Selectæ dissertationes polemicæ ad tractatum de Deo. Tomus primus quartus

71쪽

16 DE TRINITATEM qui voluntati Patris obsequitur. Unum suisis mus, dicens, Ego & Pater, ostendit duos ,, eise , quos aequat, & iungit. Eum dem locum urget vehementer Novalianus, lib. de Trinitate , cap. 22. Si erat, se ut Haeretici putant, Pater Christus , opor- ,, tuit dicere , Ego & Pater unus sum . At, , cum , Ego , dicit , deinde Patrem infert di. ,, cendo , Ego & Pater, proprietatem per- , , sonae suae , id est Filii, a paterna auctorita- , , te discernit, atque distinguit , non tantum- , , modo de sono nominis , sed etiam de ordine,, dispositae potestatis. Qui potuisset dicere , ,, Ego Pater , si Patrem se esse meminisset. Et quia dixit , Unum , intelligant Haereti-

,, ci, quia non dixit, Unus. Unum enim ne is traliter positum , societatis concordiam, non ,, unitatem personae sonat. Unum enim , non ,, unus esse dicitur, quoniam nec ad numerum, , refertur, sed ad societatem alterius expro- mitur . Denique adiicit , dicens , sumus ,s, Non sum , ut ostenderet, per hoc quod di- ,, xit, sumus , R Pater, duas esse personas.

VI. Idem probant Mysterium illa Christi

Verba soannis ra. Pater salvifica me ex hacis hora , sed propterea veni in horam hanc . ,, Pater, clarifica nomen tuum. Venit ergo,, Vox de caelo: Et clarificavi , & iterum ci rificabo is . ctua verba Tertullianus adversus Traxeam sic urget: Postulat Filius de terris, se Pater promittit a caelis . id mendacem fa

ri cis, & Patrem , & Filium , si aut Pater de

72쪽

Div INARuu PERsONARυM II, , caelis loquebatur ad Filium , cum ipse esset ,, Filius apud terras; aut Filius ad Patrem pres, cabatur, cum ipse esse Pater apud caelos λ, , Quale est ut Filius item postularet a semet- ,, ipso , pollulando a Patre , si Filius erat Pa- ,, ter ρ aut Pater sibi ipse promitteret, pro- ,, mittendo Filio , si Pater erat λ Ut sic duos , , divisos diceremus , quomodo iactitatis; t

,, lerabilius erat di vi sos, quam unum Deum Ue ,, sipellem praedicare. Itaque ad illos tunc Do- , , minus pronuntiavit: Non propter me illas, VOX venit , sed propter vos ; ut credant hi

,, & Patrem , & Filium , in suis quemque ho- ,, minibus, & persionis, & locis. VII. Probatur istud Mysterium ex verbis Christi Ioannis i 4. ,, Rogabo Patrem, & alium, , Paracletum dabit vobis... ParactetuS autem ,, Spiritus Sanctus , quem mittet Pater in no- , , mine meo , ille vos docebit omnia , sugge- , , rei vobis omnia , quaecumque dixero Vobis . , , Et cap. I 6. Ille me clarificabit , quia de meo , , accipiet, & annuntiabit vobis , , . Perba Tertullianus urget cap. as. libri contra Praxeam. ,, Paracletum quoque a Patre se pol tu - ,, laturum , cum ascendisset ad Patrem , &,, missurum repromittit, & quidem alium, sed ,, iam praemisimus quomodo alium . Ceterum ,, de meo sumet, diquit, sicut ipse de Patre.,, Ita connexus Patris in Filio , & Filii in Pa-

,, racleto , tres essicit cohaerentes , alterum ,, ex altero et qui tres unum sunt, non unus:

is quomodo dictum est; Ego, di Pater unum

73쪽

18 DA TRINITATE , , sumus , ad substantiae unitatem , non ad nu- meri singularitatem . Eumdem locum urget

cap. 9.

