장음표시 사용
191쪽
humano generi gravissimumque studium earum rerum καse quae in usu Qvita hominum versarentur, arbitratas est; hinc perpetuae illae disputationes de eo quod rectum.
quod pravum quod iustum , quod iniustum quod nestum, quod turpe quod sapientiae prudentiaeque consentaneum esset, vel his contrarium; quarum rerum finitiones aestimationesque semper in ore habebat. Itaque pro commentario huius loci haberi possunt CiCERoΝis illa verba, ubi Socrates dicitur primus philosophiam devocassee eoelo id est, a rerum coelestium studio, ad quas cognoscendas nulla certa via hominibus pateret, avocasses Oin urbibus ollocasse, O in domos etiam introduxisse , O coe osse de visa, moribus rebusque bonis O malis quaerere. Haec communis utilitatis ratio quam late pateat, ita manifestum Socrates secit, ut non tantum in singularum virtutum, veluti temperantiae, frugalitatis, benevolentiae ac caeterarum colendarum ossiciis commendandis substiterit. sed cunctas etiam vitae civilis atque domesticae partes, prout res serebat, atque universam quoque rempublicam doctrina sua complecteretur ita quidem, ut, quamvis ipse ad remp. per se capessendam manus civium suorum non prensaverito tamen alios, quos idoneos rebus agendis iudicabat, sedulo is accedendum ad rem p. hortaretur,& saluberrimis eos praeceptis atque consiliis ad res bene administrandas vel praepararet vel in ipso rerum agendarum articulo iuvaret denique ut unicuivis officia, quae cuique pro eo loco, quo esset in repubi constitutus, incum. berent, perspecta atque lucida ratione designaret.
S. I. privati eommodi generosus eontemtus.
Cum miro isto, quod communem hominum salutem complectitur, studio coniunxit Socrates ita generosum pro
Mem fore. l. t. t 6. iv. 2, 21. 23. IV. 4, 6. IV. 6 I. in Cic. tis. Quas V. . ead. Quaes I. 4. Mem. Sore. I. 6, 3. Consectamen I. L, IS.
192쪽
priae utilitatis despicatum, ut fiuctus cunctos quaestusque, qui ex ipsius disciplina in rem suam familiarem redire
potuissent, constanter declinaverit detrectarirque clam,
posse quidem aliquem veritatis esse sincere studiosum,
tamen suae doctrinae, si cum aliis eam communicet, me cedem quamdam fructumque capere, ita ut aequorum omnium hominum iudicio recte agere censeatur, nemo
non consessum ibit. Quid enim veritati obest, si in eos, qui illam doceant, grati animi pignora inde deriventur At vero Socrates quum videret, sophistas, quibus tunc abundabant Athenae, honesto quodam disciplinae hon rario minime contentos, immodico quaestui unice inhiare, ac mercenaria prorsus servilique ratione vendere ac veluti venalem mulierem turpissimo mercatu prostituere iactatam suam sapientiam scingenua iustissimaque indignatione accensus contrariam plane viam sibi ingrediendam putavit, ne nobilissimum ipsius institutum cum pulcris horum nugis vulgo confunderetur, & plurima pars se Etuum ex ipsius disciplina ad formandos hominum animos sperandorum periret. Itaque mirum sibi videri aiens. si is, qui Virtutis disciplinam profiteretur, mercedem oporae exigeret, hanc sibi legem scripsit, ut nulla inter
homines spectata conditione, nulla exceptione, quicumque desiderio virtutis noscendae colendaeque teneretur, sive civis esset, sive peregrinus, sive opibus abundaret. sive egestate fuisset pressiis, cum eo sine ulla remunerationes, quidquid salutaris doctrinae consiliique haberet, Communicaret, Triaris praemii pro praestita opera tulisseratus, si eos, qui ipsius disciplinae sese tradidissent, meliores sapientioresque, sibi ipsi bonisque omnibus amicos reddidisset. 8
193쪽
De Socratis animi fortitudine e consantia.
