장음표시 사용
191쪽
quia animas mortales esse affirmabant, dc quem ore tenus fatebantur Deum operibus negabant. Floruit haec secta diu ante Mahoinctum , nec minus viget adhuc, quamquam Mahometisini titulis , ac nomine vestita , Scadornata. Sed utinam procul absit a Christi Domini ovili. Vtinam ne ipsius obtegatur chlamyde. Quy, sodes, eorum collimant opera, qui Euangelicos vocari amantὶ huc prorsus. Audiamus Mngum Londinentem Euan
gelicum Episcopum super Ionam sect. 3α . Operibus, ct stuctibus paenitentia , inquit, tam fumu nos per ni, ut vix sera mus, φώd paenitentia μgnisecet. Adeoque procul abest, Pisimus veri IUraesita cum Nathana ele, aut ex parte Christiani cum Arrispa, ut potius conuincamur perfectioisiai. Et sane si a fructibus sint cognoscendi iuxta traditam ab ipso Domino regulam, en quam graphice eos describit ciusdem persuasionis homo Andreas Musculus concione prima Aduentus: Si quis videre volet ingentem turbam n bulonum , hominum turbulentorum , Dilacium , impostorum, feneratorum rciuitatem aliquam adeat, in qua Euanaelium pure vidicatur, cateruatim ibi tales reperiet. Rursus idem lib. de nouissimo die : Hoc de nobis Euan siet, testari cogimur ; magis quam nos guloses, Iconationibus, usuras, circumuentionibus, Dudibusive aeditos in toto iam mundo nusquam reperiri. Adstipulatur Mennon lib. de Christ. fide cap. de fide mulieris Cananaeae: Si ad ρυ- dicantes veneris, qui de verbo gloriantur, inuenies quosdam verae mendace quo tam ebrioses, or vinolentos , quosdam fornicarios,'faeneratores, quosdam superbos , oe fastuosos tum habitu , tum gestu , quosdam calumniat res conuitiatores, quosdam perscutores, oe proditores innocentium. V
iure etiam, aeside nonnulli matrimonia contraxerint, cuiu ue nota uxores habeant, Domino, ac sto concedo. Agunt inenem , ac ignauam vitam,
alantur merisIeductionibus , oe Manssiliis ex Antichristi praedis , ct rapinis.
Tantum docent, quantum ventri dedito e Cagistratui placet, quantumque iste miserit. An, quaeso, alios fructus istis meliores producere potuissent hiij a suo parente Luthero his imbuti praeceptis r uo peccator, o pecca sonister, Epist. 138. ad Melanct. Item, Blasphemias, parricidia, contemptum Dei, adulteria confidenter committant, oe non aliter sint veri, germani sancti quam ut finibus , ct atrocibus peccatis obnoxij. in colloquio de pecca tis sol. 13o. Isseb. edito Nusquam profectδ eiusmodi enunciata apud Ma-hometum , aut Dinritas tam impia reperire est. Quamobrem iure quidem merito id Christi Domini ad Iudaeos his conuenit : Vos ex patre Diabolo estis : re desideria patris vestri vultis facere. Iue homicida erat ab initio, re in veritate non stetit: quia non est veritas in eo : cum loquitur mendacium , ex propriis loquitur, quia mendax est, ct pater eius, scilicet Lutherus, Ec pater eius, nempe Diabolus. Nec profectd melioris notae sunt horum symmistae , nec Anglorum perpetua fluctuatio & anxie tas in religione quaerenda aliorsdm tendit, omnes sint nostri temporis
Quaestio hic institui potest, an hi populi, & gentes singulae Idola sua
habuerint pro Diis nulla hasita ad superiorem aliquem relatione ; an verδ pro causis secundis, dc analogice tantum Deitatis nomen ipsis tribuerint.
