Selectæ dissertationes polemicæ ad tractatum de Deo. Tomus primus quartus

181쪽

Sed alia in conviviis decem Virginum duriora habet Methodius, & quae non satis ex Theologiae norma dicta sint , ut illud quod legitur oratione 3. Christum esse Antiquissimum ad nsm S primum Archangelorum. Sed nihilominus ipsum qua Verbum est , Verum , Pe sectumque Deum confitetur. De Adamo enim ait et Verbum , quod est ante faecula , in illum venit , seque illi eo unxit . Decebat enim primogenitum Dei ae unigenitum germen e id essSapientiam J primum formato, primoque ac primogenito hominum generi hominis admixtum , hominem fieri. Id enim Christum esse hominem pura perfectaque Deitate plenum , Deum qui in homine capiarur . Congruentissimum quippe erat antiquissimum iamnum , O primum iam changelorum eum hominibus versaturum, in antiquissimo primove hominum inhabitare . id est Adamo . Filium igitur Dei primum Archa gelorum vocavit Methodius , non quod ex Ordine sit Angelorum, solaque donorum ac mis. sonis praestantia sit illis priori sed quod a Patremigiis in Mundum ad salutem humanam con summandam , Angelus magni e filii merito fuerit a Prophetis nuncupatus , Durius quoque dictum videri posset, quod eodem in opere habet oratione . ubi Virgines a Christo, qui maior ipsis est, habere testiis monium ait, sicut Filius testimonium habet a Patre , qui ipso major est. Sed nihil hic asserit

Methodius ab aliorum Patrum sensu & commu-

182쪽

secundum naturam assiumptam loquitur , vel Patrem Filio secundum Divinitatem spectato maiorem esse vult auctoritate Principii , non substantia & natura r Decebat, inquit, ut aliis omnibus secundum Patrem major , eo teste uteis retur , qui solus ipso major esset, id est Patre . Et ego horum quae in laudem castitatis perorat ra sum, non homines producam anctores, sed eum cui cura sumus, O qui cunctis eminet, omnemque tulit partem , hunc illius cultorem asse ram , ipsi que formae amatorem , ac plaKe id neum testem. Idque adeo etiam in Cantico Canisticorum , omnibus qui velint, perspicue intellia gere licet, ubi Christus sit, in Virginitatis simmiter proposito constantes, laudibus coronans , ait: Sicut lilium in medio spinarum , sic proxima mea in medio filiarum . Lege Leonis Aulatii hune in Methodii locum observationes . Dici etiam posset eum Photio , ab Haereisticis violatum esse hoc Methodii opus . Ovem

mandum inquit ille in Bibliotheca Codice a 3 .3Dialogum hune , qui Symposium inscribitur, siaete de eastitate, magnam partem adulteratum esset offendes enim in illo adjectas, O Arianas .anasque opinationes , aliasque male sentientium fabulas. Et Codice I 62. refert Andream quem .dam Inclusium ex Haereticorum Incorrupticolarum secta , sanctorum Patrum , in quibus ScNethodium nominat, sententias depravata tquam propter temeritatem ab Eusebio Thessalo.

183쪽

nicensi Episcopo vapulavit. ,, Patrum item l ,, ctissimorum sententiis, inquit. Athanasii ,& triviai Gregoriorum , admirandorum , in- , , quam , illius patratoris , & Gregorii Theo, logi, ac B. Nysseni Episcopi, Sasilii simi ,, liter Caesareae Antistitis, S Joannis Chrys ,, Cyrilli Alexandriae, Constantinopolitante 1e,, dia Praesulis Procli , S. ad haec Martyris Μe,, thodii, & Quadrati. Quorumdam enim ex is his dicta quaedam Andreas avulserat , ac ,, perverterat, simulque malitiose , aut impe- ,, rite interpretando, errorem suum ex illis, ,, ut sibi quidem persuasit , confirmarat. Ve- ,, rum ob haec omnia justas Eusebio poenas de- , , dit, ob adulterationem , inquam , Sancto- ,, rum Patrum , & improbitatem atque insci- ,, tiam et quodque Haereticorum dicta quaedam es compilans, sanctis ea Patribus attribuere sit M ausus, is Sed cum Andreae error Filii Divinitatem non impugnaret, sed passibilis dumtaxat , atque corruptibilis corporis in Christo ante resurrectionem naturam ; non est quod

