장음표시 사용
281쪽
A Baptismum, nam quidam baptizantur viole tione spiritus sanctiter tractando scripturas Dier ut fugiant mortem,secundum et frequen cum christianis,& isti communiter imo semeer propter eorti scelera expoliatur ex com per sunt boni cognoscentes ueritatem scri- motione populoru. Et isti vix aut rarosunt eiurarum. Caeteri autem semper manene honi usque ad tertiam generationem :ed' insita c*citate propter maledictionem eis latenter docent filios ritus iudaicos. Qui- inflictam usque aduentum Heliae ante secundam autem veniunt ficte ad Baptismum ut dum aduentum Christi: ideo nos christi valeant cum christianis conuersari, & ad ne ni quibus datum est nosse mysterium regni rotiationes, & colligenda publica uectiga- Dei, agamus gratias domino rq Iesiasa, & pedagia admitti &c. Et isti raro sunt Christo , qui ad cognitionem veritatis nos honi usq; ad tertiam generationem propter secie peruenire.Qui cum patre,& spiritu saneandem causam. Quidam autem licet pau- cto vivit & regnat Deus per omnia s culariores venitit ad Baptismum ex sela illustra- culorum. Amen.
MAGISTER CHRISTOPHORUS BRENT ONUS
HAbes lecti x pie perspicuas ueritates de Christi Messiae Aduentur m
qiubiis hebraeorum perfidia, Pharis eorumq; obcoecatio aperteostenditur. Igitur immortales gratias aξcre debemus Reuerend. Domino Iacobo Perem, Qui pro Euangclii causa tot Sinctissimos labores assum psit. Vale.
282쪽
serto patri. M. Matutino de Cange yo: professioniε dies Bernardi Candidissimo. S. D.
coruut Zim eloquens eveneratios demum sum tua tam temperatam ct tamen feruem simam cum in ea re non facile modum exceda0 in optimum maimum Deum nosirum eu eharitate non ficta religionem. Quocirca imum te dileai non utarit,emox etiam amavi non signiter, ac demum veneratus sim haud secusae debui obsimanter. ime vero tanta virtutit tuae accesserum monimetae H quoresatis amplo honore prosequar excogitare nequea: nisi forte simiapaternitarem ruam diligam, amem, o. μ' i . Quoi tamen conatus omnes superant tua cum in titeratos omnes : tum in me literasorum faciaminimum, merita. Tuasiquidem unius opera , ct accurassen diuinae deustissi- Bernardi lucubratio nes μι πω codice propediem in Ysitu prosilient deaurato.Tua Aufilem cura ac opera clieuerendo tamen
lia,euangelica, catera e es ira ea ui .m meamex 'ri Ouidianum illud usurpem o Sanctivi his quod dominari in caetera ρset: Deerat adhue. Opus indelicet cui non ab re Cansica ea micorum thul, i se ob id ceterii sanctius eensendum , quod ab eodem spiris alam, abs quo caetera quoque , di Trasum minimum canitIacramentum dis equo sacramenta emanauerunt omnia. Quod nunc tandem sBm couissime pater , eadem largitas tua nuis enmusit imprimendum cum ei Iem patris cum primis honoraridi umme tame colendis umadmirandir expositionibus e Colendis quidem Arame, quod in eis
summopere Hudet gloriae Iesu Chrsi domini usrhoe ere ae Otholicael e elui, videlicet fabaea Π-pade clarius demonstrans hia eorundem epistiamian esse aspiritu sancto per orsapientis praeceptum . quod
φu non amet, colar, ac veneretur plane sese Mium ransi sponsitans aeque sponse perneges. Admirat dis rem tantopere , propter summam earum eruditionem : qua non extorie, nec violenter ,sed sponte ac natiue omnia eanticorum m ieria 'italamio dicto vendica tuuta perspicuitate, tantaque animorum iumtarisnern ego A Oaui asinos Idrificulus,o a calore tiati lemonii per ludicis parandae sollicitudianem plusculum 'ductur: ut primum opus prelegi , ita inflamminius sum ae in amorem eius raptΠν γιων meditarui aliudq, fere agravi excideris mihi mqtiati camm . quod pιiapium , licet minus culiume'iusium,indici sique ui dualmus apponendum.Sed ut ad me redeam ter hutar veris consecutionem δε- Hursum multorum debitoririmum quidem ipsiur auctoris , qui sim edidit. deindepraeuenerandi abbatis Claroiasiis : qua ipsum nobis emis ab Hispaniis Uspere mea iuga ad nos transuehendum curauitsed potit 'um :uus,pater Maturine,cuius ire natu,*e,opera, est auspicis fusillis nona dictum opus luculentioribur,quam psherium ipsium . caracteribur excudimus. Quocirca ne ingratitudinis omnium macularum tetemma mihi inurenda H nota : ham opellam , edi quicquid in ea meruerim laudis suae do, sedo,ac dico pasernitati iihil minus quam tale dedicarion m expetiariri. Sed i o sum iudicis et is quise nunimum hanore dignu Uiment,ras eo censeam dignissimos. Cuisenseruiae meae in hoc opere tibi dicando subscripsit , auum agas es mi mirator amaroris singularis , o uir multa veneratione dignus Muisier Demodus Ha/wgranur.Suscipe itaque in partem amicam, quod amico fecimus ausiu , o Vis Iarer vitae Mycinan ira caliographa.Pridie nastas dominici. M. D. VII.
