장음표시 사용
41쪽
Ioue et D.Iacob deVilentia Christopolliani Episcopi Expositio .
A gna era fueris iratus, talis ira non erit perpetua: imo finaliter mi ae recordaberis, & notu facies saluatorem operis tui in medio anno auma .ante finem mundi in tre a te statuto rquia qia veniet nIenitudo Uis per tuam prouidentiam constituti , mittes hilum tuum natum ex muliere fin carnem &e. Translatio at ipsbrum o.habet: In medio duorum animalium c 'nosceris: & tune est sensiis. i.c gnoscem in medio duorum Testamentorsi: mae per duo animalia designantur & figuratur. Nam testinue.des natur per asinum, edu semper fuit sibiugo seruitutis,& pori bar c ra importabilia preceptorum caeremonialita. Et test. uum designatur per vitulum liberum line iugo. Et et Christus sui enotus d inuentus in Bethleem in medio duo ramaialium. bovis N asini in praesepiol. Et R et duo testamenta diir duo anni diuinae legis. Nam testiti vetus dicitur annus semirutis,& irae: sed testin nouit dicitur annus miae,
o gratiae,& libertatis,& benignitatis, ut dictum est ps 6 . Et ideo dicit hic propheta, in
medio duorum annorum legis.c irae, & miae notum iacies siluatorem: quia cum iratus
fueris per totum annum ve. te. miae recordaberi in fine illius anni veniens in carnem, S instruens annum gratiae, & mrae, & benignitatis, & sic notum facies saluatorem, &opus tuae salutis in medio istorum duorum
annorum sue animalium. D---Πνο umet: sanctio de m te Pha
ibis min. medietur diu dolo ante pedes eius.
Hic est secunda pars in qua propheta comendat maiestatem huius saluatolis praedicendo primum aduentum eius in carne iri,:&praedicit etiam victoriam Christi contra diabolum in si a morte,& passione. Ad cuius intellectum est primo notandum, cum Christus lit Deus, , homo, duplex ligitur esus natiuitas,&ortus. Nam una est aeterna a patre sine matre,& altera temporali, a matre sine patre. De natiuitate humana temt'rali dicitur Miche. s.Tu Bethleem terraestrata paruulus es in milibus Iuda, ex te milii egredietur,qui ut dominator in Israel. Sed de nati. uitate diuina Staeterna subdit. Et egressus Dius ab initio a diebus aetera itatis. Has ergo easdem duas natiuitates memorat Abacuch de Christo dicens. Deus, idest Iesias Chrissius Deus, & homo secundum diuinitatem,&aeternam generationem vcni et ab austro,& a meridie dest ab aeternitate, quς semper
est tota simul in meridie non liabens mane nec vesper, nee principium,nec fine, nec semper est in meridie. Et idem Christus sanctusi sanetorum sine macula secundum humanam S temporalem natiuitatem veniet de mu te Pharam. i de monte dense,& umbrosiai Pharam. n. umbrosu na,& densum interpre ratural .d.quia licet Christus fuerit lucidu-ne pcto: tamen descendit secundum carnem de monte tenebrosia. i.ab Adam pctsire,&ab Abraham&Dauid per reges,& duces, qui omnes suerunt umbrosi quoad oretinale: N Emulti eorum tueriint umbros in multiplici genere pctorum. Et et dicit de montombroib,quia tota humana generatio suit infecta ,&vinbrosa in Adamo. Unde notanter diciaturi sinctus veniet de montς Pharam.q.d. licet ille salitator Deus & homo fm humiliatatem descendat,& veniat de monte,& gilatione nranaumbrota per min: in ipse erie sanctus, S immunis ab omni mo fm nataram,eo s non concipietur de opere Adam.1. per naturalem gnationein: sed ex opere spiritus misermabitur in utero virginali. Et quia sis diuinitatem veniet a meridiana aeternitate: sed fri carnem veniet de umbrosa gnatione ipsius Adam: in ex opere sbiritu itii: ideo erit sanctussctorum qui oes alios poterat sctificare. item licet veniat in similitudi Pnem carnis pcti: in erit sanctus sine umbrami. Iremfm Aug.ut dictum est ps s . Chrisus est,& dicitur tigis v e. filius: ed-latebat obumbratus in utero legis,& siab umbra i
galium caeremonialium,& antiquorum mysteriorum,& sic tota lex veriis dicitur mons
umbrosus, in quo C hristus latebat ante a uentum suum. Et ideo dicit propheta-diis Iesus Christus veniet ab austro & meridi
na aeternitate secundum diuinitatem, sed secundum humanitatem veniet de: monte umbrom. tale lege veteri umbrosa in qua lat bat & suit pronii sus. Et ideo trandatio 7 . dicit. Dominus de temam. i.de meridie veniet. Et sanctus de monte umbroi aut den- .i.de umbrosa generatione ipsius Adam,&de lege umbrosa in qua latebat. Et ideo si
42쪽
δε quitur,et licet iste Christus uenerit de monte viri brosis: tamen quia ortus sine peccato,
ct qa Deus veniens a luce meridiana, & diuim: i5 gloria eius operuit c aelos: M in die natiuitatis catarunt Angeli: Gloria in excelsis Deo &c. Et apparuit noua stella in coelo: &multa alia signa gloriosa suerunt fac'a. Nain illa hora ota idola naudi clamauerunt rege pacis essenatu. Et i5 subdit: et laudis eius Plena est terra.Ite gloria & virtus huiusvperuit coelos. i. Apostolos in die pet hec.distribues eis Oia dona glaru de qbus dr i Iob. Spus domini ornauit c los. Et i5 laudia eius plena est terra p pdicatione Apostoloru: Mm oem terra exivit sonus eoru Sc. ite dum
X ps peregrinatus est in hoc mundo, operuit cyos & superauit c los gloria eius in sapientia doctrinς,& miraculorii operatione.Et sic laudis eius plena est terra. io sequit: splendor eius. i. virtus miraculorii,& doctrina etiangelica erit ut lux praebes iter vitae olbus,& fu-xas oes tenebras vitiorti, & m6rum. Cuius iux no solu fugauit, & vicit ma quo ad doctrina, sed etia ipse per morte crucis 6c passione deseuit oem culpa & triumphauit de Diabolo. io sequit. Et cornua triui hi & trophaeierur in manibus eius. Na ipse coctauatus ,&amixus cornib' crucis expugnabit,& debellabit Diabolum. Na ibi tibit uita,& sanguine in preti si generis humani. Et sic descedet ει expoliabit infernum,& ex sua passione esi
feret virtutem sacramentis ad omnia peccata delenda. Ex quibus patet et cur nua triumphi erui in manib' eius cruci assxis. ideo stibdie q, ibi, scilicet in cruce,fuit abscondita sorC titudo eius . Ad cuius intellectum est notandum r sicut dictum est psal. xxi.-Christus in illo triduo suit derelictus in potestate Iudaeorum quia Christus noluit uti sita potestate. ideo dixit Petro. An putas quia noPOsum rogare patre,& exhibebit mihi plus
quam I 2.legiones Angelorum Sc.qua propter sortitudo Christi ibi erat abscondita:cui qua poterat eos anni hilare & dissipare: sed pro illa hora noluit exercere virtute sua contra Iudaeos.Et ideo putantes Iudaei ipsiim a Deo esse derelictu: dixerunt: si filius Dei est descedat nuc de cruce,& liberet eum si vult. veruntamena licet Chiistus no ex eiceret P
tunc uirtutem sua contra Iudaeos : tame exer
cebat ipsam c6tra Diabolu,& cotra morte: quia moriendo vincebat Diabolum,&vivificabat nos.ldeo sortitudo Christi in abscon Dominericlini.
