장음표시 사용
251쪽
dicitiir. Ecce opheta anteqrribilis,3 con, dicor si tu ad percutiam cibus omnibus p s, quo in his septem totii ossicium legis ieris promissi.Prim n ne secundi tepti.
ain legem daturus. Tertartem mundum re leprii
seruitute Diaboli. Quotiis resurremim a
. ininto,quia perduci Qxum repulum sentilem
His habitis sit haec prima eo usio st Iesus mChristus uenit ad secundum templumae in fine ante destriistionem erus, sicut prophe runt Daniel,& Anarii & Zacharias, re Malachias. probatur. Na rictus narus est Manno Caesaris Auum: Se i die in templo simeoni praesentatus. i dispia est cum doctoribus ut paret Getae. x. ει α Destris anno, impore Tnerit C aris me baptizatus,& ier aula,&per tres annis miracula fecit. & sub Tyberii Caectris sinerucifixus.ergo sequitur et uenit ad si dare tum ante deuructionem eius Peta et plum non fuit destructum imo durauit usu ad imperium Vespasani.Et sic pater et Chunus uenit tempore determinato te ante peto liberato.Secunda cocluso, τ Christus egem nouam euangelicam in Hierici mu& monte ''n ει oliuet S in terra asionis, sicut dictum fuerat per omnes tas.Nam primo iuxta mare in deserto a ceridit in montem. & sedens docuit distipulas suos leg ' declarando: ut patet Mart. scis Sc .Item in Hierusdem praedicauit in o etiabus sestiuitatibus, in more Syon insinu sacramentum altaris, ' m sit spiritum fri
scripturas: ut paex monte Oliu praedicandum EMaa.vit.& Actu Christo suerunttione it is noua .sus passus, & occisi sunt prophetanimo ophetae de morte,&runtuerificari in
ti astandit in cut scribunt&Euangelistae, ouisuit iudaei
. script didic' arat Chri licet oia supradi 3 adhuc non cessant
252쪽
a mulierii in mole Sion. qui erat tentu viginti
utriusque sexus:vt patet Actu. i. super quos misit spiritum sanctum in die penthe. iquo receperunt septem dona gratiarum: & se armati armis spiritualibus egressi a coenaculo in eadem die conuerterunt tria millia:ut ps et Actu. 1. Sed quia Christus praeceperat eis in suo ascensu,dicens. Ite per uniuersum mudum , & praedicate Euangelium omni creaturae &c.Item Actuum'rimo. Accipietis virintem superuenientis spiritus sancti in uos, Seritis mihi testes in Hierusalem : & in omni Iudaea & Samaria: & usque ad ultimum temrae:Ideo omnes Apostoli 3c discipuli post receptionem spiritus sancti ab Hieruuile inde egressi dissit si sitiit per totum orbem terram aedicantes Euangelium toti populo geriti se Matthsus eum successoribus sitis couern tit totam Aethiopiam:& Marcus cum successoribus suis totam Aegyptum, &ἰ Arabiam S totam Aphri eam .Et Simeo & Iudas Babyloniam,& Partiam,& Mediam. Et Bartholo nurus &Tho mas omnes Indias.Et Paulus,&Ioannes Graeciam & Asiam minore. Et idem Paulus, & Petriu&discipuli eorum totam
Italiam & Galliam. Et Iacobus S ditamsi eius totam Hispania &e. Et se patet,et Christus aediscauit primo istam Hierusalem scilicet Ecesessam, supra illos sanctus lapides in monte Syon: sed postea fuit dilatata & diffisa per totum orbem a solis ortu usque ad oecasum.& ideo tota Ecclesia dicitur Hierusalem. Primo quia in illa Hierusalem materiali suit inchoata:& exinde derivata fuit Spertorum orbe dilatata: & ideo retinet nomen Hierusalem &Syon a sua origine sicut flumina retinent nomen suae originis & sui sontis sicut Iberus & Araxes. Secundo tota Ecclesia dicitur Hierusalem & Syon ratione proprietatis & nominis iterpretationis.Na Hierusalem interpretatur visio pacis: dc Sion dicitur specula.kd quia i sola Ecclesia videturdi speculatur Deus per veram fidem;ideo se Ia Ecclesia meretur dici Hierusalem dcsyon. Nam illa Hierusalem materialis no propter se dicta est Hierusalem per prophetas et nisi inquatum Christus erat ibi videndus, & ibi
erat ecclesam aedificaturus c 'prout dictum
fuit in expositione libri psalmorum:& maxime psalmo quadragesimo septimo & so.&in quaestione praecedenti.Nam illa Hierus
leni per Chiiliu Messia aedificatansi poterat terialia, di parua in illa terra Palinian ,& Iudaeae: sed erat sutura spitalis toto or- πbe diffusa,& dilatata: in qua continerentur oes gentes,& nationes,&Aethiopum &e. Et sic Christus iam vocavit, & eongregauit omnes filios Israel secundum spiritum , d pro missionem ad istam veram Hierusalem.Sexta conclusio, quod Iudaei propter mortem
Christi fuerunt dissipati, & per mundum dispersi,& replum,& ciuitas destructa,& sacerdotium ablatum: sicut praedixit Daniel propheta,& caeteri prophetae. Illa conclusio qua tu ad uni partem de se est manifesta , sed et hoc fuerit factu propter mortem Christi nosolii asseritur a nobis: sed etiam a mapistris eorum.Vnde dicit Rabi Moyses, quoi Iesus Nazarenus dicebat se esse Messiam sed hoc
non est verum:q:ua Messias debebat congregare,& reformare filios Istael: scit hoc non init Christus: imo luit occisus, 3c suit cau- μsa destructionis Israel,& totius populi Iudaici. Item Iosephus dicit, quod causa destructionis Hierusalem, & totius populi Iudae rum non potuit esse nisi aliquod magnu peccatum, si istud non potuit esse nisi mors Iesu Nazareni: aut Ioannis Baptistae: aut Iacobi insti. Item Rabi Samuel Aphricanus dieit in epistola ad suum amicum, i non potrecipere aliam causam quare tanto tempore
durat illa captiuitas eorum: nisi quia patres eorum iniuste occiderunt Iesum Christum virum iustum.Vnde volens per scripturas investigare propter quod peccatum Iudaei laborant in irae longa captiuitate: non potest reperire nee assignare alia causis, : nisi quia occiderat Iesiam Nazarenum virum sanctu& iussum.Item Iudaei moderni continue maledicunt Christiam,dicentes, , propter ipsa perseuerant dispersi per mundum in hac ca- eptiuitate. Ite ipsi mei Iudsi propter aliud nomaledicunt, & habent odio Christum: nisi quia omnes asserunt Christum suille dissipatoiem escitatis Hierusdem,& totius po*i Iudaeorum. 3t se haec cocluso satis est oibus concessa,& manifesta. Ex quibus supradictis sequitur una corollaria, & irrefragilis co clusio. s in Iesus Nazarenus quem colit christiana res gio, & fuit, & est verus Messias in lege promissus. Ista coci usio probata est persinsula ex concessis a Iudaeis . Nam licet I
daei moderna: non concedant redemptionem animatum factam per Christum: nec eius resurrectionem:ed oe talia fueriit eis insensibilia: nea non pollunt negare omnia alia. s.
