장음표시 사용
291쪽
A pta obseruanda.Secundo sequitur etiam esse fusam opinionem quorundam Iudaeoria, &multorum prauorum diuitii Christianoru i qui putant salomonem non curasse nisi de
his quae sunt sub Ele:& putasse anima humanam esse mortalem:&nullam esse futuram vitam praeter praesentem. Sed hoc accidit eis
cecitate,& seperbia,& obstinatione: quia unusquisque qualis est talia dicit, &operatur' talis finis videtur ei. primo Ethi. Nam Salomon in hoe libello manifeste ostenditaminiam humanam esse immortalem, & perpetuam: cum ait in ritimo capitulo.Memenio creatoris tuis in diebus iuuentutis tuae. antequam veniat tempus tuae & caetera. dc antequam reuertatur puluis in terram sitam:
unde erat:& spiritus redeat ad Deum qui dedit illum & caetera. Et sic concludit dicens . v Deum time, de mandata eius serua: hoc est omnis homo: citcta quae fiunt adducet Deus in iudicium. Ex quibus patet: quod Sal
anon confitetur animam humanam esse immortalem,& pelyetuam, & a Deo creatam, di quomodo pon mortem debebat apparere ante Deum qui creauit eam: di quomodo
est iudicanda,& praemianda,aut punienda secundum opera quae gessit. Quod suidem iudicium Christus Deus, & homo est factu
rus, Et sic patet qualiter ille Ecclesiastes est propheticus de Christo,& tota Ecclesia viri aisque testamenti. dc fie pertinet ad sacram scripturana: luia finis ei us est dirigere hominem iii Deum iustum iudicem. Tertius autem liber, qui dicitur Cantica C canticorum: quem prς manibus habemus: excedit omnes alios taros:& obtinet principatum inter omnia opera Salomonis: ed quod
altiori, & ampliori, & subtiliori modo pro- phetiae praedicit omnia mysteria nosti ae redeptionis,& totum discorsum Ecclesiae. Et sieest consideranda duplex materia in hoc libellositad materia prouerbialis,¶bolicae qua Salomon accepit parabola, & in qua
gaevidit in stiritu mysteria futura de Chrio,&Ecclesia. Et ista est tota scriptura veteris testamenti: Sc totus discorsus ab Adamvsque ad sundationem primi templi,& usq; ad prosperitatem sui r ni. Secunda maioria principaliter intenta, est totum mysteriunostrae redemptionis, & totus discursus Ecclesiae ab incarnatione Christi usque ad pro . speritatem Ecclesiae sacrum per couersionem
masni Constantini: viperyngula patebit.
ut sic patet qualiter Salomon literaliter I oquitur in hoc libro de Christo, bc Ecclesia :licet per vocabula metasorica prout ista patebit. agantum ad tertium capitulum ha ius prologi in quo quaeritur de causasormali huius lines: est primo notandum quod dia lex annotatur forma in hoc libro, scilicee
brina tradendi siue tractandi, & sorma tramctatus. Forma autem tradendi dicitur m eaphorica,& decantativa,insuantdm procedit metrice,&decantative, scilicet metro sufico aut Pindarico, Sc generaliter lyrico. Et sic totum hoc opus denominatur canticum siue catica. Item quia in toto isto opere pro cedit metaphorice seu parabolice: io dicitur canticum metaphoricum seu parabolicum,
sed quia procedit sub triplici metaphora secundum triplicem coditionem personarum quas introducit ad loque dum: ideo istud o- Dpus siue carmen triplici nomine denominatur,& appellatur: secundum quod sub triplici metapliora introducit Christum, & ecclesii quaesiunt persenae principales adloquendum introductae. Nam inquantum introducit Christum, & ecclesiam seb parabola , &mc taphora s si,5c sponsae: tunc dicitur carmen siue canticum epital amicum: & totum opus dicitur epitalamium a canticii nuptiale , i quantuni des ribitur amor Christi adsimnsani suam, qua in sibi per fidem desposauit hic per gratiam, & in futuro per gloria:
in quo cantico nuptiali explicantur omnes effectus ainoris quos . Christus ostendit e ga ecclesiam spolisam sitam in operae nostrae
redemptionis,dc glorificationis: prout patebit per singula cantica. Sed inquantu quandoque introducit Christum, Sc ecclesiam Fsub metaphora pastoris, S gregis: tunc dicitur carnae bucolicum,id est pastorale. Et totum opus dicitur quaedam bucolica,& quaedam egloga ad modum Bucolicorum Theocriti, & Virgilii. Sed inquantum introdu- est Christum, εc ecclesiam ad loquendum sub metapliora agricol , & vineae aut horti aut agri tunc potest dici quaedam metaphorica Georgica. Et sic patet qualiter triplici modo metaphorico procedit Salomo in hoc opere: scilicet modo Epitalamico,& Bucc-lico , & Georsico. Et sic istud opus partim dicitur epita amium ,& partim Bucolica,& partim quaedam Georgica, secundum diuersitatem conditionum personarum introductavum ad loquendum : liue persona Lot de
292쪽
I3 12 D. Iacobi de valentia Cliristopolitani Episcopi.