192쪽
Respondetur iuxta Arabum scriptorum sententiam , ex his perplures procul dubio tenuisse , illos, quos ut Deos honoribus proseouebantur, fuisse supremae authoritatis , maiestatisque, ac a nullo alio pendentes, sed omnia ab illis pendere. Comprobant hanc suam opinionem ex Abrahae Patriarchae inductiva contemplatione, & gradatione, qua ab inferioribus ad superiora, & a praestantibus ad praestivitiora gradum faciebat. Traditio quippe apud illos est, Patriarcham statim atque in lucem editum fui s. se, a patre in quadam spelunca, quae in montis recessu erat, absconditum Chalda Brum metu , qui manus illi inserre quaerebant, quδd suis Diis fatalem fore, Astrologi praedixissent. Inde tanilem noctu primuum prodiens,
iam vir Ahus , coelum , eiusque innumera astra non absque admiratione summa contemplari coepit, vidensque taliam Veneris sorte exorientem, dc caeteris lumine , splendore ac Claritate longe superantem , ait: His est Deus meus , ct Creator meus. Sed cum non multis post Luna apparuisset, mutata sententia dixit: Hies Dein mem, er Creator meus. Demum orto iam luminum fonte, Scauthore Sole, longius attonitus exclamauit: His, his est quere Deus meus, oe creator meus , quo splendidius, quo altius, quo pulchrius nihil excogitari potest. Haec dicenti , dc Astri admiranti claritatem,& pulchritudinem, adfuit Gabriel Angelus, qui eum veri Dei verum docuit cultum , ac in vera instituit religione. Hanc iidem confirmant vlterius opinionem ex Maleci antiquissimi AEgypti oriun regis hac historia. Is postquam diutissime gnavam operam Planetarum cultui nauauit, uti perhibent , sibi visus est aliquando a duabus auibus rapi in caelum , dc seni cuidam subfusco , sed comae , barbaeque canitie venerabili sisti , cui conspicato senex ait: Cognosci e me ὶ minime timore perculsus Rex respondit. Ego sum , siue Saturnus, senex ad illum. QM, audito
pronus illico adorauit eum Rex dicens : Iam te noui Domine , tu es Deus meus. Nequaquam , repetit Saturnus, toto caelo aberras me Deum&Dominum appellans, pro Deo tuo habens, cum&Deum ipse habeam, quemadmodum tu , qui dc Deus meus ac Deus tuus est, quique me , te,
caelum , terram , dc quicquid inter utrumque, Ec in utroque inclusum est, solus creauit, Sc solus praestare valet. Haec dicenti plurimum mirans, attonitus, ac stupens rex ait: Ubi est hic Deus Deorum Saturnus: In altissimis altissimorum , ad qucm oculi corporei pertingere nequeunt, nec videre illum valent, sed nec ipsae mentes , mortaliumque animi eius esse vel conceptu, & imaginatione assequi possunt. Ea vero, quae in vestro inferiori orbe efficimus, ac imprimimus, unde pro Diis nos habetis, de colitis, eius iussibus obtemperantes ut ministri praestamus. Tunc Rex Saturno: Quid igitur faciendum mihi est, ut praeteritum errorem, labemque imposterum emandare, dc emaculare possem Cui ille: Hunc solum
pro Deo cole , ipsi soli adorationis exhibito obsequium, nulli alteri diuinitatem tribuas. Soluto interea Gmno rem totam absque mora Sacerdotum summo non sine residui pavoris argumentis Rex enarrat. Qui, verax est Saturnus, inquit , nam creatura , dc ipse est , ac vi nos ab illo conditus , qui caelum, qui terram, qui Planetas, qui astra, qui ea omnia , quae caeci mortales ut Deos colunt, fabricatus est , qui ea regit , dc seruat.
193쪽
Quomodo haec populis meis persuadere potero , subdit Rex , dc Deorum multiplicitatem ex mentibus euellerer Fac quantum in te est, ait illi
Sacerdos, caeterum non tencris.
