장음표시 사용
201쪽
A i sonem omnes patres ve.te. per Christum aceeperunt: ciri eduxit eos de limbo:& introduxit in gloria celeste .ad Heb.r i .ubi sempiterno quo fruuntur: ut patebit in 3.q. Exquibus patet, a mainta illa lagalia tripliciter di- . cuntur erna esse data sub sedere sempit o. Primo modo inquantum sunt data inligitum siue ratione signi, & sis suerunt sterma secundu quid, & sempitema cum illa aetare. Secundo ratione significati,dc ratione siqveritatis, & sic iam dicuntur magis aeterna, quia adhuc durat,& durabit uerita v eorum, vi aeternificatur usti; ad iudicium.Tertio modo dictitur aeterna rone ultimati finia,& praemii ultimate promisti: S sie aeternui cantur in gloria. Unde lex Moysi aeternificatur per legem euangelica: Sc lex euigelica aeternificatur per aeterna fruitione in gloria, & patria 2 celesti. Sin hoc consistit vera intelligentia illius literae. Ge. i . Sc Exo. 3 I. Ad maiorem euidentiam,& intellectu eoru qus dicta sunt an hoc artici& duobus praecedenti b. est valde aduertendum,a' in Christo uiatore,&in hac perestinatione triplex forma considerahattir.c tornia seruitutis, & sorma veritatis diu manae. 3c forma deitatis. Forma autem seruitutis dieebatur forma poenalitatum, & infirmitatum. s. sames, sitis, dolor,& mors Sc. quam formam appellat etiam Apostolus λmilitudinem carnis peccati: ed φ erat vestis tu, & effectu, peccati ipsoru primoru parenei quam formam poenalitatum voluit Christus sponte assumere praeter misi ut illae poenalitates essent instrumentum ad patienda.& merendia pro nobis, & ad extinguendum
peccatum. Forma autem veritatis humanae
C erat compositum ex corpore substantiali, &anima rationali, ex quibus resultat uera humanitas. Forma autem deitatis erat ipsum uerbum diuinum. Voluit ergo Christus mori . formam seruitutis,& poenalitatun intextingueret in nobis peccatu & poenas peccati. Et voluit et mori Fin forma humanitati: hoc est, qa ala vere fuit a corpore separata: sed no mortuus est fin sorma de itatis: qaut sie erat aeternus de immortalis. Ita ergo pariter integer Movsierat c6sideranda triplex
Arma. . rura os scit, & siqni, & forma veritatis, S sorma praemii finalis. Forma enim os ficii & signi legalis erant incidi conserendi sacramenta legalia, & nandi saetificandi ,&d. stinctio sacri sciorum, Sc obteruitiae,&di
crctro ciborii. Forma aut veritatis erat veri
tas evageliea. mysteria Xpi & Ecclesiae, i fi- osurabat illa legalia,& in quib. illa signa su
runt veriscata. Forma aut finalis,dc viciniate
praemii pro illius legis obseruantia, erat gratia, qua per Xpm expectabit recim inmitidc gloria in futuro:vt videbit tertia q5ne. l- stas ergo tres supradictas sorinas esit inebin . lex Moysi e ed ' erat mater Xyi: de qua, ocsub qua natus & factus est Christuc. ad Gal. . Et ideo quia Christus voluit nasci, & fierisab legem t eos qui sub lege erant redimeret
per morte,& passione,& resurrectione iri te est,u, crucifixit eu eo tota lege Moyli,quaerat indutus:&p colaque a tota lex Moysi fatecu eo simul mortua, di crucifixar ut patet ad Col. 2.Sed sicut servia pinalitatu, v sem diseris,qua r nobis xys ad instrumentu patie dispote assiumpserat, totaliter fuit extincta, de incinerata,&ν resurrexit cu Gla veritate; a& forma humanitatis, Sc veritatis humanae,& deitatis: ita pariter sorma osses uni Sc signorum c rimoniali si lepis Moysi quaesu rat inortua cu Christo malit incinerata, Spatrefacta in sepulchrocu infirmitatibus des' nalitatibus xpi. de surrexit cum Christo 1 Maveritas legis, q est veritas eu ingelica per caeremonialia figurata, Se lanificata. itaq; sicut Christus ii amplius no incirit: ita necam pasthalis immolatur: nec caetera alatiam ctitur, nec sacrificantur: nee aliquis alius sat iguis in aliquo sacramento, aut sacrificio es- funditur Et ro est.na ille sanguis qui egunae batur in circuncisione. dc immolatione agni. pascalis, Sc agni matutini, & vespertini,di . ituloruμ hircorum,& oium atalium, non e sfundebatur nisi in signu pretii, dc sanguinim Christi effundedi in cruce: prout sit pradictu Rest. ergo Grina olsciorum , dc sisnorum seg. vet.ia finiuit cursum suu postq sanguis hristi quietat in undendus figuratus per illas
ena caeremonialia: ia realiter effutius est. vi sicut adueniete duce extinguitur umbra. itai praesente veritate fuit extincta, Sc cessauit tam i, dc saura. Et ideo in septe sacra metis Ecclesiae nullus sanguis effunditur.nam haec est differentia inter sacramenta noui Se v e. tis. nam ola sacramenta Sc sacrascia vet. tesi.sebant in simu de figuram Christi occidedi, dc crucifigendi, & in figuram sanguinis Christi
estiin dedi.Io quasi ola illa sacramenta,& Ω-crificia fiebant cum inusione sanguinis, aut eum occisione animalium . Sed quia si
202쪽
rrro D. Iacobi de Valentia Gristopolitani Eni Icopi Eypositio.
