Aristotelis Rhetoricorum ad Theodecten libri tres. Georgio Trapezuntio interprete

71쪽

LIBER '

si praeterea ni liora incommoda phyi sunt qui dolique riui quam irati eos allecisent. Quasi enim suppliciis sum se arbitrantur. Ad haecsi intulise ipsi putat iniit,

rim,ac ideo non iniuria uexari. Non enim ex iure filo aut dicto ira proficiscituri cin ergo immerito uexi iarbitrantur, quod ira erat oratione castigandi sunt.

Osare uel serui sic castigati minus moleste ferunt cum puniantur. Ite si ignoraturos putat quod propter ipsos, atq; pro ijs qui pasi fiunt. Vt enim ex definitione putet, ira in ligulos est. Quare recte dictum est a poets,Vbssem dic urbium expugnatorem quasi non ultu nisi Cr a

quo Cr quam ob rem,cognou let. Quare nec caeteris qui nonsentiunt, irascunturi. nec demetis, quasi iam exti Dina psi,nec dolitur nec cognituri sint,quod irati cupi tint. Quapropter probe poeta cum Achillis iram sedaritie et , quam in Hectorem iam mortuum gerebalidis Surdum enim terrum iratus uexas. Iam ergo patet si scidare iram uolumus, ex his locis ita dicendum esse, ut crauditores huiusmodiscimus:Cr quibus irascuntur , eo aut timendos,aut uerendos,alit gratos, aut inuitos feci scdulfctim dolentes ostendamus. lDe amicitia,δί amore,& eorum 'contrariis. Vos autem amant, aut oderant,amicitiam, Cramare ipsum prius definientes dicamus. Sit igiti amare,uelle alicui quae bona putat ilius, non fui grati . eori s activum cse inquantum potest. Amicus autem est, qui amat, Cr redamatur. I taque amicos sie putant, qui sic se adinvicem habere putant. His ita suppositis ci qui er in bonis congratulatur, Cr in dolare condolat, non alia de causa nise filius, amicu est ex e se est.omnes mis

72쪽

73s E c V N D V s. olim gaudcnisi ut uoluntsis contra, lent. Quare dolores ac uoluptates,voluntatis signi sunt. Praeterea quia bu's iam ea ium bona ac mula sunt, Cr qui eisd amici, er qui cis dein inimici Num his eude uelle necesse est. Quinem eadem sibi ac alij uult, huc ipsa de causa illi amicusese uidetur. Amant etiam eos, qui uel benefecerunt aut

ipsis,aut ijsquisibi curaesunt:praesertim si magna, si θαbenter,si temporibus buti modi suis gratia: uci quoscii

que benefaciendi uoluntaton habere opinantur. Insuper amicorim amicos,eν amantes quos ipsi amant, Cr amotos ab ijs qui a seipsis an tur , er risium inimicos, Creos qui od unt quos i odio haben et inimicos inimiae corum. Nam his omnibus eadm esse bona cr sibi uidem tum quare bona ipsis volunt,quod erat amici. Ad haec boneficos in pecunia er salute. quocirca liberales ac forici colunt:Iustos quos. Tales aut esse putant eos qui non aliunde uiuunt,quales qui ab operando , horum s qui ab . agricultura,aliom uero opifices maximἡ.Modestos etii, ouoniam non iniusti Et propterea etiam non curiosos.Et os quibus amici esse uolunt uelle uidentur: quales sunt ut uirtute excellunt,mclari uel apud omnes, uel apud ptimos, uel apud eos quos ipsi admirantur, cr in ijs inuibus ipsos admirantur. Praeterea iucundos in consuet ine diurna, quales sunt siciles,Cr nos peccata redargue's,nes contentiosi, neq; pertinaces. omnes enim hi pura A. races fiunt. Pugnates uero non eadem, sed opposita uelle videntur. Ad haec tam illudere quam fusterre apti. Ad ea don et is utrique tendunt amici, cum ex illudi cr illudere apte posint. Iton eos qui praesentia bona Iaudant, Cr ea maxime quae ipsi timent amittere. Mudos quos Scirili