283쪽
O ςψ'ς ita para venienti Ecclesia sponso:
Claustraq; virgineo mater honore para. Et tu quaecunque es propriae studiosa salutis: Mens: anima: ac ratio peditora munda para i sia. Ecce venit silie thalamo tibi sponsus ab alto: Maria. Vt faciat votis cuncta petita tuis. nima Vtq; exornatam cellas te ducat in amplas r- Et tibi perpetui monstret amoris opus. Infima summus init: rex regum pauperis aulam: Vita necis vinclum: gloria lia lutum. Eia age rumpe moras: venientem suscipe sponsum Amplexumq; seniel linquere sponsa cave. omnia seri secum muliebiis grandia mundi Et quicquid sponsae mens bene sana petat: i Dclicias castas atque oblectamina sancta. . Exprobraturus nitidabito me bonum. Nuie sunt deliciae tecum residere: loquiq; Atque in complexu te retinendo mori. Tempus erit propria quo te iam caede redemptam. Estusa ex imo corde lavabit aqua . Et sic septuplici tandem dotata monilia i Septem a-- Incedes summi sponsa,& amica Dei. Am-- Nascere: praeq; diem veniens age lucifer almum: rum . . Currite fatales talia lacla deae. in Tuq; boni tanti Gabriel paranymphe propinqua, Ecce dies plena em sponsaq; compta Deo. Tuq; decus vatuni castorum pneuma beatum His thalamis auseex di pius auctor ades. Tu quoque sponsi eni: summi sapientia patris rVirginis intactae viscera sancta petens. Tuque opifex rerum gnatum demitte volentem rHot opus est vestrum cura decusq; trium. En iam laetus adest sponsus: iam sponsa cubile: Iam sua: iam sese est homine pacta bono. Iam sponsi redimita bonis: iam flammea portat: Mox sponsum faciet prole frequente patrem. Iam virgo foecunda Deo concepit ab aurer Et peperit sponsum sponsa pudica suum.
Iam pariet sponso pignora grata suo. Et iam sponsa triplex ex omni parte beatae Nil opus est Digio tibicine: nil Hymenaeor lus enim potis es prospera cuncta dar
284쪽
ILLUSTRIS SINIO D. D. ALFONSO' DE ARAGONI A, MISERATIONE Dl VINA
Archiepiscopo Caesaraugustano:
cum prosteritate plurimam optat. VPERIOR 18vs diebus domine illustrissime rplurimorum religiosorum aliorumq; literatorum virorum vehementi exhortatione fui vexatus ac discruciatus: ut Cantica Canticorum Salomonis:
quae intellectu difficillima, & Die in extricabilia
sunt,& habenturiin lucem aperire vellem: ad hoc ut illi serent doctiorcs. ipse vero hoc animo coniectans quam magna prouinciam humeris meis imponercni: S plane mihi difficile laboriosumq; videreturi tum ob munus publicum quo fungori tum ob plurimas occupati nes,tam familiares quam domesticas,quibus obruom tum ob ingrauescente aetatem meam: quae laboribus iuuentutis minime respondet: hoc eis spondere recusati'. Nouissime autem venit ad me sapientissimus sacrae Theol giae interpres & profestar magister Michael Figuerolatuae illustrissimae dominationis praeceptor: qui tuo nomine me unice rogauit: precibusq; cotendit: ut aliquid ex illo sacrae script.agro: cui opera,& studium dare expetis:rimari conarer,quod doctrina,& scientia cumulatum esset: & tua excellentia dignum habcrctur. Ego aut summa cupiditate duetus inseruiendi illustrissimae dia attoni tuae: ac parendi tuis imperiis: ad iaciendii quod iubebas statim maaccinxi omni vitae me discrimini obiiciendo. Quamobre O totius sacraescripturae uniuersum capum c vestigio peragrassem: nil mihi magis decoruato; utile: neq; tua amplitudine dignit ut mea sert opinio) visum est: quam ipsa Salomonis Cantica Canticorum. In quibus Salomon inter Christum & Ecclesiam sponsam suam mutum explicat amorem: unumquemque fideulem Christianum incitans & incendens: ut scripturam sacram in monsam ducat suam . Eas igitur ob res animo institui meo: ne tam praetiosa stipei lex incognita extarct: quae iam pridem parturio aliquando parere. Neminem tamen nisi dominationem tuam illustrissimam dignum existimauit
cui haec eadem dicare dcberem: cui sit tibi optima indoles: nobilissimum. δ perspicacise
285쪽
Expositionum in Cantica Canticorum Nuncupatio. I 36s cm dominabitur. Qui si ventri,& mno atque lasciuiis deditus fuisset,& .