tet,l sacrameta ecclesiastica fiant cum est sto in sanguinis:sed sui scit, et habeant virtutem ex Naguine,&passione:& operatur Chrimis immortalis,& impassibilis qualis resiurrexit cum veritate humanitatis, & deitatis:
di cum veritate signi si ata, & figurata per leo. Ex sit pradictis patet, τ sicut in lege Moysi considerabantur tres fornis. s. forma signi
Oificialis,& forma veritatis. &forma prς iiiii sita is: . ta pariter conliderabantur tres aetates,& tria secula, & per c si sequens tres aeterilitates in ea. Nam prima fuit seculum,& aeternitas signa officia is uuae durauit per totuticu unale . v e. usque ad secula Chri lii Mes.s e. Secunda considerabatur ae ternitas verita at si Sis. credemptionis, & statiae a Christo usque ad iudicium.Tettia est sternitas Draemu ultimati :quam omnes patres ve .lena acu cepei unt nobiscum in Chrilio. & ista erit sinu sne in gloria coelesti: ut patebit in tertia 'stione . Et sic patet qualiter tit pliciter lex Moysi dicebatur aeterna,& data sib foedere
sempiterno .s aeternitate c*i emonialis osticii: aut aeternitate veritatis:aut aeternitate finis ultimati. Et patet qualiter lex Moyli fuit
aeterniscata perlege, &gratia euanselicam quantu ad suam veritate, S sterni hcatur Pgloria quo ad pin v xl. imatu . Ex supradictis patet veritas Diu in supradictori si articuloruici totius quaestionis. Nam si lex vetus n5 poterat iust hcare holem nee per te tollere peccatu ratione cfremoniali si nis in fide Chi isti suturi,& veritatis euangelicae per illa c*rcmoniasia figuratae: ergo oportebat illa caeremonialia cellare, & veritate eius euangelicam iustificatem succederer unde si lex Moy-C Ii potuisset per opera sua ossicialia iustificare ad vitam sternam: si ustia suillet desidet iussa triarcharum, & prophetarii de Chri sto iututo,& de lese iustificante danda per ipsum. unde Dauid ia habebat legem Moysi: & in adhuc petebat lege iustifican tem p a. cxviij. dices. Lege pone inihi dite via laetificationuiuaru Sc. Ite si David in lege Moysi potuisset saluari:non petiisset saluatore dicens.Veni ad liberandu nos dite Deus virtutu: ollen de faciem tuam, & taui erimus. pl.lxxix. Ite
si .ex Moysi per se potuisset tu iliscare, no dii ceretur ita. t. Venite a cendamu , ad monte domini. d. e. tui et de Syon exibit lex,&verbut dormini de Hierus lem. & sic discurre do per - - ne, prophetas: qa omnes petebant X pinsaluat olein,& doctrina et euangelicaaan -
veritatem legis Moysi: ut in ea possent iuificara. Et sic eis dicendii de eius aeternit ite quoad veritatem, S prs initi ultimat uni: pro tu dictu ut ei l. Sed miseri, S csci,& obstinati Iudaei non ualent intelligere, nec percipere hoc sacramentum: quia si illa eternitas deberet intelligi literaliter,& sim pse: pariter deberent pollidere in ternit illa terra Canaa, quς pi omissa fuit eis in possessione sternam in praemiu circuncisionis. & tri non possidet
illa licet circuncidatur. Et io aeternitas tac: rcuncision s,uterrae promissionis,de totius legis est spitaliter intelligenda pro suo significato,& pro sua veritate: prout declarabitur in tertia quaestione. Sed nunc restat respodere ad arsumera, & auctoritates modern ulu Orum: quibus nituntur defendere pers dia suam. Ad pii mii ergo cuni dicunt et illa rex fuit inlii tuta ad tollendii p. im, S iustifi- scadum hominem &c.Respondetur: q, ia probatum est in primo articulo, quo illa lex de
se nec poterat tollere peccatum: nec iustificare holem simpliciter ad vita aeterna cons
queda per opera legalia sed solii fuit initi tu . ta,& data in signunt figuratiuii,S in tignu 'deris,&suturi praetsi per Xpm Ibluendi i crace, & in figuram cicra inen torulecclesiasticorum: in quotu ministerio,&collatione illicossiluitur praetiti. Et i5 Qtuto praetio foederis per Christu, illico cessauit signum foederis:& cessarunt ora sisna figurativa, cuiuimodi fuerunt oia sacrificia,& oblationes, S c tera legalia : quae nunc cotinuantur, & verssicatur per sua vera significata Et io quotie:tianque hodie illa legalia ob eruituri, Iudaeos fallificant lege,& prophetas: postv ia fuerulveriscata,& impleta per X pio:S ia impleue prui ossiciti, & cursum suu prout dictu est. Et ideo ludaei sunt blasphemi, talia falsa,& inania signa exercentes,&espectantes. & no sis tu sui blasphemi, sed & satui. Na talia i aliano solii data liint i signit figurat uii: dc i lignas deris, S itis su uiu sed Sin signuce ualis
tributi. Et sic tota lcκ nil aliud erat nili clii-rographu,6c cotractus debitorius, & cect lis.ad Colossenses. i. Sed ia ille contractius osuit ratus,& ruptus P morte creditor is,usq; ad que terminia obligat eos lex seluere tribatu cen uale.ergo sequitures per morte Christi creditoris, S procuratoris D. i patris totus ille populus titit absolutus ab illoesi tractu debitorio. Ex quo patet, et satui sunt cerii senes soluendo tributi ad quod soluendum
203쪽
. Contra Iudaeos. M non obligantur: imo prohibentumui dictum
est.Tria ergo ni a perpetrant Iudaei voledo Hrenionialia obseruare. Prim d. n.occiduntiam suani contenendo sit utent,&bnficium
redeptionis. Secundo fit si scant legeni dado salsa signa,& expectando Messia qui lain venit.Tertio praeiudicant, & iniuriantur sibi ipsis soluendo tribucum, ad quod iana no obligantur. Sed quartu est peius omnibus , quia manent ceci, & in eadem perfidia obstinati. Ad sin est dicendum : et circuncisio,& sabbatum,&c. legalia suerunt data sit b 'dere sempiterno, qud ad suam veritatem, & ad sua significata: de quoad illum snem,S sic dicun-rur aetet na ratione sitorum signiscatorum, inquantum continuantur,& verificantur,&aeternificantur per stra signiscata. nam sicut illa ei reiicisio fiebat tunc carnaliter in sis B circuncisionis spiritualis . ita sit hodie si ritualiter per Baptisinum Sc sic est dicendu de Uno pastali,& de agno matutino, δέ vespertino, qui quo ridie offertur quo ad saum verit signiscatu in sacramento Eucharistiae. Et sc eu dicendii de caeteris lesa lib.carnalibus, quae hodie spiritualiter obseruantur .Fuersit etia data illa lesalia in foedus aetet nil, Qua tiam ad fine ultimatu:quia oes patriarcnae, ecfrophetae & fideles qui obseruauerunt illa estalia seb pacto fidei Christi venturi, aeternditer fruuntur est bonis cs testibus, Saeternis.quam repromissionem acceperiit in Christo .ad Heb. I i. Ad tertiurn detur.lil-hid argin, R illud mysterili scriptu Exo. 24. de confirmatione 'deris per aspersione cansii iras super altare,& se per populum:est glaus penetrans pei fidiam Iudaeoru . nam per N illud mysteriit ostenditur inanifeste Iudsos C perituros, Sc violatores pacti, & 0deris compositi inter Deum, & populum Israel. Nam Moyses accepit librum legis,di legit ipcoram toto populo cogregato, explicas omnia praecepta Dei: cui totus rapulus re-Dondit dicens.Omnia qus locutus est Deu taciemus,& erimus obedientes. Et tuc Moyses ad confirmationem pacti occidit duodecim vitulos, iuxta numerum .i2. tribuum,&vna parte sanguinis aspersit super altare , dc alteram sit per populum, dicens. Hic est sit suis Dederis quod pepigit dominus vobis. cum super cuctis sermonibus his. Per quod mysterium voluit Deus ostedere,.illa lex, dc illud foedus non erat Gluendum, nisi per
