigit vobiscusuper cumstis sermonibus his&e. Per quod
Moyses voluit significare: quod illud f dus
pactum,& chiruraphum obligatiuu non .erat Aluendum nisi per sanguinem Christi mediatoris, qui erat suturus Deus & homo. Nam per hoc, mediani partem sanguinis testudit suo altare:voluit significare:-Deus cui saeta fuit illa obligatio, factus no erat . moriturus, & sanguine aspergendus. sed per hoc, P aliam partem sanguinis sparsit super populum: voluit signiscare, Christus pro populo erat moriturus, & proprio sanguine estuso ipsum populum erat redempturus, ct liberaturus. Et sic patet quomodo tota lex Moysi nil aliud erat, nisi quoddam chirographum, & cotractus debitorius usq; ad mortem Christi. Et per consequens suit extinctus,& rasus,&ruptus,& mortuus,& crucifixus simul cum Christo:&per conseques nullus la tenetur, nec obligatur ad legalia. Hic r.em facit Apost.ad Col. 2.Vnde ait. Cum' vos mortui essetis in delictis conuiuificaulecu illo donans vobis omnia delicta:delesqd aduersum nos erat chirographu decret e qaerat contrarium nobis. Et ipsum tulit de medio affigens ipsum cruci,& expolians principatus, ct potestates traduxit confidenter palam triumphans illos in seipso. Nemo ergo vos iudicet in cibo,aut in potu,aut in parte diei festi,aut neomeniae,aut sabbatorum, quae sunt umbra suturoru&c. Ex praedictis patet qualiter lex Morsi suit rasa,& mortua, dccrii in cum Christo, inquantum erat
quoddam chir etraphum obligatorium, a Dcontractus debitorius . ideo amplius nullus
obligatur ad obseruantiam legalium. Item probatur octaud. quod lex Moysi fuit mortua cum Christo, inquantoni erat tanquantquidam contractus coniugalis uxoris ad uirum. Unde licut uxor non obligatur ad uti culum coniugale, nisi usque ad mortem uia Ir,per quam mortem absoluitur uxor a viniaculo coniugali ipsius viri r ita pariter cum
Deus despoliauerit sibi illam plebem per dationem legis in mole Sunai,& totus ille populus se obligauerat ad illain legem seruandam sub foedere sanguinis: vi dictum est: er- Eo per mortem Dei incarnati qui est Chri-itus, totus ille populus fuit abiblutus a uin culo legis :& per consequens non amplius obligatur ad legis obseruationem. Vnde hanc rationem facit Apostolus ad Romanos septimo ubi ait. An ignoratis fratres3
scientibus lege loquor θ quia lex in homiane dominatur auanto tempore uiuit. Nam
quae sub viro est mulier uiuente uiro alligata est legi: si autem mortuus suit uir eiuri
tuta est a lege viri &caetera. Itaque fratres mei, & vos mortificati estis legi per corpus Christi : ut sitis alterius , qui ex mortuis r surrexit: ut fructificetis Deo. Ex sit pradictis verbis vult innuere Apostolus, quod ante mortem Christi finis, & mariti illius populi: totus ille populus obligabatur ad se uandam legem: eo quod Christus uir eius
adhuc vivebat in corpore mortali,&tauquam mortalis expectebatur in lege: ideo usque ad eius mortem obligabatur. sed mortuo Christo virosito iam non obligatur ad
vinculum coniugale legis. quia sub tali con- Fditione ille populus expectabat Christum
sponsum suum:ut pro eo moreretur: ut pa
tet per totum discursium prophetarii. Et sic patet coclusio quo tota lex Moysi fuit mortua cu Xpo,qud adcςremonialia. Sed istaeadem confuso probatur particulariter finoes partes legis Moysi. Ad cuius intellectum est notandum:quod tota lex Moysi continet
in se sexcentatredecim praecepta. quorum uaedam dicuntur moralia, & qu euam i
icialia, & quaedam caerimonialia. Moralia
autem sent illa decem praecepta, quae se runt seripta in duabus tabulis lapideis ve patet Ex . 2o.& a I .Et dicuntur moralia: ed pertinet ad oes holes, & oibus sunt commmunia,sine quib. botes no possent adinvice
194쪽
rr i 2 D.Iacobi de Valentia Christopolitan I ppIscopi soluso.