dito,& non menisesse operabatur in cruce Luia Diabolunt,& mortem nostra moriedo estruxit in absc5dito .ideo dicit propheta,' ibit cruce absc6dita est sortitudo eius quoad Iudaeos, & operabatur in absis dico morte,& Diabolu occide do: i5 subdit, ante facie enis ibit,& sugit & fuit mortua mors et & . Diabolus egrediet,& fugiet uict' ante pedes eius: ila pede conculcauit tartara: et cosi egit. vectes ferreos, & portas aereas , dc expoliavid inseritu,& trusit Diabolu in eis. Em qno patet. Qiscet uirtus,&fortitudo Christi fuit a Icon dita Iudaeis in cruce: tamen fuit nuniuesta in inferno. Deinde cum dicit,
In rivitii sunt costes mundi o alume I sarem sitaris eius. AHie incipit uersus,& stia in hebraeo. Sed hocpsit dupliciter intelligi. Vno mo sequendo uictoria qui Christus nabuit de inserno. Secundo ino pol intellisi de subiugatione. geutili u. Quis ad primu dicit lpheta,l licet
Xps abscoderit Nartitudinem i cruce: tamen mors fuit ante facie eius,& uicit ea presurrectione: qa morte nostra moriedo destruxit, .& uita resurgedo reparauit: & Diabol' esredietur,& fugiet ante pedes eius quando descendet in in sernum. Et iste Christus poste ingressus est infernum stetit ibi per xl horas& sedit tanquam iudex & dominus,& messis
est&mensiurauir totam terra inferni. Oes
quatuor circulos infernii puta limbu patrum& purgatorium,&limbum puerorum no baptiratorum nec circunci serum, & infernum danatorum. Oia ista loca messi rauit, & peragrauit per potetia.& aspexit terra & dilsoluit,&absbluit ea,&liberauit getes patre.& Ffideliu ue. te.existentiu in illa terra,vel disibi uit & dissipauit getes Daemonioris. Et tuc co triti sunt moles seculi. i. moles inferni, &maiores Daemones qui a seculo erat ibi, merueconti iii,S perterriti ex praesentia Christi, de colles mundi curuati & humiliati , S uicti sunt & depressi ab itinerib' aeternitatis eius .i.ex itinere & infressu Christi aeterni. q.d.sicut montes & altitudines terrae coplanitii ci& curuantur ad deprimis tur ex arterno,& c5tinua itinera gentiu traseuntiu: maxime qntrast aliqs magnus exercitias: ita fuit curuata S depressa & facta plana superbia,& ptas inserni ingressu & tra situ Christi. Hoc etiaquasi ide dicit David psel. 7 1.Vnde ait ibi ς ε constegit
43쪽
Iodo D. Iacobi de Velentia Ch Istopolitani EpIscopi Expositio.
A confregit potentias Daemonum: arcum,scutum, gladium, & bellurissuminans tu mirabiliteri montibus aeternis: turbati sunt oes insipientes corde. quod suit expositu de ingressu Christi in inseriis:& de vitioria habita de
Diabolo. unde moles in serni dicii tur itinera aeternitatis,pere uae postea Xps est infressus.15 dicitur,Vcolles mulli insernalis sunt curuati ab itineribus aeternitatis eius. sin serni aeterni,& aeternitatis in serni .Et sic ly aeternitatis eius refertur ad aeternitatem inferni: per cuius itinera non intrabunt nisi damnati, &Ωelerati.& io fuerunt contriti, & curuati ex
ingressu X pisancti,& iusti. Vn dicut quida
s non seisi expoliauit limbii, sed et purgatoriu π aduentu tanti regis, & domini. Ite dicunt, et etiam abstraxit aliquos de limbo
incircuncisbrum,&im baptiratorum, & etiaR de inserno damnatorum: ut ostenderet se habere verum dominium super omnia loca inferni: sicut habet dominium stiper omnes caelos:& su per omnes partes terrae.Et io dicit,*diubluit gentes: & mensus est terram. Na in tribus annis cu dimidio mensus est, & perlustrauit terra promissionis praedicando,& mi racula faciendo,& vitia carpendo,& destruendo usque ad partes Tyri,& Sidonis:vbi liberauit taliam Cananeae,quae erat de populo getili.& ideo dicit: ut dissoluit gentes,& aspexit
gentes. &sic contriti sunt montes seculi: &curuati sunt colles mundi. i.Diaboli: & maiores huius seculi, & minores fuerunt contriti ab itineribus aeternitatis. i. deitatis Christi .
Item tertio potest intelligi de praedicati, me
Apostolorum, & conuersione populi gentilis. Nam Xps stetit,& mensus est,& per Distra C uit totam terra per Apostolos suos:& aspexit oculo naiae ad populum gentilem,& sic dis luit sentes a vinculo idololatriae, & Ois supersitionis:& contriti sunt montes. i. imperatores,& reges seculi: & incuruati sint colles. i.
