장음표시 사용
261쪽
Contra Iudaeos. Quassionis. v. tru
essentiam. Sexto dicit: i, ab isto primo ente, Iectione: quo amore se toto diligat te totu, D& primo intelligibili.& appetibili se intelli- situm volitui', S amatum. quem amore sic
sente,& amante dependet totum coelum, & spiratum scriptura appectat spiritum san- natura.Septimo dicit: quod omnes secundae sum. Unde sicut pater intelligendo se se intelligentiae mouent, & gubernat omnia i- mat, id est dicit verbum de tota scientia, αsa inferiora propter istum Deum amatum , substantia sua cui verbo communicat totam S desideratum. Ex isto ergo fundamento , eadem suam substantiam, & essentiam in eco veritate in fallibili:& necessaria,& impossi se: in quo,& per quod uerbum patet se totabili aliter se habere, infert Augustinus in ii di sinit,& comprehendit tanu per suam imahro. xv.6c in caeteris libris de Trinitate cotra sinem coeoualem, S persectum quo uerbo Maximinum, & caeteros Arrianos totumV sicut se intelli ite ne summum ens, & intelliserium Trinitatis:&productionum duarum gibile: ita intelligit se staminum bonum amarersonarum diuinarum a prima. Et hoc i- bile,&appetibile,& ideo absque aliquo dem faciunt omnes caeteri doctores. Vnde dio sicut intelligit se in uerbo,ct uerbum in dicit Aligustinutiqudd intellectus in intelli- se. di sic per modum uoluntatis producit, εο sendo formae conceptum diffuit tuum, rei spirat amorem de summo bono intelle . antellectie: ut inquit Aristoteles. septimo.me Et sic sicut pater intelligedo communicauit taphisicae: qui quide conceptus dicitur dissi- uerbo totam suam substatiam,& essentiam: hitio:ed quod concludit,& coprehenditoni ita pater simul cum verbo diligendo com- snes fines, & partes rei intelIediae,& coprelie municat spiritui sancto eandem substantiata. Et dicitur.etiam terminus rei: eo quod & esentiam, quae prius communicata sute coprehendit, & ambit omnes terminos rei, verbo. Et ideo sicut filius procedit a selo& ambit,& terminat eam: ut patet ibidem. patre per generationem: ita spiritus sanctus Quam diffinitionem siue conceptum: graeci non solum procedit a patre. sed etiam proceipi 'llant L O G O S: id est verbum dissi- dit a verbo seu filio per spirationem innitivum.Et ideo cum Deus perfecte, & com sebstantia, quς communicatur spiritui san- letὰ intelligat, & concipiat seipsium se toto cto:prius fuit communicata filio a patre, &χ secundum se totum, necesse est ut de tota sic eadem substantia communicatur spiritui cientia,& intellectione suti quae est substan sancto ab utroque tanquam ab uno princia producat tale verbum diis ni pio. unde sicut intellisere praecedi ediligere, tuu susipsius,ouo ad seipsum diis niat,& co ita dicere praecedit spirare: sicut nihil diligi-γrehendat. Sed quia suum intellisere,& di - eur nisi praecognitum. Ex quib' patet: quodere est suum esse,& sua substantia,& essen- eadem iubstantia,& essentia,quam pater haia: ideo illud verbum dictum, & productum bet a se,communicatur filio a patre perge..te tota essentia,& substantia Dei necesse est nerationem, & eadem comunicatur ab utror sit Deus: quia Deus pater intelligendo se que spiritui sancto per spirationem,& sic maotum,& dicendo tale verbu de tota sua sub net unus selus Deus esseptialiter,& substanfantia: communicat illi verbo totam suam tialiter, di existenter in tribus persenis: post Fabstantiam,& esse,& essentiam,cu ibi esse , quam in tribus personis non est nisi una est intelligere sit siua essentia,& sbbstantia, dc sentia, & siubstatia: & unum esse, per quam tonuersis. Et sic eade: sebstantia, & essentia essentiam , & substantiam diuinam, S per st in verbo,& in ipso patre dicentes: & per quod esse unaqueque perina dicitur Deus: γnsequens idem Deus est verbu cum dicere. & dicitur ens,& Qbstantia,& dicitur habere ed qui et hoc verbum nascitur a dicente per esse dupliciter reluia pater non est Deus: nee
iodii naturae: quia totaliter est imago dice ens: nec stabstantia per paternitatennsed per s.&intelli gentis: quia totaliter exprimit,& deitatem: ouia paternitas non constitutemnit ipsiim: ideo sacra scriptura hoc ver- patrem in esse diuino,& stbstantisti: nec inam appellat filio, & dicentem appellat pa- esse existentiae: sed Qtum constituit patremem. Et rursus sicut proprium est intellectui in esse personali, & paterno. Et sic est dii telligere,&ex intellectione sormare dissi- cendum de filiatione respectu filii: & despi-itionem seu verbii dissinitiuu: ita propriu ratione passiiua respectu spiritus sancti. Et
tu oluntati elle:& dilisere bonunt intelle ideo pater ,& filius, & spiritus sanctus non
262쪽
D.Iacob1 de Vesentia Christopolitata I pphcopi solutio.