Ex his itaque inserunt, gentes illas, & populos, paucis sinis exceptis, oculorum aciem ultra idola sua haud protendiisse , nec altius volasse , sed ed omnem terminasse cultum , & limites circumscripsisse deitatis. Ga riunt igitur illi, ac in Deum, eiusque Angelos, & Sanctos sunt iniuriosi, qui eorum inuocationem , dc exhibitum ipsis in ordine ad Deum honorem esse idololatricum, ethnicum, impium, ac idiabolicum dicere, atque scribere non erubescunt. Quis Catholicorum unquam docuit, ad Sanctos terminandum esse cultum tamquam ad deos r Aut quis dixit: Histat diu tui I ael, aut te eduxerunt de terra Z Aut quis obtulit eu holocausta, oe hostias pacificas Z Nemo sane ς sed omnes cum D. Cyrillo lib. s. contra Iulianum asserunt: e Carures non esse ut deos adoranaos,'summis honoribus prosequendos , oe colendos, quod pro veritate strenue certauerunt. Et cum D. Augustino de vera Relig. capite ultimo: Honorandi errosunt sancti propter imitationem, non adorandi propter religionem. Porrδ probatione , aut expositione quid opus est, clim ea , quae nobis obiectant, Sc impingunt passim , a nostrae doctrinae sensu, & mente alienissima esse, aeque ut nos nouerint Nec sanc nostris hisce Aduersariis ab Ecclesia C tholica desciscere meditantibus alius scopus propositis fuit aut finis, quam qui pseudoprophetae Mahometo nefandissimam legem machinanti. Nam utrique in ipso moliminis limine nostrae sacro-sanctae Religioni dogmatum
foeditatem , ac turpitudinem infligere , atque obtrudere omnem sitam nauarunt operam , ut ea ratione fidelium auerterent animos, ac pietatis studiosorum mentibus incuterent horrorem, ut ita facilius illos in sitas allicerent fraudes , dc incautos irretirent. Mahometus quamquam iuuenis
optime didicerit in suis itineribus in Syriam factis, quamquam publica
dc notissima fama acceperit, quamquam a Sergio Monacho, quem Ar bes Bohairam vocant, edoctus fuerit, quodnam sit Christianorum dogma, persuasio, ac sententia de generatione Verbi diuini, nihilominus hac confiteta perduellium impudentia in suo Alcorano haec non semel repetit verba Christianos notans : Absit Deum habere amicam, aut sciam : quasi vero crederent illi, & docerent, eum, quem filium in diuinis vocant, ex mulieris, dc ipsius Dei solum hoc referre blasphemum pene est in concubitu genitum fuisse. Pari quidem ratione nos idololatriae arguunt , icimpietatis nuperi Mahometanae fraudis imitatores , tamquam diuinos , ac soli Deo debitos honores Angelis , & sanctis tribuentes. Sed hac de refuse dicemus in nostris ad Clironologiam notis, ubi ostendemus, dogma hoc ab omnium Christianorum Orientis sectis perpetua traditione, dcconsensu, ad nostra haec usque tempora creditum fidisse, suamque ab Apost lis duxisse originem ; contra verδ Aduersariorum sententiam non alium, quam sceleratissimum Christiani nominis hostem Maho metum habuisse authorem. Atque aded tam in hoc, quam in multis aliis hunc pseudoprophetam ut magistrum sequuti sunt Lutherus, Caluinus, Zuinglius, ac reliqua nupera Haeresiarcharum , & Haereticorum turba. Tandem
194쪽
Tandem notandum est, Mahometum Arabum seductorem omnes serὸ antiquas illorum consuetudines, ritus, caeremonias, superstitiones, incantationes formulis quibusdam conceptas , mores, ac alia id genus intacta conseruasse, atque retinuisse, ut ad calcem cap. 3. Historiae Gentium perhibet Ismael Sciatansciali, & alij adstipulantur perplures. Quandoquidem
huic idem scopus erat, ac qui gentibus in Samariam exportatis, nempe sacra profanis immiscere, ut qui nationes omnes, & populos cuiusque legis , & instituti ad se trahere , atque allicere studebat, nec in sua lege ferenda collimabat alio. Quamobrem ea comprobabat, aut improbabat, ea mutabat, ea addebat, ea demebat, ea fingebat, quae per narum propensio, quae studium, quae conditio, quae res, quae tempus, quae locus, quae occasio postulabant.
ANTIQUORUM ARABUM PHILOSOPHORUM
de Mundi origine & duratione Sententia. CAPUT SEPTIMUM.