de Vbiis fit sermo.Et hoc pertinet ad forma Quae habitas in hortis fac me audire vocem si libri:eo, denominatio fit a forma. tuam. Et ipsa respondens dicit Fuge. dilecte
Secundo modo consideratur in hoc libro mi . esto similis capreae hinnuloque cervorsi serma tractatus: inquantum totum habet ra super montes aromatum.quasi dicat. Fugiari*nem sermet respectu partium,& prout co mus ab hoc misero mundo:& duc me tecum ponitur ex suis partibus, aut diuiditur i eas. in patriam coelestem. Et secundum istum fi- Et sic totum opus illud dupliciter potest dia nem moralem, & anagogicum omnes sacri uidi. Vno modo per decem cantica particula doctores antiqui exposuerunt illum librum. xia. Alio modo per dramata.vnde drama dra unde sicut toti erant sancti,&seruentes charamatos graece idem est quod interrogatio si- tate non eurabant de sensit sphetico huiusue petitio latine . Sed quia illud opus pro- libri . nam praesupposta fide postquam iam
cedit quandoque per modum petitionis, & eramus red cniptimon laborabant nisi dedainterrogationis:vt ibi .Quae est ista quae asce cere animas ad amorem sui sponsi,& creatodit per desertum &c.au t ibi. Qualis est dile- ris,& redemptoris.Et sic Orinenes, & bea-ctus tuus: aut quo abiit dilectus tuus&carte tus Hieronymus, & Augiistinus, & Grego-ra.Ideo dicitur canticum dramaticum, id est rius,&Beatus Bernardus,& venerabilis Beda dialogicum,&interrogativum.Et ideo quot magis attenderunt in hoc libro ad sensum sint interrogationes: tot dicuntur esse dra- moralem,& anagogicum,quam ad propher B mata.Et sic Origenes, & Hieronymus diui- cum,& literalem: in tantum et vix apud mo tadebant totum istud opus per dramata. Sed dernos intelligitur,& habetur sensus Sphesatius m. hi videtur: ut diuidatur per cantica ticus huius libri propter causas iam dictas . prout in pri cedendo patebit . Et ideo quia non mium charitas sed etiam fi. Quantum ad quartu capitulum,definelia des incipit frigescere in mundo, & studium ius libri,est aduertendum,quod Salomon du sacrae scripturae & eius fidelis intelligentia plicem finem assi nat notat in hoc libro, multa minun hinc est, quod postquam Deo
scilicet unum ,ppheticum,& alterum anago satiente exposui librum psalmorum Dalii dgicum. Primus sinis, & immediatus erat ut iuxta sensum literalem,&propheticiim:Ideo Ecclesia pro illo statu, scilicet populus Israel in prae sienti eo nabor cum Dei adiut'ri, α reciperet Christum in sponsum, & verum auxilio secundum gratiam mini desuperda- Nessam, & redemptorem in suo primo ad- tam detegere,& reserare intellectum , & senuentu quando veniret,& appareret in carne sum propheticui sub metatoris, S parabolix Quod notatur capitulo tertio in quarto can in hoc libello latentem, S clausum.Verum-rico , .cum dicitur. Egredimini filiae Sron: tamen valde mihi clinici levidetur opus tam& videte regem Salomonem in diademate arduum aggredi vere tentare: tum propter quo coronauit eum mater sua in die det Dii difficultatem materiae: quia de rebus alimi- sationis illius & caetera.quasi dicat. O Israe- mis, de ineffabilibus mysteriis,scilicet incar-ς litae,&Iulaei cum viderari Christum D. um nationis,dcredemptioni f. timi propteriata' vincarnatum venientem in carnem, & praedi- tudinem materiae:quia de toto discursu E
cantem vobis: redinunia iugo legis,& re-'desis ab Adainvsque ad iudicium : tum protinquite caerimonias,& omnia legalia:& reci pter simam tradendi , dc tractandi huius li-pire Christum in regem,& es iam,& rede- bri:quia procedit modo metaserico, & mraptore m.& recipere doctrinam,& legem eius. tiplici,scilicet epitala inico , S Bucolico euangelicam.Secundus vero sinis qui vi cima Georgico: tutu pi opter desectum humans
tu ,dc anagoeticus, est ut unaquaeque anima omnes sacri doctores antiqui re
fideli, postquam est iam per Christum re- licto sessu prophetic', S liter ali, pro maiora dempta, res. nquat ista mundana transitoria: parte exposuerunt istum librum latum quo Siunetatur sp6sb suo Christo per charitate . adsensu na moralem, &anagogicurn . Item . S antri et ad superiorem puriam: & cupiat quia Origenes, qui primus postApostolos atdiis tu ,& esse cum Christo,& tandem ut to tentauit exponere illum librum,tantum fi 'ta Eces sa in sine mundi introducatur ad nu eit duas holudiat: quas beatus Hieronymus plias coelestis glorie, & patriae cum sponso transtulit ex graeco in latinum : in quibus suo Christo. Quod notatur in fine totius vix absoluit primum capitulum huius libra - libri: cum spontus vocat spontan , dicens. Item beatus Hieronymus recit quatuor h - - milio
293쪽
milias,q:tibus vix ab luitur secundum ca- liberauit ecclesia lauraliter in Noe . Et Dpituluiu huius libra. Item beatus Beria. edi- fuit seu ratus pater gentium in Abrahant:&dit. 8o homilias sue sermones, i ovibus vix immolatus in Isaac S benedictus in Iacob, attingit,& explet tertium capitulum huiu, di liberauit ecclesiani siue genus humanum libri. Solu, autem venerabilis, Beda, & bea- de captiuitate Diaboli in Moyse: & introdum. Greg. expositerunt, Sc expleuerunt totv xit fideles in terram viventium in Iolite. Et librum, sed selum s ndum sensum mora- passus est,& resurrexit in David. Et aediscalam,&anagosticum: scut caeteri doctores, uit ecclesiam in Salomorae &c. Et sic Cliri Ideo eum gradi veneratione suscepta,S prae stus suit Verus Abel, & uerus Noe, dc uerus
supposita doctrina supradictorum sacrorum Dauid,& verus Salomon. Et quia illi no sue doctorum: & est gradi humilitate semper in runt nisi figura,& pictura Christi: ideo Chri uocato diuino auxilio, quod sibi velit iste ii Mat. i 1.Iudaeis luaerentibus signum deuellus iuxta sensum eropheticum,&liter te coelo,& in qua potestate faciebat miracula: experiri conabor. Et ideo in nomine lesu ad res iidit,dicens.Generatio praua,3t adulte eius expolitionem accedamus. Et primo signum quaerit, & signum non dabitur ei: expositionem titulit deinde ad expositionς nisi signit Ions prophetae. quia sicut Ionaa tractatus. Unde huic libello secundum lati- sterit in ventre ceti tribus diebus, & tristianos praeponitur talis titulus.sCantica canti noctibus,ita erit filius hominis in ventre tereorum Salomonis.secundum vero HebrF3 rae.Et subdit. Ecce plus quam Ionas hic. Ite nCanticum canticorum Us Salomoni. Et siς Regina Austri uenit audire sapientiam Salo videtur differentia inter nos, ct Hebraeos in monis a finibus terrae,& ecce plusquam Sa-
positione ,& pronunciatione huius tituli, mon hic. q. d. v ille fuit Ionas in figura, sedauem proposui Esdras huic libro . nam no Christus ruit laus quam Ionas, & verus I
ra translatio sonat multa cantica contine-- nas, quia tertia die resurrexit de sepulcro.