phtota uita, Cr non exprobrantes nec errores,nec ben

73쪽

L I B E LIicia: utrique enim arguendi cupidi I testi eos qui mali'eia obliuis stur,quoniam crimina memoria non teneant, sed facile reconciliantur. Nam quales erga caeteros esse pumnus,tiles etiam in nos futuros arbitramur. I tem norim edicos tam aliorum quam sua mala ignorantes: ea non bona. Id enim agere,boni est. Praeterea non contradicentes irascentibus, istudiobe quicquam agentibi Ps.Pi gnaces eiiim qui sic aciunt Et eos qui erga nos sic afl EG ιnt,ut nos adnurentur, uirtuosos, putent, nobi isti gauden ac in maxime ijs in rebus afritis int, in quibus magnopere uolimus studiosi, rationes digni ac iuricundi videri. praeterea similes, eadem profitentes, nisi turbent, nisi eadem ex re uitae subsidia consequantur. Hoc enim pacto illud feret,FigulusDulo. Eadem etiam

cupientes,si posibilia sit simul ipsi s participare quod si

non, idem Hefodiam similiter sequitur. Eos praeterea erga quos ita see babent, ut non uereantur si ea contendi nant quae ad gloriam pertinent:G eos apud quos ea ire rentur quae adueritatou. Et eos apud quos iambundi sunt:Cr eos quos aemulatores,sed no invidos habere uel .im aut amant,aut illis amici esse uellent. Et quibus boni . cooperantur,ne sibi ipsis maiora eueniant mala. Item eos.

qui absentes similiter atq; praefientes diligunt. Quo circa qui in defractos huiusnodi sim bos cucti amant Et utita versiliter studiosos nimiam in amicos,nes derelinquetes. Nam ex omnibus bonis boni amici inopere diI tur Et eos qui nihil eis singunt, neq; disimulant, cuiu nodi sunt qui uel mala sua nobis aperiunt. dimon enim est non

vereri homines,si apud amicos, quae ad gloriam. Si ergo a qui veretur,non amat qui non ueretur,amanti similis est. Fraeterea iis timendos,σ quibus Gydimus. Ni ilus enim amat

74쪽

s E c V N D V s. ditat quem metuit. sunt autem amicitiae specie odalitis, uritas,propinquitas,er quaecres huiusmodi Amicio. tium uero ociunt gratis si βcem non rogatus, et nojignis risci stoeris. sic in ipsius causa videris,et no ob aliud 'cisse.De inimicitia autem Cr odise putet ex co ira 3s ese perspiciendum. Huius licientia siunt, ira,dera tractis,calumnia. Sed ira ex iis est quae ad se ipsium peru tinent. Inimicitia uero,etii sine illlis. Nam si talem esse suo sipicabimur,odimus. Praeterea ira semper in singulos,ve

Socratem, callium: odium vero etiam in genere omnes nanque catinniant atq; Iurem odorsit.Cr alterutempoα re sanabile,alterum no. Ad haec ira dolorem in1 bre cupit: odium uero iligere potius. Nam qui irascitur, cognosci: uult hic uero no curat. sunt autem cuncti quae dolorem , di sciunt,fensibilis. Quae uero maxime uitia sunt,ea minia me uni sensibili ueluti iniustiti e amentia. N on enim :1 infert dolore praesentia viiij. I ris altem cum dolore est, altera absq; dolore molet enim qui irascitur: qui odi nodolet.Et ille; stis modis miserebitur,hic nullo pacto. Na Ne inuice dolere ipsium uult,cui irascituri.hic uero no esse odit Ex his igitur patet qlsit posibile inimicos ut di amicos Cr in sint ostedere,er in no sint acere, et cum μ

citia dubios,utra in parte uelis impellere. re autem tirnean Cr quae,quomodos habetes, nuc erit maninum.

De Timore,Sc eius contrario.