S. VII. Merari animi fortitudo mo ex mol ei despirata
Quae in perpetuis vitae huius terrenae vicissitudinibus magnum virum absolvit Animi Fortitudoin Constantia
haec in haractere Socratis quantum eluceat, neminem ,
qui vitae eius instituta cognovit, fugere potest. Et primo quidem loco vehemens mollitie fastidium, quod omnibus in rebus constanter in eo adparuit, magnum no-
his fortis eius animi argumentum suppeditare debet. Ath nas tamquam pestilenti sidere hic morbus adflaverat; omnium vires .corporis, animi fractae debilitataeque erant cupiditatum imperium vigebat Socrates, qui an mi imperio, corporis servitio uti consueverat, hac contagione non erat insectus; sed perniciem exinde orituram praesagiens, summis animi viribus grassanti inter cives malo occurrere, suaque in origine herbam quasi venenatam suffocare studuit. Qui autem fieri potest, ut Vir, qui humanitatis sensum habet, ac ingenuae Iibertatis summo amore ducitur, sub libidinum iugum cervicem suam su mittat Num is, qui ob libertatis conservationem pecuniarum illecebras aspernatur, libertatem abiiciet, ut v luptatum blanditiis serviat Mollities vero quid aliud sibi propositum habet, nisi vitae commoditates raelicias, quibus corporis voluptatibus consulitur, animorum omnis vis enervatur Libertas igitur hominis vox inanis, ubi cupiditatum libidinumque regnum obtinet. Socrates, de rei turpitudines dedecore persuasus, ta sollicite cauterque omnes, quibus corporis robur confringi solet, scopulos et Fugit, ut non suo tantum aevo, sed universo h
mano generi tamquam exemplar quoddam proponi posse
194쪽
177videatur. Et quidem rugalitatem in victu quod adtinet, cibi potusque continentiam, quam veluti basin aliquam atque fundamentum reliquarum Virtutum esse philosophus nosse pronunciavit; constat, Socrate neminem profecto magis eam colutasse exercutitaque Ita enim seugalis erat, ait Xenophon, ut nesciam an quisquam sit qui noncili negotio tantum sibi comparare possit, quantum ipsi suffecit. Nam sive domi, sive ab amico ad coenam
eatus accepisset conditionem, hanc rationem constantismme tenere consueverat, quamin aliis ut sequerentur commendare solebat, ut numquam, nisi esuriens, cibum, nec,
nisi sitiens, capere potum. 3 Quod ipsum optimum etiam remedium esse fastidii aiebat, ut edendi modum naturali adpetitu finiremus. 4 eque vero minus in reliquis rebus, quibus succumbere hominum mollities solet, temperantiae struduisse Socratem. ex iisdem rationibus colligit test, e quibus seugalitati caeterisque virtutibus adhaesisse eum constar. Pati enim, ut sive Venere, sive somno, sive laboris impatientia, aut quae sunt huius generis alia, vim eamur, debilis infirmique animi gnificationem habet.
Temperantia vero hanc rationem sequitur, ut necessariis vitae conservandae praesidiis commoditatibusque eo pori subministratis, animus sui semper compos lubidinum desideriis rerum superfluitatem deneget. Hinc intemperantiae deditos, Socrates aiebat . in servitute esse, serrimi, a studio sapientiae arceri, persaepe eo redui, ut malum pro bono amplieri uantur, experres esse voluptatis verae, quae percipi possit eis, potione, venere, somno , ex scienta boni malive, O studio rerum ad vitam ecte honesteque transi
195쪽
dam necessariarum , alienos esse ab omni virtute, O ta bulla.
rum rudissimarum vivere contra te erantes , cum sectentur bo.