253쪽
Contra Iudaeos. Qua Eonis IIII. ra r
A et Iesus vertit in fine templi secundi: mnia Apostolos, & disicipulos per totum or bem, ostia gloria,&potestate miraculorumSed di dicens.Ite,docete omnes gentes baptiχ tescunt ciuidam eorum,quod Iesus Nazarenita eos in nomine patris,& filii, & spiritus fan- quando fugit in Aegyptum sitratus est no- cti.Matthaei ultimo. Item Mar. Htimo. Ite, men Dei tetragramm rion,& cum illo nota praedicate Euangelium omni creaturae. Eene, in virtute eius faciebat illa miracula. qui baptietatus fuerit:saluus erit &c.Sed nos Sed in hoc concludunt propositum nostrum videmus manifeste,quod totus populus gemcontra seip os . Nam omnes magistri e tilis per Baptismum venit ad fidem dc adorarum concedunt squod illud nomen Dei est uit Deum Israel relictis idolis, imo totus ancomprehensibile, & ineflabile, cuius uir- pulus Christianus, qui descendit ab illo po- vitem,& declarationem nemo potest scire, puto gentili,nullum alium Deum adorat. ni declarare nisi siolus Deus,&rex Messias.Et si Deu Abraham Ictae, & Iacob,sive Deum omnes asserunt,quod rex Messias in uirtute Israel,qui est trinus, & unus, & creator Mallius nominis habet declarare aenigniata Ie factus homo:vt videbitur. Et omnia ista a & rubiicere totum orbem. Ex quib.om parent ad sensum,quae Iudaei non possiant nenibus sequitur,quod si Iesus Nazarenus gare: imo dicit Rabi Moyses in sententiis it , N possedit illud nomen, ergo vel suit Regum:& de poenitentia, quod solus Iesus Deus:aut Messias eius. Item non possunt ne Nazarenus destruxit, & abstulit idolola- id triam de mundo. Et ideo sola ista concluso a Chriuus dedit,& condidit hanc legem euan de conuersione populi gentilis estselicam quam obseruant Christiani.Nec ne eiens ad probandum Iesum christum esse gant tertium: quia omnes cocedunt quod Messiam , & ad coi fundendum omnes patres eorum occiderunt Christu. Nee pon Iudaeos. sed Iudaei moderni adhuc uolunt sunt negare quartum. nam licet negent re- protervire dicentes quod Christus non si dirrectionem,tanae no possunt negare quin biecit totum orbem, nec omnes nationes Christus negauerit ubique post morte sita. ipsi obediunte quia maiore parte mundi pos :Nec minus negant sextum,quinChristus sit sidet Sarraceni: qui non eolunt Iesum ἰc famae destructionis,& captiuitatis . Sed stum.Sed ad hoc iam resiponsu nest psal.7I. multo minus possunt negare quintum. Na &EM. Quia siuccessive per omnes partes marrianifestum est ad sensum, quod totus popu di omnia idola suerunt destructa per Ap Ius gentilis reliciis idolis conuersus est ad fi- stolos,& eorum siaccessores, & totus popu-dem christi. Et ideo licet Iudaei omnia alia his gentilis uenit ad fidem Christi. sed an uelint ex caecitate, & malitia negare,tamen no iocentesimo sexagesimoseotor serrexistiola ista concIusio quam negare non pos- Pseudopropheta Manonietus,&peruerti runt eli sutriciens ad probandum Iesu Chri de decepit tota Arabiam, & Scyriam, & trastum fuisse Messia in lege promissum:& ad xit omnes illos nouos, & simplices Christia confundedu Iudaeos.Nam David in omnita nos ad siuam falsam sectam: cuius success, Cluis psalmis,& omnes prophetae insitis pro- resvi armorum si biecerunt totam Aphrica, phetiis nil aliud clamant nisi, quod solus S magnam partem Assae: cogentes eos si Messias in lege promissus debebat auferre,& uare ruunt Mahomeli, inter quos habitat destruere omnia idola, de omnem seperui- magna multitudo Christianorum. Et ideotionetii populi gentilis,&subiicere popula hoc non tollit ueritatem omnium proph sentilem ad cotiendum nomen Dei Abraha, rarum: quia Christus ubique successue r saac,& Iacob,& nomen Dei Israel, & hoc gnauit, dc regnat aut temporaliter aut spiri r Baptismum aquae:vt probatum est Isaiae maliter. imo Sarraceni: licet non cre sint . duodecimo. & EZechiel trigesini sexto . & Christu esse Delio iii asserunt ipsium esse filia Zacha.tertiodecimo:& omnes prophetae cla Dei:& genitu ex sipititu Dei,& sic ueneraturmant qualiter solus Messias debebat con- ipsum innesumimi prophetan .Et ideo om-dere magnam Hierusalem a solis ortu usque nia scripta,& dicta i lege:& prophetis nerui ad occasum,& introducere in eam omnes veri scarat Christolanu in vero Messia.Sedromios sentium credentes in Deum Issaei ilicet oia supradicta non possitnt negare t QSed omnia ista operatus est solus Iesius Nara adhuc non cessant protervire,&perseuer execus. Nam in die ascensionis misit omnes in sua malitia , & obstinatione dicenies l