I hilol.& populi huius mundi humiliati sui ad fidem catholici,sicut Diony. & caeteri Philoso. R imperium Romanorum cum caeteris
regnis, S prouincios, sicut prius propheta uerat Isa. o. .Omnis collis exaltabitur,&omnis mons humiliabitur, S erunt praua in di- tecta,& aspira invias plantas.&c.Et nota etia,
s ly s ei it, S mensus est terram potest reserri ad Diabolum victum,&expulsum a populo gintili p er L hrastum,& Apostolos.Na postqDiabolus suit expui ui de populo gentili lu- , siauit, & mensu, est terram, & oes nationes mundi qti aerens requiem,& no inuenit: quia Din omnem terres exivit nus, & praedicatio Apostolorii. Et sic Diabolus a toto populo getili expulsus, dixit: Reuertar in domu meam unde prius exivi repore Abrahae,& Moysi. Eei minudus spus assumptis septe nequi ribus se, egressus, & regressus est in populit Iudai.
cum, & in Synagogam, in q habitat usq; ad
consummationem, & fine seculi,cu septe spiritibus nequioribus. scii blasphemia,& sacrilegio & homicidio, & ingratitudine,& caecitate,& obstinatione &c. Et sic patet qualiter Diobolus fugiens ante pedes Christi mensus
est terram. Ad maiore aut euidentia eorum
quae dicta sunt,est ulterius notandum: quos Xps in quantu ho multipliciter dicit venisse
de monte Phara .i. umbrose. Primo inquantusine umbra peccati, sed sit bumbra poenalitatu traxit carne de generatione umbrosa ipsius AAdam. Secudo quia venit de monte sacri scripturae legis, dc ,pphetarii,&mb mysterii sumbrosis, di vaticiniis suit promissus . Tertio venit de monte umbro ,& secretissimo, & incomprehensibili ratione modi incarnati nis:quia n5 ex opere Adam: sed ex opere spus sancti conceptus est . ideo dixit Angelus ipsi Iosepho. Noli timere: quia quod in ea natu e ex spiritu sancto est. Quarto venit de monte umbrosb ratione suae natiuitatis: quia ex virgine natus est natura mira te, coserendo matri foecunditatem:& no ausere dc virgin ira te.
Quinto sitit umbrosa, & inco prehesibilis i ta vita Christi usque ad resurrectione inqua
tu qnq; operabatur ut Deus miracula faciendo: qiicue ut homo esuriendo, & comededo,& patiendo. in tantu non lsi holes sed et o Diabolus mirabatur,& h. aesitabat non valens Fcoprehedere cius couersatione: ut patet Mat. ii s. Sexto venit de monte umbrosis rone suae
resurrectionis:quia custodientibus, & ignorantibus custodibus resurrexit, & exiuit de sepulchro cl. auso, Sc sigillato. Septimo venit de monte umbrosisqri reuersus de inferno , & hoc mundo umbrosb alcendit in caelii cum trius lio,& pda recuperata, tua in gloria collocauit. Oia ergo ista praeuidens Salomon inspia Prouerb.3o. dicit. Tria sunt mihi dissicit is& quartum penitus ignoro.f. via aquilae in caelo. i. quo descedit Deus in virginem. Et via nauis in medio maris. i.conuel satio Christi inter homines huius mundi. Et via colu- bri super petram. i. quomodo Christus exiuit de sepulchro clauso. Et via viri in adolesce
44쪽
R tia sita . i. quomodo Christus vir perfectus in omnia scietia,& Dpietia, & virtute potuit coripi sine viro,& nasci ex virgine adolescetula& secreta sine corruptioe relinquendo ea virginem .: inae septe omnia sunt umbrosa,& incomprehensibilia super humanam facultate, di naturam. Et sic patet qualiter Xys venit demo te umbrosis sim humanitatem. Quia ergo Christus venit ab auitro, & meridie Dei patris secundia diuinitate,& de monte umbrosi septem modis praedictis secundu humaitate: ideo Dpheta volens hoc explicare dicit,quod Christus tanqua diis venit ab austro diuinitatis:sed sanctus sine peccato venit de mole umbrom generatiois Adami opere spiritus ini. Et io non fuit obnoxius peto Adae prout dixit Ingelus Mariae.Quod enim ex te nas et tam vocabitur filius Dei. Et io quia Xys est Deus, B & ho factus sine pcto,siabdit Ipheta,T OPuit
coelos gloria eius,& laude eius plena est terra propter operatione miraculorii,&sic spledor eius ut lux erit per sua praedicatione munduillum inado,& cornua in manibus eius in cruce deDiabolo triti phado. Vnde licet tibi i cruce fuerit abscondita gloria eius,& sortitudo, S maxime quo ad opinionem Iudaeoru quando viderunt ipsit in mortuum,ta me ante iacie
eius ibit, & abiit, & fugit mors cum Diabolo
eius auctore laqua victa, & destructa: qa mortem nostram moriendo destruxit,& vitam resurgendo reparauit. Et sic Diabolus victus e-sressus est coculcatus, & sugatus ante pedes
ipsiusChristi: quia fugatus,& eiectus est foras a populo gentili, & hoc mu do per Apostolos qui sent pedes Christi euagelizates pacem,&bona gratiae. Et sic Diabolus stetit, & cessauit
C ab idolatria. Et mensus est , & lustrauit terra fugendo praedicatione Apostolorum. Et tunc Cnristus aspexit getes oculo misericordiae,&ditatuit eas a vinculo peccati,& iugo,& set uitute diaboli,& detestanilis idololatriae .Et tueomnes montes. i. imperatores,& reges,& pricipes terrae cotriti,& humiliati sunt,& subie
cti iugo Christi. Et populi, id est populi genti
liu superbi incuruati sunt Christo, & celsa rut ab itineribuq aeternitatis.i.ab idololatria,quaa multis seculis, & longis temporibus su erue secuti,& omnes reges,& principes terrae. qpter idola ante persequebantur Christianos, idola propter Christu postea deleverunt. Et se suit incuruata,&subiugata omnis potestas
iugo Christi. ut dicit Aug. Et sic patet intelli
gentia huius prunae partis is nostra Domine audiui.
