장음표시 사용
211쪽
factorum rectorumque agendi consiliorum, in rebus praesertim gravioris alicuius momenti, mihi sum conscius, d leo sane quidem cum video aliis hominibus, & eis pra sertim qui alioqui recte iudicare mihi visi erant, rationem meam improbari, meque ab his ob eamdem vituperari co demnarique sed, ubi ab his impetrare nequeo ut mutent sententiam & aequius de me serant iudicium, tum vero agnosco, prudentium alioquin de me iudiciis eam quidem vim a me tribui debere, ut his exciter ad animum meum in actiones meas curatius intendendum, ut cuncta vitae meae consilia ad praescriptum rectae rationis is eo scientiae dictata, diligenter exigam simul vero intelligo. non datum hoc esse aliis hominu s, ut mearum actionum ac praesertim agendi consiliorum sint itidisti omni exceptisne maiores quin potius si talis aliquis incidit casus, tum vero non possum quin supra mortalium, mei similium, et laudes vel vituperia elatum me sentiam. generoso quodam impetu capto, ab iniquis ac fallacibus hominum iudiciis ad superioris alicuius O aequioris Iudicis tribunal, cuius falli non possit sententia, provocem. Hisce ex omnibus perspicue planeque intelligo, ea conditione me esse in hac vita locatum , ut quamvis in omnibus vitae consiliis, sive agere quidpiam sive quiescere Sab agendo me retinere constituam, liberam animi optionem sequi possim, tamen hanc ipsam mentis meae liberi tem libens atque vitrosubiicine debeam voltimari Super is alicuius Naturae iscilicet Husdem, cuius ad supremum tribunal ut in talirinalem dixi casu provocem inductum me sentio cui Eidem rationem reddere teneor omnium meorum agendi consiliorum, totiusque rationis vitae instituendae. Is autem haud dubie non est alius, nisi idem ille naturae meae universae Auctor, generis humani Parens atque Dominus, cuius infinitamis potentiamin sapientiam benignitatem universa huius mundi fabrica & totum hoc praeclarissimum theatrum, in quo mihi Iocus adsignat 3 partes meae adtributae sunt, abunde declarat de-
212쪽
mque idem ipse qui hunc recti honestique, eorum
quae his contraria sum, sensum naturae meae ingeneravit,
eoque ipso Suum consilium, Suam voluntatem mihi pate- secit, cuius ad praescriptum omnia agendi consilia capere universum vitae meae cursum dirigere debeam. Quod dico, me debere hoe fuere, me ad talem aliquam agendi rationem teneri id idem est quod alio nomine offetan hominis vocamus, quodque vocabulo ex recentioris aevi philosophorum sermone desumto, obligationem solemus nominare. Ita fit, ut quodque dictatum conscientiae,
vel sensus illius, quo rectum & pravum honestum tur,pe, iustum iniustumque discernitur, osseium aliquod nos doceat, & obligarionem aliquam nobis iniungat gemque
Ac fit quidem subinde, ut in singulis quibusdam rebus agendi consiliis, de quibus quaestio incidit, fallat nos huius sensus iudicium quemadmodum, in aliis rerum generibus, de quibus iudicare solemus, saepe non modoratio nos lassit, sed Cipse sensus, ut aiunt, in errorem
inducit Scilicet haud raro nobis usu venit, ut tempus necessarium non sumentes ad rem eam, de qua quaeritur, considerandam, longe diversam eius rationem esse existimemus atque iudieaturi essemus, si omnes rei partes, omnia rei momenta Cadiunctain consequentia expendissemus Saepe momenta nonnulla, quae ad rem quam maxime pertinebant, observationem nostram effugerunt subinde etiam nonnulla imaginando fingimus quae inesse vel ad esse ei rei, de qua quaeritur, temere nobis persuademus;
quo fit ut longe aliter de ea iudicemus atque res serebat. Alias negligentia nostra, alias praecipitantia, alias alia atque alia animi perturbatio, iudicium nostrum pervertit,& in errorem nos inducit. Sed nimirum ipsa conscientia. ipse ille sensus, qui recti honestique & eorum quae his contraria sunt iudex nobis datus est, hoc vel maxime nobis commendat atque praecipit primum, ut iacultates mentis nostrae, quoad fieri possit, excolamus exerceamus-
213쪽