A eonuersari: nee conuiuere. Dicuntur etiam inoratiarquia sunt de iure naturs,& pertinet ad moralem iustitiam: quia per ista cece praecepta tribuitur unicuique quod suum est. sDeo latriae seruitus: q r pertinet ad tria prima prae cepra primae tabulae. Alia aut septem Pertine ni ad conuersationem proximi.& i5 ista decem praecepta moralia sunt immortalia:eo quod sunt de iure naurae ,& iam suerunt obseruata in lege naturae. licet non sic fuerint explicita. Et ideo non pr cise pertinent ad lesem Moysi: nisi inquantum ibi suerunt magis explicata: quia magis pertinent ad lepem naturae. De sabbato autem quoniOdo est morale quantum ad substantia,& caeremoniale quantum ad modum dicetur in sequenti quaestione. Praecepta autem iudicialia fuerunt data ad correctionem,& punitio. B nem trasgretarum,quia aut dirigunt homunes ad seruanda praecepta morali , aut puniunt transgres res praeceptorum dado oculum pro oculo, & detem pro dente,& uitam pro vita. ista aute praecepta iudicialia,qa partim erant moralia, & partim caeremonialia. ideo partim mortua sunt cum Christo : ut patebit. In tertio autem ordine sunt, &erant praecepta caeremonialia. & dicebatur caeremonialia ratione modi agedi,& signifieandi: eo quod disponebant ad modum colendi Deum. Quae quidem caeremonialia Grant in quadrui ici genere. Nam quaeda pertinebant ad sacra: quaeda ad sacramenta. quq
dam ad sacrificia, & oblationes: & qu damad obseruantias, seu abstinentias.Sacra auteerant illa quae ad cultum diuinum dedicabantur,& sanctificabantur. Et ista erat quin C que secundum,et quinque sanctificabantur,& dedicabantur ad cultum diuinum. Nam primo dedicabantur personae. Secundd loca. Tertio tempora. auarid Ornamenra personarum.Quinto uresilia templi, & loci sacri. Persis nae autem dedicatae: quaedam dedicabatur,& sanstificabantur ad colendum Deum,& iste erat selus,& totus populus duodecim tribuum lsrael: quia solus,&totus ille populus erat electus ad colendum unum Deum creatorem omnium. Quaedam autem personae dedicabantur ad ministet tu cultus diuini:sciat erant sacerdotes,& Levitae,& catores,& ianitores &c.& isti erant de sola tribu Levi. Quaedam autem persenae sanctificabantur,ct purgabantur a peccato, de immundiatia,sicut erant peccatores, & leprosi,& menstruatae &e. ut patet in Leuitico. Istae ergo e- Drant persisnae quae sanctificabantur, & disponebantur ad diuinum cultum,& habilitab tur ad ipsum. Loca uero consecrata, & dedicata ad diuinum cultum erat Hierusalem, &templum siue tabernaculum,& arca.Tempora autem dedicata ad cultum Dei erat principaliter sabbatum: exinde sellii Atimo tu,& Pentheeostes,& tubarum, & expiationis,& tabernaculorum &c.ut patet Levi. 3 3. Ornameta dedicata ad diuinum cultu erant omnamenta sacerdotis. s. Ephot, rationale, &humerale,& mitra &c. Vtensilia autem templi erant cadelabra,& mortariola dcc.omnia ergo ista quinque si pradicta . s. personae,loca,tempora,ornamenta,& utensilia diceb iutur sacra sue sancta: ed quod ad cultu in diuinum erant consecrata,& sanctificata,& dedicata,& habilitata: quod erat primum ge- anus caeremonialiuin. In secundo genere erat sacramenta,quae dicebantur illa, quibus sacra consecrabantur. & erant illa tria. Na in rimo loco erat circuncisio , qua sanctifica-antur omnes si ij lsrael. In secundo erat unctio, qua ungebantur soli sacerdotes, & r ges Exo. 3 o. in tertio loco erant purgati Heri S lotiones, S aspersiones, quibus purgabantur peccatores,di leprosi dcc.ut patet i Leuitico . quae dicebantur sacramenta: eo i cosecrabant,& sanctificabat personas,& loca &e. In tertio genere caeremonialium eram sacrificia distincta,quae offerebant perssinae sancti scatae in locis sacris . tuae quidem facrificia, & holocausta fiebant ex certis animalibus mundis: ut patet in Leuitico.ad quod et enus caeremonalium pertinet oblationes. Π quarto tandem genere caeremonialiu po Fnebantur obseruantiae,& abstinentie a cibis& rebus immundis,puta non comedere porcum, nec anguilla dic.ut patet ibide. Ad illa emo quatuor genera reducuntur omni avrς cepta caeremonialia: quia aut erat de sacris, aut de sacramentis,aut de sacrificiis,& oblationibu aut de obseruantiis,& abstinet lis. quae omnia dicebantur caeremonialia: inquatum respiciebant, & obseruabant modum,& persenas,& loca,& tempora dcc. ad quan- dam significatione de suturis mysteriis: quia Deus nobiliori,& conuenietiori,& di ni ri modo poterat coli,&placari: ut patebit. ergo talis cultus totus erat caeremonialis, & fi urativus: quia caeremonia non dicit nisi moum, di figuram,&significationem, quis
195쪽
Contra Iudaeos. A omnis ceremonia quaecunq; sit,st ad signisi
candii aliud ,ut patetin ceremoniis 'iiς Mein seruitio,&honore regum His hanitis,¬atis,ponitur prima particularis concluso, et omnia sacra,&sanctificara legis uete. mortua fiant cum Christo in cruce. Ista con
ne rationem carnalem per narunt,quae sanctificabantur,& dedicabantur. Nam dictu ev non circuncidebantur nisi filii Israel, nee ungebantur nisi ficerdotes de tribu leui, ®es de tribu Iuda,sed omnia ista ordinabatur ad Christum tanquam in finem.oc ideo Christus sm earne uoluit esse de genere Inrael,& Israelita,& circucisus, & uoluit esse de tribu Iuda, & Levi propter rKnu, & sacerdotii si,ed et illae dux tribus eoiungebatur in coniugio, de hoc uoluit facere L hristusa ut iecu erucifigeret generationem carnale filiorum Israel, Sc rmnum,& sacerdotium legale, dc sic uoluites e res,& sacerdos. Et ideo eum Christo mortua est generatio carnalis filiorum S generatio earnalis regum,& sacerdotii, & sic mortua est generatio legalisti regnum , & sacerdotium I sale cu Christo. ει quo sequitur φ Iudaei intersciendo Christum interfecerunt generatione Isiael
carnalem,& regnunt,& sacerdoti uni Et siesimet se priuariit regno,& sacerdotio. Itequitur, in cu Christo mortua flant omnia orna meta sacerdotalia in lege scripta. e t, ct mitra,& rationale &c.eo si talia ordinabantur in ipsum laqua sacerdote, it fine regni,& sacerdotii,& sic et cunx eo fuit mortuum sceptrum regale temporale eadem ratione. Et sie ille populus ex tuc suit priuatus C regno,& sacerdotio, prout Psetauerat Ose.