254쪽
D. Iacobi de valentia Chessiopolitant Episcopi solutio.
antequam veniat Messas: est vEintus Helias prout dictu & argutum est in principio. Sed nondum venit Helias. ergo Iesus non fuit Messias. Item nec et Christus impleuit ossi-eium veri Messiat: quia no abstulit mortem: nec omne lachryma,& miseria de terra: quia omnes reliquit mortales ,& passibiles sicut ante,& per consequens no fuit persedis r demptor. Sed ta ad primit qua ad se sidu respodetur,et miseri Iudaei nesciunt distinguere inter primu & secundu aduentu Christi. Nam duplex aduentus Christi promittitur in prophetis. Na i primo aduentu erat ueturus Christus ad dandam legem, & ad redimendum genus humanum a peccato: N ad operandum omnia sex supradicta. Et in secudo aduentu erat uenturus ad iudicanda oes, et ad tribuendit eis praemiu secundu opera eorum: puta ad glorificandu iussos: & resu-B scitandu eos ad immortalitate & gloria: &impios ad rina sempiterna.In primo aut ad uetu praeuenit Christum Io.Baptissa: sed in secundo adue tu ante iudiciu est uetutus Helias,& Enoch ad couertedum Iudaeos in fine mundi.Vnde de primo aduentu dicitur Isa. o.Vox clamantis in deserto parate uia domini:& uidebit omnis caro salutare Dei. Sed de secundo aduentu, in quo est Christus uenturus ad glorificandum, dicitur Iciueniet ad praecipitandam mortem: & ad auferendam omnem lac hymam a facie tertae. e primo aduentu dicitur Daniel.9.capit. γλ. E. hebdomadae abbreviatae sunt usque ad
Christum ducem.& post sexaginta duas hebdomadas occidetur Christus &c.Sed de sectido aduentu Christi dicit capitu L I o. et mul- , ii qui doimiunt i terrae puluere, euigilabur, C alii multam aeternam: alii in opprobriu ut videant semper. Qui autem docti fuerunt
si debunt quasi spinor firmamenti Sc. Ite
Zacha.de primo aduentu dicit capi.9.Exuuta sita Syon: ecce rex tuus uenit tibi iustus, di taluator &ci Sed de secundo aduentu dieit,c. I . Ecce dies uenient:& diuidet spolia tua in medio tui &e.Item Malachias praedicit utruque aduentum cum suo praecurQre. Na iri primo aduentu praedicit Ioanne Baptista praeuenire Christum: cum ait cap. 3. Ecce ego mittam angelum meum qui praeparahit uia ante saciem meam: & statim ueniet ad templum sanctum suum dominator quε vos quaeritis dic. Sed in secundo adue tu praedicit praeuenire Heliam ante Christum ,
ait ea p. 3 . Ecce ego mittam vobis Helia pro- iapheti antequam veniat dies domini magnus& terribilis: qui erit dies iudicii .Et sic patet deceptio, dc vana spes Iudaeorum, qui expectat Heliam antequam ueniet Meaas ad redimendum mundum a peccato: cum Helias non sit promissus nisi in secundo aduentu antequam christuc ueniat ad iudicium.Sed adhuc obstant Iudaei perseuerantes in sua obstinatione, dicentes φ Chrisus non aediis ficauit noua Hierusalem imo destruxit eam nec congregauit omnes filios Israel in eam: imo di,spauit eos &c. Sed ad hoc iam responsum est per totam expositionem libri psalmorum. Et dictum est in praecedenti, S praesenti quaestione, et christus non erat conditurus ciuitatem materialem paruam in il- lo arcto loco Palestinae: sed ciuitatem spiritualem& magnam toto orbe dimisam . quae incepit ab illa Hierusalem materiali: &suit per Apostolo, dilatata usque ad omnes terminos terrς, ad qua uocauit oes sitos Israel secundia carne. Sed quia noluerunt venire, iocongregauit in ea omnes filios Israel spirituales ex utroque populo.Et sic patet ema caecitas & deceptio: quia talis redeptio debebat esse uniuersilis totius generis humani a peccato. Sed adhuc obstant Iudaei perseuerates in sua caecitate,dicetes se ueretur, persisna redeptoris Christi no suerit perse- ω:quia non persecte redemit tenus humanu a peccato & poena ipsus Adam: postquano redemit ipsum in corpore,& anima:quia non restituit nobis immortalitate & impassibilitate:qua perdidit Ada: quia adhuc inanet mortales Christiani bapti 1ati, & subiecti Oibus infrmitatibus, & miseriis: sicut Iudaei & Sarraceni. Ad hoc ia respomi est se Psio2.PXps ia persecte redemit nos quoad corpus & anima P sitam passione & resarctione:& redemit nos i mo dc enali pobus corporis. Ad cuius itellectu est notadursicut ia dictu e in expositione ps 29.l quia Xps fuit caput Ecclesiae & uniuersalis redepeor a patre destinatus io oia gesta & sacta ecdicta sua pertinebat ad actu nostrae persectae redeptionis & recuperationis bonorum: si perdidimus in Ada: & reparationis iacture,& ruinae nos s. Et ideo Cnristus per sua parusonem non selu meruit nos redimere a peccato quo ad animam: sed et meruit persecta redimere nos,& reparare ruina corporis. Viberare nos a pix utatunis,& corporalibus quas
255쪽
Contra Itidaeos. 4 A'quas incurrimus in Ada.sa morte corporali,& caeteris infirmitatibus, & desectibus, &restituere nobis immortalitate,& impassibilitate &c. Et tu post passione voluit tertia die immortalis, & impassibilis, & gloriosus resurgere:vt posset sua inebra,&celes sicut seipsum i inmortales, & ad gloria resuscitare. qua piatem illico uoluit exercere: quia cu eo multa corpora sanctorum patra vet.te.surrexertini ad gloriam : & apparuerunt multis: ut patet Mat. 27.Sed ut nos possemus merita