iles personae ab lute: sed sun tria relativa: e tres person relatius: ua relationes nopollunt multiplicare siubstantiam mee multi. Utine eus; quia non in t entia: nec sunt aliqui&sed ad aliquid: ut ait Arilloteles,& Augusanus contra Maximinum. Ideo istae tres persenae dictitur realiter distinctae: no quod
sint tres res ab lute:nec tria entia: sta tres res latine. Sed dicuntur tres res reales in- η uacuna pater realiter producit verbum rea
pater , ct filius realiter spirancipiritum sanctum realem. Et prima persena ita est pater ' non filius nec spiritu semctus: eo quod est a se:& non ab alio: nec generatur: nec spi. ratur:&filius ita generatur a patre,' no generat: nec spiratur:& ideo nec est pater: nec spiritus:sed verbum,& filius. Et spiritus santius ita spiratur ab utroque. n, nec generat: 'ec generatur: nec spirat:sed solus spiratur. ideo solus est spiritus sanctus. Et sic una persena negatur de altera non substatialiter nec realiter abselute: sed realiter relative: inquatum una alteri relative opponitur & sie manet unum selum ens ab lutum in trib. personis relativis: non st Deus sic unum ens absilutum per se: sine vel praeter illas tres personas relatiuas: quia nec per se facit persisnasne illis tribus: nec reperitur in aliqua alia Persena prs teri in illis tribus t nec Deus tialiud quam illae tres person : ne illae tres Persenae sunt aliud quam unus Deus. Sed est aduertendum:l ista Trinitas permnarum in diuinis no est inueta,& reperta in sela Christiana religionec quia iam fuit memorata ab antiquis Ililosophi. Na Aristoteles duodeci. mo metaphisicae,implicitὰ,& cosise ponit i-- flam Trinitatem,dices o, in diuinis est Deus intelli ens: & sua intepectio est sua substantia,& Iua volitio in qua felicitatur.Tame Plato in Timaeo,& in Epistola ad Dionisium clara distinguit ista Trinitatem per narum se eundum ordinem intelligendi,& diligendi se in Deo, dicens et, Deus intellisendo se se
anat verbum sibi consubstantiae,& coaeter- m. quod verbum quandoque nominat filium,& quandoque nominat ipsim secundu Deum creatorem omnium: si in illo verbo mi ideae,& exemplaria,& fornas omniuor' creatarum. Et similiter ponit spiritu penetrare,& vivificareola creata :quem v at animam mundi. Quod allegas Virgilius in sexto diciti Principio coelum ac tersei camposque liquentes:Lucentemque si bum lunae litaniaqne astra s piritus intus alii:totamque infusa per ari' Mens agitat molem:& magno se corpore miscet &c. Item in iiii.Georgicorum.Quidam dixere Deu nanque ire per omnes.Tetrasque tractusque maris celumque profundum &c.Et sic Plato,di multi Philo. antiqui posuerunt Trinitate in diuitiis,appellantes primam persenam patrem,& secundam verbum,& fillium:& terra appellabant spirirum Dei, & animam mundi,dicentes ut pater per verbum omnia produxit:& per spiritum omnia uiuificat, & mouet: ut patet in Timaeo Platonis & in libris de repulatica,& in Epistola ad Dionisium, de in Epistola ad Erastum,& Corisconi. Ide Plotinus in libro de tribus hipostasibus aquibus omnia principium habent. Et dicit Plato : ' istae tres persenae non sunt plures sebsantiae. sed una tantum.Et inverbumDei Est
ipse Deus:& spiritus Dei est ipse Deus.Et sicram Plato, Q Socrates concedebant istas tres persenas in Deo:& ideoPythagorici propter istam Trinitatem colebant unum situ Deum sub triplici honore.sadoratione,& oblati ne,& oratione laudis: ut patet primo de coelo,& mundo . Ex quibus patetis Deum esse trinum,&ωnum non est articulis fidei:cu naturaliter cide insistrat,ile,& probabile apud Philose . sed istas tres diuinas personas esse realiter distinctas in una simplici essentia, &substantia,est articulis fidei: prout ponii , &credit fides catholicas.Item sequitur: llicet Philose. peruenerint naturaliter in cognitione istarum triti persenisu sic confuse: inquatum nouerunt Deum esse primum intellecti a& primum principium omnium:prout dictue'tamen naturali ter non poterunt peruenire ad modum emanationum duarum perm-narum a prima: & quomodo istς tres persenae sint realiter distinctie:nisi Deus releuas. set hoc specialiter, & distincte in nouo testamento. & sic est articulis fidei. Et ideo De tus Augustinus Oritu facto illustratus istas emanationes,& origines,& distinctiones insonarum lucide,& ciare distinxit in liueis de Trinitate: per doctrinam Christiana religiose pol defendere ab Oi incursu Philo bph rum infidelium. imo quarto quis magis est institues i vera Philosophia &Methapnyscatatd citus adhaerebit,& assetiet veritati fidei catholicae, & articulo Trinitatis personaraeum simplicitate diuins essentis . Exsilpri
dictis patet asi se um possibilitas:sed etiam
263쪽
vetῖtas articuli Trinitatis contra mi Teros,& manat naturaliter,&per inodum natur . sed ocscos ludaeos, qui hoc reputant impossibile. mundus non emanat a verbo ab elerno: eo Sed ii in nitrum. quia non sunt occeca quc d non producitur naturaliter: sed artitati in intelligentia sacrae scripturs: sed et sunt cialiter,& libere. Artificialia enim non Q ne Unai i verae philomphiae. Habita ergo cogni naturalia sed voluntaria. rta disterentiatione trium diuinatu personarum perema- est.nam Deus pater per se iam de scientia, nationem secundς person quod est verbum di intellectione sua ab aeterno dicit illud vera prima persona qui est pater:& per emana- bum non per aliud verbum: & productum.
