Selectæ dissertationes polemicæ ad tractatum de Deo. Tomus primus quartus

301쪽

Personae mundum hunc , creatasque res universas producunt: neque tamen aut non personae tres sunt invicem. dillinctae; aut caussae tres, principiaque sunt. Eccur λ Quia non ea ratione res creatas producunt, qua mutuo dis runt, sed quatenus in eamdem essentiam S vim procreatricem conveniunt. Sic Pater,

ct Filius , etsi duae personae sint , non tamen .pricipia sunt duo Spiritus sancti, quia unam eamdemque numero spirandi vim habent. Id egregie explicat S Anselmus ; lib. De Processione Spiritus sancti, cap.9. ,,Quemadmo- ,, dum igitur lacus non est de hoc , unde di. ,, versi sunt ab invicem fons & rivus ; sed , , de aqua in qua unum sunt. Si ergo non ma- ,, gis est. Pater hoc , unde Spiritus sanctus,, est, quam Filius , intelligi nequit, cur ,, magis sit de Patre , quam de Filio . Quod , , si dicunt, non eum esse posse de duabus caussis , sive ex duobus principiis ; re- ,, spondemus. Quoniam sicut non credimus,, Spiritum sanctum ella de hoc; unde duo. ,, sunt Pater, & Filius, sed de hoc in quo. ,, unum sunt, ita non dicimus duo eius prin- ,, cipia, sed unum principium . Quippe cum ,, dicimus, Deum principium creaturae,in ,, telligimus Patrem , & Filium, & Spiritum

sanctum unum principium.1 non tria princi .- , pia, sicut unum Creatorem, non tres Cre

ax tores; quamvis tres sint, Pater, di Filius, , , & Spiritus sanctus; quoniam per hoc in quo. unum sunt non per hoc in quo tres sunt,

302쪽

s p IRIT Us SANCTI. 99ri est Pater, aut Filius, aut Spiritus sanctus, is principium sive Creator. Sicut igitur quam-

,, vis Pater sit principium , S Filius sit prinis cipium, Spiritus sanctus sit principium ,

,, non tamen sunt tria principia, sed unum es, ita eum Spiritus sanctus dicitur esse de Pa- ire , & Filio , non est de duobus principiis, is sed de uno, quod eli Pater , & Filius. Addit Manuel Calecas lib. 3. contra Graea COS. , , Tantum vero abest ut Romani &,, Latini duo Spiritus. principia ,. duosve pro-

cessus confiteantur, ut eos quoque anathe-

,, maligent, qui talia dicere praesumunt .is Denique in Lugdunensi Concilio, Graecis,. ,, Latinisque congregatis, haec sententia pro-M mulgata est: quam plurimis in locis, Graeis cis Latinisque inscriptam litteris S libris, i, facile , qui quaerit , invenit. Gregor. X. in Generali concilio Lugdm. nensi , Fideli ae devota professione fatemur , , quod Spiritus sanctus aterna liter ex Patre, in Filio , non tamquam ex dutibus principiis, sed tamquam ex uno principio, non duabus spirationibus , sed unica spiratione procedit. Hoe

professa est hactenus, praedicavit, O doesit:

Hoc firmiter tenet ,. praedicat, profitetur , O docet Sacro ancta Romana Ecclesia ῶ Mater omnium Fidelium oe Magistra. Hoc habet Or.

thodoxorum Patrum atque Doctorum, Latinorum pariter O Graecorum incommutabilis O lera sententia. Sed quia nonnulli propter irr fragabilis ignorantiam veritatis in errores Pa-E a. rius;

303쪽

iam praecludere cupientes , sacro approbante Concilio , damnamus oe reprobamus omnes qui gare praejumpserint, aeternaliter Spiritum sanctum ex Patre in Filio procedere ; sive aetiam temerario ausu asserere, quod Spiritus functus ex Patre Filio , tamquam ex duo bus principiis, non tamquam ex uno pro

cedat.

