장음표시 사용
391쪽
. Exposito. t In Canticum. VII. I t;
Αἰ ctuantitato,& disposita,& organi ata per easdem qualitates non corruptas. Sed est videndum quo mansit eadem subitantialitas,ddentitas in illo corpore organico,cum non manserit eadem anima, quae dabat ipsi esse su sitiale,& entitatiuit. Ad hoc dicunt quida, et sicut mi insuit lumen in dia sani S actuat ipsum: ita anima influit esse si ibstantiale,&emitatiumn in corpus organicum, siue in il tam materiam organi atam, & sic actuat ea. Ex quo patet, et esse substantiale, quod aninia dat materis,& corpori organico, est effectus ipsius an in ,εc non ipsa anima, & per eonsequens illud esse substantiale,& entitatiuum collatum materiae distinguitur ab anima, sicut esse ius a causa: quia anima non sol si habet rationem formael: sed etiam cause essicientis: sed Deus porcoseruare effectu in B aliquo semel collatum a causa, ab que illa causa rurgo verbum, quod erat persenaliter initum illi corpori organico mortuo potuit conseruare in illo corpore else substantiale,& actualiter entitatiuum semel ipsi ab ani .ma ccillatum: licet anima esset leparata in illo triduo. unde sicut verbum conseruabat illas qualitates cum quant state in illa maioria ne corrumperentur, dc putrefieret absq; anima: ita potuit conseruare esse substantia te absque anima. Et sie dicunt doctores, i, licet Christus non surrexisset: tame illud corpus nunquam seisset putrefactum, nee inci ne ratum: postquam erat verbo personaliter unitum .vnde licui conseruabat qualitates sine anima: ita poterat conseruare esse stibilatiale sine ipsa: ed q, erat eius estectus. Sed Q, hoe possit Deus sacere, patet. na trans ubila C tiato pane in corpus Christi manent eadem omnia accidentia sine sit biecto cu omnibus ellectibus substantiae panis conseruatis cum illis accidentibus ex diuina uirtute.nam illa accidentia efiiciunt omnia quae faciebat sub accidentia panis, & ipsum vinum . nam illa ae. cidentia nutriunt,& iatiae comedentes si sit mant irr iri magna quantitate, & accidentia vini inebriant si sumantur in magna quantitate: imo ex illis accidentibus generantur
vermes,& ex vermibus genetratur paruae mustie, siue musquiliones. Ex quibus patet, in Deus conseruat omnia illa accidetiacu ei ctibus pani ,δc vini: licet sint separata a corpore Christi : ergo multd imagis verbia potuit coseruare esse substatiale ab 'ue animai illo corpore sibi asonaliter unito. Et sic patet qualiter istud corpus Christi mortuum
erat subsutialiter idE numero cu omnibust suis aceidentibus: licet anima esset separatareo et a verbo habebat esse personale, & numerale: unde licet ab anima habuisi et primo esse substantiale illud corpus: tame ma- sit conseruatum illud esse in eo propter unionem ad verbum. Et sic illud corpus mortua
potuit esse instrumentum uerbi non uar a. tum pro illo tune in opere nostrae redeptio.
nis: prout dictum est. Et per h vc patet resp5sio ad iii stantiam. Ex supradicta quaestione,& dissicultate secuda, & etiam ex hoc quod
dicitur in textu huius sexti cantici . s. oe uir go Maria cum tota ecclesia quaesiuit Citrista de uacauit eum, & non respondit: eo et, iam transierat de hoc mado I patrem per mordem corporalem, quin do inclinato capite
emisit spiritum in litetit tertia dissicultas. nutrit Ch fistus in illo triduo fuerit si ius uirginis Mariae, & Maria suerit mater Christi. Ad quod arguunt quidam magni uiri, quod
non unde argu ut sic. Filius, Si mater siue pater,siam relativa primi ordinis, & per consiquens sunt simul natura, fm Arist. hoe est simul ortu,& occasu secundum Augu. Si per'
consequens perempto uno correlativoru pe
rimitur,& reliquum quo ad mutuam relationem: mortuo ergo Christo fuit perempt relatio,siue filiatio, qua reserebatur ad ina, rrena,& econuersis: ergo pro tune nec Chri stus suit filius Virginis, nee virgo Maria fuit mater Christi.Item virgo Maria erat mater Christi ratione humanitatis assumptae,dc Dconsequens erat mater Dei, inquan tum ita humanitas, siue ille homo erat persensiter
Deus, & sic virpo Maria dicebatur nix Dei, F& hominis: sed in illo triduo Christus non
fuit homo prout communiter tenetur:erg
virgo Maria non suit mater illius hominis,
per consequens nec mater Dei: nec mater
Christi. In oppositum autem ainuitur. Nani Christus per totum triduum semper fuit caput ecclesis nee desit esse caput ecclesς: nec perempta fuit relatio eius ad ecclesiam corpus suum: prout dictu est: ergo sequitur per
eandem rationem, et eius relatio ad matrem suam non suit perempta per talem mortem:
nee desit esse filius virginis: nec Maria uiro desiit esse mater Christi,& Dei. Pro cuius
eclaratione est notandum, scut conce-
tio,& generatio humana Christi, se t singuaris sine pati: quia non ex coitu nec opere alicuius
392쪽
alicuius uiri: sed silo opere sima sancti fuit
corpus Api formatu & organi batu no i x meitruo,nec ex sanguine corrupto sicut caeteri:
scd ex puris sanguinibus uirginis : & s mulata fuit ibi creata a tota trinitate: & simul ilIa humanitas coditio nata fuit in atomo perspitaliter assumpta P uerbii. quae quide coceptio,& generatio, nec habuit, nee habebitalia parem: ita mors Christi fuit singulari, sine pari. Na ib i fuit uera morse qa realiter rima suit separata a corpore de sic Christus vere suit mortu'. sed illa mors fuit sine com ruptione,& noua generatione:& sc fuit sinfularis inter oes alas mortes omni u animarii,&oiu in alioru holum. Na in morte cuiuslibet hois non solii separariar aia a corpore: sed et corrumpitur corpus, & ex hole gen rat cadaueri luia illa materia recipit noua,&B alia forma substantiale: quae dicit soriara cadaueris,quae dicitur sorma rei corruptae coli flens in esse corrupto,& tendit actualiter,&naturaliter,& successue in putrefactionem,&.resolutionem. Sed hoc non accidit in morte Christi: quia idem corpus Christi substati aliter numero, quod spus sanctus sermauit ex puris sanguinibusvirginis, mansit unitum
iversisnaliter,& suppositaliter verbo in cruce S sepulcro post separationem animae: visupra dictum est:& per consequens no suit ibi facti corruptio, nec generatio nouae formae substantialis, quia tunc verbum de nouo assu sisset aliam speciem:& per consequens fuisset uariatum nabiectu nostrae redemptior illi,quod fuit corpus Christi ex puris sanguinibus virginis formatu: quod fuisset absurdu& niaximum inconueniens. Et ideo dicitur, V sicut hii mana generatio Christi suit singulari ,& exquisita,absq; aliqua praecedeticorrii Ptione: i .a eius mors suit singularis,& cxqsta inter oes mortes,absq; corruptione, &noua generatione alterius formae. Et ideo dixit David pse. xv. in persona Christi ad patri, Non dabis sanctuum tuum videre corruptione: quoniam a dex ris es mihi ne com Dear.q.daice t realiter fuerim mortuus,& anima suerit separata a corpore: tamen quia corpus nunquam fuit derelictum. nec pers naliter separatum a verbo: sed sic in per in illo triduo suit suppositatum, & persis natum:
per verbum,& conseruatum : ideo non potuit videre corruptionem, nec per conse quens pulleiactionem,nec incinerationem.