tionem si iritus mi ab utraque: deuenerunt manet in producente substantialiter,&esea etiam Philoso.ad eognitione creationis crea tialiter . sed in creatione rerum Deus pater tutarum per emanationem 1 verbo diuino. per verbum aeremum dixit omnia creata ad de dicit Plato: quod sicut verbum diui- extra:& ideo verbum sternum nullum aliud num emanat a patre t ira υmni issa entia G verbum praesupponit: sed omnia creata praemanan e i diuino verbo per creationem. Et supponunt verbum aeternum: per quod Iune sicut verbum emanat a patre tanquam scien dicta ex tempore. Ideo haec in causa quaineia a seiente ita omnes artes,& scientiae ema pater non potest dicere suum verbum quinnant a verbo diuino in homines: ut inquit communicet ipsi totam substantiam,&essen Epicamus comicus viscipulus Platonis: t tiam: ed θ absque alio verbo per se naturali diuinum verbum artes hominibus suggerit: ter ipsum dicit de tota sua scientia speculati docetque facere quod conducit. non inue- ua. Sed quia per verbum suum dicit alia tannerunt enim homines artes: sed eas verbum quam per scienti praeticaire ideo ita eoni hominibus immisit. verbum autem homi- nlunicat rebus creatis sit uilitudineά siuae scienum a diuino verbo defluxit. Et sie dicit tiae,& sitarum idearum: u, non communicae plato quod sicut illud diuinum verbum fluit suam substantiam. Est autem multiplex disti emanat apatre:ita omnia creata emanant serentia inter Deum,& quemlibet artificem a verbo. Sed istam emanationem multo cla- creatum:& quodlibet agens naturale. Nam rius declarat Augustinus,& doctores catholi Deus solo verbo dicendo absque motu &m: ponentes multiplicem disserentiam inter tempn potest omnia producere quod non
assam emanationem creaturarum a verbo,& potest agere artifex creatus nee astens natu-
cIam verbi a patre . Nam quia verbum pri- resτ. Et hoc accidit quia Deus continet in mo emanat a patre dicente per modum na- , verbo suo perfectiones omnis,& omn a d turae:ideo dicitur filius patris: qa in tali pro pendent a diuino verbo qud ad totum Qui , ductione patre communicat filio totam suta esse in genere causae reicietis,& formalis istantiam,& essentiam, & esse: ideo filius est finalis.Et ideo Deus nihil aliud extrinsecum conssubstantialis:& squalis patri.& idem De praes ponit in sua actione:& pereon se iuεaus cum patre. Sed creaturae emanant avem potesseroducere res quo ad totum suum es- . ho per modum artis: ideo Deus ara comm se.Et ideo dicendo:sat lux: facta fuit lux . &' nicat creaturis similitudines suarum perse- dicendo:fiat firmametum: talium fuit fit actionum,&i Marum: quod no communicat mentum:absque alia morae eo nudd omnia eis mam siubstantiam, & essentiam. Et ideo dependent ex diuino verbo quo ad totumntilla creatura est Deus: nee filius naturalis suum ess).Secunda disterentia es: quia arti- Dei: nee Deo squalis nec consubstantialis: sex ereatus: ita communicat formam accidelicut artifex ita communicat artificiato simi talem rebus artificiatis:qudd non potest orolitudinem siuae artis:u, non communicat siub ducere materiam: utputa arxentum aut au-
stantiam suam.Secunda disserentia est: quia rii: aut lapides,& ligna eo ci, ista non depen- pater producit verbum de tota scientia, & det ex arie humanas nisi sesa forma artificia substantia sua: ideo non potest producere ni lis doni':aut annuli. Et io licet domiscator si unum verbum: ed Deus no producit mun millies dicereti sat domus: nunquam ferre dum de tota arte sua: quae est infinita : ideo domus: nisi primd per motum praepalentur potest producere multos alios mundos non ipsi lapides, & ligna &Cedu, ista non depen acuando artem suam. Tertia differentia dent ex arte sua: Ied ex natura. quia ubi des mi.quia Deus pater pmdueit filium, & ver- nit natura incipit ars. Sed quia coelum δροdum ab aeterno: eo quod filius nascitu nauua muta creata dependent ab arm
264쪽
A diuina: ut dicit Aristoteles. xii. metaphisice:
e Commentator et rhinc en-Deus ex so
Ila verbo dicendo potuit in instati omnia .' ducere ex nihilo praesiupposito: quantum ad teriam,& serma. & quo ad totu situ esse. eo dixit,& sacta sunt: mundauit, & creatant. Vnde sicut sol in uno inflanti causa ec multiplicat suam similitudinem,& imaginem per totum hemispiam si, no communicando suam siubstantiam: ita Deus in eodem instanti communicauit,& multiplicauit solo verbo similitudines suarum persectionum,
R idearum in omnibus creaturis nCn communicando eis substantiam suam. Et sic patet quod dicere Dei ad extra nihil aliud fuit is similitudines suarum persectioimum, Nidearum creaturis communicare. Item sequitur et creaturae nihil aliud sunt Usimilitudix nes diuinarum perfectionum,& idearum,& Gectus diuinae artis. Item sequitum quo res creatae non solum recipiunt a Deo esse essentiaeentitatis: per quod assimilatur diuinae arti in sua specie sed etiam recipiunt a Deo esse actuale. per quod esse existunt,& personantur:& actualiter operatur . nam persolumlesse essentiae non postent persistere: quia nihil .iud est nec potest existere per suam essentiam nisi selus Deus: .quia a nullo dependet. S ideo solus Deus est situm esse, & vita ij. . Nevia phy.&ideo omnis creatura ultra essentiam indiget esse: per quod existat, & vivat, es sic Deus primo dicendo creat,& producit res ad extrae sed ex eosequenti per spiritum onctu in spirat esse,&vitam in rebus. Et ideo dicitur Genesis primo: quod in principio,id
est in verbo creauit Deus coelum:& terram.
C sed quia terra erat inanis, & vacuasne esse: ideo spiritus domini serebatur super aquas, id est super omnia creata,vitam,& esse conse undo : & ea vivificando. Et istum spiritum appellat Plato animam mundi. De quo dicit Virgilius in sexto. Principio coelum, & te
ν im. campoque liquentes: centemq; globum lunae: titaniaque astra Spiritus intus alit: totamque infusa per artus Mens agitat m lem:& toto se corpore miscet.Item in Georgicis.Deum nanque ire per oes Terram; traciusq; maris c tu inq; lirosendum. Ex quibus patet: quod sicut Deum esse trinum,& unum non est articulus fidei: ed in hoc nouerat Philoso .in lumine naturali. sed est articulus fi-Mihinquantum nos credimus illas tres per
esse inter se realiter disti sim
ma simplicitate diuinae substantiae: si t&pradictum est: quod habemus ex sola reuelatione,& Auctoritate sacrae scripturae: Ita pariter est dicendum et, mundum esse a Deo oductum non est articulus fidei: quia hoe iurasserunt philosephi: q posuerut Deum in tri. plici genere causae. s. efficientis formalis, α
finalis: ut patet.xii metali sicae . sed mundum. esse creatum de nihilo ex tempore.& l muridus habuit principium : hoc est articulus Mdei : quia non potest demonstrari: imo omnes Peripatetici putarunt demonstrare opia positu ut patet.xii. metasilicae, & viij fisco rum:& primo coeli, di secundo degeneratio M. Sed ipsemet Aristoteles dicit in topic isti illae rationes non sunt demonstrativae: se hiantium probabiles . Ex quibus patet et mixese trinum,& unum, non est impossibile: sicut negant,& imponunt nobis miseri Iud i: A.