Idem probatur ex Epistola I. S. Ioannis, cap. s. Tres sunt, qui Testimonium dant in emto , Pater, Verbum , O Spiritus Sanctus ; O hi tres unum sunt. Probatur denique Propositio ex Traditione Patrum , qui adversus Judaeos, & illos Haereticos pugnarunt, testimoniis roborata . Occurrit primo S. Ignatius Martyr , cuius haec sunt verba in Epistol. ad Magnesianos i Subjec iestote Episcopo , ut Iesus Christus Patri fecundum earnem , or Apostoli Chrso , O Patri, O Spiritui Sancto . Nam quum dicit Christum esse Patri subiectum secundum carnem, aperte indicat, eumdem non esse Patri subjectum aDque adeo inferiorem secundum aliam rationem quae alia nisi divinitas esse non potest ; haec auetem distinctionem personarum omnino important. Quod si Pater alius a Filio est , alius ab utroque esse , & Spiritus Sanctus debetis :II. Sanctus Justinus Martyr in Dialogo cum Tryphone Iudaeo , ubi Tryphone indigne ferente , quod Jeium Deum appellaret, tamquam alius esset Deus verus S proprie dictus, quam qui unus a Judaeis colitur, quique rerum omisnium Conditor est , diserte probat, esse ais rum in Satris Litteris , qui nominatur Deus prater universorum opificem. Quod innumeris prohat Scripturae locis . Denique confutata eorum opinione , qui vim illam Patris negabant subuens

74쪽

ν Divi NARuM PERSONARUM. I9dens quoddam esse ac solidum , sed effcentiam dumtaxat, neutiquam ab eo persona dissimctam, asserebant , quemadmodum lucem Solis in terra esse dicimus , statuit, Virtutem illam esse Dei , ac Deum a Propbeta nuncupari , non ita ut Solis lux solo vocabulo numeratur ; sed numero alterum quiddam esse r non tamen reciso ne et tamquam Patris substantia secetur : uti cerera omnia diversa atque fecta , non sunt eadem atque erant ante sectionem . Quod etiam declarat exemplo ignis ; a quo multi alii accenduntur ignes non decrescente illo , unde facta est alterius accensio , sed in eodem statu permanente. III. Sanctus Irenaeus lib. s. adversius Haereses, cap. 6. ait . Patrem vere Dominum , O

Filium vere Dominum esse et deque iis scriptum Genesi . Et pluit Dominus super Sodomam Er Gomorrham ignem O sulphur a Domino . Item Filium esse qui cum Mole collocutus est. Et lib. 2. cap. ss. Cognoscunt enim eum , inquit , bi quibus revelaverit Filius t femper autem existens Filius Patri, olim oe ab initio semper revelat Patrem oe Angelis , O Archa

gelis , O Potestatibus , ct Virtutibus. IV. Dionysius Romanus Pontifex in Epist

la contra Sabellianos, cujus praeclaram hanc sententiam refert S. Athanasius libro de Nicaenae Sinodi Decretis r Deinceps , inquit, adversus eos dicam , qui dividunt, O secant, oe evertunt religiosis um dogma Ecclesia Dei , -- narcbiam in tres quasdam virtutes partientes , O divinas opostases , ac deitates tres. Nam

75쪽

ao DE TRINITATE audio quosdam apud vos esse Institutores , ct Doctores divini verbi, qui illius sunt opinionis Auctores , qui ex diametro, ut sic dicam, pugnant cum Sabellii placitis. Hie enim blasphemat, Filium ipsum asserens esse Patrem , econverso , Patrem esse Filium . isti tres qsodammodo Deos praedicant, Sanctam M nudem dividunt in tres Θpostases peregrinas , a se invicem plane separatas . Etenim neeesse essuuiri omnium Deo Dei verbum , O in Deo m nere , O habitare Spiritum Sanctum . yam vero divinam quoque Trinitatem in unum , velut in caput quoddam ac summam , Deum unive

forum colligi, O eobalescere prorsus est necesse. Mippe Marcionis est insani dogma, in tria principia secare , ac dividere t non autem eorum ,

qui revera Discipuli sunt Christi, o Salvatoris disciplina delectantur. Nam hi Trinitatem a Scriptura Sacra praedicari plane intelligunt tries' autem Deos , neque in Veteri, neque in boo Testamento doceri. V. S. Dionysius Alexandrinus errorem Sabellii suis locubrationibus confixit , tanta vi ac vehementia , ut contrarium in errorem abripi visus sit nonnullis ; a quo ipsum vindicat Saninctus Athanasius libro de sententia Dionysii contra Arianos. VI. Τertullianus lib. adversius Praxeam c. I I.