SIT ergo timor,ex imaginatione suturi mali corruptiau aut dolorem inferentis, perturbatio quaedam, aut dolor. Non enim cuncta timemus mala: ut si erit ini pus, aut tard us: sed quaecunque lici magnos dolores uel corruptiones 4ddAcgnt. Et ea quae non lange absunt,

75쪽

6 L B E Rsed prope uidentur,ut iam impendeant. Remori rasiluentinium,non timent. Omnes enim sciunt se morituros :uerirum quoniam non prope,idcirco non curant. Si ergo id

timor est,necesse est ea terribilia timendus cse, quaecus

ingentes uidentur habere uires corrumpendi, aut in notacendi, ut nocumentum ad ingentem ttaat dolorem. Quata

resigna quos istorum timenda. prope natis ostendunt esse quod timetur. Id uero periculum est. Est enim pericum lam,timendae rei appropinquatio. Talia uero sunt inimiis citia es ira potentium quippiam Scere. Nam cum no lariteat uelle ac pose ipsos,prope iam ad sciendum fiunt. Ite iniustitia uires habens. Eo enim qruelit iniustus, iniustus est. Virtus quos si columclijs asticitur,uiress habeat. Patet enim quod uult, misi per improperetur.Pots cnim nunc Cr timor potentium quicqlsam Νcere. Nam in pro

paratione quos huiusimodi homines Ube necesse est. At quoniam plures lucro seruiunt,timedis in periculis fiunt, idcirco in potestite alterius esse timorem inferre, ut pluri, num natum est Quare cons ij quempiam perpo am fecise

se, timentur,ne aut dicunt, aut deferant. Praeterea poten

res semper iniuriari, istis terribiles qui possunt iniuris, affici. EIomines nans ut plurimum cum posint iniurian tur. Ad haec qui passi iniuriam fiunt,aut pati se putat femper enim opportunitatem expectati Qui etiam iniuriam intulerunt si uires habeant,terribilis,limentes ne contra

referatur quod terribile ac timendum esse suppositu erat. Et qui de eisdem certant,cum utrisque simul eadcm esse nopossunt. hi enim semper pugnant. Et qui a maioribus tiae inentur,ij etiam a minoribus, cum posint minoribm marigis quam maioribus obesse. Et quos maiores timent, Crqui maiores interemerunt:er qui minores qu in ipsi sunt Wggre

76쪽

- s Elc V N D V s. qu editatum, eadem de causa. Nam aut iani terribilis, aut cini creuerint.Praeterea ex allectis iniuria, Cr inim cis,ac aduersarijs,non qui acutae irae sunt, atq; minaces, sed traquilli, disiuilatores,uersuti latent enim qui prompe. Quare nunquam timendum quod procul. Curim uetaro quae timorem inferre postunt, terribiliora fiunt si ci

errauerint,non posint corrigi,uerum aut omnino impos

bilis sit correctio,aut non in se ipsis, sed in aduersarijs Item ea in quibus auxilia non fiunt, aut non jacile fiunt. Ac ut simpliciter dicam) terribilia timendas sunt,quae

cum in alios fiant,aut immineant, inferabilia sunt. Tolaribilia igitur, Cr quae timemus, haecfere maxima fiunt. Quomodo uero afreti timemus, nunc dicamus. Si ergo timor est cum experitione corruptiuae pagionis, inanianum est neminem tunere cum arbitretur nihil sie pasta suram:nec ea quae non putat pati: nec eos a quibus non putat nec tunc quando non putat. Quare necessarium est eos timere qui se aliquid passuros arbitrantur, Cr ab ijs, Cr tunc. Non putant autem quicquam posse pati qui ampla in fortuna sunt:qui idcirco contumeliatori

Ges,contemptores ac audaces fiunt. Tales u o licissit diis, Mitiae,uires, potentis,amicorum inultitudo. Nec qui iant

perpessos omniaste grauia putant, quorum spes extin' ueluti qui iam in supplicio fiunt. sed opus est salutis subis essessiem,pro quo perhorrescunt. Cuius signum,quod tita

mor ad consulendum inducit. Nemo enim de re confidit de qua nullastes apparet. Quare opus est, quando melius 1yt auditores in timorem inducere, tales ipsos reddere, ut

credat sepati pose,cu Cr abj maiores pol imiles quos aut pati,aut pallos ostendemus, Cr ab hijs a quibus non