eausionem sanguini Christu& se illa lex dei
bebat durare usiue ad Christum , qui per mortem, dc passione debebat verificareola legalia in lege praecepta. Vnde per hoc l 'ccidit duodecim vitulos significabatur, quddQuistus erat electurus duodecim Apostolos, per quos debebat multiplicare oes fideles per regenerationem baptismale, quorusanguine Ecclesia per Christum elantata erat confirmanda,& irriganda.de figurabatur etiam .m per sdem. I 2. articulorum Omnes erant saluandi. Jc per hoc'unam parte sui uinis e ludit sita altare: figurabatur et Chrius Deus, dc homo erat immolandus, dc sanguine aspergendus in ara cruc. s.Sed per hoc. alteram partem aspersit sit per populum, si guratum sitit quomodo Christus pler ρο- palum suum,de totum genus huminum erat requirus sanguinem,ut ipsum a morte,de captiuitate, 6c se tui tute peccati liberaret. Et Esie voluit Deus pr figurare,dc signiscare, leum Christus effunderet sanguinem suum in ara crucis: tunc sicut totum genus humanum esset absolutum a servitii te peccati per talem aspersionem sanguinis: ita pariter ille populus esset liber, Se absolut' a iugo legis, dc liberatus ab obseruantia c remoniarum.
Et tunc illud scedus 6c pactum esset finitum, dc vinculum legis dissoluti ini. Et ideo dixi e Moyses. Hic est sanguis foederis quod pepigit vobistum dominus super cunctis sermoni Cus his.istite sanguis effunditur in signum, dc figura illiu s sanguinis, quem effusurus est X ps in cruce pro Oi populo: per que sanguinem Christi ab luetur genus humanu a lago, 6c seruitute Diaboli, de populus Israel ab isoluetur a iugo,dc vinculo legis Mosavcae: qdicit lex seruitutis. Ex quo patet i illud pa- Fctum,& stdus obseruantiae te .ve. non de 4bat durare, nisi usque ad passionem Christi, per cuius effusionem illud pactum erat finiedum,d ab .luendum,qniqui de sanguis X risuit figuratus per illum sanguine, que Molases aspersit sit per populum;& altare.vnde H cut Moyses dixit. Hic est languis 'deris qd pepisit dominus vobistum 5cc. Ita pariter Christus dixit. Hic est calix noui, de aeternitemineti my sterili fidei, tui pro vobis effund tur in remissione peccatorum. Matt.1 .LHic est sansuis meus no . test. figuratus per illum sanguine foederis quem Moyses effudi super altare, dc super populum in ve.te. in su num Dederis,dc fidei meae passionis.Ex quiuus patet, i sicut Moyses effudit illum si, guinem
204쪽
D.Iacobi de Valentia Christopolitani Episcopi Expositio.
A suinem in signum studeris,& in figuram passionis Christi futuri: Ita Christus effudit sagia inem in cruce ad verificadum illud signu,& figuram,& ad compledum, & finienati pactum. Et per consequens tunc finiuit illa lex ossicium , & cursem:& per consequens tunc cessauit ad ossicio sito:quia tunc fuit pactum vere confirmatum,& finitum per Christum. Et sic patet argumetum factum a Iudaeis
S illa auctoritas quam adducunt co tranOS: est manifeste contra eos & destruit eoru perfidiam,& ostendit eos esse caecos
Ad quartum autem cum dicunt,et, illi Iegi nil potest addi,nec auferri ex Dei priecepto. Deu .iiij. Re spondetur 91 lex euangelica nil addit . nec aufert a lege, quantum ad ecsentialia.Vnde dictum est in prologo: quod . duo sunt consideranda in lege veteri. na quidam siunt essentialia sicut erat fides suturoru mysteriorum Christi,& Ecclesiae :quae in lege erant figurata. Et quaedam erant accidentalia,sicut erat modus coledi Deum per illa legalia quae erant signa, & figura futui ς veritatis.Vnde suturς ueritates, ius per Ctari stucompletae sent,erant de essentia illorum signorum,& figurarum. Et ideo lex euangelica seruat veritatem significatam per illa legalia: quia lex per Moysen data: sed gratia, octieritas per Christum facta est Ioan . primo. ergo lex euangelica auferendo legales cer monias a lege Moysi nihil essentiale aufert, postquam retinet, & obseruat ueritatem significatam per illa signa quae erant quaedam accidentalia ipsi leti,quibus cessintibus non C destruitur sed conitruitur lex postquam futuerificata per Christum: quia accides potest adesse uel abesse praeter sit biecti corruptionem .Et sic patet quod nullum essentiale aufertur a lege Milio modo intellexit Deus quando dixit. Non addetis ad uerbum quod loquar uobis nec auferetis ab eo, idest no addetis , nec auferetis aliquid essentiale quod de essentia legis.tunc manifestum est, quod ueritas euangelica est de essentia legi : sine qua nulla pars scripturae uete, testa.potest uere intellisi:eo l est eius uerum significatum nam significatum est de essentia signi: ut dictum est in prologo tractatu. iij. regula quinta. quia signum non est gratia sui sed gratia
signati ad quod essentialiter ordinatur . Ex quibus patet et, Iudaei moderni sunt corruptores,& truncatores legis,& latrones,& sacrilegi:& totaliter iaciunt contra aviaritatem quam contra nos adducunt.nam intelli D.
gendo legem Moysi prςcise ad literam,& negando, & auferendo sianificatum spirituale, , propheticu de Claristo futuro,& de Ecclesia, inani seste auferunt illud quod est essen..tiale,& principale in lege,quae tota fuit data: in figuram suturorum, & in signum fidei, α foederis de Christo suturo,& in signum my-l
steriorum euangelicorum: ut dictum est.ergo auferendo veritatem euagelicam a lege,
auserunt proprium significatum, & veritate legis quia mysteria euangelica nil aliud sui, nisi veritates legis: quia lex euigeliea in veritas legis veteris. Nam per mysteria Christi lex Moysi suit completa, & verificata. ergo Iudaei negado Christum, & Euangelium,negant veritatem legis:& per consequens co rumpunt,& laniant,& truncant,& mutilant legem auferendo principalem ,& essentiale E partem eius:auserendo,& negando veritate& retinendo mendacium. nam postquam legalia fuerunt semel mortua cum Cnristo,&non surrexerunt cum eo,& impleuerunt o fictum , & cursiim suum:iam non sunt vera, sed salsa signa: eo et data sunt tantum in si-,gnum de nituro. quae omnia sunt completa.