a i in hoe libro. & litera Hebraica sonat esse Item Christus fuit verus S plus quam Saloeantum unum canticum . Sed in hoc nulla mon. quia ille accepit scientiam ad mensi- est difficultas, quia totus iste liber potest di- ram,& solum venit regina Austri S quidam ei unum canticum uniuersale,& multa parti finitimi ad audiendam capientiam eius. sed cularia cantica: prout patebit in diuisione, Christus accepit gratiam , & scientiam sile& prosecutione libri. Sed est ualde notanda mensera,& ad eius doctrinam, & Iegem euadifferentia. nam per nostram translationem gelicam venerunt omnes gentes a solis ortu
denotatur quod Salomo secit istuli brum. Et & occasu:&ab Aquilone, & Austro.Et ideo per literam Hebraicam notatur: quod totu Christus suit verus Salomon,ille autem sute istud canticu dirigitur ipsi Salomoni. Et sic silum figura,& pictura huius. Et ita pariter videtur quod Salomon fecerit hoc canticu est dicendum, ille Salomon dictus est Deo in seipso,& sibiipsi. & sic nullum esset quae- amabilis solum figuraliter res ctu Christi, rendum mysteri u nec spirituale sacramentu quia ille fuit amabili, Deo selum in iuuenia snee aliqua prophetia in hoc libro, qd effet tute,sed in senectutemit deprauatus,&Deo erroneum,& haereticun . Quia tunc iste li- factus odiosius,sed Christit, fuit semper Deo her non esset annumerandus inter libros sa- patri dilectus , in quo sibi semper compi eri canonis. quod esset contra dicta i primo cuit, & cui semper suit obediens usque ad v. huius prologi. Et ideo pro huiusmodi mortem crucis. item Salomon fuit figurali-inore vitando,&differentia translationum ter tantum dictus ecclesiastes,inquantum eghuius tituli: declarada,est primo notandum, gregauit in se per studiunt,& doctrinam sciε scut dictum fuit in prologo expositioni, ii- eias numanas creatas,&diuitias. Sed Chriabri psalmorum tractatu. 3 .quod oti nomina stus dictus est verus, &plusquam uerus e patriarcharum,& prophetaru sueruleis im- clesiastes:quia ipse fuit lux vera quae illumi posta prophetice diuina prouidentia, ct in trauit Salomone,& locutus est per omnes paspiratione prophetica secundum ossicia, & triarcha S prophetas, S postea locutus est prietates eorum, inquantu fuerunt figura nobis in carne , S illuminauit omne homia Christi suturi: dc inquantum Christus suit nem uenientem in hunc mundum. Et sic p figuratus in eis. Et sic dicit Augustinus,& tet qualiter Christus est uerus Salomon, Et
Leo papa, et Christus suit occisus i Abel: & verus Deo dilectus, S uerus ecclesiastes, de
294쪽
a 4. D. I aegide valentia Christopolliani Episcopi
qualiter Salomon non siit festituq huius- medicinae in breuibus canticis: qui dimn modi nomina: nisi inqtiantu in suit figura tur 'sorismi, & etiam Auicenna postea νι- Et ia ergo est dicendum: quod luit abbreuiare ma*s Cantica Hippocrati Q Taille 'domon temporalis, & terrenus sub pauciolibus,& breuioribus canticis: Ita sitit Dura Christi Salomonis: ideo com- pariter Salomon sub decem canticis volute posuit istum librum de Christo Salomone comprehendere, dc abbreuiare omnes psal-
spirituali: dirigendo ipsi Salomoni spiri- mos Dauid imo totum discursum legis, datuali, qui est vere Deo patri dilectus, di ve prophetarum. Item haec est caus quale Esi
rus Ecclesiastes, & verus congregator om- dras intitulauit istum librum Cantica Can nium dissipatorum, de verus congrestator ticorum . Sed postea venit virgo Maria:qua omni. m virtutum, dc veritatum. Eit er- suit prima prophetissa,& tympanistria,& priso sensius huius tituli: quod Salomon tem ma Euangelista noui testamenti: quae com-,
renus, de figurativus secit hunc librum di- posuit illud breuissimum Canticum, scilicet. rectu vero Salomoni spirituali.qui est Chri Magnificat anima mea dominum . in quosus Deus, de homo sponsus Ecclesiae. sub decem versibus complexa est totam le-Sed nunc restat quaerendum . quare dici gem, dc prophetas , dc totum nouum testatur Cantica Canticorum, id est quare addi mentum: in quo simul suit prophetissa, dc tur lx Canticorum 3 Ad hoc breuiter x uangelista , ut patet. Et ideo illud canticum
spondetur : quod licet genitivus plura- virginis meretur dici Canticum Canticolis additus supra nominatiuum seu quem- rum, dc psalterium decem chordarum: quia cunque oblio uorum communiter denotet superat omnia cantica, dc omnes psalmo dc aliquam excellentiam seu excessum super ideo continue cantat ipsum Ecclesia in oss- omnes eiusdem generis:vt propheta prophe cio vesperarum: prout declaratum eth in extarum Philosephus Philosophorum: licet et positione illius Cantici virginis Mariae. Ex illud canticum Salomonis excedat omnia ca supradietis patet qualiter iste liber diciturtica Moysi,dc aliorum prophetarum in subli Cantica Canticorum: dc quomodo Sal mitate, εἰ profunditate prophetiae: tame no mon terrenus feci t ipsum de Salomone spi- excedit ei ntica Dauid : cum probatum sit rituali sponsis Ecclesiae. Declarato igitur ti- in prologo libri p umorum, David suisse tuto,deueniendunt est ad tractatu,& primo eximium o mnium prophetarum in prosun ad eius diuisionem : lecundo ad eius exposissitate prophetiae de Christo, dc Ecclesia.Et tionem. Quem quidem tractatuna quidam ideo ille genitivus pluralis n5 denotat excet antiquorum diviserunt in octo capitula. Ie tiam altitii dinis prophetiae in Salomone: Alii aute, scilicet Origenes, dc Hierony- sed dicit excellentiam in comprehensione mus diuiterunt ipsum per dramata. Et sic multitudinis sententiae sub breuitate ser- quot sunt petitiones, εc interrogationes, iamonis: eo quod Salomon comprehendit in tot partitiones diuiserunt eum in suis expolitis p u uis decem canticis sententialiterio sitionibus. Sed satius, de eommodius mihi tum discursum legis ab Abraham, dc Moyse videturi. ut diuidamus ipsum per cantica , dcvsque ad Christum, Sc exinde usque ad ma' per consequens per mysteria: eouudd ias num Constan tinum. Et etiam inquantum quolibet cantico cantatur,oc explicatur si ,
