장음표시 사용
111쪽
,, tius ad demonstrandam animi Ponti is H eo eonυenta ,, optimam propensionem, ad publicum scilicet bonum spectam. ν, tem, quam versa a Mauraceno usurpata, Paullus Pontifexn vel suopte ingento , vel Ponti scio munere totus in Rempu- ,, blicam Christianam ineensus erat, ct tua etiam e Pontifex,, interim adhortationibus modo hune , modo ilium orare,, sutrumque scilicet Principem suadere , ne privatarum ro,,rum rationisas periclisant Christianam Rempublieam pro-Mderent , atque aria praeterea plura, qua legi possunt in ea ,, murocmi narratione . Non dissimulat quidem Himri sis iste in eo Conventa magnum certe domesticir rebus ejusdemia incrementum , ae decus aecessisse, Novaria urbe Petro Ais fio,, Farnesio dono data a Casare, hujasque filia Octavio Farn is fio desponsa , at subdit, A factum a Caesare , quod hae ra-
,, tione res Baticas confrmaturum se arbitraretur.
is Memoratus in postremo isti3 maroeeni verbis napi ,, rum inter Octavium Pasiti III. Nepotem, is metheratam is Caroli Caesaris Hiam , eontractus me monet, ut pro itam in ,, Cap. II. Idem modo liberem, ostendens scilicet , easdem non
,, infestis oratir , quod pasta It , contuendas esse , sed quibaris enatam ex tuis sobolem aspexisse eo eritκν Sadoletas.
is eror iste de hae protulit sensus, ad Paulum III. fcribens , is eo tilentius repraesentabo , quod validi umbonis instar 'a D ad tectas omnes repellendor , quibur Sancti mi Pont seis
D memoriam ob genus suum, summorum Principum narrea- ,, tis 3 decoratum , impetere in more habent homines beneri multi , seu ex malevolentia, qua aditur omnes Hi parantis ad infuscanda Romanorum Pontiscum splendida quavis ge- MD, seu etiam ex religionis quiaem telo, sed cum quadam judicii asperitate conjuncto, quam eerte festari vix Iisere reor, ubi sancti morum, eonsultis morumque veteris at ais,, tis Catonum puellis , atque auritoritati refragetur. is Eodem colore dealbat hunc Niciensem conventum Ludovicus mi ingur , cuius verba latine reddita ita fluunt:
Dein , non ob ante grami senio suo, ipse Nicaeam in Naxia. nensem provinciam profectas est, ubi congressum inter duos
Vid Sechendorss. Comment. de Lassierant latu Lib. III. Sect. II. p. IIo.
112쪽
cUM ANIMADvERsIONIBUS. IOIMonarthas obtinuerat. Ibi utrumque separatim convenit, ut eos ad pacem , ct ut ea facta, ipsi ad Concilium eonvenirent, permoveret. Pacis loco , quam perscere nequivit , inducias minimum ad annos decem faciendas obtinuit, sed ne eoncilio adessent, negotia magni momenti, ob qua alio vorsum votarentur , excusationis eausa allegarunt . Explorabimus nunc hujus Conventus Niciensis instituti finem, ut videamus, utrum in illo de emendatione Ecclesiae sit adtram, nee ne Prius adfirmas, VIR EMINENTIssIME , posterius autem adserunt Sisidanus, Sarpius, & cum illo Curverus . Dispiciemus, cui sententiae suffragium sit adhibendum. ANi MADUERSIO.
Testimoniis, quae ad illustrandum Niciensem
Conventum in medium attuli, quaeque ipse denuo more tuo recitasti, parum decoram profecto
conclusionem apponere tibi placuit, Κleslingi, siquidem id statim subdis , Eodem colore dealbatbune Niciensem Conventum Ludovicus Maimburgus. Hic suam de eo argumento narrationem brevibus illis lineis expedit, quas pariter recitasti; atque adeo brevibus, ut Sechendorfius Commentarium suum ad eum locum his verbis exorsus fuerit, T enuissumam , ct macilentam etiam bujus anni bisoniam nobis sisti Maimburgius . Ego vero ad narrationis meae veritatem firmiter adstruendam protuli documenta ejuscemodi, quibus magnam ipsemet tuae hujus Commentationis initio celebrationem conciliasti.