Sed contra hoc arguunt ludaei.vnde quia dictum est,u, post adueniunt,& passione Christi signa legis manent salla: tunc arῆuunt Iu-.daei dicetues. Si lex Moysi manet scula: auare ergo vos Christiani legitis legem Moysi in Ecclesiis vestrisλEt quare Christus vester allegauit Moysen, loannis quinto dicens. Moyses de me striplit &c. Ad hoc respondetur,a nos non dicimus legem Moysi esse falsa inio confitemur ipsem esse veram, & verificatam
per Christum : sed dicimus τ post passione F
S resurrectionem Christi obseruantia eius Iest salsa. 6c mortifera, quo ad c remonialia.
Vnde lex Moysi potest tripliciter considerari. Uno modo qtiantu ad scripturam in se,iquantu ad intentione Dei qui dedit illam. cundd quantu ad intellectum legis. Temeio quantum ad obseruantii eius.Primo molex Moysi est vera, de iam verificata p Christum nam Deus dedit illam legem in signo: praecipiens: ut illa legalia obseritarentur via quequo esset impleta per Xymi sed quia hoc iam est completu:isi intentio Dei, dc legis,
fides patriarcharii, Sc prophetam manet vera dc spes eoru copleta. Secundo modo lege manente vera intellectus legis potest esse verus aut salius.Nam quando ludaei legut scripturam i
205쪽
Contra Iudaeos'. ' Quaestion Is . II. I 213
A pturam leo is,& prophetarum,non intellige ri,& siturae redemptionis: & io ante xpi ag odo omnia lita esse impleta in Christo: tune uentum eram veri tales protestationes,&ta intellectus eorum elisalitur quia est contra lis professio: sed modo talis professio,&pro veritatemmula in rei veritate iam illa com- testatio est falci: quia Claristus iam venit,&pleta senti sed intellectus catholicus est ve- redemptio iam est facta. Et io talis obseruaarus: quia credit omnia illa esse iam comple- tia mo dicitur falsa. Ite sicut tunc opera Iegi ra. Et ideo dicit Augustinus libro de unico profitebantur Xymuenturii: ita nunc opera Baptismo : quod in eadem lege Iudaei fiunt evagelica profitentui X pni venisse. io operan i,male intelligendo, & Claristiani fiunt euangelica sunt uera: luia eoru professio est boni, ne,& spiritualiter intelligendo: Na vera. Ita ergo pariter opera legis modo sene Iudaei intelligunt legem ad literam tantum falsa: quia eorum professio esti Asa quia pro absque sensu spiritualit sed Christiani prae- fitentur uenturii, & suturii quod iam uenit. ter sensem literalem intelligunt, & credunt Et sic talia opera salsificant legem,& prophe illam literam quo ad stilium spirituale de ras,quae quidem scriptura de se est veta. Christo.& Ecclesia: & eredunt,& aisrmant
omnia illa una esse iam completa p X; in . QVAESTIO ILEt io in diuinis officiis primdlegimus MOV- sin,& prophetas: ad denotandum mota illa Θ, V ritur secudd specialiter de sab- η figurabant,&praenunciabant Christu ventu i 'bato Legati utrum debuerit ei stare Erum, sed postea legimus Euangelium adde- I p aduentu X'. Et arguunt obstinati
notandum φ omnis scriptura legis, & pro udsi modernia, no. Et pridamulit phetaru suit iam copleta,&verificata P Chri sic Na pcepta moralia nunq debent cessare: num, in Evangelio: S sic primo legimus si sunt de iure naturae:sed praeceptum demum,&postea loeimus signatum,&veritate sabnato celebrado ponit iter ecepta mora-mius signi. Et patet et Iudaei salsificat lia scriptai tabulis labideis digito Dei vi pascriptura legis,& prophetarum,negando et' tee Exo.xx.& Deu.v.igit e praeceptu morale teritatem: d nos verificamus legem,& pro & per consequens nunu debuit cellare.Secuphetac spiritualiterintelligendo. Et io licet do hoc μeptu inter caetera fuit uiagis repeti scriptura te is,& prophetarum sit de severa, tum,& iseratu,& replicatu a Deo,α siab poe& iam veriticata: in est falsa ad intellectum na,&comminatione mortis, & sib scedere Io Iudaei intelligunt illa. Ite non sistu sal- sempitemo praeceptiun: ut patet per torum eat legem dicti , sed etiam salsis factis in discursu legis,&rphetarii,& maxime Exo is obseruando legalia: nam licet obseruantia xxxj.&.xxxv.ergo fuit de intentione Dei .llagalium esset vera ante aduentu Christia eo nunquam cessaretis ed quod firmiter,& inuar figurabat aduentii Christi: in mo talis Ob Habiliter celebraretur. Item tertio sub eo-rvantia est falsa,edet signiscat,&delignat dem sidere sempiterno prςrepit celebrariC suturum quod ii est praeteritu, Scopletum Pascha,& Penthecoste,&sestum tabernacu Fper X .Et sic illa oblematia legis, que an- lom,& alia festa legalia Leuat xiii.& Nume. te erat vera mo est falla:& tunc erat ulis sa xxix.ergo nec etiam illa debet cessare. Item labris ante aduentu Christi,& mo est mor i quarto Deus praecepit Deut.iiij.dicens. Nost Vnde ponit exemplum Aug.contra Fau addetis aliquid ad verbum quod loquar v stum: nam si detur medela purgatiua uni in- bis,nec auferetis ab emergo nullo modo est firmo,est ipsi salubris, quia purgat eu: sed si sabbatum auferendum, nec dies dominica eadem medela detur ipsi soli sanitatem, est est addenda. In oppoli uni est illud Isai.6s. si nociva,& eum interficit. Ita pariter cir- Non erunt in memoria priora ,& erit men in cuncisio,&caeterorum legalium obseruantia sis ex mense,& sabbatum ex sabbato &e., erant vera,&salubria ante aduentum Chri- Responsio.In hac quaestione erant tres aestir sed modo sunt falsa,&nociva. Et sic patet liculi. Inquiretur enim in primo an prςce- et striptura legis,&prophetarum est bona,& ptum de sabbato sit mere morale. In secum vera nobis: sed obseruantia,& intellectus Iu do videbitur quomodo debuit cessare per addaeorum est salsiis. uentum Christi. In tertio videbitur qu Unde notam opera legalia erant quaedam modo sola Christiana religio celebrat ve- protestationes,& professiones Christi fiat rum sablatum,& rite,dc debito modo obse
206쪽
ri H D.Iac vide Valentia Christopolitani Episcopi Exposiclo.