quia hoc concessum suit a philosbphis licet
no ita. distincte. imo per emanatione creatu
rarum qua Iudaei concedunt,philosophi peruenerunt in cognitionem trinitatis:& emanationem diuinarum personarum a prima
persisna patris: ut dictum est. Sed quod ista trinitas diuinarum personarum non sit per Christianos conficta mee p philosophos antiquitus memorata: sed et in lege,& Sphetis
explicata. patet ex multiplici autoritate: αprimo Getaefis primo. ibi dicitur. In principio creauit Deus coelum,& terram,terra aue
erat inanis de uacua,& spiritus domini sere batur sap aquas &c. In quibus verbis dupliciter denotatur pluralitas personarum in diuinis. Et prim0:quia in liebraeo dicitur. In principio creauit, Heloim, coelum,& terra:
ubi lyheloim est pluralis numeri. Yt sic per 3
totam scripturam pro maiori parte Deus ponitur in plurali: de quo est maxima quaestio:& nondum soluta apud hebraeos. Vnde Ra
bi Moyses de A gypto putans soluere ista equaestionem dicit: liidd heloim est aequiu cum ad Deum coeli qui est unus: & a s Angelos, & Deos gentium. Alij autem dicunt ae per heloim in plurali intellisitur Deus cum iudicibus aut Angelis suis, id est quod Deus cum iudicibus,& Angelis suis creauit cilinu& terran Sed soc est falsuin: quia Deus non indiguit auxilio Angelorum ad creandum nitidum: cum Angeli sint de numero creaturarum. Et io est dicendum: τ ly hcloim idem
est quod dii in plurali. sed ly dij non ponitur labitantiae: std adiective. Vnde dius dia diu
265쪽
gnificat res diuinas. Ideo non valet arg.sunt oris eius omnis uirtus eorum. Item ps umoares dij: ergo sunt tres Dei . onia Dei in plu- Σ.Sedes tua Deus in sesulum seculi:propte' vili significat tres Deoi:quod nefas est dice- rea unxit te Deus Deus tuus oleo laetitiae
re in diuinis: sed tres dij significat tres persis ubi ponitur Christiis Deus unctus: S paree aras diuinas:scilicet patrein,& filium,& spiri laeus ungens: & spiritus sanctus quo Chri-
eum sanctu.Et sic coceditur:* pater,& filius Bus unctus. Item Isai.quadragesimooctavo. Hspus sanctus sunt tres diui, Spersis nardi- Dominus misit me, & spiritus eius: haec diuinae:sed no tres Dei:quia primo tenetur ad cit redemptor tuus dominus Deus I frael.lteiective denotando persbnas: sed secundo te- Zacha.2.Gaude,& laetare Syon: ponam diuimetur substantiue denotando substantiam, nitatem meam in medio ueuri,&cognosce- .ct essentia. Et sic erso P maiori parte poni- tis et dominus misit me: ut prophetare uota eur heloim adiective non substantiue in is bis. Item Proverbiorem. 3o. Quis susc tauit e,di prophetis: no significando pluralitate omnes terminos terrae:quod nome est eius,
Iubstatiarum sed persbnarum in diuinis. sed & qd nomen filii eius:si nostiγI tem in pleris
cinci Iudaei no capitat hoc sacramentu. Item que locis reperitur memoratum uerbu Dei
i Κcundo in supradictis uerbis explicatur:Tri S nomen Dei, per quod fides catholica sem, nitas Persenatum. nana Deus pater in princi per intelligit secundam persena in Trinita pio. i.in verbo tanquam in arte creauit coe- te,scilicet filium . Et sic etia spiritus sanctus Blum & tetram:quia per uerbum in quo sunt sequenter in scriptura dicitur spiritu Dei: idear oim reru dixit omnia creata: dando eis per quem intelligitur tertia persona i Trinil essentiam.sed spiritus domini serebatur sup tate.Et sic patet quod articulus Tinitatis di- aquas dando eis es e omnia vivificado. & sic uinarum per natum , cum una sola,& sim- explicatur mysterium Trinitatis.Item sequi plicissima substantia non solum est possibia cur Dixit Deus fiat lux &e. ergo si Deus di- lis : sed per sacram scripturam verificatus,&ait:per aliud uerbum dixit,& per conleques autoriZatus'. Quod quidem mysterium Tri- habet verbum per quod dixit omnia. Ite se- nitatis maxime probatur,'& manifestitur in
uitur.Vidit Deus cucta quae fecerat:& erat creatione reris: Quia emanatio creaturarii.
ualde bona: erso Deus sicut per uerbii dedit & modus producendi earum praesupponit e- ellentii rebus: ita dedit eis bomim,id est es- manationem diuinarum pessinarum: ut di- ise quod omnia appetunt. Sed hoc pertinet cita es:quia per verbum patris facta sunt omiad spiritum sanctum per quem Deus omnia nia:& per spiritum Dei viviscata.Ex quibus honificat. ergo in diuinis sunt tres perssinae, duob' articulis:scilicet Trinitatis, & creatio lscilicet pater,uerbu, & spiritus cinctus .hoc nis redditur possibilis, S probabilis articu - iidem patet Gen. i 3. quando A braham vidit lus incarnationis.Vnde dictu emi res crea- , C illos tres Angelos: de adorauit unum tantum in prout sunt similitudines diuinarum ide Deum in eis, dicens. Domine si inueni gra- rum habent selum esse specificilio, & essen-'s tiam in oculis tuis Sc. Et ponitur ibi nomen tiale: sed per tale esse no possunt existere, in anam,& Gomorra sulfur, & igne a domino cit res ad extra, dando eis esse specificum,& .dec lo &c. Dicit ergo us dominus pluit a do ex consequenti spirat in eis esse per si hale,&.amino, & ponitur in utroq; nomen quatuor actualis exi stetiae,per quod conseruat res in iliterarii, ubi notantui duae persisnae diuinae, esse durativo:de qadicit Auctor de causis,l- scilicet persenae si ij missi ad pluendum stil- pri ma rerum creaturarum persecti Q est csse. ifur,S nem: S persona patris mittentis, i Ex quibus patet quod sicut Deus conser . .
quo filius habet quicquid habet. Ex hac er- uat,& perlbnat unumquanque creaturam in ago scriptura Iudaei non possunt negare esse esse existentiae per esse creatum, & instu- pluralitate in diuinis: non substantiae: ergo xiim: Ita potest aliquam creaturam conse iv perlisnarum. Item ista Trinitas diu in ruperi uare in esse, & persis nare per seipsum, de .