suae passionis participare,ipse uoluit instituere Baptismum, & caetera ecclesiastica sacramenta qui*contulit uirtute sui passionis,&resiarrectionis:vt illa posset merito sius passionis,& restir rectionis in nos transferre. Et sic nos recipiendo Baptismum, & caetera sacramenta: participamus merita suae passionis, B & resurrectionis. Et ideo qncunq; qs in nomine Trinitatis baptiratur illico participat merita pastionis,& resurrectionis Christi:&per cosequens liberatur a seruitute, & macula peccati in anima, & meret resurgere post morte:&liberari ab Oibus p nalitatibus corporalibus:&meretur immortalitate. Ideo dicit Apost.ad k o. 6. sicut omnes sumus baptiEati in Christo ita oes mortui: & sepultiiumus:& resurreximus cui eo,quia sicut Xps resurrexit qui fuit primitiae resurrectionis: ita & nos resurgemus. Et sic dicit Aug. v licet sancti martyres, & fideles no surrexerui in actu per Baptismum: tamen iam surrex runt in merito. Per quod vult innuere Aug.S Ambr. quὀd omnes nos per Baptisinum satim liberamur a peccato in anima.& licet non illico liberemur a poenalitatibus,S mi-c seriis corporalibus in actu, tamen tunc per Baptissimum liberamur in habitu,& in merito et quia meremur resurgere ad gloria in nouissimo die. Sed causam quare sicut per Baptismum illico tollitur peccatum animae: notostuntur istae infirmitates corporales:& enficimur impassibiles,& immortales: assignat et lib.de Baptismo paruulorii:& I 2.de cilii Dei ca. . ubi assignat duplicem causam. Quarum prima est . quia si ablato peccato
per Baptismum non relinqueretur nobis ex Perimentum mortis nec aliarum infirmit tum : tunc nulla esset pullna martyrum nec virginum nec aliorum iustorum:& per con-Dquens nulla esset eorum corona: quam nullas potest adipisci nisi Iesitime certauerit.ad
ut illico tollit peccatum ab anima: ita tolle- et
rei infirmitates i corpore:& redderet homines impassibiles,& immortales: t sic omnem homines mundi currerent ad Baptismum e
non causa merendi uitam futuram aeterna:
sed causa perpetuandi, & gaudendi in hoc
mundo.Et sic nullum esset meritum nec desi. derium ultimi finis.Tertia causa potest assi- gnari. nam si per Bapti sinum illico tollerentur istae infirmitates quae sunt nobis instrumenta operandi, & merendi per gratiam ea quae sunt supra humanam naturam:tunc sequeretur, i ruina angelica no posset reparari,quia tunc homines non pollent adaequari in meritis per gratiam Angelis, qui cecide runt, S per conseque iis non possent homines, sedes & mansiones eorum possidere: &sic maneret ruina Angeloru irreparata, quae nisi per magnam violentiam non potest re- E parari per homines qui sunt in serioris naturae,quia regnum coelo ru uim patitur: & uiolenti rapiunt illud.Mat. r i. Ex quibus patet, quod istae infirmitates relictae sunt nobis PBaptismum propter maius bonum nostrum& propter bonii curiet tritiphantis.Et sici siginsrmitates sunt bonis bonς:S malis malae: quia bonis cedunt ad meritum, & gloriam,& malis ad detrimentum,& poenam terna. Et sic patet oualiter Christus suit uerus , dc persectus redemptor non solum humanς naturae: sed etiam angelicae. Ex omnibus etiam dictis in tota ista quaestione patet qualiter Christus obseruauit, & adimpleuit,& verisicauit legem Moysi & totam scripturam prophetarum,& quomodo psecit,& consummauit ossiesum uera Messiae, & per consequens fuit verus Messias in lege proinissus. Sed nuc F restat respondere ad argumenta Iudaeorum modernorum in principio adducta. Ad primum ergo ouando dicunt i oportet Helia praeuenire aduentum Messiae &e.Respondetur: quod Deus per Malachiam promiserae duplicem aduentum Christi cum duplici praecursere, sicut dictum est. Nam primo promittit mittere Messiam ad auserenda staerificia vete. les.& ad dandum sacrificium
mundum, S commune omnibus gentibus: cum dicit ca. I. Non est mihi uoluntas in uobis,dicit dominus exercituum:& munus no accipia de manu uestra. Ab ortu enim lis usque ad occasum magnum est nomen meliinsentibus: & in omni loco sacrificatur, εὐostertur mihi oblatio munda Item -
256쪽
A pitulo secundo reprobat sacerdotium vet.legis cum suis acerdotibus. Item capitulo tertio promittit mittere Christum Messiam custo praecursis re ad illud templum secundum ut purget filios Levi:& offerant sacrificia iussa. unde ait. Ecce ego mittam angelum me ii,
ut praeparabit viam ante faciem meam &atim veniet ad templum sanctu suunt&e. Ex quo patet, q=Messias primo erat venturus ad illud templum tu suo praecursere, quisiit Ioannes Baptista: ut probatum est ,&completum in primo aduentu Chri lii. Sed in eodem capitulo promittitur Messias venire secundo ad iudicium, cum dicitur. Et
accedam ad uos in iudicio &c. Qui quidem
aduentus erit terribilis,eum dicat in quarto capitulo. Ecce enim dies veniet succesa quasi caminus,& erunt omnes superbi,&omnesn sacientes impietatem stipula &e. Et misto
aduentu ad iudicium promittit Deus praemittere Heliam,cum subdit. Ecce ego mittam vobis Heliam propheta antequam ueniat dies domini magnus,deterribilis Se. Ex quo patet,l sicut in primo aduentu promissu fuit Ioannes Baptista ad praeparanda eorda illorum ad suscipiendum Baptismum, deIegem Christi: ita in secundo aduentu est veturus Helias ad conuertendos Iudaeos obstinatos a primo aduentu usque ad illud tempus,& deceptor per Antichristum . qui qde Helias simul cum Enoch declarabit Iudaeis legem Moysi. quantum ad veritatem &verum sensum eius,& tunc cognita veritate fugata c citate conuertentur ad Christum in nouissimo dierum: ut habetur Zachariet.