Ex supradicti, corollarie infertur conclusio iprincipaliter intenta .s et Christis semp in triduo fuit si ius virgini . Quod probatur.
Nam illud corpus ex puris tanguinibus se matum,& nutritum, ratione cuius ipsa dicebatur mat cr chiisti: nunquam fuit corruptum per mortem nec per sidit eandem per
Ibnalitate ,.sue si pros talitato,per qua suppositabatur a vcrbo: sed sin pci fuit ide. pus numelo sitit santialiter, S per sol aliterpolit supradictum cst. ergo nunquam fuit corrupta filiatio, nec relatio c.hristi ad vi ginem Mariam . quae quidem relatio fundabatur in C riso, ratione illius corporis alia sumpti. S per consequens semper Christus suit filius virginis. & virso semper suit ma ter Christi,& mater Dei, Sed si dicitur contra:quia ipsa in triduo non fuit mater hominis: ed v, cdaristus non fuit homo in triduo, erso nec suit mater Christi: nec mater Dei:
Ad hoc respondetur et tenendo cum magi-sir o nulla esse disti cultas: tamen tenendo cucommuni scola theologorum adhuc non seqtur: christus in triduo non fuit homo : er- eo non fuit Christus . nam verbum afuit hi humanitatem per corpus esset instrumentum pariendi : Sper animani instiumentum merendi: Et ista duo habuit in triduo personaliter unita ad se dicientiam n strae i edemptioni licet inter se essent separata. nam uerbum habebat in cruceps natiter corpus uni tui Deut instrumentaliter uulneraretur in laterer ut ex eo exiret sauruis, S aqua in remdemtionem peccatorum,& essicaciam sacramentoriim: S ut corpus exanime tanquam pauper curaretur,& sepeliretur in sepulcro Pieno. lv. ae omnia erant necessaria ad nostram iustificationem,& no- pCurq redemptionis persectionem: ut Apradictum est. Item idem uerbum eiat unitum cuanima in inferno examinando causam generis humani,& condemnando diabolum,& liberando hominem per iustitia. Etsic patet et licet uerbum desierit esse homo naturalis .
per separationem animae a corpore tenendo coem passionem: tamen non desiit esse Christis: quia sufficienter habuit partes qois sibi
personalitcr unitas ad instrumentu consummationis nostrae redetionis: quia sui scienter exercebat,ic consummabat nost ram redemptionem per corpus, ec animam secudu . exigentiam iussitiae. quia istum modum exigebat nostra iustitia T. ut ille homo Hum- .ptus realiter morereriir: Sanima separare- i.
393쪽
GL tur a corpore:& eorpus mortuu penderet in cruce in satisfactionem omni u nostrum,&sepeliretur in alieno sepulchro:& φ anima descenderet ad inferos ne sua membra descenderent. nam sicut Christus ascendit in eoelum : ut sua membra post eum ascenderent: ita anima eius descendit ad inferos: ne sua membra illuc descenderent : sed ibi nostram causam examinaret ostenderet qualiter pro nobis erat sufficienter satis sadium . Ex quibus etiam omnibus patet .. sicut verbunon desiit elle Christus: ita non desiit esse caput ecclesiae : nec ecclesia deliit esse corpus,
nec sponsa Christu ut magis in sequenti quq
ssione patebit. Et sequitur etiam per eadem rationem,u, no desiit esse filius virginis: ntinxi rgo desiit est e mater, Christi, nec mater Dei. Et per hoc patet responsio ad rationes B in principio indutias. Et hari: de tertia quae
litones huius cantici. rtio etiam quaeritur circa istud sextum canticum : utrum Petrus,
S caeteri apostoli perdiderint totaliter fidem in triduo, di potuerint dici h retici: eo quod
dicit simonia. Percusi runt i ne,ct, tulerunt pal4ium meum. i. vestem fidei, custodes murorum. Et videtur q)Pςtrus suerit haereticus: incepit alia tela' tietare , & iurare quod non nouisset hominem Mati. I . & sic cum iuramento negauit Christum. Item videtur ut ona es amstoli suerint h*tetici in articulo resar rectioni quia quando mulieres nunsarunt eis. Christum resurrexis., via sunt eis qu*dam deliramenta. Luc. a . Item duo
illa pulli desperastes de resurrectione reces Ierunt a ticietate aliorum, dicente : Nox expectabamus messet redempturus Israel. I tu C Thoinas qui dicitur didyiam s. i. dubius, ta qu.im incredulus dixit. Nisi misero digitum
meum in fixuram clauorum non credam. Ite
recumbentibus omnibus apostolis Iesus exi probrauit incredulitatem illorum, O duri-ixiam e*rdis ergo ossines fuerunt duri, & in
eduli, c per x'nsequens haeretici in dio trii duo . Jn Olmolitum est, qu9d in illo triduo,
sicut ecclesia non suit sine capite: ita nec c put suit sine corpore ecclesiallico continente plura membra, qui fuerunt discipuli,& apollolii& tota illa s cietas .cxx. ut patet
Act. r. Et sc apostoli non simpliciter perdii derunt fidem, nec fuerunt haeretici. Ad cuius intellectum est mitan dum, quod fides in actu est srma inhaesio catholicae veritatis, si-: ne sermidine alterius patris. kt haeresis est
obstinata impugnatio fidei alicuius articuli uicum pertinaci assertione contraris salsitatis Et sic de ratione actualis fidei est firma in- .haesio sine formidine: sed de ratione haeresis est obstinatio contra veritatem catholicam simul cum pertinacia. dc sic non dicitur actualiter fidelis: nisi fortiter,& firmiter inhaereat omnibus articulis fidei,absque haesitatione,& formidine: ita quod nil credat esse verius articulis fidei in veritate : nec falsius eorum oppositis in falsi rate: ut inquit Arilio. pri.