in his decem canticis comprehendit super' quod distinctum mysterium Euangelicum. scialiter omnia Cantica David patris su ,εc Et sic quot sint calica in hoc libro, tot erue omnia Cai tira Moysi, & aliorum.Et sic di- principales partes eius in exponendo. Stacitur Cantica Canticorum , id est conti- quia dictum est, et materia principalis intennens omnia alia Cantica . quia licet Da- ta in hoc libro sunt mysteria euangelica, dcuid in .iso.psalmis comprehenderit totam totus discursus Ecclesiae Christi ab incarn Iegem,& prophetas , dc totum nouum resta tione usque ad iudici uin, dc maxime usque mentum:tamen Salomon in breuiori sermo ad prosperitatem Ecclesiae datam tempore ne suit abbreuiator sententiae principalis ip Constantini usque ad Iustinianu, prout Sa forum psalmorum David. Et sic hoc opus lomon nrquidit in spiritu contemplando todicituricaticum quasi abbreuiatorium psal tum discursum ueteris testamenti ustitie ad
morum, dc canticorum David. Vnde licui suum tempus: Ideo est aduertendum: quod
Hil'Pocrates complexus est totum corpus decem principalia mysteria considerauit, re
295쪽
n eontemplatus est Salamon in veteri testa men o in quibus praevidit in spiritu tanquarii speculo decem mysteria sutura in nouo testamento . de quibus secit decem cantica in hoc libro. Et ideo antequam accedatur ad
positionem, & diuisione huius libri, sunt praesupponenda, S praenotanda illas septem Principia, quae ego positi in expositione libri psalmorum tractatu tertio cum illis decem regulis siue clauibus ad aperienda my- seria nouit ei lamenti, qtiae latebant subs-
suris gestis, S momimonibus, & genera-
iter sublitera veteris testamenti. chorum
principioria primum est istud, scilicet quo
tota sacra scriptura utriusque testametui est ada ipsis Deo tradita, & reuelata: puta in primo testamento per patriarcas Sc prophetas:& in secundo tellantento per verbum incarn natum Ex quo patet: quod sacra script. non
potest mentiri nec ipsi aliquid salsum subesse. Secundum principiti: u, in diuinis est trianitas persenatu cum unitate, & simplicitate . sub latitiae, scilicet quod licet pater, S slius, S spiritus sanctus sint tres permn relative, ruinen sint ynus Deus , & una substantia. Tertium, quod verbum diu in uni filius patris adiimpsit veram carnem animatam e
virgine M ria in unitate suppositi. itaque
Christus ς si vetus Deus, verus bona O . Quartum . quod Christus in illa humanita. te asi impia pro n0stra redemptione fuit vere passius,& mortuus , a resurrexit & caetera . Ex cuius passionis virtute habent virtutem , & edicaciam omnia ecclesiastica sacramenta, S a quo tanquam a capite desce dunt, & derivantur omnia genera gratiari , C &dono in ipiritualium in tota ecclesiam.
Quintum principium. quod non solii Christus est caput, & sponsus ecclesiae, sed etiam
est finis,& terminus, & veritas totius legis veteris, de prophetarum. Et per consequens tota scriptura legis, & prophetaruna nil a-l d fuit nisi via in Christum, & signum, &figura,& umbra. I taq; nihil fuit dictum nec gestu in veteri testamento gratia sui: sed in uram & prophetiam Christi, qui erat fi-tus legis, & prophetarum: quae omnia fuerunt completa, & veri scara per Christi improut ibi fuit ostensiim . Sextum princi-- pium, quod Christus non solo nisuit, Sest caput & sponsus ecclesi. e, di finis, S te minus legis,& prophetarum . in quo finiuit
cursurii lex, Sprophetie .ldet in Christus
est mediator Dei, & hominum. Nam s- tacui Deus pater per filium verbum suum omnia creauit : ira per eundem filium suum incarnatum genus humanum recreauit, de reparauit. Et sic Christus est mediuέ pr pitiator , Sc aduocatus, & procurator, ae fideiussor,& interpres,&iudex interno & patrem, & medius dispensator omni uir bonorum. ut ibi suit probatum. Septimum
principium est: quod sicut Christus est metriam, a principium , &mensura, &son omnium bonorum estecti uer ita diabolus est principium,&causa omnium malorum, & peccatorum persuasiue , Irem non solun praenotanda sent sipradicta septem principia r sed etiam illae decem regi lae, de claues quae fuerunt assignatae in eodem tractatu adaperiendas scripturas sacras, de aenignia taemim. Quarum prima est de essentia, dc E persona. Secunda de Christo Deo, S li mine. Tertia de Christo capite, de ecclesia nsa sua siue corpore myttico . Qtrariade natura, & gratia. Quinta de spiritu, ε litera. Sexta de sensu uerborum in quo fiunt , & non quandoque quem faciunt. Septima de seculis, & aetatibus diuinae legi ,& unius ecclesiae ab Adam usque ad iudicium . Octaua regula de Diabolo, & eiu corpore. Nona de si ecie, Sc genere siue de
toto,&pariettim in numeris, quam in i
cis, & nationibus. Decima regula de Quris, S tropis frammaticalibus. prout ibi ad longum suit explicatum. Quae quidem septem principia , & decem regulae maxi-ine sunt necessariae ad aperienda mysteria fur quae sub metapho iis , dc aenigmatibus Flatent in hoc libro: in quo Salomon siibmetaphora sponsi, & sponsae, & pastoris, dc regis, & agricultoris, & horti, dc uineae praedicit omnia mysteria Christi, de