Methodii Symposium in iis , quae de Filio Dei

durius dicta videntur , ab Andrea illo interpolatum suspicemur. Objicies octavo auctoritatem Lactantii , 44. c.8. ubi hanc statuit inter Angelos & Ue hum differentiam e Illi enim c inquit ex Deo taciti Spiritus exierunt, quia non ad doctrinam Dei tradendam , sed ad ministerium creabantur . Ille vero cum sit in ipse Spiritus, tamen

184쪽

ADvERsus ARIANOs . 77 eum voce ac fono ex ore Dei processit, sicut Hembum , ea scilicet ratione quia voce ejus ad popu-ltim fuerat usurus ; id est quod ille Magister futurus esset Doctrinae Dei. Igitur Filius Dei ex

ordine est Spirituum creatorum, Laetantio teste , hocque solo ab Angelis differt, quod ex ore Dei processerit sicut Verbum , prolatilium sane , siquidem cum voce & sono . Et l. .c.6. Deus igitur , inquit , machinator , constitutorque rerum , antequam praeclarum hoc opus Muniadi adoriretur , sanctum incorruptibilem , lacomprehensibilem Spiritum genuit, quem Filium nuncuparunt. Et quamvis alios post innumerabiles per ipsum creavisset, quos Angelos dicimus; hune tamen solum primogenitum divini nominis appellatione dignatus est , patria scilicet virtute , ac maiestate pollentem . Licet ergo Filius Dei ante Mundum & creaturas Omnes genitus sit, non tamen Patri comemus est, neque natura, sed dignatione Deus. Et capite 29. ,, inquit habet Filium , , , quem unice diligit, qui tamen sit in domo se & manu Patris , licet ei nomen Domini po- , , testatemque concedat; civili tamen iure &is domus una , S unus Dominus nominatur r sic hic Mundus una Dei domus , & Filius Se,, Pater , qui unanimes incolunt Mundum , , , Deus unus , quia & unus est tamquam duo , , , & duo tamquam unus . Neque id mirum eum

,, Filius sit in Patre , quia Pater diligit Filium, & Pater in Filio , quia voluntati Patris fi-

185쪽

, , deliter paret is . Sicut ergo in humanis filius non est unus dominus eum patre , nisi civili quadam ct morali ratione i ita Filius Dei non est unus Deus cum Patre nisi moraliter, o unitatem affectus , ob gratuitam dominii communicationem cum ipso a Patre factam, obmutuum amorem ; & quia Filius voluntati Patris obsequitur. Non obsequeretur autem nisi

minor esset.

Ad I. Resp. nego conseq. Namque administerium creatum Dei Filium negat Lactan ii us , sicut conditi sunt Angeli; Deum ex Deo genitum, appellat et Bis natum , primum in Spiritu , postea in carne profitetur di Nulli alii opera Dei esse nota , nisi Filio soli, qui est Ver-lum Dei, O quem regnare in perpetuum necesse est , contestatur: idque ex illis verbis Psalmi 44. demonstrati Em tavit cor meum 'mbum bonum t dic ego opera mea Regi . Urgerquoque illud S. Ioan . oraculum . In principio erat Verbum , O Verbum erat apud Deum , ODeus erat Verbum , hoe fuit in principio apud Deum. Omnia per ipsum facta sunt, O me ipso factum est nihil. Ex quibus evincitur , Laetantium existimatis Filium Dei verum Deum

esse & Verbum Patri coaeternum . Cum autem ait , ipsum processisse ex ore Dei cum Voce ac sono , spectat ipsum qua Verbum eXternum est, & ad creaturarum molitionem exterius Prolatum , non quatenus Verbum est interius ,