Obiieit Photius. Si Spiritus sancti spiratio

commune quiddam est Patri , & Filio , Spiritus sanctus pluribus proprietatibus distingui . tur a Patre , quam Filius I ideoque proximior erit Paternae subIlantiae Filius quam Spiritus sanctus . Id Photiani schisimatis haeredes alio modo proponunt apud Manuelem Cale camlib. 3. contra Graecos. Si Spiritus sanctus etiam ex Filio procedit, major quidem Spirita Filius erit, fecundum casam; eritque tertius a Patre . oec Filius quidem similior Patri , utpote ex ipso sine medio existens. Spiritas vero Pa tri dismilior : neque ita idem mut oe Filius. Erit etiam Filio minor , quippe qui per illum majorem connectitur Patri . Et Filius quidein minorem dista ut iam habebit ad Patrem . Spi-trius autem majorem, maxime cum nullius cause

sa sit.

Respondeo . nego consecutionem antecedentis. Sola enim Processione, sive Spiratione passiva distinguitur a Patre & Filio Spiritus sanctus. Nec Paternae substantiae unus altero proximior est, cum urer ue a Patre immediate

304쪽

SpIRietus sANcTI, I Id late procedat, ab eoque divinitatem totam accipiat, sed ille nascendo; ille procedendo . Quamquam non ita immediate se habet ad Patrem Spiritus sanctus, si personarum ordo spectetur . ,, At illa sacris Doctoribus,, potius imputanda sunt, siquidem absurdari videantur. Ipsi quippe sunt, qui Spiritum a Patre tertium docent , sumpta scilicet ab ,, ipso Domino occasione insalutaris traditio, , ne Baptismatis . ac per Filium procedereis dicunt , perque ipsum Patri coniungi.,, Maiorem quoque Filium Spiritu sancto , a, mrinus ait Athanasius . Quod si ista a San. ,, ctis dicta sunt: omnino nulla eos , qui ista ,, dicunt, absurditas sequitur . Praetereaque ,, Spiritus sanctus si a Patre quidem alio prori cesssi : a Filio autem alio procederet, es,, setque processius ex ambobus duplex, sor- ,, lassis haberet rationem, culpare disserens, tiam processuum et quod etiam differentetis a Patre S Filio distaret Spiritus ; ac pro. D pterea gradus in personis quosdam cogita

ι, re . Sin vero unus idemque sibi ab utroque ,, processus est, similiter etiam ad utrumque ,, refertur. itaque aut similiter utrique aequa-

, , lis erit , nihilque distans atque dissimilis.,, Sed enim , quemadmodum Pater non main

,, gis perfectus est quam Filius, quod ille a

,, caussa , ille cauisalis siti neque ideo ab it.,, lo distat, etsi secundus ab eo causae ratio- ,, ne dicitur; Divinitas enim in utroque una:

,, ita de Spiritus sanctus , etsi juxta unicum E a ,, ejus

305쪽

ioa DA PROCE ss Io NE eius simplicemque Processiim , ex Patre is per Filium est, ct aa Patrem S Filium veri luti ad unum productorem spirantemque ,, refertur; quorum S Spiritus est , S spir is culum dicitur. Non tamen minor est Filio, ,, neque Patre minor erit , licet per Filiumri Patri coniungatur: alioquin de Filius erito dissimilis Patri, eo quod caussalis sit; et si non ita sicut Spiritus, iuxta tamen propor- ,, tionis rationem . Ft sicuti Pater, caullae ,, ratione, Filio maior a plerisque Patribus,, asseritur, neque idcirco tamen Patre mi- ,, nor est Filius: ita & Filius, etsi maior Spiritu dicitur, non tamen propterea Spiritus is ipso erit minor. Quocirca Magnus quoqueis Basilius dicebat. Etsi Filio IMcedit ordineis O dignitate, non tamen aliena natura est. ,, Illa enim propter caussae dc caussalis ad in- , , vicem ordinem de relationem dicuntur.

o ordo autem S ad aliquid quomodolibet

,, habere, naturarum non facit differentiam.