ARABEs ritὶ olim philosophatos esse multis saeculis ante Aristotelem,
Platonem, Socratem, Sophos, ac Philosephos Graecorum, dubitat nemo , qui Iobi legit librum. In eo quippe plane patet, quam recte proponebant argumenta tres illi Arabes amici Iobi, ut de Iobo ipso nihil nunc dicam , cum eo disputantes, quain acute dissicultates soluebant, quamque egregiε omnia praestabant, quae ad optimi Philosophi si ectabant munus. Illos autem esse Arabes Ec ex Authoribus, dc ex patria, dc ex lingua, qualiber Iobi conscriptus est, facillime persuaderi & probari potest, si nunc restanti esset. Sed quoniam instituti nostri ratio id non patitur, ad proposi
Philosephorum itaque Arabum antiquissima secta est Dahritarum, quorum opinionem de Mundi origine ac duratione videsis capite superiori de ipsorum Arabum religione. Hoc tamen unum addendum hic est: isti in duas partiebantur sectas, in eos scilicet, qui statuebant Deum esse Mundi authorem, ac in illos, qui nullum eiusmodi agnoscebant; sed assirmabant, genera, dc lyccies a nemine principium habuisse, nec ab ullo in sua conseruatione pendere , nec sint, aut interitui esse obnoxias, indiuidua verδ, aeterna generatione, dc corruptione sibi inuicem succedere. Eodem quoque notantur Daliritarum nomine iuniores Arabum Philosophi, qui Aristotelis si1b Mahometismo secuti sunt vestigia, dc in illius iurarunt verba. Haec autem sententia non semel a Mahometanorum Theologis, siue Leg
libus, ut ipsi loquuntur, tamquam impia damnata fuit,& libri eius authorum flammis traditi sunt, quin Ec ipsi quoque aliquando illius assertores, dc propugnatores; hacque de causa scientia ipsa infamis habita aliquando est, & publicis decretis improbata.
Aduersus huius assertionis propugnatores ingens occurrit aliorum Arabum Philosophorum examen, tam illorum, qui saeculo ignorantiae philo Chron. Orient.
195쪽
sophabantur, quam qui sub Christianismo , dc Maho metismo floruerunt. Horum varias rationes, argumenta, dc prolata ex Scripturis testimonia i gere est apud Abii saachum Benassatum Tract. de fundamentis Christianae Religionis par. I. cap. Ioannem Grammaticum Syrum cosnomento AD callabensem in libro, quem in Dahritas ex professo conscripsit, Alchacrum Tract. in eosdem , Gregorium Barhebraeum in suo Chronico , Georgium Homaidum Elmacinum item in suo Chronico, ac alios innumeros Cluisti fideles. Ex Mahometanis videndus imprimis eth Algaetatus in libro, quem hac de re in Averrocm confecit, necnon in libro Propositorum, Mahi ad-dinus Asphalianensis Persa Tract. de Intellectu, Intelligente, δc rebus Intellectis; Abuzacharias Iahia Cordubensis in Commentariis Theologiae Ma hometi Sanusii ; Abdalia Talentianus in Commentariis eiusdem Theologiae; Aburaidus Thaalabus in Commentariis Alcorani, necnon in libro Definitionum ; Abdalia Bocharensis item in suis Commentariis in Alcoranum,ae alij perplures. Ex laudatis mox Authoribus responsiones quasdam, Margumenta contra huius sententiae Assertores hic congerere duximus, ut hinc palam omnibus fiat, quam male illi philosophabantur,& in quae deducebantur absurda. Ioannis itaque Grammatici Syri, cognomento Ascallabensis, liber contra Dahritas ad tria praecipue capita facile contrahi potest, quorum haec est summa. Primum; .cquid aeternum est, absque omni dubio caret principio, & fine, necnon potentia praeditum sit, oportet, infinita, qua suum esse aeternum conseruet: sed Mundus est corporeus, ac finitus, omne vero corpus finitum potentias habet finitas; ergo in tempore productus est, extititque , cum antea non fuisset. Nota: Nomine potentiae infinitae intelligit Ascallabensis eam, quae nunquam cessat a producendis suis essectis, sed perpetuo asit . nomine verδ potentiae finitae illam significat, quae ad essecta determinata sese contrahit, nec perpetuo agit. Ad haec ita respondent iuniores Dahritae: Machina huius uniuersi finita quidem est, finitum autem habere potentiam infinitam, absturdissimum es
se, nemo diffitetur, nec nos negamus : at potentiam Vniuersi conservatri cem, Utrumque extremum quod attinet, esse diuinam, quae perpetuo caelestes ciet orbes, nemo nobiscum non sentit.