Quo igitur pacto ea ipsa hoc loco, & alibi passim
ceu coloreS, ceu pigmenta , ceu cerussas flocci facias , prorsus non intelligo, eoque magis quod veram sinceramque rerum fidem ex iis potius Scrip
113쪽
toribus colligendam esse contendas, nimirum Steidano, Sarpio, Curayero,&Thuano, quos fassus fueras exilia& macra proferre prae testibus illis, quorum dictis in lucem efferendis operam insumo, -- mortalem ut tua verba rursus adhibeam promeritus laudem; dulcius enim ex ipsiis fontibus bibitur aqua Itaque non dealbatum a me Niciensem Conventum fuisse, censere debebas, sed fideliter, candide, absque fuco descriptum, quandoquidem coaevos &integerrimos testes produxi,videlicet primo loco Re ginaldum Polum , deinde Nicolaum Theupolum Venetum ad Conventum illum Oratorem, & Andream Maurocenum , celebrem Historiae Venetae Scriptorem. His autem addidi, in Diatriba a terius Tomi meae Collectionis,Petrum Aretinum, qui Epistolam ad Paulum III. datam ita incipit: Pad redea
ve dei vostri anni, Pornrmento deI facra dei vostrogrado, it diadema des sunto delia vostra vitaς e primebebasa solamente si fatra dimostra one a strari lare Pheretico det irrido Lutreano, si popolo fecto vi da d aver pensato di andareti, e ringraetiavi di esse ferri pur audato. Masendo spinio costi dumora degi sessu bontis oee. Pigmentarii ergo hi omnes, fraudum isti, mendaciorumque dumtaxar concinna tores, unde tibi opus fuerit ad Scriptores alios con
fugere, ac Virgilii illud dolenter usurpare, Venimus Me lapsis quaesitam oracula rebus
114쪽
cuM ANIMADVERSIO Nas US. I o XXII. Consideraturus Paulus Pontifex , diffelle esse ortam in Germania , ut T 1 BI indulgeam, Luthera no-xum haeresin extingui, quia Imperator variis bellis cum Τureis, Gallis,& aliis intestinis motibus impeditus, Protestantibus arietem movere non poterat, Otia pacis inter
Imperatorem, & GalliZrum Regem allaboravit restituenda. Praevidit, pro eae, qua suit animi sagacitate , periculum haud levidense, illudque Sedi Romanae inpriinis noxium esse metuendum, si Protestantium Principes Imperiique proceres satis potentes cum Imperatore in gratiam redirent, liberum religionis Lutheranae exercitium decernerent, ipsique Imperatori indulgentissimo adversus hostes suos ferrent suppetias. In eum enim res Imperatoris Caroli V. ob Turcarum potentiam, & Galliarum Regis motus erebrius excitatos, erant delatae locum, ut Getananiae
procerum ope, & auxilio indigeret, quod fusius Historia Augustanae Consessionis, reliquorumque Comitiorum hinc& inde institutorum tradit. Ne igitur salus Ecclesiae Romanae veniret in periculum, de hoc Conventu Niceae in Comitatu Veiens ad terminos Italiae sitae instituendo vehementissime cogitavit Paultas Tertius. Convenerunt in hac urbe Imperator Carolus in Frane scus L. Galliae Rex,& Paullus Pontifex senio iam consectus . Illustravit bellum hactenus a Gallis, Hispanis, Sabaudis, Austriacis,& Genuensibus gestum, hanc urbem Niciensem, sedesque, proh dolori fuit armorum, ii tinam fieret propediem pacis dulcissimae quies & sedes . Causas autem huius, de quo ago, Consessus exploraturus, tres, nisi me fallit augurium, offendo rationes. Prima est concordia Imperatorem inter, & Galliarum Regem innovanda. Et si hoc nomine ex verbis Sadoleti, Pontificem appellas hortatorem natis,& eompositionis publica , omni ex parte TECUM contentio.