narum explicatur psalino a zauru ruitur- mr cooseques potest ςstici una persisna cum i
266쪽
I 2s D. Iacobpde Valentia Christopolitani Episcopi
s ili. i.Sic ergo factum fuit in mysterio incarnationis. Na pater imo tota Trinitas per spiritum sanctum formauit illud corpus ex puris Sanguinibus in utero virginali:&persecte Organirauit illud. Et tota Trinitas creauit i eo simul animam illam intellectivam,cum ommnibus suis persectionibus. Et sic fuit verum individuum humanum conditionatum,& atomatum: ciuia ani ima est illa quae dat composito esse specificum substantiale,& entitatiuum . tertio de anima. Et accidentia dant esse atomum &indiuiduale. sed nec anima nec accidentia indiuiduantia & determinanxia speciem possunt dare esse persenalis exi sentiae,aut substantie: nec possunt personare illam speciem indiuiduatain, nisi a primo ente spiretur esse persisnale,& esse actualis exi sentiae: per quod illa species S individuum v personetur & existat.Et hoc fecit uerbum diuinum per se absq; creatione noui esse: imo per se persenauit illud corpus animatum, Sorganiratum S indiuiduatum . Ideo in illa benedicta incarnatione ita fuit creata noua anima & noua substantia essentialiter:quodno fuit creata noua personalitas: nec nouusi
esse existentiae aut stibstatiae. Et sie illa inca natio uil aliud fuit nisi creatio illius humanitatis: non sub esse creato: sed sub esse diu ni verbi praeexissentis. Et sic suit creatio no me substantiae:sed non noui esse. Et ideo illa
humanitas non persenatur per nouum esse creatum: nec per nouam perlonalitatem: sed per selam persensit tem verbi. Et ideo manet solum una perssina in duabus naturis . Sed est aduertendum. u, totus discu rsus supra dictus non factus est successive in tempore': C.imo in eodem instanti illud corpus Q t sol malum & organiratuin & animatum N per verbum assu inpium & per Enatum. Et sic t laorsisna Christi dicitur eruῖ, & parsectus Deus & uetus di pei sectus homo. Et ideo de
illa persena vecificantur omnia quae sui Dei: S omnia quae sui hominis, ratione duarum iraturari ta Christus dicitur creator & creatura:& mortuus:& passus &extera quia uere dicitur Imus & homo. Et sic etiam communicatitur idiomata utriusque' naturae inter
se.Nam ille ho dicitur creator ratione deitati ,:& ille Deus dicitur passus ratione humanitatis, quam assii psit in atomo indiuidua tam , S conditionatam vi poset pati &c. Isiquando dicitur,Deus passus est:& se intellia
udum ci expo aduri. L ille homo qui in Deus est passus Se . Et sic patet, ' articulus Dincarnationis est possibilis. S sic Deum pota se incarnari no est articulus fidei. imo est probabile,& quasi demo strabile. Sed Deum esse
de facto incamatum:& Iesium Christum esse Deum & verbum incarnatum: hoc est articulus fidei : quia hoc non potest probari nec ostendi: nisi ex Qta Auctoritate sacrae scripturae utriusq; testamenti Nam in veteri testa
mento musterium incarnationis praenuncia, tum fuit futurum:& in nouo testamento anu
nunciatum est iam saetiim & completum: per e flectum & miracula demonstratum. Sed uia nos no vidimus Christum incarnatum sed credimus seli euangelicae scripturae aue toritati: ideo dicitur articulus fidei in nobis. Sed quod Deus esset incarnandus: dc Messias Ein lege promissus deberet esse Deus: patet &probatur ex multiplici Auctoritate sacrae scrapturae ueteris testamenti. Vnde psalnio secado. minus dixit ad me: filius meus es tu . Item psalmo. i .Permanebit cum sele:& an te lunam, S ante solem permanet nomen e ius.l tem psalmo.Ios. Dixit dominus domino meo inde a dextris meis.Item Isa. s. Taes Deus absconditus.Item Isais septimo. cabitur nomen eius Emaniel, id est nobis. cum Deus. Item capitulo nono. Vocabitur
Deus sortis pater futuri seculi. Item capitu lo decimo.doininus dedit mihi linguam eruditam &c.Item hoc idem capit. si S Item. Hieremiae. 23 . Suscitabo David germe iustum: & faciet iudiciunt δα. Et hoc est n-men quod vocabunt eum. dominus iustus noster &cssit ponitur ibi nomen domina Te- Firagrammaton quod seli Dei couenit. Hoc idem ad litera in nabetur Hieremiae 3. Item
Bariich. 3.Post haec in terris uisus est. &cum hominibus conuersatus est. Item Trenoriam
.Spiritus oris nostii Christus dominus noster captus est in peccatis nostiis &c. Et nitur ibi nomen domini Tetragrammato Item oleae tertio. Posti creuertentur filii Istael oc quaerent dominum Deum suum David regem suum&c. I tem Zacha.χ. Haec dicit Dominus exercituunae post gloxiam sit me ad gen.&c. Lauda S laeta e S ia Syon: quia ecce ego uenio, & habitabo in medio tui dicit dominus. Et scies quia dominus xercituum mist me ad te dec. In quibu, uer bis notatur Deus missus, & Deus mitten Apater & filius qui est Deus: qui loquitur in capitulo: quia utrobique ponitur nomendo mim
267쪽