A uat illud eum terissessivitatibus. Quitu pium est abbatum obseruari: est dicenὸum nautem ad prim si primo sunt quaerendae cau- P ad duo .cad requietis nimis,dc ad sancti his,& co ditiones propter quas, & sub qui- carione.vnde duo praecipiebat Deus. Primoibu ς Deus praecepit abbatum celebrari: ex V lio cessareta, omni opere seruili. Secudo
batu.Secundo ad quid fuit praeceptu. Tertio ret Exo. do.&.2 i . Ex hoc seqtur, in Cabbatis propter quid. Quartδ quando. Quinto qsio duo importat.s.cestatione,&sanctificati fuit praeceptu obseruari. exto quotiens. Se Io abbatiZare idem est quod cessare, & fian-ptimo sub qua poena.Octauo usquequo erae ctificare, id eil cessare ab opere seruili: At Latii abbatum praeceptum obseruari . Quantum cra pera facere. Sed quia nemo potest ope ad primum est dicendum m sabbatum idem ra salicia facere,nec idem sanqificare peccari est ouod dies quietis. Sabbatii enim hebraice idem est quod requies latine.Et sic no dicit diem in septimana determinatam: quia quaelibet dies septimanae ad requie,&sestiuitate dedicata dicebatur sabbatum in lege,
. Hoc probatur Leui. 13. ubi dicit dominus . Mense septimo prima die.mensis erit vobis sabbatum memoriale clangentibus tubis,&vocabitur sanctum : omne opus seruile non secietis in eo &c. Item decimo die huius me sis septimi, dies expiationis erit celeberrimus,& vocabitur sanctus: nihil ergo operissacietis in eo, legitimum sempiternum erit
do,& male agedo: ideo necesse est pri' i peccatis abstinere,& ab omni malo declinare.Eς sic vera sanctificatio sabbati,& uerum sabbatizare, nil aliud est nisi declinare ab omni malo, & sacere bonuToperari iustitii erga Deum, veram latriam extiibendo, Somnia diligendo:& erga proximum iuste c5
uersando,dc mutuum auxilium repedendo .
Et in hoc consistit uera sanctificatio sabbati.Ex quibus patet,' quilibet dies, & quodlibet tempus ad diuinum cultum , & operZmisericordiar dedicatu dicitur veru sabbatu: S per coseques totu tepus gratiae,&legis eua
facietis in eo, legitimum I mPITCrutari UOL ' r o
uobis:quia abbatum requietionis est. Die Vlicae est veru abbatii: ut patebit. sanis nono mensis septimi 1 v pera usq; vespe ad tertium dicedum est in Deusta celebrabitis sabbata uestra.Ite i die quin praecepit abbatum celebrari in
indecimo mensis huius septinii eruiseriae ta s Propter duplicem memoriam, 'ieitem' bernaculorum, Sc ita die primo, dc octauo P er Hiem riam creationis: quia in steptim
erit sabbatum.i requies Scc.Ex quib.verbis diς iuuit Deus, & quieuit ab 'r opere pater,qa abbatu nihil aliud est nisi requies. P trarat:ut patet i locis pallegatis:& in m Secundd τ quodlibet illorum sestorum dici moria exitus Israel de As pio Vnde moetur Labbatum. Tertio sequitur et, stabbatum diis Deut. s.Obsierua die sabbati dic Et m non dicit aliquam diem determinatam in se meto P sieruieris i Aegypto 'cptimana: quia quilibet festiis dicebatur e axit te inde in manu forti, dciabbatum:& in quolibet die septimanae po- telo. Idcirco praecepit tibi d ns, ut obserues terat abbatum celebrari: secti dum cr prima die abbati .Ex quibus verbis arguitur dies me sis, vel decima, vel decimaquinta po die sabbati de siero exiit Israel de Aeg pto.
