장음표시 사용
191쪽
84 Da Divi NITATE UERxIa cultoribus Dei suspensus est, atque suffixus 3
Cap. 2 p. tradit Deum solum esse posse hominis Doctorem . Cap. 24. ait , Christum , si Dei maiestatem ostentasset, mortales oculos claritatem maiestatis eius conspicere , ac substinere non potuisse . Capite denique et s. docet Christum fuisse Deum ti hominem , inter Deum Schomines medium constitutum , ut hominem producere ad Deum posset e quia si Deus tantum fuisset, exempla virtutis homini praebere non posset; si homo tantum , non posset homines ad iustitiam cogere. Idcirco Mediator advenit, id est , Deus in carne , ut caro eum sequi posset , O us eriperet morti bominem , jas est dominatio in carne .
Dices Lactantius , libro 4. Institutio-nlim, capite g. ait , Faetum ebbe Dei Filium peν Spiritum . Itaque sensit Filium Dei creaturam esse .
Respondeo, Laetantium loqui de temporali , non aeterna Christi nativitate , ut locum insipicienti facile constabit. Cum autem Dei Verbum sola Spiritus sancti opera sine virili congressu ex Virgine Maria caro factum sit ;recti ssime scripsit Laetantius . eum per Spiritum factum esse , ut hominem , Dei Filium . Quod ipsum Angeli verba apud S. Lucam per spicue probant: Spiritus functus superveniet in
te . . ... Ideoque quod nascetur ex te Sanctum , ωοcabitur Filius Dei.
Dices Laetantium , lib.4. eap.29. unita
192쪽
ADvgasus ARIA Hos . 8stem Patris & Filii per mutuum consensiam , de
amoris concordiam explicare , ut inde manis stissime appareat unitatem essentialem non esse
intelligendam . Respondeo , Unitatem e sentiae in Patre& Filio ibidem adstruere Lactantium his ver bis Cum dicimus Deum Patrem, & Deum is Filium , non diversum dicimus , nec utrum , , que secernimus ; sed separamus ; siquidem, , nec Pater sine Flio potest esse , nec Filius a, , Patre secerni; cum nec Pater sine Filio po- ,, test nuncupari, nec Filius sine Patre gene- rari . Cum igitur & Pater Filium faciat, de ,, Filius faciat Patrem , una utrique mens sis unus Spiritus , una substantia est . Sed ille quasi exuberans fons est , hic tamquam de.
Objicies, Lactantium , lib. II. capit. 3. Verbum Patri coaeternum negare , De Matre sinquit , natus est , qui ante eam fuit, de Patre , qui aliquando non fuit: Hoc fides credat , intelligentia non requirat; ne aut inventum putet incredibile , aut repertum non credat singulare . Respondetur , haec verba ab aliquo Ariano inserta. ab odio Vaticanis Codicibus mss. aliisque plurimis , & antiquioribus , & melioris notae abesse i in Editionibus ad illos Codices collatis non haberi: sibi ipsi non attendisse interpolatorem , cum priora verba destruant, quod ipse sequentibus adstruere voluit. Filium quip-
193쪽
quippe coaeternum & aequalem esse Patri profitetur . Sicuti Mater , inquit, sine exemplo genuit Auctorem suum ; sie ineffabiliter Pater genuisse credendus est coaeternum Deum . Sed &quae sequuntur in sinceris Lactantii Codicibus mss. N in editis, Arianum illud assumentum penitus discerpunt. Cum esset Deus ad excogi
randum prudentissimus , ad faciendum solertiis
mus , antequam ordiretur hoc opus Mundi,
hoc eli, phrasi Scripturis usitatissima , ab aeterno J quoniam pleni o consummati boni fons in ipso erat, sicut & semper ; ut ab eo bono tamquam rivus oriretur , longeque prostus
ret , produxit similem sui Spiritum , qui esset
.irtutibus Dei Patris praeditus . momodo autem id fecerit in quarto libro docere conabimur . Pater Lactantio boni fons est , Filius rivus ab eo producens: Rivus autem cum fonte eius isdem plane naturae atque substantiae est ; ac proinde aeterni fontis rivus aeternus. Praeterea , similis est Patri Spiritus, virtutibus Dei Patris praeditus , id est , attributis omnipotentiae, omniscentiae, ceterisque Deo propriis perfectionibus . Denique Laetintius Arianos nominatim in Haereticorum ordinem redigit, lib. 4. c.ultis cum enim, inquit, Phoges , aut Vovatiani, aut Valentiniani, aut Marcionitae, aut Ariani
nominantur , Christiani esse desierunt, qui Chri-Ri ηοmine amisso, humana oe externa socia Ia induerunt . Seio
194쪽
Seio Petavium sentire hanc vocem, eriainni , perperam in contextum irrepsisse , immo in editionibus Thomasii & lsei minime reperiri. Sed Petavio Baronium Cardinalem opponimus, afferentem vocem illam in novem Lactantii operum m sis. exemplaribus in Vaticana Bibliotheca conservatis extare.