M muri Tetragrammato &e.Item Zacha.c. I 2. In illa die e sun.lam super domum David &super habitatores Hierusalem spiritum graaspicient in me quem confixerunt &c. Eη quo patet et Messias erat futurus Deus &homo: quia non potest dare spiritum gratiae nisi Deus: nec pati & consgi nisi homo. Et sc pariter est dicendum de lioc quod dicitur I a. so. Nam Deus loquitur ibi.& postea subdit. Faciem meam non auerti ab incrapantibus & conspuentibus in me dcc. quod non test couenire nisi homini. Et sic patet qualiter Christus in lege promissus erat futurus Deus & ho:& per cosequens Deus incarnat'&hunianatus. Et sic no est dicenduinreligio Christiana finxerit mysterili incarnation ri .' quia in testamento veteri fuerat multipliciter figuratum & prophetatu. Ex possibilitate vero articuli incarnationis sequitur postibilitas articuli sacramenti altaris. s. transsubstantiationis panis in corpus Christi. Vnde quatuor sent consideranda principaliter in persena Christi. Primo corpus,prout habet esse Qbstantiale ab anima, & esse conditionatum ab accidentibus.Secund3 sunt consideranda accidentia quae organtiant &indiuiduat & extediit & di pon ut illud corpus.Tertio est consideranda anima quae dat esse substitiale specificum toti corpuri & toti coposito. arto est considerandii verbum quod dat esse personale,& actualis existentiae toti humanitati Christi. In pane aut sunt tria cosderada. Primd veritas substatiae panis resultas ex materia dc forma substatiali.Scad accidentia & indiuiditia & disponetia Terridest considerandum e se existentiae panis,per quod existunt et accidentia. inquantu inhaerent & inexistunt subflatiae panis sibiectui .His babitis dicituris substantia panis no
conuertitur in verbum diuinum: nec in ani-
christi: sed in solum corpus substatiale Caristi: sui habet esse essentiale ab animaru est altera pars compositi humani Et sie couertitur quid inquid:& non quantu inquantii nec quale in quale: nec quid in quaiarum
nec in quale. nec corpus in spiritum. & ideo manet accidentia panis sine stibiecto. Et se non est dicendum,'conuertatur corpus in spiritum nec sat mixtio:sicut quidam mediκus Iudaeus arguebat:quia nihil de sit bstatia Panis remanet in actu nec in potentia. Sed talis transsubstantiatio sit possibilis apud
yeum, probatur duplici ' . Vno modo ii
quantu ille panis & omnis creatura depedeta uerbo diuino quo ad essentia sua tota in genere causς formalis. Et ideo sicut Deus sol verbo dicendo, Fiat panis,sormaliter ex idea panis creat panem essentialiter: ita a sortiori dicedo,* ille panis fiat eorpus situm: illic Ist S translubstantiatur in corpus situm ' ea
ille panis essentialiter dependet a diuino verbo & ab illa idea. Unde per tale verbuni substantia panis, quae erat sib idea panis,fiesub idea corporis Christi. Et se illa subflatii poli consecrationem ita est substantia conaporis Christi: u, non est lubstatia panis:quii illa substantia quae ante erat sub idea panis
modo est sub idea corporis christi. Ite maiaiorem potestatem habet Deus seper natu aram,& super species & essentias rerii et quam rex & dominus temporalis sit per bona temporalia & sia per dignitates: & quam Papa su apei praelaturas. Sed rex & qlibet princeps teporalis habens domin tu absblutum temporaliter seper bona mobilia, & immobilia,scito verbo mutat possessionem, & dominiurirerum temporalium.Vnde dicedo: iste aget est Martini, istico ille eger qui erat Petri fieager Martini:& ita est Martini et amplius n5 est ager Petri .quod accidit: eo u, dominiunt abso tum illius dependebat ex solo verbo, S praecepto illius regis vel principis. Ergo a fortiori christus Deus, qui habet abitu tum Dominium seper naturas, & essentias
rerum,dicendo,Hoc est corpus meum: conuertit substantiam panis in corpus suum. Vnde licet usque ad illud instas illa suit substantia & corpus panis: tamen dictis verbis ita est corpus substantiale christi, st non est corpus pani . & hoc accidit propter domi- inium quod Deus habet stiper substantias,&essentias rerum:quia omnia dependent se maliter a verbo diuino.Secundo hoc probatur , inquantum ille panis, & sua accidentia dependebant a Deo quo ad esse existentiae. Et ideo Deus facit,ci, illa substantia, quae ante erat sub esse existentiae ipsiuspanis: post consecrationem ea sub esse ipsius christi. Item illa accidentia, quae ante erat in substa tia panis: post conlecrationem manent sine subiecto, & existunt per illud esse exissetie, per quod ante existebant in subiecto. Et lacilla accidentia habent eandem existentiam: sed non eandem inexistentiam siue inhaerentiam. & licEt existat per illud esse infit si de
268쪽
irps D. IacobIde Valensa Christopolitan Irpiscopi Solusio.
in inexistunt nee inli rent subiecto alicui,& sic nianent accidentia cum eadem existentia creata: sed non cum eadem inhetrentia . Et sic patet: quod in tali consecratione nihil corrumpitur nec anni hi latur. Nam ibi nanent eadem accidentia numero sub e dem esse actualis existentiae. Et ideo non fit vorruptio accidentium,nec si curruptio sit boantiae: quia alia non generatum sed illa quae erat sebstantia panis transiibstantiatur in corpus sit bstantiale ipsus C hi isi:quae est altera pars compositi. Et sic nec eouertitur inani mam Christi: nec in verbii diuinu in &c. Nec fit aliqua noua creatio: quia nullu esse nouum acquiritur: quia Christus iam praeviassc bat. nec acquiritur nouum esse in acci gentibus:quia sub eodem esse existentiae remanenti licet no stub eadem inhaeretia. Et sicritetm christus qui est verbum Dei incar natu: solo verbo potuit trassubstanti i e sit bstantiam panis in corpus situ. Et ideo cst divendit: st Deum posse transiibstantiare pane in corpus saummo est articulus fidei : sed pchristoes hoc secerit, & quotidie ex verbis Christi hoc satin sacramento altaris : hoc est articulus si dei eo u prssiipponit christum esse Deu, & ex sola fide, S auctoritate scripturae credimus mira fiat de facto:&hocp6 Llum auctori tate scripturae noui sed etiavet. test . Vnde licet hoc sacra metum multis signis& Ruris in lege metit siguratum:
tamen David verbis manifestis ipsum expressit plat. 2 i .cum dicit.Edent pauperes, Ss tu risu mur,& laudabunt dominum qui re mirunt eum: corda eorum uinent in seculucculi,& infra. Manducauerunt,& adorati runt onyies pingues terrae: in conspectu eius cadent omnes qui descendunt in terram &c.