Occurrit his Ascallabensis: diuinam potentiam quod spectat, nulla distsensio inter nos est; at in eo, quod asseritis Mundum sua natura esse aeternum, in omnia a nobis disceditis. Namque si Mundus aeternus est sua natura iuxta vestra placita, quae scriptis diuulsatis persuadere vulgo conamini, nequaquam opus est, ut potentiam conservatricem sui esse a Deo habeat; quia quod natura aeternum est, potentia ab eadem natura praeditum sit, necesse est, non quidem ab alio acquisita, quae illud perpetuum conseruci. Siquidem si illa potentia ab alio ipsi collata fuerit , non erit natura aeternum, sed extrinsecus illam adeptus est, ade ue ea sublata corruptioni obnoxium erit. Clim igitur Mundus non sit sua natura aetcrnus, ut vi arg mentorum , 6c rationum coacti denud Dic mini, illum quoque de nouo productum fuisse, minimeque esse aeternum, necesse est, fateamini Alterum Ascallabensis argumentum. Nunquam extitit Mundus absque
196쪽
indiuiduis , quae ab inuicem propagantur , dc accipiunt suum esse, ut numeris omnibus sit abGlutus, sicuti post Platonem Aristoteles asserit, ali quin corruisset, dc ad finem esset dudum perductus, quia indiuidua ex ipsorum Dinritarum sententia conservatrice aeterna virtute sunt destituta. Quamobrem si Mundus extitit ab aeterno, qualis nunc est, indiuiduorum duratio esset mensura partium temeoris existentiae Mundi, & eius durationis: sed partes illae durationis sunt finitae, ergo & compositum ex illis, quia compositum ex finitis finitum esse, haud dubium est. His ita Dahritae reponunt: -d est compositum ex infinitis numero, quamuis singula finita sint, niliis obstat, quin sit infinitum , cum igitur Mundi, ac temporis duratio componatur ex infinitis numero partibus, nihil officit, quin possit esse infinita. Αstallabensis. Si res ita sesse haberet, compositum illud infinitum esset quoad virumque extremum simul, itaut si unum extremum finitum sit, ac terminatum, necessarid sequeretur aliud quoque extremum finitum eo se, quia quicquid in illo composito est, ex partibus finitis constat,&solum infinita dicuntur abusivὸ ob numerorum multitudinem; igitur absurdum est dicere, Mundi durationem ab uno extremo esse infinitam, ab alio vero finitam. At certissimum est tam apud nos, quam apud vos eam esse terminatam a parte post, consequenter erit Ec a parte ante. Tertium argumentum. Huic argumento tria praemittit Ascallabensis principia tanquam notissima,& ab omnibus concedenda. Primum. Quicquid alio eget ad existendum, necesse omnino cst, ut existentiam illud praecedat, ac respectu egentis se habeat, ut ligna respectu nauis, quae existere nequit, quin prias ligna existant. Alterum. Quicquid actu numerationi obnoxium est, infinitum esse, impossibile est, etsi numeranda in infinitum syncategorematice protendantur, quia omnia, quae ex illis in actum prodeunt, finita sunt. Tertium. Quicquid ad existendum eget, ut ins nita alia
illud praecedant, impossibile est, id suam posse consequi existentiam. Hi si positis, ita arguit.
Si Mundus aeternus esset, indiuidua animalium continua atque aeterna generatione ab inuicem procederent, homo de homine, equus de equo , taurus de tauro , & sic de ceteris , semperque generantis existentia geniti antecederet. d si ita esset, profectδ existentia Amri patris antecessisset existentiam Zaidi filij, & sic omnium patrum existentia existentiam filiorum in infinitum; igitur Zaidum antecesserunt infiniti patres numero, quorum alter ab altero processi, qui fuerunt causa existentiae eius. Sed
iam positum est in primo principio , quod quicquid alio eget ad existendum, nequaquam existere potest, nisi antecedat illius, quo eget, existentia: in secundo vero principio diciam est, impossibile elle, aliquid actu existere infinitum numero. Si ergo parentes Zaidi numero sunt infiniti, Scimpossibile est, ut ille existat, quin prius extiterint actu illi, quibus eget, Vt existat: igitur parentes Zaidi sunt actu infiniti numero, quod impossibile est ex hoc secundo principio. In tertio autem principio affirmatum est, quod quicquid eget ad existendum , ut alia infinita illu antecedant, impossibile est, ut suam unquam consequatur existentiam: at Zaidus achiu
197쪽