Iosctione. Est verum, v Iitera hebraica secundu D quod iacet puncta multu discrepat in verbisti sententia a nostra trastatione. Sed iam dictum suit in prologo libri spalmorum qualiter non est dida fides litere haebraicae sic punctuatae propter causa sibi assigna as. O iniquitare vidi temoria Aethiopiae turbabat uir niger terea Mediam
Haec est tertia pars in qua propheta explicat & praedicit victoriam, & triumphum que Xys habuit de Diabolo,& populo gemiti .ludaei aute. S quida caesa olici totam ista parte& praecedentem exponunt de triumpho que habuit Cirus de Cliald is, & Babilonijs, &quomodo diuisit magnuflumen Euphrate in . cccxxxiij. alueos, & quasi pede sicco igressus est Babylonem, & inter secit Balthasare rege Babylonis,& destruxit ciuitatem, S transtulit regnum Babylonis ad Persas. Danielis .v. E 'uam captionem, & destructione latius describit Herodotus: & Trogus Pompeiu , &Iustinus. Unde quia iste Cyrus cepit, & puniuit Chaldaeos,&Babylonios cum rege suo, re
Iiberauit Iudaeos de captiuitate dans eis licentiam reuertendi in Hierusalem,& reaedificandi ciuitatem , & temptu r ut patet Esdrae.'. io totum hoc canticum exponiit de illa captione particularis Babyloniae praecise , & de liberatione illius populi Iudaici ab illa captiuitate.Sed quia dictu est,il, utrunq; previdit propheta. Nam ipse cum toto populo petebat ultionem de Chaldaeis, S regibus eoru affigentibus Iudaeos, & petebant liberari ab illa captiuitate, & redire in Hierusalem: sed Deus maiora, & plura promist prophetae. Primo mittere eis Cyrum regem perlarum , & Medorum ad puniendum Babylonios,& liberan sdum Iudaeos de illa captiuitate . Sed cu Deus non sit acceptator perinarursed sicut est creator otin hominii, & iudex generalis: ita dent totum genus humanum de generali captiuitate Diaboli redimere,& liberare. & Diabo- tu principe Tyranoris huius mundi cum sitis membris, & cum sto regno Hnire: io Deus in duplici lumine,& spiritu prophetico ostedit,& reuelauit ipsi Abacuch redemptione suturam totius generis humani faciendam per Christu. Et reuelauit ipsi damnatione magnς meretricis, & vris Babylonis cum principe suo, faciendam in finali iudicio. Et sic propheta per liberationem propinquam, & particu
lare Elius populi figuraliter, & Sphetice praeiudit uniuersum redeptione grais lisiani per Christium.
45쪽
D. Iacob; de Valentia ChrIstopolitant Epis copi Ex nostio
'A' Xym. Et de hac uti redemptione :& de hoe redemptore, & saluatore erat decens ut saceret canticum: de quo habuit altiore spiritu prophetiae. Et ideo licet hoc caticu possit applicari ad illam particularem liberatione inquantui fuit figura uniuersalis redemptionis: tamen no est ibi sistendae sed semper est transeundii ad principale, & finale intentione ipsius prophetae. Imo multa scributur in hoc eatico valde extorte, & inepte, imo cu gradi iniuria sacrae scripturae possent applicari illi particulari liberationi Iudaeorsit. Ideo sequendo catholicam doctrinam Agustini, quihoe canticum de Christo saluatore exponit.
xviij.de ci .ca. vij. est notandum: in sicut Da
vid psel. xvij:6LIxxiii.&uxxvj.&. lxxxviij. &in caeteris psa. adducit mysteria figurativa petendo Christum figuratum,& nostram redendiptionem figuratam per illa mysteria ve.te. ita pariter Abacuch in isto cantico adducit sex mys bria ve.te. figurantia Christum, &n seram redemptionem: per quae mysteria potit ut Chii stuet acceleret aduentum situm ad liberandum genus humanum. Et hunc ordinem,& consuetudinem seruant quasi oes prophetae .lo aduertat lector i hoc loco. Et sequedo doctrinam Origenis,& Hiero. Sc alioru sacrorum doctorum: exponenda est etiam ista tertia pars cum sequenti de modo nostrae redemptionis. Ad cuius intellisentiam est ii tandum: i, in hoc differt duplex spiritus pro-
faeticus a simplici. Nam prophetae per simplice praeuidebant gesta ve. te. non attingetes futura mysteria de Christo, & ecclesa: licui dictum est. iiij. Re. ii. dς flijs prophetarum, &de Heliseo antequa daretur ipsi duplex spiri- C. tus proseliae.Sed prophete in lumine duplicis spiritus prophetici, non solum praeuidebat suturos euentus in illo populo, sed& per illos
futuros euetus propinquos pre uidebant longinquiora sutura mysteria de Christo, & Fcclesia. Et etiam per mi steria praeterita,& praesentia ve.te. quasi interpretatiue praeuidebat
sutura mysteria de Christo, & Ecclesia, scutfrequenter dictum est de David. Et ira iste psela Abacuch, quia receperata Deo duplicespiti prophetiae:licet non in tam alto gradu sicut David: tamen in suo gradu, & ordine: sicut per propinquam destriactionem Babylonis, & liberationem pluidie de longinquo suturam generalem redemptionem per X pinfaciendant: ita pati ter hocpr uidit interpretando mysteria praeterita scripta in ve. te. quq aduentum, & triumphum Christi viniuersa - D. lem figurabant. Unde sicut David allegando
misteria sacrae stripturae: in quibus nouerat.
tauraliter futura mysteria de Christo, & Eeclesia,appellat Christu ut veniat i carne ad coplendii quod promisit per illa figurathia mysteria: ut patet psal .lxxiis.& lxxvi.&.lxxix.&. lxxxviij. &c. Ita pariter Abacuch in hac te tia parte duo facit. Primo adducit, & allegaequ*da nosteria ve .le. in quibus figurabatur ad uetus Christi,& nostra redemptio,& subiuatio populi gentilis ad fide, & triophus X me Diabolo , & membris eius, compellando Christum ut impleat in illis Durata promissa. Secundo comparat victoriam Christi ad illa mysteria. ibi. Egressus es in filutem populi tui. inannim ergo ad primum propheta
intendit tale argumentum erga dominum dicens. O domine Deus: ego vidi in sacra stri- Eptura,s multotiens populus tuus fuit amictus ab infidelibus: tamen semper mi fisti ali- ueni liberatorem,& saluatorem ad liberanum populum. per quos seluatores figurasti:& in figura permisisti mitrere siluatorem totius generis humani. Ergone disseras mittere eum: nam licet quandoque tu esses iratus
contra illu populit ps si quod stelus, S pe
catum commissum,& affigeres populsi tuum per infideles propter peccata sua tamen finaliter recordabaris tuae misericordiae, & mittebas aliquem se luatorem,&liberatorem: ut patet per totum librum Iudicii: & per totudistursum ve. te. Vnde primo ego vidi tentoria Aethiopiae. i. qualiter Zara rex Aethiopuvenit cum decies centu millibus hominu contra Hierutae. Sed Act rex Hieruale inuocato note diti exivit c6trae ut&vicit est,&dis. Fsipauit exercitu eius,& mg. auit: ut patet.is. Paral.xiiii. Per quod fuit figuratu qualiter X ps rex, ct cat ut populi Dei, & totius Hierusilespualis debebas exire contra Diabolii rege Aethiopii,& omnium degnigratorum per potiis,& debebat ipsem vincere, & sugare,& fidele populum de ipsius pote state liberare. Sed est aduertendum: et in hebraeo habetur. Vidi tea. toria Cuan. Et tunc esset intelligendum qualiter qn populus peccauit in coniectu uni adorando idola. tradidit illum populit in manus Cusenna setaim resis Siriae, sed cum populus ductus poenitentia clamaret addit me tunc misit eis siluatorem .sotoniel: qui liberauit eos: ut pater Iudic. iii. suod fuit fisura
uliter Deus pater dbebat mittere Xpm seliutorem
46쪽
A torem ad. liberandum mundii de captiuitate peccati. Item in secundo loco adducit historiana figurativam: qualiter Gedeon liberauit illum populum de manu Madianitaruna, qui
- venerant cotra eos cu tentoriis; ut patet Iud.