terat cadere in die lunae vel martis 3 c.secun Ideo praecepit Deus sabbatii obseruari .uedum uariantur menses,&tempora,prout ac septini' eidicinam si hoc anno prima die mensis est Inde dicit. Sex dieb fecit coelii,sc terra. αferia quinta: in alio anno erit seria tertia: εc in septimo d e quieuit: Idcirco liuisic delingulis. Martis siesuituri non est u-
ulex erat fabbatum usuale e quod celebra- dete ut sabbatum meum custodiatis,quia i satur in septimo die cuiuslibet hebdoma- gnum est inter uos in Ueracrata: dae. tera autem dicebantur sabbata men- uestris. Et ita custodiat filii Israel sabbatum strualia aut animalia ut patebit. Quantum S celebrent illud in generationibus suis . ad secundum in quo quaeritur ad quid Pactuni est sempiternum inter me , ἰ
207쪽
A lios Isietet,signumque perpetuum diearemEZe. xx Dedi eis sabbata mea,ut essent eis isgnum &e. Ex quibus patet,et sabbatu non fuit praeceptum simpliciter propter se, stat signum,& pactum. Et sic datum fuit in quadruplex signum, ut dictum e de circuncisione in quaestione prscedenti. Nam primo datum fuit prsceptu sabbati in sis num distinctiuum,ut per talem rei ione ille populus distingueretur a populo sentili,& a quolibet alio infideli. Secundo in signum figuratiuum alicuius suture quietis,inquantum tali
dies Christu debebat iacere in sepulcro per totam diem.Tertio in signum seruitutis, de tributi. artoi signu siseri,,& fidei Christi suturi,ut malli spatebit. Et sic patet,quod Deus prscepit Iabdatum obseruari propter supradiciam duplicem memoriam .ecreatio nis, & exitus Israel de Aegipto, & propterquaduplex signum supradicium. - Quantu ad quartum est dioedum,& ualde notandum,u, no solum sabbatum usiuale: sed etiam omnia alia sabbata annualia Deus praecepit celebrari in fine semper alicuius se enarii. Nam sabbatum uiale praecepit cebrari in septimo die cuiuslibet hebdomadae,ut patet Exo. xx.&.xxxj.sed sessum nouarum frugum.L Pentecostes p cepit celebrari in fine septima hebdomadae post pasca, ut
patet Leuit.xxiii.& Numeri.xxxix. Et sellutubarum, &expiationis,& tabernaculorueriecepit celebrari in septimo me se,ut patet ibidem,& sabbatii terrε praecepit celeurari in septimo anno.ut patet Levi. xxv.& iubi-leu prscepit celebrari in sine septinis septimans qui dicitur annus quinquag C simus,& sabbatu generalis remissionis: ut patet ibidem. Ex quibus pater,et, omnia sabbata legalia prςcepit Deus cesebiari in fine alicuius septenarii, quod no fictum est sine maximo mynisterio. Na dictum est v, omnia saliata dedit Deus in innuin figurati uia, &in signum fidei,& f deris ergo sgurabat alia quam requiem in aliquo septenario futuro , sed septennarius futurus, quem ille populus, expe&bat,erat totum tempus Messiae. ergo
sequitur,o omnia illa sabbata senificabant aliquam requiem in tempore christi Mes.siae in t e promissi. maior patet. Nam postquam sobatum nil aliud est nisi requies, et datu ad sanctificatione,& non propter sedatum, sed propter aliquod signum figuratitium,& semper fuit enceptum in aliquo si
ptenario,ergo sequitur, et feturabat aliqui
requiem suturam in aliquo futuro septenario. Minor autem probatur. Na secundum omnes Hebr os totus discursus mundi diuiditur in septem dies siue status, tu aetates. unde prima dies liuet aetas sint ab. Adam usque ad diluuium,quem uocant diem primi mundi. Secunda dies fuit a diluuio usque ad Abraham, que uocant diem iecundi mundi i quo homo ambulabat in lege naturae cu aliqui b. sacrifieiis, Sc maxime eum oblatione panis,&uint,in qua aetate fuit Melchisedech sacerdos Dei excelsi,qui obtulit pane, & uinum pro Abraha. Geii.xiiii. Et lic crediturci, ille fuit ritus latriae i ea aetate.Tertia dies fuit ab Abrahain usque ad exitum Israel de Aegipto,quem uocant diem circa cisionis, edumomo ambulabat per circuncisione cu lege naturae. Quarta dies fuit ab exitu Ae- Egypti usque ad Salomonem qui dificauit
primu templum,quem uocat diem tabernaculi, edi per totam illam otem ille populus seruiebat,& exhibebat Deo latriam i tabernaculo, ut patet per totum discursum libri Iud icum,& primi,& secundi libri Raeg. Qiginta dies fiuit a constriictione primi temili usque ad secundum aediscatii per Zoroabes: quem diem Iudaei appellant diem, ectempus primi templi. Sexta tadem dies sule
totum tempus a relaxatione captiuitatis Babiloniae usq;ad destrii ctioite secundi tepli facta per Titum, quod appellant lepus,& die secudi te pii. Septima die mudi appellant totum te pus poli destructione secudi templi usque ad finem mundi quem appellant diε& tempus Messiae. Vndes, quilibet eoru se Fptenariorum significaret septimam aetatem mundi, & tempus Christi, in quo erat sutura generalis remissio peccati ,& generalis quies,ostendit. B. Ambro. in hymno Pentalices, Solent, urgebat dies,quo mystico septEplici orbis uolutus septies signat beata tempora,&e. Item infra. Patrata sui haec missita paschae peracto tempore, facro dicere numero,quo lege fit remissio&e.Ex quibus patet o septenarius hebdomadarii dieru a pasca usque ad Penthecostes,&septenarius hebdomadaru an norit qui dicebatur iubile significabat tempus Cnristi in septima aetate mundiaEt per consequens sic erit dicendum de caeteris septenariis supradict. Et sic pateti totum tempus Messae usque ad finem secundi tersi dicitur septima aetas,& septimus dira
208쪽
A dies mundi. Ex quo sequitur in sabbatum state,qudd Deus praecepit celebrari in septimo die, figurabat requiem suturam in septimo die mundi T qualiter homo debebat eessare ab operibus,et iligo legis,et ab omni opere seruili peccati per totu tempus Messiae quod est sabbatum m uidi figuratum per sabbatum legale, de quo tempore locuti sunt
Proset*: in quo tempore erant declaranda omnia secreta,et nigmata legis. ut ait Rabi Salomon super Zacaria quqrum cerimonia Ilum intelligentia non poterat declarari nisi per resem Messiam .ut dicunt Hebrς i. Unde dicunt, quod nullus debet praesumere talia secreta uelle detegere: quia hoc pertinet ad
selum Messiam in suo aduetu.inae quidemsccreta cerimoniaru uocant Ticu. i. tilentiurelinquendum declarandum pro rege Mes sia. Ex quo patet in omnia illa sabbata figurabant,& significauant suturam requiem in
B septimo die inludit quod est tempus Messsar. Sed sabbatum usuale ultra hoc figurabat futuram requiem Christi insepulcro in die sabbati: i quo Christas iacuit per totam die sabbati. Et sic patet quareDeus prscepit sabbatum usuale celebrari in die septimo: &quareomnia alia sabbata annualia prscepit lebrari semper in fine alicuius septenarii:
sula omnia significabant situram requiem in septima aetate mundi .s in tempore regis Messiae in quo omnia legalia debebit cessare. vi magis patebit.Quantum ad quintum: cum quaeritur quomodo praecepit Deus sabbatum celebrandum: & sanctiticandum: Respondetur,lDeus primo praeceptis homo' nullus opus seruile faceret in eo:&u, nullus C accenderet ignem in suis habitaculis per totam diem a vesperavsque ad vesperam. Exo.