3 .dicens. Dies multos sedebunt filii I srael sine rege,& sine principe, & sine sacerdotio.
Secunda conclu. ω cum Christo mortua fili ludaea,& Hieruialem,& templum cum arca, & cum omni b. utensilibus,& tota terra Isarel. probatur. Na Deus eleaerant illupopulum,ut ex eo nasceretur Messia, secundu in carne,& elegit illam terram Isi iel, ut, in ea Christus praedicaret,& miracula saceret,&illam ciuitatem,&templum, ut in ea legem declararet,& moreretur& re sui seret.Et propter ii hi misteria nostrς redeptionis proseis desiderauerunt & tamendata nant illam terram,& esuitatem, & temptu, G τ oia ordinabantur ad Christ5,ergo olanior tua sidc crucifixa cu Christo, uerat
snis gratia cuius Oim illorum. Habito mo Dfine,cessant omnia quae sunt ad fine,&cessae omnia instrumenta quae sitne facti ruis mfinem . Item Xps crucis xiis est in tu La, dc Hierustanu in loco ad hoc deputato de eis
.ergo locus suit crucifixus coiit eo,& sepultus. Hoe probatur ex experientia per eam isteria quae facta sunt.Nam terre inutu, factus est peruniuersam terram in m nte xpi,& monumenta prophetarum aperta fiant, octempli velum scidiim est, quod coaperietat scia stasirum,& sie omnia secreta quae ibi latebant,fuerunt manifestata ad denotandu, i iam templum illud materiale no amplius erat necessarium, eo et omnia signa legis, didicia Proph.erant in xpo completa &c. Tertia concl.u, mortuum suit pasca,&sabbatiam,&omnia ipa legis ad diuinucultum dedicata. probatur. Nam, B:t cruci Efixus in die Paschae,& sepultus, Sc per totam die sabbati manlit in septes .ergo dies pasch e fuit elucifixus cum xi,o, & sepultus, & dies
sabbati stetit cum xm in sepul. Et lic ta pasca qua sabbatum fuit cum x po mortuum, quia sicut locus suit mortuus cum xis,iradcips,eo 2 ad hoc suit ordinata pa ha, ut in eo moreretur: dc i, batum, ut in eo pettotam diem xus in sepul. iaceret mortuus ocquiesceret,& sic tam saooatum q pasca fuit mortuum cum xpo. Et hoc apparet p lignu.
Na Christo moriete in die Paschae, tenebri factς stant per uniuersam terra, a sexta hora usq; ad nonam,& ibi passus est ecli'm,&luna non dedit lumen, ad denotandum i p sca cum omni b.sestri Iegalib. 3c cuni tota ciuitate Hierusidc templo, de cum tota istaei tunc suit eclipiatum,& mortuu in .quod ue- pre fuit designata per illa eclipsim iacta prς-
ter na uram, terraemotum. Et lic in eo. em
die cum hristo fuit pasca sepultu ,et altera die quae suit post parascevem: quae suit m gnu labbamna,venerunt Iudaei ex partePilati ad sigillandum sepulcrum, et claudEdum, et sic Causerunt, et sigillauerunt sabbatii iusepulcro simul cum Cntisto,et sic mansit sabbatum sepultum cum Christo. a i ta conclusio, et pasca, et sabbatum Iud orum fuit
incineratum, et putrefactum sepulcro probati iri Nam nee pasca, nec sabbatu surrexit eum Christo: ergo manserunt iii sepulcro , etper consequens ibi sueriit incinerata. NaChristus non serrexit in die sabbatii sed iacie datis. Et sic sola dies dominica resurr
196쪽
rri DIacobi de Valentia Christop. I solutio.