. per quod prieuidit propheta generalem redemptione. Dicit ergo propheta: pro iniquitate, & peccato populi ego vidi tentoria Aethiopi ae siue Cusan turbata,& dissipata,& uioa cum toto exercitu. Et pelles Madian turbabuntur.i. tentoria Madianitarum facta expellibus, & coriis animalium turbabuntur , ct dissipabunturivi patet in locis praeallegatis .q.d. ego vidi in spiritu per illas victorias praeteritas, suturam victoriam Christi de mundo ,& Diabolo. Ergo mitte saluatorem ad libernadum totum genus humanum a peccato,& captiuitate Diaboli. sicut tune misisti v saluatorem ad liberandii illos. Deinde cum
dicit. Numiuid in minibin iratus es domine i atis in suminibus furis tuus ἰ - in mari indignatio tua tqui ascendessii per aequos ruos: ct quadrigae tuae saluatis. Hic adducit tertium misterium de innun- . datione diluit. Unde dicitur Gene. vi. quod
videns Deus corruptionem uniuersae carnis per enormia peccata,iratus contra genus humanum induxit diluuium super uniuersam terram & intersecit oem alam uiua: pleratas quae ingressae sunt arcam, in qua suerunt saluatae super aquas. Sed postea Deus recordatus misericordiae recordatus est Noe cunctorumque viventium : & adduxit spiritum miseric&rdiae i. ae super terra: & diminutae sunt aquae,&cessauerunt aquς reuers, in loca sua.
C Et sic restauratum est genus humanu per illa arca. Per quod mysterili suit figuratum qualiter c hristus erat venturus in quadriga hu manitatis,& debebat aedificare,& conuruere arcam Ecclesiae: in qua sista populus fidelium, erat liberandus per Christum a diluuio pctorum,& mortis aeternae: quae quidem Ecclesia dicitur etia quadriga ducta per quatuor Euagelistas: in qua quadriga euangelica consistit tota nostra siluatio. Hoc ergo praeuidens Ppheta in spiritu .dicit: O dne licet iratus sueris contra nos in Adam: S pp pcta nostra: in finaliter uitae recordaberis : sicut recordatus fuisti miae tuae post in nundatione dilunii. via O d ne nunquid iratus es in fluminibus .i. in aquis fluentibus stiper terra Ue diluuii paul
tuac furor tuus in auminibur aquarum λ aut Domine audiui. Io63
in mari, & congregatione aquaru suit tuc in odignatio tua contra totia genus humanum et quia cataractae caeli aperte sunt: &pluit su--r terram.xl.diebus cum suis noctibus: in tantu, aquae ascenderiit super altiores montes. I s.cubitis. Et sic tota habita lata facta est unum mare: ubi apparuit indignatio,& suror
tuus conera genus humanum. Sed recordatus postea milericordiae asc disti sup equos tuos:quia misisti spiritum tuum super terra et tunc quadrigae tuae suerunt saluatio uniuerse carni. Unde nQta,u, Deus dicitur sedere supcherubin tanq super quadris. Et sic Angeli dicuntur equi, & quadriga Dei, qn aliquod operatur in mundo, & sic dr descendisse supequos & quadrigam Angeloxu: qii destendit
super aquas diluuiis ut minuens, & fugans a- ouas siluaret genus humanum. item Angeli fuerunt equi: & quadrigae in quibus serebatur arca super aquas.Ideo dicitur. Quadrig tuae serentes arcam suerunt saluatio . Alia translatio habet. Et equitario tua salus.Unde Christus equitauit primo super equos humanitatis,& equitatio eius,& cursus p Hierusalem, & terram promissionis fuit nostra saluatio. sed post ascensionem equitauit super Apostolos equos suos: & peragrauit totumundum. cuius equitatio in Apostolis equis, ct q iadrigis fuit mundi saluatio. quali dicat propheta: O domine sicut tuc licet fueris iratus in fluminibus, & aquis contra genus hu
manum: tamen recordatus misericordiae asce
disti equos,& currus Angelorum: S descendisti ad tollendum diluuium, di tus quadrig. efuerunt saluatio serentes illam a rcam : ita pariter recordatus misericordiae tuae ascendens
equos humanitatis in quadriga Ecclesiς, lusquatuor equis euangelicis, di quatuor rotis fertur, quae quide quadriga,& equitatio erit saluatio toti generi humano contra Diabolu& peccatum. Deinde cum dicit, Suscitans susiitabis arciis tuum e iuramema
Adducit quartum mysteriusiguiatiuuin . unde legitur Gene. ix. pollucessaui. dilu- usum Deus dixit ipsi Noe d arcum meu ponain nubibus coeli, & erit signum inter nie, &terra cuq; obduxero nubis caelu: apparebit arcus meus in nubibus. & recordabor sideris quod pepigi uobiscum,& non erunt ultra aquae diluuii ad delendam terra c. I er hoc
mysterium,S faedus praeli ditis bacuchinisti ritu totum mysterium incarnationis.Nain il
47쪽
ro D. Iacobi de Valentia Christopolitani Episcopi Expositio.
lari, siue ille arcus nil aliud est nisi imago
solis impressa in concavo nubis roratae digestae.ideo est sisnum i pluuia iam cessauit, &ideo causat diuersitatem colorum in diuersis partibus nubis secundu diuersitatem partium nubis iam digest .sed principaliter causat tres colores. rubest in suprema parte, &viridem in medio, & caeruleu in prosundo.
