Selectæ dissertationes polemicæ ad tractatum de Deo. Tomus primus quartus

241쪽

38 DE HAERESIM paullatim declaratur . Rogabo Patrem , ,, inquit, & alium Paraclitum mittet vobis , is Spiritum veritatis . Quae quidem verba eo,, dixit, ne adversarius quilpiam Dei esse , ,, aut quasi ab alia quadam potestate sermori nem facere videretur. Pollea, Mittet qui- ,, dem, ceterum , in nomine meo. Hic omise, , se rogandi verbo, mittendi verbum reti- ,, nuit. Mox, Mittat: ut propriam auctori-- tatem ostendat. Tum denique, Veniet: G quo verbo Spiritus potestas indicatur . Addit Sanctus Gregorius Nagian Zenus . , , Habebat quaedam Salvator, quae a Disci-M pulis , licet alioqui multiplici doctrina im. D plerentur, tunc tamen portari polla nega- ,, bat. Ac rursus dicebat fore ut ab adve . niente Spiritu omnia edocerentur. Egos, unum ex eorum numero esse censeo ipsam

,, Spiritus sancti Deitatem in posterum aper- , , t ius declarandam, tum videlicet, cum , ,, poli Salvatoris in integrum restitutionem , , , matura, ct perceptibilis esset ipsius cogni. 3, tio, utpote cui, ob tam insigne miraculum, ,, fides non iam abrogaretur. Quid enim hoc ,, majus vel ille polliceri, vel hic dicereri potuisset; si modo magnum aliquid ex illi. mandum est , Deique magnificentia di- ε, gnum , quod promittebatur, vel doces, batur Ad confirmationem respondeo, nego con sequens . Non enim nece iis est ut dum unius aut alterius Persbnae fit mentio, omnium fiat.

242쪽

MACEDONI ANORUM. 39Satis est ad confitendum Spiritus sancti Divinitatem a ibi eum ad duas alias adjungi Pe

sonas, ubi nullum creaturae consortium admit,

ii potest , nempe in forma Baptismi. Adde, Scripturam sacram , cum de ipsa formula Baisptiimi loquitur , saepe unius dumtaxat Personae nominatim meminisse: Luicumque inquit in christo baptizati estis , Christum

induistis r nec propterea in selius Christi nomine baptizati fuerunt Galatae . Sic qui baptizati in nomine Domini gesu, passim in A ei is Apostolorum dicuntur, in Patris etiam & Spiritus sancti nomine baptigati intelligendi sunt. Ad haec : multis in Scripturae locis praedicatur Sancti spiritus potellas, in quibus vel de Patre , vel de Filio nihil expressit, sed intelligendum reliquit, Numquid ergo eum gratia Spiritus praedicatur, Dei Patris , aut unigeniti Filii denegatur λ Non ita et quia sicut Pater in Filio , O Filius in Patre , ita etiam di fu- fa est charitas Dei in cordibus nostris per Spiritum sanctum qui datus est nobis . Et sicut qui benedicitur in nomine Patris , ω Filii, O v

ritus sancti, quia unum nomen , potestas uxa rita etiam ubi operatio aliqua divina , aut Pitris , aut Filii, aut Spiritus designatur , non solum ad sanctum Spiritum, Ied etiam ad Pa. trem refertar o Filium : nee solum ad Patrem sed etiam ad Filium refertur Spiritum . Ita Sanctus Ambrosius . Sicut ergo cum ait Apo. stolus, Omnes in uno Spiritu baptizatos esse , non excludit Patrem & Filium , quia una est trium

243쪽

M DE HIER Es I trium Personarum operatio ; ita cum dicit , Ex Patre omnia , oe per Filium omnia , Spiritum sanctum non excludit, ob eamdem . rationem .