s.Per quod figurabatur m Christus sol iuitiae,& lumen mundi debebat iacere in sepulcro mortuus,& extinctus ibi clausus, &sigillatus. Et ideo est quςdam.secta Iudς rum qui dicuntur Carraim in Graecia, & in artibus orientalibus qui per tota die sabati a vespera usque ad uesperam nullum lumen accendunt: nec habent in tota domo sua r sed per totum illud tempus manent in tenebris inuno angulo domus. Vnde dicunt
et isti Iudaei qui habitant inter nos apud latinos: sunt praeuaricatores IKis: eo mcontra
praeceptum domini habent lumen in domibus sitis in die sabbati. Ex quo patet, milli magis proprie seruant sabbatu quo au figu
ra,& ad litera qua illi: ut magis inserius p
tebit. Secundd Deus pr cipiebat sanctificari diem sabbati offerendo specialiter certa sacrificia: ut patet per totum Leviticum , quae omnia significabant unum selum sacriticiumediatoris, quod in cruce immolatum est. ut inquit Aug. contra aduersarium legis, dc prophetarum. Ad sextu autem cum tritur: quare Deus toties iterauit, & repetiuit, tareplicauit hoc praeceptum maetis quam alia per totum discursium legis: Respondetur: a quia salibatu praeceptum suit uno modo inmemoriam creationis,ubi memoratur fides unius Dei creatoris,per qua fidem ille populus dicebatur specialiter populus Dei eoeli r& distinguebatur ab Oibus aliis nationibus: eos aliae nationes adorabant plures Deos& putabat mundu esse ab sterno: I5 Deusvoluit ut sabbatii celebraretur quolibet die se 1 ptinid semel in septimana, ut in .illo populo
firmaretur memoria,& fides unius Dei creatoris. Et sic uoluit repetere multotiens hoc praeceptum ne obliuiscerentur fidem unius Dei creatoris. Et ideo dicit: memento ut die
sabbati facti sces.q.d. ne obliviscaris fide unius Dei creatoris,& ne declines ad idola tacui caetere nationes. Et ideo uoluit Deus, lin die sabbati legeretur lex, & serent plura sacrificia in tabernaculo,& templo,ut commemoraret, & firmaretur fides unius Dei, cd cp obseruantia iiiiiii s praecepti magis ducebat eos in memoria,& fide unius Dei creatoris ommu reru.& e causa quare Deus magis pcepit, & dedit hoc pceptum sub cominatione mortis qua alia praecepta: eo in neglige do hoc prςceptu suissent obliti fide unius Dei,&declinassent ad idola cu caeteris snationibus. Et io praecepit illico lapidib' Obrui illum qui collegit lisna in die sabbati.
Nu. I S. Et phoc respondetur ad unicum q-sitaim cum tritur. Vsquequo erat seruandii
illud sabbatum dicendit,qudd hoc praec pit Deus sub sordere sempiterno. Exod.3 i. sed iam dictum est in quaestione praecedeti,quomodo data fuit circucisio,& tota lex sub *dere sempiterno in signum fidei Christi su- .
turi .E t ideo siem piternitas signi erat duratura usque adueritatem suis nisi cati,quia ae-trenum idem est quod simul per totam aliquam aetatem. Ideo sabbatum quo ad signus uitaeternum cum tota lege simul cum illa, aetate,sed quoad sui ina significatum est sternum per totum sabbatum,hc tempus Messiqui
209쪽
Contra Iudsos. . . . ut postea dicetur. Et se patent decem eondi
tiones & cause: propter quas Deus prςcmit sabbatum obseruari. inarum prima vite ad requiem hominis & sentificationem, dc ad latriamDeo exhibendam.Secunda in memoriam creationis, & exitus Israel de Aegypto. rtia in signum distincti:uum. Quarea in signum figurativum.Quinta in signum sederis,lc fidei.Sexta sub requie:ne ac-eenderetur lumen in domo. Septima ut in sabbato fierent Iautiora holocausta,& sacrificia.Octava fuit prςceptum cum multiplici repetitione.Nona siub pqna mortis.Decima suo sedere sempiterno: propter causas pdictas.His habitis: ponitur prima conclutio.s
et prsceptum de sabbato celebrado, est partim mortale propter primam conditionem.
probatur. Nam primo sabbatum fuit prsceptu ad requiem hominis, & sanctificatione Dei. c ut nomo cessaret ab omni negotiomadano, ut facilius posset Deo seruire & latria exhibere. sed hoc pertinet ad iustitiam. Na de iure naturae debetur Deo latria seruitus. na iustum est: ut ipsi a nobis seruiatur,&ipsi exhibeamus latriam seruitutem,id est adorationem sub ratione summae maiestatis & domini, & oblationem ratione conseruationis & prouidentis, & himnum,& laudem ratione bonitatis, & beneficiorum omnium ab eo receptoru.Et hoc dictat ipsa iustitia moralis. Et ideo latria est de iure natu& morali apud omnes nationes: licet modus exhibendi istam latria sit diuersius: quia
hoc pertinet ad ueram fide, & uirtutes teologicas, quae credit uerum obiectum: circa quod ordinat uerum modum secudum prς-
ς cepta diuinae legis.Sed uniuersaliter loquendo,hoc pceptum est mortale: eo modo quo dictum est.& ideo ut sic non sibi determinat magis unam diem quam aliam. Sed oportet ut siqua dies in septimana ad huiusmodi sanctificationem, & latriam sit Deo dedicata.Et ut sic hoc praeceptum est stabile, & mternum ut patebit.
Secunda conclusio.Vp ceptrum de sab-- bato celebrando magis est cerimoniale qua morale. prohatur. Nam hoc pr*ceptum datum est cum decem conditionibus: sed secudum omnes alias conditiones pr*ter prima est cerimoniale, quia omnes ills conditiones sunt cerimoniales,3c pertinet ad cerimonias: igit est magis cerimoniale, qua morale:quia tantum est morale ῖ prima conditio
nem.cinquantem datum est ad requiem ho qminis,& sanctificationeDeic ut di mi est. Sed hoc probatur per singula. Na primo est morale inquatu fuit datu in memoria creationis: eo st illa creatio naudi materialis suit figura recreationis, & redemptionis generisntimani. Nam sicut sex diebus creauit Deus coelum,& terram R in septinad requieuit ab omni opere quod patrarat: ita pariter Christus incipiens a die dominico, quo intrauit Hienisalem,per sex dies operatus est nostra redemptionem.Quia seria secunda,& tertia
disputauit cum scribis, & faris is in templo
unde conceperunt odium contra eum,de se
ria quarta fuit uenditus, & seria quinta suit captus, & seria sexta fuit erueifixus,& in die septimd per totam diem quieuit mortuita in ulcro. Vnde totus aste discursus nos rς redemptionis suit figuratus per illu septenarium creationis: in cuius figura De praecepit fibbatum celebrari. Et sic patet, iquod quo ad illam memoria creationis est ceremoniale: eo quod illa creatio suit signum & figura nostrs redemptionis.Ite suit praeceptum in memoria exitus Israel de Aegypto:ed quod ille figurabat exitum san'ctoru patru de limbo inferni. Vnde sicut ita, illa nocte Aegyptus sitie expoliata &Isiacti liberatus &c. per hoc figurauatur Oudd in tali nocte sequenti sabbatum Chrilius debebat insernu expoliare Se fideles ue.te.de iserno liberare qd impletu suit in nocte resurrectionis. Et io in huius figura pr cepit sabbatii obseruari ut pallegatum est, fetit. s.Item hoc pr*ceptum suit mere ceremoniale inquantu datu est in signurn distinctiuum,& si vguratiuum aut in signit foederis Si fidei, tuta ut sic non fuit praeceptum gratia sui, sed gratia significati suturi: inquantum figurabat futuram quiete Christi in sepulchro.s.l per tota noctem sabbati debebat iacere,& quiestere mortuus in sepulchro:aut inquatum figurabat sabbatum mundi in septima aetate. Item suit ceremoniale inquantu suit praeceptum obseruari in die septi ind determina tedd q, significabat qualiter in septimo die
mundi. sin .seculo & in tempore Messis o- mnia ceremonialia debebant crebre,& omnis uisio & prophetia erat sinieda,&peccatude iniquitas debebat finem accipere.Danie. 9. Et per eande rone ola sista annualia erat ceremonialia: eo quia ola data fiunt & pc
pia celebrarii fine alicuius septenarii, eo et
210쪽
. D. Iacobi de Valentia Cli istopolita in Episcopi.