mo polleriorum de principiis scientiae. Sed ad hoe oe aliquis si haereticus , sulficie quod
cum obstinatione impugnet veritate unius articilli:&cum pertinacia asserat oppositum
eius. Et ideo ille qui est tepidus, vel dubiuς.
vel titubat in fide, nec firmiter 'inherens nec tibitinate impugnans Veritatem h dei, nec pertinaciter assereni oppositam falsitatem, a& timore, aut formidine poenae non audet eo fiteri fidei veritatem : non dicitur proprie fidelis nec haereticus: sed dicitur medius inter fidelem,& haereticum: quia dicitur infiminus in fide. Et ita est dicendum de Petro, α Thoma, & caeteris apostolis in triduo: & e tian usq; ad astensionem: quia nec persectdsuerunt fideles, nec haeretici r sed infirmi insde. Et sic non laetunt totaliter extra ecclesiam. quia non corde obstinato impugnabat fidem restirrectionis:sed titubabant, de sommidabant. unde Petrus non suit hae teticus quando negauit Chri stu in. quia non obstinate corde : sed formidine ; α timore ne aure Ore . nec negauit corde Christum Esse Deli,& Messiam in lege promissum: sed Qtum n gauit ore se nouisse hominem: nee perdiditi, dem in habitu, sed Qto aetii in ore.&ideo Fillico fleuit amare gallo cantate. Ex quo pa tet,qudd lion se it h. ereticus, nec perdidit habitum fidei: sed suit infirmus in actu. Et ira est dicendum de omnibus apostolis: quando relicto Christo omnes fugerunt : quia non perdiderunt totaliter fidem in habitu, quia
non reuersi sunt ad siua: sed adhuc congrcgacti in coenaculo expectariint resurrectionem per totum triduum: ad quos ingressus est Christus in die resurrectionis absente Thoma : ut patet Ioan. xx . Ex quo patet, quod non obstinato corde impugnabant veritateresiarrectionis: sed tanquam infirmi tituba.bant. Et ita etiam Thomas non dictus est haereticus: sed infirmus, & durus, & tardus ad
credendum , quaerendo experimento . Eu
394쪽
Al ita est dicendum de illis discipulis duobu ,
qui illa die ibant in Emaus. quos increpans Xps non dixit haereticos: sed itultos,& tardos ad credendis . Et sic est et dicendu de Oibus undecim recubentibus: quoru Iesiis increpavit,& exprobrauit incredulitate,& duritia: quia no increpavit haeresim,sed duritia S infirmitatem eorum, & tarditatem ad friantiter,&sine formidine inhaerendum,& eredendum. Ex ovibus patet licet illa secietas aliqii perdiderit fidem in actu ex infirmicate: in non in habitu mec corde obstinatocu pertinaci assertione alterius partis. & io nunq suit l, retica .Et sic semper filii ecclesia hristi ilicet infirma: sicut homo i firmus ex omnibus membris,no desinit esse homo. Ite dubitatio,vel negatio, vel assertio, nu quam dicitur haeretica, nisi i sit directo contra id vi quod est per ecclesiam determinatum,& pro η mulgatum. Et ideo Papias,& Hyreneus, &Lactantius, qui asseruerunt fideles victitros per mille annos in hoc secillo post secudum
aduentum Christi: non reputantur haeretici ab ecclesiar eo quod tunc nondum contrarium erat determinatu. item beatus Cyprianus,qui dixis hereticos,& ab eis baptiratos esse rebaptitandos,no fuit censendus h reticus: eo qu6d nondum contrariu erat determinatum i Sed modo unusquisque talia ast rens reputaretur haereticus postquam ecclesia eo trarium determinaui talea ergo pariter
est dicendum de apostolis, & discipulis dubitantibus,& titubantibus in passione Christi de eius resurrectione: eo quod spiritus
sanctus nondum confirmauerat in apostolis ecclesiam v ue ad diem Pentecostes: nes' dum euangeli uni fuerat promulgatum:
V post aduentum spiritus sancti, dreroni g
rtionem euanSelii non potuit esse dubitatio de aliquo articulo s dei, & negatio absq; haerese prauitate: prout magis claclarabitur in expositione euanseliorum Deo concedente. Nec est dicen unam tota illa ecclesia quoad omnia membra fuerit infirma in illo Git duo: quia inter caetera unum membrum tra-buit sanissimuma virginem Mariam: in qua suit conseruata integra fide seces e sae, spe, Scharitate formata.&ideo non cessauit nec
desiuit ecclesia in illo triduo ; nec in toto tempore usque ad ascensionem, di missionem spiritus sancti. Item licet tota perfe-l ctio sormae ecclesiae non fuerit conseruata. in quolibet membro infirmo: tamca scit conseruata in uirgine Maria tanqua In uno D
membro sano, S principali post Christum
qui erat caput ecclesiae: prout sipradictu suiein quinto cantico . Et ideo per totum illud triduum,&etiam usq; ad Pentecosten , sicut ecclesia non fuit sne capite Christi, i ita nec caput fuit sine ecclesia in illa Qcietate nec illa secietas desiuit esse ecclesia: licet pro maiori parte me brorum Erat infirma. Vigod patet . nam semper fuit in vitii congregara per
totum triduum in coenaculo ex pectando resurrectione. ra:&pollea per quailraginta dies expectando ascensionem, Sc postea per decedies expectando spiritii in sanctum i ut patet Act. i. dc sic semper fuit coligi ata sub aliqua spe,de fide Claristi, & per cons quens naquam desiuit esse ehclesia i sit supradictis er-