A xit evin Christo,pasta & sabbato manetib. in sepulcro. Vnde Christus noluit resurgerem die paschae,nec in sabbato,ad desigradu,
quod nee pascii nec sabbatiun debuit resurgere cum eo, sed ambo cum infirmitatibus Christi perpetuo in sepulcro incinerata manere. Ex quibus patet, quod nee pasta nec sabbatuni est amplius celebrand uni, nec obseruandum,cum ambo sint mortua,&sepulta, et per consequens incinerata, postquam cum Christo non surrexerunt, sed shla dies dominica debet coli,et celebrari in memo ria dominicae remrrectionis. eo st sola illa surrexit cum Christo,ut patebit in sequeti
quaestione.Quinta cone. si omnia sacranae. vete.legis suerunt mortua,& crucifixa cum
Christo.Probatur. Na dictum est,quod omnia secramenta suerunt ordinata ad sancti 2 ficadum. puta circuncisio ad sanctifica dum stlosIsraelitas, et unctio ad sanctificados reges,et sacerdotes,et lotiones,et aspersiones ad sanctificandos coinquinatos, quae Oia ista ordinabantur ad sanctificationes, quas Christus debebat complere,et facere in cruce. Et ideo Christus uoluit sumere circuncisionem,ut illam in cruce crucifigeret. Et sic circuncisio fuit eruet fixa cum carne Christi:
et ibi suit crucifixa unctior sum & sacerdotum:qui tota persena Chrim fuit uncta, et tincta cruore, & sanguine suo et suit crucifixa omnis lotio, ct aspersio legalis,qus siebat ad vundatione peccatorii, & inaniudorum, quia ibi Christit proprium sanguine pro immunditia,& pro peccatis omnium es milit,ut lauaret crimina omniu, 'uq quide effusio, & unctio fuit figurata per lotiones,
C dc aspersiones leg.ue. Sexta conclu. quod cuChristo suerunt crucifixa,&mortua omnia sacrificia,&oblationes iacile. Probatur,quia
dictum est in omnia illa erant siena &figura huius sacriticii, ut dictum est,milla non offerebantur in pretium, sed in lignit 'deris,
Sin signum,& arra huius pretii quod Christus luit in cruce pro omninus prcteritis, et suturis. erso omnes ille arrae, & omnia illa signa merui simul mortua, & crucifixa cuChristo. Et per eandem rationem fuit mortuus cu m Cnristo esus siue conuiuium agni
pascalis,quod non fiebat nisi in Duram, dcinnum huius sacramenti ei aristiae, quod hiristus instituit in die Iouis sancta. In quo mysterio duo fiebant. cimmolatio,& esus siue conuiuium, ad fguificandum , 2 Critiamis agnus qui tollit peccata mund pilas G Drat immoladus in ara crucis, postea in eucaristia spiritualiter epuladus,& edendus sicut
quotidie fit in ecclesia. Septima conclua uod omnes obseruatiae de abitinenti , & discretiones ciborum se runt mortuae cum Christo.Probatur. quia
omnia illa data sunt in figuram abstinentiae vitiorum: na per porcum significabatur luxuria, & per gryptium rapina etc. a quibus figuraliter illi prohibebatur abstinere. quq Omnia erant declara da per Messia in lese imissum, ut patet Deur. i 6. Sed ia Christas omnia ista declarauit Mat. I s.' uando dixit, non quod intrat per os coinquinat homine, sed blassentia,& adulteria,et homicidia, et
caetera uitia,et immunda, quae exeut de corde,haec coinquinant hominem. Et sic tenet
Τalmu distae, ludd Messias, quem frustra ex Epectant, debet eis omnes illas obseruantias declarare,et licentiare eis porcum,et c*tera prohibita. Octaua conci .u, omnia iudicialia Praecepta suerunt completa,& mortua cum
Christo. Probatur. na similiter illa partim erant meremonialia ,inqitan tu significabaes Christus erat restituturus fructum ablata per Adam,et inquantu figurabant et Christus erat daturus dentem pro dente, et oculum pro oculo, & uitam pro uita omnium. Nam quia Adam ex raptu cibi uetiti totum senus humanum in mortem praecipitauit, ideo Christus restituit fructum in arborem crucis, cu seipsum pro illo furto obtulit,et ibi restituit dentem pro dente,et uitam pro uita, quia totus homo quo ad corpus mortuus est pro ipse praeuaricatore, et latrone
et homicida Adam. Et sic patet si Garistus Psait punitus pro illo peccato, et i eo fuerit texercitata,et completa illa praecepta iudicialia,et per consequens in eo fuerunt mortua. Et ideo ecclesia non exercet illa, nec uul punire tali genere suppliciorum,postquam is
Christus compleuit illa, sed remittit omnes peccatores ad poenitentiam,quς datur loco illorum iudiciorum,ut patebit infra. Nona concl.q, lex Mosaica debuit cessara in per mortem,et passionem Christi. Haec cones usio probatur multiplici ratione et autorita te. Et primo ratione desectus uirtutis. stain se non habebant tantam uirtutem illa legalia , ut possent tollere peccatu et iustificare,et fratificare hominem ad vitam sterna. ut diruun est ia primo artici secundo probatot