num abstineant a malo. in dies maiores feri Marioresque, rebus praeclare agendis magis magisque idoneos. Quae quam
vera salutaris praeceptio sit, cum ipse omnium esset continentissimus 3 suo exemplo nullo non tempore de
S. VIII. Me nimiam eo possi mram gest Socratra, neque emeustum eorporis negligendum putavis. Mensis vero
Dicat autem aliquis quid hoc magnopere praeclarum atque eximium in se habet, a Venere, a Baccho, caeterisque lubidinum turbis abstineret an non hoc prudenti cuivis, qui vel valetudinis suae rationem habet, curae est, ut omnia, quae noxam inferre possint, vitet fugiatque, atque id modo sequatur, quod proficiat corpusque in salvo statu retineat megari quidem non potest, taniam laudem non mereri continentiam quae a praecipuo corporis amore curaque unice proficiscatur; quaeve id solum spectet ut vitae socordia aut mollis quaedam securitas promoveatur adeoque privatae utilitatis rationes provis deantur. At nimirum eiusmodi ratio tantum abest, ut Socrati tribui queat, ut nimis severus potius morosusque in corporis cultu, atque in eo negligendo paene nimius suisse nonnullis videri potuerit. At vero corporis curam cultumque nec ipsum neglexura Socratem, nec alios qui id agerent, probasse, cum diserto Xenophbntis testimonio, tum aliis documentis compertum habemus. Certe in illo cum adolescente Epigene colloquio, 3 sedulo commendantem videmus honestam corporis curam eam nempe, qua firmum atque validum praestetur hoc animi sive habitaculum sive instrumentum,4 ad ossicia quaevis menti prae
196쪽
standa habile reddatur quae si adhibeatur cura, plurima inde commoda nascantur; si negligatur, malorum atque aerumnarum exsistat colluvio. Eodem pertinet, quod saltandi etiam artem amasse Socratem tenuisseque maliis . ut eamdem ad corpus firmandum discerent, suasisse legismus. 4 Caeterum audire iuvat, quae Antiphonti Soph stae, tenuem Socratis victum vestitumque calumnianti, ab ipso Philosopho nostro scite salisque reposita legimus. IVerum enimvero mentis excolendae praecipuam urique rationem homini habendam censuit cum corporis voluptates praesentem quidem sensum iucunditate aliqua perfundere possint, animi vero perficiendi ingenua sedulaque cura non solum delicias longe sublimiores nobilioresque honestissimam voluptatem comitem habeat, verum et iam sempiternam, numquam interituram adserat utilistatem. 64 Dro . LAERT II. a. XENOPH. in Symp. p. 83. LUCIAN. da
Satiarione, cap. F. Mem. Soer. I. 6, 3 - . An inem, inquit, rictum meum esse putas, quasi qui minus salubribus cibis, quam tu vescar,in minus ro- is horis suppeditantibus An quod ea, quibus ego vescor com τε paratu difficiliora putas, quam quibus tu vesceri. An vero, . quae tibi adponuntur, ea magis ad tuum palatum esse putas , quam ad meum, quae mihi' An nestis, quemque, ut maximois cum adpetitu comedit, ita minime requirere obsoniorum delum cias &, ut maximo eum adpetitu bibit, ita minime potum is desiderare comparatu dissicilem Iam vestes qui ommutare, solent, frigoris eas aestusque causa mutant,in calceis utuntur. H ne ob ea quae pedes laedunt, iter facere prohibeantur. Men ne igitur umquam vidisti vel ob frigus manete domi, vel ob maestum certare cum quoquam de umbra, vel ob pedum algo. is rem non quocumque lubeat abire An nescis, eos, qui naturam eo us habent infirmissimum exercitatione eo pervenire ut is in eis rebus, ad quas sese exereuerint, robustissimos quosquem qui se non exercuerunt, vincant, Wiacilius eas res serant D An non autem putas me consuetudinein usu omnia ferre iacia, Ilus te, non exereitates με Mem. Sore. I. 6, . . III. 9, 1 sqq. Diyiligo b Corale
197쪽
s. IX. Respondetur sis, qui Socratem obscoenis indugsse