ecclesiae: & nostrae redemptionis: sumendo parabolas ex gestis , & promissionibus, di vaticiniis scripturae veteris test
menti : sicut fecit David in libro paru
Quia Salomon considerando, & contemplando mysteria sacrae stripturae veteris testamenti ibi tanquam in speculo praevidit in spiritu prophetico se tura decem mysteria Christi, & ecclesiae, & totius nostrae redemptionis. Nam primo contemplatus est omnes promissiones de Christo futuro redent
ptore iactas ratriarchis, & Sphetis
296쪽
33 is D. Iacobi de Valentia ch Istopolitani Episcopῖ
δ tecta. & speci iter desiderium filioru Israel
existentium in Aegypto petentium liberari de illa captiuitate. In quibus praevidit in spiritu totum desiderium patriarcharii di pro-pbetarum, & omnium hdeliu tam uiuorum ain mortuorum existentium in limbo in- Rrni, expectantium Christitin ut veniret ad redimendum genus humanum de captiuit te peccati & de limbo. Secundo eontemplatus eli Salomon totam fabricam arcae: & tabernaculi e quod Deus praecepit fabricari ipsi Moysi per quam fabricam Salomon praeuidit in spiritu totum mysterium incarnati rus. Tertia contemplanatur Salomon qualiter Deus intrauit in arcam & Ioquebatur dc docebat Moysen de tabernaculo. Per quod mysterium praevidit praedicationem Christi
in humanitate & dationem legis euangeli-B contemplatus est peregrinati nem ipsius arcae per desertum a cui in facie mota est terra, & facta sunt multa miracula. Per quod praevidit in spiritu totam per frinationem Christi per terram promissionis, iaciendo stupenda nuracula & multd maiora. Quantocosiderauit asci nsum Moysi in montes Abrain&sasga tunde prospexit to-rani terram promissam,le considerauis diuiasiones& partes eius, prout Deus Qilend bat ipsi ut patet Deu te. 34. Per quod myste- . r uiri praevidit Salomon : qualiter Christus lustrata tota terra promissumis debebat scendere Hierosolymam ad praedicandum, de crucifigendum &e. Sextd considerauit, &contemplatus est Salomon, qualiter Moyses post multos labores &vexationes tibi illatas. ab illo auro populo mortuus est in vertice C Fa ganec amplius visum est corpus eius illi populo. Per quod praevidit Salomon qualiter Christiis erat inoriturus in monte crucis . in Hieriis lem: que Iudaei ceci ampliu, mi quam erant vi: uri. Septimo considerauit Salomon qual: ter Iosae hiit sebstitutus dux per Moysen,& introduxit illum populum in terram pro ilionis. Per quod mysteri u praevidit resurrectione Christi, & q iter L hristus post resurrectionem debebat introducere in terram viventium omnes fideles vel
xta testanienti: qito, eduxit de inferno, & de captiuitate diaboli. Octatio confiderauit galomon, qualiter Iosite elegit duodecim d
ce Num quibus adeptus eu totam terra promissionis cum sis nis& portentis. Per quod
Ist tum praeui in spiritu qualiter ristus post resurrectionem, debebat mittere οquodecim Apostolo ad praedicandum euangelium omni creaturae: qui totum populum entilem siabiecerunt iugo Vhristi Diabolo foras eiecto . Nono considerauit totum discursiam illius populi usque ad tempora David: Si omnes amictiones,quas passus eii a finitimis tempore Iudicum:& omnes victorias quas de eis obtinuerunt. Et finaliter c
templatus est uictorias ipsus David: & quo sebiecit sibi no solum totam terram Israel: sed etiam omnes populos infidelium finitimorum serit sibi tributarios.Per quod prae- uidit Salomon in spiritu decem , & etiam
quatuordecim perlecutiones imperatorum,& inrannorum contra ecclesiam, temporc
mattirum:& quomodo ecclesia debebat sibi sebiicere totum populum gentilem . Deci md contemplabatur Salomon prosperitate Assii regni & pacem & multitudinem diuitiarum: di quomodo ex praec ito David aedificauerat illud templum muniscum . &an pliauerat,& ditauerat illam ciuitatem & re- sntim dic. I er quod mysterium praevidit in
spiritu qualiter ecclesia Christi poli multis
persecutiones, multo sanguine n a tyrii estas iaebebat prosperarit se per totum orbem Iiberea inpliari, de quietari post conuexsonem Constantini. Lie supradictis ergo decemysteriis euang lieis, quae erant sicienda in
toto dii cursit nou: tella metiti, Salomon iecit decem cantica in hoc libro,sumendo parabolam ex supradictis mysteriis veteris i stamenti. Et ite in unoquoque cantico can tat unum ni Istertium euangelicum. Nam in primo cantico cantat totum desiderium omitium fidelium ueterit testamenti Christum Fexpectanti uin . in iecundo cantico cantat mysterium incarnationis christi. In tertio cantat mysterium vocationa, Apostolorum per Christum S electi is eortim In Ma to cantat oste iis onem c lirilli in carne, lepere rinationem dc operationem ni tractitarum in quinto cantat eis, ascensum in Hieri salem :&exhoi rationcm eius λ ludaeos:& d rationem ecclesiae ut bonis spiritualita
In sexto cantat Christi mortem dc passisse. nem S mysterium nostrae redemptionis. In septimo cantat qualiter Apostoli Post rece ptionem spiritu, sancta praedκauerunt Christum esse uerum Messiam populo Iudaico,d: in Hierulalem. In Oetatio caluat nullioneo Apostoloium ad praedicandum per uniuese
297쪽
A sum orbem.In nono eantat costictum, & pugnam , & victoria in martyrum. In decimo. cantat prosperitatem, & pacem ecclesiae d tam per Constantinum. Primum canticum incipit ibii. O etur me osculo oris sui.
Secundum ibi. Duin esset rex in ambitis
Tertium ibi.Vox dilecti mei iste venit alien, in montibus. .