Dices , Arianos post Lactantii aetatem exortos, adeoque Lactantium ipsos nominatim non perstrinxisse . Id vero inficior: Lactantius enim libros Divinarum Institutionum eonscripsit. gratante Licinii persecutione , an. Chritti s i 6. ut observat Cardinalis Baronius in idque patet ex operis Praefatione , in qua Constantinum Magnum his verbis alloquitur: Pro quo facto,c scilicet ob pacem Ecclesiae redditam ) dabit tibi Deus felicitatem . . . Nam malis qui adhuc adversus justos in aliis terrarum partibus fellunt Oc. Hoc est in Oriente sub Licinio . in
Licinius autem eam ob caussam an. 3IT. a Constantino bello petitus, proximo victus & Imperio exutus est. Arius vero c ex Orosio lib. . cap. 28. manifeste innotuit anno 3I s. quo tem pore a Concilio Alexandrino ut haereticus damnatus est c lam igitur orta erat Ariana Haeresis cum Lactantius libros Divinarum Institutionum conscripsit. Obiicitur ultimo auctoritas Arnobii, qui Lactantium praecessit, eiusque praeceptor fuit. Hic passim Deum ingenitum credi debere asserit , Sc non habere Patrem , Matrem Sc.
195쪽
88 Da Divi NITATE UERBI Respondeo , Arnobium his in locis solam
excludere a Deo generationem , quam Gentiles Diis suis tribuebant, quos ex maris & feminae commixtione in tempore esse genitos profitebantur. Sic lib. I. ,, Deus omnipotens ne- ,, que genitus scitur , neque novam in lucem, , aliquando prolatus, nec ex aliquo tempores, coepisse . . . . At Vero Iuppiter , ut vos fem, , tis , & patrem habet , & matrem , avos , ,, avias, fratres , nunc nuper in utero matris ,, suae formatus, absolutus mensibus Sc co , , summatus decem . Ergo si haec ita sunt,
, , Iuppiter esse Deus qui potest, , λ Et lib. . se Gentiles alloquitur: se Vos Deos profitemi-
,, ni esse natos, Sc ex masculorum semina- , , rumque seminibus conventionum progenitos , , lege .... At vero nos contra ingenitos esse, , censemus. Hoc enim religiosum est crede- ,, re . Vos habere sexus Deos ... Nos discre- ,, tos esse sexibus abnegamus &c. Sed mirum est quod Arnobii auctoritate Sociniani abutantur , qui tam luculenter Christum verum ecse Deum asserit. Cum enim Christianos Deum Principem , summitatem omnium summorum Obtinentem adorare scripsisset lib. r. Gentilem introducit ita opponentem : Non idcirco Dii vobis infesti sunt, quod omnipotentem colatis Deum , sed quod hominem natum , & crucis
infami supplicio interemptum , Deum fuisse contenditis , & quotidianis supplicationibus adoratis. Nihil porro horum negat Arnobius,