exiistit, ergo eius parentes haudquaquam infiniti sunt numero : sed quie- quid fini obnoxium est, principium habet, ergo Mundus principium habuit, cum huiusmodi sit. Adde, quod quamcunque durationis Mundi partem ante existentiam Zaidi mente compi cxus fueris, procul dubio unum eius parentum sub illa existere comperies : Mundus igitur habuit principium, quia necesse est, quod primus parentum Zaidi principium habuerit,
sicque de caeteris animantium , plantarumque indiuiduis arguendum est. Hoc autem argumentum, inquit Ascallabensis, principiis naturae omnino consentaneum est, quia res ab lutae, dc perfectae sent, quae actu existunt, quae verb potentia impersectae. Quod sano cum ita sit, oportet , ut res perfectiores antecedant cas , quae imperfectiores sunt, dc quae actu sunt, eas,
quae in potentia , clim illae illarum causae sint. Siquidem quae in potentia uant, auferuntur, ablatis iis, quae sunt actu, sed non contra; nam nisi existat actu Amrus pater, non potcrii existere Zaidus filius, qui est potentia, sed absque existentia Zaidi fili j, poterit existere Amrus pater. Itaque si Mundus principio caret, nequaquam homo, qui actu existit, antecellit illum, qui in potentia est ti sequereturque, omnes parentes Zaidi fuisse in potentia , nullumque illorum extitisse unquam actu, qui alios de potentia adactum producere possit. Verum hoc naturae, eiusque principiis prorsus repugnat, quia exigit ordo eius,& analogia, quemadmodum dictum est, ut
quod est perfectum, antecedat imperialium, nempe quod est actu, quod est in potentia, ut illud educat ad actum, quia illud huius est causa, cum nihil seipsum essicere possit: & quod potentia existit, perinde ac si non existeret. Quae autem dissicultas nulla quidem est , si assicinatur , Mundum principium habuisse, hac enim ratione prima indiuidua, quae ad actum a
nature Authore producta sunt, reliquorum extiterunt causa. Atque haec est summa argumentorum,dc rationum Ioannis Ascallabensis. Aliorum Pnilosophorum argumenta, cum eadem fere sint, vel non multum disserant, in unum congerere visum est, eodem modo, ac methodo. Si corpora aeterna essent, inquiunt, aut quiescerent ab aeterno, aut mouerentur , sed utrumque absurdum, ergo absurdum quoque est , Mundum esse aeternum. Quod autem, si Mundus esset aeternus, aut quiesceret, aut moueretur ab aeterno, ita ostenditur: Vnumquodque coreus neces lario loco ci cumscribitur, atque continetur, quod si in circumscripto detinetur loco, procul dubio quiescit, sin minus, mouetur. Motum quod attinet, non imficiantur aduersarij, quia caelestes orbes aeterno motu cieri, assirmant: sed motus ratio requirit, yt res a loco, in quo detinetur, ad alium se transferat , ade6que loci a quo ratio necessario antecedit motum , motus itaque alterius prioritatem supponit; ratio vero aeternitatis nullam prioritatem supponit, ex quo rationem motus rationi aeternitati repugnare, patet: ergo Mundus non est aeternus.
Rursus. Unumquemque praeteritum motum alius praecedit; sed quod eiusmodi est , de nouo est produetiam , quod autem de nouo producitur, effectorem habeat, necesse est, qui aut necessario agat, aut libere: sed non
potest esse agens necessario natura, quia hac ratione exaetcrnitate agentis, sequeretur, effecta, de motum de nouo producta, Sc aliquando esse aeterna,
198쪽
re ex electione, antecedat, necesse est, productos a se effectus: at quicquid suam sequitur causam, dc illa posterius est, nequaquam aeternum est; ergo Mundus non est aeternus. Ad haec ratio, dc esse motus est mutatio de uno in alium locum, ex quo sequitur necessarid , statum illum, a quo res mota recessit, antecessisse motum, igitur motus praesupponit aliquid prius, sed quod eiusmodi est , non est aeternum , ergo Mundus nequit esse aeternus, quemadmodum dia orbium caelestium motus.
Praeterea. Mundi corporea moles est finita ; sed quicquid eiusnodi est, de nouo est productum, ergo Mundus est de nouo productus, non aeternus. Maiorem propositionem ita probant. Medietas Mundi est minor toto , sed minus est sinitum , ergo medietas illa est finita: pari ratione de alia medietate arguendum est; ergo collectivum istarum partium est finitum, quia quicquid ex finitis consurgit, finitum esse oportet. Quod autem finitum de nouo sit produetiam, ex eo ostenditur, quda intellectus potest concipere magis, d minus illo; sed quod huiusmodi est, ut nec magis nec minus sit, terminante omnino eget; quod verδ terminatum est, nequit esse
aeternum, ergo mundus non est aeternus.