Quartum ibi. Qu.e est ista quae ascendit
Quintum ibi. Quina pulchra es amica
Sextum ibi. Surge aquiis, & veni auster. Septimum ibi. Adiuro vos filiae Hierus
Iem, i inueneretis dilectum meum .
Octatium ibi. o a iit dilectius tuus. B. Nonum ibi . Quid videbis in Sunamite
Decimum ibi. Quae est ista quae ascendit
de deserto delitiis amuens. Ad maiorem autem euidentiam eorum quae d dicta sunt,& dicenda, ad aduertedum quod sacra scriptura veteris testamenti duobus nona nibus generaliter nuncupatur. Naprimo dicitur testamentum Dei inquantum Deus promisit illi potvita bona fiaturaeci inquantum illa promimo erat confirmanda, Sc complenda per mortem testitoris.Vnde testamentum dieitur de tellor testaris. quod idem est quod confirmare, ratificare. Et sic intantum dicitur testametu inquantum est confirmatum per ultimam voluntatem testatoris. Sed quia ultima voluntas est illa,quae per QIam mortem testatoris rermic natur,& finitur: ideo nunquam dicitur testiimentum rat avsiluequo est confirmatu imper mortem teilatoris: quia per totum ten pus ante porerat ipse tellator mutare voluntate.Et ideo haeres niliquam accipit nec possidet haereditatem nisi post mortem testatoris: quia tune est validum testam tum est quibus sequitur: quddscriptura veteris I
gis non fuit vere testamentum Dd dispois filio testamenti: nec dicitur testamentum nis inquantum erat confirmandum per momtem Deit statoris. Et per consequens oportebat ut Deus moreretur ad hoc quod test imentum confirmaretur: quia aliter mansisset caducum,& vanum .. quia Deus ester
. sentialiter immortalis,&insallibilis,& aeternus:quia in aeternum permanet idemμ a
ni eius nunquam descient: psalmo roi.ideo D
oportuit ut Deus fieret personaliter homo: dc ut ille homo assumptus panaliter Deu
moreretur ad confirmandiam telliinentum
Dei, & ut compleret omnia promissa. Et sic per mortem & sanguinem chrilli suit co
firmatum totum vetus testamentum. ut paritet ad Heb.9. & i o.Et ideo patres,& fidelesti veteris tellamenti non potuerunt adipisci repromissiones nisi simul nobiscu per mortem Christiad Hebraeos xi. Et sic patet qualiter scriptura legis, & prophetarum intantum dicebatur testamentum Dei,in tantum erat per mortem,& sanῖuinem Chriui confirmandum.Et ideo dixit Christus.Hie ealia
nouum testamentum est in meo sanguine, idest nouiter in meo sanguine confirmatum I .ad Corinth.xi. si
Secundo modo scriptura legis est prophetarum dicebatur pactum siue diis desponsale: inquantum Deus elegit sibi illum popalam in populum peculiarem, & proprium:& ille populus accepit Deum in Deum , dc dominum,& pastorem spiritualem, & pr
misit obseruare lagem eius. ut patet Exodi I9. & χα&Σ .& per totum discursiim l gisoc prophetaru . unde Exo. I9. disit Deus. Si audieritis vocem mei, & custodieritis pactum meum .' eritis mihi in peculium de cunctis populis. Mea est enim omnis terra , &vos eritis mihi in regnum merdotale, α gens sancta &c.Cui respondit populus.Cui cta,quae locutus est dominus aciemus.Item hoc idem respondit totus populus quando Moyses legit eis volume legis. ut patet Exo. vigesimoquarto. Ideo tunc Moyses ad con- Ffirmationem illius desp5sationis,& promis sionis immolauit i a.vitulos,& effuciat unam parrem sanguinis super altare,& alterain partem seper populum, dicens.Hie est san
s foederis quod pepigit uobiscum dominus su per cunctis sermonibus his &caetera ad denotandui, ει significandum: quod ita hid tessamentum , & illud foedus desponiale non poterat confirmari nisi persansuinem Chrasti sponsi l his populi. Ex quibus patet quod sicut illii dies amentum non pomterat confirmari, de adimpleri nisi per mo tem,& san uinem Christi testatoris: ita illa desponsatia siue des insatio facta inter minuiti,& populunt non poterat confirmari nec adimpleri, Sc ratiscari nisi per prae uam Dei ventuti in carnem c eo quod ta-
298쪽
A talis desponsatio facta suerat per uerba de suturo:&per sponsum in carnem familiariterventurum & cum sponsa locuturum , &conue saturum. Ex sit pradictis patet.& proue dictum fuit in prologo expositionis libri psalmorum: quod una lex & unum testametum dieitue totus discursiis sacrae scripturae & totius ecclesie ab Adam usque ad iudicium. Ethoe secundum sit btantiam, etiam rati
ne unius Christi erediti. Sed totus ille discorsus diuiditur principaliter in duo tempora, scilicet ante aduentum Christi, & post
aduentum eiusdem. Temput enim ante aduentum respectium Dei dicebatur tempus disponendi & promittendi: inquantum Deus promittebat suturam redemptionem &glorificatione,& restaurationem toti generi num ano: dc disponebat illum populum per illa B legalia ad recipiendum Christum in suo aduentu. Sed respectu earum rerum,quae gereban uir & fiebant: dicebatur tempus figuran
di & significandi. quia omnia illa fiebant, &contingebant illis in signum,& figuram suturorum. Sed respectu patriarcharum,& p-phetarum quibus fiebant promissiones: dicebatur tempus desiderandi δε expectandi, &rendi.quia omnes desiderabat, & expectant, Sc petebant Christum suturum redemptorem, & glorificatorem tanquam sponsum,& saluatorem. Et sic patet qualiter tempus ante ali uentum Chri ili suit rempus promittendi,& disponendi,& figurandi,& significandi, k desiderandi,& petendi S expectidi. Torii in autem tempus aduentus Christi, di totius discursias noui tella menti fuit tempus admiplendi promissa Si confirmandi di C 'osta,& ueris cadi signa legalia, & figuras,
siue ea quae erant figurata, & significata. Et respectu omnium sideliuni fuit, Sest tempux colligendi S recipiendi. auia per aduentum
Christi omnes fideles ueteris testamenti simul nobiscum receperunt promissiones,sci licet fructus omnium promissionum : ut ait Apostolus ad Hebraeos. ii. Et nos Ullegimus, & messuimus messes quas patres ueteris insta meti seminarunt. ut ait saluator Ioanis quarto. Ex suibus omnibus pattit quali rer Christus adimpleuit: & uerificauit omnia quae fuerunt in ueteri testamento disposita de pronii Isa,S figurata. Et sic etiam confirmauit testamentum ab initio institutum:.ec ccimplevit de confriarauit sponsalia antiqua. Ea ideo lex euangelica, S totum nona testamentum nil aliud est,nis veritas,ic eon D
firmatio ueteris testamenti in quo tempore. omnes sideles receperunt omnia quae suerue
promisi a& desiderata&petita in veterit flamento. Et sicut totum illud tempus fuit tempus desiderandi& petendi & significan- .dtata istud dicitur tempus recipiendi .&faciendi. unde non tum Christus verificauit iomnia quae in i e ueteri suerunt promissa& figurata, sed adhuc nos uerificamus & implemus omnia illa seruando legem euangeli
eam,& exercendo ecclesiastica sacramenta. 'quae nil aliud sunt,nisi quaedam veritates illa lorum signorum legalium. Et sic faciendo in& operando recipi miri fructus promissionu. Omnia ergo silpradicta considerans, & prae uides in spiritu Salomon, fecit istum libellum, in quo voluit ostendere totum ingenium suum. quia sub breuibus, & dissicili- Ebus & obscuris verbis descripsit totum discursum utriusque testamenti. Et ideo iste ...