ae nitio ac sapientia Patris. Merito igitur c in

quit

186쪽

procedentem de ore suo vocalem Spiritum, quem non utero , sed mente eonceperat, inexcogitabiali quadam Maiestatis suae virtute ac potentia in giem , qua proprio sensu ac sapientia vigeat ,

deprehendit. Sed quatenus Verbum internum est , Patri coaeternum , & eiusdem eum illo

virtutis agnoscit Lactantius e Nostrae voces , , , inquit, licet misceantur, atque evanescant, D tamen plerumque permanent litteris comprehensae; quanto magis Dei vocem cre- ,, dendum est & manere in aeternum , & sensu , , ac Virtute comitari, quam de Deo Patre , ,, tamquam rivus de fonte traduxerit. Quod

,, si quis miratur ex Deo Deum prolatione vo- cis ac Spiritus potuisse generari, si sacras ,, Voces Prophetarum Oognoverit , desinee,, prosecto mirari. Et initio cap. 9. ait, Filium, , Dei melius a Graecis λων dici, quam α,, nobis Verbum sive sermonem ; λογον enim se & sermonem significat , & rationem r quia

, , ille est vox & sapientia Dei . Potest itaque spectari duplici respectu Dei Filius, & ut vox

est ac sermo exterior et & ut ratio est, ct S pientia Dei, seu Verbum interius. Ad secundum locum respondeor Ibi verisbum istud dignatus est , aeque & stricte non sumi , sed improprie , prout communicationem significat alicuius dignitatis , sive fiat illa gratiae nomine , sive nativitatis iure. Certe Laoctantius non ob aliam rationem Filium Dei hoc

187쪽

nomine insignitum fuisse asserit a Patre ; quam quod paterna virtute ae majestate polleret; seis

cum nempe vi generationis communicata. Unde statim subiungiti Esse autem summi Dei F lium , qui sit potestate maxima praeditus, non

tantum congruentes in unum voces Prophetarum,

sed etiam Trismegisti praedicatio , O S illarum laticinia demonstrant, oee. Sibila E -ιbraea in Carminis sui principio, quod a summo Deo exorsa est , Filium Dei ducem O imperatorem omnium his versibus praedicat, Oe. Et initio cap. 7. Fortasse inquit qvierat aliquis hoe loco , quis sit iste tam potens, tam Deo carus , est' quod nomen habeat; eujus prima nagivitas non modo antecesserit Mundum, venum etiam prudentia disposuerit, virtute tonstruxerit 3 Priamum scire nos convenit, nomen ejus ne Angelis quidem notum esse , qui morantur in Caelo , sed illi soli ae Deo Patri. Qui autem Mundum prudentia disposuit , virtute construxit, aequo

iure cum Patre rerum omnium creator est,

adeoque verus Deus t & cuius nomen ipsi soli, ac Deo Patri notum est , ille a nulla creata mente potest comprehendi, quae est veri Dei notio. Adde Lactantium , cum loquitur de Filio , non dicere quod Pater ipsium fecerit, aut creaverit, sed genuerit. Cum vero loquitur de Angelis , ait Patrem ipsos per Filium genuisse . . Ad tertium locum , nego consequentiam :comparatio enim illa Lactantii ex humano iure usu

188쪽

ADvERsus ARIANOS . 32 Sc usu petita , non est accurata quoad omnia , sed tantum quoad aliqua , & secundum analogiam dumtaxat vera est. Quia scilicet Filius Dei unus est Dominus cum Patre , sicut Filius hominis alicuius unus est Dominus cum homine i licet non sit eadem in Filio Dei, & in Filio istius hominis dominii ratio. Nam civilitantum iure filius homo cum Patre homine unus Dominus est ἔ natura autem & indi visa potestate ae virtute , Dei Filius unus Dominus est cum Patre. Id constat ex verbis Lactantii in eodem capite r Cum dicimus, inquit, Deum is Patrem & Deum Filium , non diversum di- ,, cimus , nec utrumque secem imus : quia nec , , Pater sine Filio esse potest , nec Filius ais Patre secernit siquidem nec Pater sine Filio,, nuncupari , nec Filius potest sine Patre ge- ,, nerari. Cum igitur & Pater Filium faciat, , , & Filius Patrem , una utrique mens, unus, , Spiritus, una substantia est i sed ille quasi , , exuberans fons est , hic tamquam defluens,, ex eo rivust ille tamquam sol, hic quasi ,, radius a sole porrectus, qui quoniam summo is Patri fidelis & charus est, non separatur, M sicut nec rivus a fonte , nec radius a sole , , , quia& aqua fontis in rivo est , & solis it