196쪽
sed sic retorquet argumentum in Gentiles. is Natum autem recolimus - Quid enim P Uo se hominem nullum colitis .... Si vos Libe--ἰ3 1 rum, quod usum repererit vini, si quod ,, panis, Cererem .... honoribus quantis assiri ciendus est nobis qui ab erroribus nos magnis, , insinuata veritate traduxit p . . . Christus non
,, habeatur a nobis Deus 3 Nec qui omnium, , alioquin vel maximus potest excogitari, di- , , vinitatis assiciatur cultu p Sed patibulo aia is fixus interiit . Quid istud ad caussam ρ, , Nonne Liberum & vos Patrem membrari tim a Τitanibus dissipatum fanorum conse- ,, crationi aptatis 3 Nonne . Esculapium post - ,, poenas & supplicia fulminis Nonne He is culem concrematum , & Romulum Senato- ,, rum manibus dilaceratum in aedibus adoratisas amplissimi, pEt infra, Paganis obiicientibus Natum bominem colitis, o Christiani ,respondet: se Etiamsi , , esset id verum id est si verum esset Chri stum esse merum hominem , quod plane dissi- , , teor ) tamen pro multis A tamen liberalibus,, donis,quae ab eo profecta in nobis sunt, Deusis dici appellarique deberet. Cum vero Deus,, sit, re certa & sine ullius dubitationis ambi- ,, guo inficiaturos arbitramini nos esse , quam is maxime illum a nobis coli, & praesidem is nostri corporis nuncupari pEt infra: is Ergone , inquiet aliquis fu- rens, iratus, ct percitus, Deus ille est Chris, stus p
197쪽
,, slus Deus respondebimus & interiorum pG is tentiarum Deus. Et infra Christum esse Deum probat ex miraculis. is Nulla maior est , inquit, com- ,, probatio gestarum ab eo rerum , quam Viris, , tutum novitas. Has Christus sine ullis ad-M miniculis rerum , sine ullius ritus observatio-
,, ne , vel lege nominis sui possibilitate fecit. Gentiles obiiciebant. Si Deus fuit Chrustus , cur in forma hominis visus est 3 cur moriste Crucis interemptus 3 quibus Arnobius res, pondet: se An aliter potuit invisibilis illa vis,& habens nullam substantiam corporalem s,, inserre se & commodare Mundo , conciliis ,, interesse hominum , quam ut aliquod tegmen ,, materiae solidioris assumeret, quod ocul ,, rum susciperet iniectum p . . . Mors illa quam ,, dicitis assumpti hominis fuit. Ipsius gesta-
, , minis , non gestantis ... Non enim ipse i ., teremptus est. Neque enim cadere divinas ,, in res potest mortis occasus , nec interitio-
,, nis di talutione dilabi , id quod est unum Scis simplex , nec ullarum partium congregatios, ne compactum .