A figurabit requitem,&inisteriunt in septima
aetate mundi: tempore Christi.Nam sessum Pentecosse quod fuit prsceptum celebrari
in fine septims hebdomadg a Pasca in memoria dationis legis: quae data fuit in monte Silini in signis,& nube ignis, figurabat qui liquagesimo die post rerurrectione Christus debebat mittere spiritum sanctum in discipulos in linguis igneis: & illustrare apostolos,& dare eis dona gratiarum ad intellisendam ueritate lesis, S prophetarum. Et ita pariter in me se septimo praecepit illa tria festa celebrari, prout figurabant oualiter in
septimo die. s.in teporeChristi denebat fieri generalis expiatio,& purgatio, & redeptio per Christum de qualiter debebamus qiiie-
scere in tabernacluis istius ecclesii per gratiam,& in sutura ecclesia per gloriam. Et sic' patet,l totum tempus gratiae ex quo Christus resurrexit,dicitur sabbatum mundi: in
B quo quiescimus ab operib' legis cerimonialibus. Et dicitur septimus mensis mundi in quo celebramus illa tria sella quo aduerulas nificatum, & dicitur etia annus remissi
nis, & indulgentiar, & libertatis. ut patet Iclxi. & patebit infra. Item hoc prsceptu suit
cerimoniale ratione modi coledi. Na Deus praecepit Exod. xxxv. et nullus haberet nee accenderet igne in habitaculis suis per tota diem sabbati. sed hoc misterium non potuit esse gratia sui nec alicuius rei preteritq, ergo fiebat in signum alicuius rei sutur , sicut omnes Iudaei cocedunt: quia significabat,ui omnia illa in steria secieta quae Ticu. i.silentium appellant Iud i, erant detegenda in tepore Messi . Et ideo figurabat qualiter ChriC mis lumen mundi debebat iacere extinctus,& mortuus, Se absconsus in sepulcro P totudiem sabbati .Et se pater, , erat Deptum cerimoniale. Nam omnia illa dicuntur ab eis cerimonialia de quibus non possunt reddere rationem: sed sunt relinquenda pro tem
pore Messae declaranda. Tertia concluso, I pr ceptum de sabbato celebrando partim est iudiciale. .pbatur. Nam illa pr cepta sunt iudicialia apud eos, quae obligant ad poenam transgressores, &maxime qu* suerunt data seb comminatione mollis. sed pi sceptum sabbati suit datu
ergo sequitur,mest partim iudiciale. Vnde
hec est etiam caul, quare Deus totiens replicauit,&repetiit hoc prsceptum,ossedens
lassim esse iudiciale . ideo pscipit lapidari
colligentem ligna in sabbato Nume. xv. Ex quibus omnibus patet,Vpceptum sabbati
non est mere morale: nec etia mere cerimoniale: nec mere iudiciale: sed partim e morale,& partim cerimoniale,& partim iudici te. Ideo inquitum est mortale ponitur inter prscepta moralia. Exo. xx.dc Deut v. sed inquantum est iudiciale ponitur interprς pta iudicialia. Exo.xxiii. Sed inquantona est magis cerimoniale, di significativum demturo, ponitur inter cerimonialia in omnib' alijs locis. ut patet per totum discursum te gis,&Sphetarum. Eth c de primo articulo. Quantum ad secundium articulum ponitur prima c6clusio. c q, adueniente Chrillo puta postquam resurrexit Christus,debuit cessare pr*ceptiim de celebrando sabbato. Probatur. Nam illud prsceptum fuit cerimonia Ele.ergo debuit cessare in adue tu Christi. Antecedens patet per ea quae d M sane in primo articulo.Consequentia etiam patet. Nadictum est per Iudsos: ' secreta cerimoniarum non sunt detegenda usque ad tempus
Messi :qui omnia ς nigmata,& secreta teris
debet declarare. Sed cita illa signa, & aenis, mala suerunt in Christo completa, & per ipsum declarata. igitur adueniete Christo omnia debuerunt cessare. Item probatur idem. Nam adueniete ueritate, & uero significato debent signa cessare. sed sabbatum fuit pc pium in multiplex signum: ut probatum est
in primo articulo.ergo adueniete ueritate ,
&significato illorum signorum debet sabbatium celsare. sed c hristus copleuit in se omne, ueritates significatas per sabbatum, &y signa eius: ergo sabbatum cessare debuit: imo cessauit in aduentu Christi: postquam iin Christo omnia signa suerut impleta. sed probatur per singula eadem concluso. Ad cuius intelleolum est primo nota, fu,
secumlum Augustinum in primo de doctrina Christiana, S cotra Faustum: m ista differentia est inter rem, & signum. Nam res est
gratia sui:sed signum non est gratia sui : sed gratia ueritatis rei per ipsum signum signi fi .cat di figurate. Sed quia lex uetus non fuit data ab si lute in rem: sed in signum,ideo nofuit data gratia sui: sed gratia rei, &ueritatis per ipsam fgnificatae. Sed est ulterius aduerte disi: r licet omnia
signa significent aliquam rem,& ueritatem: tamen non omnia signa signiscant eodem modo