Obiicies secundo . Qui non loquitur a se. metipso, sed audit quid loqui debeat, instar Legati qui ab alio instruitur, & qui ab alio accipit, non est verus, & summus Deus; sed Spiritus sanctus,non loquitur a Nemetipio , sed audit quid loqui debeat, instar Legati qui ab alio instruitur, & ab alio accipit, 1 cilicet a Filio ; ergo Spiritus sanctus non est verusti summus Deus. Probatur minor ex verbis Christi, Joan. I 6. Cum autem venerit ille Spiritus veritatis , do-e ιt vos omnem veritatem : ou enim loquetur a semetipso, sed quacumque audiet loquetur , σ qua ventura sunt , annuntiabit vobis. Ille me clarificabit, quia de meo accipiet , γannuntiabit vobis. Respondeo , nego minorem . Non enim

istius loci sensus eii quod Spiritus sanctus ea tantum loqui possit, quae audit, instar Leg ti qui ab alio mittitur & docetur; sed quod sci entiam non habeat a seipso , sicut nec essentiam , sed a Patre S Filio, a quibus procedit . Spiritum igitur sanctum audire vel discere a Patre & Filio, nihil aliud est quam

procedere . Ab eo autem accipi ζ ut a principio , non ut a caussa: quae cum unius veri summique Dei notione non pugnant . Audire

praestat duo Ecclesiae lumina SS. Ambrosium

244쪽

Praeibit Ambrosius , lib. de Spiritu fancto , Cap. I a. Bbi, inquit, ostensio Spiritus, ibi Dei virtus r nee potest esse discretio , ubi opus unum est , O ideo quod loquitur Filius , loquLtur Pater, O quod Pater loquitur , loquitur in Filius quod loquitur Pater o Filius , lo quitur O Spiritus sanctus . Unde is' de Spiritu Filius Dei dieit. Non enim loquitur a Ie boeest, non sine mea , O Patris communione.

Veque enim diviDs ac separatus est Spiritus . sed qHae audii loquitur: audit Sidelicet per tini. tatem substantia, oe per proprietatem scientia . Veque enim foraminibus aliqvibus corpo ratibus recipit auditum , O quibusdam dietina modulis erenalibus zox resultat, Vel audit id quod ignorat; quoniam in rebus humanis frientiam plerumque auditus operatur et O tamen nee in ipsis hoMinibus semper alloquium corporale , aut carnalis auditus est . Σιi enim loquitur linguis, non hominibus loquitur , sed Deo .

emo enim audit. Spiritu autem loquitur mysteria , inquit Apoliolus I. ad Corint. I ....

iasid est ergo , Ton enim a se loquitur λ Hoeen , non siue me loquitur , qui loquitur veritarem , sapientiam aspirat. Non sine Patre loquitur , quia Dei Spiritus est. Non a se audit,

quoniam ex Deo omnia . Omvia accepit a Patre Filius , quia ipse dixit. Omnia mihi tr dita sunt a Patre meo . Omnia Patris babet Filius , quia iterum ait. Omnia qua Pater habet , mea sunt. Et quae accipit ipse per unita

tem.

245쪽

tem naturae ex ipso per eamdem unitatem aecipit O Spiritus,sicut ipse Dominus Iesus declarat de Spiritu suo dicens , Propterea dixi: De meo accipiet, O annuntiabit vobis . Iuod ergo loquitur Spiritus , Filii est e quod dedit FLlius , Patris est. Ita nihil a se aut Filius loquitur , aut Spiritus , quia nihil extra Ie Trinitas loquitur. Sanctus vero Augusti mis , Tractatu 9'. in 'oannem sic locum illum exponit. In ergo loquetur a semetipso , sed quaecumque audiet , loquetur . Ab illo audiet , a quo procedit. Audire, illi scire est i scire vero , esse. Ivia ergo non ex semetipso, sed ab illo a quo procedit, a quo illi est essentia , ab illo scientia , ab illo igitur audientia, quod nihil est aliud quum

seientia . Obiicies tertio. Qui scrutatur profunda Dei, non est verus summusque Deus. Nemo enim dicitur scrutari ea , quorum clarissima

S perfectissima notitia ipsi primo inest, &quae ab ipsomet primo constituta sunt & decreta . Atqui Spiritus sanctus scrutatur profunda Deir ergo non est verus summusque Deus . Probatur minor ex Apost. I. Cor. 2.2bbis autem revelavit Deus per Spiritum suum. Spiritus enim omnia scrutatur, etiam profunda

Dei.