Idem argumentum ex motu Saturni, & Solis ita urgent. Circulationem, quam uno conficit Sol anno, triginta annorum spatio perficit Saturnus, igitur circulationes Saturni multd pauciores numero sunt circulationibustis, seque habent ut unum ad triginta; quod autem minus est, item dc finitum; circulationes itaque Saturni sunt finitae, ergo de eius motus principium habuit aliquando, nec est aeternus, igitur & reliqui motus, quia duplum finiti saeptiis etiam replicatum semper est finitum. Haec, dc quamplura alia id genus tam apud antiquos, quam recentiores Arabum Philosophos leguntur, quibus singulis inpraesens recensendis supersedimus, cum ut breuitati consulere inus , tum quia satis trita sunt in scholis Philosephorum.
DE EIUSDEM MUNDI ORIGINE, ET DURATIONE
antiquorum Arabum Astronomorum Sententia. CAPUT OCTAVUM.
ASTRON obli ut qui non eandem omnes conditi Mundi constitutionem, S planctarum, siderumque situm statuebant, in diuersas obibant opiniones, variasque Mundo aetates ex suis positionibus, de funda mentis tribuebant. Celaiadinus Astutensis in Historia AEgyptiaca duas refert opiniones , siue Astronomicas Epochas , quas nonnulli ex Pyramidis cuiusllam inscriptionibus sub Alimeti Bentulunt praesectura eruerunt. Exprima Epocha a structura illius Pyramidis ad ann. 26 i. Hegirae putabantur
anni triginta mille; ex altera vero octingenta mille. Ex quo autem discrimine manifeste colligitur, aut hoc esse merum excogitatum commentum, uti reuera est, aut eos, qui inscriptiones illas interpretati sunt, potius im-
199쪽
posuisse, aut esse hallucinatos, quam benc legisse, aut intellexisse. Qui enim fieri potest, ut eadem Pyramidis structura ab eodem rege facta duabus no-tctur Epochis, quae immensum quantum inter se distenta
Cerbanitarum etiam secta erat Astronomorum apud Arabes seculi ignorantiae notissima, quae docebat, singulos triginta sex mille annos, quadringentos, viginti quinque bina ex singulis animalium speciebus produci, marem scilicet ac feminam ex quibus animalia propagantur, hocque inferiorem incolunt orbem. Abs luta autem caelestium orbium circulatione, quae illo annorum conficitur spatio, iterum alia producuntur animalium genera, & species, quemadmodum dc plantarum, aliarumque rerum, Sc primus destruitur ordo , sicque in infinitum producitur. Planetas autem, dcastra vocabant isti patres, matres elementa, quae eorum excipiunt impressiones, filios composita, quae virorumque virtute gignebantur. Inter hos
verδ filios unum quendam omnium excellentissimum, praestantissimum,& omnibus numeris absilutum ex purissimis, atque de catissimis planetarum elementorum partibus gigni asserebant, quem Deus sibivnit, ac mira per illum in hoc inferiori orbe durante sua circulatione operatur. Astronomorum alij Mundo quidem principium constituebant, sed nullum habiturum finem credebant, caelestem nempe quod attinet. Elementarem vero hunc singulorum caelestium signorum subiiciebant dominio, quo desinente desinat ille, destruaturque , ic alterius dominio incipiente perpetua conuersione incipiat iterum, atque renovetur Mundus idem. Istis autem signis non par dominatus tribuitur ab his Astrologis tempus, sed gradatione quadam sese excedunt. Nam signo Piscium mille tribuuntur anni, bis mille Aquario, Capricorno ter mille, quater mille Sagittario, quinque mille Scorpioni, sex mille Librae, septem mille Spicae, octo mille Leoni, Cancro nouem mille, decem mille Geminis, undecim mille Tauro, Arieti duodecim mille. Horum omnium signorum reuolutione peracta ad idem principium redeundum esse asseuerabant, initium vero reuolutionis a regno Spicae siue Virginis inchoant, quod est septem annorum init lium. Ex quo patet, hos Mundo principium statuisse , sed non finem eius renouationi. Verum enim vero horum sententiam falsam esse, res ipsi nos docet, quia secundum ipsbrum computum, qui ab illo, qui ex septuaginta Interpretum Editione colligitur , non multum distat, anni iam putanturiso. plus minus supra Io oo. atque adeo haud dubium est, si eius Authores nunc viverent, quin palinodiam publicδ cancre