patet . qudd lice custodes murorum ses-icet principes sacerdotiim de Scribae, S Fa- l ris ei, & Pilatus cum silis ministri u percusserint, & vulnerauerint ecclesiam apostol rum, & discipillorum vulnere terrori ,3c timoris.& tulerint, & abstulerint ipsi vestem,& pallium fidei actualisi tamen non soci h bimalis.& ideo non totaliter destriaverunt nec anni hila iterunt ecclesiam l quia adhue mansit in ea aliqua scintilla vitae sciliceo dei,& spei: licet vulnerata Sc infirma . Et se
apostoli non fuerunt haeretici: sied infirmi in fide. Aliud est enim esse infirmum in fide, de aliud haereticum nam aliquis potest titub re,& esse in firmus in s de ex timore , echoeabsq; impii natione obstinata veritatis fidei de pertinaci assertione alterius partis: Si se
non erit haereticus ille talis. Et notas notiter dicit in textu. Inueneriit me custodes oui
circumesit ciuitatem Sce. quia Scribae,& pna Frisaei,dc principes sacerdotum,qui erant positi ad custodiam es uitatis no introibant ciuiatatem sacrae scripturae: sed tanquam ceci, &canes eircuibant ciuitatem non attingentes veram intelligentiam sti ipturae. Et sic ambia labant in cecitate, Sc mendaci traditiori mortra omnem veritatem. quia in circuitu imi iambulant . Et ideo sicut ipsi erant vulnerati, dc sauciati pestifero,& haeretico veneno insidelitatis contra Christur ita conati fiant percutere apostolos vulnere terroris, de timo ris& expoliare eos pallio fidei.Sed non potuerunt totaliter obtinere intentustium . Nam
Christus resurrexit tertia die, deam si 'los uisitauit, ostenden 'es veritatem suae resurrecti is, dc 'per quadraginta : di is
395쪽
A increpavit incredulitatem eorum, & finaliter in die Penthecostes induit eos pallio sapientiae,& intellectus, & conlilii, dc sortitu-nis omnium donorum,& gratiarii in. Et sic manent Iudaei in sua c citate obstinati, tan- uim canes circundantes ciuitatem, us' adnem,& vesperam mundi. Et fidele, succes sores apostolorum manent in fide Christi confirmati, usque ad secundum aduentum Christi. Et hoc de sexto cantico .
malis eri docti itins ex dilem rM O pulcherrima mulierum lorealitiai ditictus tuus ex dilectas quia sic adi rufi mi Dilectus mei eandidus ct rubicim
Lechu ex millibur. Caput eisu aurum optimum. Comae eiuscur ela palmarum:
D residem luata Dema plenissima.
Manus illiuit aritis nereplena facinois . . ii Vemer eius ebumeus
osiae Hierusarem. Hocesi c/nticum septimum: in quo S
lomon cantat excellentia, & potentii, de dignitate Christi: quam ecclesia apostolorum cantauit, &euan.elizavit in Hierusalem post reception zm spiritus sancti. Et per conse uens Salomon cantat praedicatione,& publicationem eua. agelli factam per apostolos post receptionem spiritus sancti, primo in Hierui leni, Spopulo Iudaico, di po
stea in populo dentili: ut patebit per cantica nsequentia. Ad cuius intellectum est notan dum . prout dictum suit in si periori cantico, quod ista sponsa . s. congrmatio apostolorii,& discipulorum timore percussa, G terrore vulnerata ,& pallio sortitudini, fidei expoliata per totum triduum datuit in coenacuta, vique ad resurrectionem. Et adhue latuit ibi usque ad diem octauum: ubi iterum apparuit Iesiis praetente Thomae ut patet Io. 2ΟωEt ideo tunc ista sponsa magis certificata de reserrectione sponsi siti abuta Hierii salem in Galilaeam: ut patet Matthaei ultim. Et ibi iterum se manifestavit Iesiis Petro,& Ioan ni,& Thomae,& caeteris apostolis, & discipulis ad mare Tyberiadis, & comedit cum eis rvt patet Ioan .ii. Et sic magis certi de Christi resurrectione venerunt ad montem Oliveti,& ibi locutus est eis Iesius de regno Dei a praecipietas: ne discenderent ab Hierosollamis donec reciperent sipin sanctum. & sic videntibus illis eleuatus est in coelum . Post cuius escensionem undecim apostoli cum to a turba discipuloriim,&mulierum numero. I 2 o. reuersi in Hierusale , & latuerunt deced: ebus in coenaculo, usque ad diem Pethecosses. in quo receperunt spiritum sanctum. Ex
quibus omnibus patet, quod ista sponsa .ssis eieras apostoloru,& discipulorum per quinquaginta tres dies . s. a captione Christi usq; ad Pethecoste latuit profuga,& timore perterita,& perculsa,& vulnerata .dc pallio se titudinis fidei expoliata: in quibus quinquaginta tribus diebus non ausa est coram populo Christum nominare: nee veritate euangelicam,&resurrectionem Christi praedica- re. Sed nostquam reeipit spiritum sanctum, Fomni vulnere terroris fan. ita, de virtute spiritus sancti ex alto induta , de pallio donora spiritus sancti vestita, de armata: omni sormidine reiecta: repente exivit de coenacillo, de cum audacia coram principibus sacerdotum,& Scribis,& Pharisaeis & omni populo incepit Christum praedicare, δἰ euangeli Zare :&eius resurrectionem, Salcentionem
manifestare, & ipsum esse Deum, dc hominem,& Messiam in Iese,& prophetis promissum publice confiteri, &per sacras I ript ras probare, Se demonstrare: ut patet Act. I,& per totum discursum illius libri. In quo die inter caetera duo magna mira.