Respondeo , distinguo maiorem . Si struis tari proprie sumatur , prout inquisitionem significat eorum quae occulta sunt , S ignota , concedo et si sumatur , tropice, prout idem est

246쪽

MACEDONIANORUM. Agest ac perfecte nosse, non obscure, & quali perfunctorie, nego . Hoc autem secundo modo Spiritus sanctus dicitur scrutari profunda

Dei. Sic Deus cui cordium nostrorum Omnino explorata sunt arcana, Renes O eorda scrutari dicitur. Sed prautat audire Sanctum Ambrosium lib. a. de Spiritu sancto cap. i I. hunc locum interpretatione sua illustrantem , cuius verba superius dedimus . Similiter ergo scrutator est Spiritus sanctus ut Pater , similiter scrutator ut Filius , cujus proprietate Iermonis id exprimitur , ut videatur nihil esse quod nesciat, quem nihil praeterit. Objicitur quarto Veterum silentium , qui Spiritum sanctum Deum appellandum esse non dixerunt. Neque enim Sanctus Hilarius in duodecim de Trinitate libris ipsum diserte Deum nominavit, quod observavit Erasimus Praefatione in Hilarium ; di Sanctus Basilius oeconomia & dispensatione quadam Dei nomen suppressit , cum de Spiritu sancto i queretur , quod non fecisset, si dogma Fidei existimassiet assertionem Divinitatis Spiritus sancti. Hanc autem Magni Basilii oeconomiam laudat Sanctus Gregorius Nagianzenus Oratione Io. Sed tamen, inquit , propriam σapertam vocem interim usuNare disserebat, tum ab ipso Spiritu, tum ab aliis etiam sinceris ipsius propugnatoribus gratiam petens , ac rogans ne hoc suo consilio offenderentur: nee

ominitterent, ut dum unam voculam mordicus

247쪽

retiuere conaretur, propιer inexplebilem cupiditat em omnia perderent, convulsa nimirum rurbulentissimo tempore , ac distracta pietate . Ipsos enim nihil ex eo incommodi ac cetrimemri accepturos , si dictiones paullulum immutentur , modo aliis Serbis eadem doceantur ; neque enim salutem nostram in sermone magis quam in rebus consistere : quippe cum ne Iudaei quidem rejiciendi sint , si ad aliquod tempus, pro christo viocem Ducti sibi concedi postulantes , religioni nostrae assentiri Cellent. At Reipubli-rae non posse majorem pestem ac perniciem afferri , quam si ab Haereticis oecuparetur Ecclesia. Respondeo, SS. Hilarium, Basilium , &quosdam alios veterum, quamvis Spiritum sanctum nominatim Deum non appellaverint, Deum tamen , & credidisse , dum ea ipsi tri-huerunt,quae veri summique Dei propria sunt S in creaturam non cadunt: nam Sanctus Hilarius ipsum non esse creaturam constanter a finfirmat , lib. Q. de Trinitate ubi sic Deum Pa. trem compellat: Magna mihi erga res tuas re-ιigio estineque quia te solum innascibilem, O

unigenitum ex te natum sciens, genitum tamen Spiritum sanctum non dicturus sim, dicam umquam creatum . Hujus ego dicti, quod mihi cum reteris a te substitutis eommune est, ad te quoque prorepentis timeo eoutumeliam . Profunda tua Spiritus sanctus tuus , seeundum Apostolum, scrutatur, oe novit : σ interpellator prome tuus inenarrabilia a me tibi loquitum O ego ρυπura sua ex te per Pnigenitum tuum manania

248쪽

MACEDO NIANORUM. eis , potentiam creationis n0mine non modo non

eloquar, sed etiam infamabo ulla te nisi res tua penetrat: nee profundum immensa majestatis tuae, pererrinae , atque aliena a Le Sirtutis eaussa metitur . Tuum est quidquid te init; neqre alienum a te est, quidquid virtutis nest . Spiritum sanctum igitur creatura se sse diserte negavit Sanctus Hilarius : sed &ipsum expresse Deum alia ruit Commentar. in Matth. enarrans illa verba. Euntes ergo, d rete omnes gentes, baptieantes eos in uomine