putabant,er haesier tAc cum non putabant. Ac qlioniam patet

77쪽

dia LIBER patet quid timor sit, er quid timendum, er quomodo se habentes singuli timeant,ex bis etiam nian sum est quid

confidere si in quibus homines confidant,er quo paracto fidentes usecti sunt.Vt enim fiducia timori contrariuest,sic id quo confidimus,ei quod timemus. Quare spes est sinta cim imaginatione rerum salutarum, quod prope adfinticio terribilia uel non sint, uel lange absint. Sunt autem in quibus considendum est,er pericula,cim longe assunt: scinda, cum prope adsunt. Correctiones quo ps uii Cr praesidia sici maeri,uel magna,vel utrunq;. Ite

si nes afecerint, neque 4rcti iniurijs sint, si aduersarhomnino non sint,aut non habeat potentium aut si habeat, amici sint, uel benemeriti de nobis, uel de quibus nos beae immeriti. Item confert si plures in eisdem fiunt,aut meliori

res,aut utrunq;.Ipsi uero fidentes sunt, si iti se habeant, at mugis gesile se putent:er non periclis sessaepius in

pericula deuenerint,c euasierint Dupliciter enim impassibiles homines solent feri, aut quod experti no sunt, aut quod auxilium habeant,ueluti in periculis marinis et qui inexperti tempe, titum fuit confidunt des turis: Cr qui ii non iopitularisibi possunt, quoniam experti. Preterea si ινυι terribile paribus si aut minoribus, er quibus meliores so putant Putant autem ijs se meliores quos ipsos uel reri pares aut etia meliores superarui. si plura er maiora sibi

inesse arbitrantur,quibus cum excedant,fimendi sunt Ea funt pecunis magnitudo,corpora uires,opes regionis Crumicorum,apparatus quos bellici,aut omnes,aut nuxim . Si neminem iniurijs allecerunt,aut non millos,aut nodales qualis metueret. Et uniuersaliter si pij in deos sunt: Cr tum ad caetera quae dijs attribuuntur,bene se habeant, . quam ad omina er oraca Nam ira eru modi est,ut ea co

78쪽

elymure est. Porro deus iniuria uexatis opituari crediis tur. Ad haec cum praeruenientes, uel nihil se passuros, uel perfecturos arbitrantur. Vnde de terribilibiA,s de iis quibus confidunt,dictum est. De Verecundia L muerecundia. VAE AEnrem verecundentur, Cr quae , Cr quos, Cr quomodo se habentes,hinc planum erit Sit tur uereciuidia, dolor quidarii atq; perturbatio ex malis aut praesentibus, uit praeteritis,aut uturis,quae infinium

inserant. Inuerecundia vero, contemptim quidam eorum,

atque impasibilitas. Si ergo id uoucundia est, necesse est in ijs malis erubescere, quae uel ipsis, ues ijs qui sibi curae sunt,dedecori esse videntur:qualia sunt, quae a vitio proisjiciscuntur,utscutum amittere,aut fugere, quonia e metiti Negare depositum, quoniam ex iniustitia. Commisceri

quibus non oportet,vel ubi non oportet, uri quando non oportet,quoniam ex libidine. Praeterea Iucra ex paruis

tequi,aret a turpibus,aut ab impotentibu ueluti a pauis Neribus, vel dejunsiis. Vnde prouerbium quos illud est, γ vel mortuo au're:quoniam ab avaritia Cr illiberalitari te. Ad haec tio opitulari pecunia cu posis,aut minus quatur posis,cr iuuari ab iis quo. minor acultas est. Et mutuo' accipere,cιι petere uidearis,G petere cu exigere,er exia gere es; petere,Cr laudare ut petas. Nec mintre his,petere, et no costqvi. Haec enim omnia illliberalitatis indicia fiunt: praesentem aute laudare, adulationis. Itousi bona nimis laudes, praua delenias. Ad haecsi uehementius dolenti condoles, caetera ab huiusmodi. Cunmenta adulationis

suntsigna. Ad haec si labores no stras, quos auiseniores, aut qui in desicijs uim aut qui maiore sunt in ptate, ac