bilia opera spiritu sancti manifestatas erquorum primum suit, quod Petrus, qui in capti. - Coo h
396쪽
in captione Christi ad vocem unius ancillae timore perterritus Christu negauerat,& omnes alii apostoli,& discipuli, qui relicto Christo aufugerant,&per quinquaginta tres dies ei inore perculsi,& pallio sortitudinis fidei
expoliati latuerant: tunc recepto spiritu sancto cum tanta fiducia audacia audebant Christum praedicare aduersus principes iacerdotum,& scribas,& pharisaeos, quos ante miserabiliter formidabant,dicentes. Obedire oportet magis Deo quam hominibus. Et ibant omnes gaudentes a conspectu concilii,quoniam digni habiti sent pro nomine Iesu contumeliam pati: ut patet Act. s . Secundum opus miserabile fuit: quia Petruscum caeteris, qui nunquam literas didicerat εn selis rebus rusticis, S piscatione enutriti, in illa die contra scribas, & pharisaeos & le-B gisperito, sedentes in cathedra Moysi, cum frandi sapientia, & audacia inceperunt di-iputate, Seis Christum fuisse verum Mes fiam in lege promissum per sacras scripturas demonstrare: quorum rationibus,& authori tatibus scribae,& pharisaei resistere no valentes,cofusi,& conuicti recesserunt: in tantium quod videntes turbae ph aiisaeos, & scribas papostolos esse conuictos: ad tria millia, de turba crediderunt,&baptismum receperiit: Vt patet Actuum. 2. Et sic per praedicatione apostolorum, & miracula quae fiebant, per eos in virtute nominis Iesu, creuit numerusti ecclesia fidelium. Omnia ergo ista praeuidens Salomon in spiritu secit istud septim si canticum, in quo introducit ecclesiam apostolorum publice, & discipulorum praedicania tem Christum in Hierusalem post receptio V nem spiritus sancti. Et introducit plebe simplicem,& deuotam apostolos deuote audientem,& de qualitate sponti quaerentem. Et iotria sunt in hoc cantico . Nam primo ecclesia apostolorum, & etiam mulierum quaerit sponsum suum Christum in Hierusalem ubi
ante nec quaerere, nee praedicare audebat. Secundo plebs fidelium Iudaeorum, qui co uersi sunt, quaerit de qualitate & dignitate huius sponsi.Tertio ipsa sponsa publice praedicat,& euangeli Eat deitatem, & maiestatem, R. potentiam,& sapientiam,& caeteras persectiones Christi sponsi sui. Secundu erit ibi. Qualis est dilectus tuus. Tertitum ibi. Dilectus meus candidus. Quantum ergo ad primum est aduertendum secundum Omnes Guangelistas: quod postquam Christus scit depositus de cruce, & positus in sepuIero: dii napostoli laterent in coenaculo propter metum Iudaeorum per totum triduum, primo mulieres emerunt aromata, & die dominica mane diluculo venerunt ad monumentum ut ungerent Iesium. Sed eum inuenissent Iapidem reuolutum ab ostio monumenti,&fuisset eis nunciatum per angelos Clitis uiri restirrexist e: tunc sola Magdalena mansit iuxta sepulchrum caeteris recedentibus, ad nunciandum apostolis Christi resurrectionem. Sed interim, Chrillus apparuit Magdalenae sub specie hortulant: ipsa autem putans Christit in esse hortulanum dixit. Si iustulisti ipsum, dicito mihi. Item in eodem spatio temporis Christus apparuit mulieribus euntihus ad apostolos. Et apostoli, scilicet Petrus & Ioannes ex relatu mulierum ven
runt ad sepulchrum, ad quaerendum Chriasium : quibus apparuit Christus in via dum reuerterentur. Ex qu: bus patet: quod tota Secclesia tam virorum, qtiam mulierum quaerebat Christum in illa die cum grandi ast ctu & amore. Et eodem modo de tota ecclesia sponsa Christi pro illo statu possunt verificari verba posita in principio huius septinat cantici. Vnde ait -nsa ad filias, & mulieres Hierulate in ,& maxime ad deuotas rinter quas quaerebat C hristulit: dicens. O filiae Hierusalem: adiuro vos. i. stib sacro iura-n ento veritatis legis & prophetarii vos obligo & exhortor: ut nuncietis mihi si inueneritis dilectum meum, qui filii sepuli una in monumento: quia tulerunt dominii meum, S nescio ubi posite tulit eu: ideo amore langueo. Sed est iterum aduertendum, lecci
ha apostolorum, & discipulors no solii quaesiuit, & expectauit sponsum suum per illud F triduum,& totum spatium,usque ad missi nem spiritus sancti, sed etiam cum maiori assectu illico post redemptionem spiritus sa eii quaesiuit eum in cordibus hominu na, blice Christum praedicando: primo in Hiemrusalem, & exinde per totam terra promicsionis & per totam Syriam, & Arabiam, dc
Graeciam,& per totum orbem: ut patet per totum librum actuum apostolorum, Sc in ecclesiastica historia. Et sie ista adiuratio posita in principio huius septimi cantici maeisl roprie verificatur de praedicatione aposita orsi facta primo in Hieria sale, & exinde per tot si orbe. Vnde recepto spu sineto dixit Petruscutota ecclesia apostoloru ad toris p pulum
397쪽
A pulsi Hierusale.O filiae Hierusale adiuro vos
per sacram scripturam legis & prophetaru: nuncietis mihi: si inueneritis dilectuntnaei i. i. si creditis eu in cordibus vestris. q. d. quia ex dictis sacrae scripturae potestis videre ipsum esse Deu,& homine & Messia in le- promissum, que vos ignorates crucifixi-is. qui mortuus est pro peccatis onantu, &resurrexit a mortuis: prout oes prophetae testimoniti prohibet de ipso: to p eas de sacras
scripturas vos adiuro & moneo et ut recspiatis ipsu in veru Messia & redeptore, & si inueneritis ipsum , & credideritis in cordibus
Vestris rogo ut annuncietis mihi quia amore langueo. Vnde hoc dicebat ecclesia apostolorui quia in tantii fuit accensa in amore,&ch. uitate in Christi per receptionem spus sancti: non times minas scribarum,& phaB risaeorum, nec regu, nec principum cum riducia praedicabat. Christum desiderans omnes populos adducere ad fidem eius. Deinde cudicit. Qualis est dilectus tuus i ponit deuota -interrogationem audientium praedicatione apostolotum in Hierusalem in die Pente. &diebus sequentibus. Ad cuius intellectu est. notadum: ut legitur Aet. Σ. &Micu Petrus S caeteri apolioli publice praedicarent cora
populo Christia esie filium Dei:& post mor-