que quo ad rectum de rebus propositisin de quibuslibet agendi consiliis iudicium ferendum simus idonei tum vero, ut & generatim in universo vitae instituendae consilio, &sgillatim in quolibet proposito casu, nihil temere, nihil praecipitanter suscipiamus, neque pro sensus moralis diactato id accipiamus quod praesens fortasse libido, aut cupido, aut ira, aut vero ignavia, aut si quid est aliud Me quod nos perturbare, tervertere iudicium nostrumn nunc maxime nobis suaserit sed id, quod rebus o lius pensitatis intimus ille sensus nos doceat esse tale. qua ein boni omnes homines probaturi sint, .nos ipsi probaturi simus ubi animo perturbationibus vacuo aestia mare rem nobis licuerit denique tale, ut certum habeamus, Deum ipsum , qui sensum istum recti honestique nobis ingeneravit, si praesens viva voce nobiscum agere vellet, declaraturum nobis ore esse istud Suae sanctissu
Iam si animadvertere voluero, quaenam sint ea genera actionum humanarum4 agendi consiliorum, quae iudicio sensus moralis prae caeteris vel probentur vel improbe tur; tum vero reperiam, intimum illum sensum conficie tiamque eam, quam disti, illas maxime agendi rationes, ea consilia, eos conatus, nobis commendare, certissimaque plenissima adprobatione sua comitari ac veluti remun rari, quorum haec vis est, ut ad efficiendam promovendamque eorum quibuscum vivimus, atque etiam eorum
si ita res sert qui post victuri sunt, , quantum rieri
potest, ad communem omnium salutem, qua ipsa & nostra salus & una honestissima certissimaque voluptas contin tur, maxime tendant valeantque alia, quo magis fuerint his contraria, tanto magis impretari deprehendero. niquein iam nunc satis plane intelligere mihi videor, persuasum habeo, quo magis posthac usu, experientia, meditatione, persecta ac firmata in me tuerit cognitio rerum .iudicandi facultas, tanto uberiore certiorequ: ratione me intellecturum, ea conditione in hoc mund
214쪽
19 locatum esse hominum genus, ut ad communem omnium salutem quisque pro sua parte, quantumcumque possit, conserat atque ita comparatam esse a Deo pl. Mannostram naturam, ut quisque, quo magis solicite dictata conscientiae suae observaverit, quo magis non tam pri vatam suam utilitatem voluptatemve, quam communem omnium spectaverit salutem, , verbo ut dicam, quo magis probitati, honestati, virtutique quae in constantur conatu inest omnibus ossicii partibus satisiaciendi hin om a vitae cursu unice studuerit, tanto certiore rationein id nriore mensura idem ipse purissimam voluptatem , homicis praestantia unice dignam, fit inventurus, Qvita vere
ara fruiturus quam ustra quaerunt hi , qui nil nisi se sua commoda suasve voluptates cogitant atque s
215쪽
pag. I. Systema Morale huius Universi. I. II. An elarior pleniorque homini data sit Rerum odiporearum, quam propriae entis, Cognitio . a. III. Bonimalique moralis distinetionem Sensu Mo 'rali esse iudicandam. a IV. sententiarum philosophicarum arti argumenti Fasciculus primus se . . 3. V. - - - - Fastieulus secundus I. VI. - - - - Fascicidus tertius . t 3. VII. Theologia Socratis, ex Xenophontis Memor bilibus excerpta 13 VIII. Mores Socratis, ex Xenophontis Memorabi5bus delineati. 16 Appendix I. . 88.
216쪽
SEORSIM OLIM EDITA NUNC REcOGNITA
218쪽
G DET TINGENsI ACADEMIA LUMINI GERMANIA PRAECEPTORIDE OMNI LITERARUM GENER AD HUMANITATEM SPECTANTIUM DE CUNCTISQUE TUDIA HAEC COLENTIBUS IMMORTALITER MERITO
220쪽
superiori Parte huius Voluminis continentur, ut Philalogicas adiungerem, quas in parato ha- herem, rogavit me Mimus, Vir doctus, qui pographiae Societatis iupontinae, quae Argentorati hodie suas sedes habet, praeest. Cuius voluntati eo facilius morem gessi, quod ne harum quidem suppetebant exempla, quibus desiderio eorum, qui subinde a me ea requir bant, satisfacerem. Emendationibus Mobservationibus in Suidam novum adieci Fasciculum quem quidem novum non ita dico, ut, quae
hoc fasciculo continentur, eadem a nemine ante me observata fuisse autumem , sed eo quod in aliorum scriptis commemorata legere non memini. Scripsi Argentorati d. X. Iulii ΜDcccub