197쪽
κ batur ista conclusio propter legis limitationem,erat enim illa lex linaitata.s generatione,loco,& tempore.Nam primo illa lex nofuit data nisi seli populo Israeliti eo,& circueisio non potuit dari nisi solis masculis, Rministerium diuini cultus solis levitis: &sacerdotium Elis filiis Aaron. Et sic prima
lex erat limitata ratione unius generationis. Secundo ratione loci,quia non erat semuanda nisi in terra promimonis. Deu ter. 6. Et agnus pascalis non poterat immolari,nec
edi nisi in Hierusalem, & sacrificia non poterant mactari nec offerri nisi in templo. Deu ter. I 6.Et sic patet desectus libertatis,&uniuersalitatis illius legis,& per consequens non erat condisnus cultus latriae debitus diuinae maiestati. Nam sicut Deus est uniuersalis creator, & cbnseruator, & redem-B ptor: ita ipsi debetur latria per omnia uniuersalis, communis omnibus generationibus, & omnibus locis & temporibus. unde si latria non exhibeatur Deo, nisi in illo templo, ergo non poterat exhiberi in omni tempore ,& in omni hora. ergo debuit cessare. Tertio probatur ista conclusio ratione indignitatis sacrificiorum. nam munera & sacristia debent esse condigna diuinae maiestati,& sapientiae,& bonitati, eo lsub tali ratione debetur Deo cultus latriae. sed illa sacrificia erant diuinae maiestati incondi 'na,cum essent oblata,&immolata exanimalibus brutis, in quibus precium erat uile,&impurum. Igitur quaeredum erat munus diuinae nisi ellati condignum, & purum& preciosum, & carum de se, &acceptabile,non brutum. Quarto probatur ista con-C clusio inquantum lex Mosaica non suit data gratia sui, sed in signum suture ueritatis per Chiisluin adimplendae.ergo debuit cecsare quando fuit impleta, & uecificata per resu rrectionem Christi, prout dictum est. Quintd probatur eadem conclusio inquaneum tota lex Morsi, & omnia legalia mortua suerunt simul cum Christo, & non sii
rexerunt cum eo, quia tunc compleuerunt
. officium Sc cursum suum, & manserunt in sepulcro inciner ita,& per consequens perdiderunt suas iii res,& suum ossicium, & per consequens cessauerunt, quia propter aliud non fuerant instituta,nisi ad significandu ,
di in signum pacti,& deris, ta ad ducendum,& dirigendum illum populum usq; ad Christum,in quo omnia illa erant veris
da,& a quo ille populus erat recepturus re obritatein repromissionis, sub cuius fide, & Ptestatione obseruabat illa legalia. Ex omnibus ergo supradictis sequitur corollarie,qs cessante lege Moysi debuit succedere lex e-nang.eo quod supplet, & satisfacit omnib. defectib.legis Moysi,&ueriscat omnes eius. figuras,& uerificat totam legem, di prophetas. Nam primo lex euangelica explicat fidem necestariam ad nostram salutem p duodecim articulos, in quibus explicatur trinitas pers natuin sub unitate, & simplicitate
unius substantis,& essenti diuinae,& explieat beneficium creationis,& omnia mysteria,& beneficia nostrς redemptionis,& glorificationis, propter ea quς debetur Deo vera latria. Secundo lex euangelica explicatverum intellectum prςceptorum moralium, ut patet Mati. s.& 6. &c. & continet septem Eecelesiastica sacramenta, quς in se retiiter continentChristuna,in quo est tota plenitudo diuinitatis, sicut est sacrificium euearist. aut cotinent realiter precisi passionis Christi, sicut sunt cstera sacramenta, & sic poL. sunt mundare hominem ab omni peccato.& ipsum iustificare. Item tertio lex euangelica est uniuersalis,& illimitata,quia baptismus eli tominu nis utrique sexui, & omnia sacramenta sunt communia omni generi,& omni populo,& lingui, quia per totum
orbe terrarum fuit pr dicata, & in ea non est exceptus Iudς us, nec GKcus nec barbarus.ad Roman. per totum. Et sic a so lis oetu usq; ad occasum offertur sacrificium mediatoris pro omnibus,& exercentur omnia
sacramenta. Et hoc fit in omni tempore, &hora.nam quando in nostro hemisserio est pnox,in alio est dies,& quando in nostro heianii,strioest hora nona,aut decima, in altera latre naudi est hora tertiarum lce. & sie nula est hora nec momentum', quin in aliqua parte mundi offeratur Deo sacrificium, &exlii beatur Deo uera latria.quod non poterat fieri in lege ueteri, quido sacrificiu osterebatur inHierusalem. Item quarto lex euagelica supplet totum defectum legis, qa uerificat, & complet omnia quς illa significabat,& figurabat, ut dictum est. Item quinto, quia lege ueteri manente incinerata in pulcro, la ueritas euangelica serrex
xit cum Christo. Ex quibus patet quod illa debuit cessare,& ista succedere , cui nulla altera lex est successura. ut patebit.
198쪽
io D.Iacobi de Valentia Christop.Episollatio.