resurrexisse in corpus gloriosum & se-disi e a dextris Dei patri, tanquam hqredem. N accepisse potestate ua super totum uniuersum: tunc omnes admirabantur. Et ideo admirantes quaerebant de qualitate, & digniatate,& maiestate Christi resiargentis,dicentes. Qualis est dilectus tuus ex dilecto o pulc cherrima mulierum i quasi dicerent. tu dicis ille dilectu, sponsus tuus est filius Dei dilectus a Deo patre , & in tantum dilectus, siscitauit eam a mortuis tertia die: S tradidit ipsi regnum mundi: ergo dic mihi qualis est iste dilectus tuus natura & matellate: . di quomodo procedit ex patre dilecto. Et dic.etia in nobis: quare quaeris eum cum tanta stilicitudine λ qa sic adiurasti nos . Ad cuius' intellectum est aduertendit, istis Hierusale tria dicunt in praesenti sua ilione. Primo
ruta bis dicunt, Qualis est dilectus ex dile-
o. per quod explicat duplice processionem: filii ex patre. Quam prima est ab sterno se- cudii diuinitatem. secunda est processio teporalis secundum humanitatem. Et ideo quae runt de qualitate Christi non s0lii secundu diuinitatem: sed etiam secundum humanita-
tem: Item secundo iste filiae Hierusalem v cantistam sposam pulcherrimam mulieru: per quod noti sicant pulchritudinem, bc plenitus inem donorum, & gratiarum,& bonorii sitiritualiu , qua adepta est ecclesia in die . spiritus sancti. ite te tio dicunt , quia sic adiurasti vos . per quod, denotat magna soJlicitudo, & charitas, qua habebant apostoli,& discipuli in publicatione euangelii ad conuertendos infideles, o ludendo,& probando per sacras scriptum
2: Verum Deum, & homine, S Mestiam in sese proniisl um. & ideo filiae
Hierus em eos interrogabant. Deinde cum dicit, Dilectus meus candidus,&rubicuna prompta responsio sponsae ad illias Hierusalem,explicando nia leuatem S potentiam,& sapientiam,& omnes digni:
tates Christi spons siti, deseribendo ipsum A.
per omnia membra sua . Ad cuius intellectu est notandum, et decem membra Christi
numerat,di memorat sponsa:per quaeden
tat,& notificat decem dignitates, & pers ctiones Christi spo si sui super omnia creata
scaput, comas , oculorigenas, labia,manu , ventrem,crura,speciem,& guttur.Vnde per
Cnristi diuinitatem , ut ait Apostolus prima ad Cor. ri. Caput ecclesiae Christus,& caput Christi Deus. Et ideo Christus no est Deus per participati nem , sed per est entiam secundum diuinitatem : ideo non dicit, caput eius aureum, sed
caput eius aurum optimum. Item per commas nigras intelligit Christi sortitudinem α victoriam qui habuit de Diabolo,& muta do, & morte: eo quod nigredo,& crispitu-cio capillorum denotant, sortitudinem in Fhomine. Ideo dicit, comae eius sicut elata . i. folia palmarum erecta siurIlim, S rigida ad vincenda,& triumphando. Item per oculos columbinos intelligit Christi perspicacitate in discernendo, & rectitudine in iudicando.
Et per genas odoriseras,& aromaticas intelligit eius honellam vitam ,& conuersatione in hac peregrinatione. Et per labia intel- Iigit eius praedicationem: & per manus to natiles , S aureas intelligit eius miram potentiam , di opera miraculosa.& per ventre
plenum sappi iis intelligit ipsu insuisse cadisam,& armarium inunitam virtutum . & per
Iura & bases aureas intelligit fidei atticulos
G gratiam sacramentorsi. super quas fundauit ecclesiam, di per speciem, & staturamia telligi c
398쪽
r ro D.Iacobi de valentia Christopolitani Episcopi.
a intelligit eius pulchritudinem,& magnitudinem,& excelletiani,& imperium,S pergnitur intelligit suavitatena sermonum eius.
Fuit ergo,& est Christus caput, & principiurrimo omnium rerum per creationem: ciuia omnia ner ipsum facta sunt. Ioan. i.Et est casui ecclesiae,& hominum, & angelorum: qa eus posuit eum super omnem ecclesiam, dc principatu ,& ptates.& istud caput est Deus non per participationem,sed per essentia.Et adeo caput eius non dicitur aureum: sed ipsam aurum, ad denotandum quod Christus no est Deus per participationem,sicut citeri sancti: sed est Deus per essentia: luia Christus est verbum filius patris sibi coes entialis Item oculi eius sunt mundi ,& recti, S perspicaces, volantes super totam scripturam: Dcut columbae super rivos aquarii,quae sunt v lacte lotae.i .lacteo colore dealbatae,quae resident iuxta fluenta. Ita ergoChristus est mudus,& rectus, non accipiens personam hominum in iudicando:& perspicax in discernendo,& penetrando secreta Dei patris,de sacrς scripturae:quia quaecunque audiuit,& hausit ex puteo sapientiae patris, nota secit nobis. Habet Christus comas nigras, & turtuosas, S rigidas,& elatas, & eleuatas per sortitudinem: quia suit fortis in perserendis iniurijs,&laboribus,& tormentis,& se redo morte, di passiionem.Genae eius sunt odoriser e, si-' cut areolae aromatum consitae a pigmenta-- rijs,& aromatariis.quia eius vita,& conue satio honesta suit omnibus exemplaris,&odorisera.ideo omnes currebant in odorem di famam uno uetorum eius. Item labia eius
fuerunt distillantia myrram primam in prae C dicando,quia praedicabant poenitentiam,&extirpabant vitia inserendo virtutes. Et manus eius,per quas designatura Utetia,& operatio: fuerunt tornatiles, id est munitae,& armillis aureis circu ndatae,& plenae hyacintis: quia opera miraculosa quae faciebant manus potentiae Christi, erant aurea,& hyacintina super omnem facultatem humanam in suscitando mortuos,& aegros sanando,& ope-- ra misericordiae exercendo. Item venter
eius suit eburneus distinctus saniris, id est fuit capsa, & arca plena lapidibus praetiosis,' scilicet virtutibus,& bonis,& tesauris spiri-
tualibus,undet Hebraeo habetur eter eius
capsa eburnea plena fassiris: quia Christus
- fuit arca,& armarium omnium virtutum,&thesaurorum apthntiae, de scientiae Dei, α
gratiarum,& omnium virtutum, & bonoru dispiritualium: de cuius plenitudine Omnes accepimus.Ite crura eius, seper quae fundauit ecclesiam sitnt, sicut columnς marmoree,scalicet sortissim ,& mundissimς ad modu marmoris. quae quidem columnae ecclesiae sunt fundatae u per bases aureas. s. super fidem,&charitatem,& tratiam sacramentorum . Ite