Et rursus lib. I. ,, Nihil magicum, nihil , , praestigiosum in Christo. Derideatis licet ex ,, more , atque in lasciviam dissolvamini e ,, chinnorum , Deus ille sublimis fuit, Deus,, ab intima radice , Deus ab incognitis regnis, , . & ab omnium Principe Deus Sospitator mliau sius, Non
198쪽
in caussa. Sed etsi faveret, non magnum eae . huius Auctoris test monio commodum contra
Ecclesiam reportarent i siquidem hos libros nondum Catechumenus scripsit, & in iis summam Ecclesiasticorum Dogmatum imperitiam testatur. od patet ex absurdissimis ipsius de Anima, & de alterius vitae suppliciis, errori, bus: quos licet propugnent Sociniani , illos tamen vel ab uno Doctorum Ecclesiasticorum ansertos , vel Scripturae Sacrae non repugnantes, probare nec possunt , nec 1altem conantur ,
quia conatus inanes suos fore pervident. 2uid inquit Arnobius , lib. a. Plato idem vester
,, in eo volumine , quod de Animae immorta- , , litate composuit, non Acherontem , nonis Stygem , non Cocytem fluvios , & Pyri- , , phlegetontem nominat, in quibus animasa, asseverat Volvi , mergi, exuri 3 Et homos, prudentiae non parvae, & examinis iudicii- , , que perpensi , rem inenodabilem suscipit, , , ut cum animas dicat immortales , Perpe is tuas , & corporali soliditate privatas , puni, , ri eas dicat tamen & doloris assiciat sensu λ, , mis autem hominum non videt, quod sit ,, immortale , quod simplex , nullum posseis dolorem admittere Quod autem sentiat
b, dolorem , immortalitatem habere non pos- , , se Nec tamen eius auctoritas plurimum a , , Veritate declinat. Quamvis enim vir lenis , M & benevolae voluntatis inhumanum esse cre
199쪽
Da Divi NITATE UERBI, , diderit, capitali animas sententia condem in ,, nare, non est tamen absone suspicatus, iaci, , eas in flumina torrentia flammarum globis, ,, & caenosis voraginibus tetra . Jaciuntur enim ,, S ad nihilum redactae interitionis perpetuae ,, frustratione vanescunt . Sunt enim mediaeri qualitatis , sicut Christo auctore compertum
,, est , & interire quae possint, Deum si igno- ,, raverint, vitae & ab exitio liberari, si ad , , eius se minas atque indulgentias applicarint. Et ut quod ignotum est pateat, haec elt ho-
, , minis mors vera, haec nihil residuuin fa- ,, ciens. Nam illa quae sub oculis cernitur, ani ,, marum est a corporibus diiugatio , non finis ,, abolitionis extremus . Haec , inquam , est hominis mors vera , cum animae nescientes Deum per longissimi temporis cruciatum, , consumentur igni fero. Et infra r Quid quod eadem ratio nonis tantum incorporeas indicat eas non esse , , , verum etiam privat immortalitate has omni, , , & ad fines applicat, quibus vita consueta est, 1 terminari P &c. Nec solum immortales esse animas hominum Arnobius negat, sed etiam a Deo conditas . se Si enim forte nescitis, inquit, Si an- , , tea vobis incognitum propter rei novitatem
, fuit, accipite sero , & discite ab eo qui n ., vit, & protulit in medium Christo , non ,, esse animas Regis maximi filias, nec ab eo , quemadmodum dicitur, generatas coepisse
200쪽
,, se nosse , atque in sui nominis essentia prae- ,, dicari , sed alterum quempiam Genitorem ,, his esse , dignitatis S potentiae gradibus sa- ,, tis plurimis ab Imperatore diiunctum : eius,, tamen ex aula , ct eminentium nobilem su- ,, blimitate natalium . Addit infra se nescire a quo Animae conditae sint , suamque ignorantiam inepta prorsus ratione tuetur. ,, Sed si parens etiam genitor, , animarum , inquitis , Deus non est, quo,, auctore progenitae , R. qua sunt ratione pro- , , latae λ Confitemur nos istud ignorare . . . Sed is quas Dei negamus, cujus sint debemus ostenis, , dere ρ Nihil illud necessario sequitur . Non ,, enim si negemus muscas, scarabaeos, & ci- is mices , nitedulas , curculiones , & tineas ,, omnipotentis esse opus Regis , sequaciter postulandum a nobis est, ut quis ea fecerit, , institueritque dicamus. Possumus enim nul- , , la cum reprehensione nescire qui & illis ori- ,, ginem dederit, & obtinere non esse a Deo,, superiore prolata tam superVacua , tam va , , na , tam ad nullas pertinentia rationes , qui- ., nimmo aliquando & noxia... Consimiliter ,, hic quoque eum animas renuamus Dei esse ,, Principis prolem , non continuo sequitur, , ut explicare debeamus quonam parente sint se editae, & caussis cuiusmodi procreatae is .
Ostendit idem Auctor se hominis lapsum , h
manaeque naturae per peccatum corruptionem