libellus redditur dii scilior ad intelligendu ,ed quod omnia quae Icripta sunt in utroque testamento de Christo & ecclesia: & omnia quae Dauid cantauit in i so. psalmis, voluit Salomon complecti in hoc libellosiib tria plici metaphora, scilicet sub metaphora si 5. si,& shonse.& sub metaphora pastoris & Sre,pis.& sub metaphora agricolae& uineae Eue. horti. Et io istud opus si nivi vocatur epitri,
micum, S bucolicum,& georgicum.Et pro- .pter hoc redditur dii scιlimum ad intellige - .dum: scilicet ratione stili, di ratione breui itis. nainin x.cantis is complectitur totum di, scursum utriusque tes amenti sua supradi-icta triplici metaphora. Vnde in primo carico cantat totum desiderium, re omnes petitio P. ne, patrum veteris testameti:& sic explicat, tempus desiderandi S petendi & expectandi. Et in nouem canticis subsequentibus can. tat totum dis ursum ecclesiae ab incarnati ine Christi vique ad tempora Constantini, .& Ius liniani, de etiam usque ad finem mi in di; ubi erit generalis glorificatio. in quibus.
nouem canticis cantantur nouem inisteria
de Christo,& ecclesia, prout patebit. in quibus satisfacit , ct annuit desiderio ,& petitionibus patrum ueteri x testameti per singulta . Procedendo ergo ad expositionem huius libri seruabitur iste ordo. Nam primo
ponetur textus cuiuslibet cantici peruem si is distinctus . Secundo ponetur eius e l
299쪽
In Cantica Canucoruit . INCIPIT CANTICUM
Sciaretiar me osculi mi sui. dia meliora ius ubera tua
Dum it me rex in cestirias i. Imulta nur laetabimur in te. Memores Merum tu insuper vinum.
Sicut radu actita cedar. Meus pelles Sal morus.
Filii miris meae pugnauertinet contra me. PUῖemini me custodem in vineis. Vineam meam non et Zodivi.
Indisa mihi quem d Egit anima mea. Vbi pascas. Ubi eube, in meridie. ris vagari incipiam. Pore greg m altam tuorum; Si ignoras te o pulchra imer muliere 'medere, Ainrii vectigia gregum tuomm.C D passe haedor tuos iuxtatae r iactita parrorum. Equitaria meo in curribus ninastis assimilatii te
Pulcrae sitimgenae tuae sicuτ turturis. Gltam iutim sicut monilia. Murenulas aureas faciemur tibi: Vermictitatas aingento.
Hoc est primum canticum huius libri: in suo introducitur ecclesia prioris testamenti tanquam Gonsia:& Christus tanquain eius sponsus adloque dum. Et ideo praesens calicum habet duas partes principales nam in prima ponitur, & explicatur stonsis diu desiderata petitio. Secundo sponti gratiosa responsio. ibi. Si ignoras te d pulcra. Quyntum ergo ad primum: pro sanda-uiemo totius huius libri est valde notadu qudd indigentia,& carentia alicuius boni a- I missi est causa desiderii recure randi ip um: sed firma promissio est causa firmae, & vehementis fidei,& spei rei protulisse. Et ita acci die in Adam. quia cum ipse ante lapsum suisset creatus in ilia opulentia,& inicitate nullam patiens indigentiam di tamen cum fiatuit& tentauit descendere ab Hierusalem in Hierico, transgrediendo diuinum praeceptii: t sic incidit in latrones ι qui expoliaue iit ςμ in omnibus bonis gratuitis, & vulnerauerunt S sauciauerunt, & I asis in corpore,& anima affecerunt:& semiuiuum reliquerunt. re sic ille, q erat opulentus,& selix, & dominus illius ciuitatis: cui etiam post longam vitam temporalem erat promista alii nobilior stelicitas aeterna in coelesti patria: propter talem ingratitudinem suit priuatus praesenti, Sc sutura suelicitate, & expulsu; ab illa ciuitate:& A factus exul per hanc vallem lacrimarum: Scseparatus a facie Dei. Et sic factus est miser, de indigens omnibus bonis non seloni spiritualibus sed etiam temporalibus.ut patet Genesis. tertio. Et inde est quod manet insitum desiderium omnibus hominibus recuperandi illam immortalitatem, & totum illum silicem statum. sed dicit Augustinus in libro Cur Dei is homo: l, Deus compatiens miseriae ,&indigentiae ipsius Adς, & totius posteritatis eius, promisit ei mittere filium tuum in carnem: qui eum ab omni miseria, & captiuitate redimeret,& sibi reesiciliaret, Sc in patriam amiccam , & Delicitatem reduceret. Et hoe fecit Deus : ne A dam desperaret e sed licet de i stanti miseria valde dolere tria me de sui, suaeque tu, steritatis remedio iam de longinculo Frauderet. unde Augustinus concludit, dices. vera itaque ratione didicimus: quod iam ab Adam domini praestolabatur aduentus. Ex quibus verbis Augustini sequitur: u, miseriadi indigentia ipsius Adae, & totius posterit iis eius, fuit eausa diuinae promissionis de Christo futuro. Et talis promissio fuit causa fidei,& spei,& desiderii ipsius Adae de
Chrisso suturo. Ex qua fide,&spe,&desiderio Adam cum tota sua posteritate fidelium semper expectabat, & petebat Christuuenturum ad redimendum ipsium. Secundd sequitur : qudd ecclesia Christi primo fuit Christo desponsata per fidem in Adam. Quod probatur. Nam si Adam est tanto desiderio expectabat Christum: ut inquit