. sed licet istaeonclusio possit probari miltiplici autoritateve. te si . tamen solum adducetur siclus autoritates,quae per Iudsos nopossunt negari.unde I sal. 2. Ea erit in nouissimis diebus praeparatus mons domus domini supra uerticem motium, & eleuabitur mper omnes colles,S suent ad eum oes getes,& ibunt populi multi,& dicent, ni te ascendamus ad molem domini,& ad domum Dei Iacob,& docebit nos uias suas,& ambulabimus in semitis suis, quia de Sio exibit lex,&uerbum domini deHierusalem.Ex hac aut rata te sequitur, et totus populus getilis erat uenturus ad doctrinam Christi Messae, &petiturus ab eo doctrinam nouam, di legem nouam, quia non dicunt, docebit nos uias Moysi ed docebit nos uias sirasci. legem sua nouam. Secundo sequitur, & praeter legem, Mo ,quae exivit de Sinai, debebat alia exire de Hierusalem, & per consequens illa lex Moysi, quae exivit de Sinai debebat cessare. Item hoc idem probatur Hie.3I . ubi dr. Eece dies ueniunt dicit dominus,& seriam domui Israel,& domui Iuda foedus nouum,nu
secundom pactum quod pepigi cum patrib.
uestris in die qua eduxi eos de terra Aegypti,pactum quod irritum secerunt, sed hoe erit pactum quod faciam cum domo Israel.
Post dies illos dicit dominu dabo legem in
uisceribus eorum, & in corde eorum scribaeam &e.Ex hac autoritate pater, in Messias in lege promissus aliam legem nouam debebat dare,no scripta in tabulis lapideis, nec in cartis,sicut fuit lex Moysi,sed scriptam in cordibus,& uisceribus hominu per propria praedicationem. Hoc idem patet Daniel. 9.c ubi dicit. Post.61 .hebdomadas ab edificatione secudi templi unsetur sanctus sanctorii, S firmabit pactum,hebdomada una occidetur Christus, & i medio hebdomadaru deficiet hostia,& sacrificium,& non erit eius populus,qui eum negaturus est, postea usque ad conuammationem , & finem erit i te plosatuta desolatio. Ex hae autoritate ostenditur manifeste quomodo C hristus erat ueturus post. 3 3. annos ab aedificatione secudi tepit, & quomodo debebat firmare,et dare legem noua m,& pactum multis,et n6 λlum populo Iudaico. Et quomodo debebat cessare hostia et fac riseium,et per costques tota lex Moys,quod totum videmus esse cdpletum .Hoc idem patet per tablinudi fas,et
ea quς scribuntur in libro Cantiadrisic in sudio Heli ,s sex millia annorsi e mudux, Dduo millia uanitatis,& duo millia regis Mesis.Ex quo patet,v lex Moysi no debebat durare niti per duo millia annorum,incipiendo a temporc circuncisonis. Ex quo etiam
pater,ili lex Moys tam cessauit in Christo, prout latius patebit in sequenti qus stione. Decima conclusio,u, legalia non sistu per mortem Christi fuerunt mortua,&inutilia,
8t inualida, sicut inquit Ilier.sed, S post publicationem euangelii suerunt, εc sunt mortifera obseruantibus ea.Prima pars patet Pea quς dicta sunt,quia omnia suerunt mo tua cum Christo,& sepulta,& non siurrexerunt cum eo,quia ibi copleuerum cursum, S Oiscium suum, quia non suerut data gratia siui, sed in signum s letis,et pacti ,et in signum praetii,e t per cohsequens ibi perdiderunt uires sua ut inquit Hier.super epist Elam ad Gala. Item idem Hierony. ait super Matthaelim homillia de puella resuscitata per Christum, et nis prius m udatae fuerint manus Iudaeorum quae sanguine plenς sui, synagoga eoru mot tua non surgit.Per quod intendit Hieronymus, ' synUoga mDrtua conuertetur ad Christum in sine mussi, sed pronuntiato euangelio inutilis, et inuisita manet post mortem, et resurrectione Christi. Secunda pars probatur per Aug.ethoemiiltipliciter. Primo,quia post morte Christi Iudaei offerunt rem mortuam,et putrida et inutilem obseritando legalia, ergo talia
sunt eis mortifera.Secundo quia rumpur,et
uiolant pactum, et 'dus,nam illa data sierunt eis in pactu na, et 'diis Christi uenturi firmata per aspersonem sanguinis in si-fnum,quod per sansuinem Christi erat il- Fa lex se luenda, sed iam uenit Christus, et aspersit sanguinem suum super populit, prout suit figuratum Exo. x .et iam soluit draetium pro omnibus ergo sequitur,* pol setium silutumludaei rumpunt,et uiolant pactum,et conatemnunt pretiit, et sacrificium pro nobis oblatum,ergo talia sacrificia, et omnis legalis obseruatia es eis mortifera :ed quo fit cum contemptu Dei Teriὼ hoe idem probatur inquantum per talem obseruantiam falsificant lege et proselas. na per talem obseruantiam negant Christi uenisse, ergo negant,ct salsificant legem,et prosetas,qui nihil aliud clamabat,&significabat,nis Christum in carnem uenturum, et per mortem,et passionem mundum redemptu.