in otio triarcescere voluisset: nunqua tantam tamque immcnsam immortalemque laudem sibi suisque uessicasset.Et quod potissimum duco: ut quodsiperiores Hispaniae reges: quanquam id facere alictassent: adimplere non vetituerunt:id pater inclytae dominationis tuae non perterritus nec victus labore neque pretio corruptus breui temporis curriculo peregit, & praesem tim in sua tenera aetate,quod miraculi loco profecto sensendum est.Et non ab re literis gesta illius mandanda sunt: ut eternum nomen extet,& semper quere censeatiir . Et idcirco domine illustrissime nulla potentia : nulla vis tam magna esse potest: quin maior potiorque sit per diuturnum studium,&vigilantiam circa unamquamque rem siue bellicam sue literariam . iauare per dominationem tuam illuurissimam conandum atquc enitendum est: ut non minori gloria atque laude ob literarum sacrarum studia in Ecclesia cxcellas: uam parens tuus in armis excelluit. Sed hec hactenus: nam satis, S plusquam decuit in his peruagata est epistola nolsa.Cantica canticorum
286쪽
A v x λ n o dilecto meo canticum vine J I-sa. s. Licet Isaias cantauerit canticum comminationis eo tra vineam domini, quae erat domus Israel secundum illum statum: tam e multd conuenietius SaIomon in hoc libello canticorum cantauit canticum vineae domini: quae est Ecclesia Dei quo ad omnes status utriusque testamenti: quod quidem eaticum non dicitur canticum comminationis, sed
canticum laetitiae ct fratiae: eo qudd in eo
praedicitur totum myuerium nostrae redemptionis,&silutis completum in nouo te- samento . ut patebit In quibus ver
his propositis tanguntur, & notantur quatuor causae huius libri Canticorum salomoni . Na primo praenotatur causa iniciens, &auctor huius libri per hoc pronomen ego prae intellectum in ly cantabo. i. d. ego Sesonion citabo. Secudd notatur ca sormalis psy cantabo, quia ostendit se uelle procedere in hoc opere per modum cantilenae . Tertio notatur causa finalis per ly dilecto meo. per quod os cnditur et, hoc opus dirigitur O , qui est finis nosser in cuius dilectione consinit fini, noster, & beatitudo. Quarto nota- C tur materia huius libri in ly canticum vineqsuae . quia totus isse liber est de Ecclesia quae dicitur vinea domini, ui patebit per singula. Et ideo antequam procedamus ad expositionem huius libri, est videndum de unaquaq; praedictarum quatuor causarum. Quantum ad primum est dicendum, quod nemo Hebraeorum nec catholicorum Christianorum dubitauit usq; ad praesentem diem Salom nem edidisset tres libros sapientales.s. Prouerbiorum,& Ecclesiastes, & Canticorum. Sed multi Hebrae'ruin antiquorum dubitarunt an Salomon fuerit illuli ratust spiritu sancto in compositione horum librorum Qui mouebantur tali ratione nam Salomon fuit deprauatus in senectute:& declinauit ad idola: ut patet tertio Regum. undecimo. α etiam decIinauit ad artes magicas: ergo nunquam habuit spiritum sanctum, quia non permisisset ipsum in talia stetera incidere. Item hoc idem probant singulariter de quolibet libro . nam primus liber, qui dicitur Prouerbiorum siue parabolae, est totus de doctrina morali, quae potest haberi absque spiritu sancto. sicut habuit Socrates,& Aristoteles,& Plato &c. Item in toto libro Ecclesiastes non loquitur nisi de his quae sunt sub sole: de non de resus diuinis: ut 'satet ibidem. Item in eodem libro licet Giquando memoretur hoc nomen Deus: ta, .men nusquam nominatur nomen domini
Tetragrammaton id est quatuor literarum, quod est hoc nomen dominus: sine quo nomine nihil est sacrum nee spirituale nec aspiriui sancto traditum in sacra scriptura. Item liber Canticorum minus videtur tr ditus i spiritu sancto, eo quod in eo non