Per quod praevidit .ppheta qualiter Deus pater qui est fons,& principium diuinitatis debebat imprimere imagine sua in nube humanitatis. i.mittere filium, qui est imago patris in carnem: qui debebat latere in nube humanitatis: in qua persona sunt tres substitiae. s verbum anima,&caro: ex quibus costituitur unica persena sub unico es e persisnali: & diuino : qui quidem arcus diuinus de-- bebat fugare omne tempestate,& totu dilu- uuiu peccatorii,& sedare omnes tenebras veteris mi,& inducere luce, Se serenitate gratiar. Ad quem arcu sapies pater non anasius debebat recordari veteris peti: imo Deus rospiciens illum arcum qui est filius incarnatus, illico recordatur foeder is promissi inter ipsum,& senus humanum. Et sic pater respiciendo igit arcu in cruce, recordatus foederis promissi remisit pctim toti generi hum no dcc.Itaq; quotiens situs oleri pro nobis sua passione:pater nunq negat suam ueniam pro nobis. Hoc ergo piaeuides Abacuchi spiritu. O domine tu suscitans suscitabis arcu foederis tuli: quando mittes filium tuu in carnem: tunc sustitabis, & verificabis tu ramenta, & foedera quae locutus es,& promisisti tribubus. i. Noe, & omnibus generationi
C bus sitis qn iurasti, q, quoties appareret ille
arcus in nubibus coeli .i. verbum in carne: tuc respiciens ad illum arcum non induceres amplius diluuiu peccatoru super terra .q.d. ergo recordare misericordiae tuae, & s deris . promissi,& mitte imaginem. s. filium tuum in nubem humanitatis &e. Deinde cii dicit, F uos scindos teme , viderunt te ct doluerunt
montesCurges aquarum transiuit.
dis arasso uocem suam etaltitudo manus suas
Adducit quintu mysterium de diuisione maris rubri quando Moyses percussit aquas maris rubri cu virga, & diuisit & stidit mare rubru in diuisiones, & transiuit Issaei illaesus. Sed abyssus .i. mare dedit vocem suam :quando Deus intonuit super mare inducens .: sulmina & grandinem , & reduxit aquas maris super Aegyptios. Et sic doluerunt & su mersi sunt pharao & principes eius.per quod praevidit Abacuch totum mysterium Baptis. mi. Nam per hoc t Moyses percussit aquas maris cum virga,praevidit in sipiritu qualiter Christus qui est de radice Iesse, & radix , dcvirsultum de terra sitienti, lebebat cum virga humanitatis percutere, & tangere aquas,& per eius contactu debebat prsbere uirtute regenerativa aquis ad delendu pcim. Vnde sicut illis aquae maris rubri tactae per virgam Moysi praebuerunt iter, & viam tutam filiis Israel: ut secure transirent ad aliud littus: sed aeedem aquae in se reductae per uentum,& tempestatem submerserunt Aesyptios.lt pariter aquae Baptismales tactae virtute passionix Christi, & mundant hominem a peccato, & praebent viam'ad vitam aeternam. sed eaedem aquae baptismales submergunt,& extinguunt,& rugat Diabolum,& peccatuin homine.Hoc ergo praeuidens: Abacuch in
spiritu dicit:O domine sicut tu scidisti,& diu uisisti mare rubrum,& transiuit populus, &montes.i. principes Aesypti viderunt transeuntes Hebraeos,& dolueruntqn abyssus dedit vocem sua.i.qn diis intonuit super mare, & altitudo maris. i. profunditas leuauit
manus,& fluctus, S gurges tristit stip Aegyptios et submersit eos. ita tu in aduentu tuo
scindes fluuios terrae .l. aquas baptismales , virtute eis praebendo, et ipsae aquae praebebun titer ad gloria fidelibus. Et tunc montes.i.principes Daemonii delebul: qa gurges aquaru baptismalium transibit super eos, Ssunmerget,& extinguet eos. Et hoc accidet quia abyslbs aquae Iordanis dedit voce sua,& altitudo maris leuauit manus suas, quando vox patris intonuit sirper aquas dicens. Hic est filius meus dilectus &c. quia tunc aquae receperunt virtutem resenerativa ppvoce patris,& co tactu carnis Christi, & ppvirtutem spiritus sancti apparentis in sisnocolubae:quia tunc altitudo,& dignitatis baptismalis leuauit manus.i.potestate, & uirtutem sua.Quidam autem referunt illud. Nunquidin fluminibus &c. ad diuisionem maris rubri:& transitu filiorsi Israel. Et istam parte .ssuuios scindes terr ,reserunt ad retrogradationem aquς Iordanis, & ingressum fili rum IsBiel in terram promissionis Sc. sed isto
modo occultarentur multa profunda mysteria.Sed quocunq; sitata trasitus maris rubri,qigremasteri imissionis isti rabat mysterium
48쪽
A steriunt baptismi, & liberatione totius gene ris humani a polo. Et sic prosita semper ad ducit supra dicta in ille ria in figuram, petendo fuluatorem, humanum. Deinde cum subdit. Sol, Lina Heierunt in habitaculo suo: in luces Siliana tuarum ibi ι insitin istre fulguran is ha
Adducit sextum misterium : unde legitur Iosiae. x. l videntes Gabarinitae victorias, Nuirtutes quas dominus fecit per Iosue, Nfilios Istaei, confoederati sunt cum eis . Sed videntes quinque reges illius terrae, T Ga baonitae, qui erant gentiles, constderati es' sent cum filiis Israel, tunc congregati Venerunt simul cum exercitibus su is ad destruendos, S delendos Gabaonitas.Et sic eastrametati sunt circa Gabaon oppugnantes eam . Sed Gabaonitae miserunt nuncios ad losue B ut veniret ad auxiliandum, & liberandii eos. Tunc autem lolii e cum exercitu Lo venit