Praeclaram sane hoc ipso negotio in se suscepit Pontifex provinciam, paterno desunctus ossicio. Doleo salte in hos duos filios, parenti monitori, seu potius hortatori suisse
115쪽
asperos. Testes enim sunt Henricus Spondanus ', & Odoria eas Ragnaldus , rem parum feliciter successisse. Audi
Spondanum haec commemorantem. Uterqueseparatim Pontiscem veneratus est. Numquam tamen ipse impetrare potuit,
at illi in mutaum conspectum ct colloquium simul devenirent. Duod quam plurimi , ut Iovius , qui interfuit, ct Onuphriur ν ferunt , non tam muruo ipsorum odio, quam inυidia in Ponti cem, parum inclementer attribuerunt , quasi existimarent, eum nequaquam studio Religionis aut Reipublica , sed privat Tum spe commodorum ipsorum colloquium expetiissem, quippe qui Margarita filia, notha Caesaris , qua Alexandri Meditis uxor
fuerat, nuptias jam sibi a Casare oblatas pro nepote Octavia firmare quod o Delum est) ct Victoriam neptem, qua Guiarisaesum Ursinatium Principem , postea maritum habuit, e gnationi rgia, corieritis in T. Acinensem oculis, inserere
percapere videretur Ipse PalΔυicinus tam ingenuus est, ut de hoc conventu haec tradat: Mensem unum per ea loca versatus est Pontifex, modo cum Caesare, modo cum Rege se mone habito. Nequivit inter eos pacem componere, sed inducias in decem annos firmaviis haud tamen impetrare Mnquam potuit , ut illi simul congrederentur : quanquam postea regresso Paulia id evenerit prope Agaas mortuas , Gauus enim prius suapte sponte in manus Caesaris sese tradidit, umsuti vectus ad ilitus naues. Postea vero Casar in Regis manus, ad eum terra progressur, biduumque apud ἱIIum commoratus. Idae iam es, per mutuam amoris signiscationem , patefacta a Carolo voluntate grati scandi Franeissco Regi , ct eum eo pacem sametendi , redditisque a Rege pariter promissis Casari opitulandi , tam ad haereticos subigenaeos, quam ad Turcar propulsandos . Incidit in tam turbulento Reipublicae statu, exortis quoque senestis inter Imperatorem Carotam Z 3c Fνan scum
Galliae Regem bellis, in mentem illud curtii ' , missima est inter pares amicitia, oe videntur pares, qui non fecerunt ' Vid. m. cit. ad ann. I 38. LVI. p. que 2.' Uid. Annal. Tom. XXI. Part. L ad ann. I 38. n. 8. &n. II. Vid. l. c. Lib. IV. Cap. VI. P. 1 2a. cons Raynald. Ann l. l. c.n. I r.
116쪽
CUM ANIMADVERsIONIBUS. Io 'eerunt periculum virium. Diuturnis bellis, e quibus Car Ius Imperator superior discesserat, involuti aegre in veratridi firmam amicitiam coire poterant hi duo Principes, &funestum, quod acciderat Francisco fatum, alta apud iis lun3 mente remanebat repositum. Id ipsum bene observat Iacob. Aug. Thaanus hunc in modum de hoc Conventu Nicensi scribens. Eodem anno Paultas Meea eum Francisco congressus X. annorum inducias, quo Concilium eelebrari, ct sevum adisoas Turcas commodius instrui posset , inter Casarem ct Franciscum firmavit, nee multo post ad fossam Marianam Casar cum Francisco collocutus fraterni amoris specie spem fecit, fore, ut eertis conditionisus in posterum concordia inter ipsos firma, ct constans posset eoalescere. Sed vinculum, quod firmius constringere debebat , pane amisitiam omnino disseisit. Nam accidit anno sequenti , ut Gandenses insta genti ovitate , an propter onera ct tributa ipsis a Maria imper ta, renuarent , missisque ad Franeiscum legatis, ut se veteres regni etientes, in prim reciperet, orarent: quod ille omnino vecusavit, ea fatus inducias , or amicitiam, qua sibi cum Caesare intercedebat, quod usi rescιυit Caesar, ne latius ma-
tam exemplo serperet , eo Issi prosciscendum quam primum exi marit. Sed gaia videbaι, nis per Galliam iter has
rei, magno exercitu, quem non tam subito quam pro rei necessate conscribere poterat, opus esse, per legatos transtum a Rege petiit, quem Mi eo magis necessarium Iudicabat, quod ea re arctiorem inter se ct Franciscum amieitiam coiisse ab
omnisur credιtum iri sciret, Gandensesque spe auxilii e Gaia Ita destitutos facilius ad osseium redituros. Id quo facilius impetrare posset, spem fecerat Georgio Strea Murens Episcopo,
qui Franeisci nomine apud eum oratorem agebat, de Mediolano restituendo. Sed id petebat, ne in prasent rarum de ea re ageretur, ne necessitate adactus potius quam sponte in id conissensisse videretur. Nec mirum est, hunc Conventum N erensem non ex animi sententia fluxisse , quum, ex nuptiis metaretha cum Octavio Farneso Franciscus, Galliarum
Rex, haud obeia naris, iacile olfaceret, quorsum Papar
117쪽
diolanensem , aliosque terrarum in Italia tractus , Pontifex autem eosdein in suam familiam transferre cogitabat.