is men in radio : aeque neque vox ab ore se , , iungi, nec virtus aut manus a corpore diis, , velli potest. Cum igitur a Prophetis idem is manus Dei, & virtus , & sermo dicatur, is neque ulla discretio est i quia & lingua sera P s M m

189쪽

sa Da DivINITATE UERBI

,, monis ministra est, & manus, in qua est ,, virtus , individuae sunt corporis portiones. Et post verba in argumento laudata , conti- ., nuo subjungit: Denique unum Deum esses, tam Patrem , quam Filium , Isaias in illos, exemplo , quod superius posuimus , osten- ,, est, cum diceret: Adorabunt te , & te deinprecabuntur, quoniam in te Deus est , &,, non alius Deus praeter te . Sed & alio loco,, similiter ait: Sic dicit Deus Rex Israel, &,, qui eruit eum Deus aeternus: Ego primus , & ego novissimus, & praeter me non ests, Deus. Cum duas personas proposuisset Dei

is Regis, id est Christi, & Dei Patris, qui

s, eum post passionem ab inferis excitavit, ,, sicut ostendisse diximus Oseam Prophetam , qui ait: Et de manu inferorum eruam eum r,, tamen ad utramque personam referens , ininis tulit; Et praeter me non est Deus: cum ,, posset dicere praeter nos r sed fas non erat ,, plurali numero separationem tantae necessi-M tudinis fieri. Unus est enim sbius liber, Deus,, summus , carens origine , quia ipse est oria, go rerum ἶ N in eo simul Filius & omniari continentur . Quapropter cum mens & vo-M luntas alterius in altero sit, vel potius una ,, in utroque , merito unus Deus uterque ap-

,, pellatur δ quia quidquid est in Patre , ad ,, Filium transfluit, & quidquid in Filio , a P

tre descendit.

Objicies, Lactantium, libri 4. Divinarum

190쪽

nio probare , unum Deum esse colendum, quod numquam se Deum esse dixerit. Nec umquam

se Deum esse dixit: quia non servasset fidem , si missus ut Deos tolleret, O unum assereret ,

induceret alium praeter unum.

Respondetur , Christum ex Lactantii mente , non se dixisse Deum a Patre diverissum i id enim si praestitisset, Deos Gentium non sustulisset pro munere missionis suae; nam alium Deum praeter unum induxi get, seque ab eo separasset. Sed ubi Christus se Deum dixit, se unum cum Patre Deum , ipsique coaeternum nuncupavit ἔ R ea ratione nonnisi Deos Genatium exclusit. Eam esse Lactantii sententiam , ex locis supra citatis, & ex doctrinae illius serie perspicuum & exploratum est . Ideo lin capitibus sequentibus pro Christi Divinitate manifeste pugnat, & eas quae ex passione peterentur objectiones selvit , ac re se Iit . Immo cap. Iis.. aiserit eum qui ipse virtus, in ipse justitia est, descendisse ut eam doceret, hominemque formaret . Cap. II. asserit illum esse aeternum , & missum fui sis , Ut denuo per eum qui esset aeternus , legem seiret aeternam. Cap. 8. ait: Cum igitur ea quae Deus fieri u ιuit , quaeque per Propbetas suos multis saeculis ante praedixit, Christus impleret , ob ea incia rati , O Divinas Litteras nescientes , coierunt m Deum suum condemnarent. Et infra r a id de brius crucis indignitate dicemus, in qua Deus