species,& pulchritudo Christi, tuae consistit
in abundantia bonorum,& magnitudine, se altitudine imperij,& supereminentiae,& di-nitati est sicut Libani. Nam sietit mons Liani superexcedit omnes alios montes Syriae in altitudine,&pinguendine pascuarum,& fructuum,&aquarum: ita Christus,qui est mons Dei,mons pinguis, siuperexcellit,& excedit omnes montes , scilicet omnes creaturas in altitudine persectionum , & copia fructuum virtutum, & bonorum spiritualium. Et sicut cedrus est arbor electa,& incorruptibilis, & altissima super omnes alias a bores: ita Christus immortalis post resurrectionem excedit omnes creaturas in dominio,& imperio: quia sedet a dextris, id est in potioribus bonis patris:& da ta est illi potestas in coelo,& in terra, ct in omnibus abys sis. ideo dicitur electus, id est eleuatus ut cedri. Ite guttur eius est suavissimum. i. loctriana evagetica,quae ex gutture, & ore eiu ς processit,& quam nobis reliquit:est suavissima,& dulcissima audientibus. Ex quibus patet ltotus Christus est desiderabilis,&bonus quatum ad ola supradicta .squoad caput, S pcomas,&Oculos:quia omnia sunt bona,&desiderabilia,&nil fuit in eo quin suerit bonis,& desiderabile sponsae suae ecclesiae. Et ideo .concludit sponsa canticum suum , dicens. Ofiliae Hierusalem talis est dilectus meus Christus,qualem vobis descripsi. & praedicaui. Et ipse est amiciis,& sponsus meus, quem vidi,& audiui,quem amavi, in quem credidi,que dilexi,& tanquam Deum colui, & in verum
Messiam in lese promissum suscepi. Ex i,
pradictis omnibus patet . quomodo ecclesia apostolorum,& discipulorum vnlnerata vulnere timoris, & expoliata pallio firmitatis fidei,non ausa fuerat publice per quinquaginta tres dies sdem Christi consteri: sed recepto spiritu sancto in die Pentecostes induta pallio sortitudinis fidei,& aliorum donorii, dc gratiarum,publice,& cum fiducia ausa est
cantare canticum supradictum: consten
399쪽
. Expositio. .ux hominem, de Messivi in in lege promissum,&hoc probi do per scripturas legis, & prophetarun ,& conuincendo Iudaeos: ut patet per totum discursum actuum apostolorum. Et
rite dicta sint de septimo Cantico.
o pulcherrima mulieri lQMdhain is dilectuit il
Dilectus meus desiendit in iannum suum
ri ibi pascatur in hortis D lilia colligat: ἔν dilecto meo en dilectus m- mihi.
PHAra ei amica mea osῖatiis D decora sicut Hierusalem. Terribilis ut castrorum acies ordinata .
Quia is me avolare fecerum. apisii tuisicut grex caprarum , apparuexum de Galaad. Dentes tuisicut greges ovium QNaasicen terunt de lauacro. Ommi mellis 'ribus :nsire i innesi in eis. Sicut eortex mali punici Fic senae tuae assime occulus tuli.
Vo abiit dilectus tuus &e. Hoeest
calicum octauit, in quo Salomo cantat descensum eccletiae apostolorum
C ad praedicandu populo gentili, & per consequens eatat coni tersione populi sentilis. In quo eantico spossis sati,facit petitioni plebis geritis cupientis sectari cum plebe iudaisa, & dealbari a nigredine idololatriae:& recipi, & introduci in cubiculii regis, & pa ei in horto eius, & quiescere sub umbra eius, prout . dictum filii, & ipsa petiuit in eatico primo. Et ideo Christus in hoc cantico recipit plebem gentilem,& pulchri iacit, de decorat ea sectando eam sibi simul, cum conuersis depopulo Iudaico. In quo cantico duo principaliter iacit. nam in prima parte introducit sponsium vocantem,& decorantem sponsam Me populo gentili. In secunda vero introducit populum laudantem,& beatificante eamdem si insani ibitaexaginta sunt reginae &c. Quantium ad primum est notandum: prout
l gitur Actuum. 13: qudd pia uani rexIN Dsia,& coetus apystolorum praedicauit, di a nunclauit publice, & cum fiducia verbum Deirpulo Iudaico. probando, & conste do Christium es e verum Messiam , in lege
promissum: in qua praedicatione ecclesia ea-tauit praecedens canticum prout dictum est: cfmmenda do virtutes,& persectiones Christi: tunc licet multi Iudaeoruni fili sentc-- uersi ad Christum per praedicationem apostolorum: tamen maior pars, illius populi contra dixit praedicationi apostolom: & n gauit Christum: dc persecuta est ecclesiam. Tunc Paulus de Barnabas videntes ingratia tudinem illius populi,dixerunt. Vobis oportebat primum locul verbum Dei: sed quo niain repulistis illud, de indignos vos iudi- eastis aeternae vitae,ecce conuertim iit a d sentes.Sic enim praecepit dominus. Consi tui Ete in lucem gentium ut sit suus mea, usque ad extremum terrae. Audientes autem gentes gavisae sunt &c. Ex quibus patet qualiter reprobatis Iudaeis inceperunt gelites eo uerti: ut patet Actuum. i 3. dc per totum discursem illius libri. Et sic Christus sponsiis ecclesiae dicitur declinasse, de descendisse a populo Iudaico ad populum sentilem: in quo fecit de plantavit hortum suum: ex quo collegit plures fiuctus, id eis plures fideles, ruam de plebe Iudaica . Hoc autem praeut ens Salomon in spiritu, sumendo parabolam , dc ssuram ex Iosue: qui ordinatis, de
constituti . I x. principibus, δέ capitaneis a deptus est totam terram proniissionis,quam gentiles,& idololatrae possidebant: ita pariter Christus coiistituit illos. ia. apostolos: r quos adeptus est totum potulum genti- Flem .Et ideo Diomon in hac prima parte huius cantici cantando conuersionem populi gentilis introducit tres species personatum ad loquendum. Nam primo introducit filias Hierusale desponso interrogates, per quas intelliguntur minores Iudaei per apostolos conuersi. Secundo introducit sponsam ad quaesitum respondentem. Tertio introducie sponsiim plebem gentilem ad fidem uocantem,& eam decorantem, εc sibi sociante. Secundum ibi. Dilectus meus descendit. Te tium ibi. Pulchra es amica mea. Quantu ad primum quia in se periori cantico sposa comendauerat sponsum .dc explicauerat eius virtutes,dc persectiones in gentes ideo fili
400쪽
S111 D.Iacobi de Valencla ches stopolitani Episcopi.