solum tacetur nomen Domini Tetragrammaton, sed etiam hoc nomen Deus, quia in nulla eius parte reperitur dominus: nec Deus. Ex quibus omnibus concludebantisti, quod sit pradicti tres libri Salomonis
nullo modo pertinebant ad sacram scripturam . quia Salomon non spiritu sancto illustratus: sed ex proprio ingenio, & non de rebus diuinis, sed de rebus humanis con- secerat hos tres libros propter rationes iam dictas. Alii autem Iudaeorum dixerunt, quod licet liber primus scilicet Prouerbi rum aliquando loquatur de rebus diuinis: tamen liber Ecclesiastes nou loquitur nisi
de rebus humanis r quae sunt stib iis, Rideo non memoratur in eo nomen daoini Tetragrammaton. Et se multi illorum essecti sunt haeretici dicentes nihil esse supra solem : sed animam humanam esse mortalem. Item isti dixerunt etiam, quod Salomon non fecit librum Canticorum: nisi in comendationem filiae Pharaonis uxoris suae: cuius pulchritudinem commendae
in illo libro. Et sic multi iuuenes lasciui, Amundani sumebant, & usurpabant aliqua carmina ex eo libro, & applicabant ead micellu
287쪽
A micellis , & amastis sitis. Et sic abutebantur lo libro . Sed oppositum ostendit Esdras
scriptor, & restaurator scriptu ne legis, &prophetariain , qui collocauit supradictos tres libros Salomonis in canone sacrae scripturae,& sic synagoga Iudaeorum non Ibidinante aduentum, sed etiam poli aduentum Milii reeepit hos tres libros in otio ne innum. 12. librorum iuxta numerum literarum Hebraicarum, licet collocauerint eos
inter hagiographa. ut patet in prologo galeato beato Hieronymi. Imo dicit Hieronycluatuor homiliarii quas edidit super cantica: v, facta sitit eonstitutiot x x sui temporis: ne quis Iudaeus Hebeius, ct popularis praesumeret legeren tuum librum Canticorum. Salomonis: nec tria prima capitula libri Geneseot: nec pri Dium capitulum ipsius Ezechiesis, nec to- eam illam partem a quadragesimoquarto cap: tu Io usque ad finem eius seni libri: ed quod in his quatuor partibus continentur mysteria,& secreta profundis ima,& ineffa-Dilia. Ideo sistis peritissimis magistris conceditur huius studium & lectio. Sed hoc magis confirmat translatio Chaldaica, quae titulis illorum librorum appellat Salom nem prophetam: specialiter in hoc libro:
ubi dicit. Incipit liber Canticorum Salom nis prophetae. Item hoc magis autorirat saluator. Ioann. 6. dicens. credit in me sucut dicit scriptura : flumina de ventre eius siuent aquae uiupinae quidem scriptura r peritur Prouer. s. at secun tam translatimnem nostrain dicitur Bibe aquam de ciste
natu a, Sc fluenta putei tui. Item hoc idem C consimiai tota Ecclesia. quae inconcilio Nuceno recepit hos tres libros in canone simul cum c teris libris sacris. Et sic Origenes, &Gemens Alexandrinus, & Eusebius Caesarie 'sin ecclesiastica historia,& Augusti
de doctrina Christiana enumeratho tres libros inter caeteros libros sacraest ipturae. Est verum, quod quidem catholi-
ixerunt, qudd licet isti tres libri sint de rebus diuinis, & traditi a sipiritu sancto: de
pertineant ad sacram scripturana: tamen Salomon non habuit nec immediate a spiritu sancto, sed a David patre sito,qui tradidit
ipsi exemplar,& descri titionem templi , qua acceperat a mo intellexerat omnia opera exemplaris: ve patet r. Paralyp. 18. Et he sexundum illos Salomon locutus est inulis
Iibris eatiuae erant re telata David patri Dimo. Quod probane per ea quae ipsemet balomon auerit Prouerb. . capitulo ubi ait. SEOh iusta patris mei t2nellus & unigenitus coram matre mea. Et docebat me atque dicebat . Suscipiat verba mea eor tuu ni dec. Et sic procedit dialomon in illo libro prout dia. dicerat a patre suo David: ut patet intuentia