cogerentur, ut de sui Messiae aduentu fecerunt olim, & iam rursus faciunt Iudaei. Quoniam autem res a nostro proposito scopo non longe distat, dc ad conuincendam audaciam, pervicaciam, perfidiamque sua evidentia non parum facit, breuiter illam a capite referre non pigebit. Traditio itaque apud Iudaeos antiquissima est, id in ipta Taltitude alii Lque libris non semel repetita, ac vi Eliae Prophetae vaticinium credita, quemadmodum praeter multos alios testatur eruditissimus Fabianus de Fio-ghis cap. 8s. sui Dialogi , Mundum scilicet sex mille annis duraturum, septimo tandem destructum iri. Talnaudis haec sunt verba in Tract. Sanhedrin cap. Helek, &in Gemara Habodae Zorae capite i. de Sententia
200쪽
domus Elia sex min annis durabit c undus , o uno erit destructuae: du bus milis annis vacuus erit sid est absque lege, ut interpretantur oe duobus mille annis sub lete ,σ duo mitti anni erunt dies enosae. Recentiores Iudaei videntes hoc tempus praestitutum iam esse elapsum ,& Messiam, qualem exoptant, nempe diuitem, ac terrarum dominum, nullum hactenus apparuisse, totam morae culpam in sua reieccre crimina, haec Eliae vaticinio addentes: Et propter peccata nostra, qua quamplurima sunt, tot anni iam supra Hud tempus elis, uni. Additionem hanc esse eiusdem Authoris ac reliquae sententiae, Menasset, Ben-Israel Iudaeum virum eruditum aEr- mare non puduit lib. 3. de resurrect. mortuorum cap. s. ad suae Gentis stabilienda placita,& commenta, non autem ipsam Veritatem. Ita quippe scribit loco mox citato. gma vero praeter opinionem syam Author ille in rem cadere videbat, ideo erumpens in lamentationes, ac queretia ait, vitia, ac peccata 'Puti in causa esse, cur aduentus e Coa ulterius, longiusque dies iste esset d latus, adeout iam trecenti anni ultra φουatuor millia annorum elapsi essent. Sed quis cordatus, dc qui tanti er rationis 'sum habet, non videt, verba illa eiusdem Authoris reliquae sententiae haud esse posse. Nam Author ille vel fuit ante praestitutum tempus elapsum, vel post : si ante, qui dicere poterat: tot anni iam supra i Pud temρus elapsi sunt Z Si post, qui vaticinandi est modus iste a posteriori sane nec vaticinium dicendum est, nec ratiocinium, quia immensum quantum ab utroque distat. Non ita male profecto noster diuinat Astrologus, aut suas infert conclusiones. Mortem Imperatoris Turcarum, octo menses postquam contigit, egregiὸ praedixit, seu se praedixiste dicit. Posteriores Cabalistae prima spe frustrati ad se tum millenarium prouocarunt, & mysterium hoc iuxta artis institutum ex opere sex dierum creationis eliciunt. Horum sententiam legere est apud eundem Menasseti trach. de creatione mundi, Problem. XI. cui hic esst titulus , An Vatium sex dierum quo mundus conditus est, mysterium aliquod in se habet 8 ubi haec sunt eius , & Cabalistarum apud illum verba de mysterio sexti diei: Sexto die creata sunt quadrupedia, ct homo omnium ris, mus. Eo des natur sextus millenarius , in quo omnes Principes liberabuntura iura Imperi y Romani, G quilibet regnabit in sua discesi: atque hoc tempore venturus tandem est Messas, cuius utus fuit Adam: quive qui non ab- ter quam Adamus olim, etiam tum dominabitur, atque imperium habebit in omneου si , aues, oe quadrupedia, per qua figurantur omnes Mundi principes. Idem Problem. 3 o. postquam respondit octo argumentis illorum, qui Mundum ab aeterno conditum esse volunt, hanc infert ex dictis Cabalistarum eius sententiae confirmationem: Hac ratione, inquit , corruunt
menta eorum, qui contrarium sentiunt, oe simul etiam confirmatur Cabal l starum opinio, qua maxime nititur merbis Eliabu , qui dicit Mundum sex mi e annis duraturum , oe uno interiturum. Od intelligendum est des-ptimo mi enario, quo tempore omnia inferiora corrumpentur, G ad chaos r dibunt , ex quo facta sent. Sed ex his oritur non leuis dssicultas, imo in xima, dc Iudaeis nunquam soluenda, quia sexti millenarij, ad quem elapse quarto millenario confugerant, ac iterum aduentui Messiae illum praestituerunt Cabal illae, & Rabbini, finis iamiam adest, dc synagogae pulsat so-