distinctionem Personarum probat ex processionibus . Si Filium nominat , inquit , Filius autem non alius erit, quam qui ex ipso pro- ,, diit, sermo autem prodiit , ex ipso, hiera erit

76쪽

DIvINARUM PgRsoNARuM . E I, , erit Filius , non ipse de quo prodiit. Non ,, enim ipse prodiit ex semetipso. Porro qui ,, eumdem Patrem dicis, & Filium eumdem,& protuli se ex semetipso facis , & prodiisse

quod Deus est Aut exhibe probatio nem , quam expostulo , meae similem , id ,, est , sic Scripturas eumdem Filium , & Pa-M tre ostendere, quemadmodum apud nos diis si stincte Pater & Filius demonstrantur: distin- , , cte, inquam , non divise , sicut ego prose- , , ro dictum a Deo ἔ Fructavit cor meum ser-

,, monem Optimum . Sic tu contra opponas,

is alicubi dixi se Deum , Eructavit me corri meum sermonem optimum e ut ipse sit quiri S eructavit , R ipse qui protulerit , & quiri prolatus sit, si ipse est Sc sermo , & Deus. Ecce ego propono Patrem Filio dixisse , Fi- ,, lius meus es tu , Ego hodie generavi te . ,, Si velis ut credam ipsum esse Patrem & Fi- lium, ostende sic pronuntiatum alibi: Do- ,, minus dixit ad se , Filius meus sum ego ,

is ego hodie generavi me . inem autem Ueri rebatur Deus Dominus universitatis ita pro- ,, nuntiare , si ita res erat; an verebatur neri non crederetur, si simpliciter se & Patrem ,ri de Filium pronuntiasset ρ Unum tamen Veri- tus est , mentiri. Veritus autem semetipsum, & suam veritatem . Et ideo veracem Deum ,, credens , scio illum non aliter quam dispo- siuit pronuntiasset nec aliter disposui iis quam PNΠuntiavit. Tu porro eum mendacem effi-M cias , & fallacem , de deceptorem fidei huis jus

77쪽

aa Da T RI NIT A TE ius , si cum ipse esset sibi Filius, alii dabat, , Filii Personam , quando Scripturae omnes &is demonstrationem , & distinctionem Trinitatis - , , ostendant. A quibus & praescriptio nostra, , deducitur, non posse unum atque eumdem

se videri qui loquitur , & de quo loquitur , &

ad quem loquitur et quia neque perversitas, , neque fallacia Deo congruat , ut cum Ipse, , esset ad quem loquebatur , ad alium potius , & non ad semetipsum loquatur. Et cap. I 4. probat Filium Dei esse personam distinctam a Patre , quia Pater invisibilis in Scripturis sacris asseritur. Filius autem hominibus visus est ,, etiam ante Incarnationem . se Adhuc, inquit , & illa regula nobis adsi- stit, duos vindicantibus , Patrem S Filium , se quae invisibilem Deum determinavit , , Invenimus enim & a multis Deum visum de

neminem tamen eorum qui eum viderant, , mortuum .... Jam ergo alius erit qui vide-

, , batur , quia non potest idem invisibilis defi- , , niri qui videbatur ἔ S consequens erit ut in- , , visibilem Patrem intelligamus , pro plenit ,, dine majestatis ; visibilem vero Filium agno-

,, scamus, pro modulo derivationis. Et cap. I s. urget idem argumentum . ,, Si , , hunc articulum quaestionibus Scripturae Vete- , , ris non expediam , de Novo Τestamento siu- D mam confirmationem nostrae interpretatio, , nis I ne quodcumque Filium reputo , in Pa- , , trem quoque defendas Ecce enim &in Evangeliis, S in Apostolis , visibilem

78쪽

DivINARuM PIRsONΑRuu . 23, , & invisibilem Deum deprehendo sub mani- fella & personali distinctione conditionis

is utriusque . Exclamat quodammodo Ioan- ,, nes e Deum nemo Vidit umquam , utiqueri nec retro . A demit enim temporis quaestio-o nem , dicendo Deum numquam visum r,, confirmat & Apostolus de Deo , Quem ne- , , mo vidit hominum , sed nec videre potest , , , scilicet quia morietur , qui viderit. Idem