Etuc videtur quod quicquid dixit Salonia. dixit ex doctrina patri filo reuelata: prouc ipse videtur ibi prosteri. Item hoc ideo c'nnimant: quia Salomo habuit magistros Icilicet Eman, & Etlian, Sc Calcan , & Do dan , qui docuerunt eum omnia secreta libri psi morum, prout didicerat a patre eius David. Et sic conesudunt isti, qudd licet om
tribus libri ι sint a spiritu sancto , non fuerunt tamen reuelata immediate ipsi Salomoni: sed ipsi David patri cmus. Sed cum in statur contra istos, quia Deus dedit Salomoni cor docile , 3c intesti-gς Π quod nullus fuit ante nee poli similis illi, Sec. ut patet.3. Regulu. . Asnoc respondent, udd scientia quam postulauit,& habuit Salomon a Deo: non fuit de rebus diuinis,&spiritualibus, sed tantunatuit de rebus temporalibus ad regendum il--m populum: ut patet ibidem. Sed coni. a-
rium dicit ipsemet Salomon. Sapientiae se- Cina ubi ait. Propter hoc optaui:& datuς 'est mihi sensus, &ii uocaui:& uenit in me spiritus si pientiae &e. Item Proverbiorunt trigesimo. verba congregantis filii uom: ἡ-ris uisio quam locutus est uir eum quo est
Deus, qui Deo, secum morante consertatus ait & caetera. ubi manifest E profitetur Salomon se immediate a Deo habuisse n=iritum prophetis per infusionem spiritus ranai: & ostendit se esse prophetam, εἰ locutum fusile prophetice de diuinis mysteriis Et sic patet qualiter licet Salomon sit auctor instrumentalis horum trium librorumtamen spiritus sanctus est auctor principalis. Sed nunc restat respondere aia rationes in principio in contrarium adductas. Ad primana ergo dicitur, quod licet Salomon in Imectute fuit deprauatus, Sc declinaue- 'rit ad idola ex conssertio sacerdotum id lorum tamen cum hoc stat,quod in iuuentute fuerit illustratus a spiritu sancto,quo Spiritu edidit prophetice illos libros de mysteriis diuinis. ut patebit. Imo dicit An Pro ius , quod salomon in fine egit poenia
288쪽
D.acobi de Valentia Christopol ita ni Episcopi Solutio.
A. tentiam de peccato suo. Item dicit Ambro. v ex diuina prouidentia permissus est Saloivo cadere, sta aliter repu tatus suisset DeusMit Messias a iudatis propter stupendam eius sapientiam, & prosperitatem. Imo dicit Aug. Deus quandoq; permittit quosdam
Necare propter bonum eorum, ne putent se
ex propriis viribus iustificari. Ne etia cum Deo in iudicium intrare praesiumant ' & ex propria iustitia sit perbire: ideo permittit
eiis eos cadere: ut vehementi poenitentia
ad sortiora resurgant. Et se beatus Ambro Hieronymus, & Chrysostomus Silomq- ne frequenter appellant 'anctissimu in scripturis suis. Ad aliud quando dicunt, quod
Sidonion in libro Prouer. non loquitur nisi de rebus:moralibus: dicendum et imo loquitur prophetice de rebus diuinis per parat bolas morales:vt infra patebit. I tem cum dicitur, et nec in lib.Ecele. nec etiam in Canti eis ponitur nomen dili tetragrana malon: Respondetur.* licet non scribatur ibi illud nomen in ponitur ibi Deus,& sposius Eccleis, qui per illud nomen significabatur in lege, di prophetis: νt dictu est isaim. 8.quia illud verbum incarnatum, di illa persena Christi
est verum nomen Dei per illud nome Tetragrammaton significatum. Ad aliud cum dicunt, ut Salomon secit librum Canticorum in commendationem filiae Pharaonis uxoris m. ae: manifeste patet per oppositum in litera. nam si haec,qui ibi memorantur,dicerentur de aliqua muliere: potius cederent in vituperium, &irrisionem quam in laudem : puta quando dicitur: nasus tuus sicut turris Libani quae respicit contra Damascum & ven- C ter tuus sicut acceruus tritici die. Item istasposa manifeste quadoq; dicitur hortus conclusus,& quandoq; dicitur vinea,& quandoque dicitur pastorissa,& quandoque grex,quq omnia seli Ecclesis conueniunt: ut patebie