A quaerunt, & interrogaban pons in dicen- res. O pulcherrima mulierum,qud abiit dilectus tuusῖqud declinauit dilectus tuus 8c
quaeremus eum tecum. Isti vero interrogantes erant nouiter conuersi de Iudaismo, &minores qui interrogabant coetum Apost
lorum, qui tria dicunt. si quo abiit. i. quare recessit a Iudetisy & quo declinauity quia recedere a populo Iudaico, 3cire ad populum
senti lem,declinare est tanqua a maiori, &dignori ad minore.n. Item stabdunt.Quaeremus ipsum tecum. quia multi conuersi ex
Iudaeis praedicabant etiam populo gentilicum Apostolis.Deinde eum dicit. Dilectus meus descendit in hortu dcc. ponitur res so sposae, iuxta quaesitum. Ad cuius intelleoun est notandum,m delubra,& templa gEtili si in quibus prius habitabant, δέ adora-2 bantur idola: dicebantur cubilia draconum& Daemonum: sed po stea factae sitnt Ecclesii
Xpi,dc sanctorii in quibu, eolitur,& adorat verus Deus trinus, & unus, dc Ostertur verusacrificisi eucaristiae,& verae orationes,dc Oblationes , Sc celebrantur diuina ossicia Deci
acceptabilia, quibus Deus dicitur pasci, dc delectari. Et sic getilitas per fidem,de Baptismum iacta est areola aromatum spualium ,
ruibus christus dicitur pasci. nam sicuthristus pascit nos cibis spiritualibus sacra
metorum .dc doctrina: ita dicitur a nobis pasci liliis, 3: rosis de aromatibus b onorii operum, Sc orationum, Sc uniuersaliter cultu lavris: inqitantum delectatur in nostris bonis Operibus,de acceptat illa ad vita iterne. Respondens ergo sponsa ad quaesitii adolescentularii, de filiam Hierusale: qn dixerut .Quo C abiit,& declinauit dilectus tuus dicit. Dilecti is meus Christus, reprobatis Itidaeis incredulis: auibus primium oportebat Ioqui uerbum Dei,quia indignos se secerunt, ideo c5 uersus ad gentes descendit in hortum situm
ad areolam aromatum.Nam ex populo gentili, dc ex templis, Si delubris eius seeit sibi
areolam aromatum, de hortum fructi serii meiecta spurcitia idolorii: ut pascatur in hortis populi gentilis,dc colligat ex eo lilia, sci
licet uirgines, Sc martyres, εἰ conses ores,dcdoctores, Sc iustos utriusq; sexus, ut pascatu ibi pactu latriae.s sacrificiorum,Sc oblationum, Sc orationum. Et dicitur Christus desceliderei populo Iudaico ad gentilem tanquam a disniori, qui ante Deum colebat: ad minus dignum , qui idola venerabatur.
Dd quia per tale descensim Christi ad FG Dbem gentilem, sim t plebs gentilis conuersa pascit christum per latriae cultum, ita Christus pascit eam pabulo ecclesiasticorum sacramentorum. 5c per consequens fit mutuus
pastus: ideo subdit.Ego dilecto meo, Sc dilectus meus mihi,quia pascitur inter lilia. q. Lego exhibeo cultum, Si seruitutem l triae dilecto,& sponso meo Christo, de exhibeo ipsi fideles per generationem: quia co-tinue regenerat ex me filios,& martyres, &virgines dc conse res, de iustos utriusque sexus per Baptismum, Sc alia sacrameta. Maipse largitur dc exhibet mihi pastum, εἰ pabulum spirituale . s. do na spiritus sancti, Agratiam sacramentorum in praesenti,& gloriam in futuro: Sc sic ad inuicem correspo demus nobis: de exhibemus, Sc reddimus uices amoris. Item ego exhibeo dilecto cultu Elatriae,cui obligor ex debito: sed ipse gratis, de libere largitur mihi localia. 3c bona sponsalia, Sc spiritualia in dotem: quia tanu sp
sam decorauit me corona, d copia bonorum
spiritu ilium illi familialiter loquendω imo iam satisfacit mihi, de eorrespondet meae petitioni, dc desiderio . Nam ego cum ingenti affectu, de desiderio in primo cantico Iaeti dealbari,Sc mu dari a ingredine. idololatriae, dc spui titia gentilitatis,S clari cu filialibus Hierusale in eadem Ecclesia,& pasci in uno, de eodem horto, de quiesceret sib umbra spos in meridie: sponsus autem iam audiuit uoce ni meam, Sc annuit votis, dc petitionib us
meis: quia iam familiariter mihi loquitur per Apostolos: di ego loquor ipsi cantando psalmodiam,& diuina osticia: quia iam must Apostolos suos ad praedicandum euange Flium omni creaturae per uniuersum mund una, de sic iam loquitur mihi sponsus,dc audio tiocem eius euangelicam: dc ego iam to quor illi: Sc respondeo ipsi confitendo ipsum este verum Deum, dc hominem, de veru Messiam in lege promissum. Et sic respondeo ip s per fidem, spem,Scharitatem,& cultum intriae. Et sic sponsus meus pascitur inter lilia martyrum, εἰ virginu, dc omni uiustorii, rsi bona opera, dc cultum latris delectabiliter acceptando. Deinde cum dicit. Pulchra es amica mea, de suavis 5 c. introducit spo
siis ad loquendsi, & ornandum, δι dotan uni ecclesia sponsam suam de populo gentili bonis spualibus, sicut ante dotauerat ecclesiam de conuersis de sinagoga. Ad cuius intelle: ctum