se ipsi Apostoli, & vidi se se Christum, &is contrectasse testantur. Porro si ipse est Chri- sius , & Pater , & Filius , quomodo visus,, est & invisus λEt capit. et . probat Filium esse alium a Patre , quia unctus est , & non a semetipso , sed a Patre . Si Pater Christus est , inquit, , , Pater unctus est , & utique ab alio . Aut si , , a semetipso , proba. Sed non ita docent ,, Acta Apostolorum , in illa exclamatione Ec-

clesiae ad Deum: Convenerunt enim univerin, , si in ista Civitate adversus sanctum Filium, , tuum Jesum , quem unxisti . Ita & Filium, , Dei Iesum contestati sunt, & Filium a Pa- , , tre unctum . Ergo Jesus idem erit Christus, is qui a Patre unctus est ; non Pater, qui Fi-M lium unxit. Denique cap. 3I, sic suam adversus Praxeanos disputationem concludit: ,, Ceterum se Iudaicae fidei ista res, sic unum Deum cre- dere , ut Filium Dei adnumerare nolis, Sis post Filium , Spiritum . id enim erit in-M ter nos & illos, nisi disserentia illa ρ Quod

79쪽

et DE TRINITATE opus Evangelii 3 Quae est subitantia Novi Te

se stamenti; si non exinde Pater, & Filius , & Spiritus, tres crediti, unum Deum si se stunt &c. . . VII. Novatianus lib. de Trinitate , cap. I. I 2. II. & 22. tres in Deo Personas diserte aiastruit contra Sabellium. VIII. S. Athanasius in oratione contra Sabellii Gregales, divinarum Personarum Trinitatem ex Scripturis sacris luculenter probat ;atque inter alia , haec habet . , , Nam di Pater

suum esse ad plenum possidet , & citra ullumis defectum radix & Mns Filii, & Spiritus San- cti. Itidem quoque Filius est , vivitque in ,, plena integraque deitate , ut Verbum di gemis men Patris sui , citra ullum defectum . Plenus quoque Filio Spiritus Sanctus , non parsis alicuius , sed integer per se , atque ita vereis Trinitas coadunata est sine ullis intervallis., , Nihil enim est quod illos distineat ; coexi-

ssunt aeternaliter, cum nullum aevum inter se cedat. Formam porro unam & eamdem ex

D se reddunt , Patre quidem in Filio spectabi- li, Filio vero & in Spiritu intelligibili , &,, ab homine in participatum recepto . IX. S. Basilius Epistola 64. ad Neocas reenses Ecclesiae Doctores data , Sabellii errorem luculenter etiam expugnat . Iudaismus

est , inquit , Sabellimus iste , sub praetextu christianismi in Emangelicam praedicationem furuinvectus. Sui enim tres illas Patris , O Fι-lii , O Spiritus Sancti personas rem dixit esse

80쪽

DIvINARUM PERSONARuM. et sunam , unamque trium posuit Dpostasim , quid aliud fecit An non sempiternam , quae ante faecula fuit, Unigeniti essentiam negat λ Vegae simul O per dispensationem illius ad homines

adventum , descensumque ad inferos , resurrectionem , O judicium. Negat autem oe proin prias ac discretas Spiritus operationes.

Denique legendus est S. Epiphanius Haeresi s s. & 62. Objicitur primo in gratiam Sabellianorum . Deus , Isaiae cap. 44. sic de se ipso loquitur : Ego sum Dominus faciens omnia , extenis dens caelos 1 olus , stabiliens terram , O nullus mecum . Sed non extendisset caelos solus, si tres in Deo essent personae r videtur ergo sequi tres in Deo non esse Personas. Respondeo , nego minorem . Dictio enim exclusiva , Solus, ibi consortium creaturarum excludit, non consortium & societatem divinarum Personarum . Sic Tertullianus respondet libro contra Praxeam , c. I9. Iuantum ad ceteras virtutes solus , inquit, praestruens adver. sus conjecturas hareticorum, qui mundum ab angelis O Potestatibus diversis lolant structum; qui ct ipsum Creatorem aut Angelum faciunt, aut ad alia qua extrinsecus , ut opera mundi, ignorantem quoque subornatum . Auts sic locus extendit , quomodo isti praesumunt in

perversum Haeretici , quasi singularis non admittatur Sopbia illa , dicens et cum pararet ca Ios , ego aderam illi simul Sed γ Evangelium recusetur , quod dicat et Omnia per fer B m