,, Nam verbi gratia , eo quod amicus sit, is vel vicinus . vel magister, nihil in se ipsum ,, alicui accedit , ut propter habitum perfe- ,, stior in se ipso secundum essentiam sit . ,, Neque si quispiam filium ac nepotem ha -

,, beat, tertius maxime erit vel similior, vel ,, dissimilior avo secundum essentiam, quam ,, filius. Quod si in rebus humanis ita contin- ,, git , multo magis in divinis personis, ubi ,, una asseritur natura , ac praeter solam , quae,, secundum caussam S caussale est differensa tiam,

306쪽

SpIRIT Us SANCTI. Ior, , t iam , nulla alia discretio est. Ita respondetis Manuel Calecas lib. 3. eontra Graecos . Brevius id explicat Bessario Cardinalis in Refutatione Antirrhetici Palama adversus duodecim Ioannis Recci Capita. ,, Jam ve- is ro, inquit, si quis ad singularem emissio- nem, & identitatem Processionis ex utro ,, que respiciat; tum hoc animadvertat, Pa- , , trem esse fontem dc caussam divinitatis , ,, immediate ex Patre esse Spiritum inveniet; ,, eoque pertinere quas affert sententias. Sinis ordinem consideret, qui reipsa inest in ,, Trinitate, nec sola nostra cognitione con- ,, stat; medium videbit esse Filium, & te is esum a Patre Spiritum, ac per Filium a Pa. ,, tre procedentem , ac priorem se cogitatio. ,. ne habentem Filium . quemadmodum Pa , , trem habet Filius.

Objiciunt Schismatici. Una erit Patris &Filii persona, si spiratio Spiritus sancti sit utrique communis, cum per me proprietatibus distinguantur. Respondet Gennadus Constantinopolitanus Patriarcha, in Expositione pro Concilio Florentino, cap. I. Sectione Io. id nequaquam esse consequens, quia spiratio non est proprie 'tas constitutiva Patris & Filii, sive proprietas hypostatica, sed notionalis . ,, Si . inquit, se perionale , sive hypostaticum personae Pa- ,, tris actum producendi poneremus, tunc , , utique id inconveniens sequeretur, vereri que e get Filius una cum Patre persena 2 4 ,, cono

307쪽

constitutivae proprietatis cum eo communi- ,, Cans. Sed quia personae Patris constitutiva a, proprietas Paternitas di generatio dicta est ,, esse 3 producere vero proprietas, sive no- ,, tio quae sequitur personam constitutam , , ipsius, quae necessitas est, eum qui cum illo , , communem habet eam proprietatem . quae is personae ejus constitutiva non est , unam, , Cise cum eo personam ρ Nam sicuti com.

municans cum Patre Filius , scilicet Spi- , , ritum eius esse , quemadmodum & Patris, , S mitti ab eo, quemadmodum S a Patre;

a, tamen non cum eo personas communicat,

, , quia Spiritum dici Patris, vel ab eo mitti, ,, non est Paternae Personae constitutivum; sicis neque qui productionem cum Patre como, , munem habet in unam perlonam coniungi- ,, tur , quia producere non est Paternae Per- ,, sonae constitutivum. Quod si mirum est duas ,, . personas unum esse Principium S non com, , jungi ; magis mirum erit quod tres perso-M nae sint unum principium , nec coniunas gantur.

obiicit Photius . si Spiritus sanctus a Patre procedit de Filio , in duplicem existentiae suae

caussam relatus , non evadet quin & compositus sit. Respondet Manuel Calecas lib. 3. contra

Graecos , primum id ipsos Patribus obiicere debuisse, quid id quod dicitur; De meo accipiet , pro eo quod est, Ex Filio, exposuere. Deinde Spiritum sanctum aliud a Patre , aliud a Fi.

308쪽

Sp1RI Tus SANCTI. Iosa Filio non accipere . , , Sive igitur per se quis ri compositionem vult, nihil aliud quam es- ,, sentiam , & esse, & quod est, accipit. in hise vero S essentia Sancti spiritus , &,, quod eit, unum quiddam & simplex est i,, sive propter eos qui dant aut producunt , is una eli Pater S Filius . Non enim in quan . , , tum duo sunt , sed in quantum unum , ex se Patre & i Filio eli Spiritus sanctus i sed quemadmodum Filius totus ex toto : ita ., S Spiritus totus ex toto afferitur. Nequeri aliud quidem totum Pater , aliud autemo, totum Filius ; sed unum totum eli iuxta fi- ,, dei positionem , gignendi ac nascendi di-M scretione servata . Nullo ergo modo com-ri positionem cogitare licet . Quamquam M etiam si plusquam tres perlbnae esset Deus, nulla necessitas compositionis esset,& quod eXtremum, Proce monis ordine a singulis,o acciperet. Non enim dantium multitudi- ,, ne, sed ex eorum qui dant, eorum queris quae insunt, differentia, compositio iudic ,, tur. Si autem , quae dantur, differentia , , sunt, & quae insunt differre necesse est r, , atque ita compositum erit, quod ex hu-