& haee sint dicta quod ad: Auctorem huius li
bri. Quantum autem ad secundum de causia materiali.sde materia libri Canticorum,est aduertendum secundum Hiero.in praefatio. ne librorum sapientialium, et Salomon tria opera scripsit,m nobis sunt sine dubio notanda.c librum Proverbiorum: & Eccles ses. & Canticorum. Et hoc secit secundum
tres status siue aetates hominum.Nam ad coprimenda flagitia, & passiones hominum,
quae maximὰ regnant in iuuentute secit li- nun prouerbiorum: in quo traduntur huiusmodi praecepta correctiua uitiorum. Sed I
uia in uatu uirili appetitus tendit ad amiua: puta ad stientias humanas: aut ad diuiritias confregandas:aut ad honores aut dignitates adipiscendas: & sic unusquisque constituit suum finem in aliquo arduo in quo putat se esse s licem: intantum et homines relido uero fine,qui est Deus, conuertunt se ad ista mundana corruptibilia & transitoria&deceptoria.ldeo Salomon ad tollendam huiusmodi ignorantiam & deceptionem secte librum Ecclesiastes: in quo ostendit qualiter uera seelicitas non potest cosistere in alia quo praedictorum temporalium & mundanorum: cum omnia sint transitoria. Et ideo
homo in hac vita non potest attingere scelucitatem : sed bene potest tenere, & reperire viam perquam tenditur ad veram scelicita tem quae datur a Deo potest hac vitam:quq R. quidem uia est obseruantia diuinorum praeceptorum: in quorum obseruantia conliniesres verae s licitati s: cum praemium obseruariae talium praeceptorum sit vita aeterna. Et dsic concludit, in fine illius libelli, dicens.
Deum time, & mandata eius serua, hoc est omnis homo. Cucta quae sunt adducet Deus in iudicium pro omni creato:siue bonum siue malum sit . Ex quibus verbis uult concludere Salomon , qudd si omnes operationes nostrae debent duci ante tribunal iud
cis, & ibi discuti S examinari an sint bonae
an malae ,& secundum eas est nobis dandum praemium, ergo non possismus errare uiuendo secundum diuina praecepta, postquam
per obseruatiam eoru promittitur nobis vera beatitudo.Et ideo Gomon secit stipradictu librum Ecclesiastes ad retrahendos homi Fnes ab inordinato appetitu eraedictorum: Ecad incutiendum eis timorem cominando se .
turum iudiciu . Sed quia in senemate homo iam properat ad interitum &finem post que est aptus ad capessendam ultimam stlicitate:& ideo oblitus omniti mundanorum ia n, debet cogitare nisi de calestibus: di quomodo itingatur suo sponse Christo: ideo Sal mon fecit librum Canticorum in quo daedoctrinam huiusmodi.Et sic dicit Hieronymus et Salomo secit librum Proverbioruna pro iuuenibus & librum Ecclesiastes pro viris:&librum Canticorum pro senibus. Alii autem dicunt m primum librum secit pro incipientibus: scundum pro proficientibus: tertium autem pro perfectis. Alii autem '
289쪽
λ dicunt: quod in primo tradit nobis citcam& bonos inores: Sc in secundo si sicam, & in eςrtio theologiam. Sed licet intelligentia beati Hieronimi & ali omina sit vera & catholica
de utilis , tamen adhuc non videtur euacuare& dii terere totam intelligentiam supradictorum librorum . dia non silum traduntur nobis supradicta a Tutilitatem di doctrinam supra dissirum trium aetatum hominum, sed etiam proplietice traduntur nobis in eis sutura mysteria de Christo &ecclesia. Ee sie omnes tres libri sunt prophetici siue prophetalis,& sacri .Et sic in titulantur in translatione Caldaicad libri Salomonis prophetae. unde
licet Salomon in prouerbiis coprimatiuu nes,&in libro Ecclesiastes retrahat virosa mundanis, S in Canticis prouocet senes ad amorem Dei. prout dicit Hieronimus: tamea Salomon in omnibus dictis suis semper currit duplici sensit dado duplicem doctrinam: eis quod in omnibus suis libris & dicti, lo.