Quamobrem mihi in animum Socratis intuenti nihil magis dolendum occurrit, quam illud, quod virum, qui ut martyr virtutis mortem oppetiisse existimari debet, cum pessimae notae mulieribus consuevisse, quin etiam foedae paederastiae flagitio deditum suisse, multos calumniari videam. Quod priorem illam accusationem adtinet, video. ab iis, qui huius vitii Socratem reum agunt, vulgo ad colloquium, quod in Xenophontis Memorabilibus legitur, cum meretrice Theodota habitum, L provocari solere. Ego vero nescio, qua re moti illud eruere hinc conentur quin potius persuasum habeo, si quis ad legendum hunc dialogum , priusquam ipse aliquid statuerit, accedat, eumque studiose perlegat, fieri non posse, quin ex ipsa dialogi structura rationeque cognoscar, haudquaquam artes meretricias mulieri isti serio tradere Socratem in animo habuisse, verum ironiae sale conditum esse omnem eius sermonis habitum : quod inprimis in exitu colloquii fit manifestum, ubi abiectis mulieris precibus, excepturum se eam apud se, nisi cariores sibi adfuerint amici, discedens illi pollicetur. Si qui vero sunt, qui id ipsum. quod cum familiaribus suis scorti domum adierit, vitio vertere Socrati velint cogitent, in ea urbe & eis temporibus vixisse Philosophum nostrum, quibus mos hic o
tinuit, ut iuvenes, si peregrina Athenas advenisset mulier, ad eam spectandam vulgo confluerent. Quare laudari potius provida Socratis cura debet, qui non solos per se adire Meminam, cuius forma lactes mire iactabantur, iuvenes suos amicos passus sit; sed lubricum in locum, a quo non abstenturos noverat, comitari ipse maluerit quo suis sermonibus rubore illam perfundere, hos vero ab o scoeno meretricum usu deterrere, denique omnes quo quot adessent ad meliorem viam revocare adniteretur.
198쪽
isa Alterum illud, quod Socrati temere impingitur, paederastiae crimen, quam inane nctumque sit facile is, qui taliam eius cum meretricibus consuetudinis accusationem esse intellexerit, nobis largietur. At, qui istam infamiae notam viro innocentissimo inustam volunt, eos ipsum Xenophontem nostrum, vehit disertum eius rei auctorem , tessari videmus Quid vero illum Xenophontem qui conceptis verbis Veneris continentissimum omnium hominum Merarem nobis prodidit Qui, facinus eum a pulchem
rimis O formosissimis, quam alii a domi mis, abstinuisse ,
tradit Qui quavis occasioneis acerrime reprenendentem
Socratem eo , qui tio essent diaui ' sollieis animi
adfectu hortanum familiares , ut non ipsum modo flagitii actum , sed quid tita etiam tuendendae libidis materiam suppessitare pose set, sudiosissim vitarent, inducit 4 Scilicet ex alio XEN PHONTis libello, qui convivium inscribitur, tragoediae istae citantur quo in Convivio, inter alia multa, quae facete
.per iocum , nec tamen citra seriam & gravem sente tiam, dicta memorantur, Charmides inducitur per iocum adfirmans se Socratem, apud quemdam ludi Berarii magistrum, quum eumdem eum iuvene Globulo sibi evoiseret Oin eo ne ei quid pereurreret, vitasse aput capiti, humerum nudum nudo critobuia humero adplisantem. 3 Quod quoniam eo loco memoratur, ubi in obscoenum illum morem, qui nimis utique tunc pervulgatus erat Athenis, sermo inciderat; ita dictum nonnullis visum est, tamquam gravius aliquid, quam verba sonant, significaretur, & tamquam ex ipsius etiam Socratis responso, quod ibi Charmidi dedisse sertur, consessum nunc foedi flagitii reum philos phum nostrum haberemus. Sed hi, si priusquam itai tuere praesumsissent, integrum libellum, e quo verba ista decerpta sunt, perlegere volui ent, totius illius disputa-
3 3, M. 4 I. 2, 29. I. 3 8 sqq. XENOPH. cum, pag. 698. Mit. MuneL
199쪽