Reκ Galliarum suo insistebat desiderio impetrandi ducatum Mediolanensem. Eadem chorda oberrabat Paulias. Atque, ut eo magis Fνanciscum ad suas partes pelliceret recipiendas, Pontifex antea obtulerat connubia inter Antonium
Borbonicum , & ZcIoriam Farne fiam, ducis Parmae filiam, nepotem nimirum Paulli Tertii contrahenda , sed Franciscus hoc consilium sortiter repudiavit, uti tradit Absas Fuarias ' . Vides itaque, quibus artibus usus si Pontifex multas, ut modo Francisco Galliae Regi, modo Imperatori se praestaret officiose in . Ubi vero su is ausis apud Franciscum excidit Pontifex, ad partes Caroli V. propius accessit, & suum, quem in oculis tulit, Octavium Farn sum in medium produxit, quociim Margaretha Austriaca
iniret matrimonium . Imperator itaque hoc connubio inter Farnosum,& metaretham constituto, tutam putabat eum Pontifice amicitiam, & firmum in Italia imperium. Expende nunc, qui5us artibus hos tres dissidentes, rerum que suarum studiosos conciliaveris. Prius profecto Cr renses , quam hos conciliabis animos diversis , & maximi quidem ponderis commodis intentos . Litigatio non erat de lana caprina. Res Imperatoris, aeque ac Galliarum Ro-gis in discrimen venire poterant, & consilia Protestantium Pontifici & Imperatori fieri noxia s quum Rex Gal- Iiarum ipsorum faveret clanculum partibus. Ne igitur potentia Protestantium Sedi Romanae fieret periculosa , sit dia privata, & domestica negligenda statuit Pontifex hos inter duos Principes , ut unita vi pro Sed is Romanae a ctoritate , tanqtram pro aris & secis pugnari, & eadem jam iam collapsa servari posset. Haud firma tamen,& st bilis, sed saltem simuIata fuit haec Principum coitio. Quia&, teste Srehendorfio ' , Galliarum Rex deinceps serio i status est , se horum consiliorum contra Protestantes nota
' Vid. Histor. Ecclesiastique ni XXVIIL p. 14
118쪽
cuM ANIMADVERSIONIBUS. I I x suisse foetum , neque violenta media adprobasse. Quicquid hujus rei sit, id saltem ex eventu didicimus, divinam , quae cuncta gubernat, providentiam , hos conatus fecisse irritos,&Galliarum Regi mitiorem ingessisse animum, ne manus ferret huic funesto spectaculo auxiliatrices. Non tamen omni emolumento, & fructu caruit hic, quem saepe dixi, congressus, sed induciae decennales inter hos duos Principes sunt constitutae, quae gloria induciarum Paullo Pontifici non est deneganda. ANIMADUERSIO.