Patris, O Filii, OV Spiritus sancti . Sub

hac autem formula verborum eos baptigandos iuberi, ait Sactus Hilarius , Si quorum est una Divinitas, fit una largitio, nomenque Trinitatis inus est Deus. S. vero Basilius Divinitatem Spiritus sancti propugnavit acerrime, ut ex probationibus compertum est, nec prudens ipsius ceco- comi a Catholico ullatenus officit dogmati , quia idem erat Spiritum sanctum negare crea turam , ac Deum asserere ; nec vocibus , sed rebus nostra Religio Fidesque adstringitur. Umde nec centum quinquaginta secundae Synodi sucumenicae Patres, in Fidei Symbolo , Deum Spiritum sanctum appellarunt. Sicut ergo Catholici habiti sunt, qui Filium ex Patris subtantia genitum profitebantur,quamvis ομοάσιον Patri dicere renuerunt, Adumtaxat praedicarent , quia rem eam det ah γc vocabulo significabant, quam alii voce ὀμο. Gai et ita S. Basilius Spiritum lanctum Deum

249쪽

is D H AE R E S IDeum interdum non appellans, sed tamen creatum negans, Divinitatis illius constans Iperpetuus affertor nihilo secius putandus est. Sed N Patres Basilio & Hilario antiquiores eidem Catholico suffragati sunt dogmati, nimirum S. Dionysius Alexandrinus in responsione ad Propositione Pauli Samosatent,dicens: Non impune feret is,qui adversus benignum Spiritum sanctum blasphemus est. Spiritus autem est Deus. Et in Epistola ad eumdem Haeresiarcham r Nisi enim esset Christus Deus Verbum, non putuisset non esse peccato obnoxius. Nullus enim non obnoxius est peceato, nisi unus tarsus ut O Pater christi, O san IIus Spiritas . Et ante Sanctum Dionysium Alexandrinum Sanctus Irameus, libs, adversus Haereses, cap. 6. ait, Per manum Patris, id est, per Filium , oe Spiritum sanctum , factum esse hominem secundum similitudinem Dei. Et c. I a. distinguens Spiritum sanctum ab afflatu illo , quo Adamus animatus est, ait Natus temporalis , Spiritus autem sempiternus. Obiicies quinto . Gemitus & oratio Deci

non conveniunt: atqui gemitus & oratio conveniunt spiritui sancto: ergo Spiritus sanctus

non est Deus.

Probatur minor ex Apostolo ad Romanos8. Similiter autem O Spiritus adjuvat infirmitatem nostram. T am quid oremus, sicut oportet , nescimus. Sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus . IIi autem

scrutatur eorda , scit quid desideret Spiritus quia

250쪽

MACEDONI ANORUM. AIquia secundum Deum postulat pro Sanctis . Respondeo , nego minorem . Ad ejus probationem respondeo, nonnullos Veterum, praeeunte Sancto Chrysostomo , hunc locum interpretari vel de Spiritu hominis, quatenus gratiam orationis a Spiritu sancto accepit; vel de ipso orationis dono, quod hom inibus a sancto Spiritu infusum est. Nam Spiritus sancti dona in Scripturis sacris Spiritus sancti nomine significari solemne est. Unde & Spiritum precum legimus, Zachar. I a. eap. Hunc itaque locum exponunt de dono orationis , quo

primitiva Ecclesia quidam instructi, pro universo populo, qui alioqui saepe per ignorantiam inutilia postularet, precabantur; quorum in locum postea Diaconus pro populo supplicans successerit. His consonat S. Ambrosius, qui tibi g. de Spiritu sancto cap. II. Spiritum hic interpretatur gratiam spiritalem . At eos sequendo Patres, qui hunc locum Apostoli de ipsa sancti Spiritus Persona exponunt, respondeo, ipsum dici pro nobis postulare , & ingemiscere , quod enicaci sua in

nobis operatione nos orantes faciat, nosque doceat orare S gemere . Ita exponit orige.

genes : Bbi, inquit, viderit Spiritus Dei laborantem spiritum in adversando carni,ct adhaerendo sibi, porrigit manum, O adjuvat infirmitatem ejus: O .elut si Magister suscipieus ad rudimenta Discipulum , O ignorantem ste. nitus litteras , ut eum docere possit , ct instituere, nocesse habet inclinare se ad Discipuli