tionis, quam ibi Xenophon exposuit, rationem finemque ab ipsorum sensu prorsus discrepantem' quam maxime abhorrentem cognovissent. Quin, si vel ipsum Socratis ad illa Charmidis verba responsum, vel paucula verba, quae hunc locum, ad quem provocant, proxime praecedunt, considerare voluissent iam satis haec esse potuerant ad intelligendum, quam longe a vero absit sinistra illa, quam huic loco temere supponunt, interpretatio 3 Cerre, si umquam alias, in primis sane tota illa disputatione, quae hoc libello continetur, Socratem de industria S ex professis studioseque id agentem inducit Xenophon, ut indiagnitatem foedidatemque illius de quo agitur, flagitii suis. ob oculos ponens, Qvel a primo libidinis fomite eos deterrens, ad nobiliores quasque & homine digniores voluptates, ex ipsa quoque hominum & iuvenum etiam consuetudine capiendas, invitaret nempe ex casta animorum
coniunctione. ex amicitiae deliciis, quibus nihil esse possit ingenuo homini iucundius tum ex iuvenibus, qui felici-hus essent a natura dotibus instructi, ad honesta iraeclara quaeque sermandis, erigendis, incitandis, quo ipsos in perpetuum ad quaevis grati animi ossicia essemus
En ipsum locum, ex Xenophonte ad verbum translatum Soerates, quum docuisset, primos quosque fomites etiam libidinis sollieite esse cavendos, his verbis orationem claudit Quamo em equidem abstinendum esse aio formosorum s osculis es qui pudiea
visere posse vis. Ad haec charmides Tu vero, mi Soemaea, in quit . quamobrem nos amicos tuos adeo, quibusdam quasi puerorum terri lamentis, a formosis depellis ' quum ego te Esum . ita me Apollo amet, quo tempore apud Iussi Aerari mari trum eumdem eum iuvene oleobulo movebas Iurum . eaput viti humerumque nudum nudo Critobiai timere viderim admoνisse ' Et Soerares rEleis inquis, ob id ipsum, quum vesica bestiola quadam coris. Nem. Soer. I. 34 morsu essem amplius quam quinque vira
prurit urebatur mihi humerus , O in eoiae qua si mrionem quamdam habere videbar. Verum nune tibi, critobule oram eo testatis denuntio, ne prius me adtingas quam mentum tibi periMde aequa
caput ea aris fuerit vesteum. Quibus verbis haec subiungit Veianophon et insua duae qiadem modum Miseria toeosque infectaui.
200쪽
devincturi & ab omnibus bonis is universa republ. gratiam inituri. At vero aurea ista praecepta atque m nita non torva utique fronte aut stomachosa quadam tinctique morositate, qua nec alias usus est Socrates, quae ab eo loco atque tempore , quibus ista disputasse fertur, alienissima erat futura, in auditorum aures inclamavit vir prudentia non minus .morum comitate, quam integritate castitateque, conspicuus perspecte nempe intellis gens, tali ratione offendi quidem hominesin albidio quodam horroreque alienari a virtutis via posse, retrahi a vitiis ad virtutisque amorem flecti non solere. Itaque, quemadmodum de alias silem O facetum, es ique sermonis, atque in omni orationes latorem , quem home Gnaeia nominaverunt, Socratem, ut CICERO ait, a aerapimi se
praesertim convivalem illum sermonem, quo facilius inaures animosque admitteretur a convivis, honest, quadam hilaritate & exquisito ironiae sale conditum videmus. 33. X. Geratis animi Fortirudo IId ex mira constantia declara
tur, qua superaris gravi mi quibusque obstaculis, suom invenia docendique in usum perpetuo studiopersecutus esLMollitiei fuga quanta in Socrate fuit, magnam omnino animi vim significare videtur, de qua dubitari non amplius poterat. Sed egregia haec animi vis atque robur in constanti, quam per universae visae spatium tenuit, docendi, vivvendique ratione magis etiam cernere licet. Sumus enim fere omnes ita comparati, ut ad bona praeclaraque consilia
capienda proni ad perncienda eadem si quid dissicultatis vel impedimentorum nobis obiiciatur, tardi segnesque re periamur. Nihil enim facilius nobis videtur, quam capi
rvm consiliorum, inprunis ubi splendida sunt, persectio;
De osse. I. o. Quo cum alia in eodem sermone passim oecurrentia . tum illud p. 691. yest reserendum , quod lenocinii arae se maxime eonfidere Socrates gloriatur quam artem A exercere vellet, magnam se ait,