tus est parabolice. Na iii libro Prouerbiorum sumendo Prabolam ex doctrina morali tradit nobiu futura mylleria de Ebris loqui est vera sapientia q& de ecclesia quam erat redempturus. Hoc idem iacit in libro Ecclesiastes sumendo parabolam ex rebus. naturalibus quae sunt sub sole. In libro autem Canticorum sumendo parabolam ex toto di cursu veteris testamenti praedicit totum discursum ecclesiae Christi ab incarn tione usque ad prosperitatem eius prour pa-i tebit. Ex quibus patet, quod Salomon in hoc libro perscriptura parabolicam veteris testamenti intendit describere amorem, &charitate cum omnibus effectibus eius quod
V Christus ostendit erga sponsam suam post
omnia opera nostrae redemptionis, & econuersb. Ex quibus etiam patet, quod in omnibus libris & dictis Salomonis semper est considerandus duplex sensius utilis &scientis us, sicilicet sensus parabolicus moralis aisnaturalis aut historicus, ex quibus sit-mit parabolas: & sensius theolosicus & proseticus, quem importare intendat per illas pa-- iabolas. Est autem iterum ad maiorem euidentiam aduertendum, quod Salomon in suis operibus processit more satirico. Et ideo liber prouerbiorum non habet materiam .determinata me nec dicitur proprie unus. liber determinatus, quia Salomon non ordinauit cum eo modo quo iacet. Quia ille liber non est nisi quaedam recollectiones ςo
gregatae G d ctis Salomonis, prout reperie-uantur dispersae & scripte m diuelsis locis,& membranis, prout auditores qm venaeo istex diuellis partibus scribebant eins dicia sapientissima de reponebant ea in sui biblii tecis, Sed postea reges Hierusalem sileeeit
res eius recollegerunt omnia illa dicta in unum volumen. Et ideo in libro Pinuerbi rum reperiuntur quatitor recollectiones s .ctae ex dictis Salonaonis,quarum secunda in cipit a x.capitulo,cuius titulus est. Hae par bolae Salomonis Tertia incipiti i s.capit lo,cuius titulus est; Hae quoque palabolae Salomonis quas transtuleruiit viri EZechiae r gis Iuda. Quarta autem recollectio incipiti 3 o. capitulo:cuius est titulus.Uerba congregantis filii vomentis &c. quam recollecti nem addidit Iosias:aut ipse Esdras: quia omnes quatuor recollectiones collocauit in uno E 'volumine, qui dicitur liber Iliouerbiorum. In quo quidem libro non praecise traditur doctrina moralis, sed per doctrinam mor lena parabolice Salomon eraedicit sutura mytairillo Sc ecclesia. inod marinis manifestatur an 8.&in s. capitulo, ubi dicit se i iii de rebus magnis, & altissimis. c. de mysterio incarnationis & ecclesiae fundati nis,quae iacta est per diuinani sapientiain i carnatam qui est Christus, ut patet ibidem. Item in io.capitulo manifeste praedicit mysterium incarnationis & resurrectionis, Mascensionis per illa tria aut quatuor dissicialia . Et in 3. capitulo praedicit totum discussum ecclesiae, & sollicitudinem eius circa fideles silos suos,& hoc per parabolam sapientis & diligentis mulieris. Et sic patet qualia ter omon semper est satiricus,&semper ploquitur parabolice & metaphorice in ve bis sui3 Et sic semper est attendendus duplex sensus in eo.item Salomon non Alum edidit ea quae scripta sunt&collecta in hoc libro, nec omnia dicta sapientialia Salomonis suerunt congregata in eo. nam tempore aposto
Iorum surrexit quida sapientistiinus Iudaeus Atenis nut ritus & in lingua Graeca, & Caldaica peritissa inus votatus Filo, qui multa dicta alia Salomonis repperit per diuersa i ira dispersia & in lingua graeca scripta: prout diuersi sapientes audierant a Salomone, &in suis bibliotecis reposuerant. quae quidem dicta ipse pilo sub uno volumine omnia redegit de congregauit: & redolenti eloque