uniuer

79쪽

LIBER uniuer diter imbecilliores. Omnia enim molliciei haec stagna Praeterea ab alio benscia suscipere, er sepius qMetu beneficeris,exprobrare. Haec enim omnia putillanimi,

ditis deiectionis signa sunt.Dest quos mulis dicere ac lpossiceri, Cr aliena sua esse praedicare. ai gantis enim. iE odenis modo in caeteris morum uitijs,opera, slana,comparia. Turpia enim fiunt,Cr esectiua uerecundiae.Ad haec eorum esse bonorum expertem, quibus omnes, aut parares omnes,aut plurimi participant. Pares uero dico eiusdem gentis,ciuitatis,aeritis,propinquiritis,er uniuersali ter in aequaliste constitutos. Turpe natis si no particiis pes,ueluti de disciplina, cr in rentum , insiliters alijs. Quae omnia maiorem instrunt ignominium, si eorum is cause sis, lue praeteritori sue praesentit siue futui αraem. Patientes autem,aut pus aut pastri quaecunque in ignominiam atq; opprobria ducunt,uerecundantur, quae sunt quae ad ministeria pertinent uel corporis,lici oportim turpium,quae uituperationem pariunt:er quae quidem ad libidinem pertinent, Cr uolentes,Cr inviti. Quae uero ad uis,inuiti Ignaviae enim timid iis, suffirre ac perpe a iii,er non se defindere. Quae igitur uerecundantur , ais alia Masunt.Verum quoniam uerecundia imagini

ila est de ignomini et de hac sui gratia, sed non propter

euentus,nemos de opinione curas, nisi propter opinatim tes: s uerecundari necesse est, quos inulti aciunt. M ulti 'autem sciunt admirantes,CT quos admirantur, Cr quos de se admirari uellent,er a quibus honorari cupiunt, Crquorum opinionein non contemnunt,mirari de sic hos uomlant. Mirantur autein eos qui aut bonorum honorabilia quicquam habent,aut eam reru domini sunt, quas ipsi uehementer cupiui:ut mutes ad pares quide gloriatur prudentes

80쪽

s E c V N D V s. si Antes vero rinquam voraces magni Scissit, qualessunt Ones,uut docti Verecudantur praeterea tam quar o dis re nunt,quam quae patent. Vnde proverbium quoque Ibi tu Verecundia est in oculis. Idcirco semper luturos magis uerecundantu Cr obseruates ipsos:quoniam utrique praeoculi Et eos qui eidem turpitudini sto fiunt obnoxi .Peris suadent missibi errantes contraria illis uideri Et eos qui non ficile ignoscunt. Non enim indignamur cim alij ea

sciunt quae nos ipsi. Quare si non sciunt aret quod inodignamur.Et eos qui ad multos libeter orere solent quae perceperunL Nihil enim interest inter non uideri, Cr non est,rLHuiusinodi autem sunt er iniuriis oppres quonia obseruant: ex incledici. Nam si etiam innocentibus,mulioniugis nocentibus. Et eos qui uitam in peccatis estorum agere uidenturi. quales sunt qui omnia irridere solent, utSdorici comoedi. Maledici enim,dc libenter citrentates. Ad haec quos nihil unquam si ust a rogarunt. Q halienis admiratione ui as,inos illos putat. Idcirco eos qi que qui nunc primum aliquid rogarunt, uerecundantum: . capitiam nondum quicquam ab ipsis petierat:quales fiunt uolunt amorem sicuius sibi conciliare. Quae enim optima fiunt, perstexerunL I deo probe Saraeusanisi rest odit E uripides:E t ueteres similares,si nullias res conseij fiunt. Pudet igitur homines non dictari solummodo rerum, sed etiam signoris: ut non solis rem ueneriain agentes,uerin etiam ueneria signamec solum turpiter βeientes, sed dicentes quoque. Similiter non solam praedia ctos uerecundantur,sed eis etiam significaturos, ut struos

atque amicos eor . Omnino autem no pudet nec eorum

de quibus comunis opinio est quod uere non iacant.Vnde neminem bestiarum puerorum s pudet, nec notorum boo