300쪽
16 D.IacobiMValentia citi stopolitani Epi opi .
A ling.ergo iam tunςhabebat fidem de Chri- sto .ut patet Matthei: xxiii. Aia o autem sut so futuro . iaspes non est sine fide,&cha primus ei uis,&fideli huiuς ciuitatis: cui praritate affectiva. quia quod credim ,& ama mo iacta est promissio de christo suturo :& mus,cum desiderio expectamus. Et ideo est primus qui professus est,& expectauit Chra dicendum: ci, sicut Deus promist ipsi Adae stum futurum: & qui e1 hibuit Deo cultum mittere ipsi Christum in redemptorem et ita latriae:& docuit filios suos.in ' ao primo e
Adam eredidit ipsium venturum:& promisit clesia desponsata est ipsi Christo per fidem, iosi idem: & promisit ipsi exhibere cultum &sipem charitatem,& exinde tura ciuitas latriae sub tale fide, & spe Christi suturi:in Dei,& congregatio fidelium Christum fututiva fide Aia cum tota sua posteritate fideliu rum credenitium,& expectantium,fuit dicta saluabuntur. Et se Adam prout fuit ductus sponsia Christi. . a Deo docuit filios suos exhibere latria deo Est verum:quod ista sponsa semper erevit in sienum fidei de Christo suturo.Et sic A- infide,&persectione per successum tempo-hel offerebat oblationem de agnis gregis,& ris, sicut continue recepit nouas pnomini Caim de frustibus.Genesis.iiii. Et quiadatria nes,& nouos modos colendi Deu Nam miton siolum consistit in oblatione.& adoratio Noe, accepit noua promissionem de Chrsene sed etiam in oratione. ideo legitur Gene. sto per arcam,&lignum arcus foederis. iiii ci, Enos incepit inuocare nome domini: quod praevidit mysterium incarnationis, αB id est Christum verbum incarnatum quod nostrae redemptionis. Et sic Noecqnuruxit
est nomen domini.vt probatum fuit palmo. lxar S obtulit animalia munda e lignum' viii Nam illud nomen domini quatuor lite- ndei Christi suturiatem iesi Abraham ris seriptum significabat Christum verbum ςst noua promissio. Genetis.xv.quando
incarnatum: quem oes patres ve.testa.inu di it.Suspice coelum & numera stellas sicabant & expectabat. Ite Enoc placuit Deo res,sic erit semen tuum & ea tera. Vbi credi- in illa aetate.& dominus talis illum .Gene. . dit Abraham de sua generatione secundum Et translatus est in paradisium. Ecclesiastici. carnem Christum suturum,& verbum icaris
xliiii.Sed quis sine fide impossibile est place nandum Ideo propter talem
re Deo.ad Hebr i.erm siequitur u Enos, um est illi ad institia. Aia in Enoch iam habebant fidem de Christo futu sti suturi ante circuncisionem mitro,& erant mem' ra eius: & per consequens xus ut pateId Roma:iii.& Galata iv uem continuabant ecclesiiam Christi,&ciuitatem lia erom isto facta est eidem Abrahae Gen. Dei Et sie expectabant Christum suturum vigesimo secundo propter obedientiam, α lanciuam sponsum sibi prbmissum: Et sic pa- sidem:quando voluit immolare I aae filium tetroudd uera latria, & persecta fuit Deo ex suum. Qui Deus sub iureiurando promisit hibita in prima aetate in sgnum: Christi su- Christum venturum, & in eo oes gentes re- iri Et per consequens sequitur: u, ecclesia generandas,&benedicedas. Et appellauit lo- in prima aetate iam fuit Iristo perfide de cum in quo suit immolatu;ς siponata: quia iam expectabat eum: εἰ ia ei In monte diis videbit. unde in litera hebraitalibebit latriam struitutem. habetur.In mole dominus videbitur a Item sequitur, in ecclesia siponsa non so- si dicat. In isto monte ubi immolatii illum Iuni ab Asel: sed iam incepit ab Adam: sed arietem, dominus Iesus Christus videbitur postea fuit diuisa in duas ciuitates. na Caim immolari,& crucifigi in redemptionem di diuisux est a ciuitate Dei; & constituit ciui- rius generis humani. De quo myllerio durata tem Diaboli cum suis sequacibus ut osten saluator Ioanis.viii. Abraha exultauit ut vidit Auetustinus per totum librum .decimo derent diem meum:vidit,&gauisus est. vh- Quinto de ciuitate Dei. Abel autem mansit dem supple. Ex quibus patet, et desponsatio tanquam verus ciuis in ciuitate Dei: & fuit Christi,& ecclesiae facta,& incepta est in A- occidius propter uel am innocentiam sua in dam,& Abel. Sed iam suit magis fissura Christi. Ideo Abel non dicitur pri- in Abraham.Et sic vehemetius suit christus musciuis ecclesiae: sed primus iustus,& mar in Abraham desideratus. Item ista desponsatyr: qui mortuus est pro iustitia,& innocen rio,& vnio C isti, & ecclesiae iam fuit --tia in figura Christi. qui suit primus qui eia gis confirmata, ct expressa , & figurara in
sudit sanguine in saura Christi di pro Chri Isaac. Genesis. vizesimio sexto. quan to iam