Vbi manifeste ostenditur: quod fideles debebant manducare, & adolare Deum ium&c. Itempta. lxxi. postquam praedixit Me cana suturum Deum, S nominem, & adoradum ab omnibus gentibus, & regibus munci: postea si bdit quod iste rex Messias erit frumetum,& triticum,& torta tan is in sit mmis montium, & super capita ficerdot &c. prout ibi perplures translationes sui texpressiam. Et sic Niet ivialiter hoc sacramentum non solunt est possibile: scd etiam multipliciter inime,& prophetis est figuratum, praenunciarum. Lusic patet quod Christiam non adorant panem, sicut caeci ludaei men
sub illis accidentibus. Vnde ex omnibus Ω- Dpradiciis patet veritas Christianae religi
nis. Nam nos non adoramus tres Deos: sed
sbliim unum Deum simplicissi inum in subsantia,& essentia, in Triuitate personarum, quae nullo modo multiplicant sibilantiam in Deo sicut diei uni est. Nam filius est uerbum patris ipsi confiibstantiale, & spiritus sanctus est amor utriusque. Et sic non potest esse alia sit bstantia, nec alius Deus. Et
ideo si mi eri ludaei percim rent mysterium
creationi de necessitate perciperent in ysieri u Trini ratis,quod multipliciter exprimi tur in lege,& prophetis. Item si miseri ludo intelligerent modum creationis, non bab rent pro impossibili mysterium incarnationis: quia incarnatio nihil aliud filii nisi sormatio corporis Christi ex puris Ianguinibus uirginis uirtute spiritus sancti, & crea- atio illius alnimae in illo corpore: ex quibus
resulta iiii verba humanitas, quam per se P mnauit,& suppositauit uerbum patris. Et sic mansit una sola persona in duobus naturis. Et mr consequens Chistus est verus Deus,& homo. Et sic tanquam Deus secit nairacula,&sciuit eos itationes hominum, &conuertit panem in corpus situm, & expoliauit infernum&c. Sed inquantium homo, sule pastus,& mortuus,& sepultus. Sed inquantum Deus resiirrexit in virtute propria, Nascendit in coelum,& inquantum Deus adoratur in illa humanitate prout infra pat
bit . Ex si pradictis patet possibilitas, & inconcussa veritas articulor nna fidei Christi nae religionis: quia Christiana religio non credit tres Deos, sed unum Deum in substantia,& eslcntia,& entitate cum Trinitate per j sonarum relati uarii. eo modo quo dictu est:&ita credit clitissum Deviail incarnatum in unitate tarsinae, & ita credit, Christum consecratum in sacramento altaris. in cruosacramento ex νi consecrationis selambitaxia panis conuersa est in Qtum corpus Christi: accidentibus sine sit biecto remanetibus. Quam conuersionem sicit e scienter ibi Clarissus Deus,& homo ' sacerdos autem cocurrit laquam minister. Lx sis patet etiam possibilitas csterorum articulorum , quae habent fundamentum in mysterio incarnationis. Nam datori Christus sit uerus Deus Rhomo.: tunc omnia reddiantur posthilisti Et sic a primo usque ad ultimum Cinnes a
ticuli sucifundantur i articulo Trinitatis,&articulus
269쪽
articulus Trinitatis sundatur in illa primaueritate necessaria. s. et Deus eli actus purus intelligens,& intelligibilis, & amas,3c amabilis,& summa bonii. Et sic patet ut licet ar eieuli fidei non sint de facto demonstrabiles
tame eorum possibilitas est necessaria. quia Deus licet necessarid no creaverit mundum ex tepore, nec metit necessarid incarnatus: tamen necessarid habet potentiam Oia ista faciendi: in quantum omnipotes. Et sic ex tali omnipotentia praesupposita potest demonstrari possibilitas articulorum. Vnde si Deus
est trinus& unus,oc omnia de pedenti diuino verbo,ciud ad totum situ esse: emo dicendo Glo verbo potuit omnia no solii ab qterno: sed et ex tempore creare de nullo subiem, nee materia praesupposita. Ite si Deus potestola erea te de nihilo non solum quoad: esse exissentiae: sed etiam potest res sustentare per esse creatu Sc influxti: ergo pol v na essentiam creare, Se sit stentare per suu esse increatii. Et sic potuit sormare illud corpus expuris sanguinibus uirginis Sc creare, de infundere in eo noufi animam, absque aliquo esse subsistentiae & persisnali creato: sed su- flentare Sc personare illam humanitate peri mnalitate verbi. Et sic incarnatio nil aliudiuit nisi creatio humanitatis conditio natae stib persinalitate verbi. Et sic mansit una λIa persisna in duabus naturis in Christo. Et sic patet possibilitas, & veritas articuli incarnationis. Et tune ex isto articulo sequitur, possibi sitas omnium aliorum articulorum
sequentium. Nam si Christus est Deu, & homo: ergo potuit mori inouantu homo: quia potuit anima a corpore separari. Et inquan C toni Deus potuit resurgere, & animam recuperare in corpore assumpto. Et sic propria virtute potuit spoliare infernum, de ascen dere in coelum. Et inquantilin Deus, potuit panana in suum corpus assumptum transsubstantiare: & poterit omnia sua membra resuscitare, δc beatificare & caetera. Sed restat dubium de articulo Trinitatis. quia ex ea in
, saltibili veritate, scilicet quod Deus est summe intelligens se, & diligens se . non solum, sequitur possibilitas articuli Trinitatis: sed
etiam necelsitas eiusdem . quia Deus pater
intelligendo se necessarid dicit verbum de tota essentia,& Gbstantia,& scientia sua per modum naturae:& diligendo se necessariδ cuverbo producit dc spirat spiritu ni sanctum: icet per modum uoluntatis & libertatis. Et
sic utraque productio & emanatio est neci tisaria. Et sic articulus Trinitati x non silum est possibilis: sed etiam necessarius: & per
eonsequens demonstrabilis.& se sequeretuqudd non esset articulus fidei. Ad hoe dic sie aliqui, iudd Deum esse trinum, Sc unum: noest articulus sidet: cum hoc suerit per natu ram notum antiquis Philo . ex illa primaueritate: prout supra dictum est. sed istas tres persenas realiter distinet is in una simplici substantia: est articulus fidei. Alii autem dicunt 3 forsan securius, qudd Deum
et se trinum Sc unum est necessarium eonio do quo dictum est:& ner consequens demonstrabile. Sed licet hoc sit demonstrabile in Theolopia Dei Τc beatorum ubi beati
vident notitia meridiana uerbum naturaliter originari a patre: & spiritum sanctu libe . re ab utroque: ut inquit Augustiitu, in libet alo de triplici habitaculo: tamen non est demonstrabile in nostra Theologia uiatorum: sed firmiter eredibile. postquam nobis est
in utroque testamento reuelatum: εἰ per
Christum confirmatum. Sed est aduertendum, qudd licet ni erium Trinitatis sit demonstrabile in patria, eo modo suo dictun est, tamen hoc non est sie demonstrabile per causam a priori: quia ibi nulla est causa. Sed principium. Nam licet pater sit principium stis: tamen non est causa eius. Et Ceest dicendum de utroque respectu spiritus sancti. Ex supradictis ergo patet possibilitas, & inconcussa veritas, & integritas fidei Christianae: quia licet facto non possit de monstrari: tamen possibilitas eius pol qu
si demonstrari. & naec de secundo articulo. Quantum autem ad tertium articulum est Fpriind notandum secundum Arist. 1. Physdc6. Meta. quod scientiae distinguuntur penes modos considerandi & abstranendi.& lic diuersi artifices possunt considerare de eadem rei sed aliter,& aliter. Nam Mathematicus considerat lineam quae realiter est in inato. ria isensibili': sed considerat eam praeter materiam praecisiue abstrahendo e quia no considerat eam nisi prout est recta ues curua , delirout causat aliam, & aliam figuram aequa-em uel inaequalem Scaetera. Sed Philotia conss.lcrae lineam in materia sensibili: δ:
prout est in materia physica: Scinquantuinest terminus corporis mobilis. Et sic dissere Physicus i Mathematico: qa immediate c5siderat formas substantiales prout recipitaturia
270쪽
d D.IacobI de Valentia Christopolitani Episcopi Ex notitio.