199쪽
. Contra I idaeos A rum:& sie falsificando sacram scripturam,
auserendo uerbum significatum, & ueritate eb ea:faciunt Deum niendacem,qui locux est in lege,& proplietis. Et sic non solum obvantia legis est eis mortifera: sed ii uelligentia,& salia glossa quam dant ipsi scripturae est eis morti sera.Vnde dicit Augustua.demico Baptismo contra Donatistas, quod in eadem lege, & scriptura veteris testamenti Christiani fiunt boni, spiritualiter, S bene intellisendo:& ludaei sunt mali, & Lleraliter& false intelligendo, quia litera occidit:
spiritus autem uiuificat. Quarto Obseruantia leg ilium est Iudaeis mortiscra inquatum
est prohibita,non tum per Christum, sivi est ille Propheta quem L eus promisit Deuteron. IS. qui legem iani declarauit, sed etiasunt prolithita per Prophetas omnia legalia B post Christunt,sicut suit probatum psalmo. 29. ubi dicit Christus per os Dauid . Sacrificium,&oblationem noluisti aures autem pei secisti mihi. Holocaustum pro peccato non postulasti &c.ltem psalm. 9. Non accipiam de domo tua uitulos: neq; de gregibus tuis hircos. l tenrisa.66. Ad quem respiciam: nisi ad pauperculum S contritum spiritu,&trementem sermones meos: Qui immolat bouem,quasi qui interscit uirum : qui in elat pecus, quasi qui excerebat canem: qui offert oblationem , quasi qui sanguinem suillum offert, qui recordatur tauris, quasi qui benedicat idolo. Ex dictis ita praecedente:& isto capitulo patet nianifeste , quom do tempore Messiae legalia debebant cessare,& quomodo post eius aduentum omnia
illa debebat esse Deo abominabilia.sicut ho- micidiu inest Deo abominabile. Unde dicit quod sicut homicidium.&sacrificium id lorum &c. erant tunc prohibita: ita legalia sunt prohibita post aduentum Christi. Hoc idem patet Malachiae. i. ubi dicit dominus. Iron est mihi voluntas in vobis dicit dominus : S munus no accipiam de manu vestra. Ab ortu enim solis usque ad occasium, magnum est nomen meum in gh ntibus. & in Ο-mni loco sacrificatur, & ostertur nomini meo oblatio munda, quia magnum est nomen meum in gentibus dicit dominus exercituum. Et vos polluistis illud in eo quod dicitis: Mensa domini coraminata est: & quod supponitur contemptibile est cum igne qui illud deuorat Sc. Ex silpradictis patet, quod post reiurrectionem Christi non selliin sunt mortua legalia, sed & mortifera: & non - Dium cellarunt offerri, sed di sunt Deo abomi. nabit ia , S per consequens sunt irebis prohibita. quia ita sunt prohibita, sciit in lege erant prohibitae carnes suillae, & sicut homicidium, S sicut sacrificium idolorum: Hpatet ex dictis Isaiae. & per Malachiam paree quod omnia legalia sunt immunda post ad- luentum Christi:ergo sunt 8rohibita. Et o-:stenditur etiam quod sacrificia vete. legis rit insufficientia,& imperfecta, eo quod nopoterant offerri nisi in Hierusale , di isi s π: illo populo i istaelitico, & per consequens saccrificium generale erat ab omnibus gentiabus offerendum,& in omni locor sicut Deus est creator,& redemptor tam gentilium qua Iudaeoruin. Et ideo dicit Deus per Malachia, A solis ortu usq; ad occasum offertur mihi oblatio mundae quia magnu est nomen meu E in gentibus &c. item denotat,u, Iudaei post aduentu Christi poluunt nomen diri offerendo sacrificia legalia, dc reprehendendo chri-i. stianos osseretes sacrificium mediatoris,per hoc ui ait.Et vos polluistis illud in eo q, dicitis mensa dili contamina a est &c. Ex pluri- .
bus aliis Auctoritatib.probat legalia esse hibita,& Deo odiosa,& abominabilia, & pconsequens hoibus mortisera post aduentuti Christi, sed causa breuitatis ista sufficiant
Quantum ad tertium artic.in quo quaeritur. de aeternitate legis, est valde aduertenduna, Paeternum in sacra sc ip ura dr valde aequi uocε de diuersis.& ratio est ista. na aeternum Gabaeuo siue ab aetate, quod idem est qd vita,sive est etquia vivere vivent bus est esse. Et sic vivere,sive vita,& esse valde quiuoce dictitur de Deo,& creaturis na Deus est,& Fuluit per sitam essentia, & ideo est sua vita ,& sua aetas,& siaum esse. Et id o de solo ipibdicit quod est. Exo.3. Ego sum qui simi:α igest misit me ad vos.& ubiq; dicit i .ppheti, et, vivo ego dicit diis. q. d.ilus ego habeo vita
a meipib,& sum vita mea.oia autem alia vivunt quii participant esse, & vitam a Deo: ideo non siunt sua vita,nee suum esse: sed dicuntur esse adiective r & s.c dicuntur viveresib aliquo alio respectu, & secundum qu:
&non simpliciter : quia licet habeant vit qtamen habeant ipsam terminabilem. & sui; cessivam : sicut sunt omnia ista temporalia. Et ideo esse & vita siue viuere valdὸ ae ii tuoce dicitur de Deo,& creaturis. Nam licet Angeli habeant totam vitam simul: tamen ha-
200쪽
ra i S DIacobi de Valentia Chri liopolitani Episco pa Expolitis.