Gaio alis, dg irruit sis per quinque reges, S Pcussit eos plaga magna, &persecutus est eos vique ad AZeca, & Medea, & tunc dominus misit Iuper Canan eos lapides gradinis de c*lo. unde mortui sitiit multo plures lapidib. grandinis quini gladio. Tunc ad preces Iosue stetit sol in medio coeli, & luna ex aduer m per totam diem non decumbentes ad D calum, praebentes lumen filijs Israel priaelian tibus, usquequo dissiparunt exercitum quinque regum et quos quinque reges postea I sue praecepit suta cari, de suspendi. Et sic Gabaonitae fuerunt liberati, & tota terra Canaan cum regibus suis suit subiecta si ijs Icrael &c. Per hoc misterium praevidit Abacuc in spiritu tota in victoria ecclesiae, & sub
C iugationem populi gentilis ad fidem Christi. Vnde praevidit primo qualiter Christus
debebat mittere apostolos, & discipulos per uniuersum mundum ad praedicandum euangelium: & quomodo una pars de populo gentili videntes virtutes, & signa cluae faciebant apostoli in virtute nomini; Christi, debebant considerari cum apostolis in ecclesia Christi: sicut Gabaonitae. Praevidit etia qualiter reges,& principes terrae videntes ecclesiam depopulo gentili ad fidem conuersam debebant ipsam persequi crudeliter, & mul ta millia martim in occidere in ea usque ad magnum Constantinum. Sed Christus persiste in figuratus debebat stare in medio coeli , & resipicere ecclesia fguratam per lunam di illustrare eam contra reges gcnxiu
praevidit etiam qualiter Christus debebat Dinittere tempestate, & pestilentias, & terre- motus, & multa alia incommoda contra populum gentilem in vindictam muttiru .led sin aliter ecclesia fgurata per Iosue in lumi- rine, & virtute nominis Iesu : qui est sol iustitiae, debebat lubiugare omnes reges terrae cum toto populo gentili ad fidem Christi . Hoc ergo praeuidens Abacuc in si, iritu: dicit. O domine, sicut sis l.& luna steterunt v nurquisque in habitaculo suo tempore Iosue non declinando ad occasum: in cuius nomine Iosue vicit qninque reges, & dissipavie exercitum eorum per lapides grandinis mis-ssis de coelo,& postea subiugauit tota terram Canaan cum regibus suis ue ita in tuo aduentu
i qui est Christus, & luna quae est ecclesia stabunt firmiter in habitaculo sito, nec poterunt vinci nee deleri a populo gentili: imo Sapostoli, te martires ibunt in luce sagittar uni tuarum, & sulminum euangelicorum : S inspendore tuae hastς, & sortitudinis euangelicae fulgurantis, S mittentis radios euangelicos per uniuesium mundum, illis strando apostolos, & terendo gentiles, & infideles signis,& miraculis. Et sic
In fremitu conculcabis terram e ctia furore ob leseetes genter. In fremitu, & sonitu praedicationis apostolorum conculcabis terram uniuersam : & in furore tuo.scum miraculis, S punitionibus obstupefacies, S terrebis gentes, &sic venient,&conuertentur ad fidem. Nam CG statinus percussus lepra cognouit virtute Christi per baptismu sanatus, S sic fuit couersus. Ad cuius exemplum pro maiori parte oes reges,& principes Europae fueriit ad fidem con Fuersi, & Christo subiugati. Hoc ide factu est in partibus aquilonaribus, & orietatibus: ut patet pecclesiastica historia. Deide cu dicit, Egressus es instare populi tui: insaluetem cum
Explicat veritatem supradictarum figurarum. Nam ipse dixit: in supradictis sex misteriis praevidit figuraliter in spiritu futurum
saluatorem mutavi, & misterium incarnationis,& generalis redemptionis, & conuersa nis populi gentilis: ideo nunc applicando figuratu fgurae explicat veritatem: unde ait.
O domine Deus, sicut tue exivisti in mutem
populi tui per Asa, qui liberauit Hierusalem
49쪽
liberasi popul uoenianu alan pernici. Iudicum 3 . Et liberasti illas octo alas pNoe de diluuio, & liberasti filios Israel per Moysen: &Iiberasti Gabaonitas p Iosue: de
subiugasti omnia regna Canaa &c. Ita ersores ter tu in medio annoru eris Uressus in
salute, & redeptione generale, & spuale possuli tui fidelis. Et non venies in salute popu-i tui:& ad saluadu populit tuti cum Otoniel:
nec cu Gedeo: nec cu Noe: nec cu Iosue: nec
cu Moyse: sicut quoda secisti: sed egressus es in taute ponuli. i. ad saluadu populit tuum cuXim tuo Ieru in lese imisso: cui Sprie con-ueit salutare:quia io dicitur Iesiis.i.saluator .
.d. Tuc misisti illos supradictos ad liberania illia populum traliter: sed in plenitudine
epis mittes filiu tuum Iesu Christu ad saluanini,& redimendii genus humanu spualiter de morte aeterna dccaptiuitate diaboli. & loquitur δ suturo per verba de pterito propi τcertitudine proseliae. Sed qa Christus debellado,& conterendo diabolu,& membra eius: Iiberauit penus humanum: ideo subdit. Tu Christe saniator, in tuo aduentu percussisti& cotrivisti caput de domo impij .i. percussisti diabolum: qui est caput domus impiae, α
ciuitatis terrenae Babylonis magnae mere-rricis: cu qua semicantur oes reges terrae: &infideles:& obstinati peccatores. De ista emodomo imp ij percussisti eius caput .s diaboni:& denudasti sundamentum eius usque ad collum. Ad cuius intellectu est notandum secundu Euseb. s. & 6. de praeparatione euangeli ea, & fm Aug. per totum octauit, & nonii &decimum de civi. Dei : I, totum sundamen- tu diaboli quo dilabatur toti m udo erat false superstitio. Na oes sacerdotes idolorum erat dediti magicis artibus:& sic oes Necromatici,& diuia atores, & horoscopi r & harusipices: fc Hydromantici: & Geomatici: & obseruatores astroru :& mensiu: & dierum. Et se eu his falsis artib. q non cotinent in se nisi mendacium: decipiebant reges, S populos.