tia graeca conscripsit: quem librum sapiense
290쪽
D. Iacvide Ualentia Christonesitani Episeops.
lim Salomonis appellauit: quem libru beatus Hieronymus latinum secit: Sc concilium Nicenu iliter libros sacros annotaiiit.in cuius secundo capitulo non solum prophetice: sed quasi historice pestatur,& narratur passisio Christi.& in tertio praedicitur victoria martyrum .& in s.&6.totus ordo finalis iudieij. Et in .lc 8. & s. loquitur de dono sapientiae, & prophetiae: quod ex oratione,&petitione Salomo adeptus est. Et in decimo. capitulo confitetur qualiter Deus elegit ipsim in regem: ve regeret illum populum,&aedificaret sibi templum. Et exinde usque in finem libri narrando discursum illius nopuli praedicit totum discursum ecclesiae Claristi: ut patet contemplari volenti . Ex quibus patet: iudd totus ille liber est de do trina pro-- phetica ipsius Salomonis, de Christo,& ec-
Elesia. Et sic potest dici quinta recollectio,isca sititio ad librum prouerbiorum:& ideo ponitur inter sapietiales. Seclidus autem liber Salomonis appellatur Ecclesiastes. Ad cuius intell-ctum est notandum qudd Salomon tribus nominibus appellatur. Primo appellatur Salomon:quod nomen imposuit ipsi pater eius David in eius natiuitate, S circucisione: quod interpretatur pacificus. dc hoc ex diuina inspiratione secit David inquantum praevidit in spiritu qualiter iste de bat regere populum, & regnare in namna pace,& quiete, dc prosperitate:&inquantum erat figura veri Salomonis, scilicet Christi. Et sic David tradidit ipsit in nutriedu, 3c educandu in ipsi prophetae Natan.Sed Nati praeuidens in spiritu futuram prosperitatem regni eius. & quomodo Deus debebat esse ip-
in si fauorabilis in cunctis, & propitius:ideo ap pellauit ipsum Idida, idest dilectum.sue ama
bilem Deo: ut patet. secundo Regum .decimo secundo. Item postea ipsemet Salomon appellauit seipsunt ecclesiastes, id est concio natorem siue congregatorem: eo quod in se congregauit scientiam omnium patriarcharsi, re prophetarum , & omnium magisti orustorum,& omnium oriental tu, & Aegyptioni ira:& per consequens omnes scientias diuinas,dc humanas . unde dicitur. Regum.
quarto. quod praecedebat sapientia Salomonis sapientiam omnium orientalium,& A gyptiorum. Et erat sapientior cunctis hominibus,& sapientior Eran,EEraice, & Eman, α Calcat, & Dorda, & erat nominatus unia Arsa S ibus per circuit n. Locutus est quoque Salomon, tria millia parabolam,& Dquinque millia carminum. Et disputauit si- per lignis a cedro 'ius est in Libano usque ad nssopu . quae egreditur de pariete. Et disseruit de iumentis,& volucribus,& piscibus: α veniebat de cunctis populis ad audi edum pientiam Salomonis & cetera. Et ideo quia in se cotaregauerat oes scientias, hinc est γse echlesiastes. i. congregatorem appellauit. Ideo prouerb.xxx.de seipsis dicit.Verba congregatis filii vomentis &c.Quasi dicat, quod prius congregauit ab aliis sue a spiritu sa sententias quas intendit dicere: & postea euomuit,& manifestauit,& ema. stauit rasista omnia illa congregauerat ex dictis patriarcharum:& maxillae ex libro psalmorum Dauid patris sui. Item per eundem modum in libro ecclesiastes dicit in principio . Verba ecclesiaste, filii David regis istaei. Vanitas ri
vanitatum dicit ecclesialles & caetera . Ite in fine illius libri dicit. Cumque esset sapie tissimus ecclesiastes,docuit populum:& ena rauit quae secerat: & inuestigans composuit parabolas multas: quaesiuit verba utilia: κscripsit sermones rectissimos,& vcritate , nos. Uerba sapientum sicut stimuli: & quasi claui in altum confixi: quae per magistrorum. consilium data, sunt a pallore uno. Ex quibus omnibus pate :quod Salomon non solli se nominat ecclesiastes, id est concionatore:
eo quod docebat populum in libello illo: sea etiam se nominat ecclesiastes, id est congregatorem inquantum in illo libro, & caeteris congreganit dicta sapientuna.s patriarcliam, di prophetarum, maxime David patris sui: quam doctrinam habueriit ab uno ibio Deo pastore, dc rectore omnitim per reuelatione, N& inspirationem.Ex quorum dictis coposuiu illum libellunt: in quo resutat Omnes salsis opiniones hominum in udanorum de hum m felicitate : ostendendo:quod non cofistiein possessione humanarum scientiarum 2 diuitiarunt nec honoru nec dignitatum: Sed in obserua ntia diuinorum praeceptorum. Ex supradictis sequitur: quod ille liber ecclesiastes non est praecisὰ de rebus humanis:sed in etiam diuinis nec haec doctrina e st humana sed diuina,& diuinitus inspirata inquantum dicit se ista congregasse ex dictis sapientum, quae data sunt a pastore uno: Sinquantu on nia,quae dicuntur in hoc libro, refertitur ad DeumI & inquantam relictis omnibus mundanis inhortatur, di cosuli ad diuina praecerta