ἰn materia per motum, εc generationem di formas accidentales: prout recipiuntur in materia per alterationem. Ille autem cosiderat sbias forma accidetares, scilicet linea. di figuram, abstrahedo a materia per solam eonsiderationem: ideo talium abstrahetium non fit mendae tum fm Arist.Sed disteri me thaphysicus ab utroque ciuia considerat alia quae fiunt abstracta sceu nudin esse:& secunduconsideratione.sDeu,& intelligentias: ut patet. I 2. Metaphy. Quia silus methaphysicus considerat de Deo fm substantiam,& essentiam. Nam licet physicus cotideret de Deo aliquo modo: tamen non secundum silbflantiani,& et sentiam: sed prout est primum mouens: ut patet. s. Physicorum, & primo e li. sed distere rursiis Theolosius viator a m
th physic' Quia licet ambo considerent de Deo: in alit δε aliter. Nam Methaphisicus
eo siderat de Deo prout est unu rih primum ens.fimplicissimum,&actus purus,& metrii,& mensura, & causa omnium entium in eusendo,& prout omnes species procedunt ab eo sicut numeri ab unitate: a quo dependet
calum,& tota natura,& omnia entiarvi paret per Aristotelem, & commentatorem. 2.ti s. 6c 8.& io.& a r. Metaphys. Et patet per Avicennani, & Alga Zelem in sua Methaph. Sed Theologos accipiens, & praesupponens omnia mpradicta i methaphysico, co siderat illam primam, & summam estentiam diuina
prout est communicata tribus personis ab aeterno: puta prout est communicata a patre sdio per aeternam generationem, & ab utroque spiritui sancto per aspirationem. Et sic considerat unum solum Deum simplicii
C simum in siubstantia, & trinum in personis, et prout est causa efficiens, & principium
mnium rerum per creatimn m ex tempore.
Considerat praeterea Deum in filio. L qualiter verbum assumpsit humanitatem in unitate persenae, & per con uens sicut considerat unam substantiam in tribus personis in Deo: ita considerat duas naturas in Christo sub una persona. Item sicut considerat Res personas in una substantia,& natura diuina : ita considerat duas naturas in unaersona filii: naturam scilicet diuinam, &umanam. Item sicut considerat unu Deum in trinitate: ita considerat diuinum verbum ii humanitate assumpta. Item rursiis cons-derat istu Christum Deam, & homine sui se
pro nostra redeptione in cruce crucifixum et& sic considerat verbum in humanitate persinaliter unitum. J tem considerat L hriuum
erucifixum,& conclauatum. I tem rursus c
siderat qualiter Christus est in sacramento altaris sub illis accidentibus post uerba consecrationis, de sic considerat Christum eo
secratum in sacramento. Ex quibus omni
bus patet, quod consideratio Theologica aliquo modo est stibilantialis playsicae eo usitarationi. Nam sicut physicus considerat sordimas in materia,& ut in materia sunt, de non praeter materiam . ita Theologus considerae Deum in tribus personis,& non praeter tre personas: nec considerat unam per nam si ne altera, cum sint ad inuicem relativa. Et ita pariter considerat uerbum in carne, Rhumanitate,& non praeter illam humanit tem assumptam ut inquit Hierony. in se mone de assumptione virginis Mariae. Et dita etiam considerat Christum consecratum a in sacramento,& non praeter sacramentum,
de illa accidentia: ut inquit Augustinus in sente tiis Prosperi. Et ita pariter a heologus,&christianus considerat Christum redemptorem , & in cruce arixum, & non praeter crucem. Vnde sicut de ratione sormae se
nerabilis, ct corruptibilis philosophicae cosideratae est,quia sit in materia physica,& sensibili: i ta de ratione Dei theologice, & a viatore fideli considerati est, quod sit trinus,&vnus in Trinitate personarum,& de ratione
verbi incarnati, quod sit in humanitate, 6c de ratione Christi consecrati, qudd sit sub accidentibus, & de ratione Christi redemptoris , quod sit in cruce ,& iit intelligatur,&consideretur,& contempletur incrus GSed quia ex consideratione , & contempla- Ptione sequitur fides, & credulitas in I he logo christiano et quia fides praesupponiteon derationem ideo christiarius sicut conresiderat Deum, ita credit ipsum. Sed nuta
considerat, & contemplatur Deum tri iram,& unum, & incarnatum in filio, & contemplatur Christum crucifixum, di consecra tum in sacramento altaris: ideo firmiter ae dit unum Deum in Trinitate,& Trinitatem in unitate, te credit verbum incarnatum, Scer consequens Christum verum Deum, Mominem, dc credit Christum erucifixum in truce, & credit uerum Christum Deum, Et hominem esse in Eucharistia,& per consuquens non credit Deum sine Trinitate pes sonarum: nec credit uerbii sine humanitate