3 . Et ideo dicit Deus per Moysen illis Iudeis
C deceptisper Antichristum. Mementote I gis Moysi semi mei ante iudicium nemoriamini olastinati: quia ecce ego mittam uobis Helia prophetam antequam veniat dies d mini magnus,& terribilis.oui erit dies iudieii generalis. qui quidem Helias conuertet cor patrum ad filios &e. legem Moysi secundum versi sensum declarando, ne forte quando veniam ad iudicium percutiam terram analemate damnationis: si forte iuenero Iudaeos,& csteros obstinatos. Ex quo patet: τHelias non fuit promissus in primo aduentu christissed in secundo dc xltimo. Et sic patet responsio ad primum arsumentum. Ad aliud autem patet remonsio per ea quae dictast ni in primo articulor quia Christus seruauit lege im Moys luetaliter primo: de postea declarauit ea doctrinaliter: postea impleuit udi veri scauit legem,& prophetas realiter,&exeplariter per iam Nisione &c. Ad aliud autem,patet per omnia diet, in secundo a riculo qualiter Christus perfecit, & cosiim- mauit totum olfeium quod pertinebat ad verum Messam . & ideo fuit verus Messias.
Ad aliud quando dicitur,post aduentum Christi non fuit pax uniuersalis: nee gladii
eonflati sunt in vomet ex mee comedit Iupuncum oue &e. Respondetur'omnia illa sundspiritualiter , & parabolice, & metaphorica intellige da: sicut multae aliae partes sacrae scripturae. Et sic Isaias tam in secundo capitulo quam in undecimo: & in multis aliis utitur verbis,& vocabulis metaphoricis: vi manifeste patet per magistros eorum. Et ideo sicut Isaias per montes, S colles intelligit sublimes viros: ita per gladios, ili lanceas intelligit potestatem eorum: unde per montem do Emus domini intelligit Christum Messiam super quem est aedificata tota Ecclesia. Et per virtutemmontium, intelligit si blimitatem Apostolorum. Et per omnes colles,intelligit oes reges,& principes,& Philoso. & sapientes mundi. Et se mons domini, qui est Christus. suit situs supra vertices Apostolorum,&eleuatus supra omnes reges, & principes, MPhilo Q. gentium . de quo aicit Isaias insta
capitulo. 32. Ecce intelliget seruus meus,&exaltabitur,&eleuabitur,& sublimis erit vatdὰ: iste asperget gentes multas super quem continebunt reges os suum &c. Per gladios aute siue enses intelligit Imas scientias humanas Philoso.L Physicam: & Methaphy.de scientias matematicas, & logicam & omites scientias argumentativas quidus Philosis.&lis retici inuehebant & impugnabant legem sdomini & sacram scripturam utriusq; testa menti Per laneeas autem intelligit potest tem secularem qua reges, & imperatores.&Tyranni in se statiant,& vexabant, & psequebatur Ecclesiam Dei & legem domini. Nam Philoso.& sapientes gentium postquam suerunt conuersi ad fidem Christi,conuertersit& eonssarunt gladios,& enses sitorum argu
mentorum in vomeres,& Imperatores,&reses conuerterniat lanceas,& arma suae pote-
natis in falces spirituales ad collisindum& metendum fructus & messeni spiritualem ecclesiasticorum sacramentorum. Ad cuius intellectum est ulterius notandum,' sicut terra inculta essicitur sentosa,&ce pilosi,
257쪽
A & inutilis,lt infructuosa nisi colator: & aretur & vomere scindatur, & euertatur , & e uellantur cardones, & gramina, Et spin , dcca ters herbae inutiles: & illa arata, & euersa decoquatiar,& torreatur calore solis,nuia tunc extrahitur, dc sortificatur crassituuo ,ec virtus germinativa, dc nutritiua quae latebat seb facie terret & tune terra germi
naside mictificat. Ita ergo pariter sacra scriptura veteris testamenti erat sicut terra inculta, dc sentosa habens in superficie spinas, ct herbas inntiles c remonialium, sub quibus latebant crassitudo, Sc veritates,dc Ductus euangelici. Sed venerunt Augustinus ,
S Ambr. Sc Eusebius Cyrillusoc Philoso. de populo gentili,dc conuersi ad fidem christi constarunt gladios,&enses Philos&dialecticorum argumentorum in uomeres
B spirituales: cum quibus ararunt, dc sciderunt, dc coluerunt agrum incultum scrimurq veteris testamenti, Sc euelleriant spitias,& herbas c remonialium, Sc euerterunt terram si ripturae: quam calor, Sc insuentia spiritus sancti in mentibus eorum decoxit . Et sic evulsi Sc resectis herbis,dc spinis caeremonialiun ,excuderunt, di extraxerunt, dccollegerunt fruetias euangelicos qui letabat sub illa terra inculta , ic sentosa. Et tunc reses, dc Imperatores, dc principes terrae conuersi ad fidem Christi per istos lacros doctores consarunt laureas sitas, Sc arma in falces spirituales: dc collegerunt, Sc mesiuerunt messem spiritualem, Sc sitibus gratiae ex sacra scriptura in agro ecclesiasticorum sacramentorum. Et sic ergo Augu. conflauit Et conuertit gladios,& enses sios in uomeres. quando eo uersus ad fidem Sc baptizatus totam sua Imilos fit. de oes scientias couertit in usum sacrae scripturi. Nam ex principio Methaphi. dc naturalis i hilosbsiae aibat popbilitatem dc modum mysterii Trinitatis
Ec Onanationi; personarum:ut patet per om C me .is. libros de Trinitate: S contra Maximinum dc omnes Arriano &gentiles. itemper principia humanaru scientiarii de per dim cia poetaru de historias, Fc annales gerilium defendit veritate sacrae scripturae:&defendit ciuitate Dei c5tra gentiles per. 21. libros de civ. Dei. Ite in per eade principia defendit veritatem catholics fidei contra omnes haereti cos . Item per eadem principia consutauit,
Et eonfudit sectam Manichaeorum: quς pcrtioue annos labor utit. Item cum eodem vo
mere excoluit 8c arauit totam sacram scripturam rex qua messuit me si ein,ec fruge eui