imo sacerdotes arte humana faciebant quonda occultos subterraneos meatus :& ibi loquebantur: & per qlias da fistulas,& rimulas mittebant vocem usque ad concauum idoli aut statuae: dc sic videbatur populo, idola loquerentur & darent responsa de quaesitis: ut apparet Danielis. i .de idolo Becl. Et isto
modo illa idola dabant salsa, & deceptoriare ponsa: S praecipiebant feri nefanda Δ-
a populo gentili. Et cum hoc sundamento diabolus adorabatur:& dominabatur in toto mundo. sed venit C hristus, & misit apostolos suos per totum orbem ad praedicandam veritatem euangelicam omni creaturς qui quidem apostoli destruxerunt falsitatem, & deceptionem omnium superstitionum falsarum ipsorum sacerdotum. Nam in praesentia apostolorum non poterant idola dare responserve patet in historia beati Bartholomaei: &Matthaei. imo idola ruebant, & comminuebantur. Et sic apparebat deceptio artificum,
quod ibi latebat ad decipiendos populos . Et tunc populi visa manifesta deceptione
idolorum: oc visi veritate euangelica: conuertebantur ad Christum . sed superstitios, deceptio magis patuit, & suit manifesta post lconuersionem magni Costantini per totum orbem. Et ideo oes reges terrae,'ui ante propter idola persequebantur Christianos: tune propter xi m deleverunt omnia idola mundi. Et sie illa salsa superstitio, qus erat diaboli, ad decipi e dum inueta,quae per tot lpa suerat cooperta, & occulta: tunc fuit denudata& mam secta :& sic diabolus principes huius seculi eiectus est foras. Et hoc est qS intendit hic dicere , psera. Unde ait. O Christe,qne resus es in salutem populi tui: tune percursui caput diabolicum de domo impii: & denudassi,& detexisti sundamentum eius usque ad c'llum .dc loquitur metadhorice. Na sicut mulier quandoque habet multas indispositiones, & imperfectiones: sed cooperit secum vestibus & caligis a planta pedis usque ad collum: quia iacie no not tegere: & sic cooperit oes desectus occultos: sed si quis denudat,& detegit eam a planta pedis usque ad col- llum: tunc videbuntur omnes eius desectus
qui sub veste latebat: Ita pariter est dicendia de illa salsa superstitione: quia erat velata, &tecta mullis sit sis apparetiis ad extra:inquantum qnq; fingebant religionem S uirtutem in apparentia: sed intus latebant multa nefanda: S abominanda, & detestabilia, ut patet in baccanalibus Bacchi , dc in nocturnis dee Vest . & Veneris &e. Sed venit Christus& detexit, Si denudauit istam salsam superstitionem per oes partes usq; ad collum, &faciem ubi apparet veritas rei. Bis ergo Christus percussit caput de domo impii: S denudauit sundamentum eius usque ad coitu. Primo qirando descendit ad infernum: qiue est domus
50쪽
A domus Diaboli impii. Ibi enim pereussit,
contriuit,& iudicauit eum:& nudavit & expoliauit limbum,&etiam purgatori ur quod erat fundamentu eius. Secundi, pcussit Di bolum,caput impiae domus, & ciuitatis terrenae:qn eiecit ipsum a populo gentili:& nudavit,& manifestauit salsitatem superstiti'-nis. Sed quia Diabolus cum Angelis suis
apostaticis non fuit eiectus de mundo: nec elicitur ab homine nisi per bapti sinum,&exorcismum ubi dicitur ipsi. Ergo maledicte Diabole recognosce sententiam tuam: & recede ab hoc famulo Dei &c. Ideo subdit propheta in persena ecclesiae. Maledixisti capiti bellatorum eius
venierauibus ut turbo ad dispergendum me.
O Christe tu ner baptismum,& exorcis mum maledixisti Diabolo capiti omnium
B bellatorum,& omnium tentationum, & uitiorunt:quae pugnant contra nos. Et maledixisti sceptris eiu ς. i. omnibus demoni b. subditis sub sceptro,& dominio eius, uenientibus ut turbo uetorum,& acies,& turba bellatorum ad dispergendi ina ,& dissipandum me. Omnia ista dicit lpheta: quia in bapti iamo, & poenitentia non solum elicitur Dia bolus,&maledicitur: sed etia omnia peccata,& tetationes quae iugiter pugnant, & conantur dispergere nos. Item Christus non solum maledixit Diabolum: sed etiam sceptra eius. s. omnes Iudaeos,& infideles obstinatos qui iugiter conatur dispergere, & destruere ecclesiam. Et ideo subdit.
Exuisatio eorum: sicut ei 3 - deuoras pauperem in a condito. Exultatio eoru in pugna do eotra ecclesia
C & popul si Christianii :& contra quemlibet
iustum est sicut exultatio eius .i. illius latronis qui deuorat alique paupere in abscondi. to. q. d. t sicut latro laetatur & exultatqn in abscodito reperit alique,& expoliat eu:& ex diuite facit paupere: ita laetat Diabolus telare holem,& deducere eu ad peccandii, eXpoliando ipsu bonis gratiae. Et ita exultauit populus infideliu persequedo, & expoliado ecclesia,& populum xyiann m. et ita laetatus e,& exultauit Diabolus: qn expoliauit Adamoib. bonis oratuiti Q&Fcussit eu i corpore,&ata: qn inooedies diuino prςcepto descedere voluit ab Hierusale in Hierico, et incidit in latrones &c.Et sic pariter exultauit Diab lus: qn per supradictas salsas superstitiones occupauerat totu populugentile. Sed quia
Domine audivi. Christius misit Apostolos suos ad debellan- D
du,& eiiciendum ipsit ni de naudo: io subdit. Viam feesai in mari equis tuis: in luto aettiatis
O d ne Iesu Xpe, tu secisti uia equis tuis.c Apostolis: qui sunt equi tui r quos lustrasti&perambulasti totu mundum. uiam ergo secisti, & aperuisti eis in mari huius mundi,&in luto aquaru multaru secisti eis uiam uetransiret ad debella dum Diabolum, & ad aciferendum ipsi praedam qua tyranice, & cum salso sundamento, & superstitione detesta brii possidebat. Et nota, i ,ppheta in hoc cantico comuniter utitur uerbis metaphoricis.&appellat Apostolos equos Christi cum quibus peragrauit mundum: sicut Esaias appetilat eos pedes: cudicit. Quam pulchri sunt pedes euangelirantium pacem. item appellat eos nubes: in quantum serebant,& pluebant upiliuiam euangelicam. Isa. 6o. Qui sunt hi qui in nubes uolant &c. Et isto modo Ab cuc appellat eos equos transeuntes Maria, i& flumina lutosa huius mundi, & subiiciendas insulas iugo Christi. Et hunc nilindu seruas Isai. i I. ca.cum dicit, ' tunc dominus Iesus Christus desblabit linguam maris Aegypti,& leuabit manum super flumen in sortitudine spiritus sancti, di percutiet eum in septem rivis. ita ut transeat per eum calceati,& erit uia residuo populo meo &c.
Audiui erconturbatus ea uenter meus 2 a uece eontremuerunt labia mea.
Haec est quarta, & ultima pars principalis huius cantici in qua alit gratias, & explicas . consistatione,& gaudiit quod ecclesia tuli rum habuit de beneficio redeptionis in primo adue tu Christi. Et et de gaudio quod est Fhabitura in a.aduentu post iudici si,& io illa q. pars primo exponetur de gaudio primi aduentus. Secundὼ de gaudio secundi aduecitus.Quo ad primu est ergo praenotandum sicut dictu est supra, ut Abacuc in simplici spurae uidit destructione illius particularis Ba-yloniae cu rege suo de propin tuo sutura pCyrum, S praeuidit propinqua liberationem particulare,& teporalem populi Iudaeorum:
sed i duplici spu Spheti co p illa particulare
punitione puidit gnatem punitione magnae meretricis Babylonis,&generale redeptione
facie di p Xpm de log inguo,Sed i prima puni
tione,& ppingua puidit qualiter Cyrus erat facturu uitale ediciu P oia regna sua. s.Medoru,& Assiriori'Persarii, & Caldsoria: ut oes hebraei.