,, ius modi conitabit: quod in Sancto spiritura nuiquam habet locum . Objicit Photius i Quorsum e Filio procedet Spiritus sanctus, si Processo a Patre sit perfecta λ E st autem perfecta; quia perfectus Deus a Deo perfecto . Quae autem illa a Filio Processio& quam ob rem p

309쪽

i o 6 Da PROCE ssIONE Respondet Bessario lib. De Processione via ritus sancti, hanc obiectionem erroneo niti fundamento, quod nimirum Pater & Filius duo sint distincta Spiritus sancti principia , duaeque sint spirationes, quibus spiritum sanctum producunt . Sed cum unica sit & singularis vis spiratrix , una & singularis spiratio , una & singularis Spiritus ab utroque Processio,

nulla inter ipsos & eorum actiones comparatio fieri potest.

Idem ante Bessarionem responderat Manuel Caleeas lib. 3. contra Graecos , additque eumdem Paralogismum posse in Graecos retorqueari . Nam si perfecte a Patre mitti tur Spiritus sanctus, supersuum erit O a Filio mittit siuautem imperfeLIe ; non ergo perfectus est Parer . Et si perfecte omnia a Patre creata suut, criιid necesse fuit dicere t Omnia per ipsum facta sunt sin autem imperfecte; eontra Patrem blasphema nihilominus ora laxabunt. Praeterea vicissim illi interrogandi sunt , n perfecta sit muκdi ex Patre creatio vel

non Θ Si perfecta, cur Filius O Spiritus sanctus caussa ejus sunt Θ At si imperfecta, σideo Filιus ct Spiritus assumuntur, animadve tant quid assisment. Sed perfecta . ut arbitror, est ex Patre entium productio, una O eadem numero Filii σε Spiritus ad ea producendo operatio, neque alia est illius , alia horum . Sie ergo hιs evenit ; perfecta est , O matis quam perfecta est ex Patre Spiritus sancti Processio et una O eadem numero est , quae es ex

310쪽

Spi RIT Us SANCTI. o eodem Filio Processio. . . Cum uua oe eadeo numero potestate u eras, ρroducat.

Obiicit Fbotius. Si omnia Patris, & Filii

communia lunt, certe ea quae Spiritum spectant, sunt etiam communia ἔ nempe Deus,

Rex, Creator, Omnipotens, &c. Quod si Processio Spiritus sancti sit Patri communis atque Filio; tum a seipso procedet Spiritus sanctus , iple sibi principium erit.

Respondeo, absoluta omnia attributa per sonis tribus esse communia, & quae ad creaturas ordinem habent, ut Creator, Dominus&c. Non autem proprietates persenarum .

Harum enim quaedam sunt hypostaticae , quas Hugo Etherianus vocat personarum insiguitiis .as , sive quae personas constituunt , cujusmodi tres solae in Deo reperiuntur,scilicet Paternitas , Filiatio , S Processio . Aliae sunt notionales, quae non constituunt, sed indicant personas. & harum nonnullae uni personae tantum conveniunt, ut esse ingenitum , Patri ;aliae duobus, ut spiratio activa Patri S Filio. Nec vero consequens est , etiam Spiritum sanctum suae Processionis auctorem futurum ;quia eamdem habet essentiam cum Patre &Filio. Siquidem non praecise id essentiae divinae convenit, qua essentia est, ut producat Spiritum sanctum , sed essentia qua Paternitate , Filiationeque assecta est S modificata ;quibuscum spirandi proprietas complexa eit , ut Theologia docet.