elicam: dc repositit in horreo Ecclesiae cathoicae: quo omnex reficimur. Hoc idem serie Hilarius in libris de Trinitate: dc Ambrosi': de Eusebius in libris de praeparatione euangelio: qui cum armis gentilium eunsutaui e eos. Hoc idem secit Lactantius in libris diuinarum institutionu m. Et sic est dicendum de Hieronymo: εc Origine: dc caeteris qui ab
auis ει atavis veniebant de populo geliii.oes. n. isti consarunt, dc conuerterunt gladios suos in vomeres, quado assumpserunt quaruda sententias εἰ principia Philolis. tanquam ab iniustis possessbribus: dc eum illi cientiis Sc argumentis consederunt eo Q. de probarut nostru in propositum: dc sic constat ut gladios sis os in vomeres. Item Imperator Constantinus conflauit Ianceas suas in salces: quando conuersus ad fidem per Siluest tum, urbem Romam cum toto patrimonio donauit Ecclesiae: de consecrauit domum suam ita Ecclesiam in honorem saluatoris: de aedificauit basilicas Apostolorum Petri do Pauli: dc promulgauit decretum de Ecclesiis aedifica dis,dc de fide euangelica per totum orbe praedicanda. Et ita secerunt omnes reges mundi ad fidem conuersi. 3c sie, qui ante sueruut Psecutores: facti sunt fidei Christi cultores Ocbonornm spiritualium mestares. Sc sic est intelligenda illa prophetias satae. Ita ergo pariter metaphorice sunt itelligetaveiba Isauuiadecimo. Nam Christus Messias metaphor ce dicitur virga de radice Iesse: ει flos eius rita pariter Imperatores, dc Reges dicuntur
leones: dc Tyranni dicuntur lupi. de doctores dicuntur cerui. Vnde tunc lupus comedit cum agno: quando Paulus, qui erat lupus rapax, persecutor Ecclesiae, conuersiis ad fidem iunduis est Apostolis. Et runc pardus cum liuedo accubuit :quando Arrianis di caeteri haeretici conuersi, dc reconcitarisant ad fidem catholicam. Et tune uitulus,dcleo,dc ovis simul morabuntur: quando omnes reges de principes de I yranni petulantes
εἰ superbi persecutores Ecclesis couersi suu ead fidem: Sc sinant cum simplicib.fidelibus,
quos ante persequebantur,habitarunt in ea
de Ecclesia: εc uno corpore Cluisti de calico participarunt. Et lic patet qualiter Philoso. gentium conflarunt gladios suos in uomeres: dc principes terrae Iaceas: suas in falcen
258쪽
1r 6 D.Iacobi de Valentia Christopolitani Episcopi solutio.
A 8c ursus & leo pascuntur simul cum oue, &agno,quae ola merunt cbleta per conuersio nem populi gentilis. Et sic suit facta pax inter Deu,& holes & inter populit gentile, SEcciesia uniuersaliter per totum orbe. Et nota et, ' illa prophetia fuit literaliter ad terin aduentu Christi verisicata. Na eum ante aduentum Christi, per ciuilia bella gesta inter Marium,& Syllam, & ex inde inter caesarein,&Pompeium,demum inter Octavianu.& Marcum Antonium , admodum totus orbis sui si et vexatus: tandem finaliter omni b. inimicis per Octavianum deuictis,quasi totus mundus sub Octauiano per quadraginta annos in placida pace requieuit. Natunc inegyptus, Dalmatia .Rethia, Vindelitia,Parronia,& omnes Ponti ciuitates, prouinciae sub Romano imperio sectae sunt. Item Da II c , Germanos,& Cantabros Hispanorii sexocissimas gentes ipse Octavianus suo subiecit imperio ab Armenia, & Parthia obsides recepit,& Persae,& Parthi, signa Romana: ' uondam Crasso victo acceperant: ipsi reddierunt. Item Scythς,& Indi,& Dinosissima insula Taprobane, quibus ante nomen Romanum incognitum fuerat:legatos cum muneribus ipsi aestinarunt. In cuius quide Octaviani quadragesimo secundo anno natus suit Christus,du totus orbis longa pace frueretur.in quo tempore bella in tantum sueriit obliuioni tradita:Vquasi omnia arma erat . in vomeres, & caetera rusticalia instrumenta costata. Ex quibus patet, prophetia Isaiς etiam temporaliter fuit in christi aduentu vetificata. sed senis spiritualis est semper amplectendus . Et haec de quarta quaestione.
qualiter lex Moysi fuit literaliter seruada usq; ad declaratione facteda p-Xpm:& visu est qualiter Xps decla-rauit lege Moysi: & verisicauit legem, & prophetas per legem euangelicam: S per consequens cessante lege Moysi quoad c remo-mes .a,debet obseruari lex euangelica:& succedere tanquam veritas legis, S prophetaruper Christum declarata exemplariter Siloctrinaliter: ideo 'u ritur quinto. Vtrum ces, same lege Moysi lex euangelica debeat se cedere legi Moysi tanquam dignior λ Et ammunt Iudaei moderni quod non,&hoc pro
Dant quadrupliciter. Et primo sic .quia lex Moysi est dignior & maior quam lex euan- Dgelica maioritate miraculorum : quia maioribus miraculis est confirmata,quia maiora miracula secit Moyses in lege vel . quam
Christus in lege euangelica . Nam Moyses cum magnis signis,& portentis eduxit Istaei de Aegypto,& diuisit mare rubrum in diuisiones : & percus iit petram, & fluxerunt aquae: & secit pluere manna de coelo per. o. annos&c. Sed nunquam Christus secit tam
grandia miracula: ergo lex Moysi est maior, uam lex euangelica dignitate & inagnitu-ine miraculorum: ergo ipsi non debuit silecedere.Secundo arguitur Iac. na nun i incertum debet succedere certiori. nec ipsum abolere:sed lex Moysi est certior quam lex euangelica:ergo non debet illa cedere,& ista succedere. Minor probatur. nam illa est certior A. certitudine legis conditoris, quia fuit stripta digito Dei .Exo.3i .& Deut.9. Sed ista est icripta digito hominum . quatuor Euange listarunt hominum rusticorum & imperitorum . Item certior ratione testium: quia est testificata per Moysen , qui locutus est cum Deo,quo non surrexit maior propheta ante nec post Deuteron. vltimo. Sed lex euangelica non est testificata nisi per homines rusticos,& imperitos.ergo &c.Tertio argu ut sic.