Λ Miu ipsam teretinabilem,&dependenteiri, ta participatam,sed omnia es ta dicuntur es.se,& umine successive sub tempore & m tu: ergo etiam vita eorum est magis aequi uoca. Sed quia aeternum dici ur ab aetate ciuae ide est quod vita: ideo sicut vita, & aetas dicitur aequivoce de Deo,& ereaturis: ita pari-zer,& aeterniu quia aeterno nihil aliud est nisi
aequale, scii eoaetaneum asi I ii aut aer
th& sic quot sent aetates & vitae, I De sum aeternitates sic alia est aetas, & ν ita Ilai, α
aliarum ereaturarum, ita alia est aeternit Dei, & alba creaturarum.nam aeternita
est interminabilisvitae tota simul,& perseetia possessio, sicut dicit Boetius . . de Consola. Et aeternitas Angeli est sua vita & duratio tota simul,sed terminabilis: & aeternitas hominis est sua aetas, δέ vita non tota simul ted B terminabilis,& successiua: & sic unumquodque habet sitam aetate, & aeternitatem: quia aeternum dicitur inquantum e alicui aetati, di vitae coaevum,& cc quale in duratione.&se dicimus et caput meum est mihi aeternuci est mihi aequale in duratione,quia quantudurabit vita mea tantu durabit caput meti: Ec econuerse. 9 sic dicimus st respirare est mihi aeternum. i. durans per totam vitam meam,& aetatem. Et se dixit rex Get ipsi David. Eris mihi semus sempiternus. i. per tota vitam & statem tuam. r. Reg. Et sic aeternum hil aliud est nisi te, durans siue durabilis
per totam aetatem,& vitam, & per totum seculum alicuius. Quia ergo Hebraei distinguunt mundum per multa secuta , siue permultas aetates in sua successione: ergo necesse est ut dividant ipsum per multas aeternita C res:& tunc aliquid erit aeternum, siue templiatem ii uni seculo & stati, & alterii alteri.Vnde quida distinguunt mundia per tria secula, siue states. unde scribitur in ii. anhadrin, v legitur in studio Heliae, et, sex millia annom est mudus: duo millia naturae, & duo millia lesis, & duo millia regis Messiae. Aliud ergo fuit aeternii primae aetati: aliud sui laete nu aetati,dc seculo laeis: S ista fuit circunciso i durauit per totu illud seculu,& aetatem legis. Et isto mo data fuit circuciso ipsi Abrahae, sub studere sempiterno. i. per tota illam Atiate,& seculsi , sq: ad Messia fuit secuta ras,ta secula mundi, secundum illi computationi. Et ira pariter dedit & promisit semini suo terra Canalia i polle,sione sterni .i. et
possideret ei per rotu illud iaculii ligis usq; ad Christu.quod ita i n veritate factu est nrpost modicu ips perdiaer ut illa terra. Et sic parite r est dicendii de sabbato,& caeteris I Fibus, i data sunt in f dus aeternu: eo mo do quo dictu est . i. per totu illud seculum restate, usq; ad aliud seculii Messiae exclus -& sic omnia illa suerunt sempiterna cum itala aetate usq; ad Christum. Et hoe cofirmane ipsimet Iudaei cu dicunt, filex non debebat
aura renis per duo millia annorum, iter seculum naturae,& seculum Messiae. ergo secundum eos lex non erat aeterna simpliciter,sed sellam secundum quid: inquantu erat diar tura per totii illud seculum ,& aetate. Et isto modo sacramentum altaris dicitur aeternu.
Mare. 2 6.cum dicit Christu .Hic est calix noui,de aeteriai testamenti: eo quod durabit per totum tempus gratiae,& nullum aliud succedet. Et sic patet et multa dicuntur sempiter- d. lna in sacra scriptura, non simpliciter, sed secundum quid reiectu alicuius seculi, & aerat is. Et illo modo lex Moysi, & cireucisio data fuit in se diis & pactu aeternu per tota illa aetate usq; ad Xpm . Sed licet hoc sit benedictu: pp obili natione Iudam ru cii adhuc oia
legalia piit dici aeterna dupliciter. Vnomo qua tu ad signu tatu, & sic sue rut sempiternali seculo dc aetati per tota ili4 aetate usque ad Xpm,sicut dictu est. Secundo modo dic situr aeterna, quitu ad situ significatum, de quoad eorum veritate. Et sic est dicedulia,u, circii ciso suit data sub foedere sempiterno rone passionis Xpi,in qua fuit veri scata circu cisio dein qua Blutu est uerit praetili: dc rone Baptismi, qui est se ualis Sc vera circunciso cordis, dc aiae per illa carnalem circuncisione siqnincata, de figurata. tuae quide circuneiso bap- τtis malis durabit usq; ad iudiciu per tota ista ultimam aetatem, de ips, de seculii gratiae.Et sic et dice.de immolatione agni Pas chalis,dcagni matutini, de vespertini, Sc alior sis acu-ficiorsi, i Oia verificant,de cotinuantur i hoc seculo gratiae per oblatione, de sacrificiu sacramenti altaris. Et sic patet quo ola illa legalia sitiat aeterna, quo ad eoru significata: Scquo ad ueritate. nam sicut signia verificatur: ita aeternificat per sua veritate de significatu. Et isto modo omnia illa legali, data suerutin foedus aeternu . I te tertio data sunt, dc in foedus aeternu ratione ultimati finis, δἰ praemij promissi, quod est summa beatitudo Poibus illis legalibus. Sc pro obseruatitia e rum Obseruatoribus promissa: qua promis sione ro