Nuptias, quas memoras inter Octavium Farneia
sum, Pontificis nepotem, & Margaretam Austriacam, filiam notham Caroli Cauaris, haud dissimulavi superius, compositas fuisse in Conventu Niciensi, afferens ex Maurocent Historia locum , quem ipse pariter recitasti. Quoniam vero id agens, si lentio praetermisisti, quos ego statim in opere illo meo subjunxeram, Cardinalis Sadoleti sensus, validi umbonis instar futuros ad ictus omnes repellendos, quibus Sanctissimi Pontificis memoriam ob
genus suum, Summorum Principum praerogativis decoratum, impetere in more habent homines ve
stri,& passim nostri quoque hi tamen ex religionis
zelo cum quadam judicii asperitate conjuncto), hinc haud abs re erit, eosdem sensus oculis tuis hoc quoque loco subjici, quos ipsos communes fuisse censere debes Polo, Contareno, reliquisque Purpuratis Patribus, qui ea aetate Romae florebant in omni eruditionis genere excellentissimi, & cum priscis Ecclesiae Doctoribus conferendi, ut Wicelium,
119쪽
rix EpIsTOLA LIpsIENs Is laudatissimum apud vos Scriptorem, testantem accepisti. Sadoletus igitur in Epistola ad Paulum III. ita loquitur: Cum multa sint indicia divinae erga Sanctitatem Tuam beneficentiae, summaeque liberalia ratis, tum nullum es praestantius, quam quod eodem dono nune Deus propagationem familiae tuae , ω publieam pacem, ac tranquillitatem es complexus. G minis enim pronepotibus ex sumini Imperatoris filia,O' nepote tuo in lucem nobis editis, addidit ille quidem decus generi, ornamentum familiae, subsidium nomini, cujus recens bis partus perpetuitatem quandam denuntiat: sed in tanto privato Sanctitatis Tuae commodo, illa etiam major in ipsius animo Iaetitia insidet, quod omnibus jam suspicionibus penitus ensis , quae nos sollicitos aliquandiu babuerunt, communi Itunae paci,
ω otio a Deo est consultum. Duorum enim maximorum Principum sanguine in unum genus, unamque prolem derivato, a que consato , animos quorue eorundem in unum sensium cor fluere necesse est. sui seu sus, si Tuae Sanctitatis consilia valebunt, sicut certe
malitura seunt, ad tranquillitatem publicam, ad quietem Italiae, ad conservationem pacis, cujus ipsa turris semperfuit, sine dubio spectabit. Hoc ipsum argumentum pluribus postea prosequitur , eo semperspectans , ut privatum illum Pontificis gaudium
cum publicis utilitatibus arcto vinculo connexum
esse demonstret. Etenim inquit babet obsides jam M'. duos duorum praestantissimorum Principum liberos, qui utramque nobilitatem in unum genus jungunt
120쪽
gunt, qui spondeης, pollicenturque nobis omnibus immotam pacem, securum otium, animorum conco
diam Romae, ω in Italia fore: quibus muneribus nullum nobis a Deo, in hoc praesertim tempore , accidere potes optatius. Ad hos Sadoleti sensus respiciant, pervelim , justi rerum aestimatores, indeque nefas putent in judicando de Pauli III. gestis ab eo modo recedere , quem, nunquam satis laudati, retiagionis Antistites olim tenuisse dignoscuntur. Maurocenus prodit nuptias, de quibus agitur, a Gesare concupitas fuisse , quod hac ratione res Italicas confirmaturum se arbitraretur. Quid autem si etiam Paulo III. gratas fuisse dicamus, quod profuturas ipsas intelligeret ad tuendam Pontificiam potestatem Θ Hanc ut omnino e medio tollerent, non tantum quidem coelum, & terram miscebant, sed Acheronta movebant Protestantes, veram Reformationem censentes,PFae converteret Papam in pauperem Hebanum, Ei Cardinales in miseros Capellanos; ita ex Pasquilli carmine, quod vulgavit Schelhor-nius p. 2 3 4. T. VII. Amoen. liter.
XXIII. Me nunc ad asteram huius conventus Veien-μ causam consero . Valde iniquum & injuriosum hujus eonsessus historicum appellas Paullum Sarpium , eumque nodum in scirpo quaesivisse, statuis, quo optima pacis, &eoneordiae consilia Paulli Tertii redderet suspecta. Sed salva res est. Satis bene suo defunctus est ossicio Savius, & ea, quae agebantur, sine invidia recensuits multa quoque, quorum inscius fuit, recte omisit. Patiaυieinus, cui ad arcana Pontificum accessus patuit, alteram hujus cou