Lex impossibilis non debet succedere legi possibili,& verae: sed lex euangelica est impossibilis,&mendax incredendis. nam credit & colit tres Deos.c patrem & filium, de spiritum sanctum,quod est impossibile & in lege prohibitum,qui dicit. Audi Israel do
minusDeus tuus unus est Deuteron.6.Item
credit Deum factum hominem, & incarna- Flum,& credit panem factum Deum,& hominem in sacramento altaris, quae omnia sunt impossibilia. Et sic lex euangelica est impossibilis,& blasphemia in credendo, & per
consequens non debet succedere legi Moysi qua est salicta & uera . Quarto arguun=lic. Lex euangelica est sacrilegia.& irreligiosa in cultu suo: nam adorat hominem Christu:& adorat panem in altari, & adorat lignum& lapidem in cruce, & imaginibus ergo est sacrilegia, & idololatra contra primum praeceptum primae tabulae. Et sic patet qualiter lex euangelica est indignior, S minor in miraculis,&in certior in testibus qua lexModis,& est impossibilis,& salsa in sita fide: & sacrilegia in suo cultu, & per cons uens non
debet succedete legi Moysi: quae est dignior
259쪽
lc eertior,&vera,&religiosa:& ideo nulla a- Iia debet ipsi succedere. In oppositu est Apostolus per totam epistolam ad nebraeos: ubi probat legem euangelicam esse meliorem lege veteri: tum ratione legi datoris: tum ratione Moiij tum ratione ritus &ciunde ait cap. 8. 2 Christus tanto melius Erlitus est ministerium quanto melioris testameti mediator est: quod in melioribus repromissio-sionibus sancitum est M. Responsio In hac quaestione erunt tres articuli. In primδ videbitur qualiter lex euanselica est dignior, scmaior lege Moysi magnitudine miraculorursc certioi certitudine testium.In secundo videbitur qualiter lex euangesica est possibilis Sc rationabilis in eredendo. In tertid qualiter est pia, & religiosa in sici cultu. Quantum ad primu ponitur prima cocluto .s is maiora miracula secit Christus, α
postoli in lege euangelica quam Morses in
e.vet.Probatur.Nam maiora miracula siuntlla, quae no possunt seri per naturam, quamlla quae seri possu ni per naturam. sed miratula quae fecit Moysis poterant fieri partim
er naturam: na naturaliter possunt fieri rarae: & mustae ex putrefietione per solam in luentiam eo li:& naturaliter ex cocursu venorum retest diuidi mare usq; ad solii, & apiarere arida: ut De menter vitari est in tem,estatibus. Item abstrahete aquam ex rupi ius partam potest fieri per arte, εἰ naturam. Uam uenae aquarum transeunt quandoque iaturaliter per rupes, & p uiscera terrae.sed aer artem quis potest perforare rupem cum ieeto,& malleo: εἰ sollere terram, & educe-
e aquam: sicut fit imputeis. ideo dicit Rabicloyses de Aegypto: quod miracula quae fe-it M' ses poterant naturaliter fieri.Sed miacula quae fecit Christus totaliter erant Q
ra naturam: ita nullo modo poterant fiei per natura. nam resustitare mortuum quaris anum, & suetentem nullo modo potestieri per naturam:& imperari mari, & vetis e Daemonibus:&ad suum praeceptum senae sebito 'cum anatiuitate: & paralyticos,
d caeteros infirmos: omnino erat supra natuam, & impossit bile ipsi naturae. & nc multolaiora suerunt miracula Christi qua Moy- .l rem multo maius factum suit comminuee ola idola mundi,& conuertere totum multi getilem ab idololatria ad fidem: quam ducere populum Israel de Aegypto &c. Et c patet qualiter lex evangelica est dignior
lege Moysi magnitudine miraculorsii 3c main nioribus,& pluribus miraculiῆ confirmata ad
tum imperium ipsius Christii & in Qt iuxnominis 3 esia uirtuteriit patet per distursiam euangelicum,& actus Apostolorum, & historias sanctorum. Item muIid maiora miram Ia suerunt spiritualia,& inuis bilia quae secreChristus: qui non seldm sanabat omnes ita corpore: sed etiam in animae Sed quamuis Iud i non concedunt ista inuisibilia: ranae non possunt negare conuersionem gentilium. licet miracula facta per Moysen merint uera
miracula:& maena:& supra naturam. tamen
miracula Chri iti fuerunt multo maiora: de hoc dupliciter.Primὀ: quia omnino, δέ non.
secundum partem erant supra natura. Secundd:quia Moyses operabatur in iocando Deli tanquam minister: Christus autem imperando liquam Deus, Sc dominus naturi. Secun ada conclusio: et lex euangelica est certio de magis authetica certitudine testium,& seria morum quam lex Moysi. Probatur. nam illa lex est certior que habet stri prores,dc testes minus sit spectos. sed lex euangelica est huiusmodi respectu legis Morsi: ergo est certior. Maior patet. Minor probatur. Nam ipsemee
Moyses si it scriptor, εἰ selus testis suae lagin . quia ipse stripsit eam,& dixit qualiter lac tus est cum Deo in monte Synai: & qualiter Deus dedit ipsam legem ipsi ut prona aret eam illi populo rudi. Sed in hoc nullu nili et testem nisi seipsum: ergo non est simpIliariter ipsi credendum: quia nullus potest face 're testimoniti de seipso: nee tale testimoniu
est acceptabile in foro iii diciali. Christus autem nihil seripsit in cartis: sed seripsit Iegem fiam in cordibus hominum, praedicando,&miracula faciendo: miraculis, & operibus testimonium de ipso perhibentibus. Sed quatuor Euangelistae, & duodecim Apostoli, si septumini aduo dilcipuli haec ola uiderunt εt stripserunt:& tesimonium perhibuerunt de testis,& iactis, & dictis eius. Et ideo tales
testes, & in lato numero de necessitate sit eredendi:nec eorum testimonium est i sp
ctum. quod non est dicendum de Moyse,qui Mus testimonium praebet de stipse in sita lege. Propter quod dixerunt aliqui gentiles,&'naeretici ut Moyses ficto niodo,& est dolo decepit illum populum, fingedo secum Deum suisse locutum:&-uel mentitur:uel ui fecit miracula in sela apparetias artes magicas.
Sed ad hoc respondent Iudae Hudd Moyses
260쪽
emnia illa miracula seest euillanter cora i
to illo populo pura illa decem signa in Aegypto , & in deserto percussis petram & fi
acerunt aquae &e. Item Dauid hoc idem testamir de Moyse cum caeteris prophetis. Sed ad
Me instando dicerent haereti ei, &gentiles rv hoe non probat factum : sed nauis reddit apsum suspectum. nam ipsemet scripsit illos vinque libros, qui narrando sua gesta dicitis secisse illa miracula coram illo populo, Se accepisse illam lege a Deo. . Sed nullus alius reperitur qui talia scripserit in illo tempore: nee dixerit se uidisse. Vnde eodem modo
uix potest fingere de se, Disse in Persia aut
amenta,& similia, & maiora opera fecisse coram populo: sicut fecit Manichaeus nominans se decimum tertium Apostolum Chri- Mahometus, qui dixit se ascendisse in eoelum cum Angelo Gabriele,& accepisse aleoranum a Deo: prout scribitur in libro qui dicitur Alinoras. Et sic etiam Moyses p tuit decipere illii populum: sicut Manichaeusta Mahometus. Et sic etiam David, & caeteri posteriores potueriit decipi in fide Moysi credendo ipsi, icut Sarraceni decipiuntur praehendo fidem,S credendo verbis Mahometi praebenti, testimonium de seipso. Quare sicut testimonium illorum non est accipiandum tanquam susspectum : ita nec testim
nium Moysi : & se manet lex Moysi suspecta
propter desectum testium, & scriptorum,&lex euangelica nian et probabilis, & credibi- iis . Sed est dicendum secundu ueritatem: llex Movsi licet sit uera, & a Deo uero data, sicundum *probat Apostolus ad Hebrae. &Αugu.contra Faustum, Sc contra aduersarii legis,& prophetartar tamen Ecclesia non crederet legi Moysi,nisi quia Christus authoriarauit eam, allegando frequenter legem, di prophetas. imo dixit'non venit sed uere isse aut propheta sed adimplere Marci s.Item Oan. s. lixit. Si credere iis Moysi crederetis forsitan & mihi: quia Moyses de me scripsit. Item Lucae 2 3. Incipiens a Moyse,& prophetis interpretabatur illis duobus discipulis .mnia quae de eo scripta erant &c. Ex quihus patet ilex Moysi,& scriptura prophetanim in tantum est nobis credenda:inquantu bit testificata, & authori rata per Christit. Ex quibus omnibus 1 uitutam lex euange-
Iica est omnino persectior, & dignior,& certior lege Morsi, non solstiti ratione miraculo
1um , sed eum ratione Hidatoris: qui est Christus Deus: & ratione tessium, & plu- Drium scriptoriam idoneorum,& authentic
rum . Et ideo debet succedere, & silentium imponere legi Moysi tanquam veritas figurae, & signatum suo signo, & sicut lux fugat
tenebram,& umbram. Et hoc de primo a ticulo . inantum ad secundum articulum est notandum: s licet articuli sidei christi nae non sint demonstrabiles: nee possent a nobis in via demonstrari de facto: tamen eo. riim possibilitas non Qtiim est nobis probabilis,sed etiam demonstrabilis ex primo suo fundamento. Unde licet Deum esse incarnatum non possit demonstrari: tamen Deum potuisse incarnari est demonstrabile . ut patebit: quia omnes articuli fidei sunt possibi- Ies: sed in eorum possibilitate est ordo. nam .
articuli fidei ita sint ordinati: quod unus praesupponit alterum in sua possibilitate, di a iste priores in sita possibilitate usque adpriamum articulum. s. articulum Trinitatis: qui est eausa omnium articesorum in veritate ,
& possibilitate. nam ex veritate, & possibilitate articuli Trinitatis insertur veritas, Scpossibilitas articuli creationis, & ex possibi ilitate articuli Trinitatis,& creationis inse tur possibilitas incarnationis, S ex possibilitate incarnationis insertur possibilitas Authoritatis Christi, & institutionis Eucharistiae,S possibilitas passionis, & resurrectionis, de liberationis patrii de insernO,Stotrus nostrae redeptionis Sc. Et sic omnes articuli fidei praesupponi sit articulum Trinitatis personarum in una sibmntia in diuinis. Sed possibilitas articuli Trinitatis sundatur in
ruadam veritate insallibili, & necessaria, & demonstrabili per omnes Philo. h. imo iam in per eos demonstrata. Ad cuius intellectum
est iterum notandum . quod inter caeteras
proprietates,& persectiones primi entis qui est Deus: septem proprietates ponit Arist teles,& commentator i z. metaphisi.& Aui-cenna,st Alga Zel in sua metaphisio. Primo: quod Deus est amas purus, & simplicissi- .mus,& primum necesse esse,& im dependens. Ex quo sequitur secundum . scilicet
quod est summum, S primum intelligibile. Tertio: quod est seipsum intelligens. Quarto: quod est summum bonum, & primum appetibile, dc per consequens seipsum amans:& diligens. Quinto: quod sua i tellectio, & vaitio est sua substantia ed stlattauit